caùc phap tö xöa nay taùnh töông thöôøng vang laëng phaät...

Nhö Huyeãn Thieàn Sö Thi Taäp Tröïc Chæ Ñeà Cöông 1

Caùc phaùp töø xöa nay Taùnh töôùng thöôøng vaéng laëng Phaät töû sieâng haønh ñaïo Roài seõ ñöôïc thaønh Phaät.

Höôùng Daãn Tham Thieàn

2

TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG

NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO


PHI LOÄ

Tập thô Nhö Huyeãn Thieàn sö, goïi laø Thô nhöng thaâm yù cuûa Thieàn sö Nhö Huyeãn thì noù chaúng thô chaúng thi gì raùo. Bôûi vì töï coù caùi nhaõn hieäu “Thieàn sö” roài maø coøn cheâ, muoán ñoøi theâm chöùc danh “thi nhaân, thi só” nöõa sao!

Laïy Phaät! Con khoâng daùm aï!

Goïi Taäp Thô vôùi Thieàn sö Nhö Huyeãn, noù chæ laø moät duyeân côù, moät döõ lieäu voán coù trong ñaàu cuûa Thieàn sö vaø trong Tam taïng kinh ñieån cuûa ñaïo Phaät. Neáu khoâng noùi, khoâng vieát, khoâng trình baøy ra thì kho taøng giaùo lyù Phaät chaúng ai ñöôïc nhôø caäy lôïi ích chuùt naøo!

Nhö Huyeãn Thieàn sö vieát thô, laøm thaønh taäp thô laø Thieàn sö ñoùng vai troø ngöôøi moi boùc, raïch xeù, löôïm hoát... chuùt ít thöïc phaåm thôm ngon trong kho taøng giaùo lyù ñoà soä cuûa ñaïo Phaät, ñem ra laøm quaø teát Maäu Tyù cho nhöõng ai laø ñeä töû Phaät höõu duyeân. Ñaây laø moät caùch “chôi” trong nhieàu caùch cuûa Thieàn sö Nhö Huyeãn.


4

Laïi coù thô raèng :

Ñöôøng ñôøi nhieàu neûo laém long ñong,

Khoâng coù khoâng khoâng, coù cuõng khoâng.

Phaùp löõ hoûi: Huynh “raêng ñöùng nôù”?

Xin ñaùp: “Ñôøi toâi ñoäc coù chôi”!

Theá ñaáy. Thô hay, thô dôû, luaät, nieâm, bình, traéc, theå, caùch, aâm ñieäu... khoâng caàn baøn. Taát caû caùi aáy Thieàn sö Nhö Huyeãn taäp hôïp laïi thaønh moät troø chôi NHÖ HUYEÃN, vaäy thoâi.

Theá cho neân, chaúng xin ai “löôïng tình” “phuû chính” hay “tha thöù” gì raùo.

Chôi maø !

“Bye-bye”

Lieãu Lieãu Ñöôøng, Ñoài Taø Döông 03 giôø khuya, 30 teát Maäu Tyù (06 – 02 – 2008 )


TIEÅU DAÃN

Nhö ñaõ giôùi thieäu, Nhö Huyeãn Thieàn sö Thi Taäp goïi laø thô maø chaúng thi chaúng thô gì raùo. Bôûi leõ, neáu xem ñoïc baèng nhaõn quan nhaän thöùc cuûa moät vaên ngheä só, thì khoù tìm thaáy coù hoàn thô mong muoán cuûa thi nhaân. Vì thô thì phaûi coù “hoàn thô lai laùng boài hoài”!

Thô cuûa Nhö Huyeãn Thieàn sö “coù moät phaùp löõ thuoäc thaønh phaàn coù tö töôûng tu chôi”, cöôøng ñieäu goïi laø Thieàn Thô nghe nhö cuõng coù lyù. Bôûi leõ, thô cuûa Nhö Huyeãn Thieàn sö ñaõ khoâng “hoàn thô” roài, maø lại khoâng Thieàn thì roõ laø “chaúng thi chaúng thô gì raùo”!

Noùi caùch khaùc, thô cuûa Nhö Huyeãn Thieàn sö chæ laø moät duyeân côù, moät thöù döõ lieäu, ñeà taøi ñeå Thieàn sö theå hieän moät kieåu chôi: Höôùng Daãn Tu Hoïc Töø Xa cho Phaät töû höõu duyeân, cho Taêng Ni treû “chòu chôi” theo con ñöôøng Tu haønh Nhö Huyeãn.

Thô cuûa Nhö Huyeãn Thieàn Sö coâng duïng cuûa noù höôùng thaúng vaøo hai muïc tieâu: Toài Taø, Phuï Chaùnh maø kinh ñieån Phaät vaø caùc tieàn boái chaân chính thöôøng ñoäng vieân, coå xuùy trong giôùi tu só Taêng Ni.

Nhaèm vaøo muïc ñích ñoù, vaø ñoù laø troïng taâm laø yù chí Nhö Huyeãn Thieàn sö ñaõ göûi gaém trong taäp thô. Ngoaøi hai caùch Toài Taø, Phuï Chaùnh chôi coøn moät caùch chôi “Trung ñaïo” cuõng ñöôïc göûi gaém trong taäp thô naøy.


6

Trung ñaïo nghóa laø khoâng coâng phaù ñaùnh ñoå maïnh meâ tín dò ñoan, huyeãn hoaëc hoang ñöôøng, cuõng khoâng xaây döïng chæ roõ nhieàu beân maët xieån döông chaùnh phaùp, tuïc dieäm, truyeàn ñaêng. Thô trung ñaïo gaàn gaàn gioáng thô maø nhöõng ngöôøi khoâng caûm tình vôùi thô goïi laø: “Ngaâm phong vònh nguyeät” hoaëc “khoùc möôùn thöông vay”! Do lyù leõ nhö vaäy, thaønh ra taäp thô cuûa Nhö Huyeãn Thieàn Sö coù ba chöông:

1. CHÖÔNG PHUÏ CHAÙNH.

2. CHÖÔNG TOÀI TAØ.

3. CHÖÔNG SAÙCH TAÁN.

Noùi nghe nhö nhieàu chuyeän loøng voøng nhöng ruùt laïi xin thöa: Taát caû ñeàu laø CHÔI heát. Xin ñöøng ai xem thaät, vì xem ñaây laø thaät thì coù baän loøng... Haõy môû toang cöûa loøng thoaùng maùt maø xem, Thieàn Thô seõ nôû tröôùc maét baïn nhieàu boâng hoa höông saéc.

Kính buùt Nhö Huyeãn Thieàn sö vieát taïi Lieãu Lieãu Ñöôøng Ñoài Taø Döông, Cao Nguyeân Laâm Ñoàng Ñaø Laït.

Ngaøy 24 - 7 - 2008 (22 - 6 - Maäu Tyù)


Phaàn I: PHUÏ CHAÙNH


8

Ñoái töôïng tham thieàn 1

Caâu ñoái I: LIEÃU LIEÃU ÑÖÔØNG

了達人空喜樂世情常受用

了知無法泥洹當處莫推求

Phieân aâm:

Lieãu ñaït nhôn khoâng hyû laïc theá tình thöôøng thoï duïng

Lieãu tri voâ phaùp neâ hoaøn ñöông xöù maïc suy caàu.

Dòch nghóa:

Ngöôøi haønh ñaïo tröôùc tieân roõ bieát: Quaùn “nhôn khoâng” ñích thaät tu haønh Ai ngöôøi hieåu kyõ “voâ nhôn” Laø ngöôøi thoï höôûng an nhieân coõi ñôøi.

Theâm böôùc nöõa quaùn saâu “voâ phaùp” Nhaän roõ raèng vaïn höõu laø “voâ” Taâm khoâng caûnh laëng nhö tôø Nieát Baøn laø ñoù, khoûi chôø khoâng mong.



Con ngöôøi coù khoå do chaáp thuû. Chaáp thuû naëng

nhaát cuûa con ngöôøi laø chaáp ngaõ. Ñöùc Phaät Thích Ca khi sanh ra, vöøa loït loøng meï ñaõ bieát ñieàu ñoù. Kinh saùch Phaät hoïc cheùp raèng: Haøi nhi Hoaøng töû böôùc baûy böôùc, moãi böôùc coù hoa sen, Hoaøng töû haøi nhi tay chæ leân, tay chæ xuoáng tuyeân boá: “Thieân thöôïng thieân haï duy ngaõ ñoäc toân” nghóa laø: Höôùng leân goïi laø trôøi, döôùi trôøi goïi laø ngöôøi ñang soáng treân maët ñòa caàu ñeàu quí baûn ngaõ, chaáp ngaõ moät caùch naëng saâu toät cuøng caùc chaáp. Ai laø ñeä töû Phaät, coù hoïc tu, coù tham thieàn quaùn chieáu ñeàu thaáy roõ söï thaät ñoù. Con ngöôøi duy ngaõ toân troïng caùi “ta” döõ laém! Khoâng coù caùi duy naøo baèng duy ngaõ. Toâi, ta, traãm... laø ñaïi danh töø bieåu hieän cuï theå taùnh vaø chaát duy ngaõ cuûa nhaân loaïi.

Hoaøng töû Taát Ñaït Ña lôùn leân xuaát gia taàm ñaïo, tu haønh vaø keát quaû thaønh baäc Chaùnh Giaùc Voâ Thöôïng, Ngöôøi öùng duïng trí tueä giaùc ngoä vaø giaûi thoaùt, thöïc hieän chöông trình Giaùc tha vaø Giaùc haïnh maø chính mình ñaõ phaùt hoïa ngay luùc sô sinh.

“Duy ngaõ ñoäc toân” laø baûn chaát thaân nguõ aám cuûa con ngöôøi thieân thöôïng thieân haï, maø haøi nhi Taát Ñaït Ña ñaõ chæ vaø tuyeân boá.


10

Vuõ truï bao la haøi nhi hoaøng töû cho bieát raèng: Ngay döôùi baûy böôùc ñi cuûa ta qua baûy boâng sen töôïng tröng baûy thöù ñaïi: Ñòa ñaïi, Thuûy ñaïi, Hoûa ñaïi, Phong ñaïi, Khoâng ñaïi, Kieán ñaïi vaø Thöùc ñaïi. Baûy ñaïi ñoù taùc ñoäng töông quan duyeân khôûi hình thaønh hieän töôïng söï vaät, ñaïo Phaät goïi laø vaïn phaùp. Vaïn phaùp laø saûn phaåm duyeân sanh töø con soá 7 aáy. Töø nguõ aám thaân, con ngöôøi khôûi yù nieäm chaáp thuû goïi laø ngaõ chaáp. Töø thaát ñaïi duyeân sanh, hôïp thaønh ñoái töôïng chaáp thuû goïi laø phaùp chaáp. Ngaõ chaáp töùc laø chaáp thuû baûn ngaõ, chaáp ta ñaây. Phaùp chaáp, töùc laø chaáp thuû giang san, ñieàn ñòa, gia saûn, chöùc vò cuûa ta ñaây. Kinh ñieån Phaät goïi hai thöù chaáp ñoù laø chaáp ngaõ vaø chaáp phaùp. Chaáp ngaõ vaø chaáp phaùp laø neàn moùng caên nguyeân sanh ra caùc khoå:

- Khoå khoå - Haønh khoå - Hoaïi khoå

- Sanh khoå - Laõo khoå - Beänh khoå - Töû khoå

- AÙi bieät ly khoå - Oaùn taéng hoäi khoå - Caàu baát ñaéc khoå - Nguõ aám xí thaïnh khoå.


Theá cho neân, sau khi ñöôïc thoï duïng quaû Boà ñeà vaø Nieát baøn Voâ thöôïng, môû maøn chöông trình thuyeát giaùo ñoä sanh ñöùc Phaät trieån khai chaân lyù Töù Dieäu Ñeá, maø khoå ñeá ñöôïc Theá Toân daïy roõ tröôùc tieân vì ñoù laø nhöõng thöù böùc baùch, ñoïa ñaøy, haønh haï ñau ñôùn khuûng khieáp nhaát cho kieáp soáng cuûa moïi con ngöôøi. Truy nguyeân nguoàn goác khoå, roõ ra noù laø yù nieäm chaáp ngaõ vaø chaáp phaùp cuûa con ngöôøi nguõ aám aáy chô ùchẳng từ ñaâu ñem ñeán!

Lieãu Lieãu Ñöôøng laø teân goïi gioáng nhö teân moät cô quan, moät coâng ty, moät am, thaát, chuøa chieàn. Baûng teân coù ba chöõ maø hai chöõ truøng nhau. Ñoù laø duïng yù chæ roõ vaø nhaéc nhôû ai ôû nôi ñaây tu hoïc thường tænh thöùc raèng: Haõy hieåu roõ vaø nhaän thöùc kyõ veà nhôn khoâng, taám thaân nguõ aám voâ ngaõ chaúng coù gì laø chaéc thaät, noù muïc bôû, voâ thöôøng. Haõy tænh thöùc vaø luoân luoân quaùn chieáu hieän töôïng vaïn höõu chæ laø phaùp “voâ” khoâng coù gì, laø thöù duyeân sanh nhö moäng huyeãn. Tö duy quaùn chieáu nhö vaäy thöôøng xuyeân lieân tuïc, ñaïo Phaät goïi ñoù laø Thieàn. Laøm ñöôïc vaäy, töï mình laø Thieàn giaû, Thieàn sinh, Thieàn sö. Ai tu taäp thieàn nhö theá, ngöôøi ñoù ñöông nhieân töï thoï duïng ñöôïc “söï möøng vui haïnh phuùc treân coõi ñôøi” ngöôøi ñoù cuõng thoï duïng “söï an laïc giaûi thoaùt Nieát baøn baát cöù choã naøo” maø khoâng caàn tìm kieám, mong caàu!

“Vieát gì cuõng khoâng truùng heát, laø truùng”.


12


Caâu ñoái II: LIEÃU LIEÃU ÑÖÔØNG

了徹三無忽聽鳥語蟬鳴皆道理

了明七大直觀霜投葉落是愣嚴

Phieân aâm:

Lieãu trieät tam voâ hoát thính ñieåu ngöõ thieàn minh giai ñaïo lyù. Lieãu tri thaát ñaïi tröïc quan söông ñaàu dieäp laïc thò Laêng Nghieâm.

Dòch nghóa :

Quaùn voâ töôùng, quaùn khoâng, voâ nguyeän, Ñaït “Tam voâ” Phaät hieän traàn gian. Ve keâu chim hoùt ñieäu ñaøn, Hoøa aâm thieân nhaïc cuùng daøng Phaùp thaân.

Roõ thaát ñaïi saéc khoâng, khoâng saéc, Voïng duyeân khoâng thöïc taùnh cuõng khoâng. Söông rôi laù ruïng hoa taøn, Laø duyeân, ñoái töôïng gôïi loøng Thieàn na.



Tam voâ vaø Thaát ñaïi laø cô sôû giaùo lyù kieân coá haøng ñaàu. Taát caû giaùo lyù bao goàm heát tam taïng, duø nguy nga traùng leä ñeán baäc naøo cũng ñeàu ñöôïc xem laø thöôïng taàng kieán truùc phaûi xaây döïng treân neàn moùng Tam voâ Thaát ñaïi aáy.

TAM VOÂ laø: Voâ taùc Voâ töôùng Voâ nguyeän.

Toaøn boä kinh ñieån giaùo lyù ñaïo Phaät daïy raèng: Söï vaät, hieän töôïng ñaïo Phaät goïi chung laø Vaïn phaùp, ngaøn sai muoân khaùc, thieân hình vaïn traïng ñöôïc hình thaønh töø nhaân duyeân sanh. Nhaân duyeân vaø nhaân duyeân truøng truøng voâ taän töông sinh, töông quan, töông taùc, töông thaønh. Giaùo lyù ñaïo Phaät khaùc vôùi nhaän thöùc thoâng thöôøng cuûa moät soá ngöôøi, cuõng coù khaùc vôùi moät soá trieát lyù coå, moät soá tín ngöôõng toân giaùo. Vôùi nhaõn quang vaø nhaän thöùc cuûa Phaät giaùo, vuõ truï nhaân sinh khoâng coù taùc giaû, khoâng coù ai laøm ra, khoâng ai saùng taïo, khoâng ai chuù nguyeän, khoâng haø hôi tieáp söùc ñeå sanh ra, maø laø nhaân duyeân sanh. Hieåu vaø laäp luaän nhö theá, cho neân ñaïo Phaät chæ ra raèng: Hieän töôïng vaïn phaùp khoâng coù taùc giaû. Giaùo lyù nhaân duyeân sanh ñôn cöû nhö: Ñaát nhaân, nöôùc duyeân.


14

Ñaát nöôùc nhaân, thaûo moäc duyeân. Ñaát nöôùc thaûo moäc nhaân, nguõ coác nguõ quaû duyeân. Ñaát nöôùc thaûo moäc nguõ coác nguõ quaû nhaân, ñoäng vaät duyeân .v.v.... Do caùi naøy coù neân caùi kia coù. Do caùi naøy caùi kia coù, caùi noï coù ra. Chaúng coù oâng gì, baø gì, con naøo, thaèng naøo taùc giaû vuõ truï nhôn sanh caû. Töï do tín ngöôõng theo ñaïo Phaät, laäp tröôøng, toân chæ, chuû tröông cuûa ñaïo Phaät laø voâ taùc.

Vì laø voâ taùc, vì do nhaân duyeân sanh neân phaùp hay söï vaät khoâng töï theå chaân thaät. Vì khoâng töï theå chaân thaät cho neân töôùng hieän coù cuûa hieän töôïng söï vaät khoâng thaät, töôùng aáy chæ laø giaû töôùng, töôùng huyeãn moäng, töôùng baøo aûnh loâ nhoâ, thaáp thoaùng maø thoâi.

Ñeä töû Phaät chaân chính, coù hoïc ñaïo, haønh ñaïo, chöùng ñaéc chaân lyù ñaïo, ngöôøi ñoù tuyeät ñoái khoâng nguyeän caàu, mong öôùc baát cöù moät ñoái töôïng naøo, keå caû Cöïc laïc, Nieát baøn, hay gaëp gôõ chö Phaät ôû möôøi phöông.

Thaát ñaïi laø:

Ñòa ñaïi Thuûy ñại Hoûa ñaïi Phong ñaïi Khoâng ñaïi Kieán ñaïi Thöùc ñaïi.


Baûn theå chaân nhö, kinh saùch Phaät thöôøng ñeà caäp, töï noù khoâng laø gì heát, nhöng trong theå chaân nhö aáy coù caùc thöù: Taùnh, chaát, töôùng, maïo, nhaân, duyeân, hoøa, hôïp, phi hoøa hôïp... bieåu hieän cuï theå thoâng qua thaát ñaïi aáy. Roài töø taùnh chaát thaát ñaïi laïi duyeân sanh: Sôn haø, ñaïi ñòa, nhaät nguyeät, thaûo moäc, toøng laâm, thöïc vaät, ñoäng vaät, khoaùng vaät vaø phi vaät theå...

Nhaän thöùc nhö theá, ta thaáy thaát ñaïi laø cô sôû. Töø ñoù, coù söï töông sanh, töông khaéc, töông quan, töông taùc hình thaønh chaân lyù duyeân sanh. Vì theá, chaân lyù duyeân sanh chæ laø chaân lyù thöôïng taàng kieán truùc cuûa haï taàng cô sôû tam voâ!

Tình côø ñöôïc dòp xem hai boä phim “Meâ koâng kyù söï” vaø “Huyeàn bí soâng Haèng” cuûa haõng phim truyeàn hình Vieät Nam xuaát baûn. Toâi raát caûm ôn nhöõng nhaø laøm phim, hoï ñaõ ñaàu tö thôøi gian, coâng söùc toán keùm raát nhieàu môùi coù ñöôïc nhöõng taøi lieäu quí giaù aáy vaø raát xöùng ñaùng. Hoï ñaõ coáng hieán cho ñoàng baøo Vieät Nam ta moät taøi lieäu kieán thöùc quí giaù cho nhöõng ai khoâng coù ñuû cô hoäi, chaúng ñuû duyeân may du lòch tham quan vôùi moät haønh trình daøi: Vieät Nam, Campuchia, Laøo, Trung Quoác, Thaùi Lan, Mieán Ñieän, AÁn Ñoä traûi qua baûy ñaát nöôùc aáy, trong ñoù coù toâi. Noäi dung hai boä phim giôùi thieäu vôùi coâng chuùng nhieàu di saûn, di tích kyø bí cuûa moät soá ñaát nöôùc vó ñaïi bao la cuûa chaâu AÙ. Ñöôïc xem, chaéc ai cuõng phaûi khen vaø cho laø thuù vò. Tuy nhieân, nhìn beân goác caïnh tín ngöôõng toân


16

giaùo khoâng coù gì môùi vaø ñaùng laïc quan. Rieâng nhìn Phaät giaùo qua caùc laàn phoûng vaán cuûa nhaø laøm phim vôùi caùc chuøa chieàn, ñoäng thaùp... khoâng coù gì khaùc hôn laø trình dieãn chuoâng moõ, aâm thanh coùc boong, heâ ha hôi gioïng. Khaùc hôn thaønh phaàn tuïng taùn moõ chuoâng thì khoå haïnh. Khaùc thaønh phaàn khoå hạnh lại chuoäng leã laïy caàu xin ôû thaàn thaùnh vôùi taám chaân tình tín ngöôõng ña thaàn. Nhìn loái tu luyeän, thôø phöôïng, tin töôûng aáy ta coù theå ñoaùn bieát nöôùc AÁn ñoä hieän nay vaãn thònh haønh Thaàn hoïc. Vôùi nguoàn giaùo lyù tam voâ, thaát ñaïi, nhìn xem ta ñoaùn bieát vaø thaáy loái tu haønh aáy khoâng coù moät tí ti gì dính daùng.

Theo kinh ñieån giaùo lyù ñaïo Phaät: Ai hieåu taän töôøng về voâ taùc, voâ töôùng, voâ nguyeän hoï coù theå nghe chaùnh phaùp cuûa Phaät qua tieáng ve ngaâm, chim hoùt, gioù thoåi, thoâng reo. Ngöôøi hieåu saâu veà thaát ñaïi, nhìn laù ruïng, söông rôi, hoa taøn, nguyeät khuyeát ñeàu coù theå thay theá cho coâng aùn, thoaïi ñaàu cuõ kyõ töï ngaøn xöa, vì nhìn ñaâu cuõng laø ñeà taøi, laø duyeân ñoái töôïng tham thieàn./.



THAÁY TRAÊNG…

Traêng vaøng cheânh cheách ñænh Taø Döông, Loàng boùng thoâng xanh Lieãu Lieãu Ñöôøng. Laëng leõ ñeâm khuya ta vôùi boùng, EÂm ñeàm caûnh vaéng yù mang tình. Vieäc ñôøi luaän maõi sai theâm lôùn, YÙ ñaïo thieàn saâu ngoä môùi thaâm. Quaúng gaùnh öu tö vui “tónh löï”! Thanh baàn laïc ñaïo coù “NEÂ HOAØN”.

* * *


Traêng laø moät phaùp ôû trong voâ vaøn caùc phaùp. Qua

nhaõn quang cuûa Thieàn sö, thaáy traêng ñoàng nghóa với thaáy töï taùnh thanh tònh baûn nhieân cuûa hieän töôïng vaïn phaùp vì:


18

“Chö phaùp tuøng baûn lai

Thöôøng töï tòch dieät töôùng”

Thieàn sö thaáy traêng, roài nhìn qua thaáy nhöõng thoâng xanh loàng boùng, ngoaûnh laïi Lieãu Lieãu Ñöôøng, löôùt taàm nhìn roäng tự nhủ “ñaây laø ñoài Taø Döông”. Moät caâu noùi khoâng lôøi: Mình ñang ôû Lieãu Lieãu Ñöôøng, ñoài Taø Döông, döôùi boùng traêng khuya! Ñang laø:

“Laëng leõ ñeâm khuya ta vôùi boùng,

EÂm ñeàm caûnh vaéng yù mang tình”

Ñeâm khuya caûnh vaéng laø moâi tröôøng gôïi caûm về tö duy theá cuoäc, nhôn sinh.

Trong boái caûnh tòch tónh coâ lieâu, Thieàn sö phaùt kieán ra chaân lyù: Chuyeän ñôøi “noùi gì cuõng khoâng truùng, laø truùng”! Ai nghe qua maø chaúng töôûng ñoù laø ngoâng! Nhưng suy nghĩ kĩ mới thấy:

“ Việc đời luaän maõi sai theâm lôùn,

YÙ đạo thieàn saâu ngoä môùi thaâm”.

Roõ laø söï thaät, ai coù tu taäp seõ thaáy được ñieàu ñoù. Phaûi hoïc taäp tham thieàn môùi coù cô hoäi ngoä ñaïo, chöùng ñaïo. Kinh saùch Phaät ví nhö ngoùn tay chæ traêng, ngöôøi trí möôïn ngoùn tay maø nhìn traêng. Nöông kinh ñieån hoïc laáy caùch tham thieàn, tö duy quaùn chieáu, goät röûa, laéng loïc ñeå boû heát phieàn naõo, voâ minh thì nöôùc trong traêng hieän,


maây tan trôøi hieän, voâ minh heát Phaät taùnh hieån loä ra vaø chỉ cần:

“Quaúng gaùnh öu tö vui tónh löï,

Thanh baàn laïc ñaïo coù NEÂ HOAØN”.

Neâ hoaøn töùc laø Nieát baøn, laø ñöùc “giaûi thoaùt” moät trong ba ñöùc cuûa moät vò Phaät. Quaû Nieát baøn laø “Lieãu nhaân” cho neân ngöôøi Phaät töû haõy tu taäp “thanh baàn laïc ñaïo” ñeå hạn chế, ñeå caét ñoaïn traàn duyeân, ñeå “ly” töù töôùng.


20


HOÏC THAÁY (Taäp Quaùn Chieáu)

Hoïc thaáy Thaân ta saéc coäng khoâng, Saéc khoâng, khoâng saéc hoã töông dung. Duyeân sanh nguõ aám khoâng duyeân saéc, Hieän töôïng phuø hö nhaát quaùn thoâng.

* * *


Thaáy baèng caùch môû maét troøn to, nhìn ngoaïi caûnh tröôùc maét, nhìn ngöôøi ñoái dieän khoâng laï gì phaûi hoïc. Thaáy phaûi hoïc laø thaáy khoâng caàn môû maét to maø coù theå thaáy trong, thaáy ngoaøi, thaáy gaàn, thaáy xa, thaäm chí thaáy heát nhöõng gì trong ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi. Caùi thaáy naøy noùi caùch khaùc laø khoâng duøng maét maø duøng taâm trí thaáy, duøng quaùn chieáu thaáy, duøng tö duy thieàn ñònh thaáy.


Vì vaäy phaûi hoïc, phaûi taäp môùi söû duïng ñöôïc caùch thaáy cuûa caùc Thieàn sö, cuûa Tu só Phaät giaùo Vieät Nam vaø caùc Thieàn sö tu só chaùnh thoáng Phaät giaùo theá giôùi baèng caùch thaáy naøy.

Laø Tyø kheo tu só Phaät giaùo, laø Thieàn sö, Phaät töû taïi gia cuõng coù khaû naêng laø thieàn sö ñöôïc. Hoïc thaáy laø phaûi thaáy cho roõ: Thaân nguõ aám cuûa con ngöôøi voán laø saéc hoøa hôïp taâm, taâm hoøa hôïp saéc, vaät chaát hôïp tinh thaàn, tinh thaàn hôïp vaät chaát, saéc aám hôïp thöùc aám, thöùc aám hôïp saéc aám. Thaáy ñöôïc vaäy, coù nghóa laø thieàn sö thaáy ñöôïc söï töông dung, töông nhieáp, töông nhaäp, thaáy được chôn lyù “duyeân sanh nhö huyeãn” cuûa nhôn sinh ñoái noäi; cuõng thaáy ñöôïc chôn lyù “duyeân sinh nhö huyeãn” cuûa ñoái ngoaïi. Töø caùch hoïc thaáy aáy, ta toû ngoä raèng: “Noäi ngoaïi chö phaùp taän tri baát thaät; tuøng taâm bieán khôûi taát thò giaû danh”. Thieàn sö seõ khinh an thanh thoaùt ngay trong kieáp soáng hiện tại .

Hoïc thaáy, troïng taâm cuõng nhö chuû ñích, nhaèm ñaøo taïo, boài döôõng cho thieàn giaû thöôøng xuyeân, lieân tuïc nguoàn tö töôûng Ngaõ phaùp caâu khoâng!

* * *


22


GAËP PHAÄT vaø THAÁY CAÛNH

Caûnh Phaät sao maø roãng laëng theânh! Duyeân gì Phaät ôû moät mình eânh? Phaät raèng: Vaïn phaùp ñaâu töøng coù! Phaät Phaät haèng sa moät Phaät thaân!

* * *


Ai coù khaû naêng tö duy, quaùn chieáu, nhaän thöùc thöïc

töôùng cuûa vaïn phaùp laø khoâng coù thöïc. Chuùng nhö moäng, huyeãn, baøo, aûnh… Ñoù laø ngöôøi thấy Phaät roài, ngöôøi gaëp ñöôïc “Phaät taùnh” cuûa chính mình roài ñaáy! Ngöôøi coù hoïc ñaïo Phaät, khoâng bao giôø noùi: Haân haïnh toâi ñöôïc dieän kieán ñöùc Phaät soáng. Duø phaûi chaïm traùn ñöùc Phaät Thích Ca cuõng khoâng noùi baäy nhö vaäy.


Caûnh Phaät, moïi ngöôøi coù khaû naêng thieàn quaùn tö duy ñeàu coù theå thaáy, coù theå gaëp, coù theå ôû, soáng trong caûnh Phaät. Chæ caàn nghe lôøi Phaät daïy trong moät caâu, taäp tu ba chöõ “Baát öng truï” thì ngöôøi ñeä töû Phaät sẽ được rong chôi caûnh Phaät suoát ñôøi cho ñeán khi naøo heát muoán soáng, vaø sau khi cheát vaãn cöù vaäy maø vui chôi raøy ñaây mai ñoù trong vuõ truï bao la voâ taän!

Hoïc theâm taùm chöõ nöõa “Öng voâ sôû truï nhi sanh kyø taâm” chöøng aáy ngöôøi ñeä töû Phaät nhìn ñaâu cuõng laø caûnh Phaät, nhìn ñaâu cuõng gaëp, cuõng thaáy Phaät. Bôûi vì “Chö phaùp tuøng baûn lai, thöôøng töï tòch dieät töôùng”. Höõu vi, voâ vi coù caùi gì khoâng coù töôùng tòch dieät trong aáy ñaâu?

Coù nhaän thöùc höõu vi, voâ vi phaùp qua thieàn quaùn, baáy giờ thiền giả töï giaûi ñaùp được nguyeân do:

- Vì sao caûnh Phaät roãng laëng theânh

- Vì sao Phaät ôû moät mình eânh

- Phaät Phaät haèng sa trong moät Phaät

- Vaïn phaùp khoâng töøng coù. Theá naøo?

* * *


24


THAÛ DIEÀU

Taø döông laõng ñaõng boùng vaøng,

Con dieàu naêm saéc tung hoaønh trôøi xanh. Trôøi xanh maây traéng trong laønh,

Boùng dieàu vaån ñuïc trôøi xanh ôù dieàu. Boùng dieàu coù laøm gì vaån ñuïc? Voán phong tranh laø vaät voâ taâm,

Van ai kheùo chôù hieåu laàm, Dieàu khoâng vaån ñuïc, khoâng phieàn baän ai! Dieàu töï nhuû: Ta voâ can söï, Bôûi ai kia nghó ngôïi dieàu thoâi.

Thaân dieàu hôïp bôûi nhaân duyeân, Laøm ai baän roän ñaûo ñieân ñöôïc naøo?

Thöông hay gheùt töï ai chuoác laáy, Chieác dieàu naøy moät môù duyeân sanh.


Noùi ñieàu quyeán Yeán ruû Anh, Chieác thaân voâ ngaõ ai cho töï mình.

Maûnh voâ ñònh löôïn hình theo gioù, Gioù döông roài bôõ ngôõ phoâi pha. Chieàu taøn gioù laëng döông qua,

Gioù döông ñoâi ngaõ dieàu rôi coâ saàu. Bay cao laém dieàu sa naëng laém, Ai thaû dieàu xin naém cuoän tô.

Gioù dieàu löôïn caû boùng döông, Taø döông khuaát boùng ai thöông ai saàu?

* * *


Dieàu giaáy, tieáng Haùn noâm goïi laø Phong tranh. Thaû dieàu laø thuù vui cuûa treû con. Muøa naéng ñeán ruoäng ñoàng thu hoaïch thoùc, rôm raï coøn söïc nöùc muøi thôm no aám, ngoïn gioù chöôùng thoåi nheï, rong theo moät höôùng, ñi ngöôïc gioù ñoâi vaønh tai coù tieáng phuø phuø thì ñaáy laø luùc thaû dieàu ngon nhaát, vaø ñaáy cuõng laø hieän töôïng baùo hieäu xuaân sang. Thuù chôi dieàu, coi vaäy maø khoâng phaûi ai cuõng coù


26

khaû naêng chôi ñöôïc. Thöôûng thöùc troïn veïn thuù chôi dieàu gioù chæ coù hai thaønh phaàn.

Moät, treû nít, caùi tuoåi coøn chaát lieäu “anh nhi” töø 10-15, khoaûng tuoåi naøy meâ dieàu nhaát. Thaû dieàu, ñaù boùng laø troø chôi hieáu ñoäng cuûa boïn nam nhi, nhöng coù soá nöõ nhi tuoåi hoïc troø cuõng meâ khoâng keùm.

Hai, thaønh phaàn coù tuoåi trung nieân, thaønh phaàn naøy laïi coù theå chia hai: Moät, ngöôøi ñaõ ñaày ñuû troïn veïn tieàn taøi, danh voïng, ñòa vò... töï thaáy mình tôùi luùc vui thuù ñieàn vieân. Hai, thaønh phaàn ñeä töû Phaät coù hoïc Phaät, coù tu taäp, coù vaän duïng giaùo lyù kinh ñieån. ÖÙng duïng giaùo lyù aáy, thoâng qua cuoäc soáng haèng ngaøy. Ngöôøi coù chaát “thieåu duïc voâ vi” môùi thöôûng thöùc ngoaïn muïc caùi thuù chôi dieàu.

Kinh ñieån giaùo lyù Phaät chæ ra raèng: Taát caû hieän töôïng vaïn phaùp taùnh cuûa noù, töôùng cuûa noù vaéng laëng trong saïch. Vaïn phaùp coù moùn naøo meâ hoaëc caùm doã ai ñaâu! Ma tuùy, röôïu maïnh ñaâu coù say nghieän ngöôøi, maø ngöôøi töï say töï nghieän. Caûnh ñeïp hoa xinh ñaâu coù meâ ñaém ngöôøi maø ngöôøi töï ñam meâ tham ñaém ñoù thoâi.

Dieàu khoâng laøm gì vaån ñuïc ñöôïc trôøi xanh, vaø cuõng khoâng laøm gì baån nhô maây traéng! Laáy ñoù maø suy, ta thaáy caùi caâu “Boùng dieàu vaån ñuïc trôøi xanh ôù dieàu” coù theå xem ñoù laø “coâng aùn”, laø “thoaïi ñaàu” khoâng coù gì quaù ñaùng. ÔÛ vaøo theá kyû XXI, coâng aùn thoaïi ñaàu naøy khoâng heà non keùm giaù trò ñoái vôùi baát kyø coâng aùn thoaïi ñaàu xöa cuõ naøo. Coâng aùn thoaïi ñaàu aáy ñuû söùc phaùt huy coâng duïng


ñeå cho thieàn giaû quaùn chieáu, tö duy, soi roïi ñeå roài nhaän thöùc caùi “Theå taùnh tònh minh” cuûa Taâm cuõng nhö cuûa Caûnh. Ñoù laø cô sôû thieàn hoïc: Naêng sôû song vong roài!

Caùch nay 70 naêm, hoài ñoù toâi ñöôïc 12 tuoåi, caùi tuoåi “meâ” dieàu nhaát. Gaëp buoåi “Taø döông laõng ñaõng boùng vaøng; con dieàu naêm saéc tung hoaønh trôøi xanh” laø coù theå boû côm chieàu khoâng theøm veà aên. Toái nguû coøn chieâm bao thaáy dieàu ta bay löôïn... OÂi! Haïnh phuùc! Hoài ñoù, moät tôø nhaät trình cuõ, chuoát vaøi coïng soùng laù döøa, vaøi möôi haït côm deûo deûo laø toâi coù ñöôïc moät con dieàu. OØn æ xin 2 xu mua cuoän chæ laø ñuû ñaày haïnh phuùc cuûa löùa tuoåi chöa môø nhaït haïnh anh nhi roài!

Cho tôùi baây giôø, toâi laïi thaû dieàu, nhöng dieàu cuûa toâi cuõng nhö dieàu cuûa boïn treû con ñeàu laø dieàu nguõ saéc, chuùng bay löôïn saëc sôõ treân neàn trôøi xanh maây traéng. Tuy nhieân, thaân dieàu cuõng chæ laø moät môù nhaân duyeân: Moät maûnh vaûi ni loâng nhieàu maøu saëc sôõ vaø boán coïng nan tre hoaëc coïng ñoùt phôi khoâ, chöøng aáy nguyeân lieäu laø coù ñöôïc con dieàu roài. Theá chaúng phaûi moät môù duyeân sanh laø gì? Chaúng roõ laø chieác thaân voâ ngaõ ñaáy sao? Vôùi caên vaø caûnh dieàu voâ can söï, vôùi vaät chaát dieàu chæ laø vaøi tí moùn nhaân duyeân, vôùi khoaûng khoâng gian dieàu khoâng khaû naêng laøm vaån ñuïc, vôùi caûm tình dieàu naøo quyeán ruû ai ñaâu? Dieàu laø maûnh voâ ñònh löôïn hình theo gioù. Neáu mô dieàu, thích dieàu, meâ dieàu, khoaùi thaû dieàu laø taïi ai kia chöù dieàu chaúng laøm gì neân phieàn, neân baän loøng ai !


28

“Caùc phaùp töø xöa nay, taùnh töôùng ñeàu vaéng laëng, Phaät töû maø haønh ñaïo, ai cuõng thaønh Phaät heát”.

(Kinh Phaùp hoa)



THIEÀN TRAØ (Uoáng traø kheùo vaän duïng tö duy)

Uoáng nöôùc suoái ñaõ loøng khi giaûi khaùt, Nhaáp traø ngon quaùn nieäm chuyeän nhaân tình Ñaõ laø ñôøi coù troïng cuõng coù khinh, Caûnh giaùc maïnh: Keû “taâm xaø khaåu Phaät”. Ít ai bieát maét trôøi nhö ñieän chôùp, Soi loøng ngöôøi, roïi khaép heát traàn gian. ÔÛ naêm roài töôùc ñoaït cuûa nhaø Ñoâng, Naêm naøy ñeán döïng xaây cho nhoùm Baéc. Vaät phi nghóa chaúng cöù ñaâu laøm chaéc, Söï nghieäp naøy, nhö baêng noåi bieån nöôùc soâi. Nhö caùt troâi theo doøng thaùc cuûa nuùi ñoài, Ai ngaên ñöôïc voâ thöôøng ñoåi thay, xoay chuyeån? Laäp sanh keá vôùi aâm möu quyû quyeät! Söï nghieäp cô ñoà: Boâng bí caùnh phuø dung!


30


Chöõ Thieàn trong ñaïo Phaät caàn hieåu qua hai danh

töø: Thieàn na hay thieàn ñònh, coù nghóa laø tu baèng caùch “tö duy vaø quaùn chieáu trong hoaøn caûnh, moâi tröôøng tòch tónh”. Thieàn coù theá gian thieàn: Ñoái töôïng thieàn naøy laø chöa vöôït ra tam giôùi. Xuaát theá gian thieàn: Ñoái töôïng cuûa thieàn naøy laø voâ ñaéc baát tö nghì; thò xuaát theá gian trí; xaû nhò thoâ troïng coá; tieän chöùng ñaéc chuyeån y.

Thieàn traø laø uoáng traø maø coù chaùnh nieäm, coù tö duy. Uoáng traø bieát mình uoáng traø. Uoáng traø ñang suy nghó gì, bieát mình uoáng traø ñang suy nghó gì! Tö duy ñoái töôïng thieàn naøo bieát mình ñang tö duy ñoái töôïng thieàn naøo: Phaøm phu tam giôùi thieàn, Thaùnh nhôn xuaát theá gian thieàn. Töï huaán luyeän, taäp cho mình thaønh thoùi quen nhö vaäy, thì chính mình laø thieàn giaû, thieàn sinh, thieàn sö roài. Roài töï mình coù thieàn haønh, thieàn toïa, thieàn truï keå caû thieàn ngoïa, khoâng coù gì trôû ngaïi trong vieäc tu thieàn heát.

Noäi dung Thieàn traø thi, ñoïc leân thieàn giaû bieát ngay ñaây laø “phaøm phu thieàn”. Ñoái töôïng thieàn naøy khoâng coù chaát lieäu vöôït ra ba coõi. Caùi ñích tö duy toät ñænh cuûa Thieàn naøy laø soi roïi thaáy ñöôïc caùi lyù leõ, caùi thieän aùc trong cuoäc soáng giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi; vaø thaáy ñöôïc moät boä phaän, moät goùc caïnh chaân lyù voâ


thöôøng. Theá tuïc maø thieàn ñöôïc nhö vaäy, keå ra cuõng khoâng deã coù.

Thieàn Traø Thi, Nhö Huyeãn Thieàn sö tröôùc sau nhö moät, noù vaãn laø chôi, ñöøng ñoøi hoûi, chôù yeâu caàu ôû ñoù caùi gì hay ho, cao xa troïng ñaïi. Nhöng neáu kheùo tö duy, öùng duïng baøi thi naøy noù coù theå giuùp ích cho ai ñoù laém laém. Ví duï: “Caûnh giaùc maïnh keû taâm xaø khaåu Phaät”. Haõy caån thaän! Ñieàu ñoù nhan nhaõn treân kieáp soáng traàn ai ñaáy. Roài khaét khe, roài gian aùc, roài löøa ñaûo, roài chieám ñoaït ñaàu naøy ñem xaây döïng choã kia, roài tranh danh, roài cöôùp lôïi, roài trieät haï, roài suy cöû, roài suy toân, roài vaø roài v.v... Keát cuoäc kinh Phaät chæ ra raèng: Taøi thuoäc nguõ gia phi ngaõ höõu; thaân quy töù ñaïi boån lai khoâng. Coù nghóa raèng: Tieàn taøi, danh voïng, söï nghieäp khoù tin töôûng noù chaéc thaät cuûa mình, maø noù thuoäc cuûa “Nguõ gia”:

1) Chính phuû tòch thu xung coâng.

2) Thieân tai luõ luït taøn phaù.

3) Hoûa hoaïn thieâu ruïi.

4) Giaëc cöôùp chieám ñoaït.

5) Con hö phaù taùn heát.

Uoáng traø coù tö duy, coù nhaän thöùc, coù ñaùnh giaù cuoäc ñôøi, caùi naøo toát, caùi gì xaáu, ngöôøi naøo neân theo nhöõng ai neân traùnh, thieän aùc laø gì? Keát cuoäc cuûa kieáp phuø sinh...!?


32

Khaùt aåm thanh tuyeàn muoän aåm traø

Kham thaùn nhaân taâm ñoäc tôï xaø.

Haõy uoáng traø bằng chaùnh tö duy thì ta laø thieàn giaû, ta laø thieàn sinh, ta laø thieàn sö rồi vì ta ñöôïc uoáng traø maø.



TRAØ ÑAÏO (Ñaïo lyù cuûa ngöôøi ñeä töû Phaät uoáng traø)

Ñaây cheùn cam loà nghi nguùt höông

Höông traø, höông ñaïo quyeän höông thieàn

Tinh hoa... höông saéc... vaøo trong moät

Vò baùt traø thôm- vò caùc phöông. *

* *


Nhaân loaïi coù bao nhieâu chuûng toäc hieän soáng treân

maët ñòa caàu, coù leõ chöa coù nhaø nhaân chuûng hoïc naøo töï maõn cho raèng mình bieát ñuùng. Coù moät ñieàu maø nhaân loaïi bieát chaéc haún laø ñuùng, ñoù laø caùi ñaïo lyù cuûa moãi chuûng toäc. Daân toäc naøo, chuûng toäc naøo cuõng coù caùi truyeàn


34

thoáng, caùi ñaïo lyù, caùi phong tuïc taäp quaùn rieâng cuûa con daân nöôùc aáy. Traø thì haàu heát nhaân loaïi ñeàu bieát, ñeàu uoáng chaúng maáy gì khaùc nhau. Nhöng traø ñaïo, caùi ñaïo lyù uoáng traø cuûa ngöôøi ñeä töû Phaät, nhaát laø ñeä töû Phaät coù hoïc Phaät, bieát tu, taâm töôûng hoï caùch bieät nhau nhö trôøi xanh, vöïc thaúm.

Traø laø teân moät thöïc vaät, moät thöù caây laù, ngöôøi ta haùi ñoït non roài cheá bieán gia vò, öôùp höông vaø phaûi traûi qua nhieàu coâng ñoaïn ngöôøi ta môùi coù ñöôïc moät thöông hieäu traø noåi tieáng. ÔÛ Vieät Nam hieän coù caùc hieäu traø Olong: Olong Taâm Chaâu, Olong Caàu Ñaát, Olong Caàu Tre, Olong Traâm Anh... Noùi chung raát nhieàu traø Olong, ngöôøi ta khai thaùc danh hieäu “Olong” treân thöông tröôøng traø, thôøi ñieåm hieän nay maïnh vaø roäng. Nhöng theo toâi maø noùi, caùc hieäu traø coù chöõ “Olong tea” noùi treân ñeàu ngon heát. Tuy nhieân höông vò khoâng theå traêm phaàn traêm baèng nhau vaø gioáng nhau. Theá neân, neáu caàn nhaän xeùt höông vò, ñaùnh giaù tinh vi, baàn ñaïo xin kính nhöôøng caùc baïn. ÔÛ Ñaøi loan coù Vöông traø (King tea), Hoaøng traø (Queen tea), hai hieäu traø naøy coù muøi höông raát khoù kieám ngöôøi cheâ. Nhöng noùi veà vò thì caùc thöù traø Olong Vieät nam ta, noù ñaäm ñaø daønh cho baïn naøo caàn caûm giaùc maïnh. Traø Vieät Nam coøn goïi noù caùi teân khaùc nöõa laø cheø. Vì sao goïi nhö vaäy? Đoá ai bieát được. Chæ bieát, heã ai ghieàn uoáng traø laïi theâm mang chöùng nghieän röôïu boû beâ coâng aên vieäc laøm, xieâu ñình ngaõ quaùn, laøm baïi hoaïi gia phong thì ngöôøi ta goïi noù laø “thaèng röôïu cheø be beùt”.


Thanh nieân maø bò daùn caùi nhaõn aáy thì khoù coù vôï laém con ôi!

Theá thì traø cuõng coù caùi hay nhö Traø ñaïo, traø cuõng coù theå coù nguy cô khi ñoåi noù qua caùi teân “cheø”!

Töø xöûa töø xöa, ngöôøi Trung quoác ñaõ töøng khai thaùc caû höông caû vò vaø caû nguoàn kinh teá ôû caây traø. Cho neân, ngöôøi ta ñaõ choïn teân ñaët hieäu cho traø bằng nhöõng caùi teân gôïi caûm nhöng nheï nhaøng vaø thanh lòch nhö Olong, Voõ Töôùc, Lieân Taâm, Cao Sôn v.v...

Hoài 12, 13 tuoåi, toâi ñaõ phaûi naáu nöôùc soâi baèng cuûi, pha traø, chaâm traø vaø daâng cuùng traø baøn Phaät, baøn oâng baø toå tieân, caû baøn “oâng thieân” nöõa. 4 giôø 30 saùng, caùi giôø oâng thaân sinh toâi tuïng kinh “Coâng phu” khuya thì phaàn toâi phaûi laøm nhieäm vuï aáy. Baøn Phaät cuùng ba chung, baøn oâng baø moät chung, baøn “oâng thieân” moät chung. Khi roùt traø cuùng phaûi ñoïc baøi keä hieán traø, caùc thaày ôû chuøa thöôøng goïi laø baøi “chuù cuùng nöôùc”, chuù raèng:

Khoång taùn voõ töôùc thöïc chaâu traø,

Thanh thuûy höông tuyeàn hoå phaùch ba.

Phaán khí ngoïc boâi phaân phuùc uùc,

Cuùng döôøng chö Phaät hyû thieän ña.

Nam moâ Cam loà vöông Boà taùt (3 laàn)

Uoáng traø maø bieát traø ngon, laø phaûi nhôø coù moâi tröôøng, hoaøn caûnh toát. Toát cho thaân, toát cho taâm laø ñieàu


36

quan yeáu toái caàn. Cuõng nhö muøa xuaân, vui cho nhöõng taâm hoàn hoaøn caûnh voán coù vui, chôù ñau khoå töông tö thì trôøi xuaân chæ coøn laø moät trôøi aûm ñaïm. Thaân khang kieän bình an, taâm thanh thoaùt nheï nhaøng, baùt traø thaønh cheùn cam loà, nhaép vaøo moät nguïm tinh thaàn saûng khoaùi, chaùnh nieäm phaán chaán naûy sanh, höông traø giôø ñaây quyện theâm muøi höông ñaïo, ñænh cao của höông ñaïo laø höông thieàn, laø chaùnh nieäm, chaùnh ñònh, chaùnh tö duy.

Do vaäy, ngöôøi ta coù theå nhaän thöùc roõ, bieát raát roõ veà Phaùp giôùi taùnh, veà Nhaát chaân phaùp giôùi, veà Phaùp giôùi baát nhò, veà Baát nhò phaùp moân vaø veà giaùo lyù: Nhaát töùc nhaát thieát, Nhaát thieát töùc nhaát, (trong moät coù taát caû, taát caû coù trong moät), trong moät vi traàn coù taùnh chaát cuûa ñòa caàu vaø trong ñòa caàu ñích thò laø vi traàn. Theá cho neân, vò cuûa moät baùt traø laø höông vò cuûa möôøi phöông trong aáy. Quaùn chieáu nhö vaäy, tö duy nhö vaäy, thieàn ñònh nhö vaäy roài, thieàn giaû ôû moät choã, baát cöù choã naøo, töï coù Cöïc laïc Taây phöông, töï coù Nieát baøn ñöông xöù, vaø ñaõ tham quan du lòch khaép phaùp giôùi chö Phaät möôøi phöông vaø ñöông nhieân ñaõ bieát roõ nhöõng gì cuûa AÂu, AÙ, UÙc, Myõ, Phi chaâu roài!

Traø ñaïo, caùi ñaïo lyù uoáng traø cuûa ngöôøi ñeä töû Phaät laø vaäy.

“Vieát caùi gì cuõng khoâng truùng, laø truùng”.



NHAÂN QUAÛ

Raém haït xoaøi thôm coù quaû ngon Troàng caây mít ngheä ñöôïc côm vaøng Vaøng thôm chua ngoït do öôm gioáng AÛnh höôûng ñôøi con: Lieät toå toâng.

* * *


Cho ñeán theá kyû XXI naøy, cô quan thoáng keâ nhaân soá theá giôùi cho bieát, nhaân loaïi treân ñòa caàu ñaõ ñöôïc treân taùm tyû ngöôøi. Ñöùc tin cuûa soá ngöôøi hieän dieän aáy, daãu coù oâng trôøi thaät baèng xöông baèng thòt, tuyeät kyû ngaønh ñieän toaùn, sieâu xuaát laäp trình vieân cuõng khoâng theå naøo döï lieäu bieát ñöôïc loøng daï moãi ngöôøi hoï ñang nghó ngôïi nhöõng gì.


38

Tuy nhieân, con ngöôøi öu ñieåm maø cuõng coù nhöôïc ñieåm. Ngöôøi ta coù theå bieát ñöôïc loøng daï cuûa tha nhaân baèng caùch tìm bieát lyù töôûng, qua töï do tín ngöôõng, töï do toân giaùo maø ngöôøi ñoù ñang quy kính toân thôø.

Thi ñeà Nhaân quaû môùi nghe qua, ngöôøi ta töôûng thi ñeà ñoù phaùt xuaát töø giaùo lyù ñaïo Phaät. Söï thaät khoâng phaûi, nhaân quaû chæ laø moät heä trong ña heä, moät nguoàn trong nhieàu nguoàn giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät maø ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni ñeà caäp ñeå chæ daïy cho con ngöôøi. Giaùo lyù nhaân quaû thuoäc veà taøi saûn, chaân lyù chung cuûa caû nhaân loaïi, noù khoâng phaûi giaùo lyù rieâng cuûa ñaïo Phaät. Bôûi vì, söï caáu taïo, söï hình thaønh cuûa ñoäng vaät theå, thöïc vaät theå, khoaùng vaät theå caû phi vaät theå cuõng khoâng loït ngoaøi chaân lyù nhaân quaû maø coù ra ñöôïc. Ñeä töû Phaät cuõng nhö taát caû moïi ngöôøi khoâng phaûi ñeä töû Phaät, thöû daønh moät ít thôøi gian tö duy ñeàu thaáy roõ vaø nhaän ra chaân lyù ñoù.

Chöa ra khoûi tam giôùi phaûi chòu söï chi phoái hoaøn toaøn theo luaät nhaân quaû. Tuy nhieân, höõu vi phaùp thì nhôn quaû khoâng coù “ñònh luaät” coá ñònh. Theá cho neân nhaân quaû coù theå “caûi taïo” “chuyeån hoùa” baèng caùch: Thay nhaân ñoåi quaû, chuyeån nhaân bieán quaû.

Thi ñeà Nhaân quaû, noäi dung boán caâu thô raát moäc maïc, chaúng thi chaúng thô gì raùo, nhöng veà giaùo lyù nhaân quaû, noùi ñeå nhaéc nhôû nhau thì noù bình daân ñeán noãi khoâng coøn ai nghe maø khoâng hieåu. Ngöôøi noâng phu troàng caây gieo gioáng theá naøo seõ gaët haùi hoa traùi nhö theá aáy. Trong


gia ñình, oâng baø cha meï aên ôû ñaïo ñöùc thaûo ngay thì con chaùu theo göông ñaïo ñöùc thaùnh thieän cuûa cha meï cuûa oâng baø. Saùch coù caâu raèng:

“Hieáu thuaän hoaøn sanh hieáu thuaän töû,

Ngoã nghòch hoaøn sanh ngoã nghòch nhi.

Baát tín ñaûn khaùn thieàm ñaàu thuûy,

Ñieåm ñieåm ñích ñích baát sai di”.

Dòch: Hieáu thuaän sanh con, con hieáu thaûo,

Ngang taøng chaùu chaét cöùng ñaàu theo.

Nhaø ngang gioït nöôùc bong xa maùi,

Maùi doác eâm doøng nöôùc chaûy xuoâi.

Ñaáy laø caùch dieãn ñaït chæ baøy nhaân quaû theá gian, nhaân quaû cuûa phaïm vi Nhôn Thieân thöøa Phaät giaùo ñoù thoâi. Muoán ñeán ñænh toät cao, ñeä töû Phaät coøn phaûi hoïc taäp quaùn chieáu, tö duy nhaân quaû cuûa Thanh vaên, Duyeân giaùc, cuûa toái thöôïng thöøa Phaät giaùo nöõa. Nhaân quaû cuûa tam thöøa saâu saéc öu vieät roài sieâu vieät, ñoù laø Nhaân cuûa Boà ñeà vaø Quaû laø Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc. Chaân lyù nhaân quaû coù söï nhieäm maàu nhö vaäy, töø öu vieät ñeán sieâu vieät, töø sieâu vieät maø thaønh töïu Phaät quaû. Theá cho neân, ngöôøi ñeä töû Phaät raát sôï nhaân quaû, neáu nhaân quaû ñoù thuoäc trong xu theá, trong chieàu höôùng thaát ñöùc, baát nghóa, baát nhôn, voâ löông, voâ ñaïo. Nhöng ngöôïc laïi, ngöôøi Phaät töû cuõng raát quí troïng ñaïo lyù nhaân quaû, toân thôø


40

chaân lyù nhaân quaû, thöôøng xuyeân lieân luïc trong kyù öùc, trong söï tænh thöùc, trong sinh hoaït bình nhaät, trong cuoäc soáng cuûa ñôøi mình, neáu ñoù laø nhaân quaû beân con ñöôøng thaùnh thieän.

Noùi laø noùi vaäy thoâi, chöù ngaøy naøo coøn sôï nhaân quaû, coøn kính quyù, toân troïng, haâm moä nhaân quaû thì nhöõng ngaøy aáy ta coøn cöïc khoå, coøn maéc coâng tu vôùi taäp ñaáy.

Hỡi ai laø ñeä töû Phaät! Haõy hoïc, hoïc nöõa vaø hoïc maõi. Haõy tu, tu nöõa, tu ñi. Tu cho ñeán khi naøo chaân lyù Nhaân quaû cuûa theá gian voâ taùc duïng ñoái vôùi ta, khi aáy ta thấy coâng trình tu taäp cuûa ta chæ laø moät troø chôi, noù trôû thaønh ñaïo lyù: Tu voâ tu tu, haønh voâ haønh haønh, chöùng voâ chöùng chöùng maø Nhö Lai ñaõ daïy. Chöøng ñoù, baïn ñöa moät tay chæ leân, moät tay chæ xuoáng doõng daïc tieáng haûi triều rằng :

NHÖ LAI ÑAÕ VEÀ ÑEÁN ÑÍCH!

*

* *



HOÏC ÑAÏO

Höôùng ñeán voâ vi hoïc ñaïo chaân, Saâu xa tuyeät hoïc döùt laàn khaân, Voâ minh, Phaät taùnh khoâng hai một, Nguõ uaån phuø hö töùc phaùp thaân.

* * *


Ñaïo ñeå cho nhaân loaïi “tín ngöôõng” ôû toaøn caàu nhieàu laém khoù maø bieát. Ñeán theá kyû XXI coù bao nhieâu thöù ñaïo phuïc vuï cho hôn 8,4 tyû ngöôøi treân theá giôùi cuõng khoù coù ngöôøi bieát. Hoïc ñaïo ôû ñaây nhaèm giôùi thieäu caùch hoïc vaø hieåu giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät caàn phaûi thieàn ñònh, nhaän thöùc, quaùn chieáu, tö duy qua hai maët:

1. Hieän töôïng Höõu vi phaùp.

2. Baûn theå Voâ vi phaùp.


42

Beân maët hieän töôïng höõu vi, ngöôøi ñeä töû Phaät phaûi hoïc hieåu “Nguõ thöøa Phaät giaùo” töùc laø naêm heä tö töôûng ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cuûa naêm chuûng taùnh, naêm caên cô trình ñoä sai bieät baát ñoàng. Ñoù laø: Nhôn thöøa, Thieân thöøa, Thanh vaên thöøa, Duyeân giaùc thöøa vaø Boà taùt ñaïi thöøa. Neáu gaëp thaày hay baïn gioûi höôùng daãn hoïc toát, tu ñuùng, seõ ñem laïi keát quaû an laïc ngang vôùi giaùo lyù cuûa “thöøa” mình tu hoïc. Ví duï:

- Hoïc tu Tam qui y, nguõ giôùi phaùp laø Nhôn thöøa.

- Hoïc tu Thaäp thieän nghieäp ñaïo laø Thieân thöøa.

- Hoïc tu Töù dieäu ñeá laø Thanh vaên thöøa.

- Hoïc tu Thaäp nhò nhaân duyeân laø Duyeân giaùc thöøa.

- Hoïc tu Luïc ñoä vaïn haïnh laø Ñaïi thöøa Boà taùt.

Nguõ thöøa Phaät giaùo môû baøy chæ daïy veà caùc hieän töôïng höõu vi vaø phöông phaùp vöôït ra khoûi söï buoäc raøng böùc ngaët cuûa hieän töôïng “höõu vi duyeân sanh” aáy.

Voâ vi laø thaät töôùng cuûa hieän töôïng. Phaûi höôùng ñeán baûn theå voâ vi môùi thaät bieát, thaät chöùng caùi ñaïo chaân thaät: Chaân thöôøng, chaân laïc, chaân ngaõ vaø chaân tònh, baûn theå cuûa hieän töôïng vaïn phaùp. Hoïc Höõu vi phaùp nhö ngöôøi chæ bieát nöôùc bieån qua soùng moøi bong boùng boït, hoïc voâ vi phaùp thaâm ngoä ra raèng: Soùng boït lao xao kia khoâng phaûi laø nöôùc bieån vaø lieãu ngoä ra raèng: Ngoaøi soùng


boït lao xao, coøn moät baûn theå trong suoát phaúng laëng nhö göông, ñaáy môùi laø nöôùc bieån thaät. Hoïc ñaïo ôû höõu vi phaùp chæ laø bieát chaân lyù: Voâ thöôøng, khoå, voâ ngaõ vaø baát tònh cuûa hieän töôïng vaïn phaùp. Höôùng ñeán voâ vi hoïc, ngöôøi ñeä töû Phaät bieát roõ boán ñöùc Nieát baøn: Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh.

Tænh ngoä, nhaän thöùc chaân lyù, roõ ra: Baûn theå khoâng rôøi hieän töôïng; hieän töôïng khoâng ngoaøi baûn theå. Voâ vi khoâng rôøi höõu vi; höõu vi khoâng ngoaøi voâ vi. Voâ minh khoâng rôøi Phaät taùnh; Phaät taùnh khoâng ngoaøi voâ minh. Phaät taùnh vaø voâ minh noùi moät khoâng phaûi, noùi hai khoâng ñuùng. Thaân nguõ uaån vaø Phaùp thaân cuõng vaäy. Chuùng sanh vaø Phaät baát töùc, baát ly. Phieàn naõo töùc Boà ñeà, sanh töû töùc Nieát baøn.

Hoïc ñaïo nhö vaäy goïi laø “Tuyeät hoïc”.

Hoïc ñaïo nhö vaäy môùi goät röûa heát naïn vaán “laàn khaân”!


44


DIEÄT VOÏNG

Voïng chaát ra sao ñoøi dieät voïng?

Voïng khoâng hình maïo coù danh ngoân.

Taâm ai tænh ngoä tìm khoâng coù,

Voïng ñeán loøng ai coù naõo phieàn. *

* *


Laø ñeä töû Phaät, xuaát gia cuõng nhö taïi gia, phaûi saép xeáp cho mình, daønh cho mình thôøi gian “hoïc ñaïo”. Ñaïo Phaät goïi laø quaù trình Vaên, Tö, Tu. Coù vaäy, söï tu haønh môùi ñaït keát quaû mong muoán. Tu khoâng hoïc laø tu muø, möôøi ngöôøi tu sai laïc hôn chín röôõi. Lôøi thaät mích loøng, nhöng ñoù laø söï thaät maø khoâng ñöôïc maáy ngöôøi baèng loøng.


Caùc Sö daïy ngoài Thieàn tìm voïng ñeå dieät heát voïng thì chôn hieän ra. Lôøi daïy ñoù, nghe qua ai cuõng töôûng ñuùng. Coá gaéng ngoài tìm voïng ñeå “dieät”, hy voïng naém baét laáy chôn. “Ngoài thieàn” nhö vaäy sai roài! Ngoài caøng nhieàu caøng phí söùc phí coâng nhieàu. Gieo haït gioáng bò rang luoäc, khoâng coù ngaøy sanh caây keát traùi.

“Dieät taâm voïng, voïng tìm khoâng coù!

“Chaân lyù tìm, chaân lyù bieát ôû ñaâu?

“Sai laàm ngay khi khôûi yù “dieät”, “tìm”.

“Leäch chaùnh phaùp, töôûng con maø laø giaëc”.

Tu Thieàn cuûa ñaïo Phaät “chaùnh toâng” deã ôït, vaø taïi vì deã ôït cho neân noùi ra ngöôøi ta giaät mình ngôø vöïc chaúng daùm tin ngay. Taïi vì ngöôøi ta töôûng khoù vaø phaàn nhieàu ngoài chòu traän vôùi caùc kieåu thieàn cöïc khoå ñaõ quen. Thieàn cöïc khoå coøn khoâng ñem laïi an laïc giaûi thoaùt chuùt naøo, thieàn maø deã laøm sao tin ñöôïc? Lyù luaän ñoái phoù nhö vaäy ngöôøi môùi nghe qua ñeàu cho laø ñuùng, nhöng vôùi kinh Lieãu nghóa Ñaïi thöøa, ñoù laø thöù lyù luaän “kieán thuû kieán” cuûa ngöôøi coù chuûng taùnh “ngoaïi ñaïo phaøm phu”.

Thieàn chaùnh toâng cuûa ñaïo Phaät, ñi, ñöùng, ngoài thaäm chí naèm cuõng thieàn, keát quaû thaønh töïu nhö nhau. Noùi veà nôi choán vaø thôøi gian, baát cöù ôû choã naøo, khoâng luaän giôø khaéc ngaøy hay ñeâm thieàn ñeàu ñem laïi keát quaû veà maët tri kieán, veà maët an laïc giaûi thoaùt nhö nhau.


46

Vaäy “Thieàn deã ôït” phaûi hoïc ôû ñaâu? Hoïc ôû kinh Nhö Lai Vieân Giaùc cuûa Nhö Huyeãn Thieàn sö – Phaùp sö Töø Thoâng bieân dòch aáy.

Kinh Vieân Giaùc, Phaät daïy cho Boà taùt Vaên Thuø: “Möôøi phöông Nhö Lai, treân ñöôøng tu noùi laø tu, thaät ra caùc Ngaøi chaúng tu gì caû, möôøi phöông Nhö Lai chæ caàn “tænh thöùc”, taâm yù caùc Ngaøi thöôøng xuyeân lieân tuïc trong yù nghóa cuûa moät chöõ “Tri”. Tri coù nghóa laø bieát laø tænh thöùc khoâng meâ muoäi. Bieát caùi gì?

- Bieát voâ minh nhö hoa ñoám trong khoâng.

- Bieát nguõ uaån phuø hö khoâng khöù lai.

- Bieát saéc thò khoâng, khoâng thò saéc.

- Bieát aûo hoùa khoâng thaân töùc phaùp thaân.

- Bieát thaát ñaïi thaät taùnh chaúng coù ñaïi naøo!

“Laøm sao gieát ñöôïc ngöôøi trong moäng”...

Ñoøi dieät voïng laïi cuõng nhö vaäy. Haõy boû ñi, thöù lyù luaän sai laàm ấy !

* * *



TIN TÖÔÛNG

Caàu nguyeän cao xanh ngöôõng voïng leân, Ñinh ninh nôi aáy coù beà treân. Hieåu ra: Loàng loäng theânh thang roãng, Bôûi theá traàn gian maõi luïy phieàn.

* * *


Tin töôûng laø moät ñöùc taùnh voán coù cuûa nhaân loaïi. Ñeán theá kyû XXI naøy, daân soá toaøn caàu treân döôùi 8,4 tyû ngöôøi laø coù ngaàn aáy tin töôûng khaùc nhau.

Tin töôûng gì, tin töôûng ai, ngöôøi ta nhìn ôû nôi caùc toân giaùo thôø phöôïng toân nghieâm laø cô sôû bieåu hieän roõ ñöùc tin cuûa ngöôøi tin töôûng ñoù.


48

Theá giôùi ngaøy nay, phaàn lôùn ñöùng vaøo moät thoûa thuaän chung: Toân troïng töï do tín ngöôõng, do vaäy, vaán ñeà tín ngöôõng khoâng neân pheâ phaùn hay chæ trích laãn nhau. Töï do tín ngöôõng maø.

Baøi thi ca cuûa Nhö Huyeãn Thieàn sö nhan ñeà Tin Töôûng, nhöng tin töôûng theo tin töôûng cuûa Nhö Huyeãn Thieàn sö, chaéc chaén coù phuø hôïp vôùi moät thaønh phaàn ngöôøi vaø cuõng chaéc chaén coù böïc boäi khinh gheùt cuûa moät thaønh phaàn ngöôøi khaùc khi ñoïc.

Theo giaùo lyù ñaïo Phaät, theo tinh thaàn haønh ñaïo vaø truyeàn baù ñaïo Phaät cuûa Nhö Huyeãn Thieàn sö: Vuõ truï bao la, con ngöôøi toái linh toái thöôïng, khoâng caàn caàu nguyeän, van xin vôùi ai ngoaøi thaân ta vaø taâm ta. Ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh, tam ñoà khoå do thaân taâm ta taïo ra. Trôøi, ngöôøi, A tu la, coù khoå, coù vui cuõng do thaân taâm ta taïo ra. Saùu caûnh “luïc ñaïo luaân hoài” aáy, do con ngöôøi laøm con ngöôøi chòu, khoâng coù “ñaáng beà treân”, “ñaáng cao xanh” hay “oâng gì” thöôûng phaït maø do thöông gheùt cuûa caù nhaân mình.

Caàu nguyeän laø moät kieåu tin chung cuûa ngöôøi coù toân giaùo vaø khoâng toân giaùo. Trong cuoäc soáng hình nhö raát ít ai trong ñôøi khoâng coù caàu nguyeän. Bôûi vì tuyeät ñaïi ña soá con ngöôøi coù taùnh töï ti, cho neân töï ñaët mình laø “keû döôùi” laø ngöôøi yeáu heøn vaø töï ñaët ôû choã “Cao xanh” kia coù ñaáng “Beà treân” ôû treân aáy, mình muoán gì vöôït quaù


khaû naêng thì “caàu nguyeän” nhôø ñaáng “Beà treân” hay “Ôn treân” phoø hoä.

Ñaïo Khoång töû noùi, treân khoaûng xanh voâ taän kia, ngöôøi ta töôûng ñoù laø trôøi, thaät ra khoâng coù OÂng gì heát. Theo Khoång töû cho ñoù laø:

“Thieân thính tòch voâ aâm

“Thöông thöông haø xöù taàm

“Phi cao dieäc phi vieãn

“Ñoâ chæ taïi nhôn taâm”.

Khoa hoïc thì duøng vieãn voïng kính, phi thuyeàn khoâng gian ñi khaù xa, nhìn khaù roäng maø chöa gaëp ñaáng Beà treân naøo.

Coøn ñaïo Phaät noùi: Moãi ngöôøi töï laøm “Ñaáng Beà Treân” cho mình vaø cuõng töï mình laøm cho mình thaønh ngöôøi teä haïi nhaát, ñau khoå nhaát. Theá neân ngöôøi hoïc hieåu ñaïo Phaät, tu theo ñaïo Phaät khoâng chuû tröông caàu nguyeän. Bôûi vì, neáu caàu nguyeän maø “ñöôïc” thì nhaân loaïi chaúng ai ñeå cho mình ngheøo, caøng khoâng ñeåû cho mình khoå.

Loàng loäng theânh thang roãng: Chæ cho vuõ truï. Vuõ laø khoâng gian. Truï laø thôøi gian. Vuõ truï coù hai thaønh phaàn:

1) Troáng roãng, laø khoaûng khoâng.

2) Coù vaät chaát.


50

Khoa hoïc toùm löôït ñaïi khaùi goàm coù: Ñoäng vaät, thöïc vaät vaø khoaùng vaät. Döïa vaøo vaät chaát maø khaùi nieäm yù nghóa thôøi gian, cuõng döïa vaøo vaät chaát maø ngöôøi ta khaùi nieäm ra yù nghóa khoâng gian. Do vaäy, Caùi gì thuoäc beân coù thì naèm trong ñoäng vaät, thöïc vaät vaø khoaùng vaät. Caùi gì thuoäc veà beân khoâng thì “loàng loäng theânh thang roãng” vaäy thoâi!

Neáu daùm döùt boû yù nieäm chuû quan ñònh kieán cuûa rieâng ai ñoù. Khaùch quan maø nhaän xeùt, ai cuõng coù theå thaáy roõ raøng raèng:

- Caàu an cho theá giôùi, khoâng ñöôïc.

- Caàu sieâu cho theá giôùi, khoâng ñöôïc.

- Caàu nguyeän theá giôùi hoøa bình, khoâng ñöôïc.

- Caàu nguyeän cho nöôùc hieáu chieán kia bò tieâu dieät, khoâng ñöôïc.

Theá cho neân neáu “Caàu nguyeän” maø ñöôïc thì traàn gian naøy, nhôn loaïi naøy ai ai cuõng haïnh phuùc aám no gioáng nhau.



TA BAØ – CÖÏC LAÏC

Cöïc laïc laø ñaây taïi coõi naøy, Xin ñöøng voïng ngoaïi höôùng phöông Taây. Ñoâng Taây quaû ñaát xoay di chuyeån , Raïng saùng laø Ñoâng, saåm toái Taây.

* * *


Ta baø noùi ñuû: Ta baø theá giôùi. Ta baø theá giôùi laø theá giôùi con ngöôøi ôû nôi ñoù ñeàu kham nhaãn, chòu ñöïng caùc söï khoå nhö: Duïc aùi khoå, saéc aùi khoå, voâ saéc aùi khoå... Noùi caùch khaùc, ñoù laø thöù khoå trong tam giôùi. Phaät Thích Ca laø giaùo chuû coõi Ta baø. Do vaäy, coõi chuùng ta hieän ôû töùc laø coõi Ta baø vaäy.


52

Cöïc laïc noùi ñuû: Cöïc laïc theá giôùi. Theá giôùi Cöïc laïc laø theá giôùi toät an vui. Con ngöôøi ôû theá giôùi Cöïc laïc luoân luoân thoï höôûng taát caû moïi söï an vui, khoâng heà coù söï khoå naõo baát nhö yù. Phaät A Di Ñaø laø giaùo chuû theá giôùi Cöïc laïc. Theá giôùi Cöïc laïc khoâng phieàn naõo caáu ueá, khoâng caùc khoå baát bình baát maõn, cho neân coõi Cöïc laïc cuõng goïi laø Tònh ñoä. Tònh ñoä laø coõi ñaát thanh tònh, coõi nöôùc trong saïch.

Ta baø, Cöïc laïc laø hai theá giôùi rieâng khaùc, hai giaùo chuû rieâng khaùc nhö ta ñaõ bieát vaø tuyeät ñaïi ña soá Phaät töû ñeàu hieåu nhö vaäy. Bôûi vì ñaïi ña soá Phaät töû nghe phaùp vaø hoïc hieåu ñaïo Phaät qua ngoân ngöõ vaên töï. Caùc Phaät töû môùi böôùc moät böôùc “Vaên” maø chöa coù Tö, Tu. Ngöôøi ñeä töû Phaät phaûi Vaên, Tö, Tu, phaûi hoïc saâu giaùo lyù Ñaïi thöøa, phaûi ñi vaøo chieàu saâu cuûa thieàn ñònh Phaät töû môùi hieåu giaùo lyù: “Voâ thöôïng thaäm thaâm vi dieäu phaùp” cuûa Ñaïi thöøa Phaät giaùo. Khi hieåu giaùo lyù Ñaïi thöøa Phaät töû seõ sung söôùng raát maùt loøng maø ngaâm nga:

“Cöïc laïc laø ñaây taïi coõi naøy”

Cöïc laïc laø ñaây taïi coõi naøy, coù nghóa laø Ta baø vaø Cöïc laïc vaên töï ngoân ngöõ tuy hai maø khoâng hai, khoâng hai nhưng lại khoâng ñöôïc noùi moät. Bôûi vì, ôû taïi ñaây laø coõi Ta baø Phaät Thích Ca laøm giaùo chuû, nhöng ngöôøi tu ñaïo Phaät, ñeä töû Phaät coù theå môøi thænh Phaät A Di Ñaø di dôøi theá giôùi Cöïc laïc veà ñaây saùp nhaäp theá giôùi Ta baø maø khoâng chaät heïp ñi moät vuoâng ñaát naøo!


Phaät töû theo ñaïo Phaät, ai cuõng hieåu raèng: Theá giôùi Cöïc laïc hay coõi Tònh ñoä cuûa Phaät A Di Ñaø ôû phöông Taây, töùc phía maët trôøi laën moãi ngaøy.

Giaùo lyù thöôïng thöøa daïy: “Phaùp giôùi baát nhò” “Theá giôùi nhaát chaân” vaïn vaät trong vuõ truï: “Trong moät coù taát caû, taát caû laø moät” cho neân Taây phöông khoâng phaûi Taây phöông, voïng ngoaïi höôùng veà Taây phöông caàu sanh Tònh ñoä ñeå höôûng caùc söï an vui ôû Cöïc laïc laø voïng töôûng sai laàm. Phía maët trôøi laën khoâng phaûi Taây phöông, khoâng coù coõi Tònh ñoä, Cöïc laïc ôû phía maët trôøi laën, maø:

“Cöïc laïc laø ñaây ôû coõi naøy,

Xin ñöøng voïng ngoaïi höôùng phöông Taây”.

Goïi laø Ñoâng, Taây do quaû ñaát xoay. Goïi laø ngaøy, ñeâm do maët ñaát bò khuaát. Goïi giôø: Tyù, Ngoï, Meïo, Daäu do quaû ñaát di chuyeån. Cho neân, ngöôøi ñeä töû Phaät hieåu roõ ñaïo Phaät khoâng caàu nguyeän sanh veà coõi Cöïc laïc ôû phöông Taây. Ñöøng hieåu sai laàm nöõa! Toán coâng tu haønh cöïc khoå, toán cuûa cuùng laïy meät moûi, roát cuoäc khoå ñau vaãn phaûi chòu đau khoå, daèng vaët suoát caû cuoäc ñôøi.

Raïng saùng laø Ñoâng, saåm toái laø Taây: Hieåu caâu naøy phaûi thöïc nghieäm baèng hai caùch:

1. Phaûi tö duy baèng thieàn ñònh.

2. AÙp duïng thöïc teá baèng caùch: Taïo duïng cuï höôùng daãn caùch thöïc nghieäm. Chaúng haïn, taïo moät ñieåm saùng ñöùng yeân laø Ñònh tinh (maët trôøi), taïo moät quaû caàu to


54

xoay laên di chuyeån laø Haønh tinh. Ta laên quaû caàu, ta quan saùt seõ thaáy Ñoâng, Taây, Tí, Ngoï, Meïo, Daäu… laø do söï di chuyeån cuûa quaû caàu maø ta ñang di chuyeån.



THIEÀN QUAÙN 1

Hieän töôïng nghìn xöa taùnh tòch nhieân, Khoâng nhôn khoâng ngaõ chaúng ai phieàn. Chaân nhö: Voâ taùc, khoâng, voâ töôùng, Chaâu bieán haøm dung vöôït thæ chung.

* * *


Tham thieàn: Tham coù nghóa laø döï vaøo, dính vaøo caùi naøy vôùi caùi kia, vieäc naøy vôùi vieäc kia hỗ töông thaønh töïu cho nhau. Thieàn laø thieàn ñònh, coù nghóa laø tu taäp baèng caùch tö duy, nhaän thöùc moät ñoái töôïng qua söï phaân tích suy luaän vaø nhaän thöùc trong luùc thaân taâm vaéng laëng yeân tónh. Vì vậy, thieàn ñònh coù nghóa laø “Tö duy tu” cuõng coù nghóa laø “Tónh löï”.


56

Tham thieàn laø ñeå taâm tham cöùu, suy gaãm moät ñoái töôïng maø haønh giaû muoán nhaän thöùc cho tinh töôøng moät söï vieäc naøo ñoù. Ngöôøi tham thieàn laø chuû theå (naêng), phaùp laø ñoái töôïng (sôû). Neân tham thieàn khoâng coá “dieät” trí hieåu bieát, khoâng phải döùt baëc tö töôûng cuûa mình. Haønh giaû caàn vaän duïng “trí naêng tham” vaø “caûnh sôû quaùn”. Ví duï: Tham quaùn nhaän xeùt veà nguõ uaån voâ ngaõ, veà vaïn vaät giai khoâng. Toùm laïi, duø toïa thieàn hay haønh thieàn ñeàu coù chuû theå ñoái töôïng, coù naêng coù sôû. Neáu haønh thieàn baèng caùch dieät töôûng, döùt nieäm, taäp cho thaønh voâ tri nhö töôïng goã, töôïng ñaù laø tu sai ñaïo Phaät, khoâng ñöôïc lôïi laïc gì heát.

Hieän töôïng vaïn phaùp xöa nay taùnh noù vaéng laëng, töï an nhieân, töï trong saùng, vì hieän töôïng vaïn phaùp trong ñoù khoâng coù khaùi nieäm veà töôùng nhôn, töôùng ngaõ, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï maïng... Kinh Phaùp Hoa ñöùc Phaät daïy: “Chö phaùp tuøng baûn lai, thöôøng töï tòch dieät töôùng”. Nghóa laø caùc hieän töôïng vaïn phaùp xöa nay taùnh cuûa chuùng töï vaéng laëng, töï an nhieân thanh tònh vaø trong saùng. Cho neân, Phaät töû hoïc ñaïo, haønh ñaïo thì ai cuõng ñöôïc thaønh Phaät vì trôû veà taùnh tòch dieät trong saùng thanh tònh voán coù cuûa mình.

Chaân Nhö: Chaân thì khoâng phaù hoaïi tieâu dieät ñöôïc. Nhö thì duø coù muoán xaây döïng trau gioài theâm khieán cho toát ñeïp hôn, chaéc chaén hôn cuõng khoâng ñöôïc, vì chaân nhö laø chæ cho caùi baûn theå cuûa hieän töôïng, noù vieân maõn moïi maët ví nhö traêng troøn ñeâm raèm, möôøi saùu. Theá


neân, ngöôøi theå nhaäp vaøo theå chaân nhö thì mình chính laø chaân nhö aáy roài vì con ngöôøi aáy bieát roõ, thaáy roõ raèng: Soùng laø nöôùc, soùng khoâng thaéc maéc tìm nöôùc. Nöôùc laø soùng, nöôùc chaúng ñoøi hoûi kieåu nöôùc naøo khaùc.

Voâ taùc: Ñaïo Phaät daïy vaïn phaùp hieän töôïng khoâng coù taùc nhaân, taùc giaû. Vaïn vaät hieän töôïng hình thaønh bôûi sự hoøa hôïp baèng truøng truøng ñieàu kieän, töông quan, töông hôïp, töông thaønh. Khoâng coù vaät gì töï noù laøm thaønh noù, caøng khoâng chaáp nhaän coù moät “taùc giaû” baát kyø oâng ñoù laø ai!

Khoâng: Ñaïo Phaät daïy, vaïn vaät maø moïi ngöôøi thaáy coù maët thật ra chỉ laø huyeãn coù, vì laø huyeãn neân vaïn vaät hieän töôïng sanh ra taïm coù, thay ñoåi roài tan bieán ví nhö maây raùng cuûa bình minh, cuûa hoaøng hoân vaäy.

Voâ töôùng: Khoâng coù töï töôùng chôn thaät. Töôùng cuûa vaïn phaùp laø giaû töôùng, cho neân luoân luoân chòu söï chi phoái cuûa sanh laõo beänh töû, cuûa sanh truï dò dieät, cuûa thaønh truï hoaïi khoâng.

Chaâu bieán haøm dung: Moät phaùp quaùn bao quaùt. Haønh giaû nhaän thöùc roõ: Vaïn phaùp “laø” nhau. Tuy nhieàu maø “laø” moät, moät “laø” moät cuûa nhieàu.

* * *


58


THIEÀN QUAÙN 2

Ñoái caûnh voâ taâm khoûi luaän thieàn, Tham thieàn naêng sôû roõ phaân minh. Quaùn taâm, quaùn caûnh tuøy duyeân ñeán, Traùnh töôûng hoang ñöôøng nghó vieãn vong.

* * *


“Ñoái caûnh voâ taâm maïc vaán thieàn”. Baøi thieàn thô cuûa Sô toå Truùc Laâm:

“Cö traàn laïc ñaïo thaû tuøy duyeân,

“Cô taéc xan heà khoån töùc mieân.

“Gia trung höõu baûo höu taàm mích,

“Ñoái caûnh voâ taâm maïc vaán thieàn”.


Ñaây laø thieàn thô tuyeät cuù, toái thöôïng thöøa thieàn. Phaûi ñaït tôùi trình ñoä: Thieàn maø khoâng thieàn, khoâng thieàn maø thieàn thì môùi ñaït ñuùng yù höôùng daãn cuûa Thieàn sö. Baèng traùi laïi thì coù theå bò phaûn taùc duïng… trôû ngaïi söï tu taäp thieàn quaùn cuûa mình!

Caàn xem laïi Thieàn quaùn I. Naêng quaùn, Sôû quaùn. Taâm caûnh. Chuû theå ñoái töôïng. Laäp tröôøng cuûa Thieàn giaû laø tìm leõ thaät, ñeå nhaän thöùc leõ thaät cuûa moät vaán ñeà: Hoaëc phía tuïc ñeá hoaëc beân chôn ñeá. Noùi caùch khaùc: Hoaëc phía hieän töôïng cuûa vaïn phaùp hoaëc beân baûn theå cuûa vaïn phaùp.

Thieàn giaû thöôøng laø vaän duïng taâm quaùn caûnh nhö: Saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp. Tröôøng hôïp khaùc duøng taâm quaùn taâm nhö: Thọ, töôûng, haønh, thöùc. Vì vaäy, Thieàn giaû phaûi thaän troïng löu taâm raèng tu thieàn cuûa ñaïo Phaät döïa treân caûnh thaät, thaân thaät, taâm thaät, cuï theå vaø hieän höõu.

Töôûng töôïng hoang ñöôøng, nghó suy voâ caên cöù ñaïo Phaät khoâng chấp nhận. Bôûi vì, ñaïo Phaät khoâng ñoàng thuaän vôùi hai nguoàn tín ngöôõng:

1. Nhaát thaàn giaùo.

2. Ña thaàn giaùo.

Đaïo Phaät tröôùc sau nhö moät, khoâng chuû tröông troâng chôø mong ñôïi ôû nôi voâ thaàn hay höõu thaàn.


60


QUAÙN THAÂN

Thaân naøy baát tònh thaät hay ngoa?

Tam khoå bao vaây maïng soáng ta,

Baùt baát daäp vuøi thaân khaåu yù,

Tìm ñaâu tònh ngaõ laïc thöôøng ra? *

* *


Quaùn baát tònh laø phaùp tu thieàn cuûa Tieåu thöøa.

Haøng Thanh vaên thöøa baét ñaàu học Phaät daïy tu Töù nieäm xöù quaùn. “Quaùn thaân baát tònh” laø phaùp thöù nhaát trong Töù nieäm xöù. Troïng taâm cuûa phaùp quaùn naøy laø Thieàn giaû quaùn chieáu, soi roïi, tö duy nhaän thöùc veà caùi thaân khoâng ñaùng luyeán aùi cuûa mình. Ñaáy laø ñieàu kieän tieân quyeát cuûa ngöôøi hoïc Phaät vaø tu theo ñaïo Phaät.


“Tam khoå bao vaây maïng soáng ta”

Tam khoå:

1) Khoå khoå: Khoå thaân, khoå taâm, khoå do hoaøn caûnh khaùch quan ñöa ñeán, nhö thieân tai, ñòch hoïa...

2) Haønh khoå: Thaân, taâm, hoaøn caûnh soáng raát mong manh, söï voâ thöôøng chi phoái töøng phuùt giaây, noù thöôøng xuyeân ñe doïa söï toàn sanh cuûa thaân, taâm vaø moâi tröôøng soáng.

3) Hoaïi khoå: Ñaây laø söï keát lieãu, söï hoaïi dieät cuoái cuøng của thaân taâm, hoaøn caûnh moâi tröôøng soáng cuûa kieáp höõu tình vaø voâ tình.

Töø ba ñaïi khoå aáy bieán chöùng di caên ra: Sanh laõo beänh töû khoå, aùi bieät ly khoå, oaùn taéng hoäi khoå, caàu baát ñaéc khoå, nguõ aám xí thaïnh khoå... vaø muoân ngaøn bieán chöùng di caên khoâng löôøng heát ñöôïc khoå quaû.

“Baùt baát daäp vuøi thaân khaåu yù”

Baùt baát: Baát nhaân, baát nghóa, baát löông, baát chaùnh, baát an, baát bình, baát maõn, baát nhö yù. Do baùt baát laøm cho con ngöôøi thaân taâm voán tònh trôû thaønh “baát tònh”. Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh laø töï taùnh voán coù cuûa con ngöôøi, leõ ra con ngöôøi ñöôïc thoï duïng nhöng vì bò “Baùt baát”, “Tam khoå” khieán cho nhô baån ñöùc thöôøng, ñöùc laïc, ñöùc ngaõ vaø ñöùc tònh khoâng coøn tìm ñaâu ra ñöôïc nöõa sự an lạc.


62


QUAÙN TAÂM

Thoï taùnh khoâng khoâng nhaän nhöõng gì?

Töôûng haønh troáng roãng, töôûng laø chi?

Giaùc khoâng, khoâng giaùc ñaâu laø thöùc?

Nguõ uaån phuø hö ñeán chôït ñi. *

* *


Taâm: Khoâng ai thaáy noù laø gì, noù ra sao. Duø vaäy, nhöõng ngöôøi coù trí, khoâng phuû nhaän taâm, maø bieát coù taâm qua ba coâng naêng hieän höõu cuûa noù:

1) Taùnh hieän bieát ñang laø.

2) Taùc duïng phaân bieät vaø sai söû.

3) Caùi hieän thoï duïng cuûa con ngöôøi.

Vì vậy, khoâng coù taâm thì con ngöôøi khoâng laø con ngöôøi ñöôïc.


Thoï, töôûng, haønh, thöùc gồm: Thöùc uaån laø taâm vöông. Thoï uaån, Töôûng uaån laø taâm sôû höõu phaùp. Haønh uaån chi phoái caû taâm vöông, taâm sôû vaø saéc uaån. Bôûi vì haønh uaån taùnh bieåu hieän cuûa noù laø voâ thöôøng.

Thoï: Thoï nhaän, tieáp thu, tieáp laáy. Thoï coù ba tröôøng hôïp: Moät thoï khoå, hai thoï vui, ba khoâng khoå khoâng vui. Duø coù ba caùch thoï, ba tröôøng hôïp khaùc nhau, nhöng taát caû chæ laø danh ngoân roãng.

Töôûng: Ñem moät caùi töôùng, moät caùi hình saéc khoâng coù thaät vaøo taâm. Töôûng ñaáng beà treân, töôûng ngöôøi yeâu trong moäng... Cho neân, “töôûng” laø moät thöù sôû höõu cuûa taâm, khoâng bao giôø hieän thöïc.

Haønh: Haønh khoâng laø gì caû. Söï bieåu hieän cuûa noù thoâng qua hieän traïng voâ thöôøng thay ñoåi, nhö sanh dieät, dieät sanh, thaønh truï hoaïi khoâng, sanh laõo beänh töû...

Thöùc: Cuõng goïi laø Trí, cuõng goïi laø Giaùc, cuõng goïi laø Taâm, cuõng goïi laø YÙ; Tìm noù laø caùi gì Khoâng ai thaáy bieát. Chæ bieát noùù laø “phaùp hieän sôû tri, phaùp höõu taùc duïng, phaùp hieän thoï duïng”.

Toùm laïi: “Boà taùt haønh thaâm Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña thôøi chieáu kieán nguõ uaån giai khoâng”. Naêm uaån laø thöù troáng roãng, khoâng coù thöïc theå.


64


TAÂM

Taâm chaúng taâm gì, phaûi goïi taâm!

Taâm khoâng hình maïo cöù ñaâu taàm?

Ba ñôøi khoâng theå tìm taâm ñöôïc,

Phaät daïy tu taâm, taâm ôû ñaâu? *

* *


Coù thaân thì coù taâm, coù taâm taát coù caûnh, coù chuû theå aét coù ñoái töôïng, cuõng nhö coù saùng coù toái, coù traéng coù ñen, coù ñuùng coù sai, coù phải coù traùi, coù yeâu coù gheùt, coù trí coù ngu, coù phaøm coù thaùnh... ñoù laø ñaïo lyù “duyeân sanh” “töông ñoái” cuûa hieän töôïng vaïn höõu.

Giaùo lyù ñaïo Phaät daïy:

“Taâm nhö coâng hoïa sö

“Hoïa chuûng chuûng nguõ aám


“Nhaát thieát theá giôùi trung

“Voâ phaùp nhi baát taïo”.

Coù nghóa: Taâm nhö ngöôøi hoïa só

Veõ töøng moùn nguõ aám

Heát thaûy coõi theá gian

Taát caû do taâm kieán laäp.

Taâm laø chuû tam giôùi. Theá giôùi töï taùnh thanh tònh baûn nhieân, vaäy maø taâm coù theå khieán cho theá giôùi thanh tònh aáy trôû thaønh Duïc giôùi, Saéc giôùi, Voâ saéc giôùi, truøng truøng ñau khoå cuûa kieáp phuø sinh.

Taâm khoâng hình maïo neân khoâng deã thaáy, khoâng deã bieát, khoâng theå chæ troû cho ai. Vaäy maø Phaät daïy “tu taâm”, roõ laø khoù thaät! Coù khi naøo Phaät höùng thuù, lôõ lôøi daïy aåu chaêng? Khoâng, ñaõ laø Phaät, noùi ra laø: Chaân ngöõ, thaät ngöõ, baát dò ngöõ, baát cuoáng ngöõ.

Baïn haõy nhìn ngöôøi phuï nöõ mang “caùi baàu” to töôùng saép sanh ñang ñi ngoaøi ñöôøng kia kìa, roài baïn noùi “Chò aáy ñaõ coù choàng”. Toâi baûo ñaûm vôùi baïn raèng: Khoâng ai cho laø baïn noùi aåu, noùi traät, noùi sai ñöôïc.

Cuõng vaäy, neáu ai ñoù saùt sinh, troäm cöôùp, taø daâm, voïng ngoân, yû ngöõ, löôõng thieät, aùc khaåu… Qua haønh ñoäng ñoù, baïn thaáy roõ, bieát roõ taâm cuûa ngöôøi ñoù, baïn noùi ngöôøi ñoù taâm aùc,


66

Ngöôïc laïi coù ngöôøi tu kieàu boài loä, thí taøi, thí phaùp, thí voâ uùy, laøm taát caû vieäc lôïi mình, lôïi ngöôøi, lôïi cho nhaân quaàn xaõ hoäi, thaân, mieäng, yù thaät deã thöông… Qua haønh ñoäng ñoù, baïn thaáy roõ, bieát roõ taâm ngöôøi ñoù, roài baïn noùi ngöôøi aáy taâm laønh.

Quaùn taâm laø soi roïi taâm, nhìn söï bieåu hieän qua thaân, khaåu, yù, ñeå roài caûi taïo, tu chænh haèng ngaøy trong cuoäc soáng, baïn seõ ñôõ khoå nhö lôøi Phaät dạy.



QUAÙN THÖÙC UAÅN

Thöùc taâm, taâm thöùc chaúng rôøi nhau,

YÙ thöùc theâm vaøo ñuû boä ba.

Duø goïi ba teân duy thöùc uaån,

Sôû tri, taùc, thoï baát töông ly. *

* *


Taâm laø Thöùc; Thöùc laø Taâm. Duø khoâng ñöôïc noùi laø moät, nhöng cuõng khoâng ñöôïc noùi hai. Bôûi vì taâm laø theå, thöùc laø duïng. Duïng khoâng ngoaøi theå, theå khoâng rôøi duïng. Ví nhö: Nöôùc vaø soùng, nöôùc laø soùng; soùng laø nöôùc; vaäy maø noùi moät khoâng ñuùng; noùi hai thì traät. Soùng laø duïng cuûa nöôùc, nöôùc laø theå cuûa soùng. Theå vaø duïng khoâng ngoaøi nhau maø vaãn coù teân soùng, nöôùc. Coøn nöõa, yù laø thöùc, thöùc laø yù, thöùc laø theå cuûa yù, yù laø duïng cuûa thöùc. Cho


68

neân: “taâm, thöùc, yù” khoâng theå noùi moät maø cuõng khoâng ñöôïc noùi ba. Noùi ba, tìm ba khoâng coù. Noùi moät, tìm moät khoâng ra! Vaäy maø, coù caû ba “danh ngoân”: Taâm, YÙ, Thöùc.

Nhöõng nhaø thoâng thaùi, khuynh höôùng trieát hoïc, hoï baûo giaùo lyù Phaät laø trieát lyù, Phaät hoïc laø trieát hoïc. Caùc nhaø khoa hoïc hoï thaáy kinh ñieån giaùo lyù ñaïo Phaät noùi nhöõng ñieåm tương dung tương tức của sự vật hiện tượng khaù “kì lạ” maø maõi maáy möôi theá kyû sau hoï môùi phaùt hieän nhaän thaáy ra, roài hoï töï nhaän ñaïo Phaät khoâng laø moät “toân giaùo thuaàn tuùy”. Nhaø duy vaät bieän chöùng chuû nghóa nhaän xeùt, pheâ phaùn: Muïc ñích vaø Toân chæ chaùnh thoáng nguyeân thuûy cuûa ñaïo Phaät: “Nhaát thieát duy taâm taïo” phuû nhaän theá löïc ngoaïi lai: “Thieâng lieâng, thaàn hoïc...” Theá neân, ñaïo Phaät laø ñaïo Phaät. Ñaïo Phaät laø con ñöôøng “Giaùc ngoä”, con ñöôøng “tænh thöùc”, Thích Ca Maâu Ni Phaät laø ñaïo sö, ngöôøi phoùng loä môû ñöôøng.

Thaät ruûi ro baát haïnh cho Phaät giaùo coù nhöõng ngöôøi töï nhaän mình laø ñeä töû Phaät, taïi gia coù, xuaát gia coù, hoï cuõng nghieân cöùu kinh ñieån Phaät roài vieát ra “giaùo taøi”, “giaùo trình”, “giaùo aùn” ñem giaûng daïy cho Taêng Ni treû hoïc ôû caùc tröôøng Phaät hoïc, ôû caùc Hoïc vieän Phật giaùo, hoï goïi laø moân “Toân giaùo hoïc”. Thaät laø moät “thieän chí” boâi nhoï Phaät giaùo maø ít ai ñeå yù quan taâm. Haõy tra cöùu, ñònh nghóa chöõ “Toân giaùo” ñi roài seõ roõ ñaïo Phaät khoâng phải laø moät Toân giaùo.


Giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät ai chòu nghe, chòu hoïc seõ thaáy deã ôït. Giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät khoâng noùi chuyeän “cao xanh” hoang ñöôøng, vieãn vong voâ caên cöù, khoâng noùi “thaàn naøy, thaùnh noï” ôû treân maây, ôû trong loøng ñaát maø con ngöôøi khoâng ai thaáy bieát. Giaùo lyù ñaïo Phaät daïy nhöõng ñieàu maø con ngöôøi ai cuõng coù quyeàn thaáy bieát. Ví duï: Con ngöôøi toång theå coù hai phaàn: Moät laø vaät chaát, töùc saéc uaån, hai laø taâm linh, töùc thöùc uaån. Con ngöôøi laø moät “saùc thuû thuù”, moät hôïp theå Saéc vaø Taâm.

Saéc töùc vaät chaát, coù hình daùng, kích thöôùc troïng löôïng, qui moâ lôùn nhoû ... coù theå thaáy bieát. Taâm thì traùi laïi. Muoán nhìn taâm, hieåu taâm phaûi möôïn phöông tieän “thieàn ñònh” ñeå thaáy vaø nhaän bieát qua söï bieåu hieän:

1. “Phaùp hieän thoï duïng”: Nghóa laø caùi maø con ngöôøi ñang thoï duïng ñeå thaønh “con ngöôøi”, khieán cho con ngöôøi khaùc thöïc vaät, khoaùng vaät vaø phi vaät theå. (Taâm)

2. “Phaùp höõu taùc duïng”: Nghóa laø caùi taùc duïng bieåu hieän qua maét, tai, muõi, löôõi, thaân, yù; khieán cho maét thì thaáy, tai thì nghe, muõi ngöûi, löôõi neám, thaân xuùc, yù phaân bieät. (Thöùc)

3. “Phaùp hieän sôû tri”: Con ngöôøi toái linh ö vaïn vaät, laø chuû theå nhaän thöùc caû nhaân sanh quan vaø vuõ truï quan. Bôûi vì, neáu khoâng coù “Hieän sôû tri” cuûa con ngöôøi chuû theå, thì vuõ truï vaø nhaân sanh hieän höõu vôùi caùi gì? Hieän höõu vôùi ai? (YÙ).


70

Do vaäy, Taâm, YÙ, Thöùc cuõng coù theå hieåu laø moät, cuõng coù theå hieåu laø ba. Ví nhö hoa tai, nhaãn, daây chuyeàn cuøng moät chaát vaøng SJC( tính theo thôøi ñieåm thaùng 02 naêm 2009 laø 1.978.000 VNÑ/chæ).

Vì vậy, “Quaùn Taâm” thieàn giaû seõ thaáy roõ, bieát roõ caû yù vaø thöùc cuûa mình.

Ngöôøi ñeä töû Phaät naêng kieåm tra, soi roïi yù nghó, nieäm löï cuûa mình, töï ñaùnh giaù phaân bieät taø, chaùnh, chôn, nguïy, ñaïi, tieåu, thieân, vieân. Roài töï choïn nhöõng nieäm löï: chaùnh, chôn, ñaïi, vieân ta phaùt huy tu taäp. Nhöõng nieäm löï: taø, nguïy, tieåu, thieân cố gắng gaïn boû noù ra ngoaøi taâm, yù, thöùc cuûa ta. Laøm ñöôïc vieäc ñoù töùc ta tu “Thieàn” roài ñoù. Soi roïi nhaän bieát sai traùi cuûa yù nghó, cuûa tö duy laø ta tu “Quaùn” roài ñoù. Thieàn laø tö duy, Quaùn laø vaän duïng trí soi roïi taâm, naém vöõng chaùnh nieäm:

Chö aùc maïc taùc

Chuùng thieän phuïng haønh

Töï tònh kyø yù

Thò chö Phaät giaùo.

*

* *



QUAÙN NGAÕ

Tham thieàn quaùn “Ngaõ” khôûi ñöôøng tu,

Quaùn chieáu “Ngaõ khoâng” ñieåm khôûi ñaàu.

Luïc phuû, töù chi chung nguõ taïng,

Hoïp thaønh naêm uaån chaéc beàn chi? *

* *


Hoïc Phaät, tu theo ñaïo Phaät “Ngaõ” laø moät töø, moät danh ngoân khoù, caàn phaûi hoïc, phaûi taäp tham thieàn môùi hieåu roõ ñöôïc. Bôûi vì, ñöùc Theá Toân töøng daïy: “Nhaát thieát phaùp voâ ngaõ” nghóa laø taát caû phaùp khoâng ngaõ.

Neáu ngöôøi ñeä töû Phaät maø hieåu roõ nghóa “Ngaõ”, “Voâ ngaõ” ñuùng, chính xaùc, hieåu kyõ taän ñaùy loøng, thoâng qua thieàn ñònh trí tueä, thì thieàn giaû ñoù ñaït ñeán trình ñoä lieãu tri, lieãu trieät, lieãu ñaït, lieãu minh, lieãu ngoä, lieãu lieãu,


72

moät trình ñoä giaùc ngoä ñeán ñænh cao trong ñaïo Phaät; moät ñòa vò coù theå vieãn ly “töù töôùng” trong haøng Boà taùt.

Chöõ “Ngaõ” ôû thi ca naøy aùm chæ caùi “toâi”, caùi “ta”, caùi taám thaân nguõ uaån thaát ñaïi. “Ngaõ” naøy naèm trong heä giaùo lyù tieåu thöøa, nhaèm höôùng daãn haønh giaû tu phaùp “Quaùn baát tònh”. Thieàn tieåu thöøa caên baûn ai cuõng phaûi tu taäp traûi qua boán phaùp quaùn:

1) Quaùn thaân baát tònh.

2) Quan thọ thị khổ.

3) Quaùn taâm voâ thöôøng.

4) Quaùn phaùp voâ ngaõ.

Troïng taâm, cuõng nhö chuû ñích baøi naøy laø Quaùn thaân baát tònh.

Thaân naøy toå hôïp “duyeân sanh”.

Nguõ taïng, luïc phuû, nguõ quan, töù chi nếu phaân tích chi li hôn thì thaân laø choã chöùa ñöïng,laø caùi ñaõy bao boïc 36 vaät baát tònh, nhô nhôùp khoâng saïch. Ngöôøi khôûi taâm tu, haõy taäp xem nheï “baûn ngaõ” khoâng quí thaân nhieàu. Hình thöùc sa moân laø ñaàu traàn, chaân ñaát, aên kham khoå, maëc ca sa ..., töï xem mình laø con ngöôøi taàm thöôøng trong xaõ hoäi, trong cuoäc soáng. Ñöôïc vaäy, thieàn giaû thaønh coâng böôùc ñaàu cuûa phaùp tu quaùn Ngaõ khoâng.

Ñeä töû Phaät haõy tu taäp: Quaùn “Ngaõ” khoâng, “Ngaõ sôû höõu” khoâng, taát caû phaùp ñeàu khoâng. Caên cöù nôi tieâu


chí aáy quaùn chieáu tu taäp, töï mình nhaän xeùt, ñaùnh giaù böôùc ñöôøng tu taäp cuûa mình, tieán boä nhieàu hay ít, khoûi hoûi ai khaùc! “haønh taøng hö thaät töï gia tri”!


74


QUAÙN CAÛNH

Saéc taùnh xöa nay voán tòch nhieân,

Thinh, höông, vò, xuùc hoå töông thaønh.

Phaùp kieâm taâm saéc chöa tham nhieãm,

Luïc caûnh voâ tö tröôùc luïc caên. *

* *


Caûnh laø moät trong caùc chi cuûa caây “gia phaû” nguõ uaån. Bôûi vì, nguõ uaån laø neàn taûng cuûa toaøn boä giaùo lyù Phaät. Saéc, taâm, yù, thöùc, caûnh laø söï khaùc nhau do caùch nhìn vaø nhaän thöùc qua maøu saéc, goùc caïnh, coâng duïng ... Taát caû danh xöng ñoù goäp laïi laø moät hôïp theå nguõ uaån maø thoâi!


Caûnh laø Phi vaät theå (CAÛNH)

CAÛNH goàm taát caû nhöõng gì thuoäc vaät theå vaø phi vaät theå nhö: đoäng vaät, thöïc vaät, khoaùng vaät vaø phi vaät theå. Vì noùi ñeán caûnh laø noùi ñeán:

- Nhaõn - Nhó - Tyû - Thieät - Thaân - YÙ - Saéc - Thanh - Höông - Vò - Xuùc - Phaùp

Saùu caên, saùu caûnh, vaät theå, phi vaät theå ñeàu laø “ñoái töôïng quaùn” cuûa thieàn giaû, thieàn sö. Ñaõ laø “ñoái töôïng quaùn” töùc “caûnh sôû quaùn”. Thieàn giaû, thieàn sö laø ngöôøi phaûi thaáy cho ñöôïc, phaûi nhaän thöùc cho ñöôïc baèng caùi ñöôïc thaät cuûa töï taâm trí mình, raèng: Taâm caûnh töï taùnh noù thanh tònh xöa nay, caên caûnh töï noù vaéng laëng xöa nay, caên caûnh voán coù, caên caûnh hieän höõu voâ thæ dó chí voâ chung, nhöng caên caûnh khoâng heà laø nguyeân nhaân ñau khoå cho baát cöù ai!

“Chôn giaùc voâ coâng, caên traàn haø cöïu” Haõy quaùn caûnh nhö theá !

Luïc caên

Luïc caûnh

Caên laø Vaät theå (CẢNH)


76


HOÏC VEÀ CHÖÕ PHAÙP

Phaùp nghóa laø chi baåm caùc sö ?

Xöa nay “chö phaùp” thaät hay hö ?

Côù gì Phaät daïy ly duyeân caûnh ?

“Caûnh” “Phaùp” laø hai? Moät? Theá naøo ? *

* *


Phaùp laø moät “caûnh” trong saùu caûnh, laø moät “traàn” trong saùu traàn: Saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp. Phaùp laø moät töø, moät danh ngoân quan troïng baäc nhaát trong neàn giaùo lyù Phaät. Bôûi vì Phaùp ñaïi bieåu cho taát caû nhöõng gì thuoäc höõu vi vaø voâ vi ñeàu thoâng qua danh ngoân, qua caùi töø “Phaùp”.

Beân maët höõu vi, hieän töôïng; chöõ PHAÙP trong ñaïo Phaät so saùnh vôùi caùi töø “vaät chaát” cuûa chuû nghóa Duy vaät


bieän chöùng khoa hoïc thôøi caän ñaïi töông töùc, töông ñoàng: Taát caû nhöõng gì lôùn nhaát, cuõng nhö taát caû nhöõng caùi nhoû nhaát, töï noù coù hình maïo, kích thöôùc, khuoân khoå, qui moâ ... ñeå con ngöôøi nhaän thöùc, phaân bieät “noù laø noù”, noù khoâng theå laãn loän vaät khaùc, thì ñoù laø moät vaät chaát. Taát caû vaïn vaät, hieän töôïng laø vaät chaát.

Chöõ Phaùp, caùi töø phaùp trong giaùo lyù ñaïo Phaät, ñöùc Phaät phaùt minh noùi ra ñaõ hôn hai ngaøn naêm, maø ñem so saùnh thì hai ñònh nghóa aáy töông ñoàng, töông töùc khaúng ñònh hỗ töông moät caùch nhieäm maàu. Do vaäy, caùc nhaø khoa hoïc Duy vaät bieän chöùng vaø Duy taâm bieän chöùng cuûa ñaïo Phaät ñaõ coù luùc cuøng nhìn chung moät höôùng.

Phaùp cuûa nhaø Duy taâm khoa hoïc, cuõng nhö vaät chaát cuûa nhaø Duy vaät khoa hoïc ñeàu “voâ kyù” taùnh. Töï noù khoâng “laøm khoå” cho ai vaø cuõng khoâng laøm gì cho ai “an laïc”.

Chöõ Phaùp ôû trong “phaùp caûnh” hay “phaùp traàn” thuoäc taùnh cuûa noù laø “höõu phuù voâ kyù”. Vôùi taùc nhaân gaây taïo thieän aùc, noù coù theå laø thieän, cuõng coù theå laø aùc. Noù laø boùng daùng cuûa saéc, thanh, höông, vò, xuùc coøn löu laïi ôû kyù öùc chöa phai môø. Do vậy, phaùp traàn phaân tích ñeå quaùn chieáu, Thieàn giaû thaáy roõ taùnh chaát cuûa noù moät nöõa vaät chaát, moät nöõa taâm töôûng cuûa con ngöôøi (50-50 ngoân töø thôøi hieän ñaïi ñang duøng).


78

Phaùp laø moät trong saùu caûnh thì Phaùp laø caûnh. Phaùp caûnh khi nhieãm oâ thì goïi laø phaùp traàn, “Phaùp traàn” hay “Phaùp caûnh” haù chaúng laø “Duy taâm taïo” ñoù ö ?



LAÏI HOÏC VEÀ CHÖÕ PHAÙP

Phaùp phaùp xöa nay chaúng phaùp gì,

Goïi laø “khoâng phaùp” cuõng buoâng ñi.

Nhö Lai daïy roõ ñöôøng “khoâng phaùp”,

Coøn goïi ñaây...kia...chaúng phaùp chi ! *

* *


Hoïc Phaät, böôùc moät hoïc giaùo lyù kinh ñieån: Phöông tieän, Tieåu thöøa, Baùn töï giaùo, Baát lieãu nghóa vaø Höõu vi phaùp.

Böôùc hai hoïc kinh ñieån: Thaät nghóa, Ñaïi thöøa, Maõn töï giaùo, Lieãu nghóa kinh vaø Voâ vi.

Hoïc giaùo lyù nghieân cöùu kinh ñieån ñaïo Phaät phaûi xuyeân qua caùc heä tö töôûng vôùi moät quaù trình töø thaáp tôùi cao nhö theá.


80

Veà maët haønh tu thì coù: Nhôn thöøa, Thieân thöøa, Thanh vaên thöøa, Duyeân giaùc thöøa vaø Boà taùt Ñaïi thöøa.

Ngöôøi ñeä töû Phaät caàn xaùc ñònh moâi tröôøng, hoaøn caûnh, khaû naêng cuûa mình coù theå öùng duïng tu taäp thöøa naøo mình thöïc hieän ñöôïc. Khoâng neân ñaët tieâu chí quaù cao, vöôït khaû naêng vôùi tôùi, ñeå roài coù luùc naûn loøng, tuyeät voïng thì khoâng hay.

“Phaùp phaùp xöa nay chaúng phaùp gì”… Thi ca naøy, chuû ñích giôùi thieäu cho ñoïc giaû nguoàn giaùo lyù Ñaïi thöøa lieãu nghóa maõn töï giaùo vaø höôùng daãn ai laø Thieàn giaû cuõng haõy quaùn chieáu tö duy saâu vaøo “baûn theå” cuûa hieän töôïng voán voâ vi. Voâ vi nghóa laø “chaúng coù gì” “khoâng ai laøm ra” “töï taùnh aáy thanh tònh baûn nhieân”. Ñöøng hoûi taïi sao? Ñöøng ñoøi ôû ñoù moät “caùi”, moät “con”, moät “oâng”, moät “vaät” hay baát cöù moät “thöù” gì, keå caû thöù “troáng khoâng”.

Chöõ Phaùp ôû baøi hoïc naøy nhaèm daïy caùc ñeä töû Phaät, hoïc veà voâ phaùp. Voâ phaùp nghóa laø phaùp khoâng, khoâng coù gì.

ÔÛ höõu vi tuïc ñeá, Phaùp töùc laø hieän töôïng vaät chaát, chöõ Phaùp ôû beân höõu vi hieän töôïng töùc laø vaät chaát, cho neân “coù” roõ laø coù, nhöng laø huyeãn coù. Beân voâ vi baûn theå goïi laø phaùp, chæ coù trong khaùi nieäm, khoâng coù thaät phaùp, duø laø huyeãn phaùp.


Baïn thöû hoài töôûng laàn aùc moäng cuûa baïn ñeâm naøo, thaáy boïn coân ñoà uy hieáp, ñaùnh ñaäp, noù coøn duøng dao buùa coá tình gieát cheát, baïn sôï haõi voâ cuøng, thaát thanh gaøo theùt … Roài sau moät giôø aùc moäng ñaõ qua, taát caû khoå ñau, sôï haõi aáy khoâng coøn, moät giaác nguû nheï nhaøng an laønh lại đến khoûe ôi laø khoûe … vaäy thoâi!

Neáu baïn mong muoán tìm xem caùi gì laøm cho baïn được sự nheï nhaøng an laønh khoûe khoaén aáy, baïn neân chieâm nghieäm laïi vaø như vậy laø baïn ñaõ sai roài. Ñöøng tìm caùi ñoù, duø coù ai noùi ñoù laø thieân ñaøng, laø do ñaáng thieâng lieâng giuùp ñôõ.

- Boû voïng laø Chôn, ñöøng tìm Chôn naøo nöõa.

- Boû Ta baø laø Cöïc laïc, ñöøng ñoøi Cöïc laïc ôû phöông Taây.

- Ly tam giôùi laø Nieát baøn, khoâng öôùc mô Nieát baøn ôû phöông höôùng xa xaêm naøo khaùc.

- Boû coù töï khoâng, khoâng tìm phaùp Khoâng ñaâu nöõa …


82


HOÏC VEÀ CHÖÕ QUAÙN

Quaùn chieáu neân tri quaùn töôûng ly,

Töôûng taâm, töôûng caûnh, töôûng oâng gì?

Töôûng ñi vôùi voïng gaây nhaân khoå,

Giaûi thoaùt Boà ñeà chaúng töôûng chi. *

* *


Nhöõng ngöôøi coù Toân giaùo thöôøng coù khuynh höôùng thieän, hoï coù taâm laønh, thöôøng kích khôûi “Taùnh boån thieän” cuûa mình. Ngöôøi coù toân giaùo baát cöù ôû nöôùc naøo, ñaïo naøo, ngoân ngöõ aâm thanh coù khaùc, nhöng thaâm yù töï maëc nhaän vôùi nhau laø Tu, Tu só. Tu só nghóa laø ngöôøi chòu “tö duy”, thöôøng “quaùn chieáu” suy nghó soi roïi söï sai traùi loãi laàm cuûa thaân, mieäng vaø yù.

Tu só trong ñaïo Phaät coù hai giôùi: Moät, thaønh phaàn xuaát gia, thoaùt ly gia ñình theá tuïc, ngöôøi coù lyù töôûng cao


ñeïp mong thoaùt ly khoûi nhaø “tam giôùi” ñeå thoï duïng Nieát baøn. Hai, thaønh phaàn cö só taïi gia cuõng coù quyeàn tu vaø ñöôïc thoï duïng “Nieát baøn baát ly ö ñöông xöù” như người xuất gia. Nhöng vaán ñeà then choát, quan troïng laø tu cho ñuùng nghóa chöõ Tu. Tu sai khoâng ñem laïi keát quaû an laïc naøo, maø coøn coù haïi. Caàu nguyeän, laïy cuùng, khaán vaùi, van xin khoâng ñuùng nghóa “tu haønh” cuûa ñaïo Phaät !

Tu trong ñaïo Phaät coù ba caùch haønh phoå bieán: Thieàn, Quaùn, Nieäm

Thieàn: laø “tö duy”, “chieâm nghieäm”, “nhaän xeùt” keå caû nghieân cöùu moät ñoái töôïng, moät vaán ñeà khoa hoïc chaúng haïn. Caên cöù “ñoái töôïng thieàn“ maø hieäu quaû ñaït ñöôïc khaùc nhau.

Quaùn: quaùn chieáu vaän duïng lyù trí, soi roïi ñoái töôïng maø thieàn giaû muoán tö duy tìm hieåu moät phaùp, hoaëc taâm hoaëc caûnh ñeå nhaän thöùc vaø phaân bieät, sau ñoù nhaän ñònh, phaân tích, ñaùnh giaù rồi ñuùc keát thaønh “chaân lyù”.

Ñaïo Phaät khoâng duøng “quaùn töôûng” nghóa laø khoâng duøng taâm töôûng töôïng moät ñoái töôïng khoâng coù thaät. Ví duï: töôûng töôïng ñaáng “beà treân”, ñaáng toái cao, ñaáng thieâng lieâng töø xöa tôùi nay khoâng ai thaáy bieát, hoặc nhö töôûng töôïng ngöôøi yeâu trong moäng, hình aûnh ngöôøi ñeïp trong mô... Noùi chung, töôûng töôïng laø ñieàu toái kî cuûa ngöôøi ñeä töû Phaät. Bôûi vì, quaùn töôûng ñi ñeán “aûo töôûng”, aûo töôûng sẽ ñi ñeán cuoàng loaïn, từ đoù noùi naêng haønh ñoäng xa rôøi thực teá, ngöôøi ñôøi goïi laø “ñieân”. Thaäm


84

chí, hình aûnh chö Phaät vaø Boà taùt cuõng khoâng neân töôûng töôïng. Phaät laø Tri giaùc cuûa ta, Phaät ôû trong ta. Boà taùt laø ta, Boà taùt ôû trong ta!

Nieäm: laø nhôù, nhôù chôù khoâng phaûi keâu teân, hiện nay ta thấy phoå bieán raát thoâng thöôøng, Phaät töû “keâu teân Phaät” lại töôûng mình nieäm Phaät. Coù oâng Phaät naøo chòu ñöïng noãi caû nhoùm ngöôøi cöù keâu teân mình maõi?

Phaät laø Giaùc. Con ngöôøi ai cuõng coù giaùc taùnh voán coù, giaùc taâm voán coù, nhôù nhöõng taùnh giaùc khoâng rôøi, luoân luoân nhôù, ñoù chính laø nieäm Phaät, nhôù Giaûi thoaùt, nhôù Giaùc ngoä, nhôù töï taùnh thanh tònh voán coù cuûa chính mình.

“Nhôù” baèng trí, “keâu” baèng mieäng khaùc nhau xa. Haõy hoïc Phaät! Haõy choïn minh sö maø hoïc. Haõy söû duïng lyù trí để tu hoïc. Thích caûm tình raát deã bò meâ hoaëc. Bởi thế:

Vieát gì cuõng khoâng truùng, laø truùng!

Noùi gì cuõng khoâng truùng, laø truùng!

Nghó gì cuõng khoâng truùng, laø truùng! Nhö Huyeãn Thieàn Sö

* * *



NIEÄM PHAÄT

Nieäm Phaät cho ta nhôù Phaät hoaøi,

Theá Toân toaøn trí roõ khoâng ngoa.

Taùn döông Giaùc giaû taâm thanh khieát,

AÙi moä meâ nhôn yù nhieãm oâ.

Gieo haït khoå qua thu traùi ñaéng,

Troàng caây ñaäu laïc nhaët nhaân buøi.

Möïc ñen, son ñoû tuøy öa thích,

Töï quyeát ñôøi ta khoûi hoûi ai ! *

* *


Nhö ta ñaõ bieát “Nieäm” coù nghóa laø nhôù. Nieäm Phaät, nieäm Phaùp, nieäm Taêng nghóa laø nhôù Phaät, nhôù Phaùp, nhôù Taêng, töùc nhôù Tam baûo khoâng queân. Nieäm


86

Phaät, nieäm Phaùp, nieäm Taêng, Luïc toå Hueä Naêng daïy: Nieäm Giaùc, nieäm Chaùnh, nieäm Tònh laø Thieàn giaû hay tu só neân luoân nhôù taùnh Giaùc ngoä cuûa mình, nhôù taùnh Chaùnh tröïc voán coù cuûa mình vaø nhôù taùnh Tònh thanh voán coù cuûa mình. Cho neân, yù nghóa cuûa Nieäm laø bao haøm caû thieàn ñònh, tö duy vaø quaùn chieáu.

Nieäm Phaät, kinh nghieäm cuûa tieàn boái ñeå laïi coù: Cao thanh nieäm, Maëc nieäm, Soå chaâu nieäm, Soå töùc nieäm, Tam muoäi nieäm,

- Cao thanh nieäm, nieäm Phaät: Keâu teân Phaät xuaát aâm thanh vang voïng.

- Maëc nieäm, nieäm Phaät: keâu teân Phaät thaàm laëng, coù luùc vaønh moâi cöû ñoäng nheï.

- Soå chaâu nieäm, nieäm Phaät: keâu teân Phaät aâm thaàm nhöng keøm theo tay laàn traøng haït.

- Soå töùc nieäm, nieäm Phaät: keâu teân Phaät aâm thaàm nhöng duyeân gaù theo hôi thôû ra vaøo.

Boán caùch nieäm aáy noùi laø nieäm, söï thật keâu teân Phaät chôù khoâng phaûi “nieäm”. Bôûi vì nhôù “Giaùc”, nhôù “Chaùnh”, nhôù “Tònh” nhö Luïc toå Hueä Naêng thì coù oâng gì ñeå goïi teân? Vậy neân, boán caùch nieäm treân chæ laø keâu teân Phaät, ñem laïi hieäu quaû raát laø ít.

Laáy trí tueä maø tö duy, quaùn chieáu, ta nhaän roõ ra “Nieäm Phaät tam muoäi” laø phaùp tu vieân maõn, ngöôøi ñeä töû


Phaät xuaát gia cuõng nhö taïi gia neân hoïc vaø tu taäp phaùp moân Nieäm Phaät naøy.

Ñoái töôïng cuûa nieäm Phaät tam muoäi laø: Nhö Lai; Phaùp thaân; Thöôøng, lạc, ngaõ, tònh; Voâ thöôøng, khoå, voâ ngaõ, baát tònh; Khoâng, voâ taùc, voâ nguyeän; Taát caû phaùp voâ ngaõ; Vaïn phaùp giai khoâng; Höõu vi phaùp nhö moäng huyeãn; Thaät töôùng voâ töôùng; Nguõ aám voâ ngaõ …

Ñoù laø nhöõng phaùp ñoái töôïng ñeå thieàn giaû Nieäm, nieäm baèng “quaùn chieáu”, “tö duy”, “tónh löï”. Noùi caùch khaùc, “Nieäm Phaät tam muoäi” bao haøm cả Thieàn, Tònh, caû Xa ma tha, Tam ma baùt ñeà, Thieàn na, caû Tam voâ laäu hoïc. Caùch nieäm aáy, nieäm heát thaûy chö Phaät möôøi phöông ba ñôøi chö Phaät. Thieàn giaû thoï duïng an laïc, Nieát baøn “baát ly ö ñöông xöù”! Nieäm Phaät Tam muoäi laø phaùp tu öu vieät”. Niệm như vậy sẽ hiểu roõ giaù trị:

Thieàn Tònh song tu cuûa ñaïo Phaät!


88


NGUÕ AÁM VOÂ NGAÕ

Nguõ aám phuø hö roãng hôïp tan,

Saéc laø vaät chaát môù vi traàn.

Thoï haønh töôûng thöùc raèng TAÂM phaùp,

Nguõ aám goàm trong tieáng SAÉC TAÂM. *

* *

TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG Nguõ aám, neàn giaùo lyù caên baûn trong ñaïo Phaät. Nguõ

aám gồm: saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø moät toång hôïp cuûa “saùc thuû thuù” töùc laø moät chænh theå ñuû nguõ quan töù chi, nguõ taïng luïc phủ, hình thaønh “moät con ngöôøi phaøm phu” thaät söï hieän höõu. Moät con ngöôøi kieán hoaëc, tö hoaëc, traàn sa voâ minh vi teá hoaëc coøn nguyeân.

Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khi ñöôïc boài döôõng, xaây döïng, caûi taïo, goät röûa töøng phaàn kieán tö hoaëc con


ngöôøi sẽ tieán leân töøng böôùc vôùi nhöõng quaû vò: Tu ñaø hoaøn, Tö ñaø haøm, A na haøm vaø A la haùn. Luùc baáy giôø, caùi thaân saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc kia khoâng goïi “nguõ aám” nöõa, vì noù ñöôïc loät boû voâ minh, kieán tö hoaëc trong tam giôùi roài. Giôø ñaây, thaân aáy ñöôïc goïi vôùi teân thaân “nguõ uaån”. Chöõ “uaån” coù nghóa laø söï toå hôïp hình thaønh moät chænh theå goïi laø “ngöôøi”, moät con ngöôøi. Thaân A la haùn trôû leân khoâng goïi “aám” nöõa maø duøng “uaån”, nguõ uaån thaân.

“Nguõ aám voâ ngaõ” laø moät “thoaïi ñaàu”, moät “coâng aùn” THIEÀN vó ñaïi trong ñaïo Phaät. Thieàn giaû, Thieàn sö tu gioûi, ngöôøi ta coù theå quaùn trieät, chöùng ngoä toät cuøng nguoàn goác vuõ truï nhaân sinh quan qua thi ca “Nguõ AÁm Voâ Ngaõ” aáy. Ngöôøi ñeä töû Phaät hay moät Thieàn giaû maø nhaän thöùc thaáy ñöôïc caùi taùnh “phuø hö” cuûa “nguõ aám” thì con ñöôøng giaùc ngoä giaûi thoaùt ñang daïo böôùc theânh thang, vì ta ñaõ nhaän thaáy roõ Nguõ aám voâ ngaõ khoâng coøn nghi.

Haõy xem baûn ñuùc keát sau ñaây:

*

* *


90

Quaùn chieáu vaø tö duy thaáy roõ taùnh voâ ngaõ cuûa nguõ

aám. Ngöôøi ñeä töû Phaät taäp “buoâng boû”, taäp vieãn ly huyeãn hö seõ “VÖÔÏT QUA TAÁT CAÛ KHOÅ AÙCH” trong cuoäc ñôøi “NGUÕ TRÖÔÏC AÙC THEÁ” !

- Nguõ aám

khoâng thaät

- Nguõ aám

voâ ngaõ

- Nguõ aám

khoâng thaät

- Nguõ aám

voâ ngaõ

Phi vaät chaát, troáng roãng chæ coù giaû danh, duyeân sanh nhö huyeãn.

Sắc ấm (Vật chất)

Thức ấm (Tâm)

- Thoï

- Töôûng

- Haønh

-Thöùc

Vaät chaát, troáng roãng chæ coù giaû danh, duyeân sanh nhö huyeãn.

a. Noäi saéc:

b. Ngoaïi saéc:

- Tyû caên

- Thieät caên - Thaân caên

- YÙù caên

- Nhaõn caên - Nhó caên

- Höông traàn - Vò traàn - Xuùc traàn

- Phaùp traàn

- Saéc traàn - Thanh traàn



CAÙCH HAØNG PHUÏC TAÂM

CUÛA BOÀ TAÙT

Chuùng sanh möôøi loaïi coù xem khoâng,

Naêng sôû song vong baët tích toâng.

Ñoä taän voâ dö khoâng keû ñoä,

Nieát baøn raèng coù laïi raèng khoâng! *

* *


Ñöùc Phaät daïy cho haøng Boà taùt caùch haøng phuïc taâm ôû kinh Kim Cang Baùt Nhaõ Ba La Maät: Ñoái töôïng Thieàn cuûa Boà taùt laø möôøi loaïi “chuùng sanh”: Thai sanh, noaõn sanh, thaáp sanh, hoùa sanh, höõu saéc, voâ saéc, höõu töôûng, voâ töôûng, phi höõu töôûng, phi voâ töôûng. Möôøi loaïi chuùng sanh aáy vöøa laø ñoái töôïng Thieàn vöøa laø ñoái töôïng sôû ñoä cuûa Boà taùt.


92

Boà taùt haøng phuïc taâm “naêng ñoä” möôøi loaïi chuùng sanh “sôû ñoä” aáy, ñem laïi cho Boà taùt keát quaû theå nhaäp “cöùu caùnh Nieát baøn” ngang baèng thaønh quaû ba ñôøi chö Phaät ñaõ coù.*

Naêng ñoä, sôû ñoä Phaät daïy ôû kinh Kim Cang Baùt Nhaõ Ba La Maät laø naêng sôû toaøn dieän, heát thaûy nhöõng caùi gì coù trong khoâng gian voâ cöïc, thôøi gian voâ cuøng. Caùi gì con ngöôøi khaùi nieäm ñeán ñöôïc: Vuõ truï, nhaân sanh quan chaúng haïn, Boà taùt thaáy heát, bieát heát. Noùi roõ ra, taát caû ñeä töû Phaät thieàn ñònh gioûi, quaùn chieáu saâu ñeàu ñöôïc keát quaû giaùc ngoä chaân lyù, giaûi thoaùt phieàn naõo ngang nhau. Ngang nhau, nghóa laø khoâng thua keùm Nieát Baøn cuûa ba ñôøi chö Phaät ñaõ ñöôïc. Vì ñoù laø chaân lyù cuûa chung nhaân loaïi maø.

Tu haønh, ngöôøi ñeä töû Phaät haõy raùng maø hoïc giaùo lyù Phaät, roài tu. Phaûi hoïc, tu môùi keát quaû. Ngöôøi ta noùi: Tu maø khoâng học laø tu muø. Tu muø coù nghóa tu sai, tu baäy, tu traät, tu khoâng ñuùng chaùnh phaùp, coù khaùc gì naáu caùt mong ñöôïc coù côm aên, uoáng nöôùc boïng caây van xin laønh beänh, roõ laø voâ lyù, khoâng ñem an laïc haïnh phuùc cho ta ñöôïc.

Naêng sôû song vong laø phaùp Thieàn ñònh cao saâu toät cuøng trí tueä trong ñaïo Phaät. Phaùp tu cao thaâm vi dieäu aáy

* Ñoïc theâm Kinh Kim Cang Baùt Nhaõ Ba La Maät cuûa Nhö Huyeãn Thieàn Sö dòch, dieãn giaûi heát söùc roû raøng töø tröôùc tôùi nay. Neân thöôøng xuyeân thoï trì ñoïc tuïng Kinh Kim Cang Baùt Nhaõ Ba La Maät.


Ñaïi Boà taùt ñeàu phaûi haønh thieàn Naêng sôû song vong, môùi ngang baèng chö Phaät, môùi thaønh Phaät.

Nieát baøn, Cöïc laïc cuûa Phaät daïy, hai töø ñoù, hai caûnh giôùi ñoù coù hay khoâng ñeàu töø taâm ta. Cöïc laïc, Nieát baøn coù laø do lieãu nhôn chôù khoâng do sanh nhôn. Nghóa laø taâm ta tònh thì môùi coù caûnh “ñoä tònh”. Ñoä tònh töùc Cöïc laïc, taâm ta goät röûa, buoâng boû heát öu tö phieàn muoän, möøng, giaän, thöông, sôï, yeâu, gheùt, muoán. Ta ñem heát taøi saûn, nhaø cöûa xe coä, ruoäng vöôøn cho con chaùu chuùng noù quaûn lyù. Ta ôû khoâng chôi. Ta nhìn trôøi maây, non nöôùc, ñoùi thì aên chôi, khaùt uoáng chôi, trong ngöôøi caûm thaáy khoâng khoûe uoáng chuùt thuoác chôi, hoâm nay uoáng thuoác khoâng taùc duïng nöõa “cheát chôi”.

Nieát baøn laø vaäy ñoù, khoâng khaån nguyeàn laïy luïc ai caû. Bôûi vì, khoâng ai coù dö Nieát baøn ñeå ban taëng cho ai caû, Nieát baøn coù do lieãu nhôn, khoâng do ai ñoù laøm ra!

“Nieát baøn raèng coù laïi raèng khoâng”!

*

* *


94


Choã TRUÏ TAÂM CUÛA BOÀ TAÙT

Luïc caûnh phaøm phu: Choã truï taâm,

Vì Taâm truï Caûnh hoùa ra Traàn.

Vaän taâm boá thí caên traàn aáy,

Voâ truï taâm khoâng caûnh tòch nhieân. *

* *


“Saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp” saùu moùn aáy voán laø nhöõng hieän töôïng nhaân duyeân sanh. Ñöông nhieân, söï sanh khôûi, söï hieän höõu aáy vaãn laø huyeãn sanh, huyeãn dieät. Mong manh huyeãn hoùa hôn laø luïc caûnh aáy thuoäc thaønh phaàn “Phi vaät theå” so vôùi ñoäng vaät, thöïc vaät vaø khoaùng vaät. Vaäy maø, do voâ minh cuûa con ngöôøi, moät loaïi “phi vaät theå” khaùc, khieán cho saùu caûnh: Saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp voán voâ tö aáy thaønh “traàn”, töùc laø saùu thöù “nhieãm oâ”. Kinh ñieån goïi chuùng caùi teân “luïc


traàn”. Sôû dó “luïc caûnh” mang teân “luïc traàn”, truy nguyeân do chaáp, do truïÏ. TruïÏ, chaáp laøm cho luïc caûnh hoùa ra luïc traàn. Chôù caên traàn naøo coù loãi chi ñaâu! Khi ñaït ñaïo roài, chôït tænh: “Chôn giaùc voâ coâng, caên traàn haø cöïu”, bieát ra thì vieäc ñaõ roài!

Baát cöù ai, muoán mình laø ñeä töû Phaät, phaûi hoïc tu Boà taùt haïnh, hoïc veà caùch TRUÏ taâm. Truï saéc, truï thanh, truï höông, truï vò, truï xuùc, truï phaùp laø caùch truï ñeå roài ñau khoå, truï vôùi laù chaén voâ minh, truï cuûa phaøm phu, maõi maõi luaân hoài trong luïc ñaïo, tam giôùi, khoâng coù ngaøy ra. Phaûi hoïc truï baèng caùch “voâ truï”.

“Öng voâ sôû truï nhi sanh kyø taâm”. Boà taùt neân phaùt khôûi taâm voâ truï. Ñöøng truïÏ chaáp saéc, ñöøng truï chaáp thanh, ñöøng truï chaáp höông, ñöøng truï chaáp vị, ñöøng truï chaáp xuùc, ñöøng truï chaáp phaùp. Taâm coøn truï laø ñaõ phaïm phaûi sai laàm. Vì sao vaäy? Bôûi vì “vaïn phaùp giai khoâng, duyeân sanh nhö huyeãn”. Truï vôùi khoâng coù gì, truï vôùi aûo aûnh thì mình ñöôïc caùi gì? Ngöôøi trí muoán qua soâng, ai ñi oâm thaây ma taû tôi saép raõ.

Khoâng neân truï saéc, Khoâng neân sanh taâm truÏ thanh, Khoâng neân sanh taâm truï höông, Khoâng neân sanh taâm truÏ vò, Khoâng neân sanh taâm truÏ xuùc, Khoâng neân sanh taâm truÏ phaùp, Boà taùt neân sanh taâm “voâ truï”.

Sanh taâm voâ truï ñoái vôùi luïc caûnh töùc laø Boà taùt haønh Boá thí Ba la maät moät caùch vieân maõn roài. Töùc laø Boà


96

taùt haønh thaâm Baùt Nhaõ Ba La Maät roài. Boà taùt ñaõ chieáu kieán nguõ uaån giai khoâng roài. Boà taùt ñaït tôùi ñænh toät cao cuûa caùc thieàn ñònh laø: “Voâ trí vaø voâ ñaéc”.



YÙ PHAÄT

Phaät phaùp vì ngöôøi roõ chaúng ngoa,

Nhaân sinh an laïc thoûa loøng ta.

Traàn gian tònh ñoä laø tieâu chí,

Voâ ngaõ voâ nhôn... ñaïo Thích Ca. *

* *


Ñöùc Phaät Thích Ca, töø khi thaønh Phaät döôùi coäi Boà ñeà cho ñeán luùc nhaäp dieät ôû Ta la song thoï, thôøi gian 49 naêm kinh söû Phaät löôïc ghi, NGƯỜI chæ laøm moät vieäc: “Bạt teá meâ luaân, trang nghieâm phöôùc haûi”. Ñeå khaúng ñònh ñieàu ñoù, chuùng ta haõy ñoïc lôøi chaâu ngoïc cuûa haøng tieàn boái ñeå laïi theå hieän qua hai caâu ñoái taïi chuøa Quaùn Söù Thuû ñoâ Haø Noäi:


98

歷劫為明君, 為良將, 為孝子, 為導師, 運用真如, 結無量善緣, 莊嚴福海.

現世棄珍寶, 棄妻孥, 棄國城, 棄王位, 圓成大覺, 說恆沙妙法, 拔濟迷淪.

Phieân aâm:

Lòch kieáp, vi minh quaân, vi löông töôùng, vi hieáu töû, vi ñaïo sö, vaän duïng chaân nhö, keát voâ löôïng thieän duyeân, trang nghieâm phöôùc haûi.

Hieän theá, khí traân baûo, khí theâ noa, khí quoác thaønh, khí vöông vò, vieân thaønh ñaïi giaùc, thuyeát haèng sa dieäu phaùp, baït teá meâ luaân.

Dòch nghóa:

Traûi soá kieáp, laøm minh quaân, laøm töôùng gioûi, laøm con thaûo, laøm ñaïo sö, vaän duïng chaân nhö, keát voâ soá duyeân laønh, môû lôùn theâm bieån phöôùc.

Hieän ñôøi naøy, boû chaâu baùu, boû vôï con, boû quoác thaønh, boû vöông vò, noùi haèng sa dieäu phaùp, cöùu vôùt keû traàm luaân.

Roõ raøng laø nhö vaäy. Nhaän xeùt lyù lòch quaù trình haønh ñaïo, Phaät xuaát thaân töø hoaøng toäc, suoát ñôøi khoâng noùi ñeán quoác keá daân sanh. Vaên,võ song toàn, taøi naêng toùt chuùng maø khoâng tham gia luaän ñaøm chính trò, quaân söï. Kinh ban teá theá, ñòa vò thaùi töû ñuû ñieàu kieän phaùt huy.


Vaäy maø, moät ñôøi haønh ñaïo, Phaät ñoùng vai moät keû aên xin, moät ngöôøi Khaát só vaø chæ laøm moät vieäc:

Thuyeát haèng sa dieäu phaùp, baït teá meâ luaân.

Keát voâ löôïng thieän duyeân, trang nghieâm phöôùc haûi.

“Phaät phaùp vì ngöôøi roõ chaúng ngoa,

“Nhaân sinh an laïc thoaû loøng ta.

“Traàn gian tònh ñoä laø tieâu chí,

“Voâ ngaõ voâ nhôn, ñaïo Thích Ca.

Roõ raøng laø nhö vaäy.

Muoán chuyeån Ta baø thaønh Tònh ñoä

Muoán chuyeån phieàn naõo thaønh Boà ñeà

Muoán chuyeån sanh töû ra Nieát baøn.

Ai khoâng ly töù töôùng: Ngaõ, nhôn, chuùng sanh, thoï giaû; khoâng luyeän ñöùc: Voâ ngaõ, voâ nhôn, voâ chuùng sanh, voâ thoï maïng, maø mong coù ñöôïc an laïc, coù ñöôïc giaùc ngoä, coù ñöôïc giaûi thoaùt thì: “Traùi yù Phaät roài”!

*

* *


100


THAØNH PHAÄT

Phaät daïy Vaên Thuø moät chöõ Tri,

Voâ minh huyeãn moäng ñeå loøng ghi.

Huyeãn taâm huyeãn caûnh buoâng huyeãn trí,

Vónh ñoaïn voâ minh: Phaät, vaäy thoâi! *

* *


Hoïc vaø tu giaùo lyù Nhôn thöøa, Thieân thöøa, Thanh vaên thöøa, Vieân giaùc thöøa nghe noùi Quaû vò Phaät, thaønh Phaät thì ham laém. Tu Boà taùt Ñaïi thöøa, trình ñoä giaùc ngoä ñaït ñeán toái thöôïng “Ñaúng giaùc”, caùc ngaøi ñaõ hieåu ra raèng: Vaán ñeà Thaønh Phaät, söï thaät khoâng coù thaønh gì caû, Nhö Lai goïi laø thaønh Phaät vaäy thoâi.

Nguû say nhaém maét, caûnh vaät: Nuùi soâng ñoàng noäi, trôøi maây chim thuù khoâng coù, thaáy coù gọi laø moäng.


Thöùc tænh môû maét, caûnh vaät: Nuùi soâng ñoàng noäi, trôøi maây chim thuù chæ laø nhôn duyeân sanh, huyeãn coù khoâng thaät, chaáp cho laø thaät. Ñoù laø töôûng, do voïng töôûng cuûa con ngöôøi.

Vui soáng vôùi caûnh moäng, baèng loøng vôùi voïng töôûng, Phaät goïi laø meâ nhôn. Tænh moäng heát meâ, bieát roõ moäng meâ, ra khoûi meâ moäng, Phaät goïi laø Giaùc giaû.

Meâ nhôn töùc phaøm phu, Giaùc giaû laø Phaät. Cuõng moät con ngöôøi, khoâng heà thay xöông ñoåi thòt ñeå “trôû thaønh”…

Chuùng ta thöû ñoïc baøi keä truøng tuïng Kinh Vieân Giaùc ñeå cuûng coá nieàm tin:

Keä raèng:

Vaên thuø oâng neân bieát

Taát caû chö Nhö Lai

Nhaân ñòa thuôû ban ñaàu

Ñeàu duøng trí tueä giaùc

Nhaän roõ caùc voâ minh

Bieát chuùng nhö khoâng hoa

Maø ñöôïc khoûi löu chuyeån

Ngöôøi moäng thaáy vieäc moäng

Khi tænh chaúng coù gì.


102

Theå Giaùc nhö hö khoâng

Bình ñaúng khoâng ñoäng chuyeån

Giaùc khaép möôøi phöông coõi

Goïi laø THAØNH PHAÄT ñaïo

Caùc huyeãn dieät khoâng choã

THAØNH PHAÄT cuõng khoâng thaønh

Vì taùnh Giaùc vieân maõn

Boà taùt nöông nôi ñaây

Maø phaùt Boà ñeà taâm

Chuùng sanh trong haäu theá

Nöông ñaây khoûi taø kieán.



Laøm gì ñeå

THAÁY ÑÖÔÏC NHÖ LAI

Muoán thaáy Nhö Lai bieát phaùp thaân,

Löu thanh luyeán saéc keû voâ phaàn.

Meâ taâm taø ñaïo duyeân (vòn) thanh saéc,

Chaúng thaáy Nhö Lai, bieát Phaùp thaân. *

* *


Moân ñoà ñeä töû Phaät, thoâng thöôøng bieát Phaät qua ba

thaân:

- Thanh tònh Phaùp thaân.

- Vieân maõn Baùo thaân.

- Thieân baùch öùc hoùa thaân.


104

Thanh tònh Phaùp thaân töùc laø Nhö Lai. Thanh tònh Phaùp thaân, thaân aáy theá naøo? Thaân coù nghóa “hoäi tuï”, “toå hôïp”, “chöùa nhoùm”. Thanh tònh Phaùp thaân laø danh ngoân bieåu thò taùnh thanh tònh voán coù cuûa hieän töôïng vaïn phaùp. Taùnh thanh tònh cuûa vaïn phaùp hoäi tuï vaøo moät goïi ñoù laø Phaùp thaân, laø Nhö Lai. Do vaäy kinh Kim Cang Baùt Nhaõ Ba La Maät ñònh nghóa:

如來者,即諸法如義,若有人言,如來若來,若去若坐若臥,不能解我所說義,如來者無所從來,亦無所去,故名如來.

(Nhö Lai giaû, töùc chö phaùp nhö nghóa. Nhöôïc höõu nhôn ngoân: Nhö Lai nhöôïc lai, nhöôïc khöù, nhöôïc toïa, nhöôïc ngoïa, baát naêng giaûi ngaõ sôû thuyeát nghóa. Nhö Lai giaû voâ sôû tuøng lai dieäc voâ sôû khöù, coá danh Nhö Lai.)

Phaùp cuûa Phaät “Voâ thöôïng thaäm thaâm vi dieäu” cho neân ñeä töû Phaät chöa hoïc hieåu yù nghóa vi dieäu thaäm thaâm, thì chæ bieát vaø thaáy Phaät qua dung maïo Phaät vaø Theá Toân. Ñaúng Giaùc Boà taùt vöôït treân haøng Thaäp ñòa môùi thaáy ñöôïc Nhö Lai.

Noùi theá, nhöng Phaät töû chuùng ta ñöøng hieåu laàm: Do ñòa vò cao, quyeàn haïn lôùn, ñöôïc thaân caän Phaät maø coù ñöôïc söï öu ñaõi cuûa Nhö Lai ñaâu nheù!

Ñaây laø tieâu chí Phaät neâu ra, ñeå cho haøng ñeä töû muoán thaáy Nhö Lai laøm chuaån treân böôùc ñöôøng tu hoïc.


若以色見我, 以音聲求我

是人行邪道, 不能見如來 Phieân aâm: Nhöôïc dó saéc kieán ngaõ

Dó aâm thanh caàu ngaõ

Thò nhôn haønh taø ñaïo

Baát naêng kieán Nhö Lai

Dòch nghóa:

Neáu caên cöù saéc töôùng hình maïo, mong thaáy Nhö Lai, neáu caên cöù treân aâm thanh thuyeát phaùp cuûa Phaät, neáu van xin caàu nguyeän tuïng taùn ñeå mong muoán gaëp Nhö Lai, ngöôøi aáy tu taø ñaïo, khoâng bao giôø thaáy gaëp Nhö Lai.

Vaäy, Boà taùt thaáy ñöôïc Nhö Lai do khoâng queân lôøi Phaät daïy. Quan troïng hôn laø Boà taùt thöôøng soáng trong quaùn chieáu, trong tónh löï, trong tö duy maø ñöôïc thaáy Nhö Lai.

Vieân maõn baùo thaân: laø thaân do “quaû baùo” cuûa mình ñaõ troàng nhaân, nay coù thaân 32 töôùng toát, 80 vẻ ñeïp, coù taøi naêng, coù trí tueä, coù khaû naêng giaùc ngoä chaân lyù, thaønh baäc Giaùc giaû, ngöôøi ñôøi goïi laø Phaät. Baùo thaân töùc thaân Thaùi töû Taát Ñaït Ña, ngöôøi ñang laø Phaät aáy! Thôøi Phaät taïi theá, ngöôøi bình daân AÁn Ñoä thöôøng ñöôïc gaëp Phaät, thaáy Phaät, cuùng döôøng Phaät qua Baùo thaân.


106

Thieân baùch öùc hoùa thaân: laø thaân hoùa hieän treân böôùc ñöôøng giaùo hoùa. Ví duï: Gaëp vua, Phaät vaän duïng ngoân töø, tö caùch, nghi thöùc, noùi phaùp thuyeát phuïc vua. Gaëp ngöôøi haï tieän, Phaät tuøy cô quyeàn bieán gaàn guõi daãn daét giaùo hoùa ngang baèng caên cô trình ñoä hoï, khoâng ñeå ngöôøi cuøng khoå coù maëc caûm töï ti.

Ba thaân khoâng rôøi moät. Moät thaân coù ñuû haøm löôïng Giaûi thoaùt Giaùc ngoä cuûa ba. Ñoù laø neàn giaùo lyù “Nhaát töùc nhaát thieát, nhaát thieát töùc nhaát” cuûa ñaïo Phaät.



TUOÅI THOÏ

Tuoåi cao duø laém cỡ con ruøa,

Tích luõy voâ vaøn nieäm ñöôïc thua.

Phuù quí vinh hoa tuoàng aûo hoùa,

Lôïi quyeàn danh vò töïa khoâng hoa.

Töû sanh beänh laõo vaân lai khöù,

Thaønh truï tieâu khoâng moäng tænh meâ.

Moät kieáp khoâng tu muoân kieáp khoå,

Traàn gian taïm truù haõy quay veà! *

* *


Nieân cao thoï tröôûng, theá gian khoâng ai khoâng öôùc

mong caùi ñieàu “Haïnh phuùc” ñoù.


108

Soáng khoûe maïnh, soáng vui töôi, soáng an laønh, soáng haïnh phuùc, soáng ñaïo ñöùc, soáng lôïi mình, lôïi ngöôøi, lôïi nhaân quaàn xaõ hoäi. Söï soáng ñöôïc vaäy thaät laø quí hoùa cho ñôøi, cho tuoåi treû, chaùu con. Ngöôøi xöa noùi: “Cöông queá chi taùnh, duõ laõo duõ taân”. Coù nghóa laø taùnh göøng taùnh queá caøng giaø caøng cay. Tuoåi cao, ñöùc lôùn seõ laø coå thuï trong coâng vieân, nhieàu ngöôøi hoan hyû.

Ñaõ laø ñôøi thì “muoân vaïn nẻo”, toái saùng chuyeän nghìn naêm, “phuù quí hoa gian loä, coâng danh thủy thöôïng aâu” laø ñieàu coù thaät. Tröôøng thoï ñeå chòu ñöïng, ñeå chöùng minh caûnh “taøi”, “maïng” töông ñoá. Ñeå chaïm traùn vôùi “Nhöõng ñieàu troâng thaáy maø ñau ñôùn loøng” thì chaúng vui söôùng, haïnh phuùc gì!

Con Ruøa öôùp xaùc ôû ñeàn Ngoïc Sôn trong hoà Göôm thuû ñoâ Haø Noäi, caùc nhaø khoa hoïc tìm hieåu, ñaùnh giaù Ruøa 500 tuoåi. Theá nhöng, cho ñeán theá kyû XXI naøy, luõ ruøa döôùi ñaùy hoà, cuõng nhö maët nöôùc hoà Hoaøn Kieám ñeán nay, ñaïi theå chaúng coù gì hôn keùm.

Giaùo lyù ñaïo Phaät daïy: Tröôøng thoï hay ñoaûn thoï khoâng laø vaán ñeà quan troïng. Chaân lyù vuõ truï:

世間無常,國度危脆,四大苦空,五廕無我

“Theá gian voâ thöôøng, quoác ñoä nguy thuùy, töù ñaïi khoå khoâng, nguõ aám voâ ngaõ”


Laáy yù nghóa maø suy, thi ca “Tuoåi thoï” nhaèm saùch taán ngöôøi con Phaät: Soáng maø an laïc haïnh phuùc, lôïi laïc quaàn sanh, söï soáng aáy coù yù nghóa.

Soáng maø taâm saàu baïch phaùt, traàm mình trong vuõng lôïi danh, coät coå trong laøn xa maõ, thì uoång kieáp! Haõy tænh ngoä ñeå quay veà!

Khoå haûi voâ bieân, hoài ñaàu thò ngaïn.

Nghóa laø: Bieån khoå meânh moâng, quay ñaàu laø beán.


110


AÂM VANG CAÛNH TÆNH

Moät kieáp phuø sinh moät kòch tröôøng,

Ñoàng saøng dò moäng kòch theâ löông!

Say söa moäng caûnh ai ngöôøi tænh?

Tænh giaác noàng say moäng kòch tan. *

* *


Neáu chuùng ta daùm nhìn söï thaät, khoâng che giaáu söï thaät vaø noùi söï thaät, thì moïi ngöôøi coù theå ñoàng yù vôùi nhau rằng:

“Moät kieáp phuø sinh moät kòch tröôøng”

Ñôøi ngöôøi so vôùi khoâng gian voâ cöïc, thôøi gian voâ cuøng thì roõ laø kieáp phuø du sôùm sanh chieàu cheát, nhö maây raùng buoåi chieàu taøn, phuùt choác chæ coøn laïi hö voâ.


Kòch ôû Kòch tröôøng, thöôøng laø ñoaûn kòch. Dieãn xuaát hai, ba tieáng ñoàng hoà. Raát chaúng may cho ai bò baét buoäc ñoùng vai tröôøng kòch hyû, noä, aùi, oá, ai, cuï, caøng doàn daäp caøng guùt thaét lieân tuïc, ngöôøi ta môùi khen laø vôû kòch hay. Vaäy maø, taát caû chuùng ta döôøng nhö ai cuõng töï nguyeän cho mình ñöôïc ñoùng vai troø Kòch só.

Nhaân loaïi treân toaøn theá giôùi, ñeán theá kyû XXI hieän nay, hôn 8,4 tyû ngöôøi cuøng soáng chung vôùi thoûa öôùc “ñoàng saøng, dò moäng” neân theá giôùi khoâng coù luùc hoøa bình, con ngöôøi chaúng coù ngaøy an laïc!

Tænh giaác noàng say, con ñöôøng thaúng taét nhaát, ñoù laø con ñöôøng tìm hieåu giaùo lyù Phaät, hoïc Phaät vaø tu theo lôøi Phaät daïy, chæ coù ñöùc Phaät, giaùo lyù ñaïo Phaät môùi chæ ñaâu laø Quaû khoå, ñaâu laø Nhaân khoå. Theá naøo laø Quaû vui, theá naøo laø Nhaân vui.

Ngaøy naøo nhaân loaïi coøn baèng loøng laën huïp chìm saâu trong bieån khoå tham, saân, si. Ngaøy naøo nhaân loaïi coøn hoan hyû ñam meâ taøi, saéc, danh, thöïc, thuøy cuoàng nhieät thì “moäng chöa tænh, kòch chöa tan”. Ñeå an uûi mong manh xoa dòu veát thöông loøng ræ maùu, ñaønh möôïn hai caâu thô cuoái baøi “Thaêng long thaønh hoaøi coå” cuûa baø Huyeän Thanh Quan ngaâm nga maø an uûi:

“Nghìn naêm göông cuõ soi kim coå,

“Caûnh ñaáy ngöôøi ñaây luoáng ñoaïn tröôøng”.


112


THUYEÁT PHAÙP ?

Tay chæ vaàng traêng chaúng chæ gì!

Trôøi xanh maây traéng ñeán roài ñi.

Ai ngöôøi “baát thuû ö chö töôùng”,

“Baát ñoäng nhö nhö” Phaät nhaõn thöøa. *

* *


Phaùp töùc laø vaïn vaät hieän töôïng, moãi moät vaät, moät hieän töôïng, moät daïng vaät chaát, ñaïo Phaät goïi laø moät PHAÙP. Nhìn trôøi xanh laø moät Phaùp. Thaáy maây traéng laø moät Phaùp. Thaáy ngöôøi treû, thaáy moät Phaùp. Thaáy ngöôøi giaø, thaáy moät phaùp. Thaáy quan taøi, thaáy moät ñaùm ma… thaáy moät Phaùp. Nghe gioïng ñaøn Nam ai naõo nuøng, thaûm thieát laø nghe moät Phaùp. Nghe ñieäu ca ai oaùn, nghe Phaùp. Ngöûi muøi höông, ngöûi Phaùp. Neám vò ngoït, neám Phaùp.


Xuùc vôùi moät vaät, chaïm xuùc Phaùp. Nghó ngôïi vaø nghó ngôïi laø nhieàu Phaùp hieän ra cuøng moät luùc.

Noùi ruùt laïi, taát caû hieän töôïng vaät chaát thieân hình vaïn traïng ñoái töôïng cuûa thaáy, nghe, ngöûi, neám, xuùc, bieát “saùu caên” cuûa con ngöôøi ñeàu goïi laø “phaùp”.

Ngöôøi ta noùi laø Phaät thuyeát phaùp, Phaät thì noùi Nhö Lai chaúng coù thuyeát phaùp gì. Taïi sao vaäy?

Taïi vì phaùp Phaät noùi ra, khoâng phaûi cuûa Phaät. Sanh, giaø, bònh, cheát, khoå. Söï khoå aáy khoâng phaûi do Phaät thuyeát phaùp môùi coù khoå. Thöông yeâu maø chia ly, gheùt nhau maø chung chaï, theøm thuoàng maø khoâng toaïi nguyeän, thaân theå maát quaân bình… khoå. Nhöõng ñieàu khoå aáy, ai ai cuõng coù quyeàn thoï duïng ngang nhau. Ñieàu ñoù khoâng phaûi do Nhö Lai noùi, Nhö Lai cho con ngöôøi môùi ñöôïc höôûng. Laáy yù Phaät maø suy, roõ raøng Nhö Lai chaúng thuyeát phaùp gì ngoaøi söï vaän chuyeån, söï tuaàn hoaøn, söï toàn taïi söï maát ñi theo qui luật tự nhieân. Duyeân sanh, duyeân dieät theo doøng nhaân quaû cuûa vuõ truï vaïn höõu.

Ngöôøi ñeä töû naøo noùi Phaät thuyeát phaùp laø voâ tình phæ baùng Nhö Lai. Taïi sao? Taïi vì trí tueä Giaùc ngoä cuûa Nhö Lai voâ cuøng voâ cöïc. Nhöõng phaùp Nhö Lai noùi trong 12 boä kinh chæ laø phaùp cöùu caáp, cöùu nguy chuùng sanh thoâi. Phaùp maø Nhö Lai chöùng, Nhö Lai bieát khoâng phaûi chæ coù maáy taïng kinh töøng aáy. Nöôùc vuõng, nöôùc ao khoâng neân noùi ñoù laø nöôùc bieån.


114

Phaùp Nhö Lai noùi ví nhö ngoùn tay chæ traêng. Ngöôøi trí nöông ngoùn tay maø nhìn traêng chứ ngoùn tay khoâng laø traêng. Phaät daïy: Laø ñeä töû tu hoïc Ñaïi thöøa, caùc ngöôøi neân tu taäp: “Baát thuû ö töôùng, nhö nhö baát ñoäng”.

Nghóa laø: Haõy tu haïnh Khaát só ñi! Caùc thaày Tyø kheo! Caùc thaày haõy coá gaéng vieãn ly:

“Baát öng truï saéc sanh taâm, baát öng truï thanh höông vò xuùc phaùp sanh taâm. Öng voâ sôû truï nhi sanh kyø taâm”.

Ñaáy! Nhö Lai baøy veõ caùch cho caùc thaày Tyø kheo vaäy thoâi, Nhö Lai khoâng coù gì ñeå goïi laø thuyeát phaùp ñaâu nheù!



NEÁU ÑÖÔÏC ÖÔÙC !

Toâi öôùc toâi nhö Saéc vôùi Khoâng,

Öôùc xa theá söï vaán vöông loøng.

Öôùc lìa nguõ duïc, ly tam giôùi,

Öôùc ñöôïc hoøa tan töï phaùp thaân. *

* *


Giaùo lyù Baùt nhaõ Ñaïi thöøa chæ roõ: Saéc chaúng khaùc Khoâng, Khoâng chaúng khaùc Saéc, Saéc laø Khoâng, Khoâng laø Saéc. Nhaän thöùc nguoàn giaùo lyù Saéc Khoâng, Khoâng Saéc laø ngöôøi theå nhaäp töøng phaàn chaân lyù “baát töùc baát ly” cuûa hieän töôïng vaïn phaùp.

Saéc laø khoâng: Tìm baûn chaát vaø töï taùnh cuûa noù ñeå sanh ra noù thì Khoâng.

Khoâng laø saéc: Vaät chaát hieän töôïng duø huyeãn nhöng tieàn caûnh vaãn hieän Coù.


116

Baøi hoïc “Saéc”, “Khoâng” môùi nghe qua ngöôøi ta töôûng laø “sô cô” deã bieát. Bôûi vì, baøi Baùt Nhaõ Taâm Kinh 360 chöõ aáy, hoài vaøo chuøa , sau baûy ngaøy caïo toùc, thaønh chuù Tieåu laø Ta ñaõ thuoäc loøng roài. Söï thaät khoâng phaûi vaäy, taâm trí con ngöôøi hoøa quyeän vôùi nghóa “saéc” “khoâng” aáy, chỉ coù trình ñoä “voâ sanh phaùp nhaãn” môùi coù ñöôïc öôùc mô ñoù.

“Öôùc xa theá söï vaán vöông loøng”

Ñaáy laø öôùc mô bình dò cuûa baát cöù chuùng sanh naøo treân “traàn theá”. Bôûi vì ñoù laø moät khoå trong voâ vaøn khoå. “Khoå haûi voâ bieân”

“Öôùc lìa nguõ duïc, ly tam giôùi”

Ñaây laø moät öôùc mô laønh, öôùc mô thaùnh thieän ñaùng taùn döông tuøy hyû. Nhöng töï quaùn chieáu xem coi öôùc mô cuûa mình coù töông xöùng, phuø hôïp với ngoaïi caûnh, noäi taâm trong moâi tröôøng, trong hoaøn caûnh khaû thi khoâng? Chôù öôùc mô ñeå maø mô ước thì öôùc mô ñoù chaúng coù giaù trò gì ñoái vôùi ngöôøi ñeä töû Phaät.

“Öôùc ñöôïc hoøa tan vôùi phaùp thaân”

Phaùp thaân Tyø Loâ Giaù Na nghóa laø hieän töôïng vaïn phaùp, töï taùnh thanh tònh, töï taùnh trong saùng khoâng oâ nhieãm. ÔÛ nôi naøo, choán naøo töï taùnh aáy vaãn chaân vaãn nhö vì voán vaäy.


Ñieàu öôùc thöù tö, thi nhaân muoán mình trôû thaønh moät Thieàn giaû:

不住於相, 如如不動 Baát truï ö töôùng, nhö nhö baát ñoäng.

Ñaõ laø öôùc thì thöôøng ñi gheùp vôùi moäng hay mô, cuõng nhö caàu thöôøng ñi ñoâi vôùi nguyeän. Thật ra đừng ai tin töôûng gì ôû söï “caàu nguyeän”, “öôùc mong” vì noù khoâng thực teá.

Coù leõ Thi ca naøy laø moät caùch côït ñuøa aån tình nhaéc kheùo cuûa Nhö Huyeãn Thieàn sö chaêng? Ñuùng roài! Heøn chi ñaàu ñeà Thi ca roõ raøng laø coù chöõ NEÁU…!


118

Phaàn II: TOÀI TAØ



THIEÂN THUÛ THIEÂN NHAÕN I

OÂng gì? oâng bieát oâng chaêng nhæ?

Nghìn maét nghìn tay, caû loá ñaàu!

Dò daïng baåm sinh trong buïng meï,

Hay laø daàn lôùn nhuù theâm ra? *

* *


Phaät Thích Ca voán laø moät ngöôøi trong coäng ñoàng nhaân loaïi. Töø luùc tu nhaân cho ñeán khi thaønh Phaät, ngöôøi khoâng noùi, khoâng nghó, khoâng laøm nhöõng gì ngoaøi muïc ñích ñem laïi söï an laïc, söï giaùc ngoä vaø giaûi thoaùt cho con ngöôøi. Ñöùc Phaät cuõng nhö toaøn boä giaùo lyù tam taïng cuûa ñaïo Phaät, tuyeät ñoái phuû nhaän taâm töôûng sieâu hình, yù töôûng hoang ñöôøng huyeãn hoaëc.


120

Moät soá chuøa Phaät giaùo Vieät Nam Taïo vaø Thôø caùi ngaãu töôïng ngaøn tay, ngaøn maét vaø hôn chuïc caùi ñaàu. Neáu pho ngaãu töôïng ñoù laø ngöôøi thì söï naûy sinh vaø caáu truùc aáy hoaøn toaøn phi lyù. Vaäy ngaãu töôïng ñoù laø gì? Phaät Thích Ca haún laø khoâng traû lôøi ñöôïc? Bôûi vì, nhaân loaïi chöa coù hình töôùng nhö vaäy xuaát hieän treân nhaân gian bao giờ.

Giôø ñaây, Phaät töû chuùng con xin hoûi Hoøa thöôïng:

- Thöa Hoøa thöôïng: OÂng ñoù laø oâng gì?

- Thöa Hoøa thöôïng: OÂng ñoù ngöôøi nöôùc naøo?

- Thöa Hoøa thöôïng: OÂng aáy chuûng toäc naøo?

- Thöa Hoøa thöôïng: OÂng ñoù dò daïng quaùi thai trong buïng meï hay laø sanh ra roài ñaàu tay môùi moïc töø töø...?

- Thöa Hoøa thöôïng: OÂng ngaãu töôïng naøy tu haønh xong, keâu oâng aáy baèng gì? Quaû vò gì? OÂng naøy hôn Phaät Thích Ca tôùi...caû chuïc caùi ñaàu, hôn 998 caùnh tay vaø 998 con maét???

Hoøa thöôïng taùc giaû pho ngaãu töôïng chaéc chaén khoâng caùch naøo giaûi ñaùp hôïp lyù ñöôïc. Pho ngaãu töôïng naøy ñaàu ñoäc nhieãm oâ bieát bao nhieâu taâm laønh trong traéng, khieán cho lôùp lôùp ngöôøi trôû thaønh nheï daï caû tin, sôï haõi tröôùc thaàn töôïng sieâu hình huyeãn hoaëc, töï ñaùnh maát yù


chí tröôïng phu, nghò löïc kieân cöôøng töï chuû cuûa chính mình.

Moïi ngöôøi trong chuùng ta ñaùng ñeå taâm suy gaãm caâu chaâm ngoân cuûa haøng tieàn boái ñeå laïi ñaïi khaùi nhö döôùi ñaây:

- Laøm thaày thuoác phaïm sai laàm, gieát cheát... moät hoaëc vaøi...maïng ngöôøi.

- Laøm vaên hoùa phaïm sai laàm, gieát cheát taâm trí saùng suoát cuûa con ngöôøi töø theá heä naøy ñeán theá heä khaùc khoâng löôøng heát ñöôïc.


122


THIEÂN THUÛ THIEÂN NHAÕN II

Ta chaúng oâng gì? Chaúng khaùc ai!

Ñaàu coøn khoâng coù noùi chi tay.

Voâ minh! Töôûng töôïng thaân ta theá,

Löøa ñaûo nhaân gian “caùi quaùi thai”. *

* *


Maát moät thôøi gian truy taàm döõ lieäu lòch söû pho ngaãu töôïng ngaøn tay ngaøn maét aáy, ngöôøi ta cho bieát ñoù laø coát töôïng Boà taùt Quaùn Theá AÂm.

Ñeä töû Phaät hoûi: Thöa Quaùn Theá AÂm Boà taùt, Ngaøi coù thaân hình kyø dò vaäy sao? Khoâng phaûi con ngöôøi, laøm sao thaønh Phaät ñöôïc, thöa Ngaøi? Ngaøi khaùc vôùi... hôn taùm tyû nhôn loaïi hieän coù, Ngaøi khaùc Phaät Thích Ca... roài Ngaøi seõ thaønh gì ?


Boà taùt Quaùn Theá AÂm coù veû söûng soát, ngaïc nhieân, ñaâu coù ngôø ñeä töû Phaät, hoï ñem mình ra laøm troø “rung caây nhaùt khæ” aáy, vöøa huø doïa vöøa bòp bôïm ñeå baùn caùi uy linh aûo cuûa mình cho daân chuùng traàn gian.

Boà taùt Quaùn Theá AÂm nieäm danh hieäu ñöùc Boån sö Thích Ca, roài ñoïc laïi thô raèng:

Ta chaúng oâng gì? Chaúng khaùc ai!

Ñaàu coøn khoâng coù noùi chi tay.

Voâ minh! Töôûng töôïng thaân ta theá,

Löøa ñaûo nhaân gian “caùi quaùi thai”!


124


THIEÂN THUÛ THIEÂN NHAÕN III

Quaùn AÂm Boà taùt chính laø ta,

Ñaâu coù ñaàu, tay, maét dò kyø...

Thaân maãu coù thai nhö theá aáy?

Laøm sao sanh nôû? “Giaùo gian”... Ô ? *

* *


Boà taùt Quaùn Theá AÂm khaúng ñònh vôùi haøng Phaät töû, vôùi huynh ñeä tæ muoäi raèng: Quaùn Theá AÂm ta khoâng coù nhieàu tay vaø nhieàu ñaàu kyø quaùi phi nhaân loaïi nhö vaäy. Quaùn AÂm ta khoâng theå coù baát cöù duyeân côù naøo khaùc vaø hôn ñöùc Boån sö Thích Ca Maâu Ni cuûa ta ñöôïc. Laøm sao Quaùn AÂm Boà taùt ta hôn Phaät ta ñeán nhöõng 998 tay, 998 maét, caû chuïc caùi ñaàu? Vaø khaùc vôùi Phaät ta chieác thaân kyø


dò aáy? Ta khoâng theå hôn Phaät, ta khoâng theå khaùc Phaät, ta laø ñeä töû Phaät, tu hoïc theo con ñöôøng giaûi thoaùt giaùc ngoä cuûa Phaät maø thoâi.

Quaùn Theá AÂm Boà taùt khaúng ñònh: Ngöôøi baøy veõ taïc ñuùc ngaãu töôïng ngaøn tay ngaøn maét laø thaønh phaàn toân giaùo baát chaùnh, tham ueá lôïi oâ danh, muoán laøm “Toå”, muoán coù “danh gì vôùi nuùi soâng...” baøy veõ vôùi taâm töôûng hoang ñöôøng cuûa con ngöôøi coù haït gioáng hoang ñöôøng. Nhaân loaïi hieän höõu ôû ñòa caàu cho tôùi naêm naøy caên cöù theo DL ñaõ coù 2008 naêm, khoâng ai thaáy coù con ngöôøi gioáng nhö ngaãu töôïng ñöôïc naën ra aáy.

Boà taùt Quaùn Theá AÂm khaúng ñònh: Nhaân loaïi khoâng bao giôø coù moät ngöôøi meï naøo coù thai maø sanh ñöôïc người con như thế! Cho neân, baát luaän ngöôøi baøy ra “ngaãu töôïng” ñoù laø Hoøa thöôïng ñaïo hieäu Thöôïng, haï laø gì cuõng thuoäc thaønh phaàn ... baát chaùnh, tuïc goïi giaùo gian.


126


THIEÂN THUÛ THIEÂN NHAÕN IV

Ñaàu nhieàu ngaàm daïy chaùnh tö duy,

Nghìn maét troâng xa ñeå thaáy nhieàu .

Tri kieán chaùnh chôn tu thaät ñaïo,

Tri haønh hôïp nhaát maét trong tay ! *

* *


Vaên hoùa theá tuïc ngöôøi ta thöôøng söû duïng Duï ñeå

dieãn ñaït yù töôûng mình, chuyeån ñaït cho ngöôøi khaùc nghe, giuùp hoï deã tieáp nhaän, deã caûm thoâng. Ngöôøi vieát vaên thöôøng duøng: Thí duï, tæ duï, hieän duï, aån duï. Vaên hoùa trong Phaät giaùo ngoaøi boán thöù duï keå treân coøn vaän duïng tieân duï, haäu duï, baùn duï vaø bieán duï.


Noùi vaø veõ moät coâ gaùi maët ñeïp nhö traêng raèm. Ai daùm cöôùi? Taïc Boà taùt Quaùn Theá AÂm coù ngaøn tay, ngaøn maét, caû loá ñaàu, “phi nhaân” “phi vaät theå” voâ tieàn khoaùng haäu, thì coøn laáy caùi gì ñeå thaønh ñöôïc quaùi gì?

Taâm cuûa Boà taùt Quaùn Theá AÂm laø “Thieân thuû thieân nhaõn voâ ngaïi ñaïi bi taâm”. Taâm ñaïi bi, yù teá ñoä cuûa Boà taùt ñoái vôùi chuùng sanh phaùt huy coâng naêng vaø hieäu löïc aáy, so saùnh vaø tyû duï ngang baèng ngaøn ñaàu, ngaøn tay vaø ngaøn maét cuûa ai ñoù, cuûa con ngöôøi naøo ñoù ... neáu coù.

Theá neân, nhieàu ñaàu, ngaàm daïy: Haõy tö duy nhieàu. Nhieàu maét, ngaàm daïy: Haõy quaùn saùt nhieàu, quaùn chieáu nhieàu. Nhieàu tay, ngaàm daïy: Haõy thöïc haønh nhieàu. Haõy quyeän chaët Vaên, Tö, Tu tri haønh hôïp nhaát ñoù!

Hoøa thöôïng baøy veõ caùi thöù vaên hoùa sai laàm qua ngaãu töôïng Quaùn Theá AÂm laø ngöôøi ñaéc toäi vôùi chuùng sanh, khoâng bieát bao nhieâu theá heä môùi goät röûa ñöôïc caùi taâm hoang ñöôøng, meâ tín dò ñoan naøy???


128


THIEÂN THUÛ THIEÂN NHAÕN V

Quaùn AÂm : Giöõ nieäm “AÂm vaên” tònh,

Chöùng nhaäp “Tam ma” bôûi nhó caên.

Tin töôûng Quaùn AÂm caàn hoïc hieåu,

Ñöôøng tu khôûi saéc ñaïo theâm höông! *

* *


Quí Quaùn Theá AÂm laø toát. Nieäm Quaùn Theá AÂm laø

toát. Toân troïng Quaùn Theá AÂm laø toát. Quí kính, toân troïng, aùi moä, nieäm danh ñeàu toát heát, nhöng ai quí kính, toân troïng, aùi moä ñeán möùc goïi Quaùn Theá AÂm Boà taùt baèng MeïÏ vaø nghó raèng: Mình coù MeïÏÏ thieâng lieâng, coù gì truïc traëc, raéc roái trong gia ñaïo, trong vieäc laøm aên... goïi MeïÏÏ keâu danh hieäu MeÏ, caàu cöùu MeÏ... MeÏ phuø hoä…! Sai roài! Ngöôøi ñoù khoâng phaûi laø Phaät töû chaân chaùnh keå töø ñaây.


Quaùn Theá AÂm Boà taùt khoâng phaûi laø moät vò Boà taùt chuyeân laøm chuyeän laët vaët, tình caûm thaân sô, thöông gheùt thường tình như vậy. Neân haøng Phaät töû chaân chaùnh ñöøng bao giôø coù yù töôûng: Ta goïi Quaùn AÂm baèng MeÏ ñeå ñöôïc Quaùn AÂm MeÏ thöông hôn. Ngöôøi ñeä töû Phaät coù hoïc Phaät thật khoâng neân nghó Quaùn Theá AÂm Boà taùt laø moät phuï nöõ.

Quaùn Theá AÂm laø Nhö Lai coå Phaät, laø Phaät taâm, Phaät taùnh cuøng khaép vuõ truï nhôn sinh. Trong moïi ngöôøi Phaät töû chuùng ta ñeàu laø Quaùn AÂm, saün coù Quaùn Theá AÂm ngöï ôû taâm mình. Bôûi vì, Quaùn Theá AÂm Boà taùt laø vò Boà taùt: Phoå moân thò hieän, cöùu khoå taàm thinh, töø bi thuyeát phaùp ñoä meâ taâm... Quaùn Theá AÂm cuõng töùc laø Nhö Lai nöõa. Laø Trí tueä Nhö Lai ñöùc töôùng cuûa moïi ngöôøi “Nhöùt thieát chuùng sanh cuï höõu trí tueä Nhö Lai ñöùc töôùng” (Kinh Hoa Nghieâm). Bởi theá, tu theo phaùp tu cuûa Quaùn Theá AÂm Boà taùt caàn phaûi hoïc phaåm Phoå moân (kinh Phaùp Hoa), hoïc kinh Thuû Laêng Nghieâm kyõ caøng, saâu saéc môùi hieåu bieát vì sao Ñaïi thöøa Phaät giaùo xieån döông, troïng kính Quaùn Theá AÂm Boà taùt laø baäc Tònh Thaùnh, baäc Ñaúng Giaùc ñöôïc toân thôø.

Boà taùt Vaên Thuø löïa choïn, so saùnh 25 caùch tu taäp cuûa 25 vò ñaïi ñeä töû Phaät, moãi vò ñeàu ñaït keát quaû, chöùng nhaäp Phaùp thaân. Nhưng ưu vieät hôn heát laø phaùp tu cuûa Quaùn Theá AÂm Boà taùt. Phaùp tu cuûa Quaùn Theá AÂm Boà taùt döïa vaøo taùnh nghe cuûa “Nhó caên” vaø ñoái töôïng nghe laø


130

“AÂm thanh”. Roài phaùt huy coâng duïng cuûa chaùnh thoï, Boà taùt theå nhaän nhó caên coù ba ñöùc öu vieät vieân, thoâng, thöôøng, caùc moân tu döïa treân caên, traàn, thöùc, thaát ñaïi ñeàu khoâng coù. Phaùp moân tu cuûa Quaùn Theá AÂm Boà taùt laø phaùp moân gaàn guõi với moïi ngöôøi ñeä töû Phaät, ai cuõng coù theå “laéng nghe”, ai cuõng coù ñoái töôïng nghe thöôøng xuyeân lieân tuïc reùo goïi ôû löông taâm, löông tri cuûa chính mình. “AÙc neân xa laùnh” “Thieän neân laøm” vaø nhaân söùc maïnh aáy leân nhö ngaøn maét, ngaøn tay vaø ngaøn boä oùc cuûa con ngöôøi. Thôø Quaùn Theá AÂm laø thôø ñieåm ñoù. Kính quí, aùi moä Quaùn AÂm ôû nôi phöông phaùp vaø haïnh tu cuûa ngöôøi, chöù khoâng phaûi aùi moä Quaùn AÂm baèng caùch thaân thöông, nguyeän laøm con nuoâi cuûa MeÏ, ñeå saün trong nhaø, gaëp luùc laâm nguy keâu MeÏ cöùu giuùp.

Ñaïo Phaät khoâng chaáp nhaän ñeä töû, neáu ngöôøi ñeä töû aáy khoâng boû taùnh meâ tín, taùnh yû laïi tha nhaân, khinh thöôøng tri kieán Phaät voán coù trong chính thaân taâm mình.



THIEÂN THUÛ THIEÂN NHAÕN VI

Giaùo theå coõi naày hôïp “tieáng nghe”,

Laéng nghe “tònh thaùnh” tieáng loøng ta.

Nhó caên höôùng noäi Ly naêng sôû,

Sanh dieät khoâng coøn, Phaät hieän ra. *

* *

TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG Sau khi so saùnh vaø choïn loïc, Boà taùt Vaên Thuø trình

leân Phaät:

“Phaät xuaát Ta baø giôùi

“Thöû phöông chaân giaùo theå

“Thanh tònh taïi AÂM VAÊN

“Duïc thuû tam ma ñeà

“Thaät tuøng VAÊN trung nhaäp”


132

Coù nghóa laø:

Phaät giaùng sanh (xuaát hieän) theá giôùi Ta baø naøy, phöông caùch giaùo hoùa truyeàn ñaït cho chuùng sanh nhaïy beùn vaø thuaän lôïi hôn heát laø: AÂm vaø Vaên. Vaên töùc laø nhó caên. AÂm laø ñoái töôïng cuûa nhó caên aâm thanh. Phöông phaùp tu cuûa Quaùn Theá AÂm Boà taùt döïa vaøo “nhó caên vaø thanh AÂm” vöøa cuûa “ngoaïi caûnh” vöøa cuûa “noäi taâm”, vaän duïng Bi Trí töï hoùa giaûi, töï ñieàu tieát, voâ hieäu hoùa caên traàn theo quaù trình tieäm tieán:

“Sô ö vaên trung

“Nhaät löu vong (naêng) sôû

“Sôû nhaäp kyù tòch

“Ñoäng tónh nhò töôùng

“Lieãu nhieân baát sanh

“Nhö thò tieäm taêng

“Vaên sôû vaên taän

“Taän vaên baát truï

“Giaùc sôû giaùc khoâng

“Khoâng giaùc tòch vieân

“Khoâng sôû khoâng dieät

“Sanh dieät kyù dieät

“Tòch dieät hieän tieàn...”


Thôø Quaùn Theá AÂm laø thôø phöông phaùp tu taäp maàu nhieäm thaäm thaâm aáy. Maàu nhieäm thaäm thaâm maø khoâng xa xoâi khoù hieåu, khoâng huyeãn hoaëc hoang ñöôøng. Tu baèng taùnh nghe töï coù cuûa moïi chuùng sanh. Tu qua “tieáng” ñoái töôïng “nghe” töï taâm coù, vaø ngoaïi caûnh cuõng coù. Duøng phöông tieän ngöõ ngoân dieãn ñaït yeáu chæ aáy ñaïi löôïc nhö sau:

Tieáng taùc duïng vaøo tai

Tieáng vaø tai voâ hieäu hoùa

Voâ hieäu hoùa tieáng tai roài

Nghe Ñoäng nghe Tónh buoâng luoân!

Töø dieäu löïc aáy nhaân leân

Gaït boû naêng vaên, sôû vaên

Taùnh naêng giaùc, sôû giaùc hieän

Xoaù tan naêng sôû giaùc

Naêng khoâng sôû khoâng hieän

Dieät yù nieäm naêng khoâng sôû khoâng

Dieät luoân yù nieäm dieät

Nieát baøn tòch dieät, phaùp thaân hieän tieàn...

Kính troïng, toân thôø, aùi moä Quaùn Theá AÂm Boà taùt, phaûi tu hoïc caùch tu cuûa Ngöôøi. Vaø tham thieàn, quaùn chieáu nhaän thöùc cho roõ Quaùn Theá AÂm Boà taùt laø taâm ta, Quaùn Theá AÂm Boà taùt ôû trong thaân ta. Thaäm chí toân thôø aùi


134

moä Phaät cuõng phaûi hoïc nhö vaäy. Quaùn Theá AÂm Boà taùt coù ñuû daïng hình, töø thaân hình Ñoàng nam, Ñoàng nöõ, Trôøi, Roàng, Daï xoa, Caøn thaùt baø, A tu la... Nhôn, Phi nhôn, Thinh vaên, Duyeân giaùc, Boà taùt cho ñeán thaân Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc Nhö Lai. Ngaøi laø vò Boà taùt Phoå Moân maø!

Nhöõng ai caàu Phaät ôû ngoaøi thaân taâm laø tu sai roài, nhö ngöôøi naáu caùt soûi maø mong coù côm aên laø vieäc khoâng theå coù. Haõy hoïc phaåm Phoå Moân trong kinh Phaùp Hoa. Ñöøng goïi Quaùn Theá AÂm Boà taùt laø Meï Quaùn AÂm nöõa nheù.



NGHÒCH VAÁN

ÑÒA TAÏNG BOÀ TAÙT THI

Ñòa Taïng tu haønh phöôùc moûng te!

Thöa ngaøi Ñòa Taïng phaûi chaêng? Heø!

Neáu khoâng, ai laõnh ngaønh chaên moä?

Nghóa ñòa buoàn teânh vaãn giöõ ngheà.

Nghóa ñòa buoàn teânh vaãn giöõ ngheà.

Laøm thaân Ñòa Taïng ñaùng buoàn gheâ!

Nghóa trang giaûi toûa dôøi cô sôû,

Laïi giöõ tro xöông ôû thaùp chuøa.

Laïi giöõ tro xöông ôû thaùp chuøa.

Ta töø: Theä, Nguyeän, Haïnh huaân tu,

Giöõ moà, canh coát ta ñaâu laõnh,


136

Boïn nhaát xieån ñeà cöôõng eùp ta.

Boïn nhaát xieån ñeà cöôõng eùp ta,

Baét ta canh mả, giöõ xöông khoâ.

Ñem kinh ta tuïng naâng cao giaù,

Kinh Phaät Di Ñaø haï thaáp xa!

Kinh Phaät Di Ñaø haï thaáp xa,

Phaøm phu haùm lôïi phòa baøy ra.

Nguïy trang thieàn töôùng taâm voâ quí ,

Ñoàng ñaûng ma quaân caùch Phaät ta! *

* * TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG

Nhöõng baäc trí giaû, thaïc ñöùc Cao Taêng bieát roõ: Ñòa

Taïng Boà taùt thuoäc thaønh phaàn “Baûn cao tích haï”. Ñòa vò goác cuûa Boà taùt ngang haøng vôùi ba ñôøi chö Phaät, haïng thaày cuûa möôøi phöông Boà taùt (Tam theá Nhö Lai ñoàng taùn ngöôõng, thaäp phöông Boà taùt coäng quy y).

Nhìn beân maët hieän töôïng, sai traùi laø do thaønh phaàn voâ minh, lôïi duïng hình thöùc toân giaùo haønh ngheà toân giaùo


vôùi taâm yù “nhaát xieån ñeà”, vì lôïi döôõng, hoï khai thaùc loøng meâ tín cuûa nhöõng ngöôøi Phaät töû nheï daï caû tin. Hoï nhaân caùch hoùa Boà taùt Ñòa Taïng thaønh moät con ngöôøi gaùc nghóa trang, hoaëc canh giöõ “kho” “nhaø” “thaùp” chöùa raët xöông taøn coát ruïi.

Troâng thaáy hieän töôïng sai laàm nhan nhaõn ñoù ñaây, phaùt xuaát töø soá ngöôøi lôïi duïng toân giaùo (Phaät giaùo) kinh doanh Boà taùt, Phaät, Trôøi. Boà taùt Ñòa Taïng laø ... ngöôøi ... bò lôïi duïng traéng trôïn vaø coâng khai hôn ... caùc vò khaùc.

Nhö banh maét keû ñui, nhö raùy tai ngöôøi ñieác, nhö vöïc tænh thaønh phaàn moäng mò giöõa ban tröa maø ñeà taøi “Nghòch vaán Ñòa Taïng thi” ñöôïc ra ñôøi vaø...

Ñòa Taïng tu haønh phöôùc moûng te!

Thöa ngaøi Ñòa Taïng phaûi chaêng? Heø!

Neáu khoâng, ai laõnh ngaønh chaên moä!

Nghóa ñòa buoàn teânh vaãn giöõ ngheà…

Ñòa Taïng khoâng bao giôø laøm ngöôøi giöõ nghóa trang, nghóa ñòa cho ai caû.

Ñòa Taïng khoâng laøm ngöôøi canh giöõ xöông taøn coát ruïi cho ai caû.

Ñòa Taïng coù Boån nguyeän, Boån haïnh vaø Boån theä. Ñòa Taïng laø phöông phaùp tu xuaát phaùt töø TAÂM ÑÒA cuûa moïi ngöôøi con Phaät.


138

Ñòa Taïng khoâng phaûi ai ñoù ñoäi maõo traùi bí rôï, caàm caây gaäy saét vôùi cuïc ñaù treân tay vaäy ñaâu!

Baét Ñòa Taïng canh giöõ nghóa ñòa, baét Ñòa Taïng quaûn lyù huû coát xöông taøn do nhöõng ngöôøi kinh doanh ñaët ñeå cöôõng baùch. Nhöng söï thaät hoï khoâng cöôõng baùch Ñòa Taïng ñöôïc vì Ñòa Taïng laø TAÂM, laø Phaät Taâm thanh tònh voán coù cuûa moïi ngöôøi. Boïn nhaát xieån ñeà laøm sao “cöôõng baùch” ñöôïc TAÂM canh moà, giöõ coát ñöôïc. Ñoù chaúng qua löøa gaït nhöõng Phaät töû chöa hoïc Phaät, nheï daï caû tin thoâi!

Kinh A Di Ñaø tuïng tieàn coâng “reû maït”, moãi laàn tuïng chæ vaøi ba traêm ngaøn VNÑ. Kinh Ñòa Taïng cuûa ta, hoï ñoøi tieàn coâng “ñaét laém” moãi laàn tuïng phaûi maáy trieäu VNÑ. Kinh Ñòa Taïng Boà taùt ta quí hôn kinh A Di Ñaø ñieåm naøo maø aên maéc? Voâ lyù thaät! Daùm phæ baùng A Di Ñaø Nhö Lai!?

Haõy ñoïc theâm Ñòa Taïng Boà taùt phaàn Phuï Chaùnh seõ bieát Ñòa Taïng Boà taùt laø Boà taùt theá naøo?



ÑÒA TAÏNG BOÀ TAÙT

Ñòa Taïng laø ta, Taâm-ñòa ta,

Ñòa caàu daøy chaéc roäng bao la.

Möôïn taâm duï ñaát thaønh TAÂM ÑÒA,

Thaûo moäc haèng sa töï ñaát ra.

Thaûo moäc haèng sa töï ñaát ra,

Loaøi chua, gioáng ngoït ñaát sanh maø!

Taâm sanh thieän, aùc... Nhö Lai taùnh,

Ñòa Taïng laø Taâm cuûa chuùng ta.

Ñòa Taïng laø Taâm cuûa chuùng ta,

Chôn taâm xuaát hieän khaép trôøi hoa.

Caøn khoân vaïn töôïng böøng höông saéc,

Phaät baûo: Ñieàm laønh Ñòa Taïng qua.


140

Phaät baûo: Ñieàm laønh Ñòa Taïng qua,

Phaät raèng: Ñòa Taïng haïng thaày ta!

Ba ñôøi Phaät Phaät ñoàng chieâm ngöôõng,

Boà taùt möôøi phöông leã kính quy.

Boà taùt möôøi phöông leã kính quy,

Bôûi vì Boà taùt goác töø bi.

Laø nôi tích luõy nhaân duyeân thieän,

Ñòa Taïng phoø ai töï giaûi nguy.

Ñòa Taïng phoø ai töï giaûi nguy,

Minh chaâu tích tröôïng baát töông ly.

Phoùng quang soi khaép tam thieân giôùi,

Ñaäp vôõ thaønh moân nguïc aù tyø.

Ñaäp vôõ thaønh moân nguïc aù tyø,

Taâm laø ñaïi thaùnh ñaïi töø bi.

Boån toân Ñòa Taïng taâm ta ñoù,

Ñòa Taïng laø ta, Taâm cuûa ta.



Nhìn baèng nhaõn quan trieát hoïc, ngöôøi ta coù theå

thaáy trieát lyù cuûa ñaïo Phaät chöõ Ñòa Taïng: Ñoïc chaùnh aâm neân ñoïc Ñòa taøng. Ñòa taøng laø caùi kho taøng vó ñaïi, ví traùi ñaát maø con ngöôøi vaø vaïn vaät sanh tröôûng, ñang sinh hoaït, soáng coøn treân ñoù, möôïn yù nghóa roäng lôùn, daøy daën, cöùng chaéc, bao haøm, chôû ñöïng cuûa quaû ñòa caàu maø goïi laø Ñòa taïng. Chöõ Ñòa coøn duøng laøm aån duï raát quan troïng, töông ñoái nhieàu nhö: Ñòa taïng, ñòa maãu, thaäp ñòa, taâm ñòa thaäm chí daân gian hoùa taâm ñòa cuûa mình thaønh “OÂng Ñòa” mieäng luoân cöôøi vui toe toeùt...

Kinh Taâm Ñòa Quaùn noùi:

Tam giôùi chi trung

Dó taâm vi chuû

Naêng quaùn taâm giaû

Cöùu caùnh giaûi thoaùt

Baát naêng quaùn giaû

Cöùu caùnh traàm luaân

Chuùng sanh chi taâm

Do nhö ñaïi ñòa

Nguõ coác nguõ quaû


142

Tuøng ñaïi ñòa sanh

Nhö thò taâm phaùp

Sanh theá xuaát theá

Nguõ thuù thieän aùc

Höõu hoïc voâ hoïc

Ñoäc giaùc Boà taùt

Caäp ö Nhö Lai

Dó thöû nhaân duyeân

Tam giôùi duy taâm

TAÂM danh vi ÑÒA.

Nghóa laø: Taâm ñòa ví cho taâm cuûa moãi moät chuùng ta. Vì theá, TAÂM ñöôïc ví nhö “ñòa” goïi laø “Taâm ñòa”. Trong tam giôùi TAÂM laøm chuû, neân ngöôøi hay quaùn taâm thì coù ñöôïc giaûi thoaùt, ngöôøi khoâng quaùn taâm luoân chòu traàm luaân. Taâm chuùng sanh ví nhö ñaïi ñòa luïc coác, nguõ quaû,… töø ñaïi ñòa sanh. Taâm phaùp cuõng theá, sanh ra phaùp theá gian vaø xuaát theá gian... Taâm cuûa taát caû chuùng ta laø choã chôû ñöïng, naûy sanh ra voâ soá ñieàu thieän vaø cuõng saûn sanh ra voâ soá ñieàu baát thieän, sanh ra con ngöôøi höõu hoïc, caû thaønh phaàn voâ hoïc. Taâm laøm cho con ngöôøi soáng trong caûnh khoå cuøng cöïc: Ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh... Taâm cuõng ñöa con ngöôøi ñeán caûnh an vui trong saùng nhö caûnh Cöïc laïc, Nieát baøn, nhö Thanh vaên Boà ñeà, Duyeân giaùc Boà ñeà, Boà taùt Boà ñeà vaø Voâ thöôïng Boà ñeà Phaät. Do


nhaân duyeân ñoù goïi “Tam giôùi duy taâm”. TAÂM laø TAÂM ÑÒA vaø tuyeät ñaïi ña soá kinh duøng chöõ “Ñòa” chuyeân chôû aån duï naøy! Keå caû “OÂng Ñòa” cöôøi vui toe toeùt... ñeå baùn chaïy haøng...

Ñòa Taïng Boà taùt laø Taâm-ñòa ta:

Ñòa Taïng laø ta, Taâm-ñòa ta, Ñòa caàu daøy chaéc roäng bao la. Möôïn taâm duï ñaát thaønh TAÂM ÑÒA, Thaûo moäc haèng sa töï ñaát ra …

Ñòa Taïng phoø ai töï giaûi nguy. Minh chaâu tích tröôïng baát töông ly. Phoùng quang soi khaép tam thieân giôùi, Ñaäp vôõ thaønh moân nguïc aù tyø.

Ñaäp vôõ thaønh moân nguïc aù tyø, Taâm laø ñaïi thaùnh ñaïi töø bi. Boån toân Ñòa Taïng, TAÂM ta ñoù, Ñòa Taïng laø ta, Taâm cuûa ta.

Haõy töï tu söûa “TAÂM” mình ñeå mình töï höôûng Nieát baøn, an laïc, vì Ñòa Taïng laø Taâm ñòa cuûa mình vaäy.


144


NHÌN QUA TUÏC ÑEÁ

Chòu ñöïng giôø ni vöôït maáy möôi?

Kieáp ngöôøi laây laát vaäy thoâi sao?

Leâ theâ cuoäc soáng moøn naêm thaùng?

Vaát vöôûng hoàn coâ dôû khoùc cöôøi?! *

* *


Ñeà caäp ñeán tuoåi taùc, Thieàn sö ñeå “chôn ñeá” qua

moät beân roài. Noùi tuoåi taùc, laø nhìn qua “tuïc ñeá”, noùi baèng yù thöùc “ñuøa côït” vôùi chính mình. Chôn ñeá thì khoâng ñeà caäp luaän baøn tuoåi taùc.

Töø khi ñöôïc sanh ra: 1, 2, 3, 7, 10, 15, 20, 30, 50 cho ñeán 80, 90, 100 tuoåi roài töø giaõ coõi ñôøi. Soáng khoaûng thôøi gian daøi ngaén aáy goïi laø kieáp ngöôøi. Qua nhaõn quang cuûa Thieàn sö thì ñoù laø khoaûng thôøi gian ñaày söï chòu ñöïng


leâ theâ, vöøa vöôït qua chòu ñöïng naøy laïi tieáp noái öu tö saàu khoå, thaønh baïi, hôn thua, ñöôïc maát… cuûa söï chòu ñöïng khaùc. “Taâm saàu baïch phaùt” laø chuyeän coù thaät, bôûi quaù nhieàu chòu ñöïng maø neân. Neáu chaúng may, ôû vaøo caûnh ngheøo khoù laïi phaûi thieân tai, dòch hoïa, thì söï chòu ñöïng khuûng khieáp aáy soâi traøo, cao ñeán taän cuøng khuûng khieáp…! Giaû söû ai ñoù coù ñöôïc phaàn may maén nhö: Tieàn taøi, söï nghieäp, coâng danh… ñoù chaúng qua laø lieám ñöôïc tí maät cuûa 5 con ong laøm rôi rôùt. Giaù trò cuûa 5 gioït maät ong rôi, thieát töôûng ngöôøi trí naøo cuõng hieåu. Suoát quaù trình goïi laø “höôûng thuï” nguõ duïc laïc, ñaâu chaúng laø “khoâng laây laát”? Ñaâu chaúng laø “khoâng chòu ñöïng”?

Ngaøy kheùp cöûa cuoäc ñôøi, söïc tænh, thaáy mình chæ laø chieác “hoàn coâ”! Trôøi laø chi? Ñaát cuõng laïi laø chi? Tieàn taøi, söï nghieäp, danh voïng cao vuùt cuûa ta giôø naøy chuùng ôû ñaâu?. Vôï ta! Con ta! Hôõi nhöõng ngöôøi thaân thöông nhaát cuûa ta ñang ôû ñaâu…???!

“Mình eânh! Giöõ ñöôïc gì!”


146


COÂ HOÀN ?

Kinh truyeàn vaïn phaùp toång giai voâ!

Caùc ñaûng, coâ hoàn goác töï moâ?

Voâ ngaõ voâ nhôn haø xöù ñaùo?

Taø sö voâ thöùc mò nhôn hoà? *

* *


Neáu laø thaày Tyø kheo tu só Phaät giaùo, noùi noâm na

laø thaày chuøa cuûa Phaät giaùo Vieät Nam ai ai cuõng ñeàu bieát caùi töø “Bieân kieán” cuûa Kieán hoaëc. Trong töø “Kieán hoaëc” Phaät daïy raèng: Thaân nguõ uaån con ngöôøi sau khi buoâng boû ai ñoù chuû tröông cheát laø heát, “maát traéng, saïch trôn” khoâng coøn gì thì ñoù laø ngoaïi ñaïo “Ñoaïn kieán” vaø ngöôïc laïi, ai ñoù chuû tröông “coøn”: “Coøn hoàn, coøn phaùch, coøn höông linh, coøn Giaùc linh,… toàn taïi thôøi gian ngaén daøi


hoaëc vónh haèng, vónh vieãn” ñoù laø ngoaïi ñaïo “thöôøng kieán”.

Theo ñaïo Phaät, khoâng phaûi cheát roài laø “maát traéng, saïch trôn”. Nhöng vaán ñeà coøn laø coøn caùi gì, maát laø maát caùi gì, coøn laø coøn ra sao? Ñieàu ñoù phaïm vi cuûa baøi naøy khoâng theå dieãn giaûi heát ñöôïc. Baøi thi nhan ñeà “Coâ hoàn” nhaèm nhaén göûi cho moïi ngöôøi ñeä töû Phaät raèng: “Coâ hoàn” lang thang vaát vöôûng quaùn chôï, ñöôøng quan, chôø nhöõng buoåi thí reá xoâ giaøn… kieám aên nuoâi soáng laø khoâng phaûi ñaïo Phaät, vì noù sai thöïc teá, sai lyù luaän vaø hoaøn toaøn sai giaùo lyù ñaïo Phaät. Khoâng coù moät Tyø kheo, moät Phaùp sö, Thieàn sö, moät thaày chuøa naøo caét nghóa, giaûi thích, thuyeát minh ñöôïc. Chæ coù nhöõng thaønh phaàn khoâng phaûi ñeä töû Phaät, taát nhieân hoï caét nghóa theo caùi hieåu rieâng cuûa hoï. Ñieàu ñoù neáu coù söï thaät, chaúng qua cuõng chæ laø chuyeän “duyeân sinh nhö huyeãn” treân ñôøi naøy…

Ñöøng hieåu Ñaïi thi haøo Nguyeãn Du vieát vaên teá thaäp loaïi “coâ hoàn” theo yù töôûng cuûa nhöõng taâm hoàn “nheï daï caû tin, thích caàu khaán, leã baùi, nhaát laø thaùng baûy aâm lòch. Theo Ñaïi thi haøo Nguyeãn Du, neáu ai khoâng trí tueä saùng suoát, quaù ñam meâ tieàn taøi, saéc duïc, danh voïng, ñòa vò, chaùu con, söï nghieäp v.v… haõy coi chöøng. Nhöõng ngöôøi aáy ñeàu laø nhöõng keû “ñaõ coâ hoàn, ñang coâ hoàn” chöù khoâng caàn phaûi chôø ñeán cheát roài môùi ñöôïc thaønh “coâ hoàn”!


148


TAM GIÔÙI

DUÏC GIÔÙI :

Duïc giôùi do taâm taïi coõi naøy,

Taøi tham, Saéc nhieãm, Lôïi Danh meâ.

Ngaøy ñeâm duïc voïng khoâng ngöng nghæ

COÕI DUÏC khoâng ranh chaúng beán bôø.

SAÉC GIÔÙI :

SAÉC GIÔÙI laø ñaây, vaät chaát naøy,

Thieát vi söï nghieäp nhoát thaân gaày.

Ñaém meâ cuûa caûi coøi “tri kieán”,

Uoång kieáp phuø sinh coù ñöôïc chi?

VOÂ SAÉC GIÔÙI :

VOÂ SAÉC voâ hình vaät theå ly,

Ñaõ “phi vaät theå” coõi bôø chi?

Raèng: Nôi coõi aáy sinh linh ngöï?

Lyù: Keû hoang ñöôøng, ñuùng: Boïn si!



Phaùp giôùi Nhaát chaân, Baát nhò tuøy thuaän, Nhaát töùc

nhaát thieát laø toân chæ, muïc ñích, lyù töôûng höôùng ñeán cuûa ñaïo Phaät, laø cô sôû trieát lyù ñaïo Phaät. Do vaäy, nhaø Phaät hoïc, ngöôøi laõnh ñaïo Giaùo hoäi Phaät giaùo, Thieàn sö, Giaùo sö, Giaûng sö coù traùch nhieäm boån phaän ñaøo taïo, daãn daét ñeä töû moân ñoà phaûi heát söùc thaän troïng THAÂN, KHAÅU, YÙ vôùi vieäc laøm vaø lôøi noùi cuûa mình.

Ñaõ laø Nhaát chaân, Baát nhò, Nhaát töùc nhaát thieát cho neân “Tam giôùi” khoâng ñöôïc noùi hoaëc minh hoïa raèng: Taàng moät coõi Duïc, taàng hai coõi Saéc, taàng ba coõi Voâ saéc. Cuõng khoâng ñöôïc chæ phöông höôùng raèng: Duïc giôùi höôùng Ñoâng vaø Nam, Saéc giôùi höôùng Taây vaø Baéc, Voâ saéc giôùi höôùng Trung öông vaø Töù duy… caám tuyeät! Caùch giaûng daïy truyeàn ñaït tö töôûng ngu ñaàn, hoang ñöôøng aáy, khieán laây lan daãn tôùi meâ tín dò ñoan, soáng gaät guø vôùi thaàn thaùnh, quyû ma do ñaàu oùc beänh hoaïn töø theá heä naøy sang theá heä khaùc, tìm thöïc teá ñeå chöùng minh khoâng bao giôø coù. Vaán ñeà Tam giôùi, thaät söï khoâng phaûi ñaïo Phaät daïy caùi gì raéc roái khoù hieåu cho con ngöôøi, nhöng heát söùc khoù noùi cho nhöõng ñaàu oùc deã sôï haõi, nheï daï caû tin, thích göûi gaém, voïng ngoaïi mong caàu, traêm söï nhôø thaày, nhöõng ñaáng beà treân maø vónh vieãn khoâng bao giôø gaëp. Nhöõng taâm hoàn meâ thích duy taâm sieâu hình khoâng theå naøo hieåu ñöôïc Tam giôùi cuûa ñaïo Phaät daïy. Khoâng hieåu Tam giôùi


150

ñuùng nghóa, ñuùng lyù maø ham tu haønh… muoán ra khoûi ba coõi, ñoù laø haïng ngöôøi naáu caùt mong ñöôïc thaønh côm.

Vaäy Tam giôùi laø theá naøo?

Tam giôùi: Ba coõi, söï thaät khoâng coù coõi bôø, khoâng coù giôùi haïn, khoâng coù ranh raép raøo giaäu gì heát. Maët ngang cuûa tam giôùi laø khoâng gian voâ taän, beà doïc cuûa noù laø thôøi gian voâ cuøng. Noùi caùch khaùc, tam giôùi laø toaøn theå vuõ truï hieän höõu. Con ngöôøi ôû baát cöù nôi ñaâu coù toan tính duïc voïng thì nôi ñoù laø “Duïc giôùi” cuûa hoï. Ngöôøi ñam meâ vaät chaát, baûo thuû vaät chaát, yeâu quyù vaät chaát khoâng nieäm vieãn ly, ngöôøi ñoù ôû nôi ñaâu, thì nôi ñoù laø “Saéc giôùi” cuûa hoï. Ngöôøi tin töôûng hoang ñöôøng, thích thôø cuùng, van laïy caàu xin vôùi “ñaáng khoâng bao giôø coù”, gôûi gaém ñôøi mình cho caùc thöù huyeãn hoaëc sieâu hình, ngöôøi ñoù ôû nôi ñaâu, thì nôi ñoù laø “Voâ saéc giôùi” cuûa hoï, vaäy thoâi.

Haõy ñoïc laïi thi keä treân thì seõ roõ.

Ñoù laø ba taâm traïng, ba phaïm truø tö töôûng, ba hoaøn caûnh moâi tröôøng. Ngöôøi naøo buoâng boû ñöôïc, xa laùnh khoûi, hoùa giaûi heát thì ngöôøi aáy ñaõ xuaát ly Tam giôùi, khoâng coøn bò caùc khoå vaø nguyeân nhaân caùc khoå xaâm nhaäp ñöôïc nöõa. Phaät daïy ngöôøi ñoù coù Nieát baøn, hoï ñaõ chöùng Nieát baøn vaø ñang nhaäp Nieát baøn.



TAM ÑOÀ

ÑÒA NGUÏC:

Ñòa nguïc laø ñaây taïi coõi naày, Chaùy thaân chaùy caûnh chaùy taâm tö. Muoán coøn sôï maát saàu lieân tuïc, Cuøng cöïc ñau thöông taïi choã ñaây!

NGAÏ QUYÛ:

Thöù quyû tham aên ñoùi khaùt gheâ, Suoát ñôøi thieáu thoán kieáp leâ theâ? Traêm möu nghìn keá caàu no buïng, Cung öùng quanh naêm chaúng ñuû caàu!

SUÙC SINH:

Sinh linh meâ muoäi leõ voâ thöôøng, Ñaïo ñöùc löông taâm buïng troáng khoâng. Laïnh maëc, ñoùi aên, no nguû …æ…a, Soáng ñôøi voâ thöùc cheát voâ tri!


152


Phaät daïy: Thöïc taùnh cuõng nhö thöïc töôùng cuûa vuõ

truï vaïn höõu goïi laø “phaùp giôùi”, do con ngöôøi taïo taùc ra. Con ngöôøi laø moät hoãn hôïp töø Saéc vaø Taâm. Noùi khaùc ñi, vaät chaát coäng tinh thaàn. Tinh thaàn hay taâm laø naêng löôïng, laø ñoäng cô kích khôûi thaân nguõ aám phaùt huy taùc duïng: Thaân nghieäp, khaåu nghieäp vaø yù nghieäp. Do vaäy, qua nhaõn quang vaø nhaän thöùc cuûa moät Thieàn sö: Phaùp giôùi laø danh töø goïi chung goàm ñaïi vuõ truï vaø tieåu vuõ truï. Vuõ truï coäng nhôn sanh laø ñaïi vuõ truï. Saéc coäng taâm, thaân nguõ aám con ngöôøi laø tieåu vuõ truï. Ngöôøi ñeä töû Phaät tu thieàn toát thaáy raát roõ ñaïo lyù aáy.

TAM ÑOÀ laø HOÛA ÑOÀ, ÑAO ÑOÀ vaø HUYEÁT ÑOÀ. HOÛA ÑOÀ ví söï cöïc kyø ñau khoå nhö noùng chaùy, thieâu ñoát thaân taâm, nhö cöïc hình “baøo laïc” cuûa Truï vöông Ñaéc Kyû… ÑAO ÑOÀ ví söï ñau khoå cuøng cöïc nhö hình phaït cheùm ñaàu beâu thuû caáp, nhö göôm “chuùc laâu” tam ban traøo ñieån cuûa Vieät Vöông Caâu Tieån. HUYEÁT ÑOÀ ví söï khoå sôû nhö luùc sa cô bò aên töôi uoáng maùu ñeå röûa thuø haän hoaëc ñeå no neâ!

TAM ÑOÀ coøn coù teân khaùc laø ÑÒA NGUÏC, NGAÏ QUYÛ vaø SUÙC SANH. Töïu trung cuõng chæ cho söï khoå ñau cuøng cöïc cuûa kieáp con ngöôøi qua ba caùch moâ taû, dieãn ñaït khaùc cuûa ñôøi soáng con ngöôøi khoâng bieát gì veà thieän aùc.


Kieáp soáng con ngöôøi troïn ñôøi soáng baèng aùc nghieäp, do aùc nghieäp ñoùng goùp maø thieát laäp, kieán taïo “tam ñoà”. Ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh chính con ngöôøi taïo ra, thì chính con ngöôøi laõnh laáy vaø chæ coù con ngöôøi aùc nghieäp aáy töï thoï, töï bieát. Thaân nhaân, baèng höõu duø ôû chung moät nhaø cuõng khoâng ai thaáy bieát.

Theá neân, Tam ñoà khoâng coù ñòa ñieåm, khoâng theå chæ ñöôïc ôû nôi naøo. Ngöôïc laïi, Tam ñoà coù theå xaâm nhaäp, xaây döïng thieát vi thaønh hình phaït con ngöôøi baát chaáp gia ñình quí toäc hay phoù thöôøng daân. Ngöôøi trí muoán hieåu noäi dung neùt lôùn cuûa Tam ñoà, haõy ñoïc thi keä treân.

Hôn taùm tyû nhôn loaïi treân maët ñòa caàu, coù ai ñi boû thaêm baàu cöû Ngoïc hoaøng thöôïng ñeá vaø caû chuïc Dieâm vöông aáy laàn naøo chöa? Nam taøo, Baéc ñaåu ai phong chöùc? Ai giao nhieäm vuï? Ai phaân coâng? Boïn quyû söù khoâng moät thaèng coù taâm laønh, vaäy maø chöa bao giôø höu trí keå töø khi coù con ngöôøi bieát meâ tín cho ñeán theá kyû thöù XXI ngaøy nay vaäy laø sao?

Chæ leân goïi laø treân coù Ngoïc hoaøng thöôïng ñeá, coù Nam taøo Baéc ñaåu, chæ xuoáng goïi laø döôùi coù hoûa nguïc A tyø, coù Dieâm vöông quyû söù. Haõy xeùt laïi, neáu thaáy thích hôïp chöa laïc haäu thì duøng, baèng ñaõ laïc haäu thì söûa sai chöa muoän, vì tuoåi thoï cuûa quaû ñaát coøn daøi!...


154


CHÍCH MAÙU TAÛ KINH

Maùu huynh maáy lít hôû sö huynh?

Chích maùu vaøo nghieân ñeå taû kinh.

Tu phuùc, tu taâm, tu haïnh aáy!

OÂng naøo chöùng giaùm? Tuyeät nhôn tình! *

* *


Chích laáy maùu taû kinh laø vieäc laøm cuûa con ngöôøi

khoâng trí tueä. Ñem phaân tích baûo löu, phaûn bieän cho ñeán cuøng, neáu coù caùi gì ñoù khoâng ngu thì: Moät laø aâm möu, hai laø thuû ñoaïn, ba laø coù yù ñoà baát chaùnh. Bôûi vì, thaân theå con ngöôøi ñöôïc bao nhieâu maùu maø chích laáy ñeå taû kinh? Thôøi ñaïi naøy ngöôøi ta coù theå thueâ in moät laàn vaøi ba chuïc ngaøn boä trong maáy ngaøy. Neáu muoán taû buùt loâng chöõ Haùn,


thì möïc taøu mua baèng lít baèng cal laø vieäc nhoû. Taïi sao ruùt bôùt maïng soáng con ngöôøi laøm son thay möïc taû kinh?

Chích laáy maùu taû kinh laø Tu phuùc ö? Haéc aùm! Tu taâm ö? Voâ Minh! Laäp haïnh ö? Ñaáy laø thöù haïnh che maét nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin nheï daï. Haïnh duï doã, löøa gaït nhöõng ngöôøi kính quí, moä ñaïo maø khoâng hoïc Phaät laïi tham caàu phöôùc baùo… Nhöõng Phaät töû thieät thaø naøy cho raèng “sö huynh” chích maùu taû kinh nhö vaäy laø “tu haønh gheâ gôùm laém”! Roài sö huynh coù ngoâi chuøa. ÔÛ ít laâu, sö huynh phaù boû chuøa nhoû, xaây caûnh lôùn hôn. Söï laäp haïnh aáy, neáu tính ra giaù caû khoâng sao löôïng ñònh ñöôïc.

Hieàn, Thaùnh, Phaät laø nhöõng baäc trí vaø ñaïi trí voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, caùc Ngaøi khoâng bao giôø tuøy hyû vôùi vieäc laøm ngu si aáy. Nhöõng baäc ñaïi trí dö bieát maùu laø maïch soáng cuûa chuùng sinh. Vì kính quí ham moä kinh Phaät phaûi hy sinh ngu xuaån moät maïng soáng cuûa kieáp con ngöôøi coù ñuùng khoâng?

“Tuyeät nhôn tình” Phaät khoâng tham döï vaø chöùng minh cho haønh ñoäng raëc muøi voâ minh tham voïng aáy.


156


CHUOÄNG HOÛA TAÙNG

Chieác thaân nguõ aám coù roài khoâng,

Moät toå vi sinh chöùa laãn trong.

Luùc soáng thua loaøi vi khuaån ñoäc,

Ngaøy ñem hoûa taùng thaéng… vi… sinh! *

* *


Laø ngöôøi Phaät töû caàn phaûi hoïc Phaät. Hoïc tö duy

quaùn saùt ñaïo Phaät goïi ñoù laø hoïc thieàn, tham thieàn. Ngöôøi hoïc Phaät seõ bieát roõ veà chieác thaân nguõ aám, bieát roõ chaân lyù: Sinh, laõo, beänh, töû cuûa kieáp con ngöôøi. Nhaän thöùc ñöôïc chaân lyù aáy, vaán ñeà soáng cheát ñoái vôùi hoï chæ laø söï hôïp ly, sinh dieät töïa raùng maây trôøi, söï noåi chìm cuûa soùng moøi boït bieån. Töø giaùc ngoä ñoù maø bieát ra raèng vieäc mai taùng sau khi con ngöôøi vónh bieät traàn gian, töø giaõ thaân


baèng quyeán thuoäc treân ñôøi thì: Thoå taùng, hoûa taùng, thuûy taùng, phong taùng khoâng coøn laø vaán ñeà ñaùng “sôï” hay ñaùng “chuoäng” nöõa. Söï löïa choïn cuûa con ngöôøi Giaùc ngoä laø :

1. Veä sinh toát cho moâi tröôøng soáng.

2. Tieän lôïi, goïn gaøng.

3. Nheï nhaøng cho thaân nhaân hieän theá.

4. Caét ñöùt haäu quaû taûo moä, caûi taùng di dôøi.

5. Maïch nöôùc ngaàm haäu theá bôùt nhieãm oâ.

6. Khoûi toán keùm leã nghi ma chay khoâng caàn thieát.

7. Khoâng choaùng ñaát canh taùc cuûa ngöôøi soáng.

8. Ñoùng goùp myõ quan cho xaõ hoäi hieän taïi.

9. Ñeå daønh choã ôû cho con chaùu haäu lai.

10. Döùt saïch tö töôûng “sôï” laïc maû sieâu moà.

Thöïc teá maø xeùt, hoûa taùng ñeå phi vaät theå caùi xaùc cheát “nguõ uaån phuø hö, voâ ngaõ” kia laø höõu lyù, cuï theå möôøi ñieàu lôïi ích cho xaõ hoäi nhôn quaàn ôû hieän taïi vaø töông lai. Neáu quaù khöù maø bieát thì cuõng ñöôïc lôïi ích heát söùc lôùn lao cho hieän taïi. Quaù khöù coù ngöôøi bieát ñeà xuaát yù hay nhö theá, giôø ñaây ñaâu phaûi toán coâng nay thoâng baùo hoát coát nghóa trang naøy, mai thoâng baùo giaûi toûa di dôøi moà maû nghóa trang noï…. Con chaùu seõ khoâng coøn coù caùi “sôï” sieâu moà laïc maû oâng baø cha meï nhö xöa.


158

AÁn Ñoä, Campuchia, Laøo, Thaùi Lan… treân theá giôùi ñaõ coù thöù vaên hoùa hoaû taùng töï muoân ñôøi! Ñöùc Thích Ca Maâu Ni Phaät vieân tòch phi vaät theå xaùc Ngaøi baèng caùch Traø tyø töùc hoûa thieâu ñaáy chöù! Noùi “Hoûa thieâu noùng”, ñoái vôùi ñaïo Phaät, ngöôøi ñoù heát cöùu, khoâng coøn giuùp hoï ñöôïc gì!

Ngaøy töø bieät coõi traàn ai, Phaät töû coù giaùc ngoä haõy noùi: “Toâi chuoäng hoaû taùng”.



SÔÏ HOÛA TAÙNG?

Laïnh laém! Trôøi ôi! Sôï laém roài!

Moà ñôn huyeät chieác choán tha ma!

Hoûa thieâu soáng sôï ñoøi mai taùng,

Laáp ñaát vuøi choân coù söôùng chi? *

* *


Sôï hoûa taùng, chuoäng hoûa taùng laø hai tö töôûng ñoái

laäp, khi nghó ñeán boû chieác thaân nguõ uaån cuûa ai ñoù phaûi xuaát beán ly bôø! “Chuoäng” noùi leân söï hoïc hieåu kinh ñieån giaùo lyù, noùi leân raèng: Ngöôøi Phaät töû coù tö duy, coù taäp thieàn, coù quaùn chieáu “Saéc töùc thò Khoâng”. “Sôï” thì ngöôïc laïi. Neân nhôù khi nguõ aám chia ly, thaát ñaïi traû veà, thoå taùng, thuûy taùng, hoûa taùng, phong taùng laø vieäc ngöôøi trí leõ ra khoâng ñeà caäp. Chuû yeáu vieäc laøm ñoù laø “phi vaät


160

theå”, moät vaät theå neáu khoâng “phi” noù oâ nhieãm moâi tröôøng soáng cho xaõ hoäi hieän sinh moät caùch gôùm gheâ, khoù soáng. Thöïc tình maø noùi, caùc caùch taùng, khoâng caùch naøo ñaùng “thích” hay ñaùng “chuoäng” caû!

Ñieàu neân deø daët cuûa Phaät töû laø ñöøng bao giôø phaùt ngoân: “Toâi cheát con chaùu choân toâi, hoûa thieâu noùng laém toâi “sôï”, toâi khoâng chòu noåi!”. Noùi theá, taát caû nhöõng ngöôøi coù trí seõ cöôøi aàm leân moät löôït maø khoâng daùm noùi lyù do vì sôï… mích caùi loøng!

Naèm trong quan taøi.

Choán huyeät laïnh.

Moät chieác moä baõi tha ma.

Naám moä ñeø leân maáy taán.

Neáu nhaän thöùc qua noäi löïc cuûa “tham thieàn”, qua quaùn chieáu, roõ raøng coù thoaûi maùi gì ñaâu? Laïnh laém! Vì ôû döôùi loøng ñaát maø!

Phaät töû haõy hoïc “tham thieàn”, coù tham thieàn môùi nhaän thöùc ñöôïc “chaân lyù” vaø “phi chaân lyù”. Qua nhaõn quang cuûa thieàn sö thöïc hoïc, thöïc tu “Cao quaûng ñaïi phaàn” töùc laø “thaùp”, ngoâi moä cao to roäng lôùn, thieàn sö xem ñoù laø “ñoà boû” laø vaät bieåu hieän cuï theå hoùa voâ minh, chaúng theøm ham, nöõa laø…



GIOÃ TOÅ?

Roõ thaät oâng laø Toå haún hoi,

Baát tuøng chaân lyù ôû ñôøi chôi.

Nieát baøn, Cöïc laïc khoâng maøng ñeán,

Höôûng loäc traàn gian gioã toå to! *

* *


“Sanh dieät moân trung, baát xaõ nhaát phaùp” Theá thì

“Gioã toå” khoâng coù gì traùi theá gian theo taäp quaùn phong tuïc thoâng thöôøng phoå bieán:

- Caây coù coäi nöôùc coù nguoàn.

- AÊn traùi nhôù keû troàng caây.

- Uoáng nöôùc nhôù ngöôøi ñaøo gieáng.


162

- Ôn giaùo döôõng moät ñôøi neân hueä maïng,

Ñöùc AÂn sö muoân kieáp khoù ñaùp ñeàn.

Cuùng Gioã toå vôùi taâm tö nhö vaäy ñuùng quaù roài! Chæ coù haïng ngöôøi baát hieáu, baát nghóa, baát nhôn, baát löông vaø baát trí môùi daùm phuû nhaän boán tuïc ngöõ daân gian coù lyù aáy. Tuy nhieân, söï hieáu haïnh cuûa daân gian vaø ñöùc haïnh cuûa ñaïo Phaät khoâng gioáng nhau troïn veïn ñöôïc. Hieáu haïnh cuûa con ñöôøng Chôn ñeá khaùc, hieáu haïnh theo con ñöôøng Tuïc ñeá cuûa daân gian khaùc. Chaúng haïn:

- Göûi thieäp tuyeân caùo, môøi Gioã toå laàn thöù... ngaøy... thaùng... naêm...

- Chöông trình ngaøy Gioã toå:

Tuyeân boá lyù do ... höôùng daãn tu hoïc.

Trieån khai: Giôùi hoïc, Ñònh hoïc vaø Tueä hoïc.

Ñoäng vieân: Vaên hueä, Tö hueä vaø Tu hueä.

Thöïc taäp tham thieàn: Quaùn voâ ngaõ, voâ thöôøng, khoå, baát tònh. Quaùn nhaân duyeân, nhaân quaû, nhö huyeãn tam ma ñeà.

Keát thuùc Gioã toå: Tieäc traø thaân maät.

Laøm ñöôïc nhö vaäy, noäi dung ñaïi khaùi theá ñaáy, goïi laø Gioã toå ñi theo con ñöôøng Chôn ñeá. Coøn nhö:

- Môøi thaät ñoâng.

- Ñaõi aên naêm möôi ñeán traêm coã.


- Nhaïc coå, nhaïc taân, ñaêng höông, ñieän traø... sô tuaàn, aù leã...

- Thuø taïc: Phaåm vaät, höông hoa, tieàn trao, leã nhaän...

- AÊn uoáng no say... nhaân gian taïp thoaïi v.v...

- Tieãn bieät: Quaø löu nieäm, chieác phong bì...

Ñaáy laø caùch “Gioã toå” ñi theo con ñöôøng phoå bieán cuûa theá tuïc daân gian. Thieàn sö, Phaùp sö, Truï trì sö tu taäp ñi theo con ñöôøng “theå nhaäp”, khoâng bao giôø toå chöùc “Gioã toå” ruøm beng kieåu ñoù. “Gioã toå” vôùi hình thöùc cuùng kính, leã baùi ñeå ñaùp nghóa ñeàn ôn traàn tuïc, khoâng taùc duïng, khoâng töông quan chuùt naøo vôùi ñaïo lyù Giaùc ngoä, Giaûi thoaùt. Tuyeät ñaïi ña soá laø caùc vò “truï trì tröôûng töû thöøa keá” Gioã toå vôùi yù nghóa “uoáng nöôùc nhôù ngöôøi ñaøo gieáng, aên traùi nhôù keû troàng caây”…

Sau hai hoâm “Gioã toå”, ñeä töû xuaát gia phaán khôûi loøng vui phôi phôùi. Caùc tín nöõ caûm thaáy buoàn buoàn, nhö vöøa maát maùt moät chuùt gì ñoù...

Baát toøng chaân lyù: Theo giaùo lyù ñaïo Phaät, vuõ truï nhaân sinh ñeàu bò söï chi phoái theo qui luaät: Thaønh, truï, hoaïi, khoâng. Cöôõng laïi chaân lyù, ôû ñôøi chôi ñeå moãi naêm ñöôïc “aên gioã” cuûa moân ñoà ñeä töû cuùng, töùc laø “baát toøng”.


164


NHAÄP THAÁT

Nhaäp thaát giam thaân taùc duïng chi?

Ngoài trô töôïng ñaù haù töø bi?

Coùc boong hì hæ khaøn thanh quaûn!

Töôûng töôïng quaøng xieân loaïn oùc saâu? *

* *


Thaát nhaø, Gia nhaø, Ñöôøng nhaø, Phoøng nhaø, Xaù

nhaø, OÁc nhaø, Am nhaø, Töï nhaø, Coác nhaø, Mieáu nhaø, Ñình nhaø, Dinh nhaø, Traïm nhaø. Thaát laø moät nhaø trong möôøi ba thöù nhaø aáy. Cho neân, “nhaäp thaát” laø vaøo thaát, vaøo moät trong möôøi ba thöù nhaø khoâng coù gì ñaùng quaûng baù laøm ra veû thieâng lieâng maàu nhieäm caû. Thöôøng laø tu só Phaät giaùo nhaäp thaát hay tuyeân caùo, quaûng baù um suøm. Naøo laø nhaäp vónh vieãn khoâng ra, naøo laø nguyeän nhaäp cho ñeán khi naøo


chöùng quaû, naøo laø nhaäp thaát ñeå tònh khaåu, ñeå chuyeân tu, ñeå tònh tröø tam nghieäp,... Neáu khoâng sôï mích loøng, noùi thaúng ra raèng: Taát caû ngoân töø quaûng caùo laäp tröôøng tö töôûng ñaõ neâu treân traät laát, sai con ñöôøng giaûi thoaùt, ñoùng bít caùnh cöûa Giaùc ngoä, muø tòt höôùng tieán ra...

Tu haønh nhaèm khai phoùng cho con ngöôøi tieán tôùi ñöôøng ngay neûo saùng, môû mang trí tueä ñeå nhaän thöùc vuõ truï nhaân sinh. Muoán ñaït lyù töôûng ñoù laø phaûi hoïc Giôùi, Ñònh, Tueä, Giaûi Thoaùt, Giaûi Thoaùt Tri Kieán, phaûi boài döôõng Vaên, Tö, Tu, phaûi quaùn chieáu Khoâng, Voâ Taùc, Voâ Nguyeän, phaûi hoïc kyõ boán thöù Töù Ñeá, quaùn trieät Thaäp Nhò Nhaân Duyeân, haønh Ba La Maät v.v... ñoù laø chaùnh phaùp, tu só Phaät giaùo caàn tu hoïc. Nhaäp thaát, hình thöùc cuõng nhö noäi dung chæ laø “töï nhoát” maø töï nhoát hay “bò nhoát” nhö nhau, khoâng moät ích lôïi nhoû nhen naøo.

Choù bieát toaùn coäng, Voi bieát ñaù boùng, Khæ bieát thuû moân, Chuû ñoaøn xieác thaâu ñuû thöù ñoâ la, ñuû caùc daïng tieàn treân theá giôùi, do bieát caùch huaán luyeän ñuùng vaø kheùo vôùi caùc con thuù aáy, chôù khoâng do NHOÁT maø ñöôïc. Ñieàu ñoù thöïc roõ raøng, vaäy maø, coù moät thaønh phaàn con ngöôøi coá yù giaû daïng maët ngô, tai ñieác baøy troø “nhoát” ñeå roài tuyeân boá lang bang: Nhoát suoát ñôøi, nhoát ba naêm, nhoát möôøi taùm thaùng, nhoát ba thaùng, ba tuaàn...

TU laø söûa ñoåi, söûa ñoåi thaân, khaåu, yù xaáu ra toát, aùc ra thieän. Thieàn sö, tu só haù khoâng ñònh nghóa ñöôïc hay sao? TAÄP laø laøm hoaøi, laøm maõi, laøm thaønh thoùi quen töï


166

taùnh: “Chö aùc maïc taùc, chuùng thieän phuïng haønh” lôøi daïy cuûa Phaät raønh raønh coøn ñoù, taïi sao khoâng Tu khoâng Taäp? Töï “nhoát” ñeå caàu mong?

Môøi ñoïc thô cuûa Nhö Huyeãn thieàn sö laàn nöõa, may ra coù tænh ngoä chuùt naøo chaêng? Khæ nhoát 50 naêm khoâng thaønh ngöôøi ñöôïc. Thôï saên maëc ca sa khaát só vaãn thôï saên.



SOÁNG MAØ KHOÂNG SOÁNG!

Soáng suoâng nhö cheát ñaùng thöông ai!

Döôõng khí tieâu hao thôû suoát ngaøy.

Giaù aùo traêm naêm treo maéc aùo,

Tuùi côm töøng buoåi ñöïng côm ñaày.

Bao giôø loï röôïu maø khoâng röôïu,

Bò thòt ai cam ñeå thòt vôi.

Laïm phí thieân nhieân thaân baûy ñaïi,

Uoång coâng cha meï phuï ôn thaày. *

* *

TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG Soáng cuûa khoaùng vaät caàn moät ñieàu kieän hieän höõu

toàn taïi. Soáng cuûa thöïc vaät caàn hai ñieàu kieän: Hieän höõu toàn taïi vaø sanh tröôûng. Soáng cuûa con ngöôøi ñoäng vaät cao


168

caáp caàn ba ñieàu kieän: Söï hieän höõu, söï sanh tröôûng vaø tri thöùc.

Theo quan ñieåm laäp tröôøng cuûa Nho gia, tieâu chuaån con ngöôøi ñuùng nghóa phaûi coù:

- Caùch vaät trí tri - Thaønh yù - Chaùnh taâm - Tu thaân - Teà gia - Trò quoác - Bình thieân haï vaø Tam cang, nguõ thöôøng.

Coøn ñeä töû Phaät, rieâng giôùi xuaát gia phaûi reøn luyeän cho mình hai nhieäm vuï: Töï giaùc vaø Giaùc tha, ñaáy laø con ñöôøng ñöùc Phaät ñaõ vaïch ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï thieâng lieâng cuûa ngöôøi con Phaät. Ví duï:

- Nhaát thaät töôùng.

- Nhò voâ ngaõ.

- Tam giaûi thoaùt moân, Tam phaùp aán.

- Töù ñeá sanh dieät, Töù ñeá voâ sanh, Töù ñeá voâ löôïng, Töù ñeá voâ taùc.

- Nguõ ñình taâm, Nguõ chuûng baát nam, Nguõ chuûng baát nöõ, Nguõ chuûng taùnh, Nguõ thöøa Phaät giaùo...

- Luïc töùc Phaät, Luïc ba la maät, Luïc chuûng thaønh töïu, Luïc caên, Luïc traàn, Luïc thöùc, Luïc thoâng.

- Thaát thaùnh taøi, Thaát boà ñeà phaàn.

- Baùt baát trung ñaïo, Baùt chaùnh ñaïo, Baùt phong suy...


- Cöûu huyeàn thaát toå…

- Thaäp trieàn, thaäp söû, Thaäp thieän nghieäp…

- Thaäp nhò nhaân duyeân…

- Thaäp baùt baát coäng...

Vaø Tam qui, nguõ giôùi phaùp.

Ñaïo Phaät, ñaïo Nho nhaän thöùc con ngöôøi vaø tieâu chuaån nhaân sanh quan, ñaïi cöông gaëp gôõ nhau nhieàu. Giaùo lyù caùc toân giaùo khaùc ít gaén boù nhieàu baèng Nho-Thích-Ñaïo (Ñaïo Laõo).

Ñaïo Phaät cuõng nhö Nho gia, ngöôøi ñuû tieâu chuaån ñaïi löôïc neâu treân laø ngöôøi soáng, ñang soáng, cuøng soáng trong moät xaõ hoäi toát laønh vôùi coäng ñoàng nhaân loaïi noùi chung, töï thaân ngöôøi ñoù ñang soáng vui, soáng roäng, soáng maïnh noùi rieâng. Nhöôïc baèng soáng khoâng ñuùng tieâu chuaån con ngöôøi laønh maïnh theo ñònh nghóa thoâng thöôøng coù, hoaëc khoâng ñöôïc nhö nhöõng tieâu chí treân, thì khaùc gì cheát, “soáng maø khoâng soáng”.

Nho gia noùi: “Nhaân baát thoâng coå kim nhö ngöu maõ nhi khaâm cöù”, nghóa laø: Ngöôøi soáng thaáp hôn ñònh nghóa con ngöôøi thì chaúng khaùc chi traâu ngöïa maëc aùo quaàn. Coøn kinh saùch Phaät goïi ñoù laø: “Taåu nhuïc haønh thi” laø cuïc thòt bieát ñi, thaây ma cuïc cöïa. Ngöôøi xöa thì noùi: “Phöôøng giaù aùo tuùi côm, loï röôïu bò thòt...”.


170

Phöôøng giaù aùo tuùi côm, thaønh phaàn loï röôïu bò thòt, haïng ngöôøi nhö cuïc thòt bieát ñi, thaây ma di ñoäng, soáng chaúng ích lôïi gì cho töï thaân, cho xaõ hoäi nhaân quaàn, laïi coøn laøm baån thæu oâ ueá neàn vaên hoùa, ñaïo ñöùc thanh cao cuûa cuoäc soáng. Theá neân, soáng maø nhö khoâng coù treân ñôøi, cheát maø coøn tieâu thuï döôõng khí, haïng ngöôøi nhö vaäy goïi laø:

“Soáng maø khoâng soáng”.



CHEÁT MAØ KHOÂNG CHEÁT!

Ai kia thieân coå ñaõ löu danh,

Taøi ñöùc töø nhôn baûn höõu sanh.

Tröïc chính lieâm minh thöôøng öùng duïng,

AÂn oai khoan duõng vöõng thi haønh.

Coâ am nhaän thöùc nhaân sinh söï,

Naõo boä tö duy vuõ truï thaâm.

Kích khôûi töï nhieân, voâ hoïc trí,

Hoøa tan giaùc haûi maát nhö coøn. *

* *

TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG Ngöôøi xöa noùi: “Nhôn töû löu danh, hoå töû löu bì”

nghóa laø: Ngöôøi cheát ñeå tieáng, coïp cheát ñeå da. Coïp coi vaäy maø hay, ñôn giaûn hôn ngöôøi. Coïp naøo cheát cuõng ñeå


172

laïi moät taám da, moät thöù da coïp. Con ngöôøi cheát ñeå laïi tieáng, coù hai thöù:

1. “Vaïn vieân vi xuù” nhö Kieät, Truï, baïo chuùa, hoân quaân... nhö ñoäc taøi, dieät chuûng, töøng gaây bao nhieâu laø ñau thöông tang toùc cho con ngöôøi.

2. “Thieân coå löu phöông” coù tam hoaøng nguõ ñeá ôû nöôùc Trung Hoa thôøi xa xöa aáy. Vieät Nam ta vaø caùc nöôùc treân theá giôùi xöa cuõng nhö nay, nhöõng baäc thieân coå löu phöông nhieàu khoân keå xieát. Thöùc giaû coøn ai chaúng bieát ñieàu naøy!

Nhìn qua phía ñaïo ñöùc AÂu chaâu coù: Ñöùc Kitoâ, caùc thaùnh Toâng ñoà...

AÙ chaâu coù: Khoång töû, Laõo töû, Trang töû.

Nho gia töû ñeä coù: Taêng töû, Maïnh töû, Töû coáng, Töû tö, Töû saûn, Töû loä v.v...

Ñoù laø nhöõng taùnh danh thieân coå löu phöông ôû Trung Quoác. Nhìn qua AÁn Ñoä thì coù ñöùc Phaät Thích Ca. Neàn giaùo lyù cuûa ñöùc Phaät Thích Ca laø giaùo lyù “voâ tieàn khoaùng haäu”. Ngöôøi coù maét trieát hoïc nhìn thaáy giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät laø trieát hoïc, ngöôøi coù maét khoa hoïc nhìn thaáy ñoù laø khoa hoïc, ai duy taâm thaáy ñoù laø duy taâm, nhìn qua duy thöùc caét nghóa theo duy thöùc, ñöùng beân duy vaät maø nhìn giaùo lyù ñaïo Phaät laøm cho söï nhaän thöùc cuûa nhaø Duy vaät voán ñaõ saùng toû caøng theâm röïc rôõ theâm. Bôûi vì ñöùc Phaät vaø giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät do Phaät chæ ra voán coù


ñuû taùnh vaø chaát duy taâm, duy vaät, duy thöùc, trieát hoïc, khoa hoïc, toaùn hoïc, vaïn vaät hoïc, vuõ truï hoïc... Theá cho neân giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät laø taát caû. Ví nhö ngoïc kim cöông, tuøy goùc ñöùng, tuøy caïnh nghieâng, ngoïc kim cöông toûa maøu khoân keå xieát. Thöïc lyù, Phaät giaùo hay ñaïo Phaät voán khoâng caàn ñeán caùi töø “Toân giaùo” cuûa caùc ñaïo khaùc caàn. Vaäy maø moät boä phaän meänh danh ñeä töû Phaät haún hoi, vôùi ñöùc tin môø môø aûo aûo, tænh tænh meâ meâ ñem Phaät vaø giaùo lyù ñaïo Phaät goïi laø “toân giaùo” ñeå ñaùp öùng ngheà nghieäp cuûa mình. Theá maø, hoï vaãn ñöôïc nhôø caäy, goùp phaàn xaây döïng haïnh phuùc cho moät soá chuùng sinh nho nhoû.

Quoác vöông, thaùi töû, ñaïi thaàn, teå töôùng tam coâng, baùch quan vaïn daân, nhöõng baäc “thieân coå löu phöông” aáy “cheát maø khoâng cheát“. Giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät traûi qua maáy nghìn naêm coù luùc thaïnh coù luùc suy, luùc hieån luùc aån, nhöng khoâng theá löïc naøo laøm cho dieät maát ñöôïc, ñoù laø “maát maø khoâng maát”. Ñöùc Phaät nhaäp dieät taïi Ta la song thoï laâm, nhuïc thaân Phaät khoâng ai coøn ñöôïc thaáy, ñoù laø:

“Cheát maø khoâng cheát”.


174


VOÃ VEÀ

(Lôøi Traâu vaø Ngheù)

Ngheù ôi! Con chôù voäi saàu,

Mai naøy ngheù seõ thaønh traâu moät phoàn.

Ngheù traâu, traâu ngheù bình quyeàn,

Phaän danh ñoàng hoäi ñoàng thuyeàn coù nhau.

Thoùi ñôøi ngheù tröôùc traâu sau,

Maøi söøng döôõng moùng ñeà cao gioáng noøi.

Traâu röøng xaâm phaïm ñaát ñai,

Traâu ñaøn dieãn voõ, giöông oai töng böøng.

Ngheù ôi! Ngheù chôù voäi möøng,

Laøm sao giöõ chaát traâu röøng môùi ngoan.

Ñöøng cho boïn chuû hung taøn,

Cöa söøng xoû muõi beõ baøng kieáp traâu.

Thaân traâu naéng daõi möa daàu,


Uoáng aên coû noäi, nöôùc ñaàm trôøi cho!

Gheùt thay boïn chuû tham oâ,

Luøa sau daét tröôùc löng thoà aùch mang.

Coøn ñaâu khí phaùch hieân ngang,

Baêng ñoàng loäi suoái vöôït ngaøn thuôû nao.

Thaân traâu luoàn cuùi ra vaøo,

Gia noâ moät kieáp bieát ngaøy naøo ra!

Luoáng coâng taèng toå meï cha,

Sanh nuoâi giaùo döôõng coøn laø ta chaêng? *

* *


Ngheù laø traâu, traâu laø ngheù. Khi coøn laø ngheù, ngheù

thích mình laø traâu. Traâu ñaõ hoäi nhaäp thöïc teá cuoäc ñôøi, nhaän roõ thaân traâu chaúng söôùng gì! Traâu thaáy vaø bieát roõ söï öôùc mô cuûa ngheù chæ laø öôùc mô cuûa tuoåi treû chöa va chaïm coï xaùt vôùi thöïc teá cuoäc ñôøi cuûa kieáp traâu. Ngheù ñaâu coù bieát, phaûi xoû muõi môùi thaønh traâu ñöôïc ñoù chöù! Ngheù ñaâu coù bieát noãi khoå thaân, khoå taâm cuûa kieáp traâu ngheù. Vì laø ngheù, cho neân ngheù coøn coù thôøi gian nhôûn


176

nhô noäi coû nöôùc baøo, chôù traâu ñaâu ñöôïc vaäy. Ñaõ laø traâu thì luoân luoân tröïc thuoäc söï quaûn lyù, söï caàn ñeán, söï caét ñaët daét luøa, sai söû theo yù chuû. Ñaõ laø traâu phoàn, traâu nuoâi thì ñaõ phaûi coù chuû roài. Ngheù chöa hieåu ñöôïc noãi nhoïc nhaèn cô cöïc cuûa traâu. Coù luùc keùo coä tôùi ñeâm khuya maø chöa ñöôïc nghæ, coù khi vöøa raïng saùng ñaõ gaùt aùch ñi caøy. Muøa caáy saï thì truïc daèn truïc daäp suoát buoåi saùng, taän buoåi chieàu, nöôùc ñoàng coû noäi leáu laùo qua loa. Coù luùc laïi phaûi cheùm nhau vôùi ñaøn traâu röøng traâu laï, baûo veä ñaøn ngheù traâu phoàn...

Ngheù ao öôùc mong ñöôïc thaønh traâu, duø muoán duø khoâng vaãn laø ñieàu hôïp lyù. “Vieäc gì ñeán seõ ñeán” nhöng “voäi möøng” laø ngu laém con ôi! Ngheù phaûi thaønh traâu, seõ thaønh traâu laø ñieàu taát yeáu cuûa ngheù traâu, traâu ngheù.

Ñaõ laø traâu maø ñöôïc coù phoàn, coù chuoàng thaäm chí coù maøn muøng choáng muoãi, roõ laø traâu nuoâi, traâu coù chuû roài! Thaûo naøo daân gian noùi:... “Caùi gì noù cuõng coù caùi giaù cuûa noù”. Traâu phoàn traâu coù chuû, daãu cho cöïc nhoïc cuõng phaûi gaéng chòu, ñoåi laïi chuû phaûi taïo chuoàng, traïi, muøng maøn, coù luùc ung khoùi, ñoát theâm löûa baûo veä cho traâu. Cuoäc soáng cuûa traâu nhö theá ñaùng baèng loøng laém roài!

Cuoäc ñôøi, noùi gì cuõng khoâng truùng heát, laø truùng. Caâu noùi coù veû “ngoâng ngoâng” cuûa Nhö Huyeãn Thieàn sö saùng taùc nghe kyø kyø maø ngoä ngoä sao aáy. Bieát ñaâu cuõng truùng truùng! Haõy thieàn xem! Traâu röøng coù töï do thaät, coù ñöôïc caùi thuù baêng röøng loäi suoái, coû hoang nöôùc nguoàn,


ngöôùc leân thöôûng thöùc trôøi xanh maây traéng naéng hoàng raùng tía, cuùi xuoáng ngaém nhìn giang san caåm tuù, chieâm ngöôõng röøng thaúm ñoài cao, meânh moâng baùt ngaùt. Nay chaân trôøi, mai goùc bieån, loã muõi töï trôøi cho, löng traàn coå troáng, söøng töï phaùt, moùng thieân nhieân, khoâng ai coù quyeàn baét buoäc... Nhöng maø tieâu chuaån coù veû quí toäc, höôûng thuï caùch kieåu traâu phoàn thì… OÂi! Hoaøn toaøn traâu röøng chuùng ta khoâng bao giôø coù. Theá cho neân:

Chuoâng chuøa thanh thoaùt buoâng moät ñieäu,

Moãi ngöôøi moãi veû moãi hoaøi mong...!


178


XIN ÑÖÔÏC CÖÔØI

Ta van Cao xanh!

Vaø ta van heát thaûy moïi ngöôøi.

Cho ta ñöôïc cöôøi vôùi tieáng cöôøi ngaïo ngheã,

Ta muoán cöôøi tröôùc nhöõng gì ta thaáy, bieát…

Tröôùc Cao xanh, tröôùc san haø vuõ truï bao la,

Tröôùc con ngöôøi... ñoàng hoäi... thaân thöông.

Ta yeâu thích gioïng cöôøi ngaïo ngheã aáy,

Gioïng cöôøi ñoù, khoâng daønh rieâng cho ai heát,

Trôù treâu thay! Ai ñoù chaúng daùm cöôøi.

Ta cöôøi leân, cöôøi moät chuoãi... kha... kha...

Cho nhöõng keû ñieác cuõng heát hoàn ngoaùy laïi,

Ta thaáy roõ, coõi ñôøi khoâng thaät vaät.

Khoâng coù ngöôøi cuõng chaúng coù Phaät trôøi chi!

Coõi ñaïi Thieân nhö boït boùng noåi chìm,


Hieàn vôùi Thaùnh nhö nhöõng tia ñieän nhoaùng.

Tuoàng huyeãn hoùa trô trô tröôùc maét,

Kieáp phuø sinh troâng thaáy maø khinh.

Hay ho chi! Daáu kín moät nuï cöôøi,

Cöôøi cho thoûa, baèng gioïng cöôøi ngaïo ngheã!

Ta töøng nghe:

...“Sanh chí laõo nhaát voâ sôû ñaéc”...

Söï nghieäp ñôøi chæ laø vaät saéc trong khoâng.

Ñöôïc… cöôøi khì ñaõ chaúng goïi laø vui....

Muõm mæm nhaït! Coù phaûi chaêng tô loøng nhieàu vöông vaán?

“Tri tuùc thöôøng tuùc chung thaân baát nhuïc.

Tri chæ thöôøng chæ chung thaân baát sæ.”

YÙ ngöôøi xöa ñaùng gaãm chöù? Ai ôi!

Cheát ñeå da, huøm thieâng coøn theá aáy,

Moät nuï cöôøi phaûi daáu kín? Laø sao?

Haõy cöôøi ñi, cöôøi nhö Tieáu ngaïo giang hoà,

Cöôøi thoûa thích moät chuoãi cöôøi… ngaïo ngheã:

…Kha... kha... kha!


180


Cöôøi laø moät ñöùc taùnh thieâng lieâng baûn höõu cuûa nhaân loaïi. Coù nhieàu gioïng ñieäu, tuøy caûnh, tuøy luùc, tuøy ñoái töôïng yù nghóa khaùc nhau maø gioïng ñieäu vaø daùng veû cöôøi ñeàu khaùc: Cöôøi vui, cöôøi mæm, cöôøi nhaït, cöôøi môn, cöôøi khì, cöôøi ruoài, cöôøi nònh, cöôøi khaåy, cöôøi göôïng, cöôøi gaèn, cöôøi ngaát, cöôøi khoaùi chí, cöôøi ngaïo ngheã, cöôøi chieâu ñaõi, cöôøi xaõ giao, cöôøi hoan hyû, cöôøi maø khoâng cöôøi... Thöû nhaän xeùt moät vaøi gioïng cöôøi quen thuoäc:

1. Cöôøi cuûa Di Laëc Boà taùt coù hai yù: Moät laø cöôøi hoan hyû, hai laø coù aån chuùt xoùt thöông. Hoan hyû vì ñöôïc Theá toân thoï kyù mình seõ thaønh Phaät ôû töông lai... Xoùt thöông, vì thaáy trình ñoä nhaän thöùc veà con ñöôøng Giaùc ngoä giaûi thoaùt cuûa chuùng sanh quaù u meâ, bôûi vì Theá toân Nhö Lai ñaõ töøng daïy roõ raèng: “Chuùng sanh seõ ñöôïc thaønh Phaät” khoâng khaùc Di Laëc ta chuùt naøo. AÁy theá maø heã moàng moät teát, taát caû huynh ñeä, tæ muoäi keâu môøi ta ngoài traân ñeå cho hoï “laïy vía Di Laëc”. Hoï khaán nguyeän chöøng naøo ta thaønh Phaät cho hoï theo vôùi, ñeå tu! Ta thöông hoï laém, nhöng ta khoâng theå giuùp gì cho hoï, vì hoï khoâng tu hoïc, hoï queân lôøi thoï kyù cuûa Nhö Lai Theá toân “Taát caû chuùng sanh seõ ñöôïc thaønh Phaät”

2. Cöôøi cuûa OÂng “Ñòa”. Giôùi kinh doanh thöông maïi ña soá chòu thôø oâng “Ñòa”. Ñòa coù hình töôùng phì noäm, ngoài cheãm cheä, mieäng cöôøi töôi nhö saün saøng chaøo


ñoùn, nieàm nôû vôùi moïi khaùch haøng. Nuï cöôøi cuûa Ñòa nhaéc cho nhöõng ngöôøi kinh doanh thöông maõi “Ngheä thuaät baùn haøng” phaûi cöôøi vaø haõy cöôøi ñi thì laøm aên phaùt ñaït ñaáy!

3. Truyeän Taøu vieát: Hoån Theá Ma Vöông Trình Giaûo Kim thaáy Tieát Cöông phuïc nghieäp nhaø Ñöôøng laáy laïi uy theá cho doøng hoï Tieát, oâng khoaùi chí cöôøi maø cheát.

4. Cöôøi cuûa Tieáu ngaïo giang hoà, cöôøi töï tin taøi naêng baûn lónh cuûa mình, cöôøi khoâng coù gì phaûi sôï, khoâng coù vieäc gì phaûi lo. Thaéng khoâng kieâu, baïi khoâng naûn... “ñoäi trôøi ñaïp ñaát ôû ñôøi”...

5. Cöôøi cuûa Thi nhaân cuõng coù hai yù: Moät, cöôøi nhöõng ngöôøi cöôøi maø khoâng cöôøi, vì ngöôøi naøy quaù nhieàu öu tö saàu muoän, vì nguõ duïc bao vaây, tröôùc maét hoï chæ thaáy tieàn taøi, saéc duïc, danh voïng, ñòa vò... cho neân khoâng coù ñöôïc nuï cöôøi thoaûi maùi vui töôi, hoïa hoaèng laém hoï chæ nhoeûn mieäng, nhích moâi, cöôøi mæm, cöôøi nhaït, cöôøi gaèn, cöôøi göôïng, cöôøi khaåy, cöôøi maùt, cöôøi mæa, cöôøi nöûa mieäng, cöôøi buoàn, cöôøi ruoài... Hai, Thi nhaân cöôøi thoaûi maùi, bôûi Thi nhaân thaáy thaät roõ: “Tuøng sanh chí laõo nhaát voâ sôû ñaéc.” Vaø:

“Thaáy raát roõ khoâng heà coù thaät vaät,

“Khoâng coù ngöôøi cuõng chaúng Phaät trôøi chi.

“Coõi ñaïi thieân nhö boït boùng noåi chìm...

“Hieàn vôùi Thaùnh nhö nhöõng tia ñieän nhoaùng...”


182

OÂi! Roäng lôùn quaù! Bao la quaù! Töï taïi quaù! Töï do quaù! Cöôøi ñi! Cöôøi thoaûi maùi, cöôøi maõi! Chaúng coù gì ñaùng phaûi öu tö...!

Coù ngöôøi goùp yù raèng: Thi nhaân cuï theå hoùa aâm thanh cöôøi vôùi gioïng “kha kha”... coù veû gì... sao sao aáy. Thi nhaân tieáp thu vaø xin ñeà nghò: Ai thích gioïng ñieäu naøo thì cöù thay vaøo: Ha ha ha..., Haû haû haû..., Hi hi hi..., Hí hí hí..., Hì hì hì..., Kheït kheït kheït..., xin töï tieän thay vaøo. Xin giôùi thieäu ba caâu döôùi ñaây cuûa Nhö Huyeãn Thieàn sö môùi saùng taùc ñeå laøm tieâu chí cho cuoäc soáng.

Vieát caùi gì cuõng khoâng truùng, laø truùng!

Noùi caùi gì cuõng khoâng truùng, laø truùng!

Nghó caùi gì cuõng khoâng truùng, laø truùng!



LEÃ BAÙI

Leã baùi oâng gì? Leã baùi ai?

Bao naêm leã baùi baáy naêm caàu.

Khaån nguyeàn khoâng ñöôïc, heân xui maõi,

Baù ngoï quaân naøo nhaän leã tao! *

* *


Tu só Phaät giaùo vaø Phaät töû cö só, haøng trí giaû ñeàu

bieát: Töø khi coøn laø Thaùi töû roài vöôït thaønh xuaát gia, roài chieác aùo hoaøng vöông ñoåi laáy aùo Ca sa cuûa teân thôï saên ñoäi loát tu só, saùu naêm khoå haïnh vaø naêm naêm taàm ñaïo tham vaán ñoù ñaây, cho ñeán caùi ñeâm “nhaát ñoå minh tinh ñaïo thaønh” töùc laø luùc sao mai vöøa moïc, raïng saùng ngaøy raèm thaùng Chaïp, Thaùi töû chöùng ñaïo, ñaéc luïc thoâng döôùi coäi caây Taát baùt la (Boà ñeà). Töø ñoù, trí tueä cuûa ngöôøi ñaït


184

ñeán ñænh cao, ngöôøi ñôøi goïi laø quaû “Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc”. Suoát quaù trình vöøa töï tu vöøa töï hoïc, vò Thaùi töû aáy khoâng coù leã baùi oâng gì, baø gì, con naøo, thaèng naøo heát. Vaäy maø, Thaùi töû Taát Ñaït Ña ñaõ thaønh Phaät. Ñaõ ôû quaû vò “Voâ thöôïng Boà ñeà”, “Voâ thöôïng Nieát baøn” laø “Giaùo chuû Ta baø” töø aáy tôùi nay...

Caàu nguyeän khaán vaùi do meâ tín maø coù ra. Chuùng phaùt xuaát töø nhöõng “taâm hoàn” khoâng thöïc teá, khoâng nghò löïc, khoâng töï chuû, höôùng ngoaïi troâng chôø suøng baùi ñaáng thieâng lieâng aûo töôûng... Loaïi boû taâm u meâ, vaän duïng moät chuùt trí giaùc, ai cuõng nhaän ra moät caùch roõ raèng: Caàu nguyeän, caàu an, caàu sieâu, caàu hoøa bình, caàu möa naéng, caàu aám no, v.v... ñeàu laø aûo voïng huyeãn töôûng ñoù thoâi, hoaøn toaøn khoâng ñöôïc tô toùc keát quaû naøo. Ñaáy laø söï thaät, moïi ngöôøi ai cuõng bieát roõ vaø thí nghieäm ñeå chöùng minh.

Ñaáng thieâng lieâng naøo ñoù neáu coù, Thaàn thaùnh naøo ñoù neáu coù, xin caùc ngaøi chôù coù nhaän quaø caùp cuûa nhöõng ai daâng cuùng nheù! Caùc ngaøi dö bieát töø xöa nay chaúng coù “quaân naøo” phuø hoä ai ñöôïc caùi gì. Giôø ñaây hoï giaùc ngoä, hoï noåi giaän leân, roài hoï...baù ngoï vaø baù ngoï...

Ñaïo Phaät thieät hoaøn toaøn khoâng chaáp nhaän caàu nguyeän, caàu an, caàu sieâu... Neáu “caàu” ñöôïc thì ñöùc Phaät ñaõ chaúng toán coâng söùc thuyeát phaùp ñoä sanh suyùt soaùt 50 naêm cöïc nhoïc. Chöõ Tu trong ñaïo Phaät coù nghóa laø söûa, chôù chöõ Tu hoaøn toaøn khoâng coù töông quan vôùi nghóa “leã baùi”.


Leã baùi coù 3 caùch:

Phaùt trí thanh tònh leã.

Chaùnh quaùn taâm thaønh leã.

Thaät töôùng bình ñaúng leã.


186


QUAÛ BAÙO CUÛA PHAÄT?

Giaùc ngoä ai bì ñöùc Thích Ca,

Ñôøi toân: Giaùo chuû coõi Ta baø.

Kinh truyeàn ñoä theá ba traêm hoäi,

Maø phaûi ngoài nghe tuïng Phaùp Hoa? *

* *


Quaû chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, Boà ñeà voâ thöôïng

vöôït ra ngoaøi taát caû ngoân töø: Quaû baùo, nhaân duyeân, nghieäp löïc, nhaân quaû, luaân hoài, toäi phöôùc, thieän aùc... Taát caû danh töø aáy chi phoái taùc ñoäng nhöõng gì beân maët höõu laäu, höõu vi phaùp maø thoâi. Phaät laø Boà ñeà voâ thöôïng, khoâng coøn ñoái ñaõi traû vay.

“Quaû baùo cuûa Phaät” vì haïng ngöôøi ngu phu voâ trí, ñieác vaø ñui maø noùi. Muoán haïng ngu phu voâ trí ñieác ñui


nghe thaáy, caàn coù moät tieáng saám long trôøi ñieác raùy, moät tia chôùp röïc löûa xeù banh maét thoâng manh cuûa nhöõng haïng u meâ kia, hy voïng phuïc hoài caùi thaáy ñuùng, nghe ñuùng vaø bieát ñuùng cuûa ngöôøi con Phaät chaân chính, chöù Phaät sao coù quaû baùo ñöôïc???

Phaät laø Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc. Phaät laø Voâ thöôïng Boà ñeà. Phaät laø Ta baø Giaùo chuû. Phaät laø Tam giôùi chi Ñaïo sö. Phaät laø Töù sanh chi Töø Phuï.

Phaät hy sinh cuoäc ñôøi xaáp xæ 50 naêm raøy ñaây mai ñoù thuyeát phaùp giaùo hoùa, höôùng daãn chuùng sanh tu haønh ñeå vöôït ra nhaø löûa nguy cô tam giôùi...

Phaät laø Voâ thöôïng y vöông. Kinh Phaät ví nhö kho taøng y thö, y döôïc... Ñöùc Phaät ñinh ninh daïy baûo: Caùc ñeä töû cuûa ta haõy toân troïng VAÊN, TÖ, TU laáy ñoù laøm söï nghieäp cuûa ñôøi mình.

Beänh nhaân môøi thaày thuoác ngoài nghe ñoïc saùch thuoác cuûa chính oâng vieát. Ñoïc heát quyeån saùch, beänh nhaân noùi: Xin oâng thaày thuoác, cho beänh toâi laønh?!

Ngöôøi ñoùi môøi nhaø ñaàu beáp gioûi ñeán ñoïc saùch daïy naáu aên cuûa oâng vieát. Ñoïc xong, khaán laïy van xin: Xin oâng ñaàu beáp taøi ba, cho toâi heát ñoùi.

Ñoïc kinh Phaät, baét Phaät ngoài nghe ñeå caàu phöôùc baùo, caàu thaønh Phaät. Roõ raøng laø chuyeän laï maø coù thaät giöõa choán traàn ai.


188


LAÏY VÍA DI LAËC

Di Laëc laø ta moãi chuùng ta,

U meâ chöa “ngoä”, laïy mong chôø!

Queân lôøi thoï kyù Nhö Lai daïy:

Heát thaûy quaàn sinh Phaät vò lai. *

* *


Nhöõng ai thuoäc haøng Ñaïi ñeä töû Phaät ñeàu bieát yù

Phaät. Phaät noùi “ba ñôøi” laø noùi vôùi haøng ñeä töû taân hoïc Tyø kheo. Vôùi haøng Ñaïi ñeä töû Phaät daïy: “Tam theá caàu taâm, taâm baát ñaéc” nghóa laø: Trong quaù khöù cuõng nhö hieän taïi vaø töông lai, khoâng tìm coù taâm vaø cuõng khoâng coù ba thöù thôøi gian aáy! Boà taùt Di Laëc töøng luoáng cuoáng sôï haõi hoang mang tröôùc vaán ñeà Nhö Lai thoï kyù “moät ñôøi” seõ ñöôïc thaønh Phaät cuûa chính mình!


“Laïy vía” nghe qua laø bieát thaønh phaàn u meâ roài! Tam hoàn thaát phaùch (ba hoàn baûy vía) khoâng phaûi ngoân töø giaùo ñieån cuûa Phaät. Laïy vía Di Laëc ñeå caàu xin gia nhaäp Long Hoa tam hoäi ñeå tu haønh laø yù nieäm haéc aùm tieáp theo. “Di Laëc laø ta moãi chuùng ta”. Di Laëc seõ thaønh Phaät, ta cuõng seõ thaønh Phaät. Ta quyù troïng khaû naêng thaønh Phaät cuûa ta, aáy laø ta kính quí Di Laëc. Chôù coù u meâ leã laïy Di Laëc töôïng coát ôû ngoaøi ta. Ta laø sö huynh cuûa töôïng coát Di Laëc, vaäy maø u meâ, ta ñi leã baùi con ngöôøi sö ñeä aáy.

Khoå quaù! Ta u meâ cho neân ta queân lôøi daïy cuûa Nhö Lai. Haéc aùm quaù! Ta khoâng nhôù lôøi “thoï kyù” cuûa Nhö Lai: “Heát thaûy chuùng sanh laø Phaät seõ thaønh” (Kinh Hoa Nghieâm vaø kinh Phaùp hoa). Loät boû u meâ haéc aùm ñi, thì Di Laëc vôùi ta chæ laø “huynh ñeä chi tình” laïy luïc nhau chi cho thoán caùi gai coät soáng.


190


GIAO THÖØA?

Giao laáy gì giao ñeå keá thöøa?

Thöøa khoâng keû nhaän bieát hay chöa?

Muoân ñôøi huû tuïc truyeàn nhau maõi,

Thöông laém! Thaèng ñui daét luõ ñui! *

* *


Döôùi nhaõn quang cuûa ngöôøi trí, hoï nhìn beân maët

“chôn ñeá”, Giao thöøa chaúng laø gì caàn ñeà caäp. Teát cuõng vaäy, do ñaët ra teát maø coù giao thöøa. Roài ngöôøi ta ñaët ra leã giao thöøa trong dòp teát. Roài töø giôø “tyù” chaúng coù gì “tyù” aáy, keå ñoù “ñaàu naêm”. Roài töø ñaàu naêm chaúng coù naêm gì raùo, goïi ñaây laø “naêm môùi”. Noùi “môùi” maø khoâng ai thaáy bieát ñöôïc “môùi laø môùi ôû choã naøo”!??


Giao ai giao? Giao caùi gì? Laáy gì ñeå ñöa ra? Thöøa, laø thöøa keá, tieáp nhaän. Ai tieáp nhaän? Ai keá thöøa? Ai tieáp nhaän keá thöøa trong caùi giôø phuùt goïi laø “tyù” maø khoâng coù “tyù” aáy?

Khoâng gian khoâng thaät coù, thôøi gian khoâng thaät coù. Ngöôøi trí bieát roõ ñieàu ñoù. Do nghóa ñoù, NAÊM coøn khoâng coù, “naêm môùi”, “naêm cuõ” kieám ñaâu ra? Raát roõ raøng raèng:

“Giao laáy gì giao...”

“Thöøa khoâng keû nhaän...”

Qua nhaän thöùc tuïc ñeá, ngöôøi ta ai cuõng coù quyeàn noùi ñeán giao thöøa, toå chöùc ñoùn giao thöøa baèng nghi leã long troïng nhaát cuûa moät naêm, vì naêm cuõ ñaõ ñi roài, naêm môùi vöøa ñeán, ai lô laø vôùi naêm môùi “haõy coi chöøng”, “Tröôùc khoâng thaûo, sau baø laõo khoâng theøm” ñaáy nheù! Theá neân, moät soá quoác gia vuøng Ñoâng Nam aù, haèng naêm long troïng giôø “tyù” chôø ñoùn giao thöøa.

Haøng Cao Taêng thaïc ñöùc trong ñaïo Phaät, nhöõng baäc toân ñöùc aáy, töï thaân hoï, nieäm löï taâm hoï, khoâng söû duïng ñeán caùi töø “naêm”, cho neân caøng khoâng noùi ñeán tieáng “giao thöøa” maø khoâng coù gì sai chaân lyù, vì hoï laø Trí giaû toái thöôïng thöøa maø!

Ngöôïc laïi, soáng vôùi qui öôùc tuïc ñeá, teát vaø ñoùn giao thöøa coù theå laø moät myõ tuïc, moät phong tuïc, moät taäp


192

tuïc cuûa töøng chuûng toäc chuùng sinh treân theá giôùi, coù sao ñaâu!

Caùi lo cuûa nhöõng thöùc giaû öu thôøi maãn theá, laø laøm sao cho teát vaø giao thöøa khoâng rôi vaøo “huû tuïc”:

- Leã baùi, cuùng kính linh ñình... quaù toán keùm... taïo côù cho meâ tín dò ñoan, huyeãn hoaëc hoang ñöôøng, ñoàng boùng, boùi toaùn, vaøng maõ... phaùt trieån.

- Haùi loäc ñaàu naêm: Chuøa, ñeàn, mieáu, ñieän, sau ñeâm ñoùn röôùc giao thöøa, ngöôøi trí raûo maét nhìn quanh, can traøng quaën thaét, chua chaùt ngaån ngô...! Maáy möôi trieäu baïc trang trí caây caûnh chieàu qua, giôø ñaây chæ coøn caønh trô, nhaùnh gaõy khoâng coøn moät traùi nhoû, moät laù hoa con.

- Thuø taïc, vaõng lai quaù söùc chòu ñöïng.

- Nhaäu nheït say söa quaù ñoä, haïi baûn thaân, khuaáy roái xoùm laøng.

- Baøi baïc saùt phaït laãn nhau, tieâu tan söï nghieäp.

Noùi laø noùi vaäy thoâi, söï thaät noùi gì cuõng khoâng truùng heát, laø truùng.

* * *



TEÁ SAO

Tinh tuù trôøi xanh voán vaïn ñôøi,

Côù gì teá cuùng chín “oâng sao”?

Bao oâng chaùnh leã bao oâng “keù”?

Raùng cöùu gia nhaân! ÔÙ caùc cha! *

* *


Ngoân ngöõ Haùn noâm Vieät Nam goïi sao “treân neàn trôøi” laø tinh tuù. Ngöôøi bình daân Phaät töû ña soá chæ bieát tôùi ñoù. Nhöõng tu só ñam meâ “thaàn hoïc”, yeâu thích thieân vaên, hoï coøn hoïc vaø bieát: Tinh coù thaát tinh. Tuù coù nhò thaäp baùt tuù vaø coøn theâm... cöûu dieäu nöõa...

Nhöõng Trí giaû, Thaïc ñöùc, Cao Taêng trong ñaïo Phaät, khoâng baøy, khoâng noùi, khoâng ñoàng tình nghi leã “Teá sao” trong giaø lam, töï vieän, phaïm vi hoùa ñaïo cuûa mình. Tu theo ñaïo Phaät chaùnh toâng, ngöôøi ñeä töû Phaät thieät


194

khoâng caàn “cuùng khaán”, khoâng caàn “leã baùi”, khoâng caàn “teá xin”,... vôùi baát cöù moät tha nhaân naøo khaùc ngoaøi ta. Thaân cuûa ta, Mieäng cuûa ta, YÙ cuûa ta neáu lôõ phaïm ñieàu sai quaáy, chæ coù ta söûa ñoåi laïi cho toát, cho ñuùng, cho thaùnh thieän thì ta töï ñöôïc an vui. Ñaïo Phaät daïy vaäy ñoù! Deã ôït!

Sao laø tinh tuù. Chín oâng sao: La haàu, Vaân hôùn, Thuûy dieäu, Thaùi aâm, Thaùi baïch, Keá ñoâ, Moäc ñöùc, Thoå tuù, Thaùi döông. Tinh tuù ñoái vôùi nhôn loaïi ngaøy nay, ñeán thôøi ñieåm naêm 2008 DL hình nhö chöa nghe ai quaû quyeát “tinh tuù” thuoäc loaïi vaät gì trong ba thöù vaät. Neáu ruûi ro “tinh tuù” laø khoaùng vaät thì vieäc “cuùng” vôùi “teá”, chö thieän höõu tri thöùc nghó gì???

Cuùng teá, caàu nguyeän, quî luïy, leã baùi khoâng phaûi ñaïo Phaät chaùnh thoáng.

Tinh tuù vaïn ñôøi, nhieàu ñeán noãi khoâng theå duøng ngoân töø, trí nhôù tính ñeám ñöôïc, vaäy maø chæ cuùng chín oâng, chín baø, chín thaèng, chín con, chín cuïc, chín caây, chín caùi... khoâng ai ñònh bieát laø gì? Theá coù nghóa laø sao???

Ñaïo Phaät khoâng chaáp nhaän “Thaàn hoïc”, “Hoang ñöôøng hoïc”, “Duy taâm sieâu hình hoïc”. Ai baèng loøng hoïc Phaät, laøm ñeä töû Phaät, coù theå thaân caän “Xaõ hoäi hoïc”, “...Bieän chöùng hoïc”, “Khoa hoïc” v.v... seõ tieáp thu kieán thöùc phoái hôïp hoã töông cho thieàn ñònh quaùn chieáu, treân böôùc ñöôøng tu taäp cuûa mình.



CHUØA CHAÙY

Theá Toân sao chaúng ñoäng taâm töø?

Löûa chaùy chuøa tan Phaät hoùa tro!

Soáng cheát maëc baây nhìn chaúng cöùu,

Trong chuøa khoâng Phaät thaät hay sao? *

* *


Töø, Bi, Hyû, Xaû laø toân chæ muïc ñích cuûa ñaïo Phaät,

cuûa Nhö Lai Theá toân- Thích Ca Maâu Ni. Vaäy maø, vì söï kieän chuøa chaùy coù moät soá ngöôøi, moät thaønh phaàn ñeä töû khoâng hoïc Phaät, khoâng nhôù nhöõng lôøi Phaät daïy thoát leân lôøi traùch cöù:

“Nhö Lai sao chaúng ñoäng taâm töø?

“Löûa chaùy chuøa tan Phaät hoùa tro”.


196

YÙ töôûng vaø ngoân töø ñoù phaùt xuaát ôû taâm naõo con ngöôøi ñaày aép voâ minh.

Nhö Lai luoân an truù taâm töø, laøm gì coù ñoäng hay khoâng ñoäng? Ñaâu phaûi ñôïi coù “chuøa chaùy” Nhö Lai môùi ñoäng?

“Chuøa chaùy” do löûa chaùy chuøa, coù. Löûa chaùy chuøa tieâu, coù. Nhöng “Phaät hoùa tro” thì khoâng coù. Duø khoâng coù maø cuõng coù theå coù. Bôûi leõ, vôùi moät tu só trí giaû, thaïc ñöùc Cao Taêng bieát vaø thaáy raèng: Duø ngoâi Chuøa chaùy aáy coù chöùa thôø 100 Phaät veõ, 100 Phaät theâu, 100 Phaät goã, 100 Phaät xi maêng, 100 Phaät ñoàng, toång coäng 500 Phaät aáy chaùy chaûy, chaùy beå, chaùy ruïi laø söï thaät coù, nhöng khoâng heà coù “Phaät hoùa tro”. Bôûi vì trong 500 töôïng coát aáy khoâng phaûi Phaät, khoâng coù Phaät chaát trong vaät theå aáy. Do leõ ñoù, ngöôøi ñeä töû Phaät saùng suoát, chôn chính chaúng khôûi taâm traùch cöù: “Nhö Lai sao chaúng ñoäng taâm töø” traùch cöù Nhö Lai nhö theá laø toäi loãi ñoù nheù!

Phaät ñaõ daïy, ñaõ thuyeát giaùo sít soaùt nöõa theá kyû raèng: “Nhaát thieát höõu vi phaùp, nhö moäng, huyeãn, baøo, aûnh, nhö loä dieäc nhö ñieän v.v...”. Do vaäy maø: Ñoäng vaät thì: Sanh, laõo, beänh, töû khoå. Thöïc vaät thì: Sanh, truï, dò, dieät khoå. Khoaùng vaät thì: Thaønh, truï, hoaïi, khoâng khoå. Neáu baét Nhö Lai phaûi cöùu cho ñöôïc chuøa chaùy kia, teù ra nöûa theá kyû thuyeát phaùp, nhöõng lôøi daïy ñoù, traät laát heát caû roài sao???

“Soáng cheát maëc baây nhìn chaúng cöùu”


Traùch cöù Nhö Lai nhö theá toäi lôùn ñoù nheù! Töï mình neáu khoâng goät röûa saïch yù nieäm vò “ngaõ sôû höõu” sai laàm ñoù, thì neân tuyeân boá “ly khai” vôùi ñaïo Phaät ñeå khoûi gaây theâm toäi loãi cho thaân khaåu yù voán coù Phaät taùnh cuûa mình.

“Trong chuøa khoâng Phaät thaät hay sao”?

Thaät ñaáy! Chuøa laøm gì coù Phaät. Neáu chuøa chaùy coù Phaät trong ñoù, xin Taêng Ni vaø Phaät töû chuaån bò mua bình baïc, bình vaøng ñeå hoát “xaù lôïi” veà thôø laáy phöôùc, roài caàu nguyeän thaønh Phaät, khoûi maát coâng tu haønh laïy luïc van xin cöùu khoå, khoûi ñaët thôøi khoùa tham thieàn, quaùn chieáu, tö duy, cuõng khoûi caàn ñeà caäp vaán ñeà ñieàu chænh, söûa sai toäi loãi cuûa Thaân, Khaåu, YÙ!


198


Leã An Vò Thaùnh Töôïng.

HUYNH ÑEÄ CHI TÌNH

Anh ñaõ sanh roài em chöûa sanh,

Em vì vò ngaõ nôõ ñaønh hanh.

Leõ thöôøng em kính anh laø phaûi,

Ai ñeå quyeàn huynh leã baùi em! *

* *


Vuõ truï bao la, ta thaáy tröôùc maét: Nuùi soâng, ñaát

lieàn, trôøi maây, traêng gioù, vaïn töôïng sum la, qua tri thöùc cuûa nhaø khoa hoïc phaân loaïi chia ra thaønh boán thöù vaät: Moät, ñoäng vaät theå – Hai, thöïc vaät theå – Ba, khoaùng vaät theå – Boán, phi vaät theå. Boán thöù vaät theå aáy, giaùo lyù ñaïo Phaät goïi chung moät danh töø “höõu vi phaùp”. Höõu vi phaùp


nghóa laø nhöõng vaät theå aáy khoâng coù vaät theå naøo töï noù sanh ra noù ñöôïc. Moät vaät theå coù ra do “nhaân, duyeân” lôùp lôùp haøng haøng töông taùc, töông quan, hoøa hôïp maø hình thaønh moät chænh theå naøo ñoù. Baát luaän, phaùp naøo cuõng ñeàu khoâng beàn chaéc, khoâng beàn chaéc cho neân khoâng thöïc coù. Phaät daïy hieän töôïng vaïn phaùp huyeãn coù: Nhö moäng, nhö huyeãn, nhö baøo, nhö aûnh, nhö loä, nhö ñieän, nhö döông dieäm, nhö caøn thaùt baø thaønh, nhö thuûy trung nguyeät, nhö caûnh trung töôïng. Do nghóa ñoù, Nhö Huyeãn Thieàn sö noùi: “Noùi caùi gì cuõng khoâng truùng heát, laø truùng”!

Nhìn Thaùnh töôïng dòp leã An vò, Thi nhaân caûm taùc thi ñeà “Huynh Ñeä Chi Tình”, ñaây laø moät “thoaïi ñaàu” ñeå ngöôøi ñeä töû Phaät “tham” vaø “thieàn” seõ ñem laïi töøng phaàn giaùc ngoä.

Öôùc gì Thi nhaân caûm taùc pho “Thaùnh töôïng” aáy vôùi tieâu ñeà: Töù Ñaïi Ñoàng Ñöôøng seõ gôïi cho Thieàn giaû moät thoaïi ñaàu thaâm thuùy hôn. Bôûi vì, baát kyø ngaãu töôïng aáy laø ai, Tieân, Thaùnh, Ngoïc hoaøng, A la haùn, thaäm chí ñaáng Chí Toân Voâ thöôïng ñeàu phaûi traûi qua quaù trình nhôn quaû nhö sau:

- Ngaãu töôïng coù ra:

Do ngheä nhaân ñieâu khaéc laøm ra

- Ngheä nhaân ñieâu khaéc laøm ra:


200

Do Hoøa thöôïng, Thöôïng toïa, Ñaïi ñöùc Taêng, Ni ñaët tieàn ra

- Hoøa thöôïng, Thöôïng toïa, Ñaïi ñöùc Taêng, Ni ñaët tieàn ra:

Do thaäp phöông Phaät töû huøn haïp ñöa tieàn ra

- Thaäp phöông Phaät töû huøn haïp ñöa tieàn ra:

Vì muoán coù Ngaãu töôïng thôø laïy ra.

Ngöôøi ñeä töû Phaät coù tham thieàn, ai cuõng bieát vaø thaáy roõ trong moät ngaãu töôïng naøo cuõng coù Töù Ñaïi Ñoàng Ñöôøng nhö vaäy!

“Huynh ñeä chi tình” roõ raøng laø lyù lòch trích ngang. Duø vaäy, cuõng laø moät thoaïi ñaàu coù yù nghóa.



HOÁI HAÄN

Khaán vaùi oâng gì chaúng nhôù teân,

Ñaàu naêm noäp leã cuùng kyø yeân.

Maø sao, beänh hoaïn tai öông maõi,

Uoång quaù! Tieàn toi taät vaãn mang. *

* *


Khi luaän baøn veà maët tín ngöôõng toân giaùo, nhaø baùc

hoïc vaät lyù Albert Einstein nhaän ñònh raèng: Caùc toân giaùo töø khi xuaát hieän treân theá giôùi cho ñeán ngaøy nay, ñaïi ñeå coù theå nhaän thöùc vaø chia laøm ba thôøi kyø. Töø con ngöôøi nguyeân thæ sô khai, toân giaùo luùc baáy giôø döïa treân coâng duïng ñaët teân, coù theå goïi ñoù laø “Toân giaùo sôï haõi”. Vì sôï haõi tröôùc saám seùt, phong ba vuõ baõo cuûa thieân nhieân, con ngöôøi chöa caét nghóa ñöôïc. Daàn daàn con ngöôøi tieán hoùa


202

ñeán giai ñoaïn baùn khai, toân giaùo cuõng chuyeån bieán theo, giai ñoaïn naøy toân giaùo ñöôïc coi laø “Toân giaùo luaân lyù”. Bôûi vì, giai ñoaïn naøy toân giaùo coù theå ñoùng goùp cho xaõ hoäi veà maët luaân lyù, ñaïo ñöùc vaø laøm choã döïa, ñeå con ngöôøi gôûi gaém an uûi nhöõng luùc bò ñau khoå, ruûi ro ... Toân giaùo hai thôøi kyø naøy, hình thaønh veà maët toân thôø, leã laïy, cuùng daâng, khaán xin, caàu nguyeän.

Theo nhaän ñònh vaø döï ñoaùn töông lai veà toân giaùo, oâng Einstein noùi: Toân giaùo muoán toàn taïi vónh vieãn vôùi loaøi ngöôøi, toân giaùo ñoù phaûi tieán hoùa theo kòp söï tieán hoùa töøng phuùt giaây chuyeån bieán cuûa vuõ truï, coù theå meänh danh laø “Toân giaùo vuõ truï”. Toân giaùo ñoù phaûi thaät bieát vuõ truï, noùi nhöõng gì thaät coù trong vuõ truï, laøm nhöõng vieäc lôïi ích thaät cho nhaân sinh trong vuõ truï. Vuõ truï nhaân sinh chuyeån ñoäng töøng böôùc ñi treân ñöôøng tieán hoùa, laõnh ñaïo toân giaùo maø “döøng laïi” thì töï noù ñaõ thuït luøi roài.

Hoái haän khoâng phaûi taùnh voán coù cuûa con ngöôøi. Hoái haän coù ra, phaùt xuaát ôû hai thaønh phaàn con ngöôøi thoâi. Moät, thaønh phaàn keùm hieåu bieát, ñaây laø thaønh phaàn ñaùng thöông hôn ñaùng traùch. Hai, thaønh phaàn döôøng nhö coá yù khoâng muoán bieát, ñoù laø thaønh phaàn ngöôøi thích meâ tín dò ñoan, thích hoang ñöôøng huyeãn hoaëc. Ngöôøi ta thích cuùng vaùi, caàu nguyeän, van xin, noäp leã vaø taï leã. Thoâng thöôøng vaøo dòp teát ñaàu naêm hoï ñaõ khôûi söï roài. Cuùng baùi nhieàu ñeàn, nhieàu chuøa, nhieàu laàn quaù ñeán noãi queân heát raèng: Mình ñaõ cuùng khaán vôùi oâng gì?


Khaán caàu laøm aên phaùt ñaït, thöïc teá khoâng linh hieån, chaúng coù ñöôïc lôïi loäc gì. Neáu khaán vaùi ñöôïc, thì daân chuùng ñoàng baøo ta ôû tænh An giang Chaâu ñoác, tænh Bình thuaän, tænh Taây ninh ñaõ giaøu heát chaúng coøn gia ñình naøo ngheøo. Bôûi leõ, ôû caùc tænh aáy coù nhöõng ñieän, ñeàn, maø daân gian cho laø raát linh thieâng, ai nôõ ñaønh ngaäm mieäng ñeå chòu caûnh ngheøo, vaø thaäm chí quaù khoù khaên.

Khaán caàu maïnh khoûe, bình an khoâng bao giôø ñöôïc nhö yù. Treân thöïc teá ñaõ coù khoâng ít tröôøng hôïp, ngöôøi ta ñaõ noäp leã, cuùng baùi, caàu khaán, van xin ôû ñieän, ôû ñeàn, ôû chuøa, ôû, ... choã khaù nhieàu ngöôøi ñoàn ñaïi hieån linh coù tieáng. Nhöng than oâi! Khoâng bao laâu sau ñoù hoaëc treân ñöôøng veà ñaõ gaëp tai naïn, beänh taät thaäm chí coù caû töû vong...

“Uoång quaù! Tieàn toi ... hoïa vaãn mang”!

Döôùi nhaõn quang ngöôøi ñeä töû Phaät, caùc toân giaùo treân theá giôùi ñeàu coù cuøng moät lyù töôûng chung laø höôùng daãn, chæ veõ, xaây döïng cho con ngöôøi ñôøi soáng coù yù nghóa: Thieän, Myõ, Laïc, Chaân. Theá neân, ngöôøi thieän höõu ngoan ñaïo, tín ñoà haûo taâm, con chieân kính chuùa, ngöôøi ta coù theå boû tieàn ra cuùng döôøng, ñoùng goùp cho söï coâng ích cuûa ñaïo mình. Söï “cuùng döôøng” ñoùng goùp ñoù, khoâng ñöôïc goïi laø “meâ tín” maø laø chaùnh tín, laø ngöôøi toát ñoái vôùi toân giaùo mình ñang kính tin, toân troïng.

Tö duy vaø nhaän thöùc cuûa ngöôøi Phaät giaùo, luoân höôùng daãn chæ veõ tín ñoà ñaïo mình tin chaân lyù “Nhaân


204

quaû” do chính mình gaây taïo ra. Hoaøn toaøn khoâng chaáp nhaän ai ñoù chæ troâng chôø caùi quaû ôû söï “leã baùi, caàu nguyeän, van xin, quïy luïy döôùi aûo aûnh tha nhaân!



LÔØI LAÕO TAÊNG

Ta tuïng caàu an khaép baù gia,

Giôø naøy beänh töû thuùc thoâi ta.

Nam moâ Phaät! Cöùu cho con vôùi!

Vaêng vaúng töø xa: “Khoâng ñöôïc ñaâu”!

* * *


Ñoïc kinh söû Phaät giaùo, ta nhaän thaáy haøng ñeä töû

Phaät chöùng quaû nhò thöøa höõu hoïc, voâ hoïc raát ñoâng. Nhaän xeùt, so saùnh veà tuoåi thoï, nghe ra chaúng coù bao nhieâu vò thoï ngang côõ Phaät. Taát nhieân, trong söï hoïa hoaèn cuûa vuõ truï, thieân nhieân cuõng coù ngöôøi thoï cao hôn tuoåi Phaät. Kinh söû Phaät ghi cheùp, ñöùc Phaät truï theá 80 naêm.

Ñaïo ñöùc cuûa haøng Thanh vaên höõu hoïc, voâ hoïc nhò thöøa aáy thuoäc thaønh phaàn ñöôïc ngöôøi ñôøi toân troïng kính


206

quí ñöông thôøi. Ñaïo ñöùc cuûa Nhö Lai Theá Toân thì voøi voïi khoâng treân cho ñeán ngaøy nay.

Neáu Caàu an maø ñem laïi keát quaû mong caàu thì nhöõng ngöôøi ñeä töû Phaät, quaàn chuùng ngöôõng moä Phaät, trong ñoù coù Quoác vöông, Thaùi töû, Ñaïi thaàn, Tam coâng, Teå töôùng, Baù quan,... ñaõ toå chöùc leã Caàu an khoâng ñeå Phaät vaø haøng ñeä töû ñaéc ñaïo cuûa Phaät vieân tòch vôùi taàng tuoåi maø so ra coøn thaáp hôn moät soá tuoåi thoï cuûa giai caáp bình daân.

Thieàn ñònh, quaùn chieáu, tö duy quaù khöù maø nhaän bieát hieän taïi, töông lai. Phaät- baäc Theá toân Voâ thöôïng, caùc Thaùnh ñeä töû ñaït ñaïo vöôït ra tam giôùi, vaãn tuøy thuaän chaân lyù “hôïp tan sanh dieät”. Vaäy maø, moät laõo Taêng hôn “nöûa ñôøi höông phaán” chæ bieát tuïng Caàu an khaép baù gia, ñeán luùc söùc moûn hôi taøn aùp duïng theo tuïc ngöõ daân gian “cuûi ñaäu naáu ñaäu” quay laïi reùo goïi Phaät Caàu an chuù nguyeän cho mình. Thaûo naøo coù tieáng vang voïng töø xa vôùi moät aâm ñieäu khoâng vui:

“Khoâng ñöôïc ñaâu”!

* * *



TIEÁNG VOÏNG LINH SAØNG

Thöa Thaày! Thaày daïy con raèng:

Chieác thaân nguõ aám ñöøng mong ñöôïc gì?

Kinh truyeàn nguõ aám höõu vi

Boït beøo huyeãn moäng coøn gì... “höông linh…?

Giôø ñaây con coù “vong hoàn”!

Hoàn vong linh vò ñaønh raønh teân con.

Thænh con coá thuû linh saøng,

Thaùng ngaøy cuùng quaûi ñöôøng hoaøng aám no.

Thöa Thaày con phaûi nghe ai?

Nghe Thaày? Nghe Phaät reõ hai con ñöôøng.

Phaät raèng: Nguõ uaån giai khoâng,

Hoøa tan vuõ truï quyeän mình phaùp thaân.

Nghe thaày coù choã döøng chaân,

Linh saøng...long vò... loanh quanh Taø ñoà.


208

Phaân vaân con quaù mô hoà,

Xin Thaày chæ roõ ñöôøng naøo con ñi??? *

* *


Baäc chaân tu lieãu ñaïo, thaønh phaàn thaïc ñöùc cao

Taêng, nghe hai tieáng “linh saøng” laø khôûi taâm thöông xoùt, nhöng loøng xoùt thöông aáy suy cho cuøng roài khoâng bieát phaûi thöông ai? Moät “huû tuïc” coù beà daøy lòch söû, moät thöù “vaên hoùa sai laàm” coâ ñoïng thaønh tuïc ngöõ chaâm ngoân: “Nhaát manh daãn quaàn manh”, chuyeän nghe töôûng laï kyø maø laïi coù thaät. Söï sai laàm kòch côûm hieån nhieân bieåu thò roõ qua caû aâm thanh vaø haønh ñoäng. Vaäy maø, keû baùn ngöôøi mua, keû tung ngöôøi höùng vôùi taám loøng hoan hyû ñaùng thöông!

Theå nhaän qua thieàn ñònh, tö duy, Phaät töû xuaát gia, taïi gia ñeàu coù hoïc, coù nghe vaø coù hieåu bieát nguoàn giaùo lyù caên baûn cuûa ñaïo Phaät, nguõ uaån giai khoâng, thaát ñaïi voâ ngaõ. Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng coù gì. Ñòa, thuûy, hoûa, phong, khoâng, kieán, thöùc khoâng tìm ra baûn chaát. Giaùo lyù, kinh ñieån Phaät daïy raønh raønh nhö vaäy. Theá


nhöng, haønh söû giaùo lyù aáy, thaày troø, Taêng tuïc queân saïch troïi saïch trôn!

Thöû hoûi:

Tieáng voïng linh saøng?

Caùi gì an toïa linh saøng ñeå thoï taøi höôûng thöïc daâng cuùng cuûa thaân nhaân? (linh hoàn ö?)

Caùi gì ñöôïc boïc tuùi nilong, eùp chaët hai ñaàu, coät nhieàu naän chaéc nòch, eùm deõ daët trong quan taøi, neùo saét maáy ñoâi kieân coá? (töû thi)

Caùi gì xuaát caûnh bay ñi Cöïc Laïc Taây Phöông tröôùc söùc ñaåy cuûa chö Taêng Ni chuù nguyeän? (laïi linh hoàn)

Caùi naøo ñi? Caùi naøo ôû laïi? Caùi gì thoï höôûng? Ai ñaõ cheát roài?

Tuïng kinh, chuù nguyeän thaät coù söùc ñaåy nhö phaûn löïc cô vaäy chaêng?

Linh hoàn ñöôïc ñaåy veà Cöïc Laïc Taây Phöông, vaäy linh saøng naøy ai höôûng traø chaâm, töûu ñieän, vaät thöïc höông hoa...?

Keå töø ngaøy vieân tòch, töø traàn, noùi noâm na laø cheát, chö Taêng, Ni ñaõ tuïng kinh, ñaõ chuù nguyeän nhieàu roài. Vaäy Thaát thöù nhaát, thöù hai, thöù ba... tuïng ñeå chuù nguyeän caùi chi? Khi linh hoàn ñaõ:


210

“Tieâu dieâu chaân theá giôùi

“Khoaùi laïc baûo lieân ñaøi

“Hieäp chöôûng Theá Toân tieàn

“Nhö Lai thaân thoï kyù”???

Thaät khoù maø caét nghóa cho baù taùnh ñoàng vui caùi buïng? Thaûo naøo Nhö Huyeãn Thieàn sö noùi: “Noùi caùi gì cuõng khoâng truùng heát, laø truùng”!

Tuy nhieân, ñöùng veà maët hieän töôïng vaïn phaùp, ngöôøi ñeä töû Phaät tu haønh caên cöù treân chôn lyù nhaân quaû laø truùng.



TIEÁNG VANG TÖØ ÑAÙY MOÄ

Thaày ôi! OÂi hôõi Thaày ôi!

Con ñang cheát daäp soáng vuøi Thaày ôi!

Thöa Thaày! Con maát hay coøn?

Con nhö quaû boùng ñaù ra ñaù vaøo.

Raèng con ñaõ cheát ñaù ra,

Daïy raèng: Con soáng ñaù voâ linh saøng.

Heâ ha.. thænh uoáng môøi aên,

Thaân baèng cuùng teá laêng xaêng roän raøng.

Vaäy con soáng cheát thöa Thaày?

Soáng, sao toáng khöù con ngoaøi moà ñôn?

Cheát, sao chaúng ñöôïc yeân moà?

Loâi lui keùo tôùi môøi aên thænh ngoài?

Thaày ôi! Con sôï laém roài,

Linh saøng khoâng oån, ñaùy moà khoâng yeân.


212

Ñaâu laø Cöc laïc Nieát baøn,

Baûo con sieâu thoaùt, linh saøng troùi chaân.

Trôøi ôi! Trôøi hôõi coù hay?

Ñaåy ñi loâi laïi haønh haø thaân con.

Thaø ñöøng caàu nguyeän sieâu sinh,

Ñeå con töï quyeát ñôøi mình coøn hôn.

Thaø con yeân giaác ñaùy moà,

Coøn hôn thænh tôùi thænh lui beõ baøng.

Ñöôøng veà Cöïc laïc Taây... phang,

Tu haønh sai laïc treã traøng Thaày ôi!

Thaày ôi! Khoûi tuïng caàu sieâu,

Neáu sieâu, con ñaõ tieâu dieâu ngaøy ñaàu.

Hoâm nay tuaàn thaát con roài,

Thaân con vuøi daäp ñaùy moà ñôn coâi.

Linh saøng, Cöïc laïc hai nôi,

Phaân vaân hai choán ôû ñi nôi naøo?

Roõ raøng “tieàn maát taät mang”

Tieáng keâu oan khoå thaáu trôøi cho chaêng?

* * *



Thi ñeà “Tieáng Vang Töø Ñaùy Moä” qua nhó caên cuûa Trí giaû lieãu ñaïo, cuûa Thieàn sö thöïc chöùng hoï tröïc ngoä ngay ñoù laø “moät tieáng saám long trôøi”, phaùt xuaát töø taám loøng “ñaïi töø ñaïi bi maãn chuùng sanh”. Duøng phöông tieän nguïy taïo moät tieáng saám long trôøi chuyeån ñaát, hy voïng may ra nhöõng ai khieám thính, khieám thò chuyeån ngoaëc höôùng ñi, ñöøng xoâng ñeán choán suùng noå ñaïn reo. Ngöôøi ñeä töû Phaät taïi gia, xuaát gia chôn chaùnh coù hoïc thieàn ñònh, tö duy hoï quaù roõ: Thi phaåm “Tieáng Vang Töø Ñaùy Moä” coâng duïng cuûa noù nhö moät lôøi caûnh caùo: “Hôõi ai laø Phaät töû, haõy mau tænh thöùc, chôù ñeå phaïm sai laàm”!

Soáng thì khoâng cheát. Ñaõ cheát thì khoâng soáng. Soáng vaø cheát, moät ñaøng ôû choán traàn ai, moät ñaøng sang coõi “vónh haèng”, “Cöïc laïc taây phöông”, “Nieát baøn voâ truù” ... Toân giaùo noùi chung, toân giaùo naøo cuõng coù chuaån bò nôi aên choán ôû cho ngöôøi vónh bieät döông traàn an cö laäp nghieäp. Rieâng ñaïo Phaät, theo lôøi caùc Sö tuïng kinh caàu nguyeän hoài höôùng ñöa ñi nhöõng hai nôi: “Cöïc laïc taây phöông”, “Nieát baøn voâ truù”. Söï saép xeáp tieãn ñöa aáy khaù long troïng ngay töø giôø khaâm lieäm trôû ñi. Thieát töôûng hieáu ñaïo, hieáu taâm, hieáu haïnh ñuû troøn boån phaän keû ôû ngöôøi ñi. Chaân lyù cuoäc ñôøi laø vaäy, heã coù hôïp aét coù ly, coù sanh aét coù töû, coù ñeán aét coù ñi... Môøi voâ, ñöa ra, luùc keâu voâ linh saøng, khi ñaåy ra huyeät laïnh. Ngöôøi ñeä töû Phaät chôn chaùnh khoâng laøm!


214

Kinh Phaät daïy phöông caùch tu söûa ñeå ngöôøi ñeä töû Phaät söûa nhöõng gì sai quaáy cuûa than, cuûa mieäng, cuûa yù. Möôùn ngöôøi tuïng, ñem coâng tuïng laøm thaønh löïc chôû, löïc ñaåy, chôû ñaåy linh hoàn ñi nhö chaát nhieân lieäu cuûa phaûn löïc cô, cuûa hoûa tieãn lieân luïc ñòa. Khoâng phaûi vaäy ñöôïc. Haõy tin vaøo nhaân laønh töø thaân, khaåu, yù do chính mình töï tu töï taïo. Phöôùc ñöùc khoâng ai baùn cho ai ñöôïc, vì phöôùc ñöùc khoâng phaûi haøng hoùa, cho neân khoâng theå baùn buoân, trao tay ñoåi kieän.

Haõy tin vaøo ñieàu Thieän AÙc, Nhaân Quaû cuûa chính mình laøm!



ÑAÁNG BEÀ TREÂN

Tin OÂng? Thaät coù oâng chaêng nhæ?

Khaán nguyeän ñieàu chi cuõng tuoát lô.

Ngöôõng voïng ôn treân cao ngaán coå,

Ñôøi con saép heát ñöôïc chi moâ? *

* *


Ngaøy thaønh ñaïo hay cuõng goïi ngaøy chöùng ñaïo cuûa ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni, töùc laø ngaøy Thaùi töû Taát Ñaït Ña chöùng ngoä, toû ngoä, giaùc ngoä chaân lyù vuõ truï, nhaân sinh moät caùch taän töôøng. Ngöôøi coù ñöôïc trí tueä giaùc ngoä taän cuøng chaân lyù vuõ truï nhaân sinh, ngöôøi ñôøi goïi laø Phaät, laø Giaùc giaû. Then choát cuûa söï khaùm phaù ñeå coù moät vò Phaät xuaát hieän coõi ñôøi laø hai chaân lyù: “Duyeân sinh” vaø “Nhaân quaû”. Luùc Phaät chöùng ñöôïc “Thieân nhaõn minh” Phaät toû ngoä chaân lyù Duyeân Sinh. Khi Phaät chöùng ñöôïc “Tuùc


216

meänh minh” Phaät toû ngoä chaân lyù Nhaân Quaû. Duyeân Sinh voâ taän Nhaân Quaû voâ cuøng, giaùc ngoä hai chaân lyù then choát ñoù, ñöùc Thích Ca Maâu Ni Phaät tröïc ngoä: Khoâng gian voâ taän, thôøi gian voâ cuøng. Caùi töø “treân döôùi” khoâng coù cô sôû toàn taïi treân bình dieän chôn lyù. Haèng haø sa soá thieân theå, haønh tinh, ñònh tinh, caùc nhaø khoa hoïc thieân vaên loø moø khaùm phaù ... khoâng coù caùi naøo treân döôùi caùi naøo. Ñoù laø khoa hoïc, laø söï thaät con ngöôøi ñaõ bieát khoâng sai. Cho neân goïi ñoù laø chaân lyù, laø leõ thaät, vì noù hoaøn toaøn ñuùng.

Ñaïo Phaät khoâng ñoàng thuaän lyù thuyeát “beà treân” caøng khoâng bao giôø chòu nghe “ñaáng beà treân” naøo raùo. Taïi vì khoâng coù beà treân. Treân töø döôùi, döôùi leân treân, cho neân khoâng coù ai treân thaät, cuõng khoâng coù ai thaät döôùi. Döôùi roài treân, treân roài döôùi. Do vaäy ñaïo Phaät daïy theâm moät chaân lyù: “Luaân hoài”.

Vua, Toång thoáng, Thuû töôùng... do daân baàu cöû ra, töø daân maø leân, töø döôùi maø coù. Theá laø töø döôùi leân treân. Khi “haï caùnh an toaøn” veà queâ soáng ñôøi bình daân vui vôùi ñieàn vieân, phong nguyeät, haù chaúng laø treân roài döôùi ñoù sao?...

Ngöôøi coù tö töôûng ñaïi thöøa, chòu tu theo chaân lyù ñaïi thöøa, phaûi laø ngöôøi coù chaát lyù trí nhieàu môùi chòu nghe vaø tu. Ngöôøi nhieàu tình caûm, noùi thaúng ra, ngöôøi coù taùnh nheï daï caû tin, thích caäu ñoàng, xaùc boùng, thích huyeãn hoaëc hoang ñöôøng, thaønh phaàn naøy voâ cuøng yeâu kính


ñaáng beà treân. Ñeä töû Phaät, thích ñaáng beà treân goïi laø tu haønh, ngaøy chöùng quaû laø luùc “löng coøng, goái suïm, xöông soáng coù gai”!...

Nhö Huyeãn Thieàn sö noùi:

“Vieát laø vieát chôi vaäy thoâi, vieát caùi gì cuõng khoâng truùng, laø truùng”!


218


ÑAÁNG TIEÁP DAÃN

Hoï baûo tin oâng taän coõi loøng,

Thì oâng tieáp daãn khoûi ñeàn coâng.

Khi con taét thôû oâng sang röôùc?

Röôùc ñöôïc cuøng chaêng? Ai chöùng minh? *

* *


Tin laø ñöùc taùnh toát, coù theå noùi taát caû con ngöôøi

khoâng ai laø khoâng coù ñöùc tin, nhöng tin vaø ñoái töôïng tin, theá giôùi con ngöôøi khoâng ñôøi naøo tìm ra ñöôïc söï nhaát trí. Bao nhieâu caâu hoûi coù theå ñaët ra. Tin ai? Tin caùi gì? Tin vaøo ñaâu? Tin theá naøo? Tin chaùnh, tin baát chaùnh! Tin höõu lyù, tin voâ lyù!...

Rieâng ñaïo Phaät, ngöôøi ta khuyeân tin Ñaáng Tieáp Daãn, noùi ñuû laø Tieáp Daãn Ñaïo Sö A Di Ñaø Phaät. Ngöôøi


Phaät töû tuïc cuõng nhö Taêng tin ñuùng chaùnh phaùp, thì vaõng sanh theá giôùi Cöïc laïc laø ñieàu coù thaät ngay kieáp hieän tieàn. Tu Tònh ñoä nguyeän sanh Cöïc laïc khoâng phaûi ñôïi luùc cheát môùi vaõng sanh. Heát khoå naõo trong tuø nguïc voâ minh, ñöôïc an vui trong thanh thoaùt trí tueä, ñoù laø thöïc “chöùng ñaéc”, thöïc vaõng sanh cuûa ngöôøi Phaät töû hoïc vaø hieåu ñaïo Phaät chôn chaùnh. Tin sai, khoâng döïa vaøo chaùnh phaùp. Tin hoang ñöôøng huyeãn hoaëc, tin theo caùch “duy taâm sieâu hình” do töôûng töôïng caàu mong, Phaät khoâng chaáp nhaän. Ngöôøi ñeä töû Phaät phaûi hoïc theo caùch tin:

“Phaät hieäu Di Ñaø phaùp giôùi taøng thaân tuyø xöù hieän “Quoác danh Cöïc laïc, tòch quang chôn caûnh caù trung huyeàn”.

Tin raèng A Di Ñaø chính laø töï taùnh thanh tònh voán coù cuûa mình, tin theá giôùi Cöïc laïc do mình ñoùng goùp xaây döïng maø coù.

- Ñoùng goùp baèng caùch naøo? - Phaûi tu söûa thaân taâm:

“Caùc ñieàu aùc khoâng laøm Vaâng laøm nhöõng vieäc thieän Taâm yù thöôøng trong saùng Lôøi Phaät daïy nhö vaäy”.

Laøm theo lôøi Phaät daïy, ngöôøi ñeä töû Phaät döùt boû ñöôïc hai thöù sai laàm thoâ troïng laø kieán hoaëc vaø tö hoaëc.


220

-Kieán Hoaëc: Thaân kieán, bieân kieán, taø kieán, kieán thuû, giôùi caám thuû.

- Tö Hoaëc: Tham, saân, si, maïn, nghi.

Kieán Tö hoaëc khoâng buoâng boû, khoâng döùt tröø, tin ñaáng Tieáp Daãn, baèng caùch laàn chuoãi keâu teân, ñaáng tieáp daãn duø coù saün loøng tieáp daãn cuõng khoâng sao cöùu giuùp ñöôïc. Soáng coù Cöïc laïc, cheát môùi coù Cöïc laïc vaø theá giôùi Cöïc laïc cuûa ta xaây döïng, ta höôûng ñôøi ñôøi. Soáng khoâng an vui Cöïc laïc, cheát ai cho an vui Cöïc laïc ñöôïc? Giaùo lyù kinh ñieån Phaät daïy moïi ngöôøi haõy tin Nhôn Quaû thieän aùc cuûa chính mình laøm.

Tieáp daãn Ñaïo Sö sang röôùc phaûi coù ñieàu kieän. Ñöùc tin khoâng ñöôïc rôi vaøo duy taâm sieâu hình,

hoang ñöôøng aûo töôûng. Tu “Tònh ñoä” phaûi ñöôïc “Cöïc laïc hieän taïi” thì

môùi coù “Cöïc laïc töông lai” sau khi cheát. Tònh ñoä töùc laø Thieàn, Thieàn ñeå xaây döïng Tònh ñoä.

Cheâ Thieàn chuoäng Tònh, cheâ Tònh chuoäng Thieàn. Haõy caûnh giaùc caùc vò tu haønh aáy! “Nhaát manh daãn quaàn manh” cuøng nhau cheát haøng haøng lôùp lôùp töø theá heä naøy sang theá heä khaùc!...

Sang theá giôùi Cöïc laïc phaûi buoâng boû heát nhöõng gì ôû theá giôùi Ta baø.

Muoán coù “quaû an laïc” phaûi döùt heát “nguyeân nhaân khoå ñau” ñang bò phaûi....



CON HÔN CHA NHAØ COÙ PHUÙC?

Giaùc ngoä ai bì Phaät Thích Ca,

Ta baø giaùo chuû chính oâng ta.

Tu haønh troïn kieáp ngheøo xô xaùc,

Khoâng maùi chuøa tranh ñeå döôõng giaø!

* * *


Nhö Huyeãn Thieàn sö noùi: “Noùi gì cuõng khoâng

truùng heát, laø truùng”.

Tuïc ngöõ Vieät Nam coù caâu: “Con hôn cha nhaø coù phuùc”, nhöõng ai coù taùnh laïc quan sôùm, cho tuïc ngöõ aáy laø ñuùng. Ngöôøi nhieàu nghó ngôïi tö duy cho raèng, caâu tuïc ngöõ aáy khoâng ñaùng sôùm laïc quan. Bôûi vì, coù nhöõng ngöôøi con taøi gioûi hôn cha, hoïc haønh kieán thöùc hôn cha, saùch


222

Nho goïi ñoù laø ngöôøi “Laäp thaân haønh ñaïo döông danh ö haäu theá; Dó hieån kyø Phuï Maãu hieáu chi chung daõ.”, moät ngöôøi laøm neân söï nghieäp cho mình, laøm raïng rôõ toâng phong, laø ngöôøi con hieáu thaûo troøn ñaày, theá laø “con hôn cha nhaø coù phuùc”. Nhöng treân ñôøi, cuõng coù nhöõng ngöôøi con taøi hôn cha, kieán thöùc hôn cha, giaøu coù söï nghieäp hôn cha, quyeàn chöùc lôùn hôn cha... cuoái cuøng, keát cuoäc bò toäi, bò tuø, thaäm chí bò töû hình... Töø ñaáy gia ñình suy suïp, “löu xuù vaïn nieân”. Ñaáy laø söï thaät ñaõ coù, ñang coù vaø seõ coù. Suy coå nghieäm kim, ngöôøi ta ai cuõng thaáy roõ “con hôn cha nhaø coù phuùc” laø moät caâu tuïc ngöõ ngoaøi voøng chaân lyù. Döôùi nhaõn quang cuûa moät Thieàn sö, cuûa nhöõng baäc Thaïc ñöùc Cao Taêng, caùi thi ñeà aáy muoán hieåu, phaûi hieåu qua caùch “tö duy phaûn luaän”.

Phaät Thích Ca maø: “Khoâng maùi chuøa tranh ñeå döôõng giaø”. Vaäy laø Phaät Thích Ca baát taøi voâ trí khoâng baèng Tu só Phaät giaùo ngaøy nay? Tu só Phaät giaùo ngaøy nay coù vò laøm chuû moät chuøa, hai chuøa, thaäm chí coù vò taùm, chín, möôøi chuøa. Theá laø “Con hôn cha”?

Thaùi töû Taát Ñaït Ña ñi tu maø “ngheøo xô xaùc”. Vaäy laø Thaùi töû Taát Ñaït Ña voâ trí, roài thaønh Phaät cuõng voâ trí, khoâng baèng caùc ñeä töû theá kyû XXI ñang haû heâ höôûng thuï taøi saûn, ñòa ñieàn...?! Theá cuõng laø “Con hôn cha”?

Neáu taùn thaùn vaø tuøy thuaän theo tuïc ngöõ “Con hôn cha nhaø coù phuùc” thì söï giaùc ngoä khoâng ai bì, ñòa vò Ta baø giaùo chuû cuûa Phaät chaúng laø gì ñaùng keå hay sao?


Vui möøng con hôn cha, töï phuï ñeä töû hôn Phaät? haõy coi chöøng!

Ña duïc vi khoå

Sanh töû bì lao

Tuøng tham duïc khôûi

Thieåu duïc voâ vi

Thaân taâm töï taïi...

Hoaëc:

Nhöùt thieát höõu vi phaùp:

Nhö moäng huyeãn baøo aûnh

Nhö loä dieäc nhö ñieän

Nhö döông dieäm ba tieâu

Nhö Caøn thaùt baø thaønh

Nhö thuûy trung nguyeät chieáu

Nhö caûnh trung töôïng hình ...

Nhöõng lôøi kinh yù Phaät ñoù, Phaät daïy cho ai???

* * *


224


ÑAÁT ÑOÄNG TAÂM?

Xöù AÁn trôøi sanh ñaát laï luøng.

Choã thì voâ thöùc, choã sanh taâm?

Ca Tyø La Veä, Ta La Thoï,

Boán khuyûnh “Sö truyeàn”: “Ñaát ñoäng taâm”! *

* *


Nghieân cöùu giaùo lyù ñaïo Phaät baèng nhaõn quang tö

töôûng Ñaïi thöøa, ngöôøi ta coù theå thaáy bieát roõ ñöùc Phaät Thích Ca suoát maáy möôi naêm truyeàn ñaïo, Ngöôøi khoâng bao giôø “thaàn thaùnh hoùa”, “quan troïng hoùa”, “ thieâng lieâng hoùa” keå caû “thaàn thoâng bí maät hoùa” vaø baát cöù moät thöù “hoùa” naøo. “Ñaát Ñoäng Taâm” aáy laø ngöôøi ta “thieâng lieâng hoùa” maáy choã ñaát maø ngöôøi theá gian thöôøng goïi laø “di tích”. Ñaõ laø “di tích” thì muoân ñôøi vaãn laø di tích,


khoâng theå naøo “ñoäng”, “run”, “lung lay” hay “luùc laéc” bao giôø.

Qua nhó caên cuûa ngöôøi Ñaïi thöøa, nghe caùi töø “Ñaát Ñoäng Taâm” laø muoán ñeø ai ñoù cuùi xuoáng ñaùnh naêm roi cho heát u meâ. Bôûi vì, chaúng coù thöù ñaát gì bieát “ñoäng taâm” raùo.

“Xöù AÁn trôøi sanh”... nghe hai tieáng “trôøi sanh” cuõng ñeø cuùi xuoáng ñaùnh naêm roi nöõa... “choã thì voâ thöùc” naêm roi...“choã sanh taâm” naêm roi nöõa...!

“Ca tyø la veä, Ta la thoï, boán khuyûnh sö truyeàn ñaát ñoäng taâm” möôøi roi... Toång coäng OÂng sö naøo truyeàn khaåu caùi töø Ñaát Ñoäng Taâm phaûi bò ñeø cuùi xuoáng chòu traän hai möôi laêm roi vì caùi u meâ voâ trí. Trong ñoù neáu coù aån yù löøa bòp, gaït gaãm con nhaø laønh nheï daï caû tin “thaàn thaùnh hoùa”, “thieâng lieâng hoùa”, “ngu xuaån hoùa” ñaàu ñoäc ñöùc tin laønh maïnh cuûa baù gia, baù taùnh ñaùnh theâm hai möôi laêm roi nöõa cho ñöôïc nöûa traêm maø khoâng cho khoùc, neáu thaáy meáu maët cho theâm naêm möôi nöõa cho ñuû chaün moät traêm roi, luùc baáy giôø söï u meâ aùm chöôùng cuûa Sö Taêng seõ khoâng coøn beùn maûng nöõa.

Coù moät thaønh phaàn caùc Sö Taêng ñeä töû Phaät truyeàn daïy raèng: Ñaát nöôùc AÁn Ñoä coù boán khuyûnh ñaát goïi laø “ñaát ñoäng taâm”:

1. Ñaát choã Thaùi töû Taát Ñaït Ña haï sanh (vöôøn Laâm Tyø Ni, Thaønh Ca Tyø La Veä).


226

2. Ñaát choã Phaät vieân tòch (Röøng Ta La Song Thoï, Thaønh Caâu Thi Na).

3. Ñaát choã Phaät thaønh ñaïo (Coäi Boà Ñeà).

4. Ñaát choã Phaät thuyeát thôøi phaùp ñaàu tieân (Loäc Giaû Uyeån, Thaønh Ba La Naïi).

Caùc Sö Taêng xin nhaø nöôùc AÁn Ñoä töøng boïc hoaëc töøng huû ñaát ñem ñi nöôùc naøy nöôùc khaùc... xaây ñeàn ñaøi thôø cuùng cho baù taùnh, baù gia chieâm baùi. Caùc sö truyeàn daïy: Ñaây laø ñaát ñoäng taâm cuûa xöù Phaät, cuùng baùi ñöôïc phöôùc lôùn laém.

Khoâng coù ñaát gì ñoäng taâm caû!

- Phöôùn Ñoäng.

- Gioù Ñoäng.

- Taâm Ñoäng.

Kinh ñieån Ñaïi thöøa ñaõ daïy doã, ñaõ traùch phaït caùc tu só tu haønh non nôùt aáy caùch nay hôn 2000 naêm, vaäy maø caùc ñeä töû Phaät theá kyû XXI coøn “maø” con maét ñeä töû Phaät vaäy sao? Vôùi duïng yù theá naøo xin caùc Ngaøi töï xeùt...

Ñaát khoâng taâm laáy taâm ñaâu ñeå ñoäng? TAÂM caùc Ngaøi neáu ñoäng, neân ñoäng vôùi caùc phaùp tu haønh theo lôøi Phaät daïy môùi ngoan.

Voâ thöôøng quaùn - Voâ ngaõ quaùn - Khoå quaùn - Khoâng quaùn - Baát tònh quaùn - Nhaân duyeân quaùn - Bi


quaùn - Töø quaùn - Voâ caáu thanh tònh quaùn - Thaät töôùng quaùn v.v...

Ñoäng taâm khôûi quaùn nhö vaäy caùc Ngaøi coù an laïc, coù Nieát baøn voâ truù xöù, haïnh phuùc heát söùc, sao khoâng Ñoäng? Toå chöùc baøy troø ñaàu ñoäc “thieâng lieâng hoùa” ñaát, caùc Ngaøi duø coù ñöôïc “baïc vaøng”, ñöôïc “ñeàn chuøa” to lôùn thì cuõng coù ñöôïc lôïi ích gì cho söï nghieäp tu haønh ñaâu?

“Nhöùt thieát höõu vi phaùp

“Nhö moäng, huyeãn, baøo, aûnh v.v...”

Hôõi caùc baïn cuûa toâi ôi! Nôõ ñaønh queân sao? Thöa chö lieät vò?

Daâng cuùng, leã baùi, khaán nguyeàn, van xin tröôùc Phaät ñoàng, Phaät xi maêng, Phaät goã, Phaät theâu, Phaät veõ ôû chaùnh ñieän chuøa chieàn, haøng haøng lôùp lôùp töôïng coøn khoâng gaëp Phaät, khoâng moät chuùt linh thieâng. Linh thieâng hoùa ñaát, ñoäng taâm vì ñaát, ñeå mong caàu an laïc, haïnh phuùc, giaûi thoaùt, Nieát baøn. Nhö Huyeãn Thieàn sö xin nghæ tu moät phuùt, laáy hôi ñaày buïng roài keâu “Trôøi!” moät tieáng thaät daøi...

*

* *


228


CAÀU SIEÂU ?

Caàu sieâu xin hoûi laáy gì tieâu?

Nguõ aám giai khoâng Phaät daïy roài!

Voâ ngaõ, voâ nhaân... voâ thoï giaû,

Caùi gì ôû laïi? Caùi gì sieâu? *

* *


Caàu sieâu, caàu an, caàu nguyeän, caàu hoøa bình theá

giôùi. Ngöôøi naøo khoâng coøn muoán soáng vaø khoâng coøn muoán gì nöõa heát, môùi daùm khoâng tin, thaäm chí daùm noùi thaúng: Khoâng ñöôïc gì!

Neáu nhìn thaúng söï thaät, neáu taâm trong saùng nhaän xeùt khaùch quan, neáu ñöøng töï ti maëc caûm, neáu ñöøng kieán thuû kieán, ai cuõng coù theå chöùng minh ñöôïc raèng: Taát caû caùc thöù caàu nguyeän noùi treân ñeàu khoâng hieäu nghieäm.


Ñaïo Phaät chaân chính, cho vieäc “caàu nguyeän, caàu an, caàu sieâu, caàu xin” laø vieäc laøm khoâng hôïp chaân lyù. Xin haõy ñoïc kyõ baøi thô treân vôùi taâm trong saùng vaø thöïc teá.

Ngöôøi ñeä töû Phaät haõy môû roäng loøng chaùnh tín khaùch quan maø tu taäp. Ñaïo Baø La Moân töï ñaët cho mình caùi ñoäc quyeàn caàu nguyeän, leã khaán, cuùng teá, ñöùc Phaät baát hôïp taùc töø khi thaønh Phaät cho ñeán luùc töø giaõ “nhieäm vuï” ñoä sanh. Ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni, thaäp phöông chö Phaät, khoâng phaûi laø ñoái töôïng sôû caàu ñeå chuùng sanh khaán nguyeän van xin keâu cöùu. Neáu Phaät vaïn naêng, ñaùp öùng vieäc van xin phuø hoä theo yù naêng caàu cuûa khaùch haøng ñeä töû, thì tam taïng giaùo ñieån kinh Phaät daïy ñeå laøm gì? Thöïc teá, kinh tuïng leã CAÀU SIEÂU ai cuõng bieát, duø coù duïng yù caâu giôø cuõng khoâng hôn ba tieáng ñoàng hoà heâ ha tuïng taùn. “Tuïng kinh giaû minh Phaät chi lyù”, tuïng ñoïc kinh coát ñeå hoïc hieåu Phaät daïy cho ta caùi gì ñeå hoïc taäp haønh theo. Söï thaät treân ñôøi, ai aên ngöôøi aáy no, ai nguû ngöôøi aáy khoeû. Ngöôøi naøy aên ñem söï no cuûa mình caàu nguyeän höùa cho ñeå ngöôøi khaùc ñöôïc no, vieäc laøm aáy khoâng hôïp chaân lyù, ngöôøi trí khoâng tin nhö vaäy. Tuïng kinh Caàu Sieâu, laáy coâng tuïng cuûa ngöôøi naøy Caàu Nguyeän ban cho keû khaùc, vieäc laøm ñoù chaúng nhöõng traùi vôùi söï hieåu bieát cuûa ngöôøi trí ôû theá gian, maø coøn phaûn nghòch chaân lyù “Nhaân quaû” cuûa vuõ truï. Ñöùc Phaät ñaõ chöùng ngoä, ñuùc keát vaø daïy doã cho haøng ñeä töû mình veà chaân lyù nhaân quaû vaø duyeân sanh.


230

“Xöa baøy nay laøm” caâu tuïc ngöõ aáy chaúng coù gì hay ho. Vaäy maø nhieàu ngöôøi nghe, ít ngöôøi daùm söûa ñoåi, duø bieát noù laïc haäu sai laàm.

Döïa treân chaân lyù nhaân quaû vaø duyeân sanh aáy, Toå Qui Sôn doõng daïc gioïng haûi trieàu:

“Kim sanh tieäm tu quyeát ñoaùn

“Töôûng lieäu baát do bieät nhôn

“Töùc yù vong duyeân baát döõ chö traàn taùc ñoái

“Taâm khoâng caûnh tòch chæ vò cöûu treä baát thoâng”

Theá cho neân, ñeä töû Phaät chôn chaùnh khoâng van xin, khoâng khaán vaùi, maø chæ sieâng naêng tu taäp:

“Chö aùc maïc taùc

“Chuùng thieän phuïng haønh

“Töï tònh kyø yù

“Thò chö Phaät giaùo”.

*

* *



Tham vaán

THIEÀN LAÕO TIEÀN BOÁI

Vaõn boái xin tham vaán maáy doøng:

“Thieàn toân, Gia phaû, Phaùi, Toâng moân”

Thaân sô “töù töôùng” laøng khang aáy.

Tu “Chæ” khoâng xong haù coù “Thieàn”? *

* *


Tu só Phaät giaùo coù hoïc coù tu vì lyù töôûng giaùc ngoä

giaûi thoaùt, ngöôøi ta thaáy saâu saéc ñænh cao toät cuûa neàn giaùo lyù Phaät laø Trí Tueä töùc Baùt Nhaõ Ba La Maät. “Voâ bieân phieàn naõo ñoaïn, voâ löôïng phaùp moân tu” chung qui nhaèm phuïc vuï xaây döïng:


232

“Thöû thò dieäu Lieân hoa

“Kim cang vöông Baûo giaùc

“Nhö Huyeãn Tam Ma Ñeà

“Ñaøn chæ sieâu voâ hoïc.”

Hoïc vaø tu voâ löôïng phaùp moân ñeå coù ñöôïc Baùt Nhaõ Ba La Maät. Thaønh töïu cöùu caùnh Baùt Nhaõ Ba La Maät laø Quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Kinh ñieån Phaät chæ roõ raèng: Quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc töùc laø Phaùp thaân ñöùc. Thaønh töïu “Phaùp thaân ñöùc” laø Quaû maø “Trí ñöùc” (Baùt nhaõ ñöùc) vaø “Ñoaïn ñöùc” (Giaûi thoaùt ñöùc) laø Nhaân.

Ñieåm then choát quan troïng, ngöôøi tu hoïc ñaïo Phaät laø tö duy quan saùt “quaû”, döïa treân “quaû” suy luaän tìm xeùt “nhaân”. Töø ñoù toû ngoä chaân lyù “Nhaân Quaû” khoâng bò sai laàm.

Tö duy suy luaän toång theå nhö treân, haøng Phaät töû Taêng cuõng nhö tuïc neân ñeå taâm maø hoïc tu: Baùt Nhaõ Toân laø ñænh cao toät cuûa toaøn boä giaùo lyù tam taïng. Ñöùc Phaät daïy cho caùc Boà taùt caùch “haøng phuïc taâm” ñeå ñoä chuùng sanh, caùch “truï taâm” ñeå haønh boá thí ñeàu döïa treân neàn taûng “Trí tueä ba la maät”, ly töù töôùng treân böôùc ñöôøng tu.

Heä kinh ñieån Ñaïi thöøa Phaät giaùo Baéc toâng khaùch quan nhaän xeùt, ta thaáy moät ñieåm sai laàm troïng ñaïi, theá nhöng töø theá heä naøy ñeán theá heä khaùc, hình nhö khoâng ai thaáy hoaëc coù ai ñoù bieát maø “töï khinh, töï ti, töï toân hoaëc


suøng thöôïng hoùa” ñaáng beà treân khoâng daùm vaïch ra duø laø choã sai ñaïo lyù. Thí duï:

- Ta laø Thieàn sö ñaëc bieät hôn, cao hôn, ñaùng toân troïng hôn caùc sö khaùc ...

- Toân cuûa ta “Thieàn toân” ñaëc bieät hôn, saâu saéc hôn, cao hôn Tònh ñoä toân, Phaùp hoa toân, Hoa nghieâm toân, caùc toân khaùc v.v...

“Chö aùc maïc taùc

“Chuùng thieän phuïng haønh

“Töï tònh kyø yù

“Thò chö Phaät giaùo”

Phaùt huy Baùt Nhaõ Ba La Maät ñeå thaønh Phaät. Khoâng coù trí tueä thì ñöøng noùi Toân gì raùo, khoe ra bò ngöôøi ta cöôøi cho ñoù!


234


THAM DANH “MA” TÖÏ THAÙN

Tham danh mi ñaõ haïi ta roài!

AÙc khaåu voïng ngoân huûy nhuïc ngöôøi.

Moäng ñeïp khoâng thaønh ñau ñôùn quaù,

Thaân taøn danh baïi kieáp phuø du. ***

ÑAÏI LAÕO DANH SÖ TÖÏ THAÙN

Voâ minh mi ñaõ haïi Sö roài!

Söï nghieäp chöa thaønh tuoåi taùc troâi.

Soáng vôùi moäng mô vui aûo töôûng,

Thaân taøn taâm muoäi kieáp phuø hö! ***



Ma, moät töø ngöõ, moät danh ngoân tröøu töôïng xöa

nay khoâng thaáy bieát chuùng noù ra sao. Chæ coù moät soá ngöôøi nheï daï deã tin, yeáu nghò löïc, ít lyù trí thaáy vaø bieát Ma qua töôûng töôïng cuûa chính mình.

Kinh ñieån Phaät daïy, ngöôøi ñeä töû Phaät tu haønh phaûi caûnh giaùc boán thöù ma. Ma khoâng hình maïo, daùng ñöùng töôùng ñi, hay troïng löôïng, kích thöôùc, qui moâ gì heát, nhöng noù coù theå caûn ngaên chöôùng ngaïi, phaù roái dang dôû böôùc tieán tu cuûa ngöôøi con Phaät. boán thöù ma ñoù laø:

1) Nguõ aám ma.

2) Phieàn naõo ma.

3) Thieân ma.

4) Töû ma.

Ñeán theá kyû XXI Nhö Huyeãn Thieàn sö phaùt hieän thöù ma con chaùu cuûa boán thöù ma coå ñaïi noùi treân. Ma con chaùu naøy coù teân Ma tham danh. Noù raát ranh maõnh, khoân quyû quaù quaéc, xaûo quyeät tinh vi. Neáu laø ngöôøi thöôøng, ai cuõng sôï noù, phaûi kieâng neå noù, thaáy vaø gaëp noù laø cung kính toân troïng noù ngay, vì noù coù taùnh haáp daãn ngöôøi ta.

Boán thöù ma coå ñaïi thöôøng taùc haïi nhöõng ngöôøi ñeä töû Phaät quyeát chí tu chôn, tu chính, tu giaûi thoaùt. Coøn


236

tham danh ma traùi laïi, noù khaéng khít, thaân caän, noù gaù nhaäp vaøo nhöõng thaønh phaàn cao sang quyeàn töôùc, söï nghieäp tieàn taøi dö aên dö ñeå, nhöõng ñaïi ñöùc Taêng Ni, thaäm chí ñaïi laõo Hoøa thöôïng ñaõ coù chuøa to, thaùp lôùn, nghóa ñòa, nhaø mai taùng, cô sôû töï tuùc kinh teá, cho thueâ ñeå coát ruïi tro taøn, caû chuïc chöùc töôùc danh phaän ñaày traøn danh thieáp ... Ñoù laø moâi tröôøng hoaït ñoäng raát hieäu quaû cuûa tham danh Ma.

Tham danh Ma laø haøng con cuûa “Thieân ma”, haøng chaùu cuûa “Nguõ aám ma”. Ñeä töû Phaät soáng ôû theá kyû XXI naøy bò söï taùc haïi cuûa Tham danh ma, khoâng keùm gì söï toån thaát cuûa hoäi chöùng H5N1, cuûa chöùng lôû moàm long moùng ñoái vôùi gia suùc gia caàm, maø nhaân loaïi phaûi ñau ñôùn gaùnh chòu treân toaøn theá giôùi.



TAÉM PHAÄT

Con nay taém goäi caùc Nhö Lai,

Trí tònh trang nghieâm coâng ñöùc khai.

Naêm tröôïc chuùng sanh xin goät röûa,

Phaùp thaân nguyeàn chöùng vôùi Nhö Lai.

Ca tyø la veä chaúng töøng sanh,

Röøng aáy Ta La khoâng dieät taän.

Chaúng dieät khoâng sanh doøng doõi Phaät,

Thaáy mình taém Phaät: maét thong manh.

Naêm thaùng ngaøy sanh noùi “baù dô”,

Vua naøo sanh “Phaät”? Chôù ngaây thô.

Roàng ñaâu phun nöôùc? OÀ! Huyeãn hoaëc!

Noùi ñeán hoa sen: Ñeå bieåu tröng...


238


Ñaïo Phaät, Phaät giaùo hay Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät

Nam vôùi nhöõng teân goïi ñoù, ngöôøi ñeä töû Phaät thoâng thöôøng nghe qua nhö coù chuùt gì haõnh dieän, töï tin, töï haøo, sung söôùng. Bôûi vì, ñaïo Phaät cuõng ñöôïc lieät vaøo haøng “Giaùo hoäi” cuûa nhöõng boä phaän ngöôøi coù tín ngöôõng toân giaùo treân theá giôùi nhö caùc Toân giaùo khaùc. Vì ñaõ laø Toân Giaùo Tín Ngöôõng thì ñöôïc höôûng quyeàn toân troïng töï do tín ngöôõng, khoâng töï tin vaø haõnh dieän sao ñöôïc! Ñoù laø moät yù laønh thieän caûm ñaùng quyù. Töø thieän caûm nhieät tình vôùi ñaïo Phaät, ngöôøi ta raát ñaéc chí raèng: Ñaïo Phaät ta ñang tín ngöôõng cuõng laø moät Toân giaùo! Ñöôïc theá giôùi coâng nhaän.

Moät toân giaùo ñöôïc nhieàu ngöôøi tín ngöôõng toân troïng trong nöôùc ngoaøi nöôùc, ñöôïc ñaïi dieän caùc nöôùc lieân keát treân theá giôùi coâng nhaän, ñieàu ñoù khoâng phaûi “toân giaùo tín ngöôõng” naøo muoán cuõng ñöôïc. Ñöùng vaøo vò trí “toân giaùo” ñöôïc theá giôùi coâng nhaän, ngöôøi moân ñoà cuûa toân giaùo aáy vui möøng laø leõ taát nhieân.

Rieâng Phaät giaùo, ngöôøi ñeä töû Phaät chaân chính coù hoïc, coù kieán thöùc Phaät hoïc, baäc thaïc ñöùc, cao Taêng khoâng vui khi nghe moân ñoà, ñeä töû mình tin vaø hieåu Phaät gioáng nhö ngöôøi tín höõu coù “toân giaùo”, hoï “tín ngöôõng” moät “giaùo ñieàu”.


Ñaïo Phaät khoâng phaûi vaäy. Ñaïo Phaät khoâng baét buoäc ngöôøi ñeä töû phaûi tin lôøi Phaät maø khoâng tö duy, quaùn chieáu, gaïn loïc qua lyù trí cuûa mình. Vaäy maø, Phaät giaùo ngaøy nay, hình thöùc thôø phuïng, leã nghi cuùng kính ñaõ chuyeån thaønh Toân giaùo Ña Thaàn hoài naøo khoâng ai hay bieát.

Ngaøy Phaät ñaûn sanh cho ñeán theá kyû XXI naøy, baäc chôn tu khoâng nhìn ra ngaøy kyû nieäm Phaät ñaûn sanh. Nghi leã cung kính Phaät vöôït ngoaøi töôûng töôïng cuûa Nhö Lai. Lôùn ôi laø lôùn! Vaên ngheä, vaên hoùa, trieån laõm, ngheä thuaät… linh ñình.

Tuïng nieäm, caàu nguyeän ñuû thaønh phaàn cô caáu leã nghi. Coù ñieàu ngoä nghónh, ai ñeå yù môùi bieát. Ñoù laø baøi keä ñoïc tuïng buoåi leã “Taém Phaät” cuûa Phaät giaùo Baéc toâng, tuïng ñeå coù tuïng, chôù chaúng ai quan taâm: Tuïng ñeå laøm gì? YÙ nghóa baøi keä aáy noùi gì? Daïy gì?

Keä raèng:

我今灌沐諸如來

淨智莊嚴功德聚

五濁眾生令離垢

同證如來淨法身

毘耶城裏不曾生

娑羅樹間不曾滅


240

不生不滅老瞿曇

眼中看見重添屑

今朝正是四月八

淨飯王宮生悉達

噴水九龍天外來

捧足蓮花從地發.

Ngaõ kim quaùn moäc chö Nhö Lai

Tònh trí trang nghieâm coâng ñöùc tuï

Nguõ tröôïc chuùng sanh lònh ly caáu

Ñoàng chöùng Nhö Lai tònh phaùp than

Tyø gia thaønh lyù baát taèng sanh

Ta la thoï gian baát taèng dieät

Baát sanh baát dieät laõo Cuø Ñaøm

Nhaõn trung khaùn kieán truøng thieâm tieát

Kim trieâu chaùnh thò töù ngoïat baùt

Tònh Phaïn Vöông cung sanh Taát Ñaït

Phuùn thuûy cöûu long thieân ngoaïi lai

Boång tuùc lieân hoa tuøng ñòa phaùt.

Muoán hieåu yù nghóa baøi keä aáy xin giôùi thieäu haõy ñoïc baøi thi ca taém Phaät cuûa Nhö Huyeãn Thieàn Sö ôû treân.



TÖØ ÑAÏO HAÏNH

NGUYEÃN MINH KHOÂNG (Söû truyeàn, hai vò naøy ñaéc ñaïo

coù ñöôïc thaàn thoâng ñi treân maët nöôùc.)

Ñaïo Haïnh, Minh Khoâng ñaéc quaû cao?

Treân soâng Toâ Lòch khöû tröø nhau.

Boû thaân troâi daït daân choân caát,

Xaây döïng chuøa thieâng haäu theá thôø. *

* *


Giaû söû hai oâng: Töø Ñaïo Haïnh vaø Nguyeãn Minh

Khoâng coù “pheùp thaàn thoâng” ñi treân maët nöôùc soâng Toâ Lòch thaät, cuõng khoâng vì söï vieäc aáy maø goïi laø ñaéc quaû


242

cao. Bôûi vì, vieäc laøm ñoù neáu coù thaät cuõng laø thuoäc ngoaïi ñaïo taø sö. Ñaïo Phaät khoâng caàn coù haønh ñoäng nhö vaäy.

Ñeä töû Phaät khoâng bao giôø coù chuyeän tröø khöû nhau ñeå roài cuøng cheát troâi daït treân soâng Toâ Lòch.

Söï kính quyù toân thôø cuûa nhöõng ngöôøi laäp chuøa ñeå thôø ñöùc... “Thaùnh” nhö vaäy, khoâng phaùt xuaát töø Phaät töû chaân chaùnh coù tu hoïc theo ñaïo Phaät. Söï toân thôø aáy chæ laø tín ngöôõng cuûa daân gian, khoâng töông quan vôùi neàn giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät chaùnh thoáng.

Hoïc tu Phaät caàn coù tö duy nhaän thöùc theo toân chæ “Giaûi thoaùt, Giaùc ngoä”. Ngöôøi ñeä töû Phaät khoâng ñam meâ caùi goïi laø “thaàn thoâng, pheùp thuaät” chaúng haïn: “Ñi treân maët nöôùc, bay treân maây…”. Bôûi vieäc ñoù chaúng hay ho gì so vôùi taøu laën, haïm vieãn döông, maùy bay vaø phi thuyeàn khoâng gian cuûa khoa hoïc ngaøy nay.



CHUØA MOÄT COÄT

(Do vua chieâm bao thaáy, Quoác sö phoûng theo chieâm bao vua caát xaây chuøa Moät Coät)

Heøn chi gaùnh tieáng “ñaïo duy taâm”,

Moät Coät chuøa xöa ñaõ chöùng minh.

Vua moäng toâi nghe löu quoác söû,

Thaûo naøo khaát só tòt caâm moàm. *

* *


Neáu khoâng bò baét toäi, neáu ngöôøi tu só Phaät giaùo coù

quyeàn noùi thaúng, daùm noùi söï thaät, thì nguyeân nhaân coù chuøa Moät Coät vaø ngöôøi kieán taïo, xaây caát chuøa Moät Coät laø nhöõng keû maéc troïng toäi vôùi Phaät giaùo Vieät Nam vaø toaøn theå Phaät töû Vieät Nam keå töø khi kieán taïo ngoâi chuøa cho ñeán naêm 2008 DL.


244

Moäng, huyeãn, baøo, aûnh, loä, ñieän, döông dieäm, caøn thaùt baø thaønh, thuûy trung nguyeät, caûnh trung töôïng, möôøi thöù aáy kinh duøng ñeå duï cho “söï voâ lyù”, duø coù danh ngoân maø khoâng ñôøi naøo coù söï thaät chaéc chaén ñaùng tin caäy ñoái vôùi ngöôøi trí hoïc Phaät, tu theo ñaïo Phaät. Döïa vaøo chieâm bao, roài cuï theå hoùa chieâm bao aáy, daãn daét quaàn chuùng Phaät töû toân thôø kính ngöôõng thöù… “vaên hoùa sai laàm” di haïi töø theá heä naøy sang theá heä khaùc bieát bao giôø röûa saïch.

Caû ngaøn naêm nay, toâi tin raèng ñaõ coù Thieàn sö, Cao taêng bieát ñöôïc sai laàm toäi aùc aáy, nhöng bieát laø moät chuyeän, coù ñöôïc noùi hay khoâng daùm noùi thaúng noùi thaät laïi laø vieäc khaùc.

Ñuïng ñeán yù nghó vua, khoâng ñoàng thuaän vieäc laøm cuûa quan haõy coi chöøng! Thaûo naøo Thieàn sö, Khaát só, Cao taêng sao daùm laïm baøn vieäc nöôùc aáy.



XÖÔNG LÖU – XAÙC ÖÔÙP

(Thieàn sö, tu só, Tyø kheo…öôùp xaùc)

Phaät toå thua xa ñeä töû mình,

Khoâng ngöôøi öôùp xaùc chaúng löu xöông.

Löøng danh theá giôùi maø voâ phuùc?

Ñeå laïi traàn gian boùng löûa taøn. *

* *


Thaân theå con ngöôøi goïi laø thaân “nguõ aám”, “thaát

ñaïi”. Noù laø moät toång hôïp saéc taâm, laø moät vaät chaát trong voâ vaøn vaät chaát höõu vi, maø höõu vi phaùp thì moäng, huyeãn, baøo, aûnh… Cho neân, ngöôøi ñeä töû Phaät maø chaân chaùnh, coù hoïc Phaät, coù tu theo ñaïo Phaät chính thoáng, ngöôøi ta khoâng theøm quí troïng xöông taøn, xaùc öôùp. Chính vì vaäy,


246

ñöùc Phaät khi vieân tòch cuõng hoûa thieâu (traø tyø) nhö nhaân daân AÁn ñoä ñaõ töøng mai taùng khi lìa boû coõi ñôøi.

Sau khi lìa boû coõi ñôøi höõu vi sanh dieät, nguõ uaån thaân cuûa Phaät chæ coøn löu laïi haäu theá “boùng löûa taøn” thöông kính trong kyù öùc nhöõng ngöôøi con Phaät maø thoâi. Söï cao caû toân troïng kính quí laø ñaïo “giaùc ngoä”, “giaûi thoaùt” khoâng coù ôû trong xöông ñöôïc löu, xaùc ñöôïc öôùp. Ai ñeå laïi ñôøi xaùc öôùp, xöông löu, Phaät maø thaáy Ngaøi seõ móm cöôøi…

Moät hoâm ñöùc Phaät cöôøi vang doäi treân chaùnh ñieän cuûa caùc chuøa cuøng moät luùc khaép naêm chaâu. Cöôøi vì mình voâ phöôùc khoâng ñöôïc ai öôùp xaùc, löu xöông nhö caùc “ñöùc Thieàn sö” ôû nöôùc moâ teâ ni nôù.

Phaät cuõng noùi: Nhöõng caùi goïi laø thaùp thôø raêng, thôø toùc, thôø xaù lôïi, moùng tay keå caû töôïng coát ta, nhöõng ñeä töû khoâng nhôù lôøi daïy cuûa ta trong kinh ñieån maø baøy ra nhö vaäy, chôù ta laøm sao queân chaân lyù cuûa ta ñaõ töøng daïy ñeå nhaän laõnh söï toân troïng cuùng döôøng kieåu aáy…



AÙO LUÏC THUØ

(Chieác aùo hoang ñöôøng, huyeãn hoaëc)

Chieác aùo luïc thuø maáy laïng caân?

Vaäy maø “quyû söù” sôï run gaân.

Ngoaèn ngoeøo maáy chöõ “…Um..tu…rò…”

Dieâm chuùa Taøo quan chaúng daùm gaàn.

* * *


Thuø: Ñôn vò caân, ño, ñong, ñeám ngaøy xöa. Luïc

thuø laø saùu thuø.

Chieác aùo “luïc thuø” chæ cho troø bòp bôïm qua hình thöùc meâ tín huyeãn hoaëc cuûa nhöõng taø sö baøy veõ moät soá chöõ ngoaèn ngoeøo goïi laø “maät chuù”. Chaúng haïn nhö “UÙm lam”, “UÙm ma ni”, “UÙm chieác leä chuû leä”… hoï vieát son


248

ñoû treân vaûi luïa vaøng, maáy baø nhìn thaáy sôï laém cho laø thöù buøa chuù gheâ gôùm. Dieâm vöông quyû söù thaáy laø neå chaúng daùm hoûi han… baét toäi…

“AÙo luïc thuø” trong kinh ñieån ñaïo Phaät danh khoâng chaùnh, ngoân khoâng thuaän. Noùi veà yù nghóa vaø coâng duïng cuûa chieác aùo thì ñaùng ñem caùc “oâng thaày” laøm aùo vaø baùn aùo aáy ra baét hoïc kinh moãi ngaøy 8 tieáng suoát 18 naêm, khoâng ñöôïc boû hoïc ñi tuïng cho baát kyø ñaùm ma naøo duø thaân hay sô.

Phaûi hoïc 18 naêm caùc vò Taêng cuõng nhö Ni môùi bieát ñöôïc ñaïo Phaät khoâng bao giôø chaáp nhaän chuyeän “hoang ñöôøng huyeãn hoaëc”, cuõng khoâng dung tuùng cho ai ñem chuyeän “hoang ñöôøng huyeãn hoaëc” huø doaï nhöõng ngöôøi thieån trí nheï daï caû tin, vôùi muïc ñích lôïi döôõng baát chaùnh.

Dieâm vöông ôû ñaâu? Quyû söù thöù gì? Ai baàu cöû chuùng? Ai uûy quyeàn cai trò theá nhaân cho boïn chuùng? Taïi sao chuùng vò neå chieác aùo “luïc thuø” maø phuû nhaän chaân lyù nhaân quaû, thieän aùc, baùo öùng cuûa vuõ truï nhaân sinh quan?

Suoát ñôøi thuyeát phaùp hoùa ñaïo quaàn sanh tröôùc sau nhö moät, ñöùc Phaät neâu ra tieâu chí cho ñeä töû mình phaûi tu hoïc, phaûi öùng duïng chaân lyù:

- Giôùi, Ñònh, Tueä.

- Vaên, Tö, Tu.

- Duy tueä thò nghieäp.


Maáy caùi goïi laø chöõ cong queo, ngoaèn ngoeøo aáy khoâng phaûi laø cuûa Theá Toân daïy maø Dieâm vöông, quyû söù caùc ngöôi vò neå sôï run gaân, ñeå roài queân heát chaân lyù cuûa coõi ñôøi höõu vi laø “nhaân naøo quaû aáy, nhö boùng vôùi hình”. Dieâm vöông, quyû söù… caùc ngöôøi khoân hoàn haõy töø chöùc ñi ñeå “haï caùnh an toaøn” keûo muoän!


250


TIEÁN SÓ HOÏ THÍCH

“Khaát só” chæ laø keû “Boá ma”

Danh to lôïi lôùn moät mình ta!

Ta vöøa Tieán só mang doøng “Thích”

Chim chuoät mình eânh bòp caû cha! *

* *


Toân chæ cuûa ñaïo Phaät, tieâu chí cuûa ngöôøi tu só xuaát

gia: “Phaùt tuùc sieâu phöông, taâm hình dò tuïc, thieäu long Phaät chuûng, chaán nhieáp ma quaân, duïng baùo töù aân, baït teá tam höõu”. Ngöôøi Phaät töû taïi gia cö só neáu toân troïng kính quyù cuùng döôøng Taêng baûo thì phaûi bieát giaù trò Taêng baûo laø ôû ñieåm naøo? Chôù “Tieán só hoï thích”, danh hoï to, lôïi hoï lôùn quaù roài, maø mình bình thöôøng vôùi cuoäc soáng “thieåu duïc tri tuùc” thì mình neân nhìn laïi mình maø thöông


mình, chôù chaïy theo danh to lôïi lôùn cuûa hoï maø cung phuïng cho hoï, vaäy chaúng leõ mình heát thöông mình vaø gia ñình quyeán thuoäc mình roài ö?

“Tieán só hoï Thích” xeùt theo kinh ñieån Phaät, hoï laø “thaày chuøa Dôi”, hoï laø thaønh phaàn “mieät toå khinh sö”. Vaäy maø, coù thieåu soá ngöôøi “ñoàng khí” haùo lôïi tham danh cuõng taùn thaùn ngôïi khen ñaéc yù. Kinh ñieån Phaät möôïn con dôi ñeå daïy doã cho ñeä töû mình neân tu haønh chôn chaùnh, traùnh ñi taùnh gian xaûo, trí traù.

Chim vaø chuoät chieán ñaáu nhau, khi thaáy chim thaéng thì Dôi noùi: “Ta laø thöôïng caàm, vì ta coù caùnh, ta bay ñöôïc”. Khi thaáy chuoät thaéng, boø luïm cuïm thì Dôi noùi: “Toâi laø chuoät, vì toâi ñaâu coù caùnh nhö chim”…

Tieán só theá hoïc thì cha meï coù theå goïi baèng con, baèng anh, baèng thaèng, baèng oâng tuøy phong hoùa töøng mieàn. Coøn “Tieán só hoï Thích” thì cha meï phaûi saém luïc coác, nguõ quaû, phaûi ñeå phong bao… Hoâm nay laø leã Trai taêng maø! Thaày chuøa Dôi öu vieät ôû ñieåm ñoù.

“Phaät phaùp baát ly theá gian giaùc”. Ngöôøi tu Phaät raát quyù troïng trí tueä. Phaûi coù Trí tueä Ba La Maät môùi coù quaû vò Phaät. Do vaäy, quan ñieåm ñaïo Phaät khoâng heà kyø thò baát kyø moät thöù “Só” naøo. Moãi ngöôøi coù quyeàn öa thích: Ngheä só, ca só, vaên só, thi só, nhaïc só, döôïc só, y só, nha só, baùc só, thaïc só, tieán só v.v… Neáu ai ñöôïc moät hoaëc nhieàu trong só ñoù thì ñöôïc goïi laø baäc “Caùch vaät trí tri” laø ngöôøi baùc hoïc, töø caùch vaät trí tri, ngöôøi ta boài döôõng


252

theâm nhöõng ñöùc taùnh thieát duïng cho cuoäc soáng cuûa loaøi ngöôøi”: Thaønh yù - Chaùnh taâm - Tu thaân - Teà gia - Trò quoác - Bình thieân haï.

Ñoù laø ngöôøi ñöôïc xaõ hoäi loaøi ngöôøi xem troïng vaø kính quyù. Ngöôøi ñeä töû Phaät nhaát trí ñoàng thuaän hoan nghinh. Tuy nhieân, ñaïo Phaät daïy raèng: Ngöôøi xuaát gia thoï giôùi laø haïnh treân heát. Neáu ai ñaõ höõu duyeân coù caùc thöù “Só” treân ñeàu phaûi “boû noù laïi taïi nhaø theá tuïc”, bôûi vì keå töø khi phaùt chí “xuaát gia” phaûi taäp tu xaû, phaûi phuûi giuõ, phaûi hæ khaïc nhö phuûi giuõ buïi baëm cuûa aùo quaàn, nhö hæ muõi, khạc ñaøm nhoå ra roài khoâng ngu gì lieám laïi. Ñöôïc vaäy, kinh ñieån goïi ñoù laø ngöôøi khoâng queân maát “sô taâm”.

Ngöôøi thoï giôùi Khaát só (Tyø kheo) maø xem thöôøng nhöõng baäc Khaát só boá ma vaø phaù aùc, töï thò mình laø danh to lôïi lôùn, ñoù laø thöù “Tieán só hoï Thích”- haïng“Tu só dôi”.

Ñaây laø caùi nhìn qua nhaän thöùc cuûa ngöôøi Vieät Nam. Coøn nhö “Tieán só hoï Thích” cuûa Phaät giaùo caùc nöôùc treân theá giôùi thì Phaät töû sôû taïi tìm hieåu vaø töï do tín ngöôõng, töï do toân troïng theo quan nieäm cuûa phong tuïc taäp quaùn nöôùc mình. Baát cöù laø ai, cuõng khoâng ñöôïc quyeàn “quô ñuõa” laïm baøn “Phaät söï” cuûa ai.

* * *



ÑAÏI PHUÙ TAÊNG

Ngöôi haõy nhìn ta, nhìn kyõ ta,

Hôn nhieàu ñaïo ñöùc “ñaáng Buddha”.

Chuøa chieàn maáy sôû, naêm möôøi caûnh!

Phaät toå bì sao kòp vôùi ta! *

* *


Laø Thieàn sö tu theo ñaïo Phaät maø cho raèng mình

hôn Phaät veà ñaïo ñöùc, hôn Phaät veà söï nghieäp, cô sôû ñoàn ñieàn, hôn Phaät veà chuøa chieàn, thieàn vieän ñaõ xaây caát, ñuû thaáy roõ moät thieàn sö giaû hieäu. Thôøi gian naøo kieám tieàn? Thôøi gian naøo chæ ñaïo xaây caát? Thôøi gian naøo thanh thoaùt ñeå thieàn ñònh, quaùn chieáu, tö duy?

Ñaõ xem Phaät laø voâ trí, töï haøo raèng: Ta ñaây hôn Phaät, neân baù taùnh môùi daâng cuùng cho ta tieàn, vaøng, ñoâ la


254

nhieàu, ta xaây caát chuøa chieàn, tu vieän ñöôïc nhieàu nhö theá, ñoàn ñieàn cô sôû ñöôïc nhieàu nhö theá… “Haõy nhìn ta…”!

Ñaõ hôn Phaät moïi maët, vay möôïn hình thöùc ñaïo Phaät: Ñaàu troïc, thaân mang aùo ca sa, mieäng uù ôù kinh ñieån… Phaät Phaät… trôøi trôøi… ñieàu ñoù ñuû thaáy thieàn sö giaû hieäu böôùc thöù hai.

Noùi moät caùch quyeát ñònh raèng, ñöùc Phaät khi chöa xuaát gia, cuõng ñaõ laø ngöôøi trí, sau khi xuaát gia… thaønh ñaïo laø baäc “Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc” vaäy maø:

- Taïi sao Phaät khoâng xin tieàn phuï hoaøng xaây döïng chuøa, thieàn vieän nhieàu cho ñeä töû tu ñeå laáy phöôùc ñöùc?

- Taïi sao Phaät khoâng thöông chuùng sanh haäu theá, khoâng laäp chuøa, taïo töôïng ñeå daønh cho chuùng noù tu?

- Taïi sao ñeä töû Phaät thôøi caän ñaïi laïi khoân quyû vaø gioûi hôn Phaät nhieàu quaù vaäy? Taïi sao vaø taïi sao?

- Ñaùp: Taïi vì Phaät chæ caàn Boà ñeà Nieát baøn cho mình vaø hy voïng cho nhieàu ngöôøi cuõng ñöôïc giaùc ngoä giaûi thoaùt nhö vaäy. Caùc vieäc khaùc laø vieäc cuûa phaøm phu chôù khoâng phaûi Phaät khoâng bieát vaø khoâng coù khaû naêng nhö caùc Thieàn sö theá kyû XIX, XX, XXI töôûng.



TA VAØ NOÙ

(Lôøi than cuûa Phaät)

Ta noùi kinh nhaèm daïy noù nghe,

Naøo ngôø noù laïi baét ta nghe.

Tuoåi giaø taùm chuïc nghe gì nöõa?

Chín tieáng ngoài traân suïm baùnh cheø! *

* *


Kinh: Goïi ñuû laø KHEÁ KINH. Kinh laø duøng vaên töï

ghi cheùp lôøi Phaät daïy, do haøng ñeä töû Phaät kieát taäp sau naøy. Sinh tieàn Phaät chæ noùi chôù chaúng theøm ghi. Bôûi vì, nhöõng gì Phaät noùi khoâng phaûi cuûa Phaät. Ñoù laø taøi saûn chung cuûa loaøi ngöôøi, laø taùnh voán coù cuûa vuõ truï thieân nhieân.


256

Tuïng kinh, ñoïc kinh, nghe kinh, hoïc kinh coát ñeå bieát, ñeå nhôù, ñeå öùng duïng qua ñôøi soáng thöïc tiễn cuûa con ngöôøi. ÖÙng duïng lôøi Phaät, yù kinh con ngöôøi seõ côûi môû, buoâng boû, goät röûa nhöõng nguyeân nhaân vaø quaû khoå raøng buoäc, böùc baùch, khoå ñau trong cuoäc soáng. Chuû ñích cuûa söï tuïng nghe, hoïc kinh laø ôû ñoù.

Tuïng kinh khoâng caàn thænh Phaät nghe, Phaät thuoäc roài môùi noùi ra, ñeä töû ghi laïi ñoù chöù. Taùm möôi tuoåi roài. Töø khi vieân tòch ñeán theá kyû XXI naøy, hôn hai ngaøn naêm roài. Vaäy maø môøi Phaät döï nhöõng buoåi tuïng kinh 8, 9 tieáng ñoàng hoà, haõy töôûng töôïng Nhö Lai chòu sao cho nổi? Maø Nhö Lai nghe ñeå laøm gì? Nhö Lai nghe ñeå khen vaø ban phöôùc ö? Nhö Lai khoâng laøm ñöôïc vieäc ñoù!

Tu hoïc Phaät coát yeáu laø “söûa” mình, söûa thaân, khaåu, yù. Mong chôø ôû ñaïo Phaät caùi gì khaùc seõ thaát voïng cho ñeán luùc vónh bieät traàn gian.



NHÔÙ CHUÙ THÔÏ RÖØNG

Caûm kích thöông cho chuù thôï röøng!

Caây to goã quyù ñoán coøng löng.

Nhaø sang, tuû ñeïp… “sa long” quyù,

Trí giaû chôn nhôn höôûng heát trôn. *

* *


Coù laàn Huyeàn Giaùc Thieàn sö söïc nhôù roài töï traùch raèng: Thôøi gian khaù daøi mình chæ laø chuù thôï röøng, laø ngöôøi ñeám baïc ngaân khoá:

“Ngoâ taûo nieân lai tích hoïc vaán

Dieäc taèng thaûo sôù taàm kinh luaän

Phaân bieät danh töôùng baát tri höu

Khöôùc bò Nhö Lai khoå ha traùch


258

Soå tha traân baûo höõu haø ích

Nhaäp haûi toaùn sa ñoà töï bì

Tuøng lai taéng ñaéng giaùc hö haønh

Ña nieân uoång taùc phong traàn khaùch”

(Chöùng Ñaïo Ca)

Thaät vaäy, dòch kinh nhieàu laø moät vieäc, vieát saùch ñaïo Phaät nhieàu laø moät vieäc, tuïng kinh nhieàu laø moät vieäc, hieåu kinh Phaät hay khoâng ñaây môùi laø vieäc voâ cuøng quan troïng khaùc.

Thôï röøng coù khaû naêng ñaün goã lim, goã goû, goã guï, goã traéc, goã caåm… nhöng khoâng coù khaû naêng chuyeån goã ra khoûi röøng, hoïa hoaèn laém chuyeån khoûi röøng ñoâi ba caây, vaøi loùng goã nhöng maø khoâng coù khaû naêng xeû caây thaønh goã vaùn, goã chuoâng, goã coät, goã keøo… Duø laø thôï röøng gioûi ñoán röøng, ñaün goã, haï caây maø chæ laø chuù thôï röøng ñaùng caûm kích thöông haïi, ñaùng toäi nghieäp maø thoâi.

Nhaø cöûa cao roäng, ñoà trang trí noäi thaát sang troïng, ngöôøi trí, baäc chôn nhôn khoâng phaûi cöïc khoå, khoâng löôùt buïi, xoâng röøng maø ñöôïc thoï höôûng thaønh quaû. Söï baèng loøng thoûa thích aáy ñuùng lyù ra “Chuù Thôï Röøng” phaûi bieát töï thoï duïng tröôùc tieân.



THÖÔNG CHUÙ THÔÏ RÖØNG NHOÛ

Thöông ai cuõng nghieäp thôï röøng,

Vaãn cöa vaãn ñoán vaãn coøm thaét löng!

Caây lim caây caåm khoân tìm?

Cöa nhieàu, ñoán gioûi: Goøn röøng goã thoâng.

Traùch thaân cuõng moät thôï röøng!

Nhaø tranh vaùch laù moät mình vaäy sao?

Traùch mình cuõng kieáp phuø du,

Duø cho dò moäng, chuùng sinh ñoàng saøng!

Traùch mình duyeân phaän beõ baøng,

Thì cam phaän laáy thôï röøng nhoû nhen.

Nhôn tình theá thaùi ña ñoan,

Bieát ai toû noãi can tröôøng cuøng ai!


260


Tu maø khoâng hoïc, hoïc leáu laùo lô tô mô, maïo möôïn hình thöùc ñaàu troïc, aùo ca sa, saém töôïng coát nhieàu, xaây chuøa to, ñuùc chuoâng lôùn, saân hoa caây caûnh ñeïp, vaäy maø khi daïy ñaïo tu haønh cho caùc Phaät töû chæ noùi quanh quaån maáy tieáng: Phaät Phaät, trôøi trôøi, toäi toäi, phöôùc phöôùc, cuùng cuùng, laïy laïy… maø khoâng bao giôø noùi roõ lyù do, chæ baøy nguyeân nhaân thaønh quaû, taïi sao thaày daïy caùc con nhö vaäy?

Hoïc ñaïo, haønh ñaïo vaø daïy ñaïo kieåu ñoù thì boån phaän thaày khoâng thoï duïng ñöôïc chuùt gì trong röøng hoa ñaày höông saéc Giaùc ngoä, Giaûi thoaùt cuûa ñaïo Phaät.Nên đương nhieân ñeä töû cuûa baäc thaày ấy cũng nhö vaäy, troùt ñôøi chæ coù “Leã Baùi oâng gì”thôi.

“Thôï Röøng Nhoû” cuõng vaäy. Vì laø “nhoû”: nhoû taøi, nhoû trí, nhoû hieåu bieát, nhoû tay ngheà neân vaøo röøng cuõng ñaün, ñoán, haï caây, cuõng coøng löng, luïn goái maø nhaø ôû chæ laø vaùch nöùa coät tre, muoái döa haåm huùc… Taïi vì khoâng hieåu bieát giaù trò taùnh chaát cuûa caây… Ñoán caây tùng, caây goøn, caây voâng… thì laøm sao coù “kinh teá”? Ñöôïc thöông laø vaäy!

Taïi vì “Chuù Thôï Röøng Nhoû” thì phaûi vaäy thoâi. Haõy phaán ñaáu 18 naêm sau tay ngheà khaû dó, theâm 32 naêm ñieâu luyeän thöïc taäp nöõa vaø phaûi thaønh taâm öùng duïng Vaên – Tö – Tu oâng baïn aï !



NHAØ NGOAÏI CAÛM

Ngoaïi caûm khuyeân oâng ngoaïi caûm theâm,

Coøn bao töû só khoù truy tìm.

Vieät hoàn, coát Myõ chôø khai quaät,

Coù theå ñoâ la töôûng thöôûng coâng. *

* *


“Ngoaïi caûm” căn cöù theo söï nghe bieát, moân ngoaïi

caûm ñaõ coù treân döôùi traêm naêm ôû caùc nöôùc khoâng phaûi Vieät Nam. Coøn ôû Vieät Nam chæ coù trình ñoä “ngoaïi caûm” côû caäu ñoàng, xaùc boùng. Ñaáy cuõng laø “hieän töôïng duyeân sinh” cuõng nhö voâ vaøn hieän töôïng duyeân sinh khaùc. Vaø noù cuõng ñöôïc coù quyeàn töï do nhö: Töï do tín ngöôõng, töï do Toân giaùo, töï do haønh ngheà, töï do phaùt bieåu v.v… nhö caùc quyeàn töï do khaùc.


262

d. Ngoaïi quoác :

Taùc giaû baøi thô “Nhaø ngoaïi caûm” gôïi vaø goùp yù raèng: Neáu ngoaïi caûm thaät söï linh öùng chính xaùc, ñaùng tin caäy, hieäu quaû baûo ñaûm, thì ñaây laø “moät ngheà dieãm phuùc”. Chaúng nhöõng dieãm phuùc cho ngöôøi daân lôõ gaëp bieán coá khoâng may… maø coøn coù theå ñoùng goùp taïo nguoàn kinh teá cho quoác gia laøm giaøu ñöôïc. Xin goùp yù cuï theå: Chaùnh phuû ñeà xuaát thaønh laäp “Coâng ty ngoaïi caûm” ñaêng kyù hoaït ñoäng theá giôùi, ñieàu kieän ñôn giaûn nhö sau:

Giaù bieåu tieàn toå hôïp ñoàng:

a. Thaân chuû ngheøo giaù………..

b. Thaân chuû ñaïi gia giaù……..…

c. Anh huøng töû só giaù…….….

- Japan giaù……..…

- China giaù……..…

- I Raéc giaù……..…

- Afghanistan giaù………..

- Pakistan giaù………..

- AÁn Ñoä giaù………..

- Nam Phi giaù…….….

- Nam Myõ giaù…….….

- UÙc Chaâu giaù……......


Noùi chung, caùc nöôùc coù nhieàu ngöôøi cheát vaø tuøy theo moãi nöôùc coù nhu caàu khaùc nhau…

Xin töï giôùi thieäu ngöôøi saùng taùc baøi thô “Nhaø Ngoaïi Caûm” laø thaày chuøa thieät, maø thaày chuøa thieät coù hoïc Phaät chaùnh thoáng thì khoâng ñoàng thuaän vôùi baát cöù lôøi gì cuûa Nhaø Ngoaïi Caûm noùi. Thaày chuøa thieät coù hoïc Phaät thieät khoâng ñoàng thuaän vôùi chuû tröông coù “linh hoàn” thieät, thaày chuøa thieät cuõng khoâng caàn quí xöông duø laø xöông thieät, maø thaày chuøa thieät hoaøn toaøn ñoàng thuaän vôùi laäp tröôøng cuûa Ñaïi taù Ñoã Kieân Cöôøng treân website Vietime. Thaày chuøa thieät khoâng theå thaân caän vôùi “nhaø ngoaïi caûm”, vì laäp tröôøng, toân chæ khoâng theå gaëp nhau.


264

Phaàn III: SAÙCH TAÁN



RÖØNG THOÂNG

Röøng thoâng quyù moät maøu xanh môn môûn,

Laõo Sôn Taêng an nhaøn truï choán thaâm u.

Caûnh saâm laâm tòch mòch töï nhaøn du,

Vieäc traàn theá vieãn ly, Ly sanh Hyû laïc.

* * *


Chieàu hoâm aáy, ngaøy muøng 05 thaùng 05 Ñinh Hôïi

nhaèm ngaøy 19 thaùng 6 naêm 2007. Moät chieàu maø laàn ñaàu toâi ñöôïc ôû röøng thoâng. Cho ñeán naêm naøy, toâi ñöôïc 80 tuoåi ta (tuoåi taây môùi 79). Toâi thì thích coù ñöôïc 80 tuoåi taây, maø tuoåi taây thì phaûi 81 tuoåi ta môùi ñöôïc.

“Taùm möôi tuoåi Taây Ta loän leïo!”

Vaäy, ngaøy toâi ñeán Taây Nguyeân, ôû röøng thoâng Taây Nguyeân cuõng laø ngaøy ñaùng ghi nhôù cuûa toâi laém. “80 tuoåi


266

ñöôïc ôû röøng thoâng Taây Nguyeân, thaät laø thích, “caûm ôn Taây Nguyeân”!

Ñaáy! Caùc huynh ñeä gaàn xa cuûa toâi ôi! Hôõi caùc ñeä töû goïi toâi laø Nhö Huyeãn Thieàn sö ôi! Kinh ñieån Phaät, giaùo lyù tuïc ñeá toâi dieãn ñaït raát deã daøng. Giaùo lyù chôn ñeá toâi cuõng coù nguoàn tö duy hun huùt. Vaäy maø coøn baøn luaän tuoåi Taây, Ta! Vui caûnh naøy, thích caûnh noï. Caùc phaùp löõ thaáy chöa? Chöa thaønh Phaät ñeàu laø vaäy heát ñaáy.

Tröôùc maáy möôi naêm, toâi ñaõ coù öôùc mong. Mong öôùc ñöôïc moät choã ôû coù nuùi ñoài, röøng suoái. Taây Nguyeân toâi ôû hieän nay so saùnh vôùi Trung du hay Thöôïng du Baéc boä, nôi lyù töôûng toät cuøng thích cuûa toâi traêm phaàn, ôû ñaây chæ ñöôïc moät, hai, ba. Duø vaäy, toâi ñaõ baèng loøng laém roài. Phaät daïy “Tri tuùc” maø. Nguyeãn Coâng Tröù coù caâu:

知足便足待足何時足

知閒便閒待閒何時閒

“Tri tuùc tieän tuùc ñaõi tuùc, haø thôøi tuùc.

“Tri nhaøn tieän nhaøn ñaõi nhaøn, haø thôøi nhaøn.”

“Vieäc traàn theá vieãn ly, Ly sanh Hyû laïc.”

Ñoù laø thoaïi ñaàu, laø coâng aùn. Haõy tu taäp vieãn ly, khoâng taäp vieãn ly töùc laø khoâng quaêng boû gaùnh naëng. “Ly Sanh Hyû Laïc”- baäc thieàn thöù nhaát trong töù thieàn. Phaûi ly môùi coù an laïc vaø hyû laïc.



SÔN KHEÂ NGOAÏN CAÛNH

Vui thuù laâm tuyeàn ñaõ baáy laâu,

Khoâng vinh khoâng nhuïc cuõng khoâng saàu.

Xa beà töûu saéc, say muøi ñaïo,

Ngaùn chöõ coâng danh meán phaùp maàu.

Baùt Nhaõ khoâng toân thöôøng ñeå daï,

Nieát Baøn ñöông xöù chaúng mong caàu.

Höõu vi voâ chuû troø hö aûo,

Vaïn töôïng caøn khoân moät nieäm thaâu.

* * *


Ñi con ñöôøng ñaïo, ñaïo Phaät noùi rieâng laø ngöôøi coù haït gioáng laønh, laø ngöôøi ñaõ coù troàng saâu goác reã laønh. Thieän caên cuûa con ngöôøi bieåu loä taùnh tình. Thí duï:


268

- Khoâng thích caûnh xa hoa, öa thích caûnh nuùi röøng tónh mòch.

- Khoâng ham danh lôïi, khoâng thích neáp soáng quí toäc kieâu kyø, thích ñôøi ñaïm baïc, thieåu duïc tri tuùc.

- Sôï töûu saéc, traùnh ñoå baùt v.v…

Coù ñöôïc nhöõng ñöùc taùnh töï nhieân ñoù, noùi leân raèng, ngöôøi ñoù ñaõ “tuùc thöïc thieän caên” deã tu, deã hoïc ñaïo, deã haønh ñaïo.

Treân böôùc ñöôøng hoïc ñaïo, haønh ñaïo, nhöõng baäc ñaïo sö, coù theå nhaän bieát roõ ngöôøi ñeä töû aáy töông lai seõ laøm gì, ñöôøng ñaïo cuûa ngöôøi töû ñeä aáy ñi veà ñaâu?

Hoïc ñaïo, haønh ñaïo coù hai khuynh höôùng:

- Höõu vi - Voâ vi

Khuynh höôùng Höõu vi: Ngöôøi hoïc troø aáy bieåu loä qua taùnh ñam meâ hoïc veà nghi thöùc nhö: Taùn ñaåu, nhòp troáng, tieáng keøn, gioïng nam, hôi baéc, cuùng vong, cuùng linh, xoâ giaøn, thí reá… Öôùc muoán chuøa to, Phaät lôùn, ñieâu khaéc töôïng coát myõ thuaät v.v…

Ñi khuynh höôùng höõu vi goïi laø nhaèm truyeàn baù xaây döïng ñaïo Phaät “kinh teá” vaø ñöôïc söï kính troïng cuûa nhieàu ngöôøi: “Thaày mình coù ñöùc” …

Khuynh höôùng Voâ vi: Nhöõng ngöôøi aùi moä heä giaùo lyù Baùt Nhaõ. Hoï thích hoïc, thích nghieân cöùu nhöõng kinh


ñieån “Lieãu nghóa” Ñaïi thöøa. Nhöõng kinh ñieån phöông tieän “Baát lieãu nghóa” Tieåu thöøa hoï khoâng aùi moä.

Ñi theo khuynh höôùng voâ vi ñem laïi cho haønh giaû keát quaû thaân taâm an laïc, neám ñöôïc höông vò Nieát baøn, hoaëc ít hoaëc nhieàu trong cuoäc soáng. Tuy nhieân, phaûi chaáp nhaän dö luaän cuûa theá gian nhö ñöùc Phaät Thích Ca ñaõ phaûi chòu deøm pha mai móa:

“Giaùc ngoä ai bì ñöùc Thích Ca,

“Ta baø giaùo chuû chính oâng ta.

“Tu haønh troïn kieáp ngheøo xô xaùc,

“Khoâng maùi chuøa tranh ñeå döôõng giaø...”


270


SÖÔNG LAÏNH TAÂY NGUYEÂN

Söông laïnh aån trôøi xanh hieån hieän,

Söông ñi ñaâu? Laïnh chuyeån veà ñaâu?

Vaàng hoàng toûa khaép maët caàu,

Nhôù söông, nhôù laïnh bieát ñaâu maø tìm.

Söông laïnh taùnh hö sanh aûo dieät,

Töôùng laïnh hö maø thöïc môùi maàu.

Thöïc hö, hö thöïc caân nhau,

Laáy gì laøm thöïc, theá naøo laø hö?

Hö vaø thöïc danh töø ñoái ñaõi,

Coøn voâ minh coøn caùi thò phi...

* * *



“Söông laïnh Taây Nguyeân” thi nhaân gôïi cho Thieàn

giaû moät ñoái töôïng Thieàn. Thieàn giaû hay Thieàn sö ñoái vôùi hoï taát caû phaùp ñeàu laø Phaät phaùp, taát caû caùc phaùp khoâng coù phaùp naøo khoâng laø Phaät phaùp, taïi vì ta bò voâ minh che laáp, nhö keû ñui muø khoâng thöôûng thöùc ñöôïc muoân hoàng nghìn tía tröôùc caûnh röïc rỡ cuûa xuaân veà. Ta buoâng thoûng, thaû loûng theo doøng voâ minh troâi noåi. Do vaäy, ta ôû Nieát baøn maø khoâng heà thöôûng thöùc ñöôïc an vui, tieàn caûnh tröôùc maét, taát caû ñeàu thanh tònh maø ta chöa heà hay bieát.

Bôûi vì: “Coøn voâ minh coøn caùi thò phi”. Coøn voâ minh laø coøn “ngaõ, nhaân, chuùng sanh, thoï giaû” boán töôùng söông khoùi aáy, che laáp trôøi xanh.

Söông laïnh Taây Nguyeân, Thieàn giaû Tham vaø Quaùn taùnh “duyeân sanh” cuûa vaïn phaùp. Caùc phaùp “huyeãn sanh”, “huyeãn dieät” phaùp naøy dieät, phaùp kia sanh. Söông tan trôøi hieån hieän, ngöôïc laïi söông hieän trôøi nhö bò maát ñi, chæ coù Thieàn giaû thaáy ñöôïc taùnh “sanh khoâng thaät sanh” cho neân “dieät khoâng thaät dieät”.

Söông ñi ñaâu? Söông veà ñaâu? Laïnh töø ñaâu ñeán? Laïnh trôû veà ñaâu? Söï chuyeån hoùa cuûa vuõ truï “truøng truøng duyeân khôûi” tìm sao cho ñöôïc caùi baét ñaàu!


272

Töø tö duy, quaùn chieáu, Thieàn giaû nhaän roõ ra raèng: “Vaïn phaùp giai khoâng, duyeân sanh nhö huyeãn” laø leõ thaät. Roài Thieàn giaû taäp xem thöôøng… Töø xem thöôøng maø coù nheï nhoõm, töø nheï nhoõm maø ñöôïc vui töôi, töø vui töôi maø khoâng coù “taâm saàu baïch phaùt”.

Haõy tu Thieàn. Thieàn vaãn ñöôïc vaõng sanh Cöïc laïc, ñöôïc veà coõi Tònh ñoä an vui!



NAÉNG ÑEÏP TAÂY NGUYEÂN

Maây traéng trôøi xanh ñeïp heát lôøi,

Trôøi xanh maây traéng “cuûa ta” ôi!

Loøng ta man maùc baâng khuaâng nhôù,

Vaïn kieáp phuø sinh töïa raùng maây. *

* *


Kinh Duy Ma Caät sôû thuyeát noùi veà coõi Phaät:

“Tuøy kyø taâm tònh taéc Phaät ñoä tònh.

Duïc tònh Phaät ñoä tieân tònh kyø taâm”.

隨其心淨則佛土淨

欲淨佛土先淨其心


274

Coù nghóa raèng:

Do taâm ngöôøi tònh maø coù coõi Phaät tònh. Muoán coù coõi Phaät tònh , tröôùc tònh taâm mình

Do ñaïo lyù Phaät daïy, suy nghieäm ta bieát roõ ra raèng: Thaáy trôøi xanh maây traéng ñeïp, chính taâm traïng Thi nhaân luùc ñoù thanh thoaùt nheï nhaøng, thaäm chí cöïc kyø nheï nhaøng, cöïc kyø thanh thoaùt. Vì vậy, caùi ñeïp trôû neân ñeïp heát lôøi. Ñoù laø yù töù, moät “thoaïi ñaàu” maø Thieàn giaû neân löu taâm. Ñeïp heát lôøi vôùi ai chôù khoâng phaûi vôùi ai cuõng ñeïp. Bieát ñaâu döôùi neàn trôøi xanh maây traéng aáy coù bao nhieâu ngöôøi öu tö saàu muoän, hoaëc khoå, hoaëc khoâng. Bieát ñaâu coù ngöôøi soáng trong cuoäc soáng maáy möôi naêm maø chöa coù laàn thaät thaáy trôøi maây traêng nöôùc.

Haù chaúng nhôù Ñaïi thi haøo Nguyeãn Du ñaõ vieát:

“Vui xuaân vui khaép phöông trôøi,

Buoàn xuaân rieâng ñeå cho ngöôøi töông tö”

Laø moät Thieàn giaû, traùnh cho mình nhìn thaáy “Caûnh ñeo saàu”.

ÔÛ Thi ca naøy Nhö Huyeãn Thieàn sö maät yù traùch kheùo, quôû phaït nhöõng ai ñeä töû Phaät qua chöõ “cuûa” coù môû ngoaëc keùp. Ñeä töû Phaät, moät Thieàn sö, Thieàn gia maø vöôùng maéc vaøo “cuûa”, naëng neà veà “cuûa” thì chaúng coøn “thoaïi ñaàu”, “coâng aùn” naøo coù taùc duïng xöû lyù noåi khoái voâ minh aáy.


Loøng ta man maùc baâng khuaâng nhôù,

Vaïn kieáp phuø sinh tôï raùng maây.

Thi nhaân nhaén nhuû vôùi moïi ngöôøi con Phaät raèng: Hieän töôïng höõu vi phaùp vónh vieãn toàn taïi, khoâng ai ñaäp ñoå, neùm boû, choân laáp noù ôû ñaâu ñöôïc. Theá neân, khoâng phaûi sôï noù vaø cuõng khoâng caàn coù yù nieäm dieät noù, maø chæ caàn nhôù noù, noù laø höõu vi phaùp, laø voâ thöôøng, laø phaùp sanh dieät. Ta chæ caàn “dieät” yù nieäm sanh dieät ôû loøng ta, thì ta ñöôïc caùi vui Nieát baøn tòch dieät.

Chö haïnh voâ thöôøng - Thò sanh dieät phaùp

Sanh dieät dieäc dó - Tòch dieät vi laïc.

諸行無常 - 是生滅法

生滅滅已 - 寂滅為樂

(Kinh Ñaïi Nieát Baøn)


276


SÖÔNG MUØ TAÂY NGUYEÂN

Söông muø bao phuû am maây,

Nuùi ñoài môø aûo coû caây aån mình.

Röøng thoâng laëng leõ höõu tình,

Tö beà quaïnh queõ chæ mình vôùi ta.

Daïo chôi trong coõi Ta baø,

Haøng haøng lôùp lôùp cuøng ta vui ñuøa.

Ta baø Cöïc laïc khoâng xa,

Ung dung töï taïi vaøo ra töï mình.

Noåi troâi moät kieáp phuø sinh,

Traêm naêm baøo aûnh hö vinh nhoïc nhaèn.

Lôïi, suy, huûy, döï laêng xaêng,

Laø troø aûo hoùa caàm baèng chieâm bao. *

* *



ÔÛ Taây Nguyeân, muøa Ñoâng muøa Xuaân söông muø

bao phuû mòt muø röøng nuùi laø chuyeän gaàn nhö thöôøng ngaøy. Coù ngaøy söông muø bao phuû ba laàn, thaäm chí nhieàu hôn theá nöõa. Nhöõng luùc söông muø bao phuû laø luùc “röøng thoâng laëng leõ”, laø luùc quaïnh queõ tö beà vaø thôøi ñieåm aáy chæ coù ta vôùi ta.

Tröôùc caûnh höõu tình maø “taâm voâ sôû ñaéc” Thieàn giaû chôït nhôù “Phaùp giôùi nhaát chaân, baát nhò”. Roõ ra raèng: mình vaø moïi ngöôøi cuøng vui ôû coõi Ta baø, naøo coù sao ñaâu. ÔÛ coõi Ta baø maø “ung dung töï taïi vaøo ra töï mình”, vaäy thì “Ta baø töùc laø Cöïc laïc”.

Cho neân, kinh Hoa Nghieâm Phaät daïy:

若人欲了知

三世一切佛

應觀法界性

一切唯心造

Coù nghóa raèng:

“Neáu ai muoán roõ bieát

“Ba ñôøi möôøi phöông Phaät


278

“Quaùn chieáu taùnh phaùp giôùi

“Taát caû, duy taâm taïo.”

Kinh Phaät daïy laø theá ñoù, vaäy maø cho ñeán nay chaúng bieát bao laâu ñôøi kieáp, chìm ñaém, troâi laên trong bieån khoå soâng meâ, cuûa hí tröôøng moäng aûo, cuûa huyeãn caûnh khoâng hoa, cuûa baùt phong baøo aûnh. Haù chaúng phaûi laø ñaùng thöông xoùt laém ru!

Thaûo naøo, haøng Thanh vaên, Duyeân giaùc thöôøng bò Nhö Lai quôû:

“Caùc oâng laø nhöõng ngöôøi ñaùng thöông xoùt”!



NAÊM THAÙNG

Vaïn kyû trôøi maây voán hôïp tan,

Maây trôøi tan hôïp thaùng naêm taøn.

Ñoåi thay sanh dieät nguoàn côn aáy,

Hoûi caùi ta naøo ta cuûa ta? *

* *


Hôïp tan, tan hôïp. Thaïnh suy, suy thaïnh. Ñöôïc

maát, maát ñöôïc. Saùng toái, toái saùng. Sanh dieät, dieät sanh v.v... ñoåi thay muoân vaïn kyû, khoâng bao giôø tìm coù moät ñieåm döøng.

“Vaïn kyû trôøi maây voán hôïp tan” laø chaân lyù baát di baát dòch cuûa vaïn phaùp hieän töôïng duyeân sanh nhö huyeãn, khi ta nhìn chuùng beân maët khoâng gian.


280

“Maây trôøi tan hôïp thaùng naêm taøn” nhìn beân maët thôøi gian cuûa hieän töôïng söï vaät, cuõng cuøng chung soá phaän “voâ thöôøng” dieät sanh, sanh dieät theo doøng chaûy cuûa thôøi gian.

Hieän töôïng vaïn phaùp thaät coù hay thaät khoâng?

Noùi khoâng, khoâng ñuùng. Noùi coù thì sai.

Ví nhö ngöôøi moäng, caûnh moäng vôùi hoï khoâng theå noùi “khoâng”, ngöôøi khoâng moäng, noùi “coù” noùi “khoâng” ñeàu khoâng theå noùi.

Theá Toân thöôøng daïy: Vuõ truï, nhôn sanh, höõu tình, voâ tình, tìm baûn chaát cuûa töï noù khoâng coù. Ñoù laø chaân lyù voâ ngaõ. Chaân lyù ñoù bao quaùt heát neàn giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät.

Caùi Ta tìm khoâng coù “Hoûi caùi ta naøo ta cuûa ta”?

Haõy hoïc taäp “Thieàn ñònh” chaân lyù: Voâ thöôøng, Voâ ngaõ, vaïn phaùp giai khoâng.

Haõy loät kính voâ minh ñi, ñeå nhaän thaáy baùu vaät nhaø ta voán sẵn coù.

* * *



ÑOÂNG – XUAÂN

Soáng ñaõ khoâng gì ,cheát cuõng khoâng,

Traêm naêm coõi taïm vaán vöông loøng.

Giang san vuõ truï ai laø chuû?

Vaïn kyû Xuaân taøn trôû laïi Đoâng.

Tieàn giang Nöõ só Lieân Haûi hoïa :

Vaïn höõu voâ thöôøng coù cuõng khoâng,

Nöôùc non voâ ngaõ vaán vöông loøng.

Coâng danh söï nghieäp troø maây khoùi,

Chaû traùch Xuaân taøn laïi ñeán Ñoâng.

*

* *


282


路逢劍客須談劍

未遇詩人莫獻詩

Phieân aâm:

Loä phuøng kieám khaùch tu ñaøm kieám,

Vò ngoä thi nhaân maïc hieán thi.

Nghóa raèng:

Gaëp kieám khaùch haõy cuøng luaän kieám,

Chaúng thi nhaân thì chôù taëng thô.



TRAÊNG KHUYA

Traêng loàng loäng phuû vaøng ñoài doác,

Gaø gaùy soâi eo oùc canh khuya.

Gaâu gaâu choù ñoùn traêng veà,

Nhìn traêng “thoån thöùc loøng queâ” ñeâm daøi.

Thaâm traàm quaù bieát ai chia seû?

Thanh thoaùt naøy naøo ñeå rieâng ta.

Cheânh cheânh chieác boùng traêng taø,

Cuøng ai traø ñaïo, ai cuøng ngaém traêng? *

* *


Cuøng laø traêng, caùch ñaây 60 naêm, hoài phong traøo ca voïng coå caûi löông , thôøi kyø coøn nhòp 2, nhòp 4, nghe ræ raû naõo nuøng, chöa ñöôïc nhòp 16, 32 nhö theá kyû XXI hieän


284

nay. Haõng ASIA hoài ñoù coù baøi ca “Thöùc troùt canh gaø”. Khôûi ñaàu: “Thöùc troùt canh gaø … ngoài nhìn boùng traêng non, thöông con nhôù choàng, gan xaøo ruoät heùo ñau ñôùn laém hôõi chaøng oâi…!”.

“…OÂi! Döôùi coäi goác caây ngoâ ñoàng chæ coù moät mình ngoài than thôû döôùi “boùng traêng khuya…!”.

Luùc naøng Kieàu thoï tieãn yeâu ñöông, lo laéng haïnh phuùc töông lai, ñaïi thi haøo Nguyeãn Du vieát:

“… Göông traêng cheânh cheách doøm song,

Vaøng gieo ngaán nöôùc, caây loàng boùng saân.

Haûi ñöôøng laû ngoïn Ñoâng laân,

Gioït söông gieo naëng caønh xuaân la ñaø.

Moät mình laëng ngaém boùng nga,

Roän ñöôøng gaàn vôùi noãi xa bôøi bôøi…”.

Thöông quaù, nhôù quaù, chia ly ñau ñôùn quaù, “aùi bieät ly khoå” maø. Luùc baáy giôø Thuùy Kieàu thaáy traêng nhö bò ai ñoù caét chia hai. Ñaïi thi haøo Nguyeãn Du vieát:

“…Ngöôøi leân ngöïa keû chia baøo,

Röøng phong thu ñaõ nhuoäm maøu quan san.

Daëm hoàng, buïi cuoán chinh an,

Troâng chaøng ñaõ khuaát maáy ngaøn daâu xanh.

Ngöôøi veà chieác boùng naêm canh,


Keû ñi muoân daëm moät mình xa xoâi.

Vaàng traêng ai xeû laøm ñoâi,

Nöûa in goái chieác nöûa soi dặm tröôøng…”

Ñaïo só ngaém traêng, ngöôøi ñeä töû Phaät thöôûng traêng, cuõng thöôøng coù “moät noãi loøng”. Coù theå noùi noãi loøng vöôït ra ngöõ ngoân vaên töï. Noãi loøng bieát noùi sao ñaây…?

Ñaïo só tu thieàn, cuõng nhö moät thieàn giaû Phaät töû cö só, ngaøy ngaøy trong cuoäc soáng caùi hoï thích laø coû caây röøng nuùi, thoâng reo suoái chaûy, gioù thoaûng maây bay, chim keâu vöôïn huù, choù suûa xa xaêm, tieáng chuoâng ñoàng voïng, chim vòt keâu chieàu, deá rang caûnh vaéng… Caûnh quaïnh queõ coâ lieâu, thieân nhieân u tòch ban ngaøy cuõng nhö ñeâm, ôû trong moâi tröôøng aáy, taâm tö ngöôøi Ñaïo só coù moät thoån thöùc, thoån thöùc cuûa Tu só, hoï thoån thöùc “loøng queâ”. Maø Loøng Queâ cuûa Tu só khaùc vôùi söï “caûm höùng” cuûa Thi haøo, Thi só, cuõng khoâng nhö ngöôøi coâ phuï döôùi coäi ngoâ ñoàng, moät mình ngoài than thôû döôùi boùng traêng khuya… Khaùc vôùi naøng Kieàu, thaáy traêng bò ai caét laøm ñoâi.

Bôûi vì Loøng Queâ cuûa tu só thöôøng laø hoï höôùng taâm tö vaøo thieàn ñònh, hoï soáng ôû trong thieàn vò, hoï thöôøng an truï:

Theå Taùnh Tònh Minh, Chaân Nhö Baûn Theå.

Nhö Lai Vieân Giaùc Dieäu Taâm.

Phaùp Thaân Bieán Nhaát Thieát Xöù.


286

Töï Taùnh Thanh Tònh Nieát Baøn.

Di Ñaø Töï Taùnh.

Tònh Ñoä Thöôøng Tòch Quang.

Loøng Queâ noùi caùch khaùc “queâ höông” cuûa ngöôøi con Phaät. Saùu caûnh thanh tònh noùi treân, ngöôøi ñeä töû Phaät xem nôi ñoù môùi laø queâ höông cuûa hoï. Bôûi vì, hoï ñöôïc hoïc hieåu qua kinh ñieån lôøi Phaät daïy, ai cuõng coù töï taùnh voán an laønh, thanh thoaùt, nheï nhaøng, sung söôùng, khoâng gôïn moät chuùt traàn ai. Ñoù môùi laø queâ höông voán coù cuûa mình.

千江有水千江月

萬里無雲萬里天

Phieân aâm:

Thieân giang höõu thuûy thieân giang nguyeät,

Vaïn lyù voâ vaân vaïn lyù thieân.

Dòch nghóa:

Bao soâng coù nöôùc bao traêng hieän,

Maáy daëm khoâng maây maáy daëm trôøi.

Con ngöôøi ñau khoå laø taïi voâ minh che laáp töï taùnh trong saùng an laønh voán coù cuûa con ngöôøi. Ngöôøi tu laø ngöôøi tænh thöùc coù khaû naêng nhaän bieát voâ minh, hoùa giaûi voâ minh, ñoaïn döùt voâ minh thì Nieát baøn töï taùnh voán coù hieän ra. Tònh ñoä Cöïc laïc voán coù hieän ra.


Traêng chaúng luùc naøo khoâng coù,

Trôøi khoâng vaéng boùng bao giôø.

Truùc Laâm Sô toå Vieät Nam ñaõ xaùc ñònh:

家中有寶休尋覓 “Gia trung höõu baûo höu taàm mích”. Trong nhaø coù cuûa baùu roài, khoûi nhoïc söùc tìm kieám ôû ñaâu.

Caùi Loøng queâ töï taùnh thanh tònh Nieát baøn aáy laïi khoâng daønh öu ñaõi cho rieâng ai. Coù bao nhieâu ngöôøi cuøng hoùng gioù, cuøng ngaém traêng, cuøng traø ñaïo, cuøng quaùn chieáu tö duy thì “voâ vi phaùp”, “höõu vi phaùp” vaãn y nhieân ñoù, chaúng thieáu chaúng thöøa, chaúng theâm bôùt gì.


288


MOÄT SÔÙM TINH SÖÔNG

Bình minh chim vòt keâu vang,

Cuùc cu hoøa ñieäu, deá rang nhaïc trôøi.

Röøng xanh maây traéng thaûnh thôi,

Nghìn naêm trinh baïch ñeå chôø ñoùn ai.

Tieàn giang Nöõ só Lieân Haûi hoïa:

Röøng xanh maây traéng naéng vaøng

Cuùc cu hoøa ñieäu deá rang nhaïc trôøi

Nöôùc non trinh baïch nghìn ñôøi

Ñeå chôø ñoùn röôùc ai ngöôøi voâ taâm.

*

* *



Ngöôøi ñeä töû Phaät xa laùnh caùi ñeïp xa hoa loäng laãy cuûa vinh hoa phuù quí. Nhöng chuùng ta caàn coù moâi tröôøng ñeïp, hoaøn caûnh ñeïp, caùi ñeïp ngoaïi caûnh thieân nhieân voán coù, ngoaïi caûnh trong laønh thanh thoaùt, tòch tónh laø moät ñoái töôïng toát cuûa noäi taâm. Ngöôïc laïi noäi taâm coù bình an coù vieãn ly phieàn naõo, coù hyû laïc môùi nhaän ñöôïc caùi ñeïp cuûa ngoaïi caûnh. Theá thì ñeïp ngoaïi caûnh, ñeïp noäi taâm ñeàu caàn cho cuoäc soáng, noù taïo cho con ngöôøi moät cuoäc soáng coù yù nghóa, coù haïnh phuùc an vui ñaùng soáng.

Tuy nhieân, qua kinh nghieäm thöïc teá, caùc thi nhaân, thi só, thi haøo tieàn boái cuøng coù nhaän thöùc chung: Hai dóa caân Taâm vaø Caûnh caân coõi traàn ai, dóa Taâm nhieàu chaát löôïng naëng kyù hôn laø Caûnh. Caûnh ñeïp côõ naøo, sang troïng bao nhieâu ñeàu coù theå trôû thaønh voâ nghóa. Ngöôøi ta coù theå boû noù deã daøng ñeå ñoåi laáy moät caùi “ra ñi” ñeå oâm moät noãi buoàn teâ taùi.

Boá caùo söï thaät ñoù vôùi theá thaùi nhaân tình Ñaïi Thi Haøo Nguyeãn Du vieát:

“Ñoøi phen neùt veõ caâu thô,

Cung caàm trong nguyeät nöôùc côø döôùi hoa.

Vui thì vui göôïng keûo laø,

Ai tri aâm ñoù maën maø vôùi ai.


290

Ñoøi phen gioù töïa hoa keà,

Nöõa reøm tuyeát ngaäm boán beà traêng thaâu.

Caûnh naøo caûnh chaúng ñeo saàu,

Ngöôøi buoàn caûnh coù vui ñaâu bao giôø”.

Caùi buoàn ñieän ngoïc cung vaøng Thi haøo Nguyeãn Gia Thieàu vieát:

“Buoàn moïi noãi loøng ñaø khaéc khoaûi,

Ngaùn traêm chieàu böôùc laïi ngaån ngô.

Hoa naøy böôùm nôõ thôø ô,

Ñeå gaày boâng thaém ñeå xô nhuïy vaøng.

Ñeâm naêm canh laàn nöông vaùch queá,

Caùi buoàn naøy ai deã gieát nhau.

Gieát nhau chaúng caùi löu caàu,

Gieát nhau baèng caùi öu saàu ñoäc chöa?”.

Ñöùc Phaät Thích Ca thì ñôn giaûn, goïn gaøng, chaúng thi chaúng ca daøi doøng vaên töï. Ngöôøi noùi:

“…Neáu ai muoán bieát roõ

Ba ñôøi möôøi phöông Phaät

Neân soi roïi taùnh phaùp giôùi

Taát caû do Taâm taïo ra…”


Hoaëc

Tuøy kyø taâm tònh, taéc Phaät ñoä tònh,

Duïc tònh Phaät ñoä, tieân tònh kyø taâm.

Chö toå thì “Tam giôùi duy taâm, vaïn phaùp duy thöùc”. Nghóa laø: Ba coõi do taâm, vaïn phaùp do thöùc.

息意忘緣不與諸塵作對

心空境寂只為久滯不通

“Nöôùc non trinh baïch nghìn ñôøi,

Ñeå chôø ñoùn röôùc ai ngöôøi voâ taâm”.


292


TAÂY NGUYEÂN HOAØI CAÛM

Vui thuù laâm tuyeàn naêm thaùng qua,

Thaân taâm thanh thoaùt nheï theânh ra.

Goät vôi tuïc töôûng, ly tam ñoäc,

Queùt saïch traàn lao, dieät töù ma.

Theá cuoäc Xuaân qua Thu töï ñeán,

Nhôn tình heø noùng laïnh Ñoâng veà.

Gìn loøng an truù: Khoâng, Voâ Nguyeän

Vaïn vaät tuøy duyeân maëc ñoåi thay. *

* * TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG

Sôn thuûy laâm tuyeàn coâ lieâu u tòch, ñöôïc aån daät trong moâi tröôøng hoaøn caûnh aáy, vôùi ngöôøi tu só laø moät caùi thuù.


Soáng vui vôùi thuù laâm tuyeàn, thaân taâm cuûa con ngöôøi töï coù söï thanh thoaùt an nhieân chöa caàn ñeán söï tu haønh hay duïng coâng ñeø neùn, maø Tam ñoäc Töù ma töï vaéng boùng.

Tam ñoäc, Töù ma laø ñoái töôïng gaây neân ñau khoå cho con ngöôøi noùi chung vaø cöïc kyø nguy hieåm ñoái vôùi haøng khaát só quyeát ñi ñöôøng Phaät noùi rieâng.

Tam ñoäc: Tham ñoäc, Saân ñoäc vaø Si ñoäc. Phaät daïy: Roàng ñoäc, raén ñoäc khoâng ñaùng sôï baèng Tham, Saân, Si. Tam ñoäc töï bieán töôùng ra, roài hoäi nhaäp vaøo vôùi taøi, saéc, danh, thöïc, thuøy nguõ duïc laïc. Vôùi luïc traàn: Saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp, chuû theå vaø ñoái töôïng keát chaët nhau gaây thaønh khoå haûi voâ bieân cho kieáp soáng cuûa con ngöôøi.

Töù ma: Phieàn naõo ma, Thieân ma, Nguõ aám ma vaø Töû ma. Chuùng laø nhöõng taùc duïng cuûa voâ minh, chuùng coù theå khuaáy nhieãu, laøm chöôùng ngaïi ñöôøng tu taäp cuûa höõu tình, gaây voâ vaøn ñau khoå cho cuoäc soáng. Giaùc thì chuùng aån ñi, meâ thì bò chuùng taùc ñoäng hoaønh haønh. Ñoái vôùi kieáp con ngöôøi, Töù ma laø maàm ung thö tieàm phuïc, nguyeân nhaân taùc haïi noäi taâm voâ cuøng nguy hieåm.

Theá cho neân: “Goät vôi tuïc töôûng ly tam ñoäc, queùt saïch traàn lao dieät töù ma” laø muïc tieâu maø moïi ngöôøi ñeä töû Phaät luoân luoân xem ñoù laø moät ñoái töôïng phaûi caûnh giaùc ñeà cao: Goät vôi vaø queùt saïch.

Thieàn giaû an truù “khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän” tam giaûi thoaùt moân, thieàn giaû seõ coù nghò löïc, coù taùnh ñöùc


294

an nhieân nhö nhö baát ñoäng, vì thieàn giaû ñaõ cuûng coá cho mình moät tieâu chí vieãn ly:

Traàn chaúng töông can, bieån caïn non moøn tuøy thay ñoåi.

Taâm khoâng sôû ñaéc, thoâng xanh maây traéng töï vui nhaøn.



TÖÏ TRAØO

Taùm möôi tuoåi Taây Ta loän leïo,

Tuoåi laø gì leùo nheùo lo toan.

Xuaân qua Ñoâng luïn naêm taøn,

Thôøi gian ai giöõ? Ai caàm? Ai ghi?

Naêm vôùi thaùng: Laáy gì laøm cöù?

Boùng ngaøy ñeâm coù giöõ ñöôïc chaêng?

Ñeâm ngaøy khoân giöõ khoù ngaên,

Thì naêm vôùi tuoåi caàm baèng hö voâ. *

* *


Tuoåi, do tính ñeám thôøi gian, thôøi gian döïa treân giôø, ngaøy, thaùng, naêm maø keå tuoåi. Thôøi gian thì khoâng coù


296

thaät. Chæ döïa treân vaät chaát hieän töôïng maø coù khaùi nieäm thôøi gian.

Taùc, do quan saùt khoâng gian; khoâng gian döïa vaøo söï keát hôïp vaät chaát nhieàu ít, lôùn nhoû maø nhaän xeùt taùc. Khoâng gian khoâng coù thaät, cuõng chæ döïa treân vaät chaát, hieän töôïng maø coù nhaän xeùt, coù khaùi nieäm khoâng gian.

Khoâng gian, thôøi gian khoâng laø gì caû. Döïa treân hieän töôïng vaät chaát maø nhaän thöùc khaùi nieäm khoâng gian, thôøi gian. Vaät chaát laø moät toå hôïp duyeân sanh, khoâng coù töï ngaõ, khoâng coù baûn chaát töï sanh. Vaät chaát khoâng coù thaät.

Do vaäy, Thieàn sö khi hoûi “tuoåi”, nhìn “taùc” vôùi ai ñoù, chính laø luùc Thieàn sö “chaúng noùi gì”!

Huyeàn Giaùc Thieàn sö noùi:

“Khi im laëng maáy keû bieát ñoù laø ñang noùi.

“Luùc noùi nhieàu coù ai hieåu chaúng noùi gì!”

Vôùi Thieàn sö, soáng thì soáng, heát soáng thì khoâng coøn!

“Dieät yù nieäm “sanh, dieät”

“Ñöôïc caùi vui tòch dieät”.

Noùi tuoåi, noùi taùc vôùi Thieàn sö laø giaây phuùt “Töï Traøo”.



THIEÀN LAÕO DAÏO CHÔI RÖØNG

Nöûa buoåi ta leân Baûo Sôû Laâm, Röøng thoâng man maùc voõng treo naèm. Vui cuøng Phaùp löõ trao thi töù, Baùt ngaùt ñoài thoâng luaän chöõ Taâm.

三點如星象橫鉤似月斜

披毛從此得做佛也由他

Gioù thoaûng ñoài thoâng nhaït naéng vaøng, Röøng im caûnh vaéng yù mang mang. Vaúng nghe maây nöôùc “tranh” sau tröôùc, Vaïn höõu tìm sao coù thæ chung.

Thieàn laõo daïo chôi röøng, Vaúng nghe lôøi maây nöôùc, “Sau tröôùc” luaän tranh nhau, Tìm ñaâu ra ñaàu moái?


298

Nöôùc maây, maây laø nöôùc, Maây nöôùc töï sanh nhau, Duyeân truøng truøng voâ taän, Tranh caõi chuyeän laàn khaân.

Sö giaø chôi röøng vaéng, Sau tröôùc chuyeän traøng giang, Laõo xin rieâng hai chöõ: Cho laõo ñöôïc “bình an”.

Cuoái cuøng xin bôùt laïi Laõo nhaän moät chöõ “Nhaøn”!

* * *


Vuõ truï vaïn höõu voâ thæ voâ chung, voâ cuøng voâ cöïc. Taát caû ñeàu do nhaân duyeân toå hôïp nöông gaù nhau maø hình thaønh moät chænh theå cuûa söï vaät hieän töôïng.

Vaïn höõu tìm ñaàu moái tröôùc sau, treân döôùi, qua laïi, lôùn nhoû… chæ laø hyù luaän maø thoâi. Nöôùc maây ñaõ vaäy, ñaát


seùt vôùi lu huõ, chum choùe, cheùn dóa v.v… cuõng vaäy, luùa maï vaø con ngöôøi cuõng vaäy, trong luùa maï coù con ngöôøi, trong con ngöôøi coù luùa maï, trong goã coù baøn gheá, trong baøn gheá coù goã… cho ñeán vi traàn vaø theá giôùi cuõng vaäy, tìm khoâng coù lôùn nhoû, tröôùc sau…

Phaät daïy: Moät laø taát caû, taát caû laø moät.

一即一切, 一切即一


300


TIEÁNG CHUOÂNG CHUØA

Chuoâng chuøa vaêng vaúng caùnh ñoài ñoâng,

Ñoàng voïng trong toâi chöõ saéc khoâng.

Baùt nhaõ huyeãn toân toâi luyeän chí,

Thieàn cô tónh löï khaéc ghi loøng.

Traàn gian beøo hôïp nhaân sinh huyeãn,

Quoác thoå côø chia vaïn töôïng khoâng.

Vaêng vaúng aâm thanh buoâng moät ñieäu,

Moãi ngöôøi moãi caûnh moãi hoaøi mong. *

* *


Caùc Thieàn moân thöôøng coù nhöõng caâu ñoái raát yù nghóa ñeå caûnh tænh moïi ngöôøi con Phaät xuaát gia cuõng nhö


taïi gia. Nhö tieáng chuoâng, troáng, tieáng keä kinh ñeàu coù yù nghóa rieâng cuûa noù. Chaúng haïn:

朝鼓暮鐘警醒愛河名利客

經聲佛號喚回苦海夢迷人

Phieân aâm:

Trieâu coå moä chung caûnh tænh aùi haø danh lôïi khaùch.

Kinh thanh Phaät hieäu hoaùn hoài khoå haûi moäng meâ nhôn.

Dòch nghóa:

Sôùm troáng toái chuoâng, goïi thöùc khaùch say chìm bieån aùi.

Tieáng kinh hieäu Phaät keâu veà keû tuïc laïc röøng meâ.

Tieáng chuoâng chuøa, ngöôøi chuûng taùnh Ñaïi thöøa ñi ñöôøng “Chôn Ñeá” coâng duïng cuûa noù chaúng coù gì ñaùng noùi, nhöng vôùi tuïc ñeá, tieáng troáng chuoâng, tieáng keä kinh cuõng coù luùc nghe ra töôûng chöøng nhö an uûi, nhö goïi môøi, nhö voã veà, nhö kích khôûi taâm laønh cho nhöõng ai ñang laïc loái giöõa röøng ñôøi bao phuû bôûi khoùi buïi voâ minh.

Laïi baøi keä ñaùnh chuoâng trong chuøa moãi toái vieát raèng:

Vaên chung thinh phieàn naõo khinh

Trí hueä tröôûng Boà ñeà sanh


302

Ly ñòa nguïc xuaát hoûa khanh

Nguyeän thaønh Phaät ñoä chuùng sanh…

Coù nghóa laø:

Nghe tieáng chuoâng vôi phieàn naõo

Trí hueä taêng tröôûng, taâm Boà ñeà sanh

Xa lìa ñòa nguïc, ra khoûi haàm löûa

Nguyeän thaønh Phaät ñoä chuùng sanh…

Baøi keä aáy cuõng coù yù nghóa saùch taán gôïi caûm cho ngöôøi con Phaät.

Tuy nhieân, laø Thieàn sö, Thieàn giaû thaät hoïc thaät tu thì khoâng bao giôø ñöôïc queân lôøi Phaät:

Nhöôïc dó saéc kieán ngaõ

Dó aâm thanh caàu ngaõ

Thò nhôn haønh taø ñaïo

Baát naêng kieán Nhö Lai. (Kinh Kim Cang Baùt Nhaõ)



NAÁM MOÄ ÑOÀI HOANG

Chieác moä ai naèm giöõa naéng tröa?

Vi loâ hiu haét khoùm löa thöa,

Ve saàu ngaâm khuùc buoàn thieân coå,

Bìm bòp thoâng tin nöôùc lôùn chöa?

An giaác ngaøn thu yeân ñeïp quaù!

Soáng caøy naêm thaùng moäng say söa.

Moà cao thaùp roäng troø hö giaû,

Taêng tuïc kình nhau luaän thaáp cao. *

* *

TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG “Hoäi yù” laø moät trong saùu caùch cheá ra vaên töï cuûa

ngöôøi Trung quoác, hoï veõ chöõ 葬 taùng laø choân, goàm ba

boä: Boä cuûng (廾) ôû döôùi, töû thi naèm leân laø boä (死), boä


304

thaûo (艹) ôû treân, nguï yù duøng coû raùc, laù luù, chaø choâm ñaäy phuû leân töû thi ñeå taåu taùng moät xaùc cheát, giaáu kín moät thi theå saép tan raõ, thuùi hoâi.

Phong tuïc nöôùc AÁn Ñoä thôøi Phaät taïi theá, ngöôøi cheát coù boán caùch giaáu kín “laøm maát” töû thi. Moät, hoûa taùng. Hai, thoå taùng. Ba, thuûy taùng. Boán, phong taùng. Caùch taùng naøo cuõng laø nhaèm giaáu kín töû thi, baûo veä moâi tröôøng soáng cho xaõ hoäi.

Phong tuïc Vieät Nam ta, truyeàn thoáng cuûa con Laïc chaùu Hoàng laø thoå taùng. Caän ñaïi soá tieán boä, ngöôøi ta döùt boû quan nieäm sôï: “Hoûa taùng noùng”. Hieän nay theá kyû XXI, soá ngöôøi chuoäng hoûa taùng caøng taêng, ñoù laø moät hieän töôïng ñaùng möøng. Bôûi vì hoûa taùng vöøa tieän lôïi, vöøa veä sinh tuyeät ñoái, vöøa caét ñöùt haäu hoaïn ñeå khoå khoâng ñaùng coù cho con chaùu ñôøi sau.

Xeùt noäi dung thi ca Naám Moä Ñoài Hoang, ngöôøi ñoïc coù theå ñaùnh giaù khoâng laàm raèng: Thi nhaân laø ngöôøi coù khuynh höôùng xem thöôøng tö töôûng “soáng caùi nhaø, cheát caùi moà”. Coøn coù veû mæa mai thaønh phaàn ñeä töû Phaät, Taêng tuïc kình nhau so saùnh baøn luaän: Thaùp cao, thaùp lôùn, thaùp ñeïp, moà to, kieåu laï, vaät lieäu ñaét tieàn v.v… Neáu ai ñoù meänh danh laø ñeä töû Phaät, chæ laøm cho hoâi haùm ñöùc thanh cao cuûa ngöôøi con Phaät.

Theo ñöôøng loái tu hoïc, qua nhaän thöùc cuûa Thi nhaân, Taêng cuõng nhö tuïc, ñeä töû Phaät khi nhìn “naám moä


ñoài hoang”, phaûi thaáy caùi ñeïp cuûa noù, caùi ñeïp ñôn sô maø hieân ngang thanh thoaùt. Moät mình töï taïi giöõa ñaát trôøi, moät mình vui thuù gioù maùt chim keâu trong khoùm vi loâ ñong ñöa theo chieàu gioù, moät mình laëng ngaém traêng sao döôùi moät baàu trôøi xanh voâ taän. Ngaøy ñeâm nghe nhaïc trôøi roän raõ… Theá chaúng phaûi: “An giaác ngaøn thu yeân ñeïp quaù!” ñoù sao?

Chöõ “Thaùp” ôû trong ñaïo Phaät, ngöôøi coù thaät hoïc, hieãu roõ ra noù coù ñaùng quí gì ñaâu. Thaùp noùi cho ñuû vaên töï cuõng khaù daøi doøng. Töø AÁn Ñoä ñeán Trung Hoa, Trung Hoa chuyeån qua ngoân ngöõ cuûa con Laïc chaùu Hoàng, töôûng chöøng nhö thaùp laø thieâng lieâng linh hieån … Thaùp coù teân “Thaùp ba” cuõng goïi “Tuùy ñoå ba” Trung Hoa goïi “Cao quaûng ñaïi phaàn”, ngoân ngöõ Vieät Nam laø “Moà lôùn cao roäng”, cuõng chæ laø naám moä maø thoâi. Naám moä cuûa daân gian do con chaùu ñaép xaây ñeå toû loøng hieáu thaûo vôùi baäc tieàn nhaân, oâng baø cha meï. Ngaân quyõ cuûa chaùu con phaàn ñoâng höõu haïn, neáu khoâng muoán noùi ña soá khoù khaên, cho neân naám “moä” daàu khaù ñeïp, toán cuõng laém tieàn, nhöng so vôùi “Thaùp” ít coù ngoâi moä giaù trò baèng ñöôïc moät phaàn traêm. Bôûi vì, thaùp ñaù quí, thôï kheùo tay… giaù trò moät, hai tyû laø vieäc ñaõ vaø ñang tieáp tuïc xaûy ra. Noùi ruùt laïi, “Thaùp” laø “Moä”. “Moä” töùc laø “Thaùp”. Khaùc nhau ôû ñieåm “laïc quyeân” ñöôïc nhieàu tieàn, xaây ñuùc moà cao ñeïp roäng goïi laø Thaùp. Tieàn ít xaây Moä nhoû goïi Moä hay Moà. Moä, Moà, Thaùp ñeàu laø nôi choân caát xaùc cheát cuûa thaân “nguõ uaån phuø hö”.


306


TAÂY NGUYEÂN TÖÏ CAÛM

Taây nguyeân ñoài nuùi chaäp chuøng xa,

Gioù loäng röøng thoâng maây traéng qua.

Maây ñeán maây ñi trôøi vaãn tònh,

Gioù ñöa gioù ñaåy caûnh thöôøng “nhö”.

Maëc cho theá cuoäc tranh thaønh baïi,

Buoâng thoûng Thieàn taêng giaûi giaùc meâ.

Suoái bieác rì raøo chim thuû thæ,

Loøng ta vaéng laëng: Boùng chieàu queâ. *

* *

TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG Thieàn gia coù caâu: “Vaân khöù vaân lai thieân boån tònh

“Hoa khai hoa laïc thoï haø ca”!


Dòch nghóa: Maây ñeán maây ñi trôøi vaãn tònh

Hoa taøn hoa nôû coäi can chi.

Trôøi laø vaäy, caûnh saéc laø vaäy, con ngöôøi coù hoïc tu thieàn, coù ñònh tueä, thaáy roõ taùnh dieät sanh, taùnh nhieãm tònh, voâ minh, thieän aùc cuûa con ngöôøi ñeán ñi, vaøo ra, sanh dieät lieân tuïc trong nguõ uaån thaân. Nhöng Phaät taùnh, Vieân giaùc Dieäu taâm, Töï taùnh thanh tònh Nieát baøn, Di Ñaø töï taùnh, Cöïc laïc duy taâm khoâng heà coù theâm coù bôùt, nhö maây vaø hoa, vôùi caây vaø trôøi kia vaäy.

Thaønh baïi, laø chuyeän bình thöôøng.

Ñaéc thaát, thònh suy bình thöôøng.

Vinh hö tieâu tröôûng bình thöôøng.

Sanh truï dò dieät bình thöôøng.

Thaønh truï hoaïi khoâng bình thöôøng.

Sanh laõo beänh töû bình thöôøng.

Laø Thieàn sö, ñaõ hoïc kyõ, ñaõ lieãu ngoä chaân lyù aáy, giôø phuùt naøy vaân du trong caûnh:

“Suoái bieác rì raøo chim thuû thæ,

“Loøng queâ vaéng laëng boùng chieàu queâ”.

Noãi loøng “Hoaøi Caûm” cuûa Nhö Huyeãn Thieàn sö ñoái vôùi röøng chieàu, chaäp chuøng ñoài doác caûnh Taây Nguyeân. Ai ôû vaøo boái caûnh ñoù roài chaéc cuõng seõ coù caûm höùng “xem xem” nhö vaäy!


308


TIEÁNG VE SAÀU

Tieáng ve ngöôøi baûo tieáng ve saàu,

Ai ñoù? Môøi nghe roõ laïi ñi!

Nghe kyõ, nghó suy roài haõy thoát,

Ve khoâng saàu muoän, tieáng voâ tö. *

* *


Vôùi moät Thieàn sö, moät ngöôøi ñeä töû Phaät cö só taïi gia, coù hoïc kinh ñieån Ñaïi thöøa, nghe thi ñeà “Tieáng Ve Saàu” laø Thieàn giaû khôûi nieäm tænh thöùc töùc thì raèng: Tieáng ve saàu laø moät hyù luaän cuûa thöùc giaû bôõn côït vôùi ai ñoù phaûi chaêng? Hay thöùc giaû muoán taïo moät tieáng saám giöõa tröa heø naéng chaùy, duïng taâm löu laïi haäu theá moät nguoàn naêng löôïng saùng choùi khoaùng haäu voâ tieàn? Ai laø ngöôøi phaùt minh nguoàn naêng löôïng aáy? Maõ Minh Ñaïi Só.


Maõ Minh Ñaïi Só, haøng ñeä töû Phaät goïi Ngöôøi laø Boà taùt. Ngöôøi laø taùc giaû vieát ra Ñaïi Thöøa Khôûi Tín Luaän. Maõ Minh Ñaïi só chæ roõ raèng: Vuõ truï vaïn höõu coù Theå, Töôùng vaø Duïng. Theå cuûa vaïn phaùp laø Chaân nhö. Töø Chaân Nhö Theå, duyeân khôûi ra “töôùng” vaø “duïng”. Nhìn beân maët Chaân, “theå” cuûa vaïn phaùp baát bieán. Nhìn beân maët Tuïc, Töôùng, Duïng cuûa vaïn phaùp tuøy duyeân. Cho neân, vaïn phaùp tuøy duyeân maø baát bieán, baát bieán maø tuøy duyeân. Vaïn phaùp khoâng coù teân, khoâng coù tuoåi. Vôùi vaïn phaùp, Thieàn giaû söû duïng caùch nhìn Phaùp nhó nhö thò.

“Phaùp nhó nhö thò” nghóa laø ñöøng goïi teân tuoåi, ñöøng hoûi taïi sao? Ñöøng hoûi taïi vì? Ñöøng hoûi taïi ai? Ñöøng hoûi lai lòch. Bôûi vì: “Noùi gì cuõng khoâng truùng”. Noùi “con ve” ñaõ khoâng truùng, noùi “ve saàu” laø theâm moät taàng hyù luaän. Döïa vaøo ñaâu goïi noù: Con ve? Döïa vaøo ñaâu chæ ñònh noùi ve saàu? Döïa vaøo ñaâu aán ñònh caùi saàu cuûa tieáng ve aáy?...

Theá neân caàn hoïc hoûi Maõ Minh Ñaïi Só:

一切諸法,從本以來,離名字相, 離言說相, 離心緣相,畢竟平等, 不可破壞,唯是一心, 故名真如.

Phieân aâm: Nhaát thieát chö phaùp, tuøng boån dó lai, ly danh töï töôùng, ly ngoân thuyeát töôùng, ly taâm duyeân töôùng, taát caùnh bình ñaúng, baát khaû phaù hoaïi, duy thò nhaát taâm, coá danh Chaân Nhö.


310

Dòch nghóa: Taát caû caùc phaùp, töø xöa ñeán giôø, khoâng teân khoâng töï, ngoaøi ngoân ngöõ luaän baøn, vöôït yù nghó cuûa oùc tim, töï noù laø noù, muoán theâm khoâng ñöôïc, muoán bôùt khoâng ñöôïc. Noù laø ñoái töôïng nhaän thöùc cuûa con ngöôøi, theå cuûa noù laø “Chaân nhö”.

真不可遣, 如不可立

“Chaân” khoâng theå phaù hoaïi, “Nhö” khoâng theå xaây döïng.



Caûm höùng NÖÔÙC NON NHAØ

Vaän hoäi döôøng nhö ñoä tuoåi xuaân,

Xuaân qua, Xuaân laïi gôïi xuaân tình.

Söông môø “xi baïc” ngaøn thoâng coãi,

Naéng nhaït “sôn hoàng” luõy truùc xanh.

Truøng ñieäp ñoài cao khoe löïc löôõng,

Ngang taøng hoa traùi baùo an khang.

Ve keâu chim hoùt röøng môn gioù,

Non nöôùc ñoàng ca khuùc thaùi bình. *

* *


Vôùi moät Thieàn giaû, nhìn taát caû caùc phaùp ñeàu laø Phaät phaùp. ÔÛ ñaây Thi nhaân muoán ñeà caäp ñeán söï thaønh


312

coâng vaø phaùt trieån cuûa vuõ truï nhaân sinh, cuõng ngaàm nhaéc nhôû cho nhöõng ngöôøi hoïc Phaät hieåu raèng:

“Vui xuaân vui khaép phöông trôøi,

“Buoàn xuaân rieâng ñeå cho ngöôøi töông tö.”

Bôûi vì, moät khi chuùng ta tu haønh ñaït ñeán trình ñoä voâ tu voâ chöùng thì taát caû coû caây, trôøi traêng maây nöôùc ñeàu toûa leân moät söùc soáng laønh maïnh vui töôi. Khi aáy, taâm töôûng cuûa Thieàn giaû hoøa quyeän vôùi khoâng gian voâ cuøng, thôøi gian voâ cöïc. Coäng theâm caûnh saéc vaø khí haäu vuøng cao nguyeân taïo neân moät neùt ñeïp thieân nhieân laønh maïnh:

Ve keâu chim hoùt röøng môn gioù,

Non nöôùc ñoàng ca khuùc thaùi bình.

Non nöôùc trong ta, non nöôùc Di Ñaø töï taùnh, duy taâm Tònh ñoä… Non nöôùc maø taát caû ngöôøi con Phaät caàn phaûi trôû veà. Chính non nöôùc aáy coù söông môø baûng laûng, naéng nhaït sôn hoàng, thoâng xanh truùc bieác…



NHÔÙ KHUAÁT NGUYEÂN

Khinh phöôøng oâ laïi luõ tham quan,

Moät maát nghìn thu tieáng vaãn coøn.

Nguõ ngoaït Khuaát Nguyeân sô nguõ nhöït,

Mòch La traàm moät chaán thöông thöông. *

* *


Ngöôøi xöa noùi: “Nhôn töû löu danh, hoå töû löu bì”. Caâu ngaïn ngöõ Trung Hoa aáy toâi khoâng caàn bieát xuaát xöù töø ñaâu? Ai laø taùc giaû? Toâi cuõng nhö caùc baïn, haún phaûi khaúng ñònh giaù trò caâu ngaïn ngöõ kia baát huû, khoâng sai.

Caùi cheát cuûa Khuaát Nguyeân ôû soâng Mòch La “cheát maø khoâng cheát”. Cheát cho lòch söû theâm trang. Coù nhöõng keû soáng sôø sôø, maët to buïng pheä, baùo chí vaïch maët chæ


314

teân, möïc hao giaáy heát, daân ñen nguyeàn ruûa khaøn gioïng khoâ moâi. Ñoù laø nhöõng keû “soáng maø khoâng soáng”.

Nhôø Khuaát Nguyeân maø ngaøn vaïn hoä gia ñình coù cheø, xoâi, chuoái cuùng teát nöûa naêm (muøng 5 thaùng 5). Nhôø Khuaát Nguyeân cheát vaïn vaïn gia ñình AÙ Ñoâng lôùn, beù, treû, giaø ñöôïc aên baùnh uù nöôùc tro, ngon laønh laém laém …

Huøm cheát ñeå da, ngöôøi ta cheát ñeå tieáng, haù chaúng “chaân lyù” laø gì?



SINH NHAÄT LIEÃU LIEÃU ÑÖÔØNG

Ngaøy naøy naêm ngoaùi ñeán nôi ñaây,

Thaém thoaùt troøn naêm chuyeån bieán hay.

Phaät töû voâ taâm hay höõu yù?

Lieãu Ñöôøng sinh nhaät laïi thaêm Thaày! *

* *

TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG Hoâm nay muøng 5 thaùng 5 naêm Maäu Tyù, Taán

Thieän vaø Thanh Ñöùc, hai meï con ñeán thaêm Thaày.

Thaày ñeán ôû ñaát Cao Nguyeân muøng 5 thaùng 5 naêm Ñinh Hôïi, tính ñeán nay, goïi theo cung caùch “voâ minh” laø Sinh Nhaät Lieãu Lieãu Ñöôøng troøn 1 tuoåi.

Goïi laø naêm hay tuoåi chæ laø hyù luaän, chôù Lieãu Lieãu Ñöôøng laøm gì maø coù “sanh” ñeå roài chöøng naøo Lieãu Lieãu Ñöôøng laïi phaûi ra ñi?

Roõ raøng, bôõn côït vôùi voâ minh maø!


316


Vònh caûnh LAÏC SÔN THOÂN

Saùng sôùm söông sa phuû nuùi röøng,

Coû caây môø aûo laån thieân nhieân.

Daêm coâ thoân nöõ ñi laøm coû,

Maáy baùc noâng phu chuyeån taûi phaân.

Maõn nhaõn “caø pheâ”xanh mòch mòch,

Baït ngaøn laâm saûn möôùt truøng truøng.

Cao nguyeân khôûi saéc ngöôøi no aám,

Non nöôùc bình yeân vaïn kyû xuaân. *

* *


Coù ñeán vuøng Cao nguyeân chuùng ta môùi caûm nhaän ñöôïc söùc chòu ñöïng cuûa con ngöôøi ôû mieàn sôn cöôùc. Ñoài nuùi chaäp chuøng, trieàn doác ñoå nghieâng, theá maø nhöõng con


ngöôøi caàn khoå vaãn “deät” neân nhöõng taám thaûm xanh giöõa ñaát trôøi bao la truøng ñieäp.

Roõ raèng:

“Baøn tay ta laøm neân taát caû,

“Coù söùc ngöôøi soûi ñaù cuõng thaønh côm”.

Hoaëc:

“Khoâng coù vieäc gì khoù,

“Chæ sôï loøng khoâng beàn”.

Ñuùng vaäy, chæ caàn ta taïo thoùi quen, roài thoùi quen seõ taïo laïi mình. Chæ caàn ta luoân luoân soáng trong thieàn ñònh, roài ñeán moät luùc naøo ñoù töï thieàn ñònh coù trong ta maø ta khoâng caàn phaûi gia taâm, chuû yù:

“Ñi cuõng thieàn, ngoài cuõng thieàn

“Noùi naêng ñoäng tónh theå an nhieân.”

Caøng thuù vò hôn khi Thieàn giaû ñöôïc soáng giöõa caûnh ñaát trôøi cao roäng, aån mình trong laøn söông moûng ban mai, thong dong raûo böôùc beân luoáng caø pheâ xanh möôùt ñang thu mình kheùp neùp caïnh ñoài thoâng huøng vó hieân ngang.

Maõn nhaõn “caø pheâ” xanh mòch mòch,

Baïc ngaøn laâm saûn möôùt truøng truøng!


318


NHÔÙÙ LAÏI NGAØY SANH

(01/03/Maäu Thìn (1928) – 01/03/Maäu Tyù (2008)

81 tuoåi

Saùng sôùm hoâm nay moät thaùng ba,

Laõo ñi ñoán gaäy caùnh röøng xa.

Troàng caây kyû nieäm chieàu sinh nhaät,

Taùm moát xuaân thu thoaét ñaõ qua. *

* *


Giöõa trôøi ñaát bao la, nhöõng con ñöôøng quanh co

uoán khuùc, leo doác xuoáng ñoài len loûi trong röøng lau saäy hoang vu, Thi nhaân hoøa mình vôùi vuõ truï, raûo böôùc ñeán röøng caây ôû tít xa ñeå tìm nhöõng chieác gaäy ñôn sô maø höõu duïng. Vôùi hình aûnh Thieàn sö ñoán gaäy caùnh röøng xa, vöøa


nghe ñeán ai cuõng phaûi ngöôõng moä moät böùc tranh thieân nhieân ñoäc nhaát voâ nhò naày.

Moät söï ngaãu nhieân tình côø, hoâm nay cuõng moàng moät thaùng ba nhöng laø naêm Kyû Söûu, Taùc giaû laïi moät laàn nöõa hay noùi ñuùng hôn laø theâm moät naêm nöõa maïêc vaøo chieác aùo “laõo laøng” taàm côõ. Taùm möôi hai tuoåi, ôû caùi tuoåi maø baát kyø ngöôøi bình thöôøng naøo cuõng ñeàu mô öôùc, coäng theâm trí tueä vaø söùc khoûe hieám ngöôøi coù ñöôïc.

Nhöng khoâng phaûi luùc naøo cuoäc ñôøi cuõng ñeïp nhö mô. Bôûi vì, moät thaùng ba hoâm nay Thi nhaân khoâng ñi ñoán gaäy ôû caùnh röøng xa, maø Thi nhaân ñi “ñoán gaäy” trong röøng chaùnh phaùp, loaïi boû nhöõng daây chuøm gôûi baùm chaët vaøo thaân caây coå thuï, laøm cho caây suy yeáu vaø luïn taøn. Vôùi ñoâi tay khoâng: “Khoâng coâng danh, khoâng söï nghieäp”, Thi nhaân hy voïng “ñoán caây” chæ nhôø “chieác rìu” coâng lyù. Cho neân moàng moät thaùng 3 naêm Kyû Söûu naøy laïi coù thô raèng:

Cho ñeán hoâm nay moät thaùng ba,

Laõo khoâng ñoán gaäy caùnh röøng xa.

Chuyeån sang ñònh höôùng quy Phaät söï,

Dieät luõ tham taøn loaïi aùc ma.

01/03/Maäu Thìn (1928) 01/03/Kyû söûu (2009) 82 tuoåi


320

BAÏT VAÊN

Vaên tueä, Tö tueä, Tu tueä noùi ñôn giaûn: VAÊN, TÖ, TU kinh ñieån thöôøng goïi laø TAM TUEÄ HOÏC. Ngöôøi ñeä töû Phaät xuaát gia cuõng nhö taïi gia, muoán tu theo ñaïo Phaät, hoïc kinh ñieån Phaät, caàn tuaân thuû hoïc taäp vôùi moät tieán trình nhaát quaùn aáy.

VAÊN TUEÄ, laø khi nghe kinh, nghe giaûng, hoaëc xem, hoaëc thaáy moät “Phaät söï” naøo ñoù, ta phaûi vaän duïng lyù trí maø nghe maø xem. Ngöôøi ñeä töû Phaät chôn chaùnh khoâng xem, khoâng nghe nhöõng gì khoâng phuø hôïp lôøi Phaät yù kinh qua lyù trí nhaän thöùc cuûa mình.

TÖ TUEÄ, laø söû duïng lyù trí cuûa ta raèng: Ñieàu ta vöøa nghe, ñieàu ta vöøa thaáy, ñieàu ai ñoù khuyeân baûo ta laøm, coù phuø hôïp vôùi lôøi Phaät khoâng? Coù chaân lyù khoâng? Neáu ta nghe lôøi khuyeân baûo aáy, ta ñöôïc gì? Neáu ta khoâng nghe lôøi khuyeân baûo aáy, ta ñöôïc gì? Neáu ta laøm theo lôøi khuyeân baûo aáy, ta ñöôïc gì? Neáu ta khoâng laøm theo lôøi khuyeân baûo aáy, ta ñöôïc gì? Söï löïa choïn, phaân tích, nhaän thöùc, ñaùnh giaù aáy, laø do ta söû duïng toát Tö Tueä.

Vaên Tueä vaø Tö Tueä, taùc ñoäng maät thieát laãn nhau. Noù laøm tieàn ñaïo, doïn deïp khai phoùng con ñöôøng thoâng thoaùng, taïo moâi tröôøng trong saïch ñeå chôø haønh giaû “leân ñöôøng”. VAÊN vaø TÖ ví nhö con maét vaø taùnh thaáy. Heã


môû maét laø coù thaáy. Heã thaáy laø ñang môû maét. Ñieàu quan troïng laø thaáy toái bieát raèng ta ñang thaáy toái, thaáy saùng bieát raèng ta ñang thaáy saùng. Thaáy baõi phaân boø, ta bieát ta ñang thaáy baõi phaân boø. Thaáy moät caønh hoa hoàng, ta bieát ta ñang thöôûng thöùc neùt ñeïp maàu nhieäm cuûa hoa hoàng. Ñoù laø coâng duïng cuûa “VAÊN, TÖ” coù TUEÄ.

TU TUEÄ, ñöôïc xeáp vaøo giai ñoïan ba. Coù thaáy roõ caûnh vaät, coù bieát roõ thôøi tieát, khí haäu, ñaõ nhaän chaân con ñöôøng phaúng phieâu thoâng thoaùng, haønh giaû “khôûi haønh”. “Khôûi haønh” ôû ñaây laø ngöôøi ñeä töû Phaät haï thuû coâng phu, phaùt taâm tu haønh. Ngöôøi con Phaät thöôøng ñeå taâm tö duy, quaùn chieáu ba söï khôûi ñoäng, bieåu loä ra thaân, mieäng vaø yù cuûa mình. Tu coù nghóa laø “SÖÛA”. Söûa caùi gì? Söûa thaân, söûa mieäng, söûa yù. Neáu thaân, mieäng, yù nghó sai, noùi sai, laøm sai. Nghó ñieàu toäi aùc, noùi ñieàu toäi aùc, laøm ñieàu toäi aùc… thì loaïi boû noù ñi vaø nhôù lôøi cuûa ba ñôøi chö Phaät daïy raèng:

- Chö aùc maïc taùc - Chuùng thieän phuïng haønh,

- Töï tònh kyø yù - Thò chö Phaät giaùo.

Coù nghóa, raèng:

Nhöõng ñieàu gì aùc khoâng laøm

Nhöõng ñieàu thieän traân troïng laøm heát

Giöõ yù mình luoân trong saùng

Ñoù laø lôøi chö Phaät ba ñôøi.


322

Cuõng VAÊN, cuõng TÖ, cuõng TU maø khoâng TUEÄ thì tai haïi khoân löôøng, khoâng nhöõng khoâng ñem laïi cho ta an laïc maø coù theå caøng ngaøy caøng theâm nhieàu ñau khoå.

VAÊN vaãn nghe nhieàu, nghe ñuû thöù “Kinh”, ñuû haïng “Thaày”. Ai noùi gì nghe raùo. Khoâng toát.

TÖ vaãn nghó ngôïi nhieàu, vaãn töôûng mô, vaãn mong ñôïi, troâng chôø, thaäm chí khaán nguyeàn, van xin, laïy cuùng chí thaønh, tha thieát. Khoâng toát. Tu sai roài.

TU vaãn laø moät thieän yù, nhöng tu maø töï khaéc khoå baûn thaân, kinh ñieån quôû thaønh phaàn tu sai laïc aáy baèng thuaät ngöõ: KHOÂI THAÂN DIEÄT TRÍ, töï daõi naéng daàm söông, haønh haï thaân theå, ñoùng bít tö duy, huûy dieät taâm töôûng, hy voïng ngaøy naøo ñoù khoâng coøn tri giaùc, ñeå traùnh moïi noãi khoå ôû coõi ñôøi…

Hoài Phaät taïi theá, nöôùc AÁn Ñoä ñaõ coù raát nhieàu ñaïo, nhieàu giaùo phaùi tu haønh. Hoï cuõng ñaõ töøng tu “Giôùi” tu “Ñònh” moät caùch nghieâm ngaët vôùi yù chí maõnh lieät ñeå ñöôïc veà vôùi coõi “Phaïm thieân”. Phaùp tu cuûa ngoaïi ñaïo kia, khoâng theo kòp ñaïo Phaät, khoâng ñem laïi keát quaû an laïc cho hoï, taïi vì hoï khoâng khai thaùc ñöôïc haït gioáng trí tueä voán coù cuûa moïi con ngöôøi.

Theá cho neân:

GIÔÙI HOÏC, ÑÒNH HOÏC, TUEÄ HOÏC. VAÊN TUEÄ, TÖ TUEÄ, TU TUEÄ laø giaùo lyù then choát, laø cöûa ngoû môû roäng, laø con ñöôøng theânh thang baèng phaúng ñeå ñoùn röôùc


Phaät töû höõu duyeân. Trong ñoù, TUEÄ laø chaùnh nhaân thaønh Phaät.

Kinh A Haøm, ñöùc Phaät coù daïy boán Ñaïi phaùp, ngöôøi trí nghe maø xuùc ñoäng boài hoài. Khoù tìm moät ñaáng Giaùo chuû “DAÂN CHUÛ” töø nhöõng thôøi phong kieán quaân chuû chuyeân cheá nghieät ngaõ xa xöa nhö Ñöùc Phaät daïy cho ñeä töû raèng: Hôõi caùc Thaày Tyø kheo, caùc ñeä töû cuûa ta

1) Caùc oâng ñöøng voäi tin nhöõng gì hoï noùi, duø hoï noùi hoï laø Sa moân, Baø La moân.

2) Caùc oâng ñöøng voäi tin nhöõng gì hoï noùi, duø hoï noùi hoï laø Luïc sö… tröôûng giaùo.

3) Caùc ngöôøi ñöøng voäi tin nhöõng gì hoï noùi, duø hoï noùi hoï laø kyø cöïu ña vaên uyeân thaâm, baùt laõm …

4) Caùc ngöôøi ñöøng voäi tin nhöõng gì hoï noùi, duø hoï noùi laø hoï môùi nghe lôøi Phaät noùi tröôùc ñaây maáy phuùt, maáy giaây…

Khoâng voäi tin laø moät yù thöùc, moät thaùi ñoä khoân ngoan ñeå khoâng vöôùng vaøo caïm baãy cuûa thieân ma, cuûa ngoaïi ñaïo taø sö. Xöa ñaõ vaäy, nay ñang vaäy vaø mai sau cuõng seõ vaäy, phaûi vaän duïng TRÍ TUEÄ treân böôùc ñöôøng:

Taàm sö, phoûng ñaïo, vò tham thieàn

Töï tuøng nhaän ñaéc taøo kheâ loä.

Ñeå roài thoï duïng:

Lieãu tri sanh töû baát töông can.


324

PHẦN PHUÏ CHÁNH



MAÁT ÑIEÄN

“Mình”* hö khoâng phaûi ñieän ñöôøng hö,

Theá neân laøng xoùm töï nhö nhö.

AÂm vang hæ haï vui toe toeùt,

Rieâng moät nhaø ta bò toái hu !

Chieàu muøng 03/06/Maäu Tyù

(05/07/08)

* Mình : Chæ cho söï chaáp ngaõ vaø ngaõ sôû höõu, bao haøm caû tö töôûng baûo thuû “Gioït maùu ñaøo hôn ao nöôùc laõ”


326


HOAØNG HOÂN

TREÂN ÑAÁT CAO NGUYEÂN (Töï Caûm)

Moät giaø, moät gaäy, moät “ba loâ”

Baûng laûng hoaøng hoân moät loä ñoà.

Laëng leõ röøng thoâng chôø Ngoïc Thoá,

Voõ vaøng naéng nhaït keùo Kim OÂ.

Taùm möôi leû tuoåi, chaân coøn khoûe,

Saùu chuïc dö naêm, trí chöûa môø.

Ngoaïn caûnh sôn kheâ hình chaúng boùng,

Beân trôøi Baùt Nhaõ toû ai chöø?

18 giôø 30, 14 – 12 – 2007 Moàng 5 thaùng 11 naêm Ñinh Hôïi Kim sanh tieäm tu quyeát ñoaùn Töôûng lieäu baát do bieät nhôn...



TÖÏ TÌNH

(Hoïa vaän)

Haèng Nga doøi doõi nöôùc soâng Loâ,

“Taùm moát” xuaân qua chaúng yù ñoà.

Trí löïc coù thöøa daâng thí thoá,

Lôïi quyeàn cam thieáu, döùt tham oâ.

Taâm nhö nöôùc chaûy taâm haèng saïch,(1)

YÙ tôï traêng thanh yù chöûa môø.(2)

Voøi voïi saùng trong döôøng nuùi tuyeát.

Lieâm minh tröïc chaùnh(3) taëng ai chöø!

Lieãu Lieãu Ñöôøng, Ñoài Taø Döông Ngaøy 27 thaùng 11 naêm Ñinh Hôïi 05 – 01 – 2008

(1) Taâm tôï baïch vaân thöôøng töï taïi. (2) YÙ nhö löu thuûy nhaäm ñoâng taây. (3) Lieâm : Thanh lieâm – Minh : Anh minh – Tröïc : Cöông tröïc – Chaùnh :

Trung chaùnh


328


BÌNH MINH

TREÂN ÑAÁT CAO NGUYEÂN

Bình minh loá hieän xöù cao nguyeân,

Môø nhaït söông sa khaép nuùi röøng.

Môû maét trôøi xanh ban naéng saùng,

Traûi loøng ñaát ñoû nhaän tia hoàng.

Thong dong Sôn nöõ guøi hoa traùi,

Ñónh ñaïc Nhaøn taêng nhaäp tónh thieàn.

Caûnh tòch taâm khoâng laønh laïnh maùt,

Chaïnh loøng löu luyeán, luyeán thieân nhieân.

10 giôø, ngaøy 07 thaùng 12 naêm Ñinh Hôïi

14 – 01 – 2008



TIEÁNG GAØ GAÙY TRÖA

Tieáng gaø eo oùc gaùy tröa,

Cuùc cu ñoàng voïng xa ñöa ñieäu buoàn.

Gioïng khaøn chim vòt heùo hon,

Röøng xanh maây traéng xoùi moøn öôùc mô.

Traêm naêm coøn chaúng goïi daøi,

Ba traêm saùu chuïc* saùnh taøy phuø du.

Heøn sang- ñaàu moái haän thuø,

Moät ñôøi vay traû nghìn thu khoân cuøng.

* Ba traêm saùu chuïc...: Moät naêm


330


CHIM VÒT KEÂU CHIEÀU

Hoaøng hoân chim vòt keâu chieàu,

Baâng khuaâng nhôù Phaät, nhôù ñieàu Phaät raên:

Sôn xuyeân quoác ñoä voâ thöôøng,

Tö duy thöïc töôùng quaùn töôøng chaân khoâng.

Saéc khoâng, khoâng saéc nhuõ loøng,

Maáy ai yù hieäp taâm ñoàng vôùi ai?

Thoâi thì… mình bieát mình hay,

Maø vui soâng nuùi, maø cöôøi traêng sao.



CHÔI RÖØNG THOÂNG

Haéc Lö Lö, Haïo Thieân Thieân,

Hai con choù nhoû chôi trieàn ñoài thoâng.

Veùo von chim hoùt naéng hoàng,

Röøng xanh maây traéng meânh moâng ñaát trôøi.

11 giôø, ngaøy 17/02/Maäu Tyù (24/03/08)


332


CHÔÏT NHÔ Ù...

Ngaøy thaùng troâi troâi thaém thoaùt thoâi,

Coøn ñaây: Taùm moát tuoåi trong toâi.

Moàng naêm thaùng aáy, nay möôøi thaùng,

Nhôù buoåi ra ñi, nhôù Khuaát Nguyeân!

Ngaøy 05/03/Maäu Tyù (10/04/08)



MÖA CHIEÀU

Söông phuû cao nguyeân môø caûnh saéc,

Möa chieàu aûm ñaïm khoùc maây ngaøn.

Thöông ngöôøi traùch nhieäm nôi quan taùi,

Nhôù baïn caàn lao choán ruoäng nöông.

Moät kieáp phuø sinh: Bi,Trí ,Duõng,

Beàn taâm chaát tröïc: Löïc, Uy, Huøng.

Möa Thu naéng Haï- duyeân traàn theá,

Hieän töôïng xoay vaàn baûn theå chaân.

Chieàu, ngaøy 28/05/Maäu Tyù (01/07/08)


334


LÖÛA ÑOÛ DÖÔÙI TRAÊNG VAØNG

Taø Döông vöøa khuaát boùng taø döông,*

Daèng vaët traêng treo Lieãu Lieãu Ñöôøng.

Ngoïn löûa baäp buøng khoe vuõ ñieäu,

Voõng giaêng leånh kheånh boùng thoâng röøng.

Ve ngaâm khaøn ñieäu, saàu khoâng khoùc,

Dôi löôïn ñeâm thanh ñoùn baïn tình?

Traêng laïnh trôøi trong hôi löûa aám,

Loøng ta thanh thoaùt Haï nhö Xuaân.

Troïng Haï naêm Bính Tyù 13 – 06 – AÂL 8 giôø saùng, ngaøy 15 – 7 - 2008

*Ñoài Taø Döông cuûa Lieãu Lieãu Ñöôøng vöøa khuaát boùng chieàu taø



TREÂN ÑÆNH THAÙP XUAÁT HIEÄN HAØO QUANG?

Haøo quang chieáu tôùi xeït lui chi?

Saùnh vôùi haûi ñaêng khaùc ñieåm gì?

Thaân Phaät nghìn xöa khoâng töï saùng,

Ñeøn daàu ai cuùng Phật duøng thoâi.

09/03/2009 (13/02/Kyû Söûu)


336


BÔÕN CÔÏT BAÏN ÑOÀNG SONG

Soáng daãu sang giaøu cheát cuõng meo,

Chuøa hôn chuïc caûnh khoaùi tim teo.

AÙ, AÂu, UÙc, Myõ luoàng tuoâng raùo,

“Chöùng ñaïo” trình ra löôïm ñoâ la.

16/03/2009 (20/02/Kyû Söûu)



PHAÄT NGOÏC Caûm taùc “Phaät Ngoïc” ñöôïc chôû tôùi Tp. HCM laàn ñaàu

Ngaøy 30/3//2009 (Muøng 5/3/Kyû Söûu)

Phaät ngoïc ñoàn vang khaép ñoù ñaây,

Ngoïc thaønh ra Phaät nöïc cöôøi thay!

Theá Toân: Giaùc giaû phaøm nhaân bieát,

“Phaät ngoïc” vöøa nghe, Phaät hôõi ôi!

“Phaät ngoïc” vöøa nghe, Phaät hôõi ôi!

Thöông cho Phaät töû thieáu minh sö.

Voâ tri, Giaùc giaû xa trôøi vöïc,

Laïy “Ngoïc” loøng mô laïy Phaät Ñaø!

“Ngoïc, ñaù, vaøng, thau” chung: Khoaùng vaät,

Höõu vi voâ chuû coäng duyeân sanh.

Traàn gian moäng aûo, thaân taâm huyeãn,

Phaät ngoïc hôn gì Phaät ñaát nung?


338


NHAÁT BOÄ NHAÁT BAÙI

Laïy trôøi? Laïy ñaát? Laïy hö khoâng?

Coùng roùng thaân trai! Laïy loän soøng.

Baïc phöôùc cho ai khoe laïy gioûi,

Giaãm chaân ñöôøng cuõ Tieát Ñinh San!

Ngaøy 03/04/2009 Muøng 09/03/Kyû Söûu



MÖA ÑEÂM

Ñeâm ñen naøo ngaïi ñaùm maây ñen, Thöùc giaû ai ñi nhöôùng maét nhìn. Nhoïc söùc luoáng coâng mong raïng rôõ, Thoâi thì nhaém laïi nguû ñi em!

Tröôøng Phaät hoïc Tp. HCM

Ngaøy 07/04/2009 (13/03/Kyû Söûu)


340


TAÁM THAÂN SON PHAÁN

Quaàn thoa laém keû quaù voâ tình,

Phaän phaán duyeân son, gaãm töï khinh.

Heát kieáp ñieåm toâ phöôøng khaû oá,

Taøn ñôøi phuïc vuï boïn voâ lieâm.

AÙ AÂu yeâu gheùt khoâng quyeàn choïn,

Nam Baéc heøn sang vaãn phaûi thöông.

Nhöõng töôûng ñaøo hoa laø haïnh phuùc,

Cheùm cha! Taøi meänh baát töông phuøng.

Tröôøng Phaät hoïc Tp. HCM

Ngaøy 23/04/2009 (29/03/Kyû Söûu)



TIEÁNG VOÏNG

KHOÂNG PHÖÔNG HÖÔÙNG

Tænh thöùc ñi! Ngöôøi tænh thöùc ñi!

Noái daøi moäng mò coù hay chi.

Bao nhieâu Xuaân aáy bao Thu aáy,

Moät kieáp phuø vaân giöõ ñöôïc gì?

Lieãu lieãu Ñöôøng

Muøng 05/4/Kỷ Söûu (29/4/2009)


342

NHÖ HUYEÃN THIEÀN SÖ THI TAÄP

PHAÙP SÖ TÖØ THOÂNG

Hieäu NHÖ HUYEÃN THIEÀN SÖ

Nôi aán haønh

Tröôøng Phaät Hoïc Tp. Hoà Chí Minh

Soá 1, ñöôøng soá 8, phöôøng Phöôùc Bình, Quaän 9


MUÏC LUÏC ----------

Phi loä ...................................................................... Trang 5 Tieåu daãn .................................................................................. 7 Phaàn I : PHUÏ CHAÙNH .............................................................. 9 1. Ñoái töôïng tham thieàn 1– Caâu ñoái I Lieãu Lieãu Ñöôøng......... 11 2. Ñoái töôïng tham thieàn 2– Caâu ñoái II Lieãu Lieãu Ñöôøng ....... 15 3. Ñoái töôïng tham thieàn 3– Thaáy traêng ................................. 20 4. Ñoái töôïng tham thieàn 4– Hoïc thaáy .................................... 23 5. Ñoái töôïng tham thieàn 5– Gaëp Phaät vaø thaáy caûnh ............... 25 6. Ñoái töôïng tham thieàn 6– Thaû dieàu...................................... 27 7. Ñoái töôïng tham thieàn 7– Thieàn traø ..................................... 32 8. Ñoái töôïng tham thieàn 8– Traø ñaïo ....................................... 36 9. Ñoái töôïng tham thieàn 9– Nhaân quaû .................................... 40 10. Ñoái töôïng tham thieàn 10– Hoïc ñaïo .................................... 44 11. Ñoái töôïng tham thieàn 11– Dieät voïng .................................. 47 12. Ñoái töôïng tham thieàn 12– Tin töôûng .................................. 50 13. Ñoái töôïng tham thieàn 13– Ta baø – Cöïc laïc ........................ 54 14. Ñoái töôïng tham thieàn 14– Thieàn quaùn 1 ......................... 58 15. Ñoái töôïng tham thieàn 15– Thieàn quaùn 2 .......................... 61 16. Ñoái töôïng tham thieàn 16– Quaùn Thaân ............................. 63 17. Ñoái töôïng tham thieàn 17– Quaùn Taâm .............................. 65 18. Ñoái töôïng tham thieàn 18– Taâm ........................................ 67


344

19. Ñoái töôïng tham thieàn 19– Quaùn Thöùc uaån ...................... 70 20. Ñoái töôïng tham thieàn 20– Quaùn Ngaõ ............................... 74 21. Ñoái töôïng tham thieàn 21– Quaùn Caûnh ............................. 77 22. Ñoái töôïng tham thieàn 22– Hoïc veà chöõ Phaùp .................... 79 23. Ñoái töôïng tham thieàn 23– Laïi hoïc veà chöõ Phaùp .............. 82 24. Ñoái töôïng tham thieàn 24– Hoïc veà chöõ Quaùn ................... 85 25. Ñoái töôïng tham thieàn 25– Nieäm Phaät .............................. 88 26. Ñoái töôïng tham thieàn 26– Nguõ aám voâ ngaõ ...................... 91 27. Ñoái töôïng tham thieàn 27

– Caùch haøng phuïc taâm cuûa Boà taùt ...................... 94 28. Ñoái töôïng tham thieàn 28– Choã truï taâm cuûa Boà taùt ........... 97 29. Ñoái töôïng tham thieàn 29– YÙ Phaät .................................. 100 30. Ñoái töôïng tham thieàn 30– Thaønh Phaät .......................... 103 31. Ñoái töôïng tham thieàn 31– Laøm gì ñeå thaáy ñöôïc Nhö Lai . 106 32. Ñoái töôïng tham thieàn 32– Tuoåi thoï ................................. 110 33. Ñoái töôïng tham thieàn 33– AÂm vang caûnh tænh ................. 113 34. Ñoái töôïng tham thieàn 34– Thuyeát phaùp ........................... 115 35. Ñoái töôïng tham thieàn 35– Neáu ñöôïc öôùc ......................... 118 Phaàn II : TOÀI TAØ ................................................................... 121

36. Ñoái töôïng tham thieàn 36– Thieân thuû thieân nhaõn I ............ 123 37. Ñoái töôïng tham thieàn 37– Thieân thuû thieân nhaõn II ........... 126 38. Ñoái töôïng tham thieàn 38– Thieân thuû thieân nhaõn III .......... 128 39. Ñoái töôïng tham thieàn 39– Thieân thuû thieân nhaõn IV ......... 130 40. Ñoái töôïng tham thieàn 40– Thieân thuû thieân nhaõn V ........... 132


41. Ñoái töôïng tham thieàn 41– Thieân thuû thieân nhaõn VI ......... 135 42. Ñoái töôïng tham thieàn 42– Ngòch vaán Ñòa Taïng Boà taùt thi 139 43. Ñoái töôïng tham thieàn 43– Ñòa Taïng Boà taùt ...................... 143 44. Ñoái töôïng tham thieàn 44– Nhìn qua tuïc ñeá....................... 148 45. Ñoái töôïng tham thieàn 45– Coâ hoàn .................................... 150 46. Ñoái töôïng tham thieàn 46– Tam giôùi ................................ 152 47. Ñoái töôïng tham thieàn 47– Tam ñoà.................................... 155 48. Ñoái töôïng tham thieàn 48– Chích maùu taû kinh ................... 158 49. Ñoái töôïng tham thieàn 49– Chuoäng hoûa taùng ..................... 160 50. Ñoái töôïng tham thieàn 50– Sôï hoûa taùng ............................. 163 51. Ñoái töôïng tham thieàn 51– Gioã toå ...................................... 165 52. Ñoái töôïng tham thieàn 52– Nhaäp thaát ................................ 168 53. Ñoái töôïng tham thieàn 53– Soáng maø khoâng soáng .............. 171 54. Ñoái töôïng tham thieàn 54– Cheát maø khoâng cheát ................ 175 55. Ñoái töôïng tham thieàn 55– Voã veà ...................................... 178 56. Ñoái töôïng tham thieàn 56– Xin ñöôïc cöôøi .......................... 182 57. Ñoái töôïng tham thieàn 57– Leã baùi ..................................... 187 58. Ñoái töôïng tham thieàn 58– Quaû baùo cuûa Phaät .................... 190 59. Ñoái töôïng tham thieàn 59– Laïy vía Di Laëc ........................ 192 60. Ñoái töôïng tham thieàn 60– Giao Thöøa ............................... 194 61. Ñoái töôïng tham thieàn 61– Teá sao ..................................... 197 62. Ñoái töôïng tham thieàn 62– Chuøa chaùy ............................... 199 63. Ñoái töôïng tham thieàn 63– Huynh ñeä chi tình .................. 202 64. Ñoái töôïng tham thieàn 64– Hoái haän ................................... 205 65. Ñoái töôïng tham thieàn 65– Lôøi laõo Taêng ........................... 209 66. Ñoái töôïng tham thieàn 66– Tieáng voïng linh saøng .............. 211


346

67. Ñoái töôïng tham thieàn 67– Tieáng van töø ñaùy moä ............... 215 68. Ñoái töôïng tham thieàn 68– Ñaáng beà treân .......................... 219 69. Ñoái töôïng tham thieàn 69– Ñaáng tieáp daãn ......................... 222 70. Ñoái töôïng tham thieàn 70– Con hôn cha nhaø coù phuùc ........ 225 71. Ñoái töôïng tham thieàn 71– Ñaát ñoäng taâm .......................... 228 72. Ñoái töôïng tham thieàn 72– Caàu sieâu .................................. 232 73. Ñoái töôïng tham thieàn 73– Tham vaán Thieàn laõo tieàn boái .. 235 74. Ñoái töôïng tham thieàn 74– Tham danh ma... ..................... 238 75. Ñoái töôïng tham thieàn 75– Taém Phaät ............................... 241 76. Ñoái töôïng tham thieàn 76

– Töø Ñaïo Haïnh - Nguyeãn Minh Khoâng .............. 245 77. Ñoái töôïng tham thieàn 77 – Chuøa Moät Coät ........................ 247 78. Ñoái töôïng tham thieàn 78 – Xöông löu – xaùc öôùp.............. 249 79. Ñoái töôïng tham thieàn 79 – AÙo luïc thuø .............................. 251 80. Ñoái töôïng tham thieàn 80 – Tieán só hoï Thích ..................... 254 81. Ñoái töôïng tham thieàn 81 – Haõy nhìn ta ............................ 257 82. Ñoái töôïng tham thieàn 82 – Ta vaø noù ................................. 259 83. Ñoái töôïng tham thieàn 83 – Nhôù chuù thôï röøng ................... 261 84. Ñoái töôïng tham thieàn 84 – Thöông chuù thôï röøng nhoû ....... 263 85. Ñoái töôïng tham thieàn 85 – Nhaø ngoaïi caûm ....................... 265 Phaàn III : SAÙCH TAÁN ........................................................... 269 86. Ñoái töôïng tham thieàn 86– Röøng thoâng ............................ 271 87. Ñoái töôïng tham thieàn 87– Sôn kheâ ngoaïn caûnh ............... 273 88. Ñoái töôïng tham thieàn 88– Söông laïnh Taây nguyeân .......... 276


89. Ñoái töôïng tham thieàn 89– Naéng ñeïp Taây nguyeân ........... 279 90. Ñoái töôïng tham thieàn 90– Söông muø Taây nguyeân ........... 282 91. Ñoái töôïng tham thieàn 91– Naêm thaùng ............................. 285 92. Ñoái töôïng tham thieàn 92– Ñoâng xuaân ............................. 287 93. Ñoái töôïng tham thieàn 93– Traêng khuya ........................... 289 94. Ñoái töôïng tham thieàn 94– Moät sôùm tinh söông ............... 294 95. Ñoái töôïng tham thieàn 95– Taây nguyeân hoaøi caûm ............ 298 96. Ñoái töôïng tham thieàn 96– Töï traøo ................................... 301 97. Ñoái töôïng tham thieàn 97– Thieàn laõo daïo chôi röøng ......... 303 98. Ñoái töôïng tham thieàn 98– Tieáng chuoâng chuøa ................ 306 99. Ñoái töôïng tham thieàn 99– Naám moä ñoài hoang ................ 309 100. Ñoái töôïng tham thieàn 100– Taây nguyeân töï caûm .............. 312 101. Ñoái töôïng tham thieàn 101– Tieáng ve saàu ........................ 314 102. Ñoái töôïng tham thieàn 102– Caûm höùng nöôùc non nhaø ...... 317 103. Ñoái töôïng tham thieàn 103– Nhôù Khuaát Nguyeân .............. 319 104. Ñoái töôïng tham thieàn 104– Sinh nhaät Lieãu Lieãu Ñöôøng . 321 105. Ñoái töôïng tham thieàn 105– Vònh caûnh Laïc Sôn Thoân ..... 322 106. Ñoái töôïng tham thieàn 106– Nhôù laïi ngaøy sanh ................ 324 Baït vaên .............................................................................. 327 Phaàn PHUÏ LUÏC (THÔ) .......................................................... 331 Ñoái töôïng tham thieàn 107. Maát ñieän ....................................... 333 407Ñoái töôïng tham thieàn 108. Hoaøng hoân treân ñaát cao nguyeân .... 334 Ñoái töôïng tham thieàn 109. Töï tình .......................................... 335 409Ñoái töôïng tham thieàn 110. Bình minh treân ñaát cao nguyeân ..... 336


348

Ñoái töôïng tham thieàn 111. Tieáng gaø gaùy tröa .......................... 337 Ñoái töôïng tham thieàn 112. Chim vòt keâu chieàu ....................... 338 Ñoái töôïng tham thieàn 113. Chôi röøng thoâng ............................ 339 Ñoái töôïng tham thieàn 114. Chôït nhôù ....................................... 340 Ñoái töôïng tham thieàn 115. Möa chieàu ..................................... 341 Ñoái töôïng tham thieàn 116. Löûa ñoû döôùi traêng vaøng ................. 342 Ñoái töôïng tham thieàn 117. Treân ñænh thaùp xuaát hieän haøo quang ................................ 343 Ñoái töôïng tham thieàn 118. Bôûn côït baïn ñoàng song ................. 344 Ñoái töôïng tham thieàn 119. Phaät ngoïc ...................................... 345 Ñoái töôïng tham thieàn 120. Nhaát boä nhaát baùi ........................... 346 Ñoái töôïng tham thieàn 121. Möa ñeâm ....................................... 347 Ñoái töôïng tham thieàn 122. Taám thaân son phaán ........................ 348 Ñoái töôïng tham thieàn 123. Tieáng voïng khoâng phöông höôùng .. 349


THÔ TRÖÏC CHÆ ÑEÀ CÖÔNG

Do Hoøa Thöôïng TÖØ THOÂNG - Hieäu. NHÖ HUYEÃN THIEÀN SÖ

Bieân soaïn ÑAÕ XUAÁT BAÛN :

1) NHÖ HUYEÃN THIEÀN SÖ THI TAÄP Tröïc chæ ñeà cöông (Taùi baûn laàn 1) 2) NGOÙN TAY CHÆ TRAÊNG 1

Tröïc chæ ñeà cöông 3) NGOÙN TAY CHÆ TRAÊNG 2 Tröïc chæ ñeà cöông 4) NGOÙN TAY CHÆ TRAÊNG 3

Tröïc chæ ñeà cöông 5) NGOÙN TAY CHÆ TRAÊNG 4





Tröïc chæ ñeà cöông 10) NHÖÕNG CHIEÁC LAÙ TRONG TAY (Taäp 1)

SEÕ XUAÁT BAÛN :

1. NHÖÕNG CHIEÁC LAÙ TRONG TAY (Taäp 2) 2. NGOÙN TAY CHÆ TRAÊNG 9

GIAÙO TRÌNH HÖÔÙNG DAÃN TU HOÏC TÖØ XA


350

Tröïc chæ ñeà cöông

ÑAÕ XUAÁT BAÛN :

1) PHAÙP HOA KINH Thaâm Nghóa Ñeà Cöông (Taùi baûn laàn 5)

2) BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT KINH Tröïc Chæ Ñeà Cöông (Taùi baûn laàn 3)

3) KIM CANG BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT KINH Tröïc Chæ Ñeà Cöông

4) DUY MA CAÄT SÔÛ THUYEÁT KINH Tröïc Chæ Ñeà Cöông (Taùi baûn laàn 4)

5) THUÛ LAÊNG NGHIEÂM KINH Tröïc Chæ Ñeà Cöông (Taùi baûn laàn 5)

6) NHÖ LAI VIEÂN GIAÙC KINH Tröïc Chæ Ñeà Cöông (Taùi baûn laàn 4)

7) CHÖÙNG ÑAÏO CA Tröïc Chæ Ñeà Cöông (Taùi baûn laàn 5)

8) DUY THÖÙC HOÏC YEÁU LUAÄN Tröïc Chæ Ñeà Cöông (Taùi baûn laàn 5)

9) ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH Tröïc Chæ Ñeà Cöông (Taùi baûn laàn 2)

KINH LUAÄN DO

HOØA THÖÔÏNG TÖØ THOÂNG Bieân Dòch

caùc phap tö xöa nay taùnh töông thöôøng vang laëng phaät...

Documents