HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

CAO THÀNH VĂN

CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC CẦN THƠ

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ SỐ: 62 34 04 10

HÀ NỘI - 2018

CÔNG TRÌNH ĐƢỢC HOÀN THÀNH

TẠI HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGÔ QUANG MINH

Phản biện 1:

Phản biện 2:

Phản biện 3:

Luận án đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng chấm luận án cấp Học viện

họp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Vào hồi giờ ngày tháng năm 2018

Có thể tìm hiểu luận án tại Thƣ viện Quốc gia

và Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ

LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

1. Cao Thành Văn (2015), "Quản lý và sử dụng nguồn thu ở trường Đại

học Y dược Cần Thơ" Tạp chí trường Đại học Y dược Cần Thơ, (8).

2. Cao Thành Văn (2015), "Quan điểm và giải pháp hoàn thiện cơ chế

quản lý tài chính ở trường Đại học Y dược Cần Thơ" Tạp chí trường

Đại học Y dược Cần Thơ, (11).

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài luận án

Giáo dục đại học có vai trò quan trọng trong chuẩn bị nguồn nhân lực

chất lượng cao phục vụ cho tăng trưởng kinh tế và phát triển đất nước.

Mặc dù đã có sự phát triển nhất định trong những năm qua xong hệ thống

giáo dục đại học đang tỏ ra lạc hậu, không đáp ứng được yêu cầu của sự

phát triển. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và cách mạng công

nghiệp 4.0 cùng với quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế từ

dựa chủ yếu vào đầu tư và tài nguyên sang dựa vào nguồn lao động chất

lượng cao và khoa học công nghệ, việc đổi mới giáo dục đại học là yêu cầu

đặt ra cấp bách.

Một trong những nguyên nhân khiến cho hệ thống giáo dục đại học ở

nước ta phát triển trì trệ, chậm đổi mới, không hội nhập và bắt kịp với sự

phát triển của giáo dục đại học thế giới là cơ chế quản lý của các trường đại

học công lập chậm thay đổi, và Đại học Y Dược Cần Thơ không phải là

ngoại lệ. Trường Đại học Y Dược Cần Thơ là một trong những trường đại

học công lập trọng điểm của khu vực đồng bằng sông Cửu Long, trực

thuộc sự quản lý của Bộ Y tế và chịu sự quản lý theo hệ thống giáo dục

của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Về cơ chế quản lý tài chính, trong những năm

qua, trường nỗ lực đổi mới cơ chế quản lý tài chính nhằm đáp ứng yêu cầu

của tình hình mới. Bên cạnh những kết quả đạt được, cơ chế quản lý tài

chính của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ còn nhiều hạn chế. Những

hạn chế này bao gồm cả những hạn chế khách quan do qui định pháp luật

gắn với Nghị định 43/2006/NĐ-CP và các qui định khác có liên quan đến

quản lý tài chính các trường đại học công lập và những hạn chế chủ quan

của Nhà trường trong việc thực hiện tự chủ huy động nguồn thu và quản lý

chi. Nguồn thu của nhà trường còn phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, các

nguồn ngoài ngân sách còn hạn chế, nhiều định mức chi không còn phù

hợp, không có tính khuyến khích cá nhân, đơn vị làm tốt,... Những hạn chế

này cản trở hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và các hoạt động khác

2

của trường.

Xuất phát từ những yêu cầu khoa học và thực tiễn như vậy, tác giả

lựa chọn đề tài: "Cơ chế quản lý tài chính ở Trường Đại học Y Dược

Cần Thơ" làm luận án Tiến sĩ kinh tế, chuyên ngành Quản lý kinh tế, với

mong muốn góp phần đổi mới cơ chế quản lý tài chính của Trường Đại

học Y Dược Cần Thơ.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu

2.1. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu nghiên cứu của luận án là trên cơ sở luận giải có bổ sung, làm

rõ một số vấn đề lý luận về cơ chế quản lý tài chính ở các trường đại học

công lập; phân tích thực trạng cơ chế quản lý tài chính ở Trường Đại học Y

Dược Cần Thơ; đề xuất phương hướng và giải pháp hoàn thiện cơ chế quản

lý tài chính ở Trường Đại học Y Dược Cần Thơ trong thời gian tới.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để hoàn thành mục tiêu nghiên cứu trên, luận án có nhiệm vụ: (1) Tổng

thuật tình hình nghiên cứu, chỉ rõ những nội dung còn chưa giải quyết và

những khoảng trống nghiên cứu, xác định hướng đi của luận án; (2) Hệ thống

hóa và làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản, xây dựng khung phân tích cơ chế

quản lý tài chính ở các trường đại học công lập; (3) Giới thiệu kinh nghiệm ở

một số trường đại học công lập trong và ngoài nước, rút ra những bài học có

giá trị tham khảo với Trường Đại học Y Dược Cần Thơ; (4) Phân tích, đánh

giá thực trạng cơ chế quản lý tài chính ở Trường Đại học Y Dược Cần Thơ,

xác định kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân hạn chế; (5) Dự

báo bối cảnh, xác định những yêu cầu mới, đề xuất phương hướng và hệ

thống giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính ở

Trường Đại học Y Dược Cần Thơ.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của Luận án

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận án là cơ chế quản lý tài chính trong

nội bộ Trường Đại học Y Dược Cần Thơ. Những mối quan hệ tài chính

giữa Trường Đại học Y Dược Cần Thơ với cấp trên và với các đối tác khác

3

có thể được đề cập nhằm làm rõ hơn cơ chế quản lý tài chính trong nội bộ.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi chủ thể quản lý: Cơ chế quản lý tài chính của Trường Đại

học Y Dược Cần Thơ được nghiên cứu dưới góc độ quản lý kinh tế với

chủ thể quản lý là Ban giám hiệu nhà trường đối với các hoạt động tài

chính trong trường. Cơ chế quản lý tài chính của cơ quan quản lý có thẩm

quyền đối với các hoạt động tài chính Trường Đại học Y Dược Cần Thơ

được đề cập ở mức độ nhất định nhưng không phải là trọng tâm nghiên

cứu của luận án.

- Phạm vi nội dung cơ chế quản lý tài chính: Trong luận án, cơ chế

quản lý tài chính được tiếp cận nghiên cứu trên các nội dung chính sau: 1)

Cơ chế huy động nguồn thu; 2) Cơ chế quản lý chi; 3) Cơ chế quản lý cân

đối thu chi. Trong phạm vi thời gian nghiên cứu, cơ chế quản lý tài chính

của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ được xây dựng dựa trên Nghị định

43/2006/NĐ-CP của Chính phủ về quyền tự chủ của các đơn vị sự nghiệp

công lập, các quy định của Chính phủ về thu học phí, lệ phí và các qui

định pháp luật khác có liên quan. Mặc dù, Nghị định 16/2015/NĐ-CP ra

đời năm 2015 nhưng do chưa có Nghị định và thông tư hướng dẫn thực

hiện nên trong thời gian nghiên cứu đánh giá thực trạng của luận án,

Trường Đại học Y Dược Cần Thơ vẫn áp dụng cơ chế quản lý tài chính

theo tinh thần Nghị định 43/2006/NĐ-CP. Nghị định 16/2015/NĐ-CP

được xem xét chủ yếu trong phân tích bối cảnh, yêu cầu mới và đề xuất

giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính ở Trường Đại học Y Dược

Cần Thơ trong thời gian tới.

- Phạm vi không gian: Luận án nghiên cứu cơ chế quản lý tài chính

giới hạn trong phạm vi quản lý của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ.

- Phạm vi thời gian: Từ năm 2009 đến 2016, phương hướng và giải

pháp tới năm 2020, tầm nhìn 2025.

4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu

4.1. Cơ sở lý luận:

Luận án được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật

4

biện chứng và duy vật lịch sử. Luận án tiếp cận cơ chế tài chính trên các

mặt cơ chế huy động nguồn thu, cơ chế quản lý chi và cơ chế quản lý cân

đối thu chi gắn với các qui định của pháp luật về quản lý tài chính đối với

các trường đại học công lập ở nước ta trong bối cảnh mở rộng tự chủ tài

chính. Cách tiếp cận này phù hợp với mục tiêu nghiên cứu, đối tượng và

phạm vi nghiên cứu của luận án gắn với bối cảnh tự chủ tài chính của các

trường đại học công lập. Tiếp cận cơ chế quản lý tài chính theo quy trình

quản lý từ lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán và kiểm tra được đề

tập nhưng không phải là tiếp cận nghiên cứu của luận án.

4.2. Phương pháp nghiên cứu:

Luận án sử dụng một số phương pháp chủ yếu sau:

- Phương pháp tổng hợp: Phương pháp tổng hợp được sử dụng

xuyên suốt trong luận án để tổng thuật các nghiên cứu liên quan tới đề tài;

tổng hợp, hệ thống hóa cơ sở lý luận có liên quan đến đề tài, tổng hợp

đánh giá thực trạng cơ chế quản lý tài chính ở Trường Đại học Y Dược

Cần Thơ và đề xuất giải pháp.

- Phương pháp phân tích: Được sử dụng để phân tích các nghiên cứu

có liên quan tới đề tài, phân tích thực trạng cơ chế quản lý tài chính ở

Trường Đại học Y Dược Cần Thơ, phân tích bối cảnh mới, yêu cầu đặt ra

cũng như phân tích hệ thống giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính

ở Trường Đại học Y Dược Cần Thơ.

- Phương pháp so sánh: Sử dụng chủ yếu trong phân tích thực trạng cơ

chế quản lý tài chính ở Trường Đại học Y Dược Cần Thơ nhằm làm rõ sự

thay đổi qua thời gian về cơ chế quản lý tài chính, tình hình tài chính và hoạt

động của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ trong giai đoạn 2009-2016.

- Phương pháp điều tra xã hội học: Sử dụng nhằm thu thập thông tin

sơ cấp về đánh giá của cán bộ, viên chức Trường Đại học Y Dược Cần

Thơ về cơ chế quản lý tài chính của Trường, nhằm đánh giá đa chiều về cơ

chế quản lý tài chính từ phía những người chịu sự tác động.

5. Đóng góp mới của luận án

- Luận giải có bổ sung, làm rõ cơ sở lý luận về cơ chế quản lý tài

5

chính của trường đại học công lập, xây dựng khung phân tích cơ chế quản

lý tài chính của trường đại học công lập trong bối cảnh đẩy mạnh tự chủ tài

chính ở nước ta.

- Luận án đã thực hiện phân tích, đánh giá mới về thực trạng cơ chế

quản lý tài chính của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ, từ đó xác định rõ

những hạn chế và nguyên nhân hạn chế trong cơ chế quản lý tài chính ở

trường.

- Luận án đã đóng góp nguồn cơ sở dữ liệu sơ cấp mới, thu thập từ

quá trình thực hiện điều tra xã hội học. Trên cơ sở số liệu mới, luận án đã

có phân tích, đánh giá về cơ chế quản lý tài chính ở Trường Đại học Y

Dược Cần Thơ.

- Đề xuất hệ thống giải pháp chưa được áp dụng ở Trường Đại học Y

Dược Cần Thơ nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính của Trường trong

bối cảnh thực hiện đề án thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động theo hướng tự

chủ, tự chịu trách nhiệm theo Quyết định 455/TTg của Thủ tướng Chính

phủ ngày 13/4/2017.

6. Kết cấu của luận án: Luận án được kết cấu gồm 4 chương.

CHƢƠNG 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ CƠ CHẾ

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP

Tổng quan tình hình nghiên cứu về cơ chế quản lý tài chính ở các

trường đại học công lập được phân thành hai nhóm: Nhóm các công trình

nghiên cứu về cơ chế quản lý tài chính ở các đơn vị sự nghiệp công lập.

Trong nhóm các công trình nghiên cứu này, luận án đã tổng thuật những

công trình tiêu biểu, khái lược những nội dung chính. Hiện nay, chi cho

các đơn vị sự nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong chi tiêu ngân sách nhà nước

và là một trong những nhân tố khiến chi thường xuyên tăng cao. Trong bối

cảnh ngân sách nhà nước đang chịu sức ép lớn, nợ công sắp chạm trần,

Nhà nước đã có chủ trương tăng cường tự chủ, trong đó có tự chủ tài chính

6

của các đơn vị sự nghiệp nhằm giảm gánh nặng ngân sách, đồng thời kích

thích sự chủ động, năng động, sáng tạo của các đơn vị sự nghiệp công lập.

Nhìn chung, các nghiên cứu về cơ chế quản lý tài chính của các đơn

vị sự nghiệp đã làm rõ được ưu điểm và hạn chế của Nghị định

43/2006/NĐ-CP cũng như việc vận dụng nghị định này vào xây dựng và

hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập. Các

công trình nghiên cứu thường tập trung vào các đơn vị sự nghiệp có thu

với nhiều cách tiếp cận khác nhau, nhưng chủ yếu hướng tới phân tích thực

trạng cơ chế quản lý tài chính, qua đó chỉ rõ những bất cập của hệ thống

chính sách hiện hành cũng như hạn chế chủ quan của các đơn vị sự nghiệp

và đề xuất những giải pháp khắc phục.

Bên cạnh nhóm công trình nghiên cứu nghiên cứu về quản lý tài

chính và cơ chế quản lý tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập, một số

công trình nghiên cứu tập trung vào quản lý tài chính và cơ chế quản lý

tài chính của một loại hình đơn vị sự nghiệp công lập là các trường đại

học công lập.

Trên cơ sở những đánh giá tổng quan những công trình nghiên cứu

có liên quan đến luận án, tựu chung lại, có nhiều nội dung liên quan đã có

sự thống nhất, thể hiện trên các nội dung chính: Nghị định 43/2006/NĐ-

CP; hầu hết các trường công lập vẫn dựa vào nguồn thu ngân sách nhà

nước; ở nhiều trường đại học công lập, cơ chế quản lý chi vẫn còn nhiều

bất hợp lý, chưa đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn tài chính. Các định mức

chi còn bất cập, phân bổ ngân sách cho các khoản chi chưa hợp lý, chưa có

cơ chế đảm bảo và đánh giá hiệu quả chi phù hợp.

Mặc dù các nghiên cứu liên quan đến cơ chế tài chính của các trường

đại học đề cập khá toàn diện các nội dung, tuy nhiên, đây vẫn là chủ đề

nóng hổi và đặt ra nhiều vấn đề mới cần được nghiên cứu giải quyết:

Một là, cùng với Luật ngân sách 2015, Nghị định 16/2015/NĐ-CP

của Chính phủ đã ra đời đặt ra những cơ hội và những thách thức mới

trong quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp công lập nói chung, các

trường đại học công lập nói riêng, cần thiết phải có những nghiên cứu, vận

7

dụng Nghị định 16 vào quản lý tài chính và xây dựng cơ chế quản lý tài

chính tại các trường đại học công lập.

Hai là, quá trình hội nhập quốc tế, cách mạng công nghiệp 4.0 đang

đặt ra những yêu cầu mới đối với giáo dục đại học ở Việt Nam nói chung,

các trường đại học công lập nói riêng. Việc tự chủ giáo dục đại học, trong

đó có tự chủ tài chính, cũng đang đặt ra cấp bách không chỉ vì sức ép cân

đối ngân sách cần phải cơ cấu lại phân bổ ngân sách cho giáo dục đại học

mà còn bởi yêu cầu thay đổi mô hình quản trị của các trường đại học công

lập nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đại học.

Với trường hợp cụ thể của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ, cho

đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào tập trung phân tích cơ chế quản

lý tài chính của trường với những đặc điểm đặc thù của một trường đại học

ngành y dược và nằm ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long - một khu vực

được xem như "vùng trũng" của giáo dục đại học. Hơn nữa, đầu năm 2017,

trường đã được Thủ tướng Chính phủ cho phép thực hiện Đề án thí điểm

đổi mới hoạt động theo cơ chế tự chủ. Để thực hiện đề án, rõ ràng, Trường

Đại học Y Dược Cần Thơ, cần phải xây đổi mới và hoàn thiện cơ chế quản

lý tài chính theo hướng tự chủ.

Như vậy có thể thấy, cả lý luận và thực tiễn đặt ra yêu cầu cần có

một công trình nghiên cứu có tính hệ thống, phân tích sâu sắc về cơ chế

quản lý tài chính ở Trường Đại học Y Dược Cần Thơ, góp phần hoàn thiện

cơ chế quản lý tài chính của nhà trường, phù hợp với bối cảnh mới yêu cầu

đổi mới hoạt động của nhà trường.

CHƢƠNG 2

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CƠ CHẾ QUẢN LÝ

TÀI CHÍNH Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP

2.1. KHÁI QUÁT VỀ HỆ THỐNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP VÀ

CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TRONG TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP

2.1.1 Hệ thống trƣờng đại học công lập ở Việt Nam

Trường đại học công lập là các trường do Nhà nước thành lập, cấp kinh

8

phí hoạt động và quản lý. Theo Luật giáo dục 2012, “cơ sở giáo dục đại học

công lập” là cơ sở “do Nhà nước thành lập, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và

bảo đảm chi thường xuyên”. Như vậy, có thể hiểu trường đại học công lập là

trường đại học do Nhà nước thành lập, đầu tư cơ sở vật chất ban đầu và đảm

bảo tài chính tùy theo mức độ tự chủ và xã hội hóa nguồn lực của trường.

Cho đến nay, sự phát triển của các trường đại học Việt Nam nói chung

và các trường đại học công lập nói riêng vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế, cả về

số lượng và chất lượng đào tạo, chưa đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển

đất nước, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều

rộng sang chiều sâu, hội nhập quốc tế và cách mạng công nghiệp 4.0.

2.1.2 Khái quát về cơ chế quản lý tài chính của các trƣờng đại học

công lập

Thuật ngữ cơ chế đã xuất hiện từ lâu ở nước ta và được sử dụng khá

phổ biến. Tuy nhiên, trong thực tế, khái niệm “cơ chế” thường được sử dụng

không rõ nghĩa, đôi khi sử dụng không đúng.

Cơ chế quản lý tài chính của một tổ chức có thể được hiểu đơn giản

như sau: Cơ chế quản lý tài chính là một tập hợp các quy tắc, cách thức vận

hành theo quy định nội bộ và quy định của pháp luật nhằm quản lý hoạt

động tài chính, góp phần thực hiện chức năng, nhiệm vụ và đạt được mục

tiêu của tổ chức.

2.1.3. Khái niệm, vai trò của cơ chế quản lý tài chính của các

trƣờng đại học công lập

- Khái niệm cơ chế quản lý tài chính của các trường đại học công lập:

Dưới góc độ quản lý nội bộ của các trường đại học công lập, theo tác giả, cơ

chế quản lý tài chính của các trường đại học công lập là tập hợp các quy tắc,

cách thức vận hành theo quy định nội bộ các trường và quy định của pháp

luật nhằm giúp Ban lãnh đạo nhà trường quản lý tài chính, góp phần thực

hiện chức năng, nhiệm vụ và đạt được mục tiêu của nhà trường.

- Vai trò của cơ chế quản lý tài chính trong các trường đại học

công lập:

Một là, cơ chế quản lý tài chính giúp các trường đại học công lập phân

bổ và sử dụng có hiệu quả ngân sách nhà nước.

9

Hai là, cơ chế quản lý tài chính tạo hành lang pháp lý cho các hoạt

động huy động các nguồn lực xã hội phục vụ cho sự phát triển của các

trường đại học công lập.

Ba là, cơ chế quản lý tài chính quyết định việc phân bổ, sử dụng các

nguồn tài chính ngoài ngân sách nhà nước cho các hoạt động của trường đại

học công lập.

Cơ chế quản lý tài chính sẽ chi phối các hoạt động huy động, phân bổ

và sử dụng các nguồn lực tài chính bằng. Nó đòi hỏi các chủ thể quản lý phải

lựa chọn, đưa ra các quyết định tài chính và tổ chức thực hiện các quyết định

đó phù hợp với những quy định, quy tắc nhất định nhằm đạt được mục tiêu

hoạt động quản lý tài chính của đơn vị.

2.2. NỘI DUNG, TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG

TỚI CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP

2.2.1. Nội dung cơ chế quản lý tài chính ở các trƣờng đại học

công lập

2.2.1.1 Cơ chế quản lý thu ở trường đại học công lập

Cơ chế quản lý thu hay cơ chế huy động tài chính là một bộ phận của

cơ chế quản lý tài chính điều tiết các hoạt động tạo nguồn thu tài chính cho

các trường đại học công lập. Căn cứ vào Nghị định 43/2006/NĐ-CP của

Chính phủ, nguồn tài chính của các trường đại học công lập gồm các nguồn

chính như sau: Nguồn kinh phí do ngân sách nhà nước cấp cho các trường

đại học công lập, nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp của nhà trường, nguồn

viện trợ, quà biếu, tặng và nguồn khác.

*Cơ chế quản lý nguồn kinh phí do ngân sách nhà nước cấp: Kinh phí

do ngân sách nhà nước cấp là nguồn tài chính quan trọng của các trường đại

học công lập. Nhà nước cấp kinh phí đề thành lập, xây dựng cơ sở vật chất

ban đầu và toàn bộ hoặc một phần kinh phí hoạt động của các trường đại học

công lập.

Đối với hầu hết các trường đại học công lập ở nước ta, kinh phí do

ngân sách nhà nước cấp là nguồn tài chính chủ yếu cho hoạt động của các

trường, đảm bảo việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ được giao.

*Cơ chế huy động nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp: Bên cạnh nguồn

kinh phí do ngân sách nhà nước đảm bảo, các trường đại học công lập còn có

10

nguồn thu đáng kể từ hoạt động sự nghiệp. Theo chủ trương đẩy mạnh tự chủ

tài chính các đơn vị sự nghiệp công lập theo Nghị định 43/2006/NĐ-CP, các

trường đại học công lập được khuyến khích tìm kiếm, huy động các nguồn

thu ngoài ngân sách, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, sử dụng có hiệu quả

các nguồn lực tài sản, nguồn nhân lực và các nguồn lực khác trong khả năng

đáp ứng của các trường, trên cơ sở đảm bảo không ảnh hưởng đến việc thực

hiện các chức năng, nhiệm vụ được giao.

Với các trường đại học công lập ở nước ta hiện nay, nguồn thu ngoài

ngân sách chủ yếu là thu từ học phí và lệ phí gắn với hoạt động đào tạo.

Ngoài ra, còn có các khoản thu từ hoạt động nghiên cứu khoa học, cung cấp

dịch vụ, các khoản thu sự nghiệp khác, thu từ hoạt động liên doanh, liên kết,

lãi tiền gửi ngân hàng...

* Cơ chế huy động tài chính từ hoạt động đào tạo khác, hoạt động

nghiên cứu khoa học, cung cấp dịch vụ:

Bên cạnh nguồn từ ngân sách nhà nước và nguồn thu học phí, các

trường đại học công lập có thể khai thác các nguồn thu từ hoạt động đào tạo,

bồi dưỡng theo đặt hàng, theo hợp đồng, ngoài chương trình đào tạo chính;

các khoản thu từ nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, tư vấn

chuyên môn, liên kết hợp tác với các doanh nghiệp, đơn vị nghiên cứu khác,

sản xuất các sản phẩm trên cơ sở ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học,…

* Các nguồn thu khác: Ngoài các nguồn thu trên, các nguồn thu khác

của các trường đại học công lập bao gồm viện trợ, tài trợ của cá nhân, tổ

chức trong và ngoài nước, các khoản thu khác. Ở các trường đại học công lập

tại Việt Nam hiện nay, các khoản thu này không ổn định và không phải là

nguồn thu đáng kể trong ngân sách của các trường.

2.2.1.2 Cơ chế quản lý chi của các trường đại học công lập

Để duy trì hoạt động, thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, các

trường đại học công lập phải thực hiện nhiều khoản chi. Các khoản chi của

trường đại học công lập có thể phân loại thành chi thường xuyên và chi

không thường xuyên.

*Chi thường xuyên, bao gồm:

- Chi cho nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học của trường do cấp có

11

thẩm quyền giao;

- Chi cho hoạt động phục vụ thực hiện công việc, dịch vụ thu phí, lệ

phí;

- Chi cho các hoạt động dịch vụ, kể cả các khoản chi thực hiện nghĩa

vụ với ngân sách nhà nước, trích khấu hao tài sản cố định theo quy định, chi

trả vốn, trả lãi vay theo quy định của pháp luật.

Nội dung chủ yếu trong chi thường xuyên là chi cho người lao động:

đó là các khoản chi lương, tiền công, phụ cấp, các khoản bảo hiểm y tế, bảo

hiểm xã hội và kinh phí công đoàn theo quy định.

* Chi không thường xuyên, bao gồm:

- Chi thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ

- Chi thực hiện đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, giảng viên, nhân viên

- Chi thực hiện các chương trình quốc gia, các nhiệm vụ do nhà nước

đặt hàng.

- Chi vốn đối ứng thực hiện các dự án có vốn nước ngoài theo quy

định;

- Chi thực hiện các nhiệm vụ đột xuất được cấp có thẩm quyền giao;

- Chi thực hiện tinh giản biên chế theo chế độ do nhà nước quy định

(nếu có);

- Chi thực hiện đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm trang thiết bị, sửa

chữa lớn tài sản cố định, thực hiện các dự án được cấp có thẩm quyền phê

duyệt;

- Chi thực hiện các dự án từ nguồn vốn viện trợ nước ngoài;

- Chi cho các hoạt động liên doanh, liên kết;

- Các khoản chi khác theo quy định (nếu có).

2.2.1.3 Cơ chế quản lý cân đối thu – chi

Thu và chi của các đơn vị, trong đó có các trường đại học công lập

thường không cân bằng. Hàng năm, do đó, các trường phải thực hiện cân đối

thu – chi hàng năm. Cơ chế quản lý cân đối thu chi gồm 2 nội dung chính:

trích lập và sử dụng các quỹ tài chính. Ngoài ra, các trường đại học công lập

có thể vay vốn tín dụng để đáp ứng các nhu cầu tài chính, chẳng hạn như

mua sắm tài sản, thực hiện các hoạt động sản xuất, dịch vụ,...

12

2.2.2 Các tiêu chí đánh giá cơ chế quản lý tài chính của các trƣờng

đại học công lập

Nhóm tiêu chí đánh giá trực tiếp cơ chế quản lý tài chính: (1) Sự tuân

thủ, đáp ứng các quy định pháp luật và các chuẩn mực về quản lý tài chính;

(2) Tốc độ tăng trưởng và đa dạng hóa nguồn thu; (3) Hiệu quả quản lý chi.

Nhóm tiêu chí đánh giá gián tiếp cơ chế quản lý tài chính: (1) Tác

động của cơ chế quản lý tài chính đối với hoạt động đào tạo của trường; (2)

Tác động của cơ chế quản lý tài chính đối với các hoạt động khác của các

trường đại học công lập.

2.2.3 Các yếu tố ảnh hƣởng tới cơ chế quản lý tài chính của các

trƣờng đại học công lập

Cơ chế quản lý tài chính của các trường đại học công lập chịu sự tác

động của một số yếu tố sau: (1) Quy định của pháp luật liên quan đến quản lý

tài chính của các trường đại học công lập; (2) Chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu

tổ chức, đặc điểm hoạt động của các trường đại học công lập; (3) Năng lực,

phẩm chất của đội ngũ cán bộ quản lý tài chính của các trường đại học công

lập; (4) Cơ sở vật chất, thiết bị công nghệ phục vụ cho quản lý tài chính.

2.3. KINH NGHIỆM XÂY DỰNG VÀ VẬN DỤNG CƠ CHẾ QUẢN LÝ

TÀI CHÍNH CỦA MỘT SỐ TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP

Luận án phân tích kinh nghiệm của Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại

học Quốc gia Hà Nội; Đại học Thương mại và các trường đại học công lập ở

Trung Quốc, rút ra bài học đối với Trường Đại học Y Dược Cần Thơ:

Thứ nhất, các trường đại học công lập phải tích cực, chủ động xây

dựng và vận dụng cơ chế quản lý tài chính phục vụ cho sự phát triển của

trường trong khuôn khổ pháp luật về quản lý tài chính và tự chủ tài chính và

các quy định có liên quan.

Thứ hai, các trường phải tìm cách tăng thu, đa dạng hóa nguồn thu.

Thứ ba, trong cơ chế quản lý tài chính phải đặc biệt chú ý đến vấn đề

tiền lương và đãi ngộ cho lực lượng giảng viên, nghiên cứu viên.

Thứ tư, xây dựng và hoàn thiện quy chế chi tiêu nội bộ của các trường

đại học làm cơ sở để quản lý chi nội bộ của trường.

13

CHƢƠNG 3

THỰC TRẠNG CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC CẦN THƠ

3.1. KHÁI QUÁT VỀ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC CẦN THƠ

Trường Đại học Y Dược Cần Thơ (CTUMP) được thành lập theo

quyết định số 184/2002/QĐ-TTg ngày 25/12/2002 của Thủ tướng Chính

phủ trên cơ sở Khoa Y-Nha-Dược của Trường Đại học Cần Thơ (thành lập

từ năm 1979). Trường Đại học Y Dược Cần Thơ là đơn vị trực thuộc Bộ Y

tế, có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng, có trụ sở đặt tại

thành phố Cần Thơ, trung tâm của vùng đồng bằng sông Cửu Long

(ĐBSCL).

Trường Đại học Y Dược Cần Thơ thực hiện đào tạo theo chương

trình khung đã được Bộ GDĐT ban hành qua Thông tư số 01/2012/TT-

BGDĐT ngày 13 tháng 01 năm 2012. Dựa trên chương trình khung của Bộ

GDĐT qui định, Trường Đại học Y Dược Cần Thơ xây dựng chương trình

giảng dạy, đào tạo chi tiết cho mỗi chuyên ngành. Đây là căn cứ để hiệu

trưởng nhà trường đơn vị phê duyệt giờ giảng kế hoạch hàng năm cho từng

khoa chuyên môn và mỗi cán bộ trong khoa thực hiện.

3.2. THỰC TRẠNG CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH Ở TRƢỜNG ĐẠI

HỌC Y DƢỢC CẦN THƠ

3.2.1. Thực trạng cơ chế quản lý thu

3.2.1.1 Cơ chế quản lý thu từ ngân sách nhà nước

Cũng nhiều các trường đại học công lập khác, Trường Đại học Y

Dược Cần Thơ vẫn phải dựa chủ yếu vào nguồn thu từ ngân sách nhà

nước. Bên cạnh đó, trường cũng đã bước đầu nỗ lực thu hút nguồn thu

ngoài ngân sách qua hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và hoạt động

sự nghiệp khác.

Nguồn thu từ NSNN cấp cho trường chủ yếu phục vụ chi thường

xuyên và chi không thường xuyên như chi cho xây dựng cơ bản, chi cho

mua sắm trang thiết bị dạy học. Trong đó, nguồn ngân sách Nhà nước cấp

14

chi lương chiếm tỷ lệ cao nhất, tiếp đến là chi cho nghiệp vụ chuyên môn

đào tạo. Nguồn ngân sách tăng đã phần nào đáp ứng nhu cầu của nhà

trường, phục vụ chi thường xuyên và một phần đầu tư xây dựng cơ sở vật

chất, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và NCKH.

3.2.1.2. Cơ chế quản lý nguồn thu ngoài ngân sách Nhà nước

Trường Đại học Y Dược Cần Thơ là đơn vị sự nghiệp có thu. Do đó,

bên cạnh nguồn thu từ ngân sách nhà nước cấp, trường đã xây dựng cơ chế

quản lý tài chính nhằm tìm kiếm, khai thác, huy động các nguồn thu ngoài

ngân sách. Trường đã ban hành và thực hiện định mức thu sự nghiệp phù

hợp với thực tế trên nguyên tắc lấy thu bù chi và có tích luỹ.

Thu ngoài ngân sách cải thiện trong những năm gần đây cho thấy bên

cạnh việc thực hiện tốt chức năng đào tạo theo chỉ tiêu mà Bộ Y tế quy

định, Trường đã có cơ chế quản lý tài chính tương đối phù hợp để phát huy

nội lực, sử dụng năng lực của đội ngũ cán bộ, giáo viên, trang thiết bị, cơ

sở vật chất của trường để tăng thu. Bên cạnh lợi ích tài chính là tăng nguồn

thu, cải thiện thu nhập cho cán bộ, viên chức và đầu tư trở lại cho đào tạo

và nghiên cứu khoa học, cho xây dựng cơ sở vật chất thì việc mở rộng đào

tạo, cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ cho người dân còn góp phần

nâng cao trình độ chuyên môn, tay nghề, kinh nghiệm của giảng viên và

học viên của trường, đồng thời góp phần chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân

trong vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Nhìn chung, tổng thu của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ tăng đều

qua các năm học với tốc độ tăng cao. Kinh phí do ngân sách nhà nước cấp

vẫn tăng bình quân 10% qua các năm, phù hợp với chỉ tiêu tuyển sinh

được giao tăng bình quân 10% /năm. Số lượng sinh viên đào tạo theo địa

chỉ sử dụng tăng từng năm, chủ yếu ở ngành Y và ngành Dược, các ngành

có thời gian đào tạo từ 5 đến 6 năm nên thời điểm năm 2011 số lượng sinh

viên này chưa ra trường nên kinh phí thu được tăng (không phải trừ đi số

sinh viên tốt nghiệp). Từ năm 2009 đến năm 2011 nguồn thu theo địa chỉ

và thu học phí tăng vọt, cụ thể chiếm 61% trong tổng số thu. Tuy nhiên

đến thời điểm từ năm 2014 trở đi, nếu chỉ tiêu đào tạo theo ĐCSD được

15

giao không có sự biến đổi nhảy vọt thì tỷ lệ nguồn thu này sẽ giảm trong

cơ cấu tổng nguồn thu.

3.2.2. Thực trạng cơ chế quản lý chi

So với quản lý thu, quản lý chi phức tạp hơn vì có nhiều khoản mục

chi khác nhau. Ngay từ khi thành lập, nhà trường đã chủ động xây dựng cơ

chế quản lý chi để đảm bảo tuân thủ các qui định pháp luật, quản lý chi

hiệu quả, tiết kiệm. Để quản lý chi trong đơn vị, căn cứ vào các qui định

của pháp luật và cụ thể hóa việc thực hiện Nghị định 43/2006/NĐ-CP của

Chính phủ, từ tháng 1 năm 2011, Trường Đại học Y Dược Cần Thơ đã ban

hành qui chế chi tiêu nội bộ. Qui chế này bao gồm các qui định, chế độ,

tiêu chuẩn, định mức chi của Trường đối với các nguồn tài chính được tự

chủ, tự chịu trách nhiệm.

Mục tiêu của quy chế chi tiêu nội bộ là nhằm đảm bảo cho Trường

Đại học Y Dược Cần Thơ hoạt động và hoàn thành tốt các nhiệm vụ được

giao, chi tiêu hợp lý, hiệu quả, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của

trường, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và tiêu cực, thực hiện công

khai, dân chủ trong quản lý chi tiêu, góp phần tăng thu nhập cho cán bộ,

viên chức, người lao động và thúc đẩy sự phát triển toàn diện của trường.

Để đảm bảo thực hiện tốt cơ chế quản lý chi, nhà trường công khai

các qui định liên quan cho cán bộ, nhân viên trong trường được biết qua

các đầu mối đơn vị trực thuộc. Đồng thời, công tác thanh tra, kiểm tra nội

bộ cũng được thực hiện thường xuyên để kịp thời phát hiện, ngăn chặn các

sai sót, sai phạm liên quan đến chi tài chính, đảm bảo chi đúng qui định

của pháp luật, đúng chế độ, tiết kiệm và hiệu quả. Ngoài kiểm soát, thanh

tra tài chính nội bộ, trường còn chịu sự kiểm tra tài chính của kho bạc,

kiểm toán nhà nước và thanh tra cấp trên. Cho đến nay, nhà trường chưa

phát hiện những sai phạm lớn gây thất thoát tài chính của trường, trừ một

số sai sót nghiệp vụ, thủ tục nhỏ.

3.2.3. Cơ chế quản lý cân đối thu - chi

Hàng năm, căn cứ vào tình hình thu - chi trong năm của Trường Đại

học Y Dược Cần Thơ, nếu thu lớn hơn chi thì trường được trích lập các

16

quỹ. Kinh phí chi trích lập quỹ là hiệu số của tổng kinh phí thường xuyên

trừ đi tổng chi (chên lệch giữa thu và chi của hoạt động thường xuyên).

Bảng 1 thống kê cân đối thu chi của Trường Đại học Y Dược Cần

Thơ qua các năm học từ 2009-2010 đến 2015-2016. Qua đó, ta thấy chênh

lệch thu chi tăng đều qua các năm. Đặc biệt năm học 2015-2016, chênh

lệch thu chi tăng cao đột biến, lên tới 22,75 tỷ đồng.

Bảng 1: Cân đối thu-chi của Trƣờng Đại học Y Dƣợc Cần Thơ từ năm

học 2009-2010 đến năm học 2015-2016

(Đv: nghìn đồng)

Năm học Tổng thu Tổng chi Chênh lệch

2009-2010 12.030.200 11.818.357 211.843

2010-2011 18.281.900 17.870.916 410.984

2011-2012 20.210.600 19.499.248 711.352

2012-2013 24.695.000 23.821.502 873.498

2013-2014 42.264.900 40.606.965 1.657.935

2014-2015 70.914.200 62.416.837 8.497.363

2015-2016 95.786.525 73.036.036 22.750.489

Nguồn: Báo cáo tài chính các năm của Trường Đại học Y Dược Cần

Thơ

Lý do của việc gia tăng thặng dư hàng năm có thể dễ dàng nhận thấy

qua phân tích tốc độ tăng trưởng nguồn thu và chi. Trong bảy năm qua,

mức tăng trưởng bình quân của nguồn thu là 45,6% trong khi tăng trưởng

chi chỉ là 34,6%. Từ nguồn chênh lệch thu chi, trường đã có điều kiện chi

lương tháng 13 cho cán bộ, viên chức; chi các khoản hỗ trợ cho cán bộ,

viên chức, chi quỹ khen thưởng, phúc lợi. Một phần nguồn trích quỹ phát

triển sự nghiệp được dùng đầu tư cho cơ sở vật chất, trang thiết bị giảng

dạy, nghiên cứu.

Do thu lớn hơn chi, trường chưa cần phải thực hiện vay để chi. Các

khoản chi lớn như chi đầu tư cơ sở vật chất chủ yếu lấy từ ngân sách nhà

17

nước cấp.

3.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CỦA

TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC CẦN THƠ

3.3.1. Những kết quả đạt đƣợc

Những kết quả đạt được, có thể khái quát tóm tắt trên những nội

dung sau: (1) Trường đã xây dựng và sửa đổi bổ sung được quy chế chi

tiêu nội bộ; (2) Quy chế chi tiêu nội bộ của Trường Đại học Y Dược Cần

Thơ cũng như các cơ chế quản lý tài chính khác của trường đều tuân thủ

các quy định pháp luật của Nhà nước; (3) Cơ chế quản lý tài chính đã góp

phần mở rộng nguồn thu cho Nhà trường; (4) Trường đã xây dựng các tiêu

chuẩn, định mức và quản lý chi tiêu để đáp ứng yêu cầu đào tạo và nghiên

cứu; (5) Cơ chế quản lý tài chính đã có tác động tích cực tới mọi mặt hoạt

động của Trường.

3.3.2. Những hạn chế

Một là, cơ chế quản lý tài chính của Trường Đại học Y Dược Cần

Thơ chưa khuyến khích được sự chủ động, sáng tạo, tự chủ trong hoạt

động tài chính nói riêng và các hoạt động của Nhà trường nói chung.

Hai là, cơ chế quản lý tài chính chưa thúc đẩy mở rộng và đa dạng

hóa nguồn thu ngoài ngân sách nhà nước.

Ba là, cơ chế quản lý chi, đặc biệt chi cá nhân vẫn chưa có tính

khuyến khích những cán bộ, viên chức làm việc tốt, hiệu quả cao.

Bốn là, chưa có cơ chế ưu tiên chi, đầu tư cho những đơn vị, chuyên

ngành quan trọng, có ý nghĩa then chốt với nhà trường, những bộ phận

hoạt động hiệu quả, có thể làm đầu tàu phát triển nhà trường.

Năm là, cơ chế quản lý tài chính chưa đồng bộ với cơ chế quản lý các

hoạt động khác của Nhà trường từ đào tạo, nghiên cứu khoa học….

Sáu là, cơ chế chi ngân sách nhà nước còn nhiều bấp cập, chưa phù

hợp với điều kiện thực tế.

Bảy là, hệ thống định mức chi theo qui định của nhà nước và trong

quy chế chi tiêu nội bộ có nhiều bất cập.

Tám là, Nhà trường chưa có cơ chế kiểm tra, kiểm soát thu chi để

18

đảm bảo tránh thất thoát, lãng phí.

3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế

Một là, cơ chế, chính sách, pháp luật của Nhà nước vẫn chưa thực sự

tạo điều kiện, khuyến khích tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công

lập nói chung và các trường đại học công lập nói riêng.

Hai là, hướng dẫn thực hiện quản lý tài chính và tự chủ tài chính còn

chưa rõ ràng, thiếu thống nhất, nhất quán của các cơ quan tài chính, cơ

quan kho bạc và các đơn vị được giao quyền tự chủ tài chính.

Ba là, năng lực đội ngũ cán bộ kế toán, tài chính của Trường Đại học

Y Dược Cần Thơ còn hạn chế, chưa chủ động trong công việc.

Bốn là, phân bổ ngân sách nhà nước cho Nhà trường còn chưa hợp

lý.

Năm là, lãnh đạo Nhà trường còn chưa mạnh dạn đẩy mạnh tự chủ

tài chính, mở rộng hoạt động của Nhà trường để tạo nguồn thu.

CHƢƠNG 4

PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CHẾ

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC CẦN THƠ

4.1. XU HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ĐẠI HỌC, TĂNG CƯỜNG TỰ

CHỦ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CỦA CÁC

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP

4.1.1. Xu hƣớng đổi mới giáo dục đại học Việt Nam

- Tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tính năng động, sáng

tạo của các trường, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các trường.

- Tăng cường hội nhập quốc tế,

- Gắn đào tạo với nghiên cứu khoa học,

4.1.2. Xu hƣớng tăng cƣờng tự chủ tài chính đối với các trƣờng

đại học công lập ở Việt Nam

Thứ nhất, các đơn vị sự nghiệp công lập được khuyến khích tự chủ.

19

Thứ hai, tùy theo mức độ tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp

mà đơn vị có mức độ tự chủ tương ứng trông thực hiện nhiệm vụ, tổ chức

bộ máy, nhân sự theo nguyên tắc đơn vị tự đảm bảo kinh phí càng nhiều

thì được quyền tự chủ càng cao.

Thứ ba, các dịch vụ sự nghiệp công không sử dụng kinh phí ngân

sách Nhà nước sẽ được áp dụng giá dịch vụ, phí dịch vụ theo cơ chế thị

trường;

4.2. MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN, ĐỔI MỚI CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG VÀ

PHƢƠNG HƢỚNG HOÀN THIỆN CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CỦA

TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC CẦN THƠ

4.2.1. Mục tiêu phát triển của Trƣờng Đại học Y Dƣợc Cần Thơ

Trường Đại học Y Dược Cần Thơ phấn đấu trở thành một trung tâm

đào tạo cán bộ y - dược đa ngành, đa lĩnh vực, có chất lượng cao. Đào tạo

cán bộ y - dược có trình độ đại học, sau đại học và cấp thấp hơn cho các

tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, miền Đông, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên

và người ở nước ngoài. Thực hiện NCKH trong lĩnh vực y - dược và các

lĩnh vực khác có liên quan. Hợp tác quốc tế với các nước trong khu vực và

trên thế giới trong lĩnh vực đào tạo, NCKH, khám chữa bệnh và phục vụ

sức khỏe cộng đồng. Khám chữa bệnh và tham gia chăm sóc sức khỏe

cộng đồng.

4.2.2. Phƣơng hƣớng đổi mới cơ chế hoạt động của Trƣờng Đại

học Y Dƣợc Cần Thơ

Cơ chế quản lý tài chính của Nhà trường cần phải được hoàn thiện

theo những phương hướng sau:

Một là, hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính ở Trường Đại học Y

Dược Cần Thơ cho phù hợp với những đổi mới trong đường lối của Đảng,

chính sách, pháp luật của Nhà nước, trước hết là những thay đổi trong Luật

ngân sách 2015, Nghị định 16/2015/NĐ-CP của Chính phủ.

Hai là, hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính của Trường Đại học Y

Dược Cần Thơ đáp ứng yêu cầu thực hiện Đề án đổi mới cơ chế hoạt động

của trường theo hướng tự chủ, tự chịu trách nhiệm theo Quyết định của

20

Thủ tướng Chính phủ.

Ba là, hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính hướng tới gia tăng, mở

rộng và đa dạng hoá các nguồn thu trên cơ sở khai thác tối đa nguồn nhân

lực, tài sản, vị thế của nhà trường, phù hợp với các qui định pháp luật và

giải quyết hài hoà lợi ích giữa người học, nhà trường và xã hội.

Bốn là, hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính theo hướng sử dụng tiết

kiệm, hiệu quả, quản lý chặt chẽ các khoản chi.

4.3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI

CHÍNH Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC CẦN THƠ

4.3.1. Điều chỉnh, sửa đổi quy chế quản lý tài chính nội bộ

Một là, khẩn trương nghiên cứu, rà soát Luật ngân sách 2015, Nghị

định 16/2015/NĐ-CP của Chính phủ, các văn bản hướng dẫn thực hiện của

Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Y tế, xác định những điểm mới, những thay

đổi gắn với đặc thù hoạt động và quản lý tài chính của Trường Đại học Y

Dược Cần Thơ.

Hai là, rà soát lại quy chế chi tiêu nội bộ và các qui định về quản lý

tài chính khác của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ.

Ba là, căn cứ vào định hướng phát triển, mục tiêu, nội dung, lộ trình

đổi mới hoạt động của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ theo đề án thí

điểm đổi mới hoạt động, căn cứ vào kết quả rà soát ở trên để thực hiện

việc điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi quy chế quản lý tài chính.

4.3.2. Hoàn thiện cơ chế huy động nguồn thu, đặc biệt là nguồn

thu ngoài ngân sách nhà nƣớc

Thứ nhất, tiếp tục tranh thủ nguồn thu từ NSNN

Thứ hai, tiếp tục có cơ chế tăng nguồn thu từ học phí, lệ phí.

Thứ ba, hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính nhằm đẩy mạnh hoạt

động và nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học.

Thứ tư, đổi mới cơ chế quản lý tài chính nhằm tăng nguồn thu từ dịch vụ

Thứ năm: Tăng cường các nguồn thu khác

4.3.3. Nhóm giải pháp đổi mới cơ chế quản lý chi

- Chi thanh toán cá nhân: Bên cạnh hệ số ngạch bậc và chức vụ, thu

21

nhập tăng thêm còn phụ thuộc vào kết quả hoàn thành công việc của cán bộ,

viên chức. Hệ số đánh giá hoàn thành công việc được xây dựng dựa trên kết

quả đánh giá, bình bầu cán bộ, viên chức hàng tháng của từng đơn vị.

- Chi nghiệp vụ chuyên môn: Tăng các định mức chi mời giảng dạy;

tăng Định mức chi nghiệp vụ giảng dạy, học tập, chi hỗ trợ giờ giảng;

Tăng chi cho công tác giảng dạy, học tập; điều chỉnh một số định mức chi

không còn phù hợp.

4.3.4. Hoàn thiện cơ chế giám sát, thanh tra tài chính

- Nhà trường có trách nhiệm xây dựng và công khai phương án tổ

chức thực hiện thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động trong toàn trường; sửa

đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy chế giám sát, thanh tra, đảm bảo minh

bạch;

- Kiện toàn Hội đồng trường, đảm bảo hội đồng trường hoạt động

hiệu quả, hiểu lực, phát huy dân chủ. Hội đồng trường quyết định chiến

luwocj và phương hướng hoạt động, giám sát việc thực hiện các nghị quyết

của Hội đồng, việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở.

- Công khai các quy chế tổ chức hoạt động, quy chế quản lý tài

chính, quy chế chi tiêu nội bộ,...Các quy chế được lấy ý kiến rộng rãi trong

toàn trường và thông qua tại hội nghị cán bộ, viên chức và người lao động

của trường.

- Công khai quy chế giám sát của cán bộ, viên chức, người lao động,

người học đối với mọi hoạt động của trường, trong đó có hoạt động tài

chính.

- Cơ cấu lại bộ máy và điều chỉnh quy trình quản lý tài chính và

thanh tra tài chính của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ theo hướng chặt

chẽ, rõ ràng, rõ trách nhiệm và quyền hạn.

- Nâng cao hiệu lực kiểm tra nội bộ độc lập tương đối.

Bên cạnh việc thiết lập và vận hành hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội

bộ, ĐH Y dược cũng cần tiến hành thuê kiểm toán độc lập và hợp tác chặt

chẽ với kiểm toán nhà nước nhằm kịp thời phát hiện những sai phạm, đồng

thời đảm bảo kết quả và hiệu quả trong quản lý thu và chi tiêu.

22

4.3.5 Giải pháp đổi mới tổ chức, cán bộ và cơ sở vật chất

Thứ nhất, sắp xếp và hoàn thiện bộ máy quản lý tài chính của ĐH Y

dược Cần Thơ

Thứ hai, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý tài chính

Thứ ba, hoàn thiện các chỉ tiêu đánh giá

Thứ tư, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất phục vụ quản lý tài chính

4.3.6. Nâng cao chất lƣợng thực hiện quy trình quản lý tài chính

- Định hướng phát triển đào tạo của Đảng và Nhà nước.

- Căn cứ vào hệ thống định mức chỉ đào tạo thường xuyên cho mỗi

đầu học sinh - sinh viên và chỉ tiêu đào tạo của Trường.

- Căn cứ vào các chính sách, chế độ hiện hành, đặc biệt là chính sách,

chế độ đối với sinh viên, với giáo viên.

4.4. KIẾN NGHỊ

4.4.1. Kiến nghị với Chính phủ

- Cho phép các trường đại học tự xây dựng mức học phí theo hướng

công khai và ổn định cho người học trong suốt khóa học.

- Ban hành quy chế tự chủ của đơn vị y tế công lập để tạo điều kiện

cho việc thực hiện cơ chế tự chủ tại Trường Đại học Y Dược Cần Thơ.

4.4.2. Kiến nghị với Bộ Giáo dục và Đào tạo

- Xem xét lại việc quy định về giờ giảng nghĩa vụ của giảng viên

theo Thông tư 47/2014/TT-BGDĐT của Bộ.

- Cho phép các trường được chủ động trong việc xây dựng và cân đối

quỹ học bổng cho sinh viên.

4.4.3 Kiến nghị với Bộ Tài chính

- Sửa đổi quy định thủ tục ghi thu, ghi chi hiện nay đối với vốn do

các tổ chức, cá nhân, từ các trường đại học nước ngoài viện trợ cho các

trường đại học trong nước.

- Sửa đổi các định mức chi liên quan đến giảng dạy, nghiên cứu khoa

học, chi nghiệp vụ chuyên môn vì nhiều định mức chi quá thấp.

- Ban hành thông tư hướng dẫn thực hiện nghị định 16/2015/NĐ-CP

để Trường Đại học Y Dược Cần Thơ có căn cứ thực hiện tự chủ tài chính

23

theo Nghị định 16/2015/NĐ-CP.

- Kiến nghị Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện cơ chế quản lý tài

chính theo Đề án thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động của Trường Đại học Y

Dược Cần Thơ mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt.

4.4.4. Kiến nghị Bộ Y tế

Trong lúc chờ Chính phủ ban hành Nghị định về cơ chế tự chủ đối

với đơn vị sự nghiệp y tế, kiến nghị Bộ Y tế, phối hợp với Bộ Tài chính

hướng dẫn thực hiện cơ chế tự chủ tài chính theo tinh thần Nghị định

16/2015/NĐ-CP.

KẾT LUẬN

Là một trường đại học công lập mới được thành lập chưa lâu, trong

những năm qua, Trường Đại học Y Dược Cần Thơ đã có những cố gắng

để xây dựng và hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính nhằm huy động và sử

dụng hiệu quả các nguồn tài chính phục vụ cho hoạt động và sự phát

triển của nhà trường. Tuy nhiên, bên cạnh những hạn chế hiện tại và

trước những đòi hỏi mới, trường cần phải có sự nghiên cứu, đánh giá và

hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính cho phù hợp. Trong luận án này,

nghiên cứu sinh đã lựa chọn phân tích, đánh giá cơ chế quản lý tài chính

của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ nhằm đề xuất các giải pháp hoàn

thiện cơ chế quản lý tài chính, đáp ứng yêu cầu mới đặt ra và phục vụ sự

phát triển của nhà trường trong giai đoạn tới năm 2020, tầm nhìn 2025.

Luận án được trình bày trong 4 chương và đạt được những kết quả chủ

yếu như sau:

Một là, hệ thống hoá và làm rõ được những vấn đề cơ bản về lý luận

cơ chế quản lý tài chính ở các trường đại học công lập theo tinh thần của

Nghị định 43/2006/NĐ-CP của Chính phủ về tự chủ tài chính các đơn vị

24

sự nghiệp công lập và các qui định pháp luật khác có liên quan đến hoạt

động tài chính của các trường đại học công lập.

Hai là, luận án đã thực hiện việc phân tích, đánh giá thực trạng cơ

chế quản lý tài chính ở Trường Đại học Y Dược Cần Thơ. Qua đó, chỉ ra

được những thành tựu, hạn chế trong cơ chế quản lý tài chính của Trường.

Ba là, từ phân tích thực trạng, đánh giá các yêu cầu mới đặt ra, luận

án đã đề xuất một số quan điểm, phương hướng và một số giải pháp chủ

yếu để hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính ở Trường Đại học Y Dược Cần

Thơ thời gian tới. Trong hệ thống các giải pháp mà luận án đưa ra ở

chương 4 phải được thực hiện một cách đồng bộ để tạo được sự chuyển

biến toàn diện trong công tác quản lý tài chính của Trường.

Để hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính ở Trường Đại học Y Dược

Cần Thơ theo hướng vừa đa dạng hoá, vừa nâng cao tính hiệu quả, vừa

đảm bảo yêu cầu dào tạo, nghiên cứu của Trường thì việc đưa ra các quan

điểm, phương hướng và các giải pháp là một việc làm hết sức cấp thiết

nhằm huy động và sử dụng các nguồn tài chính một cách có hiệu quả để

phát triển Trường Đại học Y Dược Cần Thơ.