T.C. Ege niversitesi Di Hekimlii Fakltesi Periodontoloji Anabilim Dal

BYK FRENULUMUN DET EKLMESNE ETKS VE CERRAH TEDAVLER

BTRME TEZ

Stj. Di Hekimi Elif KARACA

Danman retim yesi: Prof. Dr. ule SNMEZ

ZMR-2011

NSZ

Tez almalarmda ahsma gsterdii yardmlarndan tr danman hocam

sayn Prof. Dr. ule SNMEZe, sayn Dt. Baak KAVALa ve renim hayatm

boyunca yardm ve desteklerini benden esirgemeyen aileme teekkr ederim.

zmir-2011 Stj.Dt. Elif KARACA

NDEKLER sayfa numaras

1.Giri.........1

2.Genelbilgiler.2

2.1.Bykfrenulumundietiekilmesineetkisi..2

2.1.1.Frenulumatamannnsnflandrlmas...4

2.2.Cerrahitedaviler...7

2.2.1.Endikasyonlar.8

2.2.2.Frenektomitipleri...9

2.2.2.1.Klasikfrenektomi.9

2.2.2.2.Diamondfrenektomi(ifthemostatteknii)..11

2.2.2.3.Vplastiteknii(tekhemostatteknii)....12

2.2.2.4.Zplastiteknii...13

2.2.2.5.VYplastiteknii..15

2.2.2.6.Submukozalfrenektomi.15

2.2.2.7.Frenuloplasti..18

2.2.2.8.Lazerilefrenektomi..20

3.zet..25

4.Kaynaklar..26

5.zgemi.....28

1.Giri

Yksek frenulum balantlar periodontal hastalk asndan risk faktrdr.

Anormal frenulum balantlar ilgili blgedeki marginal dietinin apikale gyle

birlikte dentin hassasiyeti, estetiin bozulmas, kk r gibi sorunlara yol

aabilir. Bu derlemede yksek frenulum balantlarnn hangi zellikleri ile dieti

ekilmesine sebep olduu ve cerrahi tedavi yntemleri incelenmitir.

2

2. Genel Bilgiler

2.1. Byk Frenulumun Dieti ekilmesine Etkisi

Dieti ekilmesi mukogingival komplekse ait nemli bir sorundur (4). Dieti

ekilmesi dieti kenarnn mine-sement birleiminden apikale gmesi ile

karakterizedir. Etkilenmi kiilerde ekilme ar ve di hassasiyetinde arta, estetik

sorunlara ve ender olarak kk rklerine neden olabilir. eitli etiyolojik faktrler

dieti ekilmesine neden olabilir: oral hijyen alkanlklar, di malpozisyonlar,

yksek frenulum ya da kas balantlar ve eitli restoratif ve periodontal prosedrler

ile ilgili iyatrojenik faktrler(4,16).

Frenulumun dieti kenarna yaknl dieti ekilmesi iin potansiyel oluturur

(1,2,3,6). Eer frenulumun gerilmesi dieti kenarnda rengin almasna ve

retraksiyona sebep oluyorsa cerrahi dzeltme yaplmaldr. Aksi takdirde plak

retansiyonu ve di fras irritasyonu periodontal ykma sebep olacaktr(6).

Dieti oral kavitedeki organizmalar ve debrise kar temel dokular iin

koruyucu bir yastk, ataman iin koruyucu bir mekanizma olarak grev yapar. Dieti

enfeksiyondan, kar koyabileceinin tesinde bir derecede etkilendiinde

enflamasyon derin yaplara yaylr. Yapk dietinin yokluunda ya da

yetersizliinde dieti, mekanik ve ineme kuvvetlerinin iritasyonuna ya da kas

retraksiyonunun gerilimine dayanamaz. Ba dokusu szdrmazl bozulur ve

periodontal hastalk geliir(6).

Frenulum kelimesi Latince bir kelime olan fraenumdan tretilmitir.

Frenulum maxiller ve mandibular alveoler mukozada bulunan gen eklinde

3

kvrmlar olup santral kesiciler arasnda

ve kanin, premolar blgesinde

lokalizedir (14).

Frenulum bir mkz membran

katlantsdr, genellikle kas lifleriyle

sarlmtr. Dudak ve yanak mukozasna

ve/veya dieti ve periosta balanr.

Frenulumun birleme noktas dieti kenarnda olduu zaman sorun tekil edebilir.

Frenulumun bu tr anormal birlemesi marginal dietinin ekilmesine neden olabilir.

Dudak gerildiinde anormal frenal birleim marginal dietini ya da papili gerebilir ve

diin zerinden ekebilir(ekil 1). Gingival margine zarar veren frenulum plan

uzaklatrlmasna engel olabilir ve frenulum zerindeki bu gerilim sulkusu aabilir.

Bu durum daha fazla plak birikimine neden olabilir ve iyi bir az hijyenini

engelleyebilir.(2,3,14)

Bazen dieti kenarna uzanan frenulum sebebiyle gingival enflamasyon ve cep

oluumu arlar bu nedenle dudak hareketleri ataman kaybna yol aar. Bu genelde

orta hatta, santral kesiciler arasndaki papilde oluur. Sadece yksek frenulumun

varl bu kayba gereke deildir. Gingival lezyonun alevlenmesi ya da srekliliinin

bu kayptan sorumlu olabilecei aktr(10).

Ne kadar yapk dieti gereklidir? Baz klinisyenler 3 mm yapk dietinin

yeterli olduunu belirtirler. Bu biyolojik fenomeni matematiksel bir kurala oturtmak

zordur. Yine de yapk dieti band mimik hareketleri srasnda dietini koruyacak

genilikte olmaldr. Lang ve Le (1972) klinik almalarnda temel dieti sal

iin 2 mm keratinize dietinin yeterli olduunu ne srerler. Bowers (1963) yapk

ekil1.

4

dieti geniliini yalar 3 ile 35 arasnda deien 160 insanda incelemi ve 1 mm

den daha az yapk dietinin klinik olarak salkl durumu koruyabilecei sonucuna

varmtr. Bununla birlikte zenli oral hijyen ihtiyac enflamasyonun ve cep

formasyonunun nlenmesinde nem kazanr(6).

Frenulum mkz membran ve ba dokusu, bazen de kas liflerinden oluan

anotomik bir yapdr. Superior labial frenulum gen eklindedir ve alveoler mukoza

ve/veya dietine dudak ile balanr. Dilerin erpsiyonu ve alveoler prosesin

bymesi ile bu ataman genelde yetikindeki yapsna dnr. Yksek ataman

genelde frenulumun hipertrofisiyle ilgilidir(13).

2.1.1. Frenulum Atamannn Snflandrlmas

Ataman seviyesine bal olarak frenulum yle snflandrlmtr:

1. Mukozal : mukogingival balantya kadar frenulum atamann ifade

eder.

2. Gingival : yapk dieti snrlar iindeki frenulum atamann ifade

eder.

3. Papiller : papil snrlar iindeki frenulum atamann ifade eder.

4. Papilla-penetrasyon : papilin iinden geerek palatinal yapk dietine

eklenen frenulum atamann ifade eder(6,13,14).

5

Maxiller ve mandibuler orta hatta farkl ataman tipleri farkl sklkta karmza

kar(Tablo 1).

Marjinal gingivann frenulum araclyla

ekilmesi " ekme sendromu" olarak

adlandrlr (Placek ve arkadalar, 1974).

Marginal dietinin bu retraksiyonu

periodontal hastaln patogenezinde bir

etiyolojik faktrdr(ekil 2). ekme

sendromu farkl tipteki atamanlarda eitli

oranlarda ortaya kar. Mukozal atamanda

ekme sendromu sadece yapk dieti

bandnn dar olduu yerde gzlenebilir.

Frenulumun fonksiyonel grnts olarak,

ekme sendromu dzenli olarak papiller ve

papilla penetrasyon tiplerinde ve en ok iki

enede de frenulumun gingival tipinde

Ataman tiplerinin skl

Ataman tipi Maxiller orta hat blgesi Mandibuler orta hat blgesi

Mukozal %46,5 %92,1

Gingival %34,3 %6,5

Papiller %3,1 %0,7

Papil-penetrasyon %16,1 %1,2

ekil2.

ekil3.

Tablo1.

6

ortaya kar(ekil 3). Orta hat papilinin durumu deerlendirilen baka bir faktrdr.

Renk ve biimdeki btn deiiklikler patolojik saylr(6).

deal olarak mukogingival balant serbest dieti kenarndan, birka milimetre

keratinize epitel ile kaplanm youn ba dokusu yapk dieti ile ayrlr. Maalesef

bu ideal iliki her zaman bulunmaz. Yksek bir maxiller orta hat frenulumu nadir

deildir. Bu durumlarda mukogingival balant ve alveoler mukoza marginale,

dietine doru geniler(6).

Frenum marginal dietine doru uzanrken vestibuler fornixin slamas olaya

elik eder. Bu snrlar periodonsiyumun btnlne srekli bir tehdittir(6).

Mandibuler anterior blgede ve maxiller kanin blgesinde mimik kaslar (yani

insisiv kaslar ve mental kas) alveoler snra yakn kklere sahiptir. Mental kasn

hareketi ene derisini ykseltir ve alt duda dar evirir. Orijini vestibulden daha

yksek bir seviyeye uzand iin bu kas ve daha az oranda insisiv kas vestibulde

slamaya sebep olur(6).

Frenulum morfolojisine gre yle snflandrlabilir:

Uzun ve ince

Ksa ve kaln(6,14).

7

2.2. Cerrahi tedaviler

Tedavi yaklam byk lde ilgili periodontal hastaln derecesinden

etkilenir.

Frenektomi sonucu oluan yara gen eklindedir. Frenektomi yar kalnlkl

snrlandrlm bir mukozal fleptir. Frenektomi nadiren tek bir ilem olarak yaplr.

Genellikle bu dier periodontal cerrahi operasyonlaryla kombine edilir. Maxiller

orta hatta frenektomi basit bir ilemdir ve yapmak birka dakika alr. Maxiller

anterior blgede vestibler derinlik genellikle yeterlidir ama frenulumun bal

olduu dieti kenarna doru slar. Bu nedenle frenulumun kesilip karlmas

gereklidir bylece bu blgenin bitiikteki vestibuler dokuyla harmanlanmas

otomatik olarak elde edilir.

Klinik olarak papiller ve papilla penetrasyon frenulumu patolojik olarak kabul

edilir ve papilla kayb, diastema, fralama zorluu, di dizisi bozukluklar ve

bireysel psikolojik rahatszlklar ile ilgili olduu tespit edilmitir. Miller frenulum

allmadk derecede geni olduunda ya da orta hat veya interdental papil boyunca

hibir grnen yapk dieti blgesi olmadnda frenulumu patojenik olarak

deerlendirmitir (13).

Normal ya da anormal frenulum, gerilim uygulanarak papiller ucun hareketi ya

da blgede iskemiye bal oluan beyazlk izlenerek grsel olarak tespit edilir(13).

Normal bir anatomik yap olmasna ramen, maksiller frenulum az hijyeni ve

st dudak normal fonksiyonunu engelleyen kaln, geni fibrz ataman olarak

karmza kabilir(15). Anormal frenulum frenektomi veya frenotomi ilemleri ile

8

tedavi edilebilir. Frenektomi ve frenotomi terimleri farkl derecedeki cerrahi