business research methods william g....
TRANSCRIPT
BUS 321Bilim Metodolojisi
Dersi Veren Prof. Dr. Lütfihak Alpkan
Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü
Ders Kitapları: William G. Zikmund
İşletme Araştırma Yöntemleri
HAFTA GÜN ÖĞRETİM PLANI
1 27. 09 Giriş
2 04. 10 Böl. 1: İşletmede Araştırmasının Rolü3 11.10 Böl. 3: Teori Geliştirme4 18.10 Böl. 4: İşletme Araştırma Süreci5 25. 10 Böl. 5: İşletme Araştırmasında Etik Konular6 01. 11 Genel Gözden Geçirme
8 15. 11 VİZE 1
9 22. 11 Böl. 6.1: Problemi Tanımlama
10 29. 12 Böl. 6.2: Araştırma Önerisi
11 06. 12 Böl. 7: Keşifsel Araştırma ve Nitel Analiz
12 13. 12 Böl. 8: İkincil Veri
13 20. 12 Genel Gözden Geçirme
14 27. 12 VİZE 2
İşletme Araştırma Yöntemleri
William G. Zikmund
Bölüm1: İşletme Araştırmasının Rolü
Bölüm1: İşletme Araştırmasının Rolü
1. İşletme Araştırmasının Tanımı2. İşletme Araştırmasının Çeşitleri3. Karar Verme Sürecinde Araştırmanın Rolü4. Araştırmasının Ne Zaman Yapılacağına
Karar Verme5. Başlıca İşletme Araştırması Konuları6. Temel Araştırma Yöntemleri
•İşletme araştırması belirsizliği azaltmak için sistematik ve nesnel enformasyon üretme sürecidir.
•İşletme araştırması belirlenmiş araştırma sorularına geçerli ve güvenilir cevaplar sağlamak için yapılır.
•İşletmenin tüm cephelerindeki yönetsel karar süreçlerini kolaylaştırır.
1. İşletme Araştırmasının Tanımı
İşletme Araştırması
• Araştırma bilgileri sezgiye dayalı veya rastgele toplanamaz.
• Kelime anlamıyla da araştırma (re-search) -“tekrar tekrar arama” demektir.
• İşletme araştırması nesnel olmalıdır.• Önyargılı değil, yansız ve gayrişahsi
(impersonal) olmalıdır.
Enformasyon
Belirsizliği
Azaltır
İşyerimizde çocuk bakımı
olanağı sağlamalı
mıyız?
Araştırma Soruları “?”
Veri – Enformasyon Ayrımı
• Veri—ham olgular— belirli bir olaya ait tutulan ölçüm kayıtları
• Enformasyon—Yöneticilerin karar almalarını sağlayacak şekilde belirli bir forma sokulmuş olgular
Değerli Enformasyonun Özellikleri
• Uygunluk• Kalite• Güncellik• Bütünlük
2. İşletme Araştırması Çeşitleri
Temel Araştırma: • Bilginin mevcut sınırlarını genişletmek için yapılır.• Pragmatik bir problemin çözümüne yönelik değildir.
Uygulamalı Araştırma:• Gündelik hayata dair spesifik bir sorunla ilgili karar alınacağı zaman yapılır.
Temel Araştırma Örnekleri
• Yöneticilerin başarısı, başarı güdüleri ile ilişkili (korele) midir?
• Uyumlu çalışma gruplarının üyeleri, uyumsuz çalışma gruplarının üyelerinden daha mı memnundurlar?
• Tüketiciler çok fazla düşünmeden yaptıkları alış verişlerden sonra içlerine bir kuşku düşer mi?
Uygulama Araştırma Örnekleri• Mc Donalds menülerine İtalyan makarnalarını
eklemeli mi?• İşletme araştırması Mc Donalds’a eklememesi
gerektiğini söylemektedir.• Procter & Gamble ürün yelpazesine yüksek fiyatlı
bir diş beyazlatma aparatı eklemeli mi? • Araştırma, Crest Beyazlatıcı Bantlarının 44 $’lık
perakende fiyatıyla satılabileceğini göstermektedir
3. Karar Verme Sürecinde Araştırmanın Rolü
Aşağıdaki işlemleri yaparken doğru bir karar verme süreci yürütülebilmesi için Enformasyon şarttır:
• Sorunların ve fırsatların tanımlanması• Teşhis ve değerlendirme• Bir eylem planı seçimi ve uygulanması• Eylem planının gidişatının değerlendirilmesi
Karar Verme Süreci
• Karar Verme– Yöneticilerin ve liderlerin sorunları tanımlayıp
çözüm tasarlama ve fırsatlara yatırım yapma süreçleri.
• Sorun– Örgütsel performansın bazı cephelerinin beklenenin
altında olması durumu• Fırsat
– (mevcut performansa) İlave olarak faydalı sonuçlar sağlama potansiyeli olan durum
Karar Verme Sürecindeki Yedi AdımFırsatların tanımlanması ve
problemlerin teşhisi
Amaçların tanımlanması
Alternatiflerin Üretilmesi
Alternatiflerin Değerlendirmesi
Uygulama Stratejilerinin Seçimi
İzleme ve Değerlendirme
Kararlara Ulaşma
Adım 1: Fırsatların tanımlanması ve problemlerin teşhisi
• Bir karar verilmesini gerektiren yeni durumun keşfi (fırsatların açık bir şekilde tanımlanması veya problemlerin teşhisi).
• Fırsatların ve problemlerin değerlendirilmesi ancak temel aldığı enformasyonun doğruluğu ile mümkündür.
Adım 2: Amaçların Tanımlanması
• Amaçlar, bir örgütün ulaşmak istediği sonuçları gösterir. Aynı zamanda, hedefler, standartlar veya gayeler olarak da anılırlar.– Arzulanan sonuçların niteliksel ve niceliksel olarak
ayrıntılarıyla belirtilmesi, karar vericilerin en uygun eylem planını seçmelerinde yol gösterici olacaktır.
– Amaçlar, çok çeşitli boyutlarda ölçülebilir. (parasal birimler, saat başına çıktı, defo yüzdesi, …gibi) Amaçlar kısa veya uzun dönemli olabilir.
Adım 3: Alternatiflerin Üretilmesi
• Bir fırsat tanımlandığında veya bir probleme doğru bir şekilde teşhis konulduğunda, yöneticiler problemi çözmek ve amaçları başarmak için çeşitli yöntemler geliştirirler.
• Alternatifler, standart ve bariz olabileceği gibi yenilikçi ve özgün de olabilir.
Adım 4: Alternatiflerin Değerlendirilmesi
• Üretilen alternatiflerin değeri ve yeterliliği üzerine karar verilmesi.
• Önceden saptanmış karar kriterleri, değerlendirme sürecinde kullanılabilir. – İstenen kalite
– Tahmin edilen maliyetler
– Faydalar
– Belirsizlikler
– Riskler
Adım 5: Kararlara Ulaşma
• Karar verme genelde nihai tercih olarak kabul edilse de,
• Aslında belli bir alternatifin seçiminden ziyade tam net ve mutlak olmayan bir yol belirlenmiş olur.
Adım 6: Uygulama Stratejilerinin Seçimi
• Bir karara ulaşıldıktan sonra onu netleştirmek için uygulamanın nasıl yapılacağı detaylandırılır. Uygulama karar ile sonuç arasındaki köprüdür.
• Etkin bir uygulamanın anahtarları:– Karardan etkileneceklerin hassasiyetinin
değerlendirilmesi.– Düzgün planlama ve karar almak için gerekli
kaynakların değerlendirilmesi.
Kararların Etkin Uygulanması için Anahtarlar
ETKİN UYGULAMA
Karardan Etkilenenlerin Hassasiyeti -----------------------------------------------------------•Etkilenen çalışanlar, karar alma sürecine mutlaka dahil edilmeli•Etkilenen çalışanlar, kararın neden uygulanması gerektiğinin farkında olmalı•Etkilenen çalışanlar, kararın kabulünün ve desteklenmesi gerektiğinin farkında olmalı
Düzgün Planlama-----------------------------------------------------------• Gerekli kaynakların ve görevlerin belirlenmesi• Görevlerin gerektirdiği zamanın tahmin edilmesi• Görevlerin uygulanması için zaman çizelgesinin oluşturulması• Bireysel görev sorumluluklarının atanması• Kararın sonuçlarının öngörülmesi
Adım 7: İzleme ve Değerlendirme
• Karar verme süreci, kararın etkileri değerlendirilene kadar tamamlanmış değildir.
• Yöneticiler, kararların etkilerini mümkün olduğunca objektif olarak değerlendirmeli ve eğer gerekliyse daha ileri düzeltici tedbirleri almalıdır.
4. İşletme Araştırmasının Ne Zaman Yapılacağına Karar Verme
• Zaman kısıtları• Verilere ulaşılabilirlik• Kararın doğası• Faydalara karşılık maliyetleri
Yönetimsel bir karar almak
için yeterli zaman
mevcut mu?
Eldeki mevcut enformasyon karar
Vermek için yetersiz mi?
Kararın stratejik ve taktik bir
önemi var mı?
Araştırma bilgisinin değeri
araştırmayı yapmanın
maliyetinden yüksek mi?
İşletme Araştırması
Yap
İşletme Araştırması Yapma
Zaman KısıtlarıVerilere
ulaşılabilirlikKararın Doğası
Faydalara Kıyasla
Maliyetler
Evet EvetEvetEvet
hayır hayır hayır hayır
İşletme Araştırması Ne Zaman Yapılmalı?
Değer
•Belirsizliğin azalması•Doğru kararın artan olasılığı• İşletme performansının gelişmesi ve neticesinde karların yükselmesi
Maliyetler
•Araştırma maliyetleri•İşletme kararlarının gecikmesi ve enformasyonun rakiplere sızdırılma olasılığı•Araştırmanın olası hatalı sonuçlar üretmesi
Değer,Beklenen Maliyetleri Aşmalı
5. İşletmelerde Araştırılabilecek Başlıca Konular
• Genel işletme koşulları ve Kurumsal Araştırmalar• Finans ve Muhasebe• Yönetim ve Örgütsel ve Davranış• Satış ve Pazarlama• Enformasyon Sistemleri• Kurumsal Sorumluluk
6. Temel Araştırma Yöntemleri
• Anketler• Deneyler• İkincil Veri• Gözlem
İşletme Araştırma Yöntemleri
William G. Zikmund
Bölüm 3: Teori İnşası
Bölüm 3: Teori İnşası
1. Teorinin Tanımı2. Gerçeklik Seviyeleri
2.1. Kavramlar (kurgu yapılar)2.2. Önermeler (Savlar)
3. Bilimsel Yöntem3.1. Tümdengelimli Akıl Yürütme3.2. Tümevarımlı Akıl Yürütme
1. Teorinin Tanımı
Teori: gözlemlenen olaylar arasındaki görünür ilişkileri açıklanmada kullanılan ilkeler, savlar ve kendi içinde tutarlı genel önermeler bütünü
Teorinin İki Amacı:• Anlama• Öngörme
Teoriler
Teoriler, bizim “dünya” olarak tanımladığımız şeyi, kavramaya, mantıklı bir şekilde açıklamaya ve onun hakkında uzmanlaşmaya yarayan balıkçı ağlarıdır.
Bu ağların gözeneklerini daha da iyi hale getirmek için durmadan çabalamalıyız.
Karl R. Popper
2. Gerçekliğin Seviyeleri
• Soyut seviye (kavramlar & savlar): teori geliştirirken, sadece bir fikir olarak veya bir nesneden bağımsız bir nitelik olarak var olan bir kavramı ifade eden bilgi seviyesi
• Ampirik Seviye (değişkenler & hipotezler): deneyim veya gözlemle doğrulanan bilgi seviyesi
2.1. Kavram (KurguYapı)
• Bir takım nesne, özellik, olay ve süreçle ilgili genelleşmiş fikirlere verilen isimler
• Gerçekliği soyutlayan temel yapılar• “liderlik,” “üretkenlik,” “maneviyat”• “gayrisafi milli hasıla,” “mal varlığı,” ve
“enflasyon”
KAVRAMLAR
NESNELERİN VE OLAYLARIN GÖZLEMİ (GERÇEKLİK)
Ampirik Seviye
Soyut Seviye
Kavramlar Gerçekliğin Soyutlamalarıdır
BitkiBitki
MeyveMeyve
MuzMuz
GerçeklikGerçeklik
Gid
erek
Dah
a S
oyut
lanı
r
Kavramlar için Soyutlama Basamakları
Teori İnşası: Artan Soyutlama Süreci
TeorilerTeoriler
SavlarSavlar
KavramlarKavramlar
Nesnelerin ve Olayların Nesnelerin ve Olayların Gözlenmesi (gerçeklik)Gözlenmesi (gerçeklik) G
ider
ek D
aha
Soy
utla
nır
2.2. Savlar (önermeler)
• Savlar kavramlar arasındaki ilişkilerle ilgili olarak ifade edilen önermelerdir.
• Hipotezler ampirik olarak test edilebilen savlardır. Değişkenler arasındaki ilişkilerle ilgili olarak ifade edilen iddialardır.
• Değişkenler farklı (sabit olmayan- denekten deneğe veya durumdan duruma değişebilen) sayısal değerler alabilen (ölçülebilen) kavramlardır.
Her zaman günlük dört satış araması
yap
Kota üzerindeki satış hacimleri için para ödülü
Kavram B(Alışkanlıklar)
Ampirik Düzeydeki Hipotezler
Kavram A(Güçlendirme)
Soyut Düzeydeki Önermeler
© 2002 Southwestern College Publishing. All rights reserved.
1–40
Soyut kavramlar aracılığıyla geleceği tahmin etmemize yardım eden ampirik kanıtlar
İş Performansının Unsurları•Bitirilen işin miktarı•Bitirilen işin niteliği•İş arkadaşlarına uyum•İşe devamsızlık yapmama•Kurumdan ayrılmama•Esneklik
Performans Unsurlarını Karşılayan Çalışanlar için Seçim Kriterleri•Yetenek•Motivasyon•Zeka•Dürüstlük •İşverenler için Uygun Risk•Uygun Performans
Seçim Kriterlerinin Kestiricileri•Deneyim•Geçmiş performans• Fiziksel yetenekler•Eğitim•İlgiler•Maaş gereklilikleri•Sertifika/Diplomalar•Test skorları•Kişisel ölçümler•İş referansları•Önceki işlerde kalma süresi•Önceden çalışılan işler•Uyuşturucu testi•Sabıka kaydı
3. Bilimsel Yöntem
Henüz bilinmeyen olaylar hakkında teorik önermeleri kurmak ve birbirine bağlamak için tavsiye edilen yöntemlerin kullanımı
3.1. Tümdengelimli Akıl Yürütme
• Bilinen bir öncülden veya doğru olduğu peşinen kabul edilen bir ifadeden mantıksal olarak sonuca ulaşma süreci. – Biliriz ki, tüm yöneticiler insandır. – Yine biliriz ki, John Smith bir yöneticidir, – O zaman şöyle bir çıkarım yapabiliriz; John
Smith bir insandır.
3.2. Tümevarımlı Akıl Yürütme• Tekil olguların gözlemine dayanarak genel
savlar kurmanın mantıksal sürecidir.– Şu ana kadar görülen tüm yöneticiler insandır;– Öyleyse tüm yöneticiler insandır.
İlgili MevcutBilgiyiDeğerlendir
Kavram & Savları Formüle Et
HipotezGeliştir
Araştırmayı Tasarla
Ampirik Verileri Topla
VerileriAnaliz Et ve Değerlendir
Açıklama getir-Yeni SorunlarıBelirt
Bilimsel Yöntem: Genel Bakış
İşletme AraştırmaYöntemler
William G. Zikmund
Bölüm 4: İşletme Araştırması Süreci
Bölüm 4: İşletme Araştırması Süreci
1.Enformasyon ve Karar Verme2. Araştırma Çeşitleri
2.1. Keşfedici2.2. Betimleyici2.3. Nedensel
3. Araştırma Sürecinin Aşamaları
1.Bilgi ve Karar Verme
Karar vermede anahtar noktalar:• Sorun veya fırsatın tabiatını tanımak, • Ne tür enformasyona ihtiyaç duyulduğunu
belirlemek, • Hali hazırda elde ne kadar enformasyon olduğunu
belirlemek.
Enformasyon karar vermede belirsizliğin düzeyini azaltır.
1.Belirlilik (tam kesinlik):
Gerekli bilgiye nadiren tamamen ulaşılabilir.Belirlilik varsa, sorun veya fırsatın gerçek
doğası açıktır.İsabetli kararlar verilip uygulanılırsa hangi
hedeflere ulaşılacağı baştan net bir şekilde belirlenmiştir.
Karar Vermede Belirlilik Düzeyleri
Belirlilik:
Alternatifler geliştirmek ve bunların arasından en uygun çözümü seçmek için gerekli enformasyon mevcuttur.
Dolayısıyla, durumu anlamak ve öngörüde bulunmak için araştırma yapmaya gerek yoktur.
2. Belirsizlik:
İhtiyaç duyulan bilgiye genelde bir dereceye kadar ulaşılabilir.
Belirsizlik altında, sorun/fırsatın gerçek doğası açıktır,
Etkin kararlarla başarılacak amaçlar önceden belirlenmiştir.
Belirsizlik:
Alternatifler geliştirmek ve bunların arasından en uygun çözümü seçmek için gerekli bilgi eksiktir.
Dolayısıyla, koşullarla ilgili eksik kavrayışımızı genişletme ve yönetsel tahminlerden daha isabetli öngörülerde bulunabilmek için araştırma yapmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
3. Muğlaklık (tam bilinmezlik):
Bazen çok nadiren neredeyse hiçbir enformasyona ulaşılamaz.
Muğlaklık varsa, sorun/fırsatın gerçek doğası açık değildir,
Etkin kararlarla başarılacak amaçlar hiç belirlenmemiştir.
Muğlaklık:
Alternatifler geliştirmek ve bunların arasından en uygun çözümü seçmek için gerekli enformasyon eksiktir.
Dolayısıyla, kavrayışımızı genişletmek ve tahminlerde bulunmak için araştırma yapmaya fazlasıyla ihtiyaç duyulmaktadır
2. Araştırma Çeşitleri
• Keşfedici• Betimleyici• Nedensel
TAMKESİNLİK
KESİNBİLİNMEZLİK
NEDENSELARAŞTIRMA
KEŞFEDİCİARAŞTIRMA
Belirlilik Düzeyi Araştırma Çeşidini Etkiler
BELİRSİZLİK
BETİMLEYİCİARAŞTIRMA
ARAŞTIRMAYA GEREK YOKTUR
Keşfedici Araştırma Betimleyici Araştırma Nedensel Araştırma(Problemden Habersiz ) (Problemin Farkında) (Problem Açıkça Tanımlanmış)
Ola
sı d
urum
lar
Problemi Tanımlama Derecesi
“Satışlarımız düşüyor ve neden olduğunu bilmiyoruz”
“İnsanlar yeni ürün fikrimize ilgi gösterirler mi?”
“Ne tip insanlar bizim ürünlerimi alıyorlar? Rakiplerimizin ürünlerini kimler alıyor?”
“Alıcılar, ürünlerimizi hangi özellikleri nedeniyle tercih ediyor?”
“Alıcılar, ürünlerimizi yeni ambalajında daha çok satın alırlar mı?”
“İki reklam kampanyasından hangisi daha etkilidir?”
57
2.1. Keşfedici Araştırma
İkincil Veri
Deneyim Anketi
Pilot çalışmalar
Keşfedici Araştırma
• Bir sorunun doğasını açıklığa kavuşturmak ve tanımlamak için yapılan ön araştırma.
• Kesin sonuca götürmez.• Müteakip araştırmalar beklenir.
2.2. Betimleyici Araştırma
• Bir popülasyonun yada bir olgunun özelliklerini tasvir eder.
• Sorunun doğasıyla ilgili bir miktar kavrayış söz konusudur.
60
Bana bütün bildiklerimi öğreten altı sadık hizmetkarım var. İsimleri şunlardır: ne, neden, ne zaman, nasıl, nerede ve kim.
--Rudyard Kipling
2.3. Nedensel Araştırma
• Sebep-sonuç ilişkilerini ortaya çıkarmak için yapılır.
Nedenselliği Tanımlama• Bir nedensel ilişkiyi kanıtlamak imkansızdır.• Nedenselliğin ipuçları:
– 1. Olayların uygun nedensel sırası (önce sebep makul süre sonra da sonuç ortaya çıkmışsa)
– 2. Birlikte değişim: bir olgu değişince diğeri de değişir (biri azalınca diğeri de azalır veya artarsa)
– 3. Makul alternatif açıklamaların yokluğu (aynı sonuca başka sebepler bulunamazsa)
Nedensel bir ilişki ispatlanamasa da onaylanmış sayılır.
3. Araştırma Sürecinin Aşamaları
Problemin Keşfi ve Tanımlanması
AraştırmaDizaynı
Örnekleme
Veri Toplama
Veriyi İşleme ve Analiz
Sonuç ve Rapor
Keşif ve Tanımlama
ve böylece sürer
Probleminkeşfi
Sorunun Tanımlanması(Araştırmanın Amacının
Açıklanması)
İkincil(tarihsel)
data
DeneyimAnketi
Pilot Çalışma
Vaka Çalışması
Keşfedici AraştırmaTekniğinin Seçimi
Temel AraştırmaYönteminin Seçimi
Deney AnketGözlem İkincil Veri
ÇalışmasıLaboratuar Saha Mülakat Anket Çalışması
Keşfedici AraştırmaTekniğinin Seçimi
Örneklem
Olasılıklı örnekleme
Olasılıksız örnekleme
Verinin Toplanması
(saha çalışması)
Veriyi DüzenlemeVe Kodlama
Veri İşleme
Bulguların yorumlanması
Rapor
VeriToplama
Veri İşlemeVe Analiz
SonuçlarVe Rapor
Araştırma Dizaynı
Problemin Keşfi ve Tanımı
İşletme Araştırma Süreci
ProbleminKeşfi
KeşfediciAraştırma
Temel Araştırma Yönteminin Seçimi
Örnek Dizaynının Seçimi
Verinin Toplanması
Araştırma Süreci (devamı)
Düzenleme ve Kodlama
Veriyi İşleme
Bulguların Yorumlanması
Raporlama
“Bir problemin formüle edilmesi bazen problemin çözümünden
daha önemlidir.”
Albert Einstein
İşletme AraştırmaYöntemleri
William G. Zikmund
Bölüm 5: İşletme Araştırmasında Etik Unsurlar
Bölüm 5: İşletme Araştırmasında Etik Unsurlar
1. Etiğin Tanımı2. Katılımcının (Deneğin) Hakları ve
Yükümlülükleri3. Araştırmacının Hakları ve Yükümlülükleri4. Müşterinin (Kullanıcı) Hakları ve
Yükümlülükleri5. Araştırmada Etik Suiistimalin Çeşitleri
1. Etiğin Tanımı
• Etik :Dünyanın her tarafında bulunan yerleşmiş gelenekler, ahlak kuralları ve temel insan ilişkileri ile ilgili ilkelerdir.
• Etik Davranış: Kötü veya yanlış yerine iyi veya doğru olarak kabul edilen ahlaki davranışlar.
Araştırma Etiği
• Genel ahlak kurallarının araştırmacılara uygulanmasıdır.
• Eğer bir toplum dürüst olmamayı gayriahlaki olarak addederse, o zaman araştırmacının da, araştırma süresince dürüst davranmaması, onun etik davranmadığını gösterir.
2. Katılımcının (Deneğin) Hakları ve Yükümlülükleri
• Dürüst olma yükümlülüğü• Gizlilik (kişiye özel bilgilerin üçüncü
kişilerle paylaşılmaması)• Hile (tarafların birbirlerini kandırmaması)• Bilgilendirilme Hakkı (paylaşılması
gereken bilgilerin saklanmaması)
3. Araştırmacının Hakları ve Yükümlülükleri
• Araştırmanın amacı araştırmadır.• Nesnellik (tarafsızlık)• Araştırmanın sunumu (bulunandan
başkasının beyan edilmemesi)• Konuların ve müşterilerin gizlilik hakkını
koruma• Hatalı sonuçlar yayımlamama
4. Müşterinin (Sponsorun, Kullanıcının) Hakları ve Yükümlülükleri
• Alıcı ve satıcı arasında geçerli olan ticaret ahlakı ilkeleri
• Gizlilik• Araştırma taahhüdü• Ön çalışmadan yapılmadan araştırmaya
başlanmaması
5. Araştırmada Etik Suiistimalin Çeşitleri (bkz. www.chem.wayne.edu/information/ethics_presentation.pdf)
• Tahrifat (falsification): verinin değiştirilmesi• Uydurma (fabrikasyon): yoktan veri üretme• Aşırma: uygun atıfta bulunmadan başkasının kelime ve
fikirlerini kullanma• Kopyalama: farklı yayınlarda tamamen aynı parçaları
tekrar tekrar yazma• Dilimleme: Bir araştırma projesinin sonuçlarını birden
fazla yayında kullanmaEtik suiistimaller aynen yalan söyleme, aldatma, kopya
çekme gibi gayri ahlaki davranışlardan sayılır.
İşletme Araştırma Yöntemleri
William G. Zikmund
Bölüm 6.1: Problemi Tanımlama
Bölüm 6.1: Problemi Tanımlama
1. Yönetim Probleminin Tanımı2. Problem Keşfi ve Problem Tanımlama3. Problem Tanımlama Süreci
1. Yönetim Probleminin Tanımı
• Problem: Mevcut şartlar ile gelecekte oluşabilecek daha tercih edilebilir şartlar arasında belli bir farkın var olması
• Yönetim Problemi: zorluklar ve tehditlerle mücadele etmek veya fırsatları değerlendirmek için bir karar vermeyi zorunlu kılan gelişmeler
79
Yönetim Problemleri Performans Düşüklüğünü İşaret eder.
– Gerçekleşen iş performansı beklenen iş performansının altında olabilir.
– Gerçekleşen iş performansı potansiyel iş performansının altında olabilir.
– Beklenen iş performansı potansiyel iş performansının üzerinde olabilir.
2. Problemin Keşfi ve Tanımlanması
• Problemin Keşfi: Yönetsel bir problemin bazı belirtilerinden haberdar olmak
• Problem Tanımlama: Bazı araştırma sorularına cevap bulunmasıyla netleşebilecek özel bir karar alanının belirlenmesi
Araştırma Amaçlarının Açıklanması
Problemin Tanımlanması
Açık Biçimde Tanımlanmış Araştırma Hedefleri Yoluyla Problem Sonuçlarının Tanımlanması
Keşfedici Araştırma
(İsteğeBağlı)
Durumun Analizi
Belirtilerin Tespiti
3. Problemin Tanımlanma Süreci
Karar vericinin hedeflerinin belirlenmesi
Problemin geçmişinin anlaşılması
Belirtilerin değil problemin belirlenmesi
Araştırma amaçlarının belirlenmesi
İlgili değişkenlerin ve hipotezlerin belirlenmesi
Analiz biriminin belirlenmesi
83
3.1. Karar vericinin hedeflerinin belirlenmesi
• Yönetimsel hedefler ölçülebilir terimlerle ifade edilmeli; ancak orta ve alt kademe yöneticileri problemleri araştırmacılara çok nadiren açık bir şekilde ifade ederler.
• Bu sebeple, araştırmacılar ilgili yöneticilerle görüşmeler yaparak ve başka kaynaklardan enformasyon toplayarak problemlerin ne olduğunu anlamaya çalışmalıdırlar.
84
3.2. Problemin geçmişinin anlaşılması
• Durum Analizi: Araştırmacıların veya yöneticilerin karar alanındaki konulara aşina olmalarını sağlamak için durumla ilgili geçmiş enformasyon toplanması
• Buzdağı Kuralı: İşletme problemlerinin tehlike yaratabilecek en önemli konuları genellikle yöneticiler tarafından görülebilir ve anlaşılabilir değildir.
85
Karar Alıcı
Problem Tanımına Karar Verme
Araştırmacı
Görünür Ölçülebilir Belirtiler
Satış Kaybı
MutsuzMüşteriler
Azalan Pazar Payı
Düşük Trafik
Gerçek İşletme /Karar Verme Problemleri
Düşük Kalite ÜrünlerUygun
Olmayan Dağıtım Sistemi
Olumsuz İmaj
Müşterilere Etik Olmayan Şekilde Davranma
Satış Gücünün Düşük Performansı
86
3.3. Problemin (belirtilerinden ayrıştırılarak) Belirlenmesi
*Belirtilerin tanımlanması• Sorgu teknikleriyle: Neyin değiştiğiyle ilgili kim,
ne, nerede, ne zaman, neden ve nasıl sorularının bir arada sorulması
• Sondajlama: tartışmalardan daha derin ayrıntılı açıklamalar çıkarmaya çalışan mülakat tekniği
* Belirtilerin gerçek problemden (problemin özünden) ayrıştırılması
Belirtiler kafa karıştırıcı olabilir
• “Mahalledeki 21 yıllık Yüzme Derneği” vakası:• Üyelik yıllardır azalmaktadır. • Mahalleli yeni açılan pahalı su parkını tercih
ediyor olabilir.
Organizasyon Belirtiler Belirtilere Dayanan Problemin Tanımlanması
Gerçek Problem
Büyük bir şehirdeki 21 yıllık Mahalli Yüzme Derneği
Yıllardır üyelik düşmektedir. Birkaç yıl önce şehirde dalgalı havuz ve su kaydıraklarının olduğu yeni su parkı kurulmuştur.
Mahalleliler pahalı su parkını tercih etmektedirler ve yüzme havuzunun olumsuz bir imajı vardır.
Demografik değişiklikler: Mahalledeki çocuklar büyümüş ve yaşlı mahalle sakinleri de artık hiçbir yerde yüzmeye gitmemektedirler.
İçecek üreticisi
Tüketiciler rakip ürünün tadını beğenmektedir.
Ürünlerin tadının geliştirilmesi gerekmektedir.
Eski moda ambalaj tüketicilerin tat algısını olumsuz etkilemektedir.
Arkeologların Vahşi batıda buldukları bu taşın üzerinde ne yazdığı uzun süre çözülememiştir: “toti emul esto”.
Taşın üstündeki yazının İngilizce yazılmış bir ibare olduğu daha sonra anlaşılmıştır:
“to tie mules to = Katırları bağlamak için”
3.4. Araştırma amaçlarının belirlenmesi
• Mevcut problemin özü tanımlandıktan sonra ve yönetsel kararların hangi problem alanlarına yönelik olacağı tespit edildikten sonra ilgili araştırma hedefleri belirlenmelidir:– Problem tanımlandıktan sonra “Bu problemi
çözebilmek için hangi enformasyona ihtiyaç vardır?” sorusu ortaya çıkar.
• Araştırma amaçları, araştırma projesinin performans göstergeleridir.
“Eğer nereye gittiğini bilmiyorsan, her yol seni oraya çıkaracaktır.”
Keşfedici Araştırma
(isteğe bağlı)
İşletme Probleminin Açıklanması
Geniş araştırma hedefleri
Spesifik Amaç 1
Spesifik Amaç 2
Spesifik Amaç 3
Araştırma Tasarımı Sonuçlar
92
3.5. Analiz Biriminin Belirlenmesi (bkz. http://www.socialresearchmethods.net/kb/unitanal.php)
• Analiz birimi (denekler/katılımcılar), verinin kim tarafından ve hangi düzeyde (bireyler, hane halkı, organizasyonlar vb.) sağlanacağını ve analiz edileceğini ifade etmektedir.
• Birçok çalışmada, bireyden ziyade aile veya firma uygun analiz birimi olabilir.
• Bireysel düzeyde (ölçüm birimi) toplanan veriler gerekirse sonradan firma, çalışma grubu veya aile gibi daha yüksek düzeylerde (analiz birimi) bir araya getirilip (agregasyon) analize sokulabilir.
93
Araştırma Amaçlarına ve Analiz Birimine Örnekler
• Amaç, “müşterilerin marka tercihlerini etkileyen faktörlerin tanımlanması” ise, birim “bireysel müşteriler”dir.
• Amaç, “belirli bir işe başvuran adayların gelecekteki performanslarının öngörülmesi ise, birim “bireysel adaylar”dır.
• Amaç, “ Durgun satışların nedenlerinin ve satışları arttıracak yolların belirlenmesi ise, birim “firmalar”dır.
94
3.6. İlgili Değişkenlerin ve Hipotezlerin Belirlenmesi
• Araştırmacılar tarafından ölçülecek analiz biriminin özelliklerinin saptanması• Aynı analiz birimindeki bu özellikler çok çeşitli olabilir. • Örneğin, Araştırma Amacı: Pazarlama performansını arttıracak yöntemlerin belirlenmesi.• Analiz Birimi: Firma• Değişken : pazarlama performansı (Farklı firmaların pazarlama performansı farklı olabilir)
95
Değişkenin Tanımı
• Değişken Nedir?– Bir örnekten diğerine değişen veya çeşitlenen
her şey büyüklükte, güçlülükte veya istikamette değer farklılıkları gösterebilir.
• Sabit Nedir?– Değişmediği için araştırma sorularına cevap
bulmada kullanışlı olmayan şeylerdir.
96
Değişken Çeşitleri• Sürekli Değişken
– Çeşitli niceliksel değerler alır.• Kategorik Değişken
– Bir gruba olan üyeliği gösterir.– Sınıflandırma değişkeni olarak da anılır.
• Bağımlı Değişken– Diğer değişkenler tarafından açıklanan ve/veya tahmin edilen değişken veya süreç
çıktısıdır. • Bağımsız Değişken
– Bağımlı değişkeni bir şekilde etkilemesi beklenen değişkendir.
Araştırma Soruları• Araştırma amaçlarına ulaşmak için, araştırmacılar,
araştırma soruları geliştirerek onları araştırma aracılığıyla cevaplandırmaya çalışmalıdır.
• Araştırma soruları değişkenler arasındaki ilişkinin doğasıyla ilgilidir.
• Örnek araştırma soruları: – Satıştaki düşüşün nedenleri nelerdir?– Müşteri memnuniyetinin dinamikleri nelerdir?– Yeni tasarımlar ve müşteri memnuniyeti
arasındaki ilişkiler nelerdir?
Hipotez
• Araştırmayla test edilecek ve araştırma sorusunu cevaplayacak henüz desteklenmemiş önermeler
• H1: Müşterilerin satın alma gücündeki azalma sektörün toplam satışlarını düşürür.
• H2: Yeni tasarımlar müşteri memnuniyetini arttırır.
Örnek niteliğinde bir problem tanımlama süreci
• Belirtiler: Müşterilerimiz şikayet etmekte ve mutsuz görünmektedir. Onları kaybedebiliriz.
• Gerçek Problem: Müşterilerimiz ürünlerimizi düşük kaliteli fakat pahalı bulmaya başlamıştır.
• Araştırma Amacı: Müşterilerimizi ürünlerimizin kalitesi hakkında ikna edecek yöntemlerin tanımlanması.
• Analiz Birimi: bireysel satın alıcılar.
• Değişkenler: müşteri memnuniyeti, yeniden satın alma niyeti, ürün özellikleri, müşteri demografisi vb.
• Araştırma Sorusu: Müşteri memnuniyetinin dinamikleri nelerdir, ürün hakkındaki müşteri algıları, müşteri memnuniyeti ve yeniden satın alma niyeti arasındaki ilişkiler nelerdir?
• Hipotez: eski moda ürünler, genç müşteriler tarafından düşük kaliteli olarak algılanır.
Örnek niteliğinde bir problem tanımlama süreci
İşletme Araştırma Yöntemleri
William G. Zikmund
Bölüm 6.2: Araştırma Önerisi
Araştırma Önerisi
• Çalışmanın amacını açıklayan araştırma tasarısını içeren yazılı rapor
• Belirli bir yönteme göre detaylandırılmış prosedürler taslağı
Temel Sorular - Problemin Tanımlanması
• Çalışmanın amacı nedir?• Elde ne kadar hazır bilgi var?• İlaveten geçmişle ilgili enformasyon gerekli mi?• Ne ölçülecek? Nasıl?• Veriler kolayca toplanabilir mi?• Bilimsel Araştırma yapılmalı mı?• Bir hipotez formüle edilebilir mi?
Temel Sorular- Temel Araştırma Tasarımı
• Hangi tipte soruların cevaplanması gerekiyor?
• Betimsel veya nedensel bulgular gerekli mi?
• Verinin kaynağı nedir?
Temel Sorular- Temel Araştırma Tasarımı
• Hedeflenen cevaplara insanlara sorular sorularak ulaşılacak mı?
• Enformasyon ne kadar hızlı gerekiyor?• Sorular nasıl yazılmalı?• Deneysel manipülasyonlar nasıl yapılmalı?
Temel Sorular- Örneklemin Seçimi
• Verinin kaynağı kimler ve neler?• Hedef kitle tanımlanabilir mi?• Örneklem gerekli mi?• Örneklem ne kadar hassas olmalı?• Tesadüfi örneklem gerekli mi?• Ulusal örneklem gerekli mi?• Ne kadar büyüklükte bir örneklem gerekli?• Denekler nasıl seçilecek?
Temel Sorular- Veri Toplama
• Veriyi kim toplayacak?• Verinin toplanması ne kadar sürecek?• Ne kadar gözetim/denetim gerekli?• Hangi operasyonel prosedürler takip
edilmeli?
Temel Sorular- Veri Analizi
• Standart veri işleme ve kodlama yöntemleri kullanılacak mı?
• Veri nasıl sınıflanacak?• Hangi istatistik yazılımı kullanılacak?• Verinin doğası nedir?• Hangi soruların cevaplanmasına gerek duyuluyor?• Eş zamanlı olarak kaç tane değişken araştırılacak?• Değerlendirme için performans kriterleri nelerdir?
Temel Sorular- Rapor Çeşidi
• Raporu kim okuyacak?• Yönetimsel öneriler talep ediliyor mu?• Kaç tane sunum talep ediliyor?• Raporun yazılı formatı ne olacak?
Temel Sorular- Genel Değerlendirme
• Çalışmanın maliyeti ne kadar olacak?• Zaman dilimi uygun mu?• Dışarıdan yardım gerekli mi?• Bu araştırma yöntemi belirtilen araştırma
amaçlarına ulaştıracak mı?• Araştırmaya başlanması ne zaman için
planlanmalı?
İşletme Araştırma Yöntemler
William G. Zikmund
Bölüm 7: Keşifsel Araştırma ve Nitel Analiz
Bölüm 7: Keşifsel Araştırma ve Nitel Analiz
1. Keşifsel Araştırmanın Tanımı2. Neden Keşifsel Araştırma Yapılmalı?3. Keşifsel Araştırma Kategorileri4. Pilot Çalışma Çeşitleri
1. Keşifsel Araştırmanın Tanımı
• Keşifsel araştırma: araştırma problemin doğasını açıklığa kavuşturmak ve tanımlamak için yapılan bir başlangıç çalışmasıdır.
• Nihai kanıtlar sağlamamaktadır.• Sonrasında ek araştırmalar beklenmektedir.
“Can sıkıntısının çaresi meraktır, kediyi öldüren merak içinse hiçbir çare yoktur.”
Nicel ve Nitel Araştırmanın Karşılaştırılması
Özellikler Nitel Araştırma Nicel Araştırma
Amaç Başlangıç (keşifsel) Nihai (Betimsel/nedensel)
Örneklem Küçük büyük
Soru Çeşitleri Yapılandırılmamış yapılandırılmış
Sonuçlar Sübjektif değerlendirmeler
İstatistiksel bulgular
Durum teşhisi
Yeni fikirlerin ortaya çıkarılması
Alternatiflerin Gözden Geçirilmesi
2. Keşifsel Araştırma Neden Yapılır?
2.1. Durum Teşhisi
Durum Analizi: Araştırmacılar ve karar verici konumundaki yöneticilerin konuya aşina olabilmeleri için konuyla ilgili geçmiş enformasyonun biçimlendirilmemiş süreçlerle toplanması.
Durum analizine örnekler:•Çalışanlarla genel şikayetleri hakkında görüşme.• Yeni reklam kampanyası hakkında müşterilere fikirlerinin sorulması
2.2. Yeni Fikirlerin Keşfi• İş kararlarının alınmasında, yeni ürünler veya yeni
yatırımlar hakkında yeni iş fikirleri oluşturmak kritik öneme sahiptir.
• Karar alıcı konumundaki yöneticiler normalde kendi akıllarına gelmeyecek yeni fikirler üretebilmek için, çalışanlara, müşterilere vb. danışılabilir.
• Örneğin kullanıcıların siparişleri ve şikayetleri, karar vericilerin yeni alternatif fikirler geliştirmesine ve bunları yeni ürün konseptlerine dönüştürmelerine yardımcı olabilir.
2.3. Alternatiflerin Gözden Geçirilmesi
• Zaman ve parasal kısıtlar nedeniyle iş kararlarının alınmasında alternatif çözümlere karar vermek ve bunların arasından birini seçmek kritik bir öneme sahiptir.
• Konsept testi, alternatif çözümlerin gözden geçirilmesi için, özellikle yeni veya yenilenmiş alternatif ürün konseptleri arasında tercih yapmada kullanılan bir araçtır.
• Örneğin, alternatif yeni ürün konseptleri hakkındaki müşterileri görüşleri toplandıktan sonra, en iyisine karar verilebilir.
3. Keşifsel Araştırmanın Kategorileri
• Tecrübe araştırmaları• İkincil veri analizi• Vaka çalışmaları• Pilot çalışmalar
3.1. Tecrübe Araştırmaları• Dikkatle seçilmiş bilgili uzmanlarla görüş
alışverişinde bulunarak bir problemle ilgili durumu nihai sonuçlar çıkarmadan açıklığa kavuşturmaya çalışmak.
“Zirveye giden yolu bulmak için, oraya sürekli gidip gelen birine sormalısın.”
- Zenrinkusi
3.2. İkincil Veri Analizi
• Mevcut proje dışında daha önceden başka bir amaç için toplanmış ve raporlanmış enformasyonun ön değerlendirmesi
• Geçmiş enformasyon için çabuk ve ekonomik bir kaynak
• Halihazırda raporlanmış enformasyonun bulunduğu kaynaklar: literatür, internet, şirket raporları vb.
3.3. Vaka Çalışması Yöntemi• Mevcut problemi tanımlamak için, probleme benzer
bir veya birkaç durumun, uzun dönemli gözlem, mülakat ve tartışmalarla yoğun ve derinlemesine araştırılması
• Olayların ortaya çıkış sırası veya bireylerin ve grupların birbirleriyle olan ilişkilerinin dikkatli bir şekilde çalışılması.
• Denek ve araştırmacı arasında işbirliğinin olması şarttır. Bu yüzden, rakip şirket vakalarını derinlemesine incelemek pek mümkün olmaz.
• Bir veya birkaç vakadan genellemeler çıkarmak karar vericiler için oldukça tehlikelidir.
3.4. Pilot Çalışma
• Bir tür dar ve pek de hassas olmayan örneklem kullanan küçük çaplı keşifsel araştırmalardır.
• Deneyimli kişiler yerine az sayıda katılımcıyla anket veya mülakat yapılır.
• Sonuçlar problemin tanımlanmasında ve daha sonra yapılacak bir betimsel çalışmanın tasarımında kullanılacaktır.
4. Pilot Çalışma Çeşitleri
• Odak Grup Görüşmeleri
• Yansıtıcı (Projektif) Teknikler
• Derinlemesine Görüşmeler
4.1. Odak Grup Görüşmeleri
Görüşme Süreci:• Yapılandırılmamış• Serbest akış• Grup mülakatı• Daha geniş konulardan başlayarak daha özel konulara
odaklanmaGrup Yapısı:• 6 -10 arası kişiyle• Nispeten homojen (birbirine benzer katılımcılar)• Benzer yaşam biçimleri ve deneyimler
Odak Grup İçin Bir Taslak
• Katılımcılar arasında iletişim sağlanmalı• Geniş konudan başlanmalı• Spesifik bir konuya odaklanmalı• Tartışma ve etkileşim yaratılmalı
Odak Grup Yöneticisi• Tartışmaya geçmeden önce katılımcılar
arasında iletişim sağlar• İnsanların rahatlamasına yardımcı olur• Etkileşime girer• İnsanların söylediklerini dinler• Herkese konuşma hakkı verir• Kontrolü gevşek tutar ve tartışmaya odaklanır• Cevapların kendiliğinden oluşmasını sağlar.
Online Odak Grupların Avantajları
• Hızlı• Ucuz• Farklı coğrafyalardan katılımcıları bir araya
getirme imkanı• Katılımcının kimliğini gizleme imkanı• Görüşme dökümünün otomatik olarak
kaydedilmesi
Online Odak Grupların Dezavantajları
• Grup etkileşiminin azlığı• Fiziksel uyarım ve etkileşimin yokluğu • Beden dili ve yüz ifadelerinin yokluğu• Yöneticinin görevinin farklılığı
Katılımcının üçüncü kişiler, nesneler veya durumlar hakkındaki pek paylaşmak istemediği inanç ve hislerinin ortaya çıkarılması için dolaylı yoldan araştırma yapılması
4.2. Yansıtma (Projeksiyon) Teknikleri
“Bir kişi kendi hakkında konuştuğunda en az kendisidir; ancak bir maske takarsa gerçeklerden bahsedebilir.”
--Oscar Wilde
Bazı Yansıtma Tekniği Çeşitleri
• Sözcük çağrışım testleri• Cümle tamamlama yöntemleri• Üçüncü kişiler tekniği• Rol yapma• T.A.T. (Tematik Algılama Testi)• T.A.T.’ın faklı versiyonları
4.2.1. Sözcük çağrışım testleri
• Deneğe bir kelimeler listesi gösterilir. • Sonrasında, bu kelimelerin her birinin ona
ne çağrıştırdığı sorulur. • Bu test, araştırmacının belirli bir kavram
hakkında (ör. Yeni ürünler) deneklerin gerçek hislerinin ne olduğunu belirlemesine yardımcı olur.
• YEŞİL: Para, Çim, …………..• PEYNİR: Beyaz, Keçi, ……………
4.2.2. Cümle tamamlama testi
• Deneğe tamamlanmamış bir cümle gösterilir• Sonrasında aklına gelen ilk kelimelerle tamamlaması istenir.• Bu test araştırmacının, deneklerin belirli konular hakkında gerçek inanışlarını anlamasına yardımcı olur. (Ör. önyargı, ayrımcılık)
Takım elbise giyen bir adam ______________.Patron__________________ yapmamalı.
4.2.3. Tematik Algılama Testi (T.A.T.)
•Deneğe bir takım resimler gösterilir.•Sonrasında, gördüklerini tasvir etmesi istenir.• Araştırmacı, araştırma problemini tanımlayabilmek için bu tasvirlerin içeriğini inceler
4.3. Derinlemesine Mülakat•Araştırmanın ilk aşamalarında, deneklerin görünür tepkileri ve bilinçaltı motivasyonlarını, yakalamak için kullanılan nispeten yarı-yapılandırılmış kapsamlı mülakat tekniği
• Görüşme süresi bir saatin üzerinde sonuçlanabilir.
• Görüşmeci deneğe, birçok soru sorabilir ve deneğin cevaplarını açmasını (ayrıntılı bir şekilde açıklamasını) isteyebilir.
Derinlemesine Mülakatın Dezavantajları
• Uzun zaman almaktadır.
• Yapılandırılmamış tartışmalara dayanır. Eğer görüşmeci deneyimsizse tartışmayı problemle bağlantılı olarak sürdüremez.
• Toplanan enformasyon, aslında mülakatçının sübjektif algı ve yorumlarından oluşmaktadır.
İşletmeAraştırma Yöntemleri
William G. Zikmund
Bölüm 8: İkincil Veri
Bölüm 8: İkincil Veri
1. İkincil Verinin Tanımı2. İkincil Verinin Avantajları ve
Dezavantajları3. İkinci Verili Araştırma Tasarılarının Tipik
Amaçları4. İkincil Verinin Sınıflandırılması
1. İkincil Verinin Tanımı
Mevcut araştırma projesinin amaçları haricinde başka amaçlarla başkaları tarafından daha önce toplanmış ve kayıt altına alınmış verilerdir.
Genelde:• Tarihseldir• Önceden toplanmıştır• Deneklerle tekrar görüşme ihtiyacı yoktur
2. İkincil Verinin Avantajları ve Dezavantajları• Avantajları:
Ucuz Çabuk sağlanabilir Enformasyona başka türlü ulaşmak mümkün değildir.
• Dezavantajlar: Verilerin geçerliliğinin ve hassasiyetinin belirsizliğiVerinin ihtiyaçlara tam uygun olmayabilmesiÖlçüm biriminin tam uygun olmayabilmesiZaman döneminin tam uygun olmayabilmesi; İkincil
veri eski olabilir.
İkincil Verinin Değerlendirilmesi
Problem tanımında ortaya konulan soruları cevaplamaya veriler yardımcı oluyor mu?
İlgilenilen zaman dönemine veriler uygulanabiliyor mu?
İlgilenilen popülasyona veriler uygulanabiliyor mu?
Proje amaçlarına uygulanabilirliği
Diğer şartlar ve değişken sınıfları uygun mu?
Ölçüm birimleri karşılaştırılabilir mi?
Verinin orijinal kaynağına ulaşmak mümkün mü?
Evaluating Secondary Data (continued)
Verinin doğruluğu
Verinin Proje amaçlarına uygulanabilirliği
Verinin elde edilmesinedeğer mi?
Yanlılık olasılığı var mı?
Veri titiz bir şekilde toplanmış olduğu doğrulanabilir mi?
Öyle ise Veriyi Kullan!
Verinin doğruluğu
Olgu Bulma: •Tüketim şablonlarının tanımlanması•Trendlerin takip edilmesi
Model kurma:•Pazar potansiyelini tahmin etme•Satışların tahmini•Ticaret alan ve bölgelerinin seçimi
Veri tabanlı pazarlama (Veri madenciliği):• Potansiyel müşteri listelerinin oluşturulması• Mevcut müşteri listelerinin geliştirilmesi
3. İkinci Verili Araştırma Tasarılarının Tipik Amaçları
Amaç: karar almayı destekleyecek betimsel ve karşılaştırmalı enformasyonun toplanması.
• Firma verilerinin (ör. Toplam yıllık satışlar) rakip firmaların verileriyle karşılaştırılması
• Firmanın mevcut verilerinin, daha önceki zamanlara ait verileriyle karşılaştırılması
3.1. Olgu Bulma
Amaç: bağımlı değişkenin, üzerinde belirli etkisi olan bağımsız değişkenler aracılığıyla hesaplanması
• Öncelikle, bir veya birden fazla bağımsız değişkenle ilgili olgular toplanır;
• Sonradan, bu bağımsız değişkenlerin, bağımlı değişken üzerindeki etkileri oranları belirlenir.
• Son olarak, bağımlı değişken hesaplanır.
3.2. Model Kurma
3.3. Veri Tabanlı Pazarlama (Veri Madenciliği)
Amaç: bir şirketin müşterileri, ürünleri, ve aktiviteleri ile ilgili şablonların ortaya çıkarılması için yüksek hacimli verilerin analiz edilmesi– Müşteri veritabanı oluşturma aktiviteleri– Adlar– Adresler– Geçmişteki satın almalar– Şirketin geçmişteki girişimlerine müşterilerin
tepkileri– Çok sayıda kaynaktan veri
4. İkincil Verinin Sınıflandırılması
Veriler kaynağına göre sınıflandırılabilir:
• İçsel Veri
• Dışsal Veriler
4.1. İçsel Veriler
İçsel ve şirkete ait veriler daha çok betimseldir.
İçsel verilere örnekler:
• Muhasebe enformasyonu• Satış enformasyonu• Geri dönen veya reddedilen siparişler• Müşteri şikayetleri
4.2. Dışsal VeriAraştırmacının kurumu haricinde diğer kurumlar tarafından
oluşturulan ve kaydedilen verilerdir.
Dışsal veri kaynaklarına örnekler: • Devlet, Hükümet• Ticaret ve Sanayi odaları• Gazete ve makaleler• Kütüphaneler, kitaplar, süreli yayınlar• Internet• Bayi ve satıcılar vb.