bursa temel eĞİtİm sonrasi karİyer daniŞmanliĞi...
TRANSCRIPT
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI PROJESİ
MO
DÜ
L 2
OR
TA
ÖĞ
RET
İM
KU
RU
MLA
RI
TA
NIT
IM
I
TEMEL EĞİTİM
SONRASI
ORTAÖĞRETİM
EĞİTİM
SEÇENEKLERİ
BURSA - 2015
“Geleceğiniz, geleceğimizdir…”
KİT
APÇ
IK
N
O: 1
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
2
T.C.
BURSA VALİLİĞİ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER
DANIŞMANLIĞI PROJESİ
MODÜL 2
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI
TANITIM MODÜLÜ
KİTAPÇIK NO: 1
TEMEL EĞİTİM SONRASI
ORTAÖĞRETİM EĞİTİM
SEÇENEKLERİ
BURSA, 2015
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
3
PROJE KOMİSYONU
VELİ SARIKAYA Bursa İl Milli Eğitim Müdürü
ARZU AYYILDIZ Bursa İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı
ZAFER AĞAOĞLU Nilüfer Zekai Gümüşdiş Ortaokulu Müdürü
HÜSEYİN İCAL Osmangazi Şehit Deniz Piyade Er Tahsin Şen
Ortaokulu Müdürü
YUNUS FIRAT ERKEK Yıldırım Şehit Piyade Er Rahim Keskin
Ortaokulu Müdürü
İLHAN SARIGÜL Nilüfer Abdurrahman Vardar Ortaokulu
Müdürü
ERHAN AĞBABA Osmangazi Hamitler Adnan Türkay Ortaokulu
Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı
AYŞE AKDAĞ Nilüfer Vahide Aktuğ Ortaokulu Rehber
Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı
ENİSE CANTAŞ Yıldırım Rehberlik Araştırma Merkezi Rehber
Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı
GÖKAY MUTLU Nilüfer Zekai Gümüşdiş Ortaokulu Rehber
Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı
İBRAHİM İBRAM Nilüfer Abdurrahman Vardar Ortaokulu Rehber
Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı
GÜLŞAH ER Nilüfer Karamehmet Ortaokulu Rehber
Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı
SEVAL ULVİYE AKYOL Nilüfer Dilek Özer Ortaokulu Rehber
Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı
SERAP ÖZÜDOĞRU Nilüfer Süleyman Cura Ortaokulu Rehber
Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı
Bursa, 2015
İÇİNDEKİLER
İçindekiler SAYFA
Giriş
Bursa Temel Eğitim Sonrası Kariyer Danışmanlığı Proje Tanıtımı
4
A. Projenin Amacı 4
B. Proje İçeriği 5
C. Projenin Beklenen Sonuçları 6
1. Bölüm
Doğru Lise Tercihi Süreçleri Ve Yönetimi 8
A. Giriş 8
B. Doğru Lise Tercihi Nedir? 9
C. Doğru Lise Tercihi Süreçleri Nelerdir? 9
2. Bölüm
Temel Eğitim Sonrası Ortaöğretim Eğitim Seçenekleri 13
A. Temel Eğitim Sonrası Ortaöğretim Eğitim Seçeneklerine Genel
Bakış 13
B. Özel Eğitim İhtiyacı Olan Bireylerin Temel Eğitim Sonrası
Eğitim Seçenekleri 14
C. Temel Eğitim Sonrası Tercih Edilebilecek Ortaöğretim
Kurumlarının Genel Tanıtımı 15
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
4
GİRİŞ
BURSA TEMEL EĞİTİM
SONRASI KARİYER
DANIŞMANLIĞI PROJE
TANITIMI
Bursa temel eğitim sonrası kariyer danışmanlığı projesi; Bursa İl Milli
Eğitim Müdürlüğü tarafından “Geleceğiniz, geleceğimizdir…” fikrinden
hareketle temel eğitimden ortaöğretime uzanan bu süreçlere ilişkin tanıtım,
bilgilendirme, ilişkilendirme iş ve işlemlerine genişlik kazandırmak, birliktelik
sağlamak, bilgi dağınıklığını ortadan kaldırmak, kılavuzluk ve kaynaklık etmek
amacıyla geliştirilmiştir.
Bu projeye neden ihtiyaç duyulmuştur?
Ortaöğretim kurum türlerini tanıtıcı bilgilerin yetersizliği ve
dağınıklığı.
Bursa’da bulunan tüm ortaöğretim eğitim kurumlarını tanıtıcı bir
kaynağın olmaması.
Tercih ve yerleştirme süreçlerinde yaşanan aksaklıklar.
Bu süreçlere ilişkin il olarak ortak hareket planına, ortak anlayışa ve
ortak bir dile duyulan ihtiyaç.
Bu süreçlere ilişkin çalışmalarda kurumsal farklılıkların olması
nedeniyle ortak bir forma duyulan ihtiyaç.
Öğrenci ve velilerin okulları dışında ilk elden güvenle ulaşabileceği
bir kaynağa ihtiyaç duyması.
Zaman ve mekân kısıtı nedeniyle kurumları yerinde güçlendirmenin
daha doğru bir yol olması.
PDR Servisi dışında sürece sınıf rehber öğretmenleri ve yöneticileri
ortak etme ihtiyacı.
Bu bağlamda Bursa Temel Eğitim Sonrası Kariyer Danışmanlığı
Projesinin hedef kitlesi ortaokullardır.
A. PROJENİN AMACI
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
5
Proje yapı olarak dört temel modülden oluşmaktadır:
▲ TEOG temel bilgiler modülü,
▲ Ortaöğretim kurumları tanıtım modülü,
▲ Destek süreçleri modülü
▲ TEOG tercih danışmanlığı modülü
Modüller içerik ve zamanlama olarak birbirini izleyen, tamamlayan
ve kapsayan bir yapı içermektedir. Bu bağlamda her modül için içeriğine ve
amacına ilişkin kaynaklar (Kitapçık, sunu, yazılım v.b.) geliştirilmiştir.
Kısaca modülleri tanıyalım:
1. TEOG Temel Bilgilendirme Modülü (Modül 1)
Bu modülde, Bakanlığın yayınladığı merkezi ortak sınav kılavuzunda
yer alan sınav kapsamı, içeriği, biçimi, takvimi, konuları ve değerlendirmesi
gibi bilgiler soru cevaba dönüştürülerek anlaşılır bir forma kavuşturulmuştur.
Bu modül için çeşitli okullardan 8. sınıf öğrencileri ile görüşmeler
yapılarak TEOG ile ilgili en çok merak ettiği konuları sorulara dönüştürmeleri
istenmiştir. Bu gelen sorular Bakanlığın yayınladığı merkezi ortak sınavlar
kılavuzuna paralellik gösterecek şekilde soru ve cevap formunda bir kitaba
dönüştürülmüştür.
Bu modüle ilişkin “Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sınavı
Kılavuzu” adında bir kaynak kitapçık yazılmıştır. Aynı zamanda kitapçığın
içeriğine ilişkin öğretmen, öğrenci ve velilere sunulmak üzere üç Powerpoint
sunu hazırlanmıştır. TEOG temel bilgilendirme modülüne ilişkin tanıtım ve
kaynak paylaşımı zamanlama olarak Kasım 2015’in ikinci haftasında
gerçekleşecektir.
2. Ortaöğretim Kurumları Tanıtım Modülü (Modül 2)
Bu modülde, ortaokul sonrası seçilebilecek tüm ortaöğretim kurum
türleri ve bu kurum türlerine ilişkin Bursa’da bulunan tüm ortaöğretim
kurumları (Liseler) tek tek tanıtılmıştır.
Bu modül kendi içinde 11 alt modülden oluşmaktadır. Bu 11 alt
modülün her biri için kitapçık yazılmış ve Powerpoint sunusu hazırlanmıştır.
Ortaöğretim kurumları tanıtım modülüne ilişkin tanıtım ve kaynak paylaşımı
zamanlama olarak Kasım 2015’in ikinci haftasında gerçekleşecektir.
Sırasıyla bu alt başlıklar ve içerikleri şöyledir:
Kitapçık No 1: Temel Eğitim Sonrası Ortaöğretim Eğitim Seçenekleri:
Bu alt modülde, ortaokul sonrası ortaöğretim seçenekleri ve süreçleri
hakkında bilgiler verilmiştir.
Kitapçık No 2: Bursa Fen ve Sosyal Bilimler Liseleri Tanıtımı: Bu okul
türünün genel tanıtımı, amacı, işleyişi, tercih ederken dikkat edilmesi gereken
noktalar başlıklarında bilgiler sunulmuş ve sonrasında Bursa'da bu okul
türünde bulunan tüm liselerin tanıtımına yer verilmiştir.
Kitapçık No 3: Bursa Anadolu Liseleri Tanıtımı: Bu okul türünün
genel tanıtımı, amacı, işleyişi, tercih ederken dikkat edilmesi gereken noktalar
başlıklarında bilgiler sunulmuş ve sonrasında Bursa'da bu okul türünde
bulunan tüm liselerin tanıtımına yer verilmiştir.
Kitapçık No 4: Bursa Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri Tanıtımı; Bu
okul türünün genel tanıtımı, amacı, işleyişi, tercih ederken dikkat edilmesi
gereken noktalar başlıklarında bilgiler sunulmuş ve sonrasında Bursa'da bu
okul türünde bulunan tüm liselerin tanıtımına yer verilmiştir.
Kitapçık No 5: Bursa Anadolu İmam Hatip Liseleri Tanıtımı: Bu okul
türünün genel tanıtımı, amacı, işleyişi, tercih ederken dikkat edilmesi gereken
noktalar başlıklarında bilgiler sunulmuş ve sonrasında Bursa'da bu okul
türünde bulunan tüm liselerin tanıtımına yer verilmiştir.
B. PROJE İÇERİĞİ
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
6
Kitapçık No 6: Bursa Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri Tanıtımı; Bu
okul türünün genel tanıtımı, amacı, işleyişi, tercih ederken dikkat edilmesi
gereken noktalar başlıklarında bilgiler sunulmuş ve sonrasında Bursa'da bu
okul türünde bulunan tüm liselerin tanıtımına yer verilmiştir.
Kitapçık No 7: Bursa Özel Liseler Tanıtımı; Bursa'da bulunan tüm
özel liselerin listesini, adres ve telefonlarını içeren bilgilere yer verilmiştir.
Kitapçık No 8: Bursa Özel Eğitim Okul ve Kurumları Tanıtımı (Özel
Eğitim) ; Bu okul türünün genel tanıtımı, amacı, okul türünün işleyişini içeren
bilgiler sunulmuş ve sonrasında Bursa'da bu okul türünde bulunan tüm
liselerin tanıtımına yer verilmiştir.
Kitapçık No 9: Bursa Mesleki Eğitim Merkezleri Tanıtımı; Bu okul
türünün genel tanıtımı, amacı, okul türünün işleyişini içeren bilgiler sunulmuş
ve sonrasında Bursa'da bu okul türünde bulunan tüm liselerin tanıtımına yer
verilmiştir.
Kitapçık No 10: Açık Öğretim Kurumları Tanıtımı; Bu okul türünün
genel tanıtımı, amacı, okul türünün işleyişini içeren bilgiler sunulmuştur.
Kitapçık No 11: Mesleki ve Teknik Eğitim Alanları Tanıtımı Kitapçığı:
Bu kitapçıkta ise mesleki ve teknik Anadolu liseleri kapsamında Türkiye
genelinde açılan tüm mesleki ve teknik eğitim alanlarının genel tanıtımına,
eğitim ve kariyer seçeneklerine ve bu alanların Bursa’da hangi liselerde
açıldıklarını içeren bilgilere yer verilmiştir.
3. Destek Süreçler Modülü (Modül 3)
Bu modülde, merkezi ortak sınav süreçleri ve tercih süreçlerine işlerlik
kazandırabilecek destek süreçleri yer almaktadır. Başarıyı artırıcı proje ve iyi
uygulama örneklerini ortaokullarla buluşturmak, sınav kaygısı, test çözme
teknikleri gibi konularda ortaokullara yazılı ve görsel kaynak havuzu
oluşturmak, ortaöğretim kurumlarının kendilerini tanıtıcı organizasyonlar
yapmak gibi konular destek süreçler modülünün içinde yer almaktadır.
Bu modüle ilişkin kitapçık yazımlarının yanı sıra bültenler, eğitim
videoları, eğitim programları hazırlanarak paylaşılacaktır. Bu modüle ilişkin
çıktılar, proje tanıtım toplantısından sonra Kasım 2015’ten itibaren başlayarak
Nisan 2016’ya kadar sistematik bir şekilde Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü
web sitesinden yayınlanarak paylaşılacaktır.
4. TEOG Tercih Danışmanlığı Modülü (Modül 4)
Bu modülde, TEOG puanını doğru okuma ve anlamlandırma, TEOG
puanını önceki yılın yerleştirme puanına ve yerleştirme yüzdesine göre
yorumlama, TEOG puanı ile lise türleri arasındaki ilişkiyi kurma, TEOG
puanının çerçevelendirdiği okul türleri ile öğrencinin ilgi ve yetenekleri
arasında ilişkiyi kurmasına yardımcı olma, doğru tercih listesi oluşturma, tercih
başvurusu adımlarını bilme, tercihi yaparak sonraki süreçleri takip etme gibi
noktalara ilişkin bilgiler yer almaktadır.
Bu modüle ilişkin “TEOG Tercih Danışmanlığı Kılavuzu” adında bir
kaynak kitap yazılacaktır. Aynı zamanda tercih dönemi için Bursa İl Milli
Eğitim Müdürlüğü web sitesinden ulaşılabilecek web tabanlı bir tercih robotu
geliştirilecektir. Bu modüle ilişkin çıktılar Bakanlığın tercih kılavuzunu
yayınlayacağı tarih aralığında paylaşılacaktır.
Projenin;
▲ Merkezi ortak sınavlar kılavuzunun amacı, içeriği, takvimi,
değerlendirmesi gibi açıklamalarını, öğrencilerin somutlaştırabileceği ve
anlayabileceği bir yapıya kavuşturacağına,
▲ Ortaöğretim kurum türlerini tanıtıcı bilgilere ilişkin dağınıklığı ve
yetersizliği ortadan kaldıracağına,
▲ Bursa’da bulunan tüm ortaöğretim eğitim kurumlarını tanıtıcı bir
kaynağın olmaması nedeniyle yaşanan ihtiyacı gidereceğine,
C. PROJENİN BEKLENEN SONUÇLARI
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
7
▲ Tercih süreçlerine ilişkin aksaklık ve sorunları en aza indirgeyeceğine,
▲ Bu tanıtım ve bilgilendirme süreçlerinde yaşanan il olarak ortak hareket
edememe ve ortak dil kullanamama sorununa çözüm olacağına,
▲ Sürece sistematik ve gelişimsel bir altyapı kazandıracağına,
▲ Bu süreçlere ilişkin bilgi kirliliğini ve dağınıklığını ortadan kaldıracağına
inanıyoruz.
Bursa temel eğitim sonrası kariyer danışmanlığı proje çıktılarının
tamamı Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü web sitesinden yayınlanacak ve
okullar buradan indirebileceklerdir.
Özetle bu yıl ilki ve aslında altyapısını oluşturulan proje, sonraki
yıllarda içerik olarak zenginleştirilerek devam edecektir. Bursa Temel Eğitim
Sonrası Kariyer Danışmanlığı Proje çıktılarının temel eğitimden ortaöğretime
geçiş sürecinde ortaokul kurum yöneticilerine, öğretmenlerine, öğrenci ve
velilerine yol göstermesini umut ediyoruz.
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
8
1. BÖLÜM
DOĞRU LİSE
TERCİHİ SÜREÇLERİ
ve YÖNETİMİ
Günümüzde doğru lise tercihi, üniversiteye yerleşebilmenin tek koşulu
olmasa da en önemli basamaklarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ortaokul sonrası eğitim seçeneklerinin çeşitliliği, özellikleri ve koşulları tercih
sürecinin önemini artırmaktadır.
Artık öğrenciler kadar çocuklarına iyi bir gelecek hazırlamak isteyen
velileri de ilgilendiren bu süreç, profesyonel bir şekilde yürütülmelidir.
Öğrenci kadar velilerin de bu sürece dahil edilerek desteklenmesi
gerekmektedir.
Türk Milli Eğitimi, Türk Milletinin tüm fertlerini ilgi, istidat ve
kabiliyetleri bağlamında geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte
iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların,
kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir
meslek sahibi olmalarını sağlamayı amaçlamaktadır.
Bu noktada temel eğitimden ortaöğretime uzanan tüm bu süreçler
Türk Milli Eğitiminin en temel amaçlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu amacın gerçekleşmesinde ortaokullara ve kendi iç dinamiklerine önemli
görevler düşmektedir. Bunu bir yardım süreci olarak kabul edersek bu yardım
süreci öğrenci ve velilere; gelişimsel, sistematik ve bütüncül bir yapı ile
sunulmalıdır.
Bu yardım sürecinin sunulmasında okul rehberlik ve psikolojik
danışmanlık servislerine önemli roller düşse de okul bütününü oluşturan tüm
yönetim mekanizmalarının (Okul yönetimi, sınıf rehber öğretmenleri, okul
ölçme ve değerlendirme birimleri, şube öğretmenler kurulu, okul rehberlik ve
psikolojik danışmanlık hizmetleri yürütme kurulu v.b. ) etkin rol alması
gerekir.
A. GİRİŞ
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
9
Doğru lise tercihi, öğrencinin ilgilerine, yeteneklerine ve koşullarına
(Sınav başarısı, ortaokul başarısı, bulunduğu şehir v.b.) göre yaptığı gelecek
planına (Meslek ve üniversite eğitimi) ulaşması için en doğru ortaöğretim
eğitim seçeneğinde karar kılmasıdır.
Bu karar verme süreci doğru kariyer planlamasının ta kendisidir. O
zaman ortaokuldan sonra bir gencin lise kararı;
▲ İlgi ve yeteneklerine en uygun eğitimi alabilmesine olanak sağlıyorsa,
▲ Kendisini tanımasına ve kabullenmesine olanak sunuyorsa,
▲ Amaçları doğrultusunda üst eğitim kurumuna hazırlıyorsa,
▲ Seçeceği mesleğe ulaşması için uygun eğitimi (Ders müfredatları, staj
ve uygulamalar v.b.) almasına fırsat veriyorsa,
▲ Bir üst eğitim seçenekleri için uygun rehberlik ve danışmanlık hizmeti
sunuyorsa kendisi için en doğru kararı vermiştir diyebiliriz.
Doğru lise seçimi ile ilgili tanım ve açıklamalar dört aşamalı bir yardım
sürecini karşımıza çıkarmaktadır. Bunları maddeler halinde sıralarsak:
▲ Öğrencinin kendini (İlgi ve yetenekleri) tanımasına yardımcı olmak.
▲ Ortaöğretim eğitim seçenekleri ve koşulları hakkında bilgi vermek.
▲ Meslekler ve mesleklerin gerektirdiği özellikler hakkında bilgi vermek.
▲ Ortaöğretim seçim sürecinde (İlgi, yetenek, meslekler ve liseler
arasında ki ilişkiyi kurarak) öğrenciye ve velisine rehberlik ve
danışmanlık yapmak.
Doğru lise seçimine ilişkin süreçleri bir tablo olarak özetlersek:
•Öğrencinin kendisini sağlık açısından tanıması
•Öğrencinin kendisini yetenekleri açısından tanıması
•Öğrencinin kendisini ilgileri açısından tanıması
•Öğrencinin kendisini akademik başarı açısından tanıması
•Öğrencinin kendisini kişilik özellikleri açısından tanıması
•Öğrencinin kendisini benlik tasarımı açısından tanıması
•Öğrencinin içinde yaşadığı çevreyi ve özellikleri tanıması
•Sürece ilişkin aile bilgilendirmesinin yapılması ve sürece ortak edilmesi
1. Öğrencinin Kendini Tanımasına Yardımcı Olma Süreçleri
•Öğrencinin ortaöğretim eğitim seçeneklerini tanıması
•Öğrencinin ortaöğretim kurum türlerini tanıması
•Öğrencinin kurum türlerine göre ortaöğretim kurumlarını tanıması
•Öğrencinin temel eğitimden ortaöğretime geçiş sınavları hakkında bilgi
sahibi olması
•Öğrecinin sahip olduğu özellikleri (İlgi ve yetenekeri) ile liseler arasındaki
ilişkiyi kurması
•Sürece ilişkin aile bilgilendirmesinin yapılması ve sürece ortak edilmesi
2. Ortaöğretim Eğitim Seçenekleri Hakkında Bilgi Verme Süreçleri
•Öğrencinin meslek seçimi süreçleri hakkında bilgi sahibi olması
•Öğrencinin meslek alanlarını ve özelliklerini tanıması
•Öğrencinin sahip olduğu özellikler ile meslekler arasındaki ilişkiyi
kurmasına yardımcı olmak
•Ortaöğretim kurumları ile meslekler arasındaki ilişkiyi kurmasına yardımcı
olmak
•Sürece ilişkin aile bilgilendirmesinin yapılması ve sürece ortak edilmesi
3. Meslekler Hakkında Bilgi Verme Süreçleri
•Öğrencinin sahip oldukları özellikler, ortaöğretim seçenekleri ve meslekler
arasında ki ilişkiyi kurmasına yardımcı olmak
•Öğrencinin bu ilişkilendirme çerçevesinde kariyer hedeflerini ve planını
oluşturmasına yardımcı olarak bir karara varmasını sağlamak
•Öğrencinin bu süreçte ihtiyacı olan diğer hizmet tülerininin (Kişisel
rehberlik, eğitsel rehberlik, bireysel ve gurup psikolojik danışman
hizmetleri) sunulması
•Sürece ilişkin aile bilgilendirmesinin yapılması ve sürece ortak edilmesi
4. İlişkilendirme ve Kariyer Planı Oluşturma Süreçleri
C. DOĞRU LİSE TERCİHİ SÜREÇLERİ NELERDİR?
B. DOĞRU LİSE TERCİHİ NEDİR?
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
10
1. Öğrencinin Kendini Tanımasına Yardımcı Olma Süreçleri
Kendini tanımak ne demektir?
Bir insanın kendini tanıması hayata ilişkin tüm karar süreçlerini doğru
yönetmesinin en önemli faktörüdür. Kendini tanımak kişinin bilişsel, sosyal,
duygusal ve fiziksel açıdan kendinde olanları bilmesi, kendinde olanların
farkında olması ve bunları doğru değerlendirmesidir. Biraz açarsak; bir insanın
fiziksel özelliklerini, duygularını, düşüncelerini, istek ve gereksinimlerini, güçlü
ve zayıf yönlerini, amaç ve değerlerini, yeteneklerini ve becerilerini tanıması /
bilmesi ve bunların farkında olmasıdır diyebiliriz.
Kendini tanıma süreci bir ömür sürmektedir ve sınırı yoktur. Bu
noktada gelişim aşamasında olan gençler için bu süreç daha da önem arz
etmektedir. Doğru lise tercihi bir gencin hayatına büyük ölçüde yön vereceği
için bu süreçte sunulacak hizmet önemlidir.
Öğrenci bulunduğu yaş itibari ile ortaokulda bir noktaya kadar ilgi ve
yeteneklerini tanımalı ve farkında olmalıdır. Lise seçim kararı da mümkün
olduğu kadar bu ilgi ve yetenekler üzerine inşa edilmelidir.
Okullarda öğrencilerin kendilerini tanımaları için verilen bu
hizmetlerinin bütünü bireyi tanıma faaliyetleri olarak ifade edilmektedir.
Bireyi tanımak ve bireyi tanıma faaliyetleri nedir?
Bireyin ilgi ve yeteneklerine uygun eğitici programlara hazırlamak,
uygun bir meslek seçmeleri için onları yönlendirmek, başarı ve başarısızlık
durumlarını değerlendirmek, sosyal uyumsuzluk sorunlarını çözmek, zayıf ve
güçlü yönlerini ortaya çıkarmak, ilgilerini, tutum ve değer yargılarını tanımak,
yetiştikleri çevrelerinin ve çevrenin etkilerinin ayrıntılı olarak bilinmesi
faaliyetlerin bütününü bireyi tanımak olarak tanımlayabiliriz.
Okullarda verilen bireyi tanıma hizmetleri genel olarak aşağıda
verdiğimiz başlıklar çerçevesinde gerçekleşmektedir. Bunlar:
Öğrencinin kendisini sağlık açısından tanıması
Öğrencilerin yakından bilinmesi gereken yönlerinden biri onun
bedensel gelişimi ve beden sağlığıdır. Beden sağlığı okul başarısını etkileyen en
önemli faktörlerden biri olduğu gibi kişilik gelişiminin de önemli
belirleyicisidir. Bu sebeple öğrencilerin her yıl boy-kiloları ölçülmeli görme,
işitme, konuşma bozukluğu, görünür beden sakatlıkları olup olmadığı vaktiyle
geçirdiği hastalıklar tespit edilmeli, her yıl en az bir defa sağlık kontrolünden
geçmesi sağlanmalıdır.
Öğrencinin kendisini yetenekleri açısından tanıması
Yetenek; kalıtımla gelen gizil güçlerin eğitim ve çevrenin etkisiyle
geliştirilmiş kısmını ifade eder. O halde yetenek bize bir kimsenin eğitimle
neler kazanacağını, ilerideki yaşantısında neler yapacağını değil, neler
yapabileceğini gösterir. Öğrencinin eğitimdeki başarısını önceden kestirmek
için, eğitimin gerektirdiği yeteneklere ne ölçüde sahip olduğunu bilmemiz
gerekir. Öğrenciye eğitim dalını ve mesleğini seçmesinde yardımcı olmak için,
onun genel ve özel yetenekler yönünden durumunu, zayıf ve güçlü olduğu
yönlerini bilmemiz gerekmektedir.
Öğrencinin kendisini ilgileri açısından tanıması
İlgi, günlük yaşantımızda yaptığımız iş veya aktiviteden aldığımız zevk
ve o işi yapma isteğimizdir. Kişinin her hangi bir baskı altında kalmadan ya da
kendisine ödül vaat edilmediği halde bir takım faaliyetlere girişiyor ve bundan
doyum sağlıyorsa bu kimsenin o tür faaliyetlere karşı ilgisi var demektir.
İlgilerimiz zamanla, yaşa bağlı olarak özellikle ergenlik döneminde değişir. Bir
öğrencinin ilgi duyduğu ders, etkinlik, meslek vb. bakarak öğrenci hakkında
bilgi elde edilebilir. Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine uygun bir program
izleyip yine ilgi ve yeteneklerine uygun bir mesleğe yönelmelerine yardımcı
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
11
olabilmek için öğrencilerin ilgilerinin bilinmesi gerekir. Bunun yanında kişinin
ilgilerinin sürekli olabilmesi için yetenekle desteklenmesi gerekir. Yetenekle
desteklenmeyen ilgi, belli bir süre sonra söner.
Öğrencinin kendisini akademik başarı açısından tanıması
Yapılan araştırmalar, geçmiş başarının gelecekteki başarıyı önceden
kestirmede önemli bir etken olduğunu göstermektedir. Müfredat
programlarında dersler aşamalı bir düzen içinde verildiğinden öğrencinin bir
konu alanındaki başarısı, bir önceki konunun öğrenilmesinde gösterdiği
başarıya bağlıdır.
Öğrencinin kendisini kişilik özellikleri açısından tanıması
Bireyin kişiliği birçok özelliklerin bir araya gelmesiyle oluşur. Beden
yapısı, mizacı, ilgileri, psikolojik ihtiyaçları, yetenekleri, alışkanlıkları, tutumları
kişiliği oluşturan öğelerden bazılarıdır. Kişiyle ilgili bunların hepsinin
bilinmesine imkan yoktur. Ancak; liderlik, bağımsız davranabilme, duygusal
kararlılık, başkalarıyla işbirliği yapabilme gibi özellikler yönünden ne durumda
olduğunu bilmek, öğrencinin okula uyumunu, öğretmen ve arkadaşlarıyla
olan ilişkilerini anlamamız için gereklidir.
Öğrencinin kendisini benlik tasarımı açısından tanıması
Benlik; bireyin kendisini nasıl gördüğüdür. İnsan çevresine kendi
algılama biçimine göre tepkide bulunur. Kişinin davranışları, onun kendi
hakkındaki değerlendirmelerine göre yön alır. Bireyin tutum ve davranışlarını,
uzun ve kısa vadeli planlarını, hayat hedeflerini anlamak ve
değerlendirebilmek için onun kendisi hakkındaki değerlendirmelerini yakından
bilmek gerekir.
Öğrencinin içinde yaşadığı çevreyi ve özellikleri tanıması
Bireyi tanımak için onun; bedensel ve psikolojik özellikleri yanı sıra
sosyo-ekonomik durumunun ve okul dışı çevresinin, aile yapısının da
tanınması gerekir. Ailenin ekonomik ve kültürel durumu bireyin yeteneğini,
ilgilerini, okula ve eğitime karşı tutumunu, dolayısı ile okuldaki başarısını ve
uyumunu etkileyen en önemli etkenlerden biridir.
Kardeş sayısı, tek çocuk olma, evlatlık, üvey kardeş, üvey anne-baba,
başkalarının yanında kalma vb. durumlar, çocuğun kişilik gelişimini etkileyen
önemli faktörlerdir. O halde bireyin ailesi ve çevresi hakkında etraflıca bilgi
edinilmesi gereklidir. Bu bilgiler bireyin davranışlarını anlamamıza ve onlara
daha bilinçli olarak yardım etmemize imkân sağlayacaktır.
Bireyi tanımamız, onu kendisine, ailesine çevresine öğretmenlerine
tanıtmamız için bireyi tanıma teknikleri geliştirilmiştir.
Öğrencinin doğru gelecek planı yapması için kendini tanıma süreçleri
hayati öneme sahiptir. Bu hizmetler okullarda rehberlik ve psikolojik
danışmanlık servisleri tarafından sunulmaktadır. Fakat bu süreç çok komplike
olduğundan okulun bütün dinamikleri etkili olmalı ve sorumluluk almalıdır.
Bu basamakta sunulacak hizmetin kalitesi sonraki tüm süreçlere önemli ölçüde
etki eder.
2. Ortaöğretim Eğitim Seçenekleri Hakkında Bilgi Verme Süreçleri
Bu noktadan sonra öğrenci önündeki ortaöğretim eğitim seçeneklerini
ve koşullarını tanımalıdır. Ortaokuldan sonra öğrencilerin karşısına askeri
liseler, fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, Anadolu liseleri, Anadolu imam hatip
liseleri, mesleki ve teknik Anadolu liseleri, güzel sanatlar ve spor liseleri, özel
ortaöğretim kurumları, mesleki ve teknik eğitim merkezleri ve açık öğretim
kurumları seçenek olarak çıkmaktadır. Tüm bu seçeneklerin özellikleri ve giriş
koşulları dahil olmak üzere öğrencilerin detaylı bir şekilde tanımasına olanak
sağlanmalıdır.
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
12
3. Meslekler Hakkında Bilgi Verme Süreçleri
Meslek, insanın yaşamını sürdürebilmek için yaptığı ve genellikle
yoğun bir eğitim, çalışmayı gerektiren sürecin sonunda kişilerin kazandığı
ünvanın adıdır. Dünyada binlerce meslek bulunmaktadır. Türkiye'de resmi
olarak tanımı yapılmış 600 civarında meslek vardır.
Bir mesleği tanımak demek o mesleğin tanımı, görev alanları, genel
olarak kullandığı araç ve gereçler, mesleğin gerektirdiği özellikler, çalışma
ortamı ve koşulları, çalışma alanı ve iş bulma olanakları, meslek eğitiminin
verildiği yerler, meslek eğitimine giriş koşulları, eğitimin süresi ve içeriği,
meslekte ilerleyebilmek ve geleceği gibi bilgilere sahip olmaktır diyebiliriz.
Meslek tanıtımları ortaöğretim eğitim seçeneklerinin tanıtımına
paralel olarak yapılmalı ve meslek, lise türleri ve üniversiteler arasında ilişki
öğrenciye iyi anlatılmalıdır.
4. İlişkilendirme ve Kariyer Planı Oluşturma Süreçleri
Ortaöğretim seçim sürecinde öğrenciye ve velisine rehberlik ve
danışmanlık yapma sürecini, yukarıda bahsettiğimiz tüm tanıma, tanıtım ve
ilişkilendirme süreçlerinin finali olarak nitelendirebiliriz.
Öğrencinin ilgi ve yetenekleri ile lise türleri (koşulları ve özellikleri),
üniversiteler ve meslekler arasındaki ilişkiyi kurmasına ve bu ilişkinin öğrenciyi
karara götürmesine yardımcı olmak olarak adlandırabileceğimiz bu aşama
profesyonel şekilde yapılmalıdır. Tam bu noktada başta okul rehberlik ve
psikolojik danışmanlık servislerine olmak üzere okul bütününü oluşturan tüm
mekanizmalara büyük işler düşmektedir.
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
13
2. BÖLÜM
TEMEL EĞİTİM SONRASI
ORTAÖĞRETİM EĞİTİM
SEÇENEKLERİ
Temel eğitimden ortaöğretime geçişte artık merkezi ortak sınavlar büyük
önem arz etmektedir. Bu bağlamda geçiş sürecine genel olarak baktığımızda
öğrencilerin önüne TEOG süreci ve Askeri Liseler (erkek öğrenciler için) olmak
üzere iki seçenek çıkmaktadır.
Aşağıda tablo olarak verdiğimiz bu süreci kendi içinde biraz açarsak:
▲ Erkek öğrenciler TEOG süreci dışında koşullarının uyması ve gerekli
şartları sağlamaları durumunda askeri liseleri tercih edebilirler.
▲ Bunun dışında tüm öğrenciler TEOG sürecine girebilir ve TEOG süreci
sonrasındaki eğitim seçeneklerini tercih edebilirler. Bu süreci biraz açarsak:
Öğrenci merkezi ortak sınavlar sonrası YEP puanına göre fen
liseleri, sosyal bilimler liseleri, Anadolu liseleri, Anadolu imam
hatip liseleri, mesleki ve teknik Anadolu liseleri, özel ortaöğretim
kurumlarını tercih edebilir, şartlarının tutması halinde yerleşebilir
ve eğitim hayatına buradan devam edebilir.
Öğrencinin özel yetenekleri varsa merkezi ortak sınavlarla
birlikte güzel sanatlar ve spor liseleri yetenek sınavlarına girerek
şartlarının tutması halinde yerleşebilir ve eğitim hayatına
buradan devam edebilir.
Öğrenci, merkezi ortak sınavlar sonrasında tercih yapmaması ya
da tercihlerinden birine yerleşememesi durumunda mesleki
eğitim merkezilerine ve açık liselere yerleşebilir, eğitim hayatına
buradan devam edebilir.
Sınava girmeyen ya da tercihlerine yerleşemeyen öğrencinin
kaydı otomatik olarak açık liseye yapılır. Nakil dönemlerinde
şartları tutarsa örgün ortaöğretim kurumlarına nakille geçebilir.
Öğrenci merkezi ortak sınavlar sonrasında istemesi durumunda
özel ortaöğretim kurumlarına ön kayıt yolu ile kayıt olabilir ve
TEOG tercih sürecine girmeden yerleştirmeye esas puanına göre
bir özel ortaöğretim kurumuna yerleşebilir.
A. TEMEL EĞİTİM SONRASI ORTAÖĞRETİM
EĞİTİM SEÇENEKLERİNE GENEL BAKIŞ
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
14
1. Normal müfredatı takip eden özel eğitim sınıfı öğrecileri ve kaynaştırma
öğrencileri, merkezi ortak sınavlara girmiş ve yerleştirme için gereken puanı almış
ise yerleştirmeye esas puan ile ortaöğretim kurumlarını tercih edebilir.
Örneğin herhangi bir ortaokulun 8. sınıfında kaynaştırma öğrencisi ya da
özel eğitim sınıfı öğrencisi olan bir öğrenci, sınav tedbiri alarak ya da
almayarak merkezi ortak sınava girdiğinde diğer öğrencilerde olduğu gibi yıl
sonunda yerleştirmeye esas puan hesaplanacaktır.
Öğrenci isterse RAM ya da ilçe milli eğitim müdürlüğüne başvurmadan
yerleştirmeye esas puanı ile diğer tüm öğrenciler gibi tercih yapabilir ve bir
okula yerleşebilir. Örneğin özel eğitim ihtiyacına rağmen % 60’lık dilime
girebilen bir özel eğitim gereksinimli öğrenci kendisine bir tercih listesi
oluşturabilir ve bu listeden bir okula yerleşme imkanı bulabilir.
2. Normal müfredatı takip eden özel eğitim sınıfı öğrecileri ve kaynaştırma
öğrencileri merkezi ortak sınavlara girmiş fakat tercih yapmamışsa veya tercih
yapmış fakat bir kuruma yerleşememişse RAM özel eğitim değerlendirme kurulu
ve il/ilçe özel eğitim kuruluna başvurmasına gerek kalmadan doğrudan kayıt yolu
ile yaygın ortaöğretim kurumlarına yerleşebilir.
Öğrenci istemesi durumunda başvuru ile açık liseye kayıt olabilir. Ayrıca
herhangi bir tercih yapmasazsa kaydı otomatik olarak açık liseye düşer.
Öğrenci sağlık durumu elverişliliği uygunsa mesleki ve teknik eğitim
merkezine başvurabilir ve yerleşebilir.
3. Normal müfredatı takip eden özel eğitim sınıfı öğrecileri ve kaynaştırma
öğrencileri merkezi ortak sınavlara girmemişse ya da girmiş fakat bir kuruma
yerleşememişse RAM özel eğitim değerlendirme kurulu ve il/ilçe özel eğitim
kuruluna başvurarak kurul tarafından uygun olan örgün ve yaygın ortaöğretim
kurumlarına yerleştirilir.
Öğrenci merkezi ortak sınava girmemişse ya da girmiş ve hatta tercih yapmış
bir yere yerleşememişse bu durumda kurula başvurması durumunda kendine
en uygun ortaöğretim kurumuna yerleştirilir.
4. Normal müfredatı takip edemeyen orta ve ağır düzeyde yetersizliği olan
öğrenciler merkezi ortak sınavlardan muaftır. Bu durumda RAM özel eğitim
değerlendirme kurulu ve il/ilçe özel eğitim kurulu tarafından özel eğitim iş
uygulama merkezine yerleştirilir.
8. Sınıftan
Mezun Olduktan Sonra
TEOG Yerleştirmeye Esas
Puan İle Tercih Edilebilecek
Ortaöğretim Kurumları
TEOG Yerleştirmeye
Esas Puan İle Tercih
Edilebilecek
Ortaöğretim
Kurumları
Fen Liseleri
Sosyal Bilimler Lisesi
Anadolu Liseleri
Anadolu İmam
Hatip Liseleri
Mesleki Ve Teknik
Anadolu Liseleri
Özel Ortaöğretim
Kurumları
(Özel Liseler)
Yetenek Sınavı ve
TEOG Yerleştirmeye
Esas Puan İle Tercih
Edilebilecek
Ortaöğretim
Kurumları
Güzel Sanatlar Ve
Spor Liseleri
Tercih Yapmama ya
da Biryere
Yerleşememe
Durumunda Kayıt
Yolu İle Tercih
Edilebilecek Yaygın
Ortaöğretim
Kurumları
Mesleki Eğitim
Merkezleri
(Çıraklık Okulu)
Açık Öğretim
Kurumları
(Açık Lise)
Ön Kayıt ve TEOG
Yerleştirmeye Esas
Puanla Kayıt
Yapılabilecek Özel
Ortaöğretim
Kurumları
Özel Ortaöğretim
Kurumları
(Özel Liseler)
Askeri Liseler (ALS)
(Yazılı Sınav + Bedeni
Yeterlilik + Mülakat +Ön
Sağlık Muayenesi + Sağlık
Muayenesi) (Sadece Erkek
Öğrenciler)
B. ÖZEL EĞİTİME İHTİYACI OLAN ÖĞRENCİLER İÇİN
TEMEL EĞİTİM SONRASI EĞİTİM SEÇENEKLERİ
Tabloda yer alan
ortaöğretim kurum
türlerinin ve kurumların
tanıtımlarına her biri için
ayrı ayrı hazırlanan
kitapçıklarda ayrıntılı
olarak yer verilmiştir.
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
15
Temel eğitim sonrası tercih edilebilecek ortaöğretim kurumlarına
ilişkin detaylı tanıtımlar her ortaöğretim kurum türü için hazırlanan tanıtım
kitaplarında mevcuttur. Bu bölümde sadece kurumların genel tanıtımına yer
verilmiştir.
Fen Liseleri
Fen Liseleri, 1964 yılında Ford Vakfı'nın desteğiyle ilk Ankara'da
açılmıştır. Ortaokul veya imam-hatip ortaokulu üzerine öğrenim süresi dört yıl
olan yatılı ve/veya gündüzlü olarak eğitim ve öğretim veren kurumlardır. Fen
liseleri, fen ve matematik alanlarında; öğrencilerin bilim insanı olarak
yetiştirilmelerine kaynaklık etmektedir. Sınıf mevcutları 30 olup, her yıl okula
alınacak öğrenci sayısı 5 şubeyi geçemez. Bu okullara merkezi yerleştirme ile
öğrenci alınmaktadır. Merkezi yerleştirmeye başvuru için öğrencilerin o yıl
ortaokulun/imam-hatip ortaokulunun 8’inci sınıfında öğrenim görüyor
olmaları gerekmektedir.
Sosyal Bilimler Liseleri
Sosyal bilimler liseleri, ilk defa 2003 yılında İstanbul’da açılmıştır.
Ortaokul veya imam-hatip ortaokulu üzerine öğrenim süresi beş yıl olan yatılı
ve/veya gündüzlü olarak eğitim ve öğretim veren kurumlardır. Sosyal bilimler
liselerinde hazırlık sınıfı açılır. (Bakanlıkça uygun görülen diğer ortaöğretim
kurumlarında da hazırlık sınıfı açılabilir.) Bu nedenle bu okullarda öğretim
süresi, bir yılı hazırlık olmak üzere 5 (beş) yıldır. Sosyal bilimler liseleri,
edebiyat ve sosyal bilimler alanlarında öğrencilerin bilim insanı olarak
yetiştirilmelerine kaynaklık etmektedir. Sınıf mevcutları 30 olup, hazırlık
sınıfına her yıl alınacak öğrenci sayısı 5 şubeyi geçemez. Bu okullara merkezi
yerleştirme ile öğrenci alınmaktadır. Merkezi yerleştirmeye başvuru için
öğrencilerin o yıl ortaokulun/imam-hatip ortaokulunun 8’inci sınıfında
8. Sınıftan Mezun Olan Özel Eğitim
İhtiyacı Olan Öğrenciler
Normal Müfredatı Takip
Eden Özel Eğitim Sınıfı
Öğrecileri ve Kaynaştırma
Öğrencileri
(Merkezi ortak sınavlara
girmiş ve yerleştirme için
gereken puanı almış ise)
Yerleştirmeye Esas Puan İle
Ortaöğretim Kurumlarını
Tercih Edebilir
Fen Liseleri
Sosyal Bilimler
Lisesi
Anadolu Liseleri
Anadolu İmam
Hatip Liseleri
Mesleki Ve Teknik
Anadolu Liseleri
Özel Ortaöğretim
Kurumları
(Özel Liseler)
Normal Müfredatı Takip
Eden Özel Eğitim Sınıfı
Öğrecileri ve Kaynaştırma
Öğrencileri
Merkezi Ortak Sınavlara
Girmiş Fakat Tercih
Yapmamışsa veyaTercih
Yapmış Bir Kuruma
Yerleşememişse RAM Özel
Eğitim Değerlendirme
Kurulu ve İl/İlçe Özel
Eğitim Kuruluna
Başvurmadan Kayıt Yolu
İle Yaygın Ortaöğretim
Kurumlarına Yerleşebilir
Mesleki Eğitim
Merkezi
(Çıraklık Okulu)
Açık Öğretim
Kurumları
(Açık Lise)
Normal Müfredatı Takip
Eden Özel Eğitim Sınıfı
Öğrecileri ve Kaynaştırma
Öğrencileri
Merkezi Ortak Sınavlara
Girmemişse ya da Girmiş
Fakat Bir Kuruma
Yerleşememişse RAM Özel
Eğitim Değerlendirme Kurulu
ve İl/İlçe Özel Eğitim Kurulu
Tarafından Uygun Olan
Örgün ve Yaygın
Ortaöğretim Kurumlarına
Yerleştirilir
Sosyal Bilimler
Anadolu Liseleri
Anadolu İmam
Hatip Liseleri
Mesleki Ve Teknik
Anadolu Liseleri
Özel Eğitim
Mesleki Eğitim
Merkezleri
Mesleki Eğitim
Merkezleri
Açık Öğretim
Kurumları
Normal Müfredatı Takip
Edemeyen Orta ve Ağır
Düzeyde Yetersizliği Olan
Öğrenciler Merkezi Ortak
Sınavlardan Muaftır. Bu
durumda RAM Özel
Eğitim Değerlendirme
Kurulu ve İl/İlçe Özel
Eğitim Kurulu Tarafından
Özel Eğitim İş Uygulama
Merkezine Yerleştirilir
Özel Eğitim İş
Uygulama Merkezi
Özel Eğitim
Meslek Eğitim
Merkezi
C. TEMEL EĞİTİM SONRASI TERCİH EDİLEBİLECEK
ORTAÖĞRETİM KURUMLARININ GENEL TANITIMI
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
16
öğrenim görüyor olmaları gerekmektedir. İstanbul Prof. Dr. Mümtaz Turhan
Sosyal Bilimler Lisesinde IB Programı uygulanmaktadır. Bakalorya programını
takip ederek uluslararası geçerliliği olan IB diploması alan öğrenciler, yurt
dışındaki pek çok üniversiteye girişte avantajlı duruma gelmekte, hatta bazı
üniversitelere sınavsız kabul edilmektedirler. IB Programı, halen 125 ülkede
uygulanmaktadır.
Anadolu Liseleri
İlk olarak 1955 yılında İstanbul, İzmir, Eskişehir, Diyarbakır, Konya ve
Samsun’da “Maarif Koleji” adıyla eğitim-öğretime açılan bu okullar, 1975
yılında Anadolu lisesi adını almıştır. Ortaokul veya imam-hatip ortaokulu
üzerine öğrenim süresi dört yıl olan yatılı ve/veya gündüzlü olarak eğitim ve
öğretim veren kurumlardır. Ancak, önünde hazırlık sınıfı bulunması nedeniyle;
İstanbul Galatasaray Lisesi, İstanbul Lisesi, İstanbul Kadıköy Anadolu Lisesi,
İstanbul Vefa Lisesi, İstanbul Cağaloğlu Anadolu Lisesi, İstanbul Kabataş Lisesi,
İstanbul Hüseyin Avni Sözen Anadolu Lisesi, Ankara Atatürk Lisesi, Balıkesir
Sırrı Yırcalı Anadolu Lisesi ve İzmir Cihat Kora Anadolu Lisesi olmak üzere
toplam 10 Anadolu lisesinde hazırlık+4 yıl eğitim verilmektedir. Tüm Anadolu
liselerinde sınıf mevcutları 34’tür. Bu okullara merkezi yerleştirme ile öğrenci
alınmaktadır. Merkezi yerleştirmeye başvuru için öğrencilerin o yıl
ortaokulun/imam-hatip ortaokulunun 8’inci sınıfında öğrenim görüyor
olmaları gerekmektedir.
Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri
Türkiye'de Milli Eğitim Bakanlığı tarafından açılan resmi meslek ve
sanat okullarının tümüne verilen genel isim ve addır. Türk Milli Eğitimi'nin
amaçları doğrultusunda, ortaokulu/imam hatip ortaokulunu bitiren
öğrencilerin devam edebileceği 4 yıllık eğitim sonunda meslek kazandıran,
ülke ekonomisine katkı sağlayacak ara eleman yetiştiren orta öğretim
kurumlarıdır. Öğrenciler öğrenimleri süresince haftanın belli günlerinde
mesleki eğitimlerine yönelik kurum ve kuruluşlarda staj yaparlar.
Anadolu İmam Hatip Liseleri
Türkiye´de din görevlisi yetiştirmek amacı ile kurulmuş, zamanla düz
lise ve Anadolu lisesi müfredatında eğitim vermeye de başlamış orta öğretim
düzeyinde okul türüdür. Anadolu imam hatip liselerinde; imamlık, hatiplik ve
kuran kursu öğreticiliği gibi dini hizmetlerin yerine getirilmesine kaynaklık
edecek gerekli bilgi ve becerilerin kazandırılması amaçlanmaktadır.
Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri
Güzel sanatlar liseleri, ortaokul veya imam-hatip ortaokulu üzerine
öğrenim süresi dört yıl olan yatılı ve/veya gündüzlü olarak eğitim ve öğretim
veren kurumlardır. Bu okullar, öncelikle güzel sanatlarla ilgili yüksek öğretim
kurumlarının bulunduğu yerlerde açılır. Güzel sanatlar alanında yeteneği olan,
resim ve müzik alanında kendisini yetiştirmek isteyen öğrenciler için
kurulmuştur. Spor liseleri ise spor alanında ilerlemek isteyen öğrenciler için
kurulan bu okullardır. Ülkemizde ilk güzel sanatlar lisesi 1989-1990 eğitim
yılında açılmıştır. Spor liseleri ortaokul veya imam-hatip ortaokulu üzerine 4
yıl öğrenim veren yatılı, gündüzlü ve karma okullardır. Bu okullar, öncelikle
beden eğitimi ve sporla ilgili yükseköğretim kurumlarının bulunduğu yerlerde
açılır. Birkaç yıl önce bu iki okul türü birleştirildi ve "Güzel Sanatlar ve Spor
Liseleri(GSSL)" olarak eğitim vermeye devam ediyor.
Özel ve Temel Liseler
Türkiye'de Milli Eğitim Bakanlığı tarafından açılan çeşitli ortaöğretim
kurum türlerinde açılan ücretli ortaöğretim kurumlarıdır. Fen liselerinden
mesleki ve teknik Anadolu liselerine kadar birçok ortaöğretim kurumlarında
açılabilmektedir.
Özel Eğitim Okul ve Kurumları
Özel Eğitim Meslek Eğitim Merkezi:
İlköğretimlerini tamamlayan, genel ve mesleki ortaöğretim
programlarına devam edemeyecek durumda olan ve 23 yaşından gün
almamış özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin temel yaşam becerilerini
ORTAÖĞRETİM KURUMLARI TANITIM MODÜLÜ
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
17
geliştirmek, topluma uyumlarını sağlamak, iş ve mesleğe yönelik bilgi ve
beceriler kazandırmak amacıyla resmî ve özel, özel eğitim mesleki eğitim
merkezi (okulu) açılır.
Özel Eğitim İs Uygulama Merkezi:
Genel ve mesleki ortaöğretim eğitim programlarından
yararlanamayacak durumda ve 23 yaşından gün almamış olan özel eğitime
ihtiyacı olan bireylerin; temel yaşam becerilerini geliştirmek, topluma
uyumlarını sağlamak ve iş ve mesleğe yönelik beceriler kazandırmak amacıyla
resmî ve özel, özel eğitim iş uygulama merkezleri (okulları) açılır.
Mesleki Eğitim Merkezleri
Okul sistemi dışında bulunan 14-18 yaş grubunda gençlere temel
meslek eğitimi vermek ve işe yerleştirmeyi amaçlayan kurumlardır.
Açık Öğretim Kurumları
Ortaokul mezunu olan, lise ve meslek liselerinden ayrılan, rehberlik
ve araştırma merkezlerince düzenlenen Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu
Raporuyla Açık Öğretim Kurumu Programına yönlendirilerek il/ilçe özel
eğitim hizmetleri kurulunca yerleştirme kararı alınan özel eğitim ihtiyacı olan
öğrencilere yönelik açıktan eğitim veren yaygın ortaöğretim kurumlarıdır.