นศ 221 การออกแบบสอสงพมพ 1 [CA 221 Printed Media Design 1] รวมรวม/เรยบเรยง โดย อาจารยณฏฐพงษ สายพณ

สาขาวชานเทศศาสตรบรณาการ คณะศลปศาสตร

มหาวทยาลยแมโจ

• การออกแบบโบรชวร (Brochure)

• การออกแบบจดหมายขาว (Newsletter)

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 2

นอกจากสงพมพประเภทโปสเตอรและสเตชนเนอรตางๆ ทกลาวไปในบททแลวจะสงผลตอการรบรและสอ

ความหมายในเชงจตวทยาตอผ รบสารแลว สงพมพทจะกลาวถงในบทนคอโบรชวรและจดหมายขาว ซงพบเหนได

ทวไปในปจจบน เพราะองคกรและหนวยงานตางๆ ผลตขนมาเพอใชเปนสอสงพมพประเภทเผยแพรขาวสารและ

ประชาสมพนธ

สอสงพมพเพอเผยแพรขาวสารและประชาสมพนธ

- หนงสอพมพ (Newspapers) เปนสอสงพมพทผลตขนโดยนาเสนอเรองราว ขาวสารภาพและ

ความคดเหน ในลกษณะของแผนพมพ แผนใหญ ทใชวธการพบรวมกน ซงสอสงพมพชนดน ไดพมพออกเผยแพร

ทงลกษณะ หนงสอพมพรายวน, รายสปดาห และรายเดอน

- วารสาร, นตยสาร เปนสอสงพมพทผลตขนโดยนาเสนอสาระ ขาว ความบนเทง ทมรปแบบการ

นาเสนอ ทโดดเดน สะดดตา และสรางความสนใจใหกบผอาน ทงนการผลตนน มการ กาหนดระยะเวลาการออก

เผยแพรทแนนอน ทงลกษณะวารสาร, นตยสารรายปกษ (15 วน) และ รายเดอน

- จลสาร เปนสอสงพมพทผลตขนแบบไมมงหวงผลกาไร เปนแบบใหเปลาโดยใหผอานไดศกษา

หาความร มกาหนดการออกเผยแพรเปนครง ๆ หรอลาดบตาง ๆ ในวาระพเศษ

- สงพมพโฆษณา

- แผนพบ (Folder) เปนสอสงพมพทผลตโดยเนนการนาเสนอเนอหา ซงเนอหาทนาเสนอนน

เปนเนอหา ทสรปใจความสาคญ ลกษณะมการพบเปนรปเลมตาง ๆ - โบรชวร (Brochure) เปนสอสงพมพทม

ลกษณะเปนสมดเลมเลก ๆ เยบตดกนเปนเลม

จานวน 8 หนาเปน อยางนอย มปกหนาและปกหลง ซงในการแสดงเนอหาจะเกยวกบโฆษณาสนคา

- ใบปลว (Leaflet, Handbill) เปนสอสงพมพใบเดยว ทเนนการประกาศหรอโฆษณา มกมขนาด

A4 เพองายในการแจกจาย ลกษณะการแสดงเนอหาเปนขอความทผอาน อานแลวเขาใจงาย

บทบาทของสอสงพมพ สอสงพมพมบทบาท ดงตอไปน

1. บทบาทของสอสงพมพในงานสอมวลชน สอสงพมพมความสาคญในดานการนาเสนอขอมล

ขาวสาร สาระ และความบนเทง ซงเมองานสอมวลชนตองเผยแพร จงตองผลตสอสงพมพ เชน หนงสอพมพ,

วารสาร, นตยสาร เปนตน

2. บทบาทของสอสงพมพในสถานศกษา สอสงพมพถกนาไปใชในสถานศกษาโดยทวไป ซงทาให

ผ เรยน ผสอนเขาใจในเนอหามากขน เชน หนงสอ ตารา แบบเรยน แบบฝกหดสามารถพฒนาไดเปนเนอหาใน

ระบบ เครอขายอนเตอรเนตได

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 3

3. บทบาทของสอสงพมพในงานดานธรกจ สอสงพมพทถกนาไปใชในงานธรกจประเภทตาง ๆ เชน งาน

โฆษณา ไดแก การผลต หวจดหมาย/ซองจดหมาย, ใบเสรจรบเงน/ใบสงของ, โฆษณาหนาเดยว, นามบตร เปนตน

4. บทบาทของสอสงพมพในงานธนาคารงานดานการธนาคาร ซงรวมถง งานการเงน

และงานทเกยวกบ หลกฐานทางกฎหมาย ไดนาสอสงพมพหลาย ๆ ประเภทมาใชในการดาเนนงาน เชน ใบนาฝาก

, ใบถอน, ธนบตร, เชคธนาคาร, ตวแลกเงน และหนงสอเดนทาง

5. บทบาทของสอสงพมพในหางสรรพสนคา และรานคาปลก สอสงพมพททางหางสรรพสนคา หรอ

รานคา ปลกใชในการดาเนนธรกจ ไดแก ใบปดโฆษณาตาง ๆ ใบปลว, แผนพบ, จลสาร

ขนตอนการออกแบบสงพมพ

1. เกบรวบรวมขอมลของสงพมพ

2. สรปลกษณะตาง ๆ เชน ประเภทสอสงพมพ, ลกษณะกระดาษ

3. ออกแบบแนวคดสอสงพมพวาตองการใหออกมาใหรปแบบใด

4. ทดลองทาและแกไขในสงทตองการปรบปรง

5. พมพสอสงพมพ

การออกแบบโบรชวร

สาหรบโบรชวรหรอแผนพบ เปนชอเรยกทใชเรยกเอกสารสงพมพทใชในการประชาสมพนธ ซงจะขอ

อธบายความหมายของทงสองชนดนดงตอไปน

แผนพบ (Folder)

แผนพบหมายถงสงพมพใด ๆ มการพบเขาหรอกางออกขณะทใชงาน ซงจะเรยกสงพมพนนวา "แผนพบ"

ไมวาแผนพบนนจะมวตถประสงคเพอการโฆษณา ประชาสมพนธ หรอคมอสนคา ตวอยางแผนพบ เชน แผนพบ

แนะนาสนคา แผนพบแนะนาบรการ แผนพบสงเสรมการขาย แผนพบแนะนาองคกร แผนพบแนะนาสถานทสาคญ

แผนพบแนะนาสถานศกษา แผนพบแนะนาสถานทเทยว แผนพบแจงขาวสาร แผนพบแนะนารานคา แผนพบรบ

สมครสมาชก แผนพบคมอสนคา แผนพบคมอการใชบรการ แผนพบแผนท ฯลฯ

มลกษณะคลายแผนปลว แตมขนาดใหญกวา (เมอคลออกมา) เนองจากถกออกแบบใหบรรจรายละเอยด

ไดมากกวาใบปลว มไดตงแต 2-5 ทบ หรอมากกวานน มลกษณะเปนใบ แลวทบทบไปมา พบไดมากกวา หนงครง

ขนไป มขนตอนทซบซอนกวาใบปลว วธการพบมหลายแบบ เชน พบทบกนไปมาเทากนทกดาน , พบไมเทากนทก

ดาน และในปจจบนมการออกแบบใหมลกเลนมากมายจะเปน ไดคด พอพอพ ดง ฯลฯ ทงนขนอยกบผออกแบบและ

เจาของสนคา วธการจดแจกเปน เชนเดยวกบใบปลว

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 4

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 5

การออกแบบแผนพบเปนสงทสาคญ เนองจากแผนพบมวธการพบหลายแบบและไมมเลขหนากากบ

เหมอนกบหนงสอทจะบงคบใหผอาน อานไปทละหนา ดงนนผ ทาแผนพบจงตองออกแบบจดเรยงลาดบการเสนอ

ขอความและรปภาพในการโฆษณาใหเหมาะสมกบลกษณะของการพบนน ๆ เพราะถาออกแบบไมดแลวจะทาให

ผอานเกดความสบสนใจการอานไดงาย

เอกสารเยบเลม (Brochure)

โบรชวรหมายถงเอกสารซงมกมหนามากกวาสองหนาขนไป หากมหลายหนาจะมการเยบตดเปนรปเลม

ภายในมขอความและมกมภาพประกอบ จดประสงคของโบรชวรเพอใชเปนสอในการโฆษณาหรอสงเสรมการขาย

ตลอดจนการแนะนาประชาสมพนธองคกร กจกรรม และผลตภณฑ/บรการตาง ๆ

คาวา"โบรชวร" นนเปนทมาจากภาษาฝรงเศสวา “ Brochure” โดยใชเรยกทบศพทของสงพมพประเภทหนง

ในความหมายทแทจรงแลว โบรชวรหมายความถงหนงสอเลมเลกซงกหมายถงจะตองมการเยบเลมเขาดวยกน

นนเอง

เปนเอกสารเชนเดยวกบแผนพบแตเยบรวมเลมเปนเลมบาง ๆ เยบกลางคลายหนงสอ มขนาดและรปแบบ

ตาง ๆ กนไปแลวแตออกแบบ บงบอกถงรายละเอยดลกษณะ รปแบบ ชนด เนอหา สรรพคณของสนคาหรอบรการได

มากกวาใบปลวและแผนพบ หนาปกตองออกแบบใหสะดดตา เพอใหรวาเปนเอกสารเรองอะไร มรปภาพสสนนา

หยบอาน

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 6

เอกสารเยบเลมหรอโบรชวรนจะใชเพองาน เผยแพร แนะนา ทมความสาคญมากกวาแผนพบ เพราะ

มความพถพถนในการจดทา และตนทนในการจดทาสงกวา

ลกษณะทสาคญของโบรชวร หรอเอกสารเยบเลม กคอ เปนสงพมพเฉพาะกจทมงเสนอขาวสารเปนการ

เฉพาะและตองการ เนอหารายละเอยดทสามารถบรรจไดมากกวาแผนพบทวๆไป เนองจากโบรชวรใชเปนสอในการ

โฆษณาและมกมภาพประกอบ ในการจดทาโบรชวรจะมการเอาใจใสในคณภาพทางการพมพมากกวางานพมพ

ประเภทจลสารหรอวารสารทวไป

สวนรปแบบโบรชวร มกจะทาเลมแบบเยบมงหลงคา ซงจะตองมปกหนา-หลงดวย หากมจานวนหนามาก

อาจใชวธการเขาเลมแบบไสสนทากาว ปจจบนโบรชวรอาจจะมขนาดหลายขนาดและบางงานอาจไมมการเยบเลมก

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 7

ได บางงานอาจใชการพบเปนทบคลายกบงานแผนพบกได

ตวอยางโบรชวร เชน โบรชวรโฆษณาสนคา โบรชวรโฆษณาการบรการ โบรชวรสงเสรมการขาย โบรชวร

ประชาสมพนธองคกรโบรชวรแนะนาสถานทสาคญ โบรชวรแนะนาสถานศกษา โบรชวรแนะนาสถานทเทยว โบรชวร

รายงานขาวสาร โบรชวรประชาสมพนธรานคา โบรชวรแสดงผงรายการ โบรชวรคมอการใชสนคา โบรชวรคมอการใช

บรการ โบรชวรชชวนตาง ๆ ฯลฯ

ตวอยางโบรชวรลกษณะตางๆ

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 8

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 9

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 10

การออกแบบจดหมายขาว

จดหมายขาวเปนสงพมพทเผยแพรเปนประจาในกลมคน ทมความสนใจในเรองเดยวกน หรอประกอบ

อาชพเดยวกน หรอเปนสมาชกในชมรมหรอองคกรเดยวกน จดหมายขาว เปนสงพมพทมลกษณะใกลเคยงกบ

นตยสารจนบางครง อาจจะสบสนในแงการใหความหมาย

ความแตกตางระหวางจดหมายขาวและนตยสาร

เนอหา

• นตยสารจะมเนอหาคลอบคลมหลากหลายเรอง ขณะทจดหมายขาวมกมเนอหาเกยวของกบผ ทเปน

จดหมายขาวเพยงเรองเดยว

• นตยสารจะมปรมาณเนอหามากกวาจดหมายขาวอยางมาก จดหมายขาวสวนมากจะมความยาวเพยง

12-24 หนา บางครงอาจจะมเพยง 2-4 หนา

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 11

การเผยแพร

• นตยสารมกมชวงเวลาการเผยแพรทถกวาและสมาเสมอกวา

• นตยสารจะวางจาหนายตามแผงหนงสอหรอรานหนงสอ และจดสงใหกบผ ทสมครเปนสมาชก สวน

จดหมายขาวจะไมจาหนายแตจะเผยแพรใหแกเฉพาะผ ทเปนสมาชก

กลมเปาหมาย

• ผอานนตยสารจะเปนกลมทถอวากวางกวาจดหมายขาว

• จดหมายขาวจะมงเนนเฉพาะกบผ ทเกยวของกบกจการนนๆ โดยตรง เชน จดหมายขาวแพทย จดหมาย

ขาวธรกจ จดหมายขาวกลมเทคโนโลยการสอสาร

การจาแนกประเภทจดหมายขาว

จดหมายขาวแยกออกเปนประเภทไดตามวตถประสงคได 4 ประเภท

1 : จดหมายขาวสงเสรมการขาย

คอ จดหมายขาวทเจาของสนคาหรอบรการตางๆ ใชเพอนาเสนอสนคาหรอ บรการของตนใหแกผบรโภคท

เปนกลมเปาหมาย แตไมใชวธขายตรง แตใหขอมลของสนคาและบรการมากกวา Promotional Newsletter

2 : จดหมายขาวมตรสมพนธ

คอ จดหมายขาวทองคกรตางๆ ใชตดตอกบลกจาง หรอสมาชกของตน เชน จดหมายขาวของบรษท

จดหมายขาวของสมาคมการกศล

3 : จดหมายขาวสมาชกตราสนคา

คอ จดหมายขาวทเจาของสนคาหรอบรการตางๆ ใชเพอตดตอกบสมาชก ตราสนคาตน เชน จดหมายขาว

สมาชกบตรเครดต

4 : จดหมายขาวผ เชยวชาญเฉพาะดาน

คอ จดหมายขาวทเผยแพรเฉพาะในกลมผ เชยวชาญเรองใดเรองหนง เชน จดหมายขาวกมารแพทย

จดหมายขาวนกขจกรยาน จดหมายขาวสาหรบ ผสะสมแสตมป

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 12

สวนประกอบจดหมายขาว

สวนประกอบจดหมายขาวแยกตามวตถประสงคได 6 สวน

1 : ขาว คอ เนอหาทเกยวกบสงใหมๆ ในลกษณะทเปนขาว เชน กจกรรม ความกาวหนาตางๆ ทเกดขนใน

ดานทเกยวของกบความสนใจของกลม บคคลผ รบจดหมายขาวนนๆ

2 : บทความ คอ เนอหาทเกยวกบโครงการ ปญหา สถานการณ

3 : บทบรรณาธการ คอ เนอหาทเขยนโดยผ ทรบผดชอบในกองบรรณาธการ โดยอาจจะเปนความเหน

จดยน หรอการดาเนนการ

4 : จดหมายถงบรรณาธการ คอ เนอหาทเกยวกบการตตอระหวางผ ทไดรบจดหมายขาวกบกอง

บรรณาธการ

5 : คอลมนประจา คอ เนอหาทเกยวกบเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะทนาเสนอเรองนนๆ เปนประจาทกฉบบ

6 : โฆษณา คอ พนททเปนผ เปนเจาของจดหมายขาวใชในการโฆษณาสนคาหรอ บรการของตนเอง

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 13

สวนประกอบจดหมายขาวแยกตามองคประกอบได 2 สวน

1 : หนาแรก

1.1แถบชอและรายละเอยดของฉบบ

1.2 พาดหว

1.3 ภาพประกอบหนาปก

1.4 สารบญ

1.5 เนอหา

2 : หนาใน

2.1 พาดหวรอง

2.2 หวคอลมนประจา

2.3 เนอหา

2.4 ภาพในเนอใน

2.5 พมพลกษณ หรอพมพประกาศ

2.6 องคประกอบเรขศลปอนๆ

การเลอกและจดองคประกอบในการออกแบบจดหมายขาว

1. การกาหนดขนาดและรปแบบจดหมายขาว

2. รปแบบของปกหนาหรอหนาแรกของจดหมายขาว

3. รปแบบและขนาดของตวอกษร

4. รปแบบและขนาดภาพประกอบในจดหมายขาว

การออกแบบสวนประกอบตางๆ ของจดหมายขาว

มสองระบบกรดในการออกแบบคอ คอลมน กรด (Column Grid) 2. โมดลาร กรด (Modular Grid)

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 14

คอลมน กรด

เปนระบบกรดทในหนงหนากระดาษจะมยนตกรดสเหลยมมากกวา 1 ยนต โดยแบงออกเปนคอลมน คอ

มขนาดความสงเกอบเตมหนา แตมขนาดความสง เกอบเตมหนา โดยจะมขนาดความกวาเทากนหรอไมเทากนก

ได โดยระบบกรด ลกษณะนจะเหมาะกบจดหมายขาวทมเนอหาทเปนตวพมพจานวนมากกวา องคประกอบทเปน

ภาพ

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 15

โมดลาร กรด

เปนระบบกรดทในหนงหนากระดาษจะมยนตกรดสเหลยมหลายยนต โดยแบงดวยเสนทางตงและทาง

นอน ระบบกรดแบบนจะเหมาะสาหรบจดหมายขาวทมเนอหาและภาพประกอบมความสาคญเทาๆกน หรอมการ

จดวางภาพประกอบหลายภาพ

สงทตองกาหนดและวางแผนกอนการออกแบบจดหมายขาว

1. หนาแรก

1.1แถบชอและรายละเอยดของฉบบ

• แถบชอตองประกอบไปดวยตวอกษรทกตวทเปนชอเตมของจดหมายขาว และควรยดแบบเดม

ไวตลอด

• แถบชอมกจะวางไวในตาแหนงทเดนชด สวนใหญแลวจะอยดานบนสด ของหนาแรก

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 16

1.2 พาดหว และพาดหวรอง

• มกเปนตวอกษรขนาดใหญ มกใชเปนตวพมพทเปนตวหนาขนาด มากกวา 24 พอยทขนไป

• พาดหวกจะใชนาเสนอขาวเดนประจาฉบบนนๆ

• พาดหวรองจะใชตวพมพทมความหนาและมขนาดมากกวา 16 พอยทขนไป

• ไมควรเปลยนรปแบบของตวพมพบอยๆ

1.3 ภาพประกอบปกหนา คอภาพประกอบปกขาว หรอเรองเดนประจาฉบบ

• ภาพในหนาแรกจะมเพยงภาพเดยวหรอหลายภาพกได

• ควรออกแบบใหมภาพเดนทสดเพยงภาพเดยว

• ตองพจารณาเทคนคของภาพใหเหมาะสมกบองคกร

1.4 สารบญ

• สารบญของจดหมายขาวจะมลกษณะเปนพนทสเหลยมเลกๆ วางอยในหนาแรก อาจวางอยในกรอบ

ดานซาย หรอขวามอของหนาแรกกได

• วตถประสงคของสารบญ คอ เพอชวยใหผอานสามารถคนหาเรองทตองการไดอยางรวดเรว

• อาจจะมสพนทแตกตางจากสวนอน

• ขนาดตวพมพจะใชเทากบเนอเรอง ขนาดประมาณ 12-16 พอยต

1.5 เนอหา • ขนาดตวพมพทเหมาะสมจะใชขนาดไมใหญนกขนาดประมาณ 12-16 พอยต • ภาษาไทยควรเปน

ตวพมพแบบมหว

2. หนาใน

2.1 พาดหวรอง และหวตอ

• พาดหวรองควรเปนตวพมพทเปนตวหนาและมขนาดมากกวา 16 พอยตขนไป

2.2 หวคอลมนประจา

• มกใชตวอกษรทมลกษณะทแตกตางจากตวพมพเนอหาทวไป

• อาจเปนตวพมพแบบไมมหวหรอตวตกแตง

• บางครงอาจออกแบบเปนตราสญลกษณ

• มกมขนาดคอนขางใหญ วางอยตอนบนของเนอหา

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 17

2.3 เนอหา

• มกเปนตวพมพทอานงาย ภาษาไทยมกใชตวพมพแบบมหวขนาดประมาณ 12-16 พอยตขนไป

2.4 ภาพในหนาใน

• ภาพทใชจะเปนภาพทชวยสงเสรมขอความเนอหาใหเปนทเขาใจไดงายขน

• ภาพมกมขนาดไมใหญมาก

• เลอกภาพทเดนใหใหญกวาภาพอน

• ควรจะกาหนดขนาดของภาพไวไมเกน 2ขนาด ไมควรมภาพหลายขนาดมาก

2.5 พมพลกษณ หรอพมพประกาศ

• มกนยมวางไวเปนคอลมนแคบๆ แยกไว

• มกใชตวพมพทเลกลงกวาหรอเทากบเนอเรองขนาด 12-14 พอยต

2.6องคประกอบทางกราฟกอนๆ

• นอกจากการใชภาพถายและภาพประกอบตางๆ แลวองคประกอบ กราฟกอนๆ เชน แผนภม แผนผง

ฯลฯ ชวยประกอบเนอหาจะทาผอานเขาใจไดงายขน

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 18

ตวอยางจดหมายขาวลกษณะตางๆ

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 19

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 20

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 21

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : การออกแบบโบรชวรและจดหมายขาว | 22

_________________________________________________________________________

บรรณานกรม

• มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2552. การผลตสอสงพมพ. สาขาวชานเทศศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช หนวยท

8-12.

• ปาพจน หนนภกด. 2553. หลกการและกระบวนการออกแบบงานกราฟกดไซน . กรงเทพมหานคร :บรษท ไอดซ พรเมยร

จากด.

• วรณ ตงเจรญ. 2545. การออกแบบกราฟค. กรงเทพมหานคร:สนตศรการพมพ.

• โสรชย นนทวชรวบลย. 2545. BE GRAPHIC สเสนทางกราฟกดไซเนอร. กรงเทพมหานคร :เอ. อาร. อนฟอรเมชน แอนด

พบลเคชน จากด.

• วกพเดย สารานกรมเสร . 2555. อองร มาร แรมง เดอ ตลซ-โลแทร ก. สบคนเมอ 8 กรกฎาคม 2555 จาก

http://th.wikipedia.org/wiki

• จฑามาศ มโนสทธกล. 2554. สรางงานสอสงพมพแบบฉบบมออาชพ. บรษท เนทดไซน พบลชชง จากด.

• ปราโมทย แสงผลสทธ. 2540. การออกแบบนเทศศลป. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ ว.เจ. พรนตง.

• สรสทธ วทยารฐ. 2546. การผลตสอสงพมพ. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอสวนสนนทา.

• มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2552. การผลตสอสงพมพ. สาขาวชานเทศศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

หนวยท 1-7.

• อารยะ ศรกลยาณบตร. 2550. การออกแบบสงพมพ. กรงเทพมหานคร : วสคอมเซนเตอร.

ภาพประกอบจาก

• http://www.google.com