cael gafael ar arian – peidiwch â bancio arni...“ dwi’n disgwyl gallu cael gafael ar arian...

Cael gafael ar arian – peidiwch â bancio arni

Cynnwys

4 Crynodeb Y Cefndir Prif ganfyddiadau’r arolwg Argymhellion

6 Cyflwyniad

8 Ygalwamarian– cefndiryradroddiadhwn

Methodoleg yr ymchwil a’r ymateb

11 Canlyniadau’rarolwg Canlyniadau cyffredinol Rhwystrau rhag cael gafael ar arian parod

23 Goblygiadaui’rdyfodol

25 Nodiadautechnegol

26 AtodiadA:HoliadurCaelgafael ararianCAB

31 AtodiadB:CwestiynauIpsosMORI

Cael gafael ar arian – peidiwch â bancio arni 3

sylfaenolgydabancnadyw’ncaniatáumynediadi’rrhwydwaithLINKargyferycyfrifonhynny(12ycant),nagi’rrheinisyddâchyfrifcyfredolsafonol(pedwarycant).

Maepoblynmanteisio’nhelaetharyrhyblygrwyddsyddargaeldrwy’rrhwydwaithLINK.Roeddchwedegdauycanto’rboblaateboddarolwgCAByndefnyddiopeiriannaucodiariansy’nbercheni’wbancneueucymdeithasadeiladueuhunainynaml,onddywedoddyrunganraneubodhefydyndefnyddiopeiriannausy’nberchenifanciauneugwmnïaueraillynaml.Arysailhonno,byddaiunrhywerydiadpellachi’rgalluiddefnyddiorhwydwaithLINKyneigwneudhi’nanoddachcaelgafaelararian.

Downi’rcasgliadhwnnwoherwyddbod63ycanto’rrheiniaateboddarolwgCABwedidweudybyddai’nanoddachiddyntgaelgafaelarianpetaieubancneueucymdeithasadeiladuynpenderfynumaidimondo’ibeiriannaueihunybyddaipoblyngallucaelgafaelararian.Dywedoddtridegsaithycanto’rrheiniaateboddarolwgCABybyddai’nanoddacholawer.

Mae’rymatebioni’rarolwghefydyndangosynglirnadywpoblynhoffitaluermwyncaelgafaelareuharian.Dimondtriycanto’rdefnyddwyrpeiriannaucodiarianaateboddarolwgCABacunycanto’rrheiniaateboddarolwgIpsosMORIsy’ndefnyddiopeiriannaucodiariansy’ncodiffifelrheol.

Y Cefndir

Ergwaethafyffaitheinbodnawryngalludefnyddiodulliautalunewyddarloesolfelcardiaudi-gyffwrddace-daliadau,maecaelgafaelararianparodyndalynbwysigibobl,ynenwedigcaelgafaelarariandrwy’rrhwydwaithobeiriannaucodiarian.Ermwynymchwilioi’rmater,roeddCyngorarBopethaChyngorarBopethynyrAlbanwedilansioprosiectymchwilaoeddynedrycharsutablemaepoblyncaelgafaelareuharianparod,ynogystalâphagyfyngiadausy’nbodoli.

RoeddemwedicynnaleinharolwgeinhunainogleientiaidCABacwedicomisiynuIpsosMORIigynnalarolwgpellachosamplcynrychioladol.RoeddyrymatebiarolwgCAByndangosbodllaweriawnoddiddordebynypwnchwn,gydabroni8,000oboblynymateb.

Prif ganfyddiadau’r arolwg

Ypeiriantarianparodyw’rfforddfwyafboblogaiddogaelgafaelararianparodobellffordd.Roeddnawdegycanto’rrheiniaateboddarolwgCABa84ycanto’rrheiniaateboddarolwgIpsosMORIacsy’ncodiarianyndweudeubodfelrheolyncaelgafaelararianparoddrwyddefnyddio’rdullhwn.

Aryrolwggyntaf,maedarluncadarnhaolyndodi’ramlwgoarolwgCABynghylchpamorhawddywcaelgafaelararianamddim,gydadimondchwechycantyndweudbodhynynanoddiddynt.Serchhynny,roeddyffigurhwndairgwaithynuwchi’rrheiniaoeddâchyfrifbanc

Crynodeb

4 Cael gafael ar arian – peidiwch â bancio arni

Argymhellion

Mae’rymatebioni’nharolwgyndangosbodcaelgafaelararianyngadarnhaolondynansicrigwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenol.MaependerfyniadauRBSGroupaLloydsTSBa’rBankofScotland(illdauynrhano’rLloydsBankingGroup)igyfyngumynediadi’rrhwydwaithLINKwedicaeleffaith.Osbydderaillyndilynyruntrywyddbyddhynny’nachosianawsteraupellach.Dylidcaeltegwchargyfercyfrifonbancsylfaenolamynediadamddimi’rcwsmerateiariandrwy’rrhwydwaithATMLINK.

Wrthfeddwlamyranawsterauparhausmaeniferoddefnyddwyryneuhwynebuwrthgaelgafaelargynnyrchbanciosylfaenologwbl,a’ramrywiadaucynyddolmewncyfleusterauaswyddogaethau,dylai’rDUweithreduArgymhelliadyrUEoranmynediadatfanciosylfaenol,afyddai’ngolygubodpobdefnyddiwryngallucaelgafaelargyfrifo’rfath,niwaethbethoeddeihanesneueisefyllfaariannol.

Maeniferogwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolyndibynnuaralludefnyddiocangen,rhywbethsyddwedi’igyfyngumewnniferoffyrddganraidarparwyrcyfrifonbancsylfaenol.Dylai’rungwasanaethaucownterfodargaelibobcwsmer,adylidgallucaelgafaelarbobcyfrifbancsylfaenoldrwyrwydwaithSwyddfa’rPost.


“ Dwi’n disgwyl gallu cael gafael ar arian parod pryd bynnag a ble bynnag dwi’n ei ddymuno. Byddwn i’n defnyddio peiriant mae’n rhaid talu i’w ddefnyddio os yw hynny’n golygu does dim rhaid i mi deithio’n bell i godi arian.”

“ Pwy sy’n defnyddio arian parod y dyddie hyn?...dim ond i dalu coste teithio i fi’n cadw unrhyw arian.”

“ Dwi’n casáu gorfod talu am bres – dim ond mewn argyfwng dwi’n gwneud hynny. Pam fyddwn i eisiau talu i gael fy mhres fy hun?”

“ Rwyf wedi cael fy synnu ei bod yn rhaid i unrhyw un dalu i godi arian... Efallai ei bod yn anoddach mewn gwasanaethau ar draffyrdd neu mewn canolfannau adloniant ond ar hyd a lled y lle fel rheol, mae’n ymddangos bod digon o beiriannau ar gael.”

Caelgafaelareinharian–mae’nbwysigibobunohonomni.Efallaifodgennymnisafbwyntiaugwahanolarypwnc,felygwelirdrwy’rsylwadauhynganymatebwyriarolwgdiweddarganCAB,ondmae’nrhywbethsy’nbwysiginigyd.Maeangenarianparodweithiauarhydynoedyrheiniohonomnisy’ndefnyddiodulliautalueraill,acmaeniferobobl,ynenwedigyrheiniarincwmis,yndibynnuarnoireolieumaterionariannol.Mae’nhawddi’rrhanfwyafohonomnigaelgafaelareinhariandrwybeiriannaucodiarian,ondmaerhaiohonomni’nwynebuanawsterau,boedhynnyoherwydddaearyddiaeth,anableddneugyfyngiadauareincyfrif.Maeychydigohonomni’n

Cyflwyniad

fodlontaluamhwylustodcaelpeiriantcodiarianynagos,ondnidyw’rrhanfwyafohonomni,gangredueibodynamhriodolgorfodtaluffiamgodieinharianeinhunain.Acmaehi’nwellganraiohonomniddefnyddiodulliauerailligodiarian,felgwasanaethdrosycownterneu‘arianynôl’mewnarchfarchnadynlle’rpeirianttwllynywalneuynychwanegolato.

Gydahelpbroni8,000oboblaateboddeinharolwg,adros1,000oroddoddsylwadauychwanegolameuprofiadau,mae’radroddiadhwnynedrychsutrydymyncaelgafaelareinhariana’rrhwystrausy’nwyneburhaiohonomni.


“ Fydda i ddim yn defnyddio peiriant codi arian. Dwi’n byw drws nesaf i swyddfa bost a byddaf yn ei chefnogi drwy godi arian o fan honno.”

“ Roedd gen i gerdyn o’r blaen a dim ond ym mheiriannau fy manc fy hun roeddwn i’n cael ei ddefnyddio. Roeddwn i’n byw 20 munud i ffwrdd (ar y bws) ac roedd yn hunllef. Doedd hi ddim yn hawdd i mi gael gafael ar arian ac roedd hi’n costio £3 i mi brynu tocyn bws i gyrraedd y peiriant.”

“ Mae angen i mi gadw llygad barcud ar fy arian ac mae gallu defnyddio peiriant codi arian dibynadwy’n rheolaidd yn fy helpu i gadw rheolaeth ar fy materion ariannol.”

“ Rwyf fi newydd ddod nôl o Awstralia, a dim ond ym mheiriannau twll yn y wal eich banc eich hun gewch chi godi arian am ddim yn fan honno. Mae’n anhwylus iawn ac rwy’n gobeithio na fydd y Deyrnas Unedig yn mynd nôl i’r system honno.”

Does dim modd bwrw ymlaen â’r cais hwn. Cysylltwch â’ch banc.


yn2011,dimond£72biliwn-38ycant-agodwydobeiriantaoeddynberchenifancneugymdeithasadeiladu’runigolyn.Mae’nymddangoseinbodynmanteisio’nllawnarhyblygrwyddahwylustodyrhwydwaithcenedlaetholhwn.

Adweudygwir,i’rrhanfwyafohonomni,efallaieifodynrhywbethrydymyneigymrydynganiataol–blebynnagbyddwnynmyndbyddhi’nhawddinigaelgafaelararianosbyddangen.Nidoesangeninichwilioambeiriantsy’nberchenifancneugymdeithasadeiladubenodol,ondgallwnddefnyddioeincerdynynypeiriantagosafawelwn,ganwybodybyddyngweithio’niawnniwaethpwysy’nberchenarypeiriant.Erbodmoddiniddewisbodhwylustodpeiriantmae’nrhaidtalui’wddefnyddioynwerthyffi,mae’rcynnyddynyniferobeiriannaumaemoddeudefnyddioamddimyngolygunadoesbythrhaidi’rrhanfwyafohonomnifyndynbelligaelgafaelareinharianamddim.Ondnidyw’rrhyddidhwnorandewisamynediadynrhywbethrydymbobtrowedi’ifwynhau,acnidyw’nrhywbethgallwnnifodynhunanfodlonyneigylch.

Nidoesynrhaidinifyndynôlynbelliawnmewnamseriddodohydisefyllfawaetholawerna’runsyddgennymnawr.Morddiweddarâ2000,roedddefnyddiopeiriantcodiarianargyferbancneugymdeithasadeiladunadoeddynfancneu’ngymdeithasadeiladuichiyndebygogostioarianichi.Yn2001,roeddniferypeiriannaucodiarianynyDUddimynbellohannerynifersyddgennymheddiw.Acarddechrau’r2000augwelsom

Wrthfeddwlamdaliadaudi-gyffwrdd,siopaar-lein,bancioar-lein,taliadausymudolathrosglwyddoarianynawtomatigyngyntathechnolegsy’ndatblygu’ngyson,byddai’nhawddcredunadoesangenarianparodmwyach.Mae’rarwyddionyndangosybyddwnyndefnyddiollaioarianparodmewnblynyddoeddiddod.Mae’rCyngorTaliadau,erenghraifft,ynrhagweldybyddfaintoarianparodagodirogyfrifonynlleihaumewntermaurealerbyn20181.Hydynoedpetaihynyndigwyddbyddaicodiarianyndalynfwyna£4,400ypenyflwyddyn.Ahydynoedosedrychwnarweithgarwchpeiriannaucodiarianargyfer2011,nidoesdimarwyddeinbodfelcymdeithasyntroieincefnauarydullhwnogaelgafaelareinharian.Cafoddmwyoarianeigodiyn2011nagerioedo’rblaen.Roeddemwedidefnyddiopeiriannauarian2.87biliwngwaithyflwyddyn,gangodi£191biliwn.2

Oranpamorhwylusgallwnnigaelgafaelareinharian,mae’rdarlunynedrychynddaiawnarhynobryd.Arddiwedd2011,roedddros65,000obeiriannauarianynyDU,acroeddmodddefnyddiodwyranodairohonynnhwamddim.Roeddhynbroni2,000obeiriannauynuwchna’rflwyddynflaenorol,acroeddniferypeiriannauroeddynrhaidtalui’wdefnyddiowedidisgyner2010.Ergwaethafyffaitheibodynrhaidtaluiddefnyddiotraeano’rpeiriannaucodiarianyn2011,doedddimrhaidtaluambroni97ycanto’radegaupangodwydarianobeiriannau’rDU3,sy’ndangoseinbodfelcymdeithasynamharodidaluigaelgafaelareinharianeinhunain.Mae’rrhwydwaithLINKynrhoi’rrhyddidi’rrhanfwyafohonomgodieinharianaradegacmewnlleoliado’ndewis,niwaethgydaphafancneugymdeithasadeiladumaeeincyfrif.O’r£191biliwnagodwyd

Y galw am arian –cefndiryradroddiadhwn

1 YCyngorTaliadau,TheWayWePay2010–TheUK’sPaymentRevolution2 Datganiadi’rwasgganyCyngorTaliadau,19Mawrth20123 GwefanLINK


gynnydddramatigyngnghyfranypeiriannaucodiarianroeddynrhaidtalui’wdefnyddio,gangyrraeddeilefeluchafyn2006sef43ycant.

TynnoddCyngorarBopethsylwateffaithytwfmewnpeiriannaumae’nrhaidtalui’wdefnyddio,ynenwedigyrheinimewnardaloeddgwledigneuardaloedddifreintiedig,llenadoeddllawerobeiriannaumaemoddeudefnyddioamddim,osogwbl,ganbwysoarLywodraethyDUiweithredu4.CynhaliwyduwchgynhadleddpeiriannaucodiarianymmisMai2006asefydlwydtasglupeiriannaucodiarianodangadeiryddiaethJohnMcFallAS.Oganlyniadiwaithacargymhellionytasglu,cytunoddybanciauigynyddu’nsylweddolfaintobeiriannauarianroeddmoddeudefnyddioamddimmewnardaloeddincwmis.RoeddyrymgyrchigynydduniferypeiriannauarianmaemoddeudefnyddioamddimynllwyddiantysgubolymmarnCyngorarBopethaceraillaoeddwediymgyrchudroshynnyyn2008.Siaradoddcadeiryddytasglu,JohnMcFallAS,amyllwyddianthefyd,ganddweud,“Mae’nbwysigbodpawbyngallucaelgafaelarwasanaethauariannolsylfaenol,acmaehynyncynnwyspeiriannaucodiarian...Ynystodycyfnodhwnoddirywiadeconomaidd,mae’nbwysicachnagerioedo’rblaeneinbodyncynnaleinhymdrechionigynyddu’rmynediadatwasanaethauariannoliboblmewnardaloeddincwmisel.”5

Erbodniferohonomyncymrydynganiataoleinbodyngalludefnyddiounrhywbeiriantcodiarianniwaethpwysy’nberchenarnoneugydaphwyrydymni’nbancio,nidyw’rdewishwnargaeliniferobobl.Tuadiwedd2011,penderfynoddyrRBSGroup(sy’ncynnwysyRoyalBankofScotlandaNatWest)nafyddai’ncaniatáui’wgwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolgaeldefnyddio’rrhwydwaith

LINK.RoeddcwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolLloydsTSBaBankofScotlandeisoeswedicolli’rmynediadhwnerspethamser.O’rherwydd,mae’nrhaidigwsmeriaidycyfrifonhynddefnyddio’rpeiriannauhynnysy’nperthyni’wgrŵpbancioneui’rSwyddfa’rPostermwyncodieuharian.

Ynamlwgmae’rpenderfyniadauhynyneffeithio’nuniongyrcholargwsmeriaidsyddâchyfrifonbancsylfaenol,oranpamorhwylusywcaelgafaelareuharian,ondceirystyriaethehangachhefyd,ynenwedigosbyddbanciauachymdeithasauadeiladueraillyndilynyruntrywydd.Maegostyngiadsylweddolynniferytrafodionsy’ncaeleugwneudarrwydwaithLINKyndebygoroiniferobeiriannaucodiarianmewnperygl,ynenwedigmewnardaloeddâllaioboblogaethneuardaloedddifreintiedig.Gallaihynarwainateucauneugynnyddynniferypeiriannaumae’nrhaidtalui’wdefnyddioachynnyddyneuffi.Gallai’rgostyngiadmewndefnyddeffeithioarhyfyweddrhannaumawro’rrhwydwaith,ganroihwylustodarhwyddinebcaelgafaelararianparodynyfantol,sy’nrhywbethmaecyniferohonomwedidodi’wddisgwyl.

RoeddpryderynghylcheffaithypenderfyniadigyfynguarfynediadigwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolynghydâdiddordebehangachynyreffaitharyrhwydwaithwediarwainCyngorarBopethaChyngorarBopethynyrAlbanilansioprosiectymchwiliedrychargaelgafaelararian.Yradroddiadhwnywpenllanw’rprosiecthwnnw.Mae’nedrycharbleasutmaepoblyncaelgafaelareuharian,ondmaehefydynedrycharycyfyngiadau.I’rperwylhwn,mae’nedrycharsutmae’rcyfyngiadau’n

4 http://www.citizensadvice.org.uk/index/out_of_pocket.htm5 Datganiadi’rwasgganLINK,19Rhagfyr2008


Does dim modd bwrw

ymlaen â’r cais hwn.

Cysylltwch â’ch banc.

mae’rcyfraddausailynwahanolibobcwestiwn.Felrhano’rarolwghwn,roeddpoblyncaelcyfleiychwanegueusylwadaueuhunainameuprofiadauogodiarianacroedd1,000oboblwedimanteisioarycyflehwn.Maegennymfellyddatameintiolacansoddol.RoeddastudiaethIpsosMORIwediarolygusamplcynrychioladolo1,970oboblyneucartrefieuhunaindrwyddefnyddiogliniaduroncyfweliadpersonoldrwygyfrifiadur(CAPI).

Roeddemhefydwedicynnalcyfweliadaudilynolgydarhaipoblacarolwgdilynolgyda’rrheiniroeddycyfyngiadau’neffeithioarnyntacaoeddwedirhoieumanylioncyswlltini.

Mae’radroddiadhwnyntrinacyntrafodcanfyddiadau’rarolwg,ganeurhoiyngnghyd-destunyfarchnadbanciosylfaenolaganystyriedydystiolaethmaentyneurhoiynghylchyranawsterauwrthgaelgafaelararian.Rhoddirsylwpenodoli’rproblemauorancaelgafaelararianparodgartrefacwrthdeithio,yreffaitha’rgoblygiadauorandiogelwchpersonolynsgilpenderfyniaddiweddarRBSaNatWestigyfynguarfynediadcwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolirwydwaithLINK.Mae’radroddiadyncloidrwydrafodgoblygiadaucanfyddiadau’rarolwgi’rdyfodol.

effeithioargwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolacarsutgallanableddagwledigrwyddeffeithioargaelgafaelarrywbethmaecyniferohonomyneigymrydynganiataol–einharianeinhunain.MaeLINK,sy’ngoruchwyliorhwydwaithpeiriannaucodiarianyDUarraneiaelodauoweithredwyrATMachyhoeddwyrcardiauATM,wediariannu’rymchwilhwn.Mae’rdadansoddiad,ycanfyddiadaua’rargymhellionynannibynnolarLINKa’rsefydliadausy’naelodauohono.

Methodoleg yr ymchwil a’r ymatebCafoddarolwgogleientiaidCAB,poblsy’nmyndisesiynaugalluariannolacaelodau’rcyhoeddeigynnalynystodmisChwefroramisMawrth2012.Cafoddyrarolwgeihyrwyddodrwy’rcanolfannau,arwefannaucorfforaetholachynghoriCyngorarBopethadrwygyfryngaucymdeithasol.Aryrunpryd,cynhaliwydarolwgo’rboblogaethgyffredinoldrwyCapibussefarolwgomnibwswynebynwynebIpsosMORI.MaecopioarolwgCABynghlwmynAtodiadA;acmaearolwgIpsosMORIynAtodiadB.

Cafwydbroni8,000oymatebioniarolwgCAB,ernadoeddpawbwediatebpobcwestiwn,felly


Gofynnwydi’rymatebwyrnodi’rmathauobeiriannaucodiarianroeddentyneudefnyddiofelrheol–pobunaoeddynberthnasol.Roeddchwedegdauycantyndefnyddiopeiriannauaoeddynperthyni’wbancneueucymdeithasadeiladueuhunain.Roeddchwedegdauycanthefydyndefnyddiopeiriannauaoeddynberchenifancneugymdeithasadeiladuwahanolneugwmnigwahanol.Roedddauddegpedwarycantyndefnyddiopeiriantcodiarianâbrandarchfarchnad.Dimondtriycanto’rymatebwyrddywedoddeubodyndefnyddiopeiriantcodiarianaoeddyncodiffi.Yngyffredinolmae’nymddangosbodpoblynmanteisioi’reithafaryrhyddidsyddargaeldrwyrwydwaithLINKigaelgafaelareuhariandrwyamrywiaethobeiriannaugwahanol,ondyngyffredinolbodpoblynamharodidaluamycyfleusterigaelgafaelareuharian.RoeddcanranydefnyddwyrpeiriannaucodiarianynarolwgIpsosMORIsyddfelrheolyndefnyddiopeiriantcodiariansy’ncodiffihydynoedynis,sefunycant.

DywedoddtridegpedwarycantoymatebwyrarolwgCABeubodyntuedduiddefnyddio’runpeiriantigodieuharianadywedodd44ycantbodynaychydigobeiriannauroeddentyneudefnyddio’naml.Dywedoddy22ycantarallnadoeddentyndefnyddio’runpeiriantynrheolaidd.Gofynnwydpami’rrheiniaoeddyndefnyddio’runpeiriantynaml,neu’rungrŵpobeiriannau.Nidyw’nsyndodmaihwylustodoeddyprifreswmdrosddefnyddio’rpeiriantneu’rpeiriannau,gydag88ycantyndewisoleiafuno’ratebioncanlynol:‘Mae’nagosifynghartref’;‘Maearfyfforddi’rgwaith/ysgol’;‘Mae’nagosi’rllerwy’n

Canlyniadau cyffredinol

Pa mor bwysig yw cael gafael ar arian?

Mae’nhawddiawngweldpamorbwysigyw’rmaterhwni’rcyhoeddynsgilfaintoddiddordebaddangoswydynyrarolwghwnganganolfannaua’ucleientiaid,acynynifereithriadoloucheloymatebionagafwyd–broni8,000.YmmisMawrth2006,roeddCyngorarBopethwedicynnalymgyrchiarolyguamlygrwyddaceffaithpeiriannaucodiariansy’ncodiffi6aoeddwediennynymatebyrunmoruchelsef7,500.Maehynyndangosbodhynynbwysigibobla’ubodynfodlonrhoio’uhamserigyflwynosylwadauarno.Dywedoddycanolfannaueubodhefydwedicaeladborthcadarnhaolganeucleientiaidoherwyddeubodwedicaeleugwahoddilenwi’rarolwgdiweddar.Erenghraifftdywedodduncleienteifodynfalchiawneifodwedicaeleiholiamfateraoeddwiryneffeithioarno.

Sut a ble mae pobl yn cael gafael ar eu harian?

Roeddniferfawryndefnyddiopeiriannaucodiarianynrheolaidd,gyda90ycanto’rymatebwyriarolwgCAByndweudeubodfelrheolyndefnyddiopeiriantcodiarianigaelariano’uprifgyfrif.Ydullmwyafcyffredinnesafoeddcaelarianynôlmewnsiopau.Dywedodd18ycanto’rymatebwyreubodyndefnyddio’rdullhwn.Dywedodd12ycanto’rymatebwyreubodyndefnyddiogwasanaethcowntermewncangenigaelgafaelararian,acroeddsaithycantyndefnyddiogwasanaethcowntermewnswyddfabost.Fellymaemoddgweldmaipeiriannaucodiarianyw’rdullmwyafpoblogaiddobellfforddargyfercaelgafaelararian.

Canlyniadau’r arolwg

6 Twll yn y Wal – Tystiolaeth CAB ynghylch effaith peiriannau rhoi arian parod sy’n codi tâl, Gorffennaf2006


Ermaidimondchwechycanto’rrheiniaateboddyrarolwgddywedoddeibodynanoddiddyntgaelgafaelareuharianamddim,wrthddadansoddi’rffigurhwnynôlcwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolachyfrifonbanccyfredol,mae’rffigurauynwythycantacynbedwarycantynailla’rllall.Argyferdefnyddwyrsyddâchyfrifbancsylfaenolgydabancsyddddimondyncaniatáucodiariano’ibeiriannaueihun,mae’rgyfransy’neichaelhi’nanoddyncodii12ycant–unobobwyth–ymatebllaicadarnhaololawer.

Hwylustodyw’rprifffactorsy’npennupabeiriannaucodiarianbyddcwsmeriaidcyfrifonsylfaenolachyfredolyneudefnyddio.Serchhynny,dywedoddpedwarycanto’rrheinisyddâchyfrifonbancsylfaenolaateboddarolwgCABnadoeddentyngalludefnyddiounrhywbeiriannaucodiarianeraill,sy’nuwchna’runycantogwsmeriaidcyfrifoncyfredol.Mae’rffigurhwnyncodii10ycantargyferycwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolhynnygydabanciausy’ncyfyngumynediadi’wpeiriannaueuhunain.Erefallaifodsawlrheswmsy’ngolygubodpobldimondyncaeldefnyddiorhaipeiriannau,erenghraifftpellterasymudedd,mae’nanoddpeidioâdodi’rcasgliadbodycyfyngiadynchwaraerhanfawrwrthegluro’rcynnyddynyffigurhwn.

myndisiopa’.Dywedoddtriycanteubodyneiddefnyddiooherwyddnadoeddmoddiddynnhwddefnyddiounrhywbeiriannaucodiarianeraill.

Gofynnwydi’rrheiniaateboddarolwgCABbethfyddai’reffaitharnynnhwpetaidimondmoddiddynnhwgaelgafaelarariandrwybeiriannaueubancneueucymdeithasadeiladueuhunain.Dywedoddchwedegtriycantybyddai’nanoddachiddynnhwgaelgafaelararianyngyffredinol,gyda37ycantyndweudybyddai’nanoddacholawer.Wrthofynpamorhawddoeddcaelgafaelararianamddim,dywedodd94ycanto’rymatebwyryngyffredinoleibodynhawdd–canlyniadcadarnhaoliawn.Serchhynny,mae’nbwysigedrychargrwpiaupenodolynyrarolwgermwyncanfodayw’rsefyllfagadarnhaolhonynadlewyrchuprofiadpawb.

Canlyniadau yn ôl y math o gyfrif

Efallainadyw’nsyndodwrthystyriedproffileconomaidd-gymdeithasolcleientiaidCyngorarBopethbod53ycanto’rrheinialenwoddyrarolwgwedidweudmaicyfrifbancsylfaenoloeddeuprifgyfrif.MaehynyncymharuâdimondsaithycantoarolwgIpsosMORIo’rboblogaethgyffredinoloedoliondros15oed.

Bwriadcyfrifbancsylfaenolywbodyngyfrifsymlachychwynnolsy’ncaniatáui’runigolyndderbynariani’rcyfrifathalubiliauohono.Mae’rcyfleusterausyddargaeligyfrifo’rfathynamrywioounbanci’rllall,ondyngyffredinolnidoescyfleusteraugorddrafftargael.Iniferoboblmaecyfrifbancsylfaenolyngamcyntafatagorcyfrifcyfredolllawn.


Maecyfrifonbancsylfaenolyngolygubodmoddtaluincwmogyflogau,budd-daliadauneubensiynauynuniongyrcholigyfrifonpobl,codiarianparod,athalubiliaudrwyddebyduniongyrchol.Serchhynny,maeganddyntfuddehangachhefyd,ganeubodynfforddatwasanaethauariannolprifffrwderaill,erenghraifftcynilionneugredyd.RoeddystadegauganGymdeithasBancioPrydainagyhoeddwydymmisMehefin2010yndangosermisEbrill2003fodtuahannermiliwnogyfrifonbancsylfaenolwedicaeleuhuwchraddioigyfrifonârhagoronodweddion8.

Nidoesdimsafonausylfaenolargyfercyfrifbancsylfaenol,acmae’rcyfleusterau’namrywiooundarparwri’rllall.Serchhynny,roeddargymhelliongwreiddioloadroddiadTrysorlysEMycyfeiriratouchodyncynnwys‘codiarianarbwyntiaumynediadhwylus’.AcymmisRhagfyr2010,roeddTasgluAriannolLlywodraethyDU,ganadroddarwasanaethaubancioachartrefitlotach,ynargymellbodbanciauyn‘ehangumynediadacyngwellanodweddion’eucyfrifonbancsylfaenol.

Maependerfyniadrhaibanciauidynnueucwsmeriaidbancsylfaenolo’rrhwydwaithLINK,acfellyeuhatalrhagcodiarianmewnunrhywbeiriannauaceithriopeiriannaueubanceuhunain,ynmyndynhollolgroesi’rargymhellionhyn.Rydymyndeallnadyw’rbanciausyddwedigwneudypenderfyniadhwnyncredubodypolisi’nrhyniweidioli’wcwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenoloherwyddeubodwedicymrydcamauisicrhaubod

Rhwystrau rhag cael gafael ar arian parod

Cwsmeriaid cyfrifon banc sylfaenol

‘Maegenigyfrifbancsylfaenolgydafymanc.Roeddwni’narfergallucodiarianounrhywATMLINK.Drosymisoedddiwethafmaefymancwedipenderfynumaidimondo’iATMseihungallpoblsyddâchyfrifonbancsylfaenolgodiariannawr.MaehynyngolygueibodynrhaidimiddefnyddiounATMsy’nanhwylusiawnoherwyddmae’nrhaidimifyndynunswyddifynghangenynystodyroriauagor,acrwy’ngweithio’namserllawnynystodyrwythnos.DimondarddyddSadwrnrwy’ngallumyndsy’ngolyguciwioamhannerawrfelrheol.Erbodrhaiyndadlaubyddaihynynfforddddaogwtogiarwariant,roeddgallucaelgafaelarfyarianparodmewnunrhywATMwedibodynhollbwysigpanroeddangenarianarnafi’ngyflymamresymaubrysdoedddimmoddeurhagweld.’ Un o ymatebwyr arolwg CAB

Maecyfrifonbancsylfaenolyndarparugwasanaethhanfodoli’rrheinisy’neichaelhi’nanoddcaelmynediadatybydariannolbeunyddiolmaeniferohonomni’neigymrydynganiataol,boedhynnyoherwyddincwmisel,hanesariannolgwaelneubrofiadcyfyngedigofancio.Cawsanteucreuareuffurfbresennolarddechrau’r2000au,yndilyngwaithganDrysorlysEM.Mewnadroddiadym1999canfuTrysorlysEMfod‘sicrhaumynediadatgyfrifbancynsylfaenbwysigargyferhelpuiroicartrefiarincwmiselmewnsefyllfaireolieuharianyneffeithiol,ynddiogelacynhyderus’7.

7 AdroddiadTîmGweithreduPolisiTrysorlysEM14–cyfeiriratoynadroddiadyTasgluCynhwysiantAriannol:Bankingservicesandpoorerhouseholds,Rhagfyr2010

8 Basic Bank Accounts: Statistics, 29 Mehefin 2010,CymdeithasBancioPrydain


RoeddarolwgIpsosMORIo’rboblogaethyngyffredinolwedigofyniboblnodipamoramlroeddentyncodiarianparodo’ucyfrifon.Dywedoddtridegunycanto’rymatebwyrynygrŵpcymdeithasolDEeubodyncodiarianparodbobpedwaribumdiwrnodneu’namlach,a30ycantynygrwpiaucymdeithasolC1aC2,o’igymharuâ22ycantynygrŵpcymdeithasolAB.MaeunsylwganunigolynaateboddarolwgCAByndangossutgalldefnyddioarianparodhelpu igyllidebu:

‘Rydymwedinewidsutrydymynrheolieinharianacrydymnawryntaluameinbwydacatimewnarianparodynlledefnyddioeincardiaudebyd.Maehynyngolygueinbodyngwybodynunionfaintoariansyddgennymargaeli’wwarioafaintfyddgennymarôlo’ncyllidebfwyd.Byddai’nanoddiawn,acynddrudiawnmae’ndebyg,petai’nrhaidiniddibynnuareincardiaudebyd.’

Mae’ndebygmai’rgostywuno’rprifresymaudrosypenderfyniadganraibanciauiatalmynediadi’rrhwydwaithLINK.RhaidtaluamholldrafodionLINK,sy’ndigwyddpanfyddrhywunyndefnyddiopeiriantcodiariannadyw’nbercheni’wbancneueucymdeithasadeiladueuhunain.Yngyffredinolniystyrirbodcyfrifonbancsylfaenolynbroffidioliawnifanciauachymdeithasauadeiladu.Nidoestaliadmisol,felsy’nbodoliargyfercyfrifcyfredolmewnpecyn,acnidyw’nbosiblcodiffioeddamddarparugorddrafft.Maecwsmerarincwmiselhefydyndebygofodâswmcymharolfachoarianyneigyfrif,sy’ngolygullaiogyfleifanciauennill

peiriantcodiarianargaelofewnpellterrhesymoli’wcartrefsy’ngolygubodeucwsmeriaidyngallucaelgafaelararianneumaentwedigwneudtrefniadauaddaseraillareucyfer.ByddaisylwadauagafwydynarolwgCAB,ybyddwnynedrycharnyntynnesymlaen,ynawgrymunadywhynbobamserwedibodynwir.Ergwaethafymdrechionawnaedi’rperwylhwn,nidywmynediadposiblyngolygu’runfathâmynediadhwylus.

Rhanoddibencyfrifonbancsylfaenolywannogpobliddefnyddiogwasanaethaubancio’ngyfrifol.Maesicrhaubodygwasanaethauhynynhwylusacynhawddeudefnyddioynhollbwysigi’rnodhwn.Maehynynarbennigowiriboblifanc.Efallaimaicyfrifbancsylfaenolfyddeuprofiadcyntafowasanaethaubancioabyddaiprofiadcadarnhaolyngalluhybucyfrifoldebariannolynydyfodol.RoeddtystiolaethoarolwgCABacarolwgIpsosMORIyndangosbodganganranuwchoboblifanc(rhwng15a25oed)gyfrifbancsylfaenolna’rrheiniynycategorïauoedhŷn.

Derbynnirbodswyddogaethaucyfrifbancsylfaenolyngyfyngedigoherwyddeinatur.Erenghraifftnidyw’nbosiblcaelgorddrafftarycyfrifonhyn.Maecyfyngiado’rfathynhollolddealladwymewncyfrifllegallai’rcwsmeriaidfodârecordcredydgwaelneuefallaieubodynceisiocadwrheolaethdynnareugwariant.Nidywmorhawddcyfiawnhaucyfyngiadsy’neffeithioarallu’rcwsmeriaidhynigaelgafaelareuharianpanfyddeiangenarnynt.Caiffeffaithhyneiwaethyguganyffaithbodyrheinisyddarincwmisyntuedduiddefnyddioarianparodynamlachfelfforddogyllidebuarheolieuharian,gangodisymiaullaiynamlach.Fellygelliddadlaubodangenmwyohyblygrwyddarnyntacnidllai.


Anawsterau wrth gael gafael ar arian wrth deithio

I’rrhanfwyafohonom,ypetholafmaeangeninifeddwlamdanowrthdeithiooamgylchyDU,boedhynnyarfusnesneuambleser,yw‘blegafiarianparod?’Rydymyndisgwylybyddpeiriannaucodiarianargael.Ynenwedigmewnardaloeddanghysbell,efallaibyddwnynwynebupenderfyniadynghylchaydymyndefnyddiopeiriantsy’ncodiffineu’nchwilio’nrhywlearallambeiriantsyddamddim,ondnifyddynrhaidiniboeninafyddeincerdynyngweithiomewnunrhywbeiriant.Serchhynnydyma’rsefyllfasy’nwynebuniferogwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenol,felsyddi’wwelddrwy’rsylwadaucanlynolagafwydynarolwgCAB.

‘DimondynddiweddarmaeRBSwedicyflwynohyn,nidyw’normodobroblemynydref,ondmae’ncreuproblemaumewntrefillaineubentrefihebgangenoRBS.’

‘Mae’nrhwystredigpanfyddaiallanacangenarianparodeibodynrhaidimichwilioambeiriantcodiarian/bancNatWestadydynnhwddimbobtroargael.’

‘Dwi’nteimloeibodynannhegmaidimondpeiriantcodiarianNatWestrwyfyncaeleiddefnyddio,acmaefyngŵryngweithioarhydalledywladacnidyw’nhawddiddoddodohydiNatWest.’

elwaryrarian.Ateigilyddnidywcwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolsyddobosiblwedibodmewntrafferthariannolynygorffennol,sy’nennillincwmisel,neusyddefallaiamagorcyfrifbancsylfaenolermwynmonitroeugwarianteuhunainynofalus,ynddeniadoliawnifanciauachymdeithasauadeiladu.

Arhynobryd,dimonddaufancynyLloydsBankingGroup(LloydsTSBa’rBankofScotland)a’rRBSGroup(RoyalBankofScotlandaNatWest)syddwedipenderfynudiddymu’rmynediadirwydwaithLINKoblithyprifddarparwyrgwasanaethaubancio.Mae’nbosibligwsmeriaidsyddâchyfrifbancsylfaenolgydaguno’rbanciauhynnaillaiuwchraddioeucyfrifneufyndatfancarall,ondmae’rgalluiwneudhynyndibynnuiraddauhelaetharafyddai’rbanciaueraillyncaniatáuiddyntagorcyfrif.Serchhynny,argyferbanciauachymdeithasauadeiladusy’ncynnigmwyohwylustodahyblygrwyddi’wcwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenol,yrofnywybyddantyndechraucaelcyfranuwcholawero’rcyfrifonllaiproffidiolhynna’ucystadleuwyr.

Ceir gwir berygl felly y bydd banciau a chymdeithasau adeiladu eraill yn dilyn y penderfyniad hwn ac yn dileu’r posibilrwydd i’w cwsmeriaid banc sylfaenol ddefnyddio rhwydwaith LINK. Mawr obeithiwn na fyddant yn dilyn y trywydd hwn, a byddem yn galw ar y banciau hynny sydd wedi cyflwyno’r cyfyngiad hwnnw i newid eu meddwl cyn gynted ag sy’n bosibl. Yn yr adran ganlynol rydym yn nodi rhai o’r problemau mae ymatebwyr arolwg CAB wedi’u hwynebu o ganlyniad i’r polisi hwn.


‘GanfodgenigyfrifNatWest,dimondpeiriannaucodiarianygrŵpRBSrwy’ncaeleudefnyddio.DimondunpeiriantRBSsyddofewnpelltercerddedifynhŷ/ngwaith.Osnafyddyngweithiomae’nrhaidimigaelbenthygarianfelrheolneseifodyngweithio’niawneto.’

Nidyw’rdulliaueraillogaelgafaelararianparodfeldefnyddio’rcyfleusterarianynôlneuwasanaethcownterSwyddfa’rPostbobtro’natebi’rrheinisyddhebbeiriannaucodiarianhwylusmaemoddiddynnhweudefnyddio.Rhaidprynurhywbethermwyncaelarianynôl,aallfodyngostychwanegolddiangen,acnidywhibobtro’nhawddcaelgafaelarswyddfabost.

‘Mae’nchwerthinllydmaidimondallanobeiriannauLloydsTSBgallaigodiarian.Maennhw’ndweudbodmoddimigodiariandrosycowntermewnunrhywswyddfabostondrwy’ngweithiorhwng9ama5pmfellydoesdimmoddimifyndi’rswyddfabost.Mae’nniwsansgorfodteithio’nbelligodiarianounobeiriannauLloydsTSBahwnnwddimyngweithio.’

RwyfgydagRBSondrwyfynbywmewnpentrefhebATMRBS.Gannadydyntyncysylltumwyach,ynamlbyddafynprynupethaunadoesarnafeuheisiauachiwioynysiopleolermwyncaelarianynôl.’

‘Er nad yw cael gafaelarbeiriannaucodiarianynbroblemynfynhrefleol,rwyfyntuedduideithiollawer,acnidywbobtro’nbosiblneu’nhwylusdodohydibeiriantcodiarianNatWest/RBS.Fyddaiddimchwaitheisiauchwilioamarchfarchnadagwarioarianermwyncaelarianynôl.Hebsôn amddodohydiswyddfabost...’

Anawsterau gartref

Ergwaethafysicrwyddycyfeiriratouchodganybanciausyddwedicyflwyno’rcyfyngiadhwn,ymddengysfodniferoboblynwynebuanawsteraugoiawnwrthgaelgafaelareuharianhydynoedpanfyddantynagosatgartref,felygwelirdrwy’rsylwadaucanlynolo’rarolwg.

‘Maeynaunpeiriantcodiarianrwy’ngallueiddefnyddiogydafynghyfrifsylfaenolNatWestynfyardal,ondmae’n10munudiffwrddmewncar.Maeynaunrwy’ngallueiddefnyddiowrthymylfyngwaith,ondeto,mae’n15munudiffwrddmewncar.’

‘Mae’rpeiriantcodiarianagosafrwy’ngallueiddefnyddiobummilltiriffwrddsy’ngolygueibodyn10milltirynoacynôl.Ganfymodynanablmae’nanoddiawnacynrhwystredigiawnganfodpeiriant200llathoddiwrthfynghartrefonddwiddimyncaeldefnyddiohwnnw.’


‘YtrocyntafimiroicynnigarddefnyddiopeiriantarwahâniunRBSarôli’rcyfyngiadddodirymfegesinegesgyffredinolaoeddynawgrymunadoeddgeniarianynycyfrifacfewnaethhynfynrysu’nllwyr,ganfymodyngwybodbodgeniarianynfynghyfrif.Wnesiddimsylweddolipamnadoeddmoddimigodiariantanydiwrnodcanlynol.’

Iraiaateboddyrarolwg,ynanffodusmae’ngliriawnbodstraenychwanegolwedicaeleiroiarfywydausyddeisoesynanoddynsgilpenderfyniadeubancigyfynguarfynediadatarianparod.

‘Byddai’nwellolawergenialludefnyddio’rhollbeiriannaucodiarianfelroeddwni’narfereiwneudcyniNatWestosodycyfyngiadau.Pamwnaethonnhwhyn?Dwi’ndioddefoiselderacyngwellaarôlcanser–doesarnafiddimeisiaumyndallano’rtŷynaml.Rwy’nbywgyferbynâthripheiriantcodiarian...Allaiddimdefnyddio’runohonynnhw.’

‘Maefymanceisoeswedigwneudnewidsy’ngolygumaidimondeibeiriannaucodiarianrwy’ncaeleudefnyddio.Rwy’nmyndhebfwydacatiynrheolaiddoherwyddeibodhi’nanoddimigyrraeddypeiriantcodiariansy’nberchenifymancoherwyddfymhroblemauiechydmeddwl.’

‘DimondllyneddroeddynrhaidimiddechraucodifyarianoRBS,NatWestacUlster.Cynhynnyroeddwnyngallugwneudhynnyounrhywbeiriant.Mae’rnewidwediachosillawerobroblemauimiganeibodynrhaidimideithiodrosdairmilltiribeiriantcodiarianigaelgafaelarfyarian.Arhynobrydrwyfynystyriedcaufynghyfrifgannadwyfyneiddefnyddiollawerrhagor.Ermwyncodiarianmae’nrhaidimiddefnyddioarianynôlamyndiswyddfabostachaelariandrosycownter.Ondallaiddimbobamseredrychiweldfaintsyddynddoacfellyrwyfbobamserynpoeniamfyndi’rcoch.’

Ergwaethafymdrechiongorau’rbanciaudansylwiroigwybodi’rcwsmeriaidperthnasolamynewid,mae’nymddangosnadoeddrhaipoblwedicaelyrwybodaethhon.

‘Rwyfynanablacmae’nanoddiawnimifyndallanosnafyddafynddaacwedirhedegallanoarianparod.Cefaiswybodbodybancyngwneudhynoherwyddeibodyncostioiddynnhwpanfyddwnni’ndefnyddiopeiriannaucodiarianbanciaueraill.Mae’nwarthusnadoeddennhwhydynoedwedidweudwrthympabeiriannaugallemnieudefnyddio.Byddaiwedibodynbrafcaelrhestro’rpeiriannauroeddmoddinieudefnyddioyneinhardalleol.’


‘Pammae’rRoyalBankofScotlandwedigorfodieigwsmeriaididdefnyddioeibeiriannaucodiarianeihunneuraiNatWestsyddbedairmilltiriffwrddoddiwrthyffimewncaradoesgeniddimcarfellymae’nrhaidimiddibynnuarboblerailligodi’rarianarfyrhan?Maehynmorannhegacmaennhw’ngwrthodatebycwestiwnhwnerfymodwedigofyniddynnhw!’

Ceirmateriondiogelwchmwydifrifolhefydi’rrheinisyddnawrâllaioddewisiadauermwyncaelgafaelararianparodpanfyddeiangenarnyntfwyaf.

‘DimondymmheiriannauNatWestwyffi’ncaeldefnyddiofyngherdynNatWest.Rwyfwedirhoicynnigarnimewnpeiriannaueraillondheblwyddiant.RoeddynrhaidimigaeltacsiidŷfymerchoorsafdrenauHuddersfieldonddimondpeiriantLloydsTSBoeddganddynnhwfellyroeddwni’ncrwydrooamgylchHuddersfieldarfymhenfyhunminnosynceisiododohydibeiriantNatWest.Maehynynberyglus.Roeddwni’nmeddwlbodpeiriannauLINKibawb.’

‘MaefynhelerauacamodauwedinewidynddiweddarargyferfynghyfrifbancsylfaenolgydaNatWest.DimondpeiriannauNatWestneuRBSrwyffi’ncaeleudefnyddionawr,sy’ngolygueibodynanoddachcaelgafaelararianparod.Osoeddwni’nsowndynrhywle,fyddwniddimyngwybodbethi’wwneud!Roeddwni’narfergalludefnyddiounrhywbeiriantacroeddhynny’nrhoitawelwchmeddwlimi.’

Materion sy’n ymwneud â diogelwch a chyfrifoldeb ariannol

Maehynwedigolygueibodynanoddachiraipoblgaelgafaelareuharianacfellymaentyncodimwyoariannagybyddentyneiwneudfelarallpanfyddantyndodohydibeiriantmaemoddiddynnhweiddefnyddio.Ynnaturiolmaeganhynoblygiadaudiogelwchoranperygluwchoddwynneugolliarian.Serchhynny,nidywpolisisy’nannogpobligodimwyoariannagsyddeiangenarnynnhwmewngwirioneddynhelpuihybucyfrifoldebariannol,sefunonodaubanciosylfaenol.Ynyrunmodd,pamoramlgawnnirybuddionynghylchpeidioârhannueinrhifPINâneb?Ondirywunsy’nwynebucyfyngiaddifrifolarsutgallantgaelgafaelareuharian,weithiaunidoesdewisarall.

‘RwyfynbanciogydagRBSadimondeupeiriannaucodiariannhwneubeiriannaucodiarianNatWestrwyfyngallueudefnyddio.MaefynghangenoRBStuamilltiriffwrddofynghartrefacmae’rNatWestagosaftuahannermilltiriffwrdd.Rwy’nbywyneithafcanologacynpasiooleiaf10peiriantcodiarianparodsy’nperthynifanciau/siopaueraillllenaallafgodiarianwrthfyndifynghangenagosafoNatWest.Osbyddafarfrysneu’nmyndi’rdrefigaeleitembenodol,gallhynfodynrhwystredig.Rwyfyntuedduigodimwyoariannagsyddeiangenarnaffelbodgennyfarian‘wrthgefn’ondnidywhynynbethdabobtrooherwyddrwy’ntuedduiwario’rariansyddgennyfynfymhwrs!’


ychwanegolfelyswiriantamffifisol,oreidrwyddyncynnigygwerthgorauamariani’runigolyn,hydynoedosydyntyncynnigproffidioldebgwelli’rbanciau.

‘Maegenigyfrifsylfaenolgannadwyffi’ngallucaelcyfrifcyfredol.MaeNatWestwedidweudwrthyffimai’runigfforddallaiddefnyddiounrhywbeiriantywnewidcyfrifonathalu£8bobmis.Dimondtua£180ymissyddgeni’nmyndimewni’rcyfrifhwn,fellynifyddaiwerthgwneudhynny.

‘RwyfwedigorfodnewidifancyCo-opermwynimialludefnyddiopeiriannaucodiarianeraill.Maehynwediachosillawerodrafferthoherwyddnewidycyfloga’rbudd-daliadauifyndigyfrifarall.Rwyfwrthi’ncau’rcyfrifNatWestynarafacrwyfynmeddwlbodcywilyddarnynnhwamnewideugwasanaetharôlimifodgydanhwers12oflynyddoedd.UnigopsiwnNatWestywcynnalymchwiliadistatwscredydargyfercyfrifbancgydabuddionacnidoesarnafeisiaucostfisolo£8afyddwniddimynpasio’rymchwiliadistatwscredydoherwyddhanesadfeddiannutŷ.MaebancyCo-opwedibodynwellolawergydami.’

Felmae’renghraifftolafhonyneiddangos,mae’nbrafgweldbodllefyddargaeliboblermwyncaelycyfleusteraucyfrifbancsylfaenolsyddeuhangenarnynnhw.

Gobeithirnafydddimbanciaunachymdeithasauadeiladueraillynpenderfynugwrthodmynediadi’wcwsmeriaidcyfrifbancsylfaenoli’rrhwydwaithLINK.

Y posibilrwydd i newid cyfrifon

Wrthystyriedyproblemausy’nwynebu’rrheinisyddwedidododanycyfyngiadau,nidyw’nsyndodbodniferoboblaateboddyrarolwgwedidweudeubodwedinewideubancneueumathogyfrifneueubodynbwriadugwneudhynny.Serchhynnymae’rsefyllfahonynachosipryderamniferoresymau.Ynyllecyntaf,uno’rrhesymaudrosgaelcyfrifbancsylfaenolywoherwyddanawsterauariannolblaenorol,acnidywbobtro’nbosiblnewidneuuwchraddiocyfrifonosoesganyrunigolynhanescredydgwael.

‘Rwyfwedibodgydafymancersdrosdairblyneddadimondeupeiriannaunhwrwy’ncaeleudefnyddioohyd.Dwi’ngweithio’namserllawn,maegenigyfrifcyniliongydanhw,maegeniarianynycyfrifbobamserondbobtrobyddafyngofynamgaeldefnyddiocerdynmewnpeiriannaueraill,maennhw’ngwrthod.Rwyfhydynoedwedigofynamgaeluwchraddiofynghyfrifathaluffifisolermwynimigaelgwneudhyn.Roeddwniwediceisiocaelcerdyncredydibrofifodfynghredydi’niawnachefaisfynerbyn.Roeddhynwedieusynnuondroeddennhw’ndaliwrthodimiddefnyddiopeiriannaueraill.’

Ynyrenghraiffthonroeddyrunigolyndansylw’nfodlonuwchraddioigyfrifgwahanolathaluffi,ernachafoddeidderbyn.Maesylwadaueraillganymatebwyryrarolwgynawgrymuboduwchraddio’nddewissy’ncaeleigynnigganfanciauigwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolsyddynysefyllfagyfyngedighon,ondnidyw’rgostychwanegoldansylwofewncyrraeddrhaipobl.Nidynunighynny,ondnidywcyfrifonmewnpecynsy’ncynnigniferofanteision


‘Maefyngwraigaminnauwedigorfodteithio’nbellallano’nffordddroeonigodiarianofancneuATMRBS,ganfodyrATMynyrarchfarchnadyngwrthodderbyneincerdynRBS.Ershynnyrwyfwediagorcyfrifynyrunbancsy’ncaniatáuimiddefnyddiounrhywATM,ondrwy’nanfodlonbodpoblsy’ndefnyddio’rcardiauhynynwynebu’ranhwylustodhwnadoesdimmoddiddynnhwgaelcyfrifâmwyofanteision.’

Arwahâni’ranawsterausylweddolagaiffyrheinisy’nwynebu’rcyfyngiadauhyn,maeangenystyriedgoblygiadehangacharall.Felrydymwedi’iddweud,arywyneb,yngyffredinolmae’rsefyllfabresennolwrthystyriedmynediadatarianparodyngadarnhaol.MaecanlyniadauoarolwgCAByndangosnadyw’rrhanfwyafohonomyncredueibodynanoddcaelgafaelareinharianamddim.Maearnomeisiaui’rsefyllfaarosfelhyn,acmaehynyngolygudiogelurhwydwaithsy’ncaniatáuiniddefnyddio’rhyblygrwyddigodiarianbleaphrydmaeangeniniwneudhynny.Gallaitynnuniferfawrodrafodionoddiwrthyrhwydwaithberyglueieffeithiolrwyddynydyfodol,ynenwedigosbyddbanciauneugymdeithasauadeiladueraillyndilynyruntrywyddacyntynnueucwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenoloddiwrthyrhwydwaith.Mae’rgostyngiadynniferycwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolyndebygogaeleffaithfwymewnardaloeddincwmis.Byddllaiodraffigynlleihaucosteffeithiolrwyddpeiriannaucodiarianynyrardaloeddhynny,aallairoidarparwyrpeiriannaucodiarianannibynnolallanofusnesagwyrdroi’rgwelliannausylweddolsyddwedicaeleu

Y rhwydwaith peiriannau codi arian

Drwyddarllenysylwadauagafwydynyrarolwgnidyw’nbosibldweudibaraddaumaepoblsyddâ’rcyfrifoncyfyngedighynyndealleubodyngalludefnyddiopeiriannausy’nperthyni’wgrŵpbancio,ynhytrachnadimondyrheinisy’ndangosenweubancnhw.ErenghraifftmaepeiriannaucodiarianarchfarchnadoeddTescoaMorrisonsynperthyniRBS/NatWest,acfellymaemoddigwsmeriaideucyfrifonbancsylfaenoleudefnyddio,acmaemoddigwsmeriaidcyfrifonLloydsTSBaBankofScotlandddefnyddiopeirannauHalifaxhefyd.RydymyngwerthfawrogibodganybanciausyddwedigwneudypenderfyniadhwnlaweriawnobeiriannaucodiarianarhydalledyDU.Arddiwedd2011,roeddRBSaNatWestynberchenar8,350obeiriannaucodiarian;acroeddganLloydsTSB,BankofScotland9aHalifax6,58010.Serchhynny,mae’rffigurauhynyncynrychiolidimond13ycanta10ycantynailla’rllalloniferypeiriannauarrwydwaithLINK,acfellymae’rpenderfyniadsyddwedicaeleiwneudyncynrychioligostyngiadenfawrmewndewisahwylustodi’rcwsmeriaidyreffeithirarnynt.

Ynsicrmaetegwchypenderfyniadhwnynrhywbethymaeniferoboblsy’nteimloeieffaithagachosdadroseigwestiynu.

‘Maegenigyfrifdebydsylfaenol–dwiddimyndeall–gannaallaigaelgorddrafft,fisyddbiau’rariansyddgeniynycyfrifondmae’nanoddachcaelgafaelarnodrwybeiriannauATMbanciaueraillarwahâniTSBseffymanci.Siawnsydylaifodynanoddachi’rrheinisyddâchardiaucredydacati!’ 9 GallcwsmeriaidcyfrifonBankofScotlandhefydddefnyddiopeiriannau

codiarianSainsbury’sacroedd1,272o’rrheiniarddiwedd2011.10GwefanLINK


‘’Oherwyddbodganmamdementiafasgwlaiddacarthritis,byddai’nrhaidimidrefnutripiauiunbancHSBCynlleolllemaeynaleparciowrthymylfelrheol.Neudalurhywuniofaluamdanipanfyddwni’nmyndibeiriantcodiarianhebddi.’

Efallaifodysylwolafuchodyndweudycyfan.I’rrheiniohonomsyddddimynmeddwlddwywaithynghylchpwysy’nberchenarbeiriantcodiariancyninieiddefnyddio,acsy’ndisgwylgallucaelgafaelareinharianblebynnagaphrydbynnag,maeunrhywbetharallynymddangosfelcamynôli’rgorffennol.Adweudygwir,felcymdeithasmae’ndebygybyddaicyfyngiado’rfathareindewisiadauyneingwylltio’ngacwn.Ondmaeniferoboblnawrynwynebu’rcyfyngiadhwn.

Wrth ystyried hyn i gyd, byddem yn pwyso ar y banciau hynny sydd wedi penderfynu cyfyngu ar fynediad cwsmeriaid eu cyfrifon banc sylfaenol i arian parod newid eu polisi; gan alw hefyd ar fanciau a chymdeithasau adeiladu eraill i gynnal y mynediad presennol i’r rhwydwaith LINK sy’n cael ei fwynhau gan eu holl gwsmeriaid.

Gwasanaeth cownter

Dywedodddeuddegycanto’rrheiniaymateboddiarolwgCABeubodfelrheolyndefnyddiocowntermewncangenbancigaelgafaelareuharian.Erbodhynynllaiolawerna’rrheinisyddfelrheolyndefnyddiopeiriantcodiarian,maehynyndaligynrychiolibroni1,000obobl.AcroeddyganranfymrynynuwchynarolwgIpsosMORIo’rboblogaethgyffredinolsef15ycanto’rboblaoeddyncodiarian.Maegallumyndiganghennau’n

gwneudmewnargaeleddpeiriannaudrosypummlynedddiwethaf.

Roeddniferoboblnadoeddentwedi’ucyfynguynyfforddhonwedidewiscyflwynosylwadauarymater,felygwelirynyrenghreifftiauisod:

‘Rwy’nrhiantsengladywhiddimbobtro’nhawddimifyndi’rddinasagosaf.Erenghraifft,doesdimpeiriantcodiarianHalifaxynydrefllerwy’nsiopa.Rwy’ngweithiomewndinasaralladoesdimATMgerllaw,fellybyddaihynyngwneudfymywydynanoddacholawerorancaelgafaelararian.Nawrrwy’ngallupicioifyarchfarchnadleolwrthsiopaachodi’rariansyddeiangenarnafiargyferyrwythnos.’

‘Rwy’nmeddwlybyddwni’ngwariomwyoarianosmaidimondpeiriantarianfymancfyhunbyddwni’ngallueiddefnyddio.Yrheswmamhynnyywdoesganfymancddimpeiriantcodiariansyddofewnpelltercerddedhawddifynghartrefnacarfyfforddi’rgwaith.Byddai’nrhaidimifyndallanofyfforddigodiarian.Arhynobrydrwy’ncodiarianynôlyrangenermwynlleihaufaintoarianparodrwy’neiwario.Panrwyfwedicodisymiaumawrynygorffennol,rwyfwedi’iwario’ngyntnachodiychydigoarianynaml.Petaidimondmoddimiddefnyddiopeiriannaucodiarianfymancfyhunbyddaifelmyndnôli’r1970aupanroeddwni’narfermyndgydafynhadynycari’rpeiriantcodiarianagosafarforeSadwrnigaelarianargyferypenwythnos.Dydyhynddimynaddasifydmodern!’


11Cyfledrosycownter–Sicrhau mynediad i gyfrifon cyfredol i bawb mewn swyddfeydd post,LlaisDefnyddwyr,Awst2011

dalynbwysigibobl.MaesylwadauganraipoblaateboddarolwgCABynawgrymubodmaterionsy’nymwneudâdiogelwchynunrheswmdroshyn.

‘Fyddaiddimyndefnyddiopeiriannaucodiarian,rwy’ncredubodeulleoliadarystrydyngolygufymodi’nagorediawniniwed.Dimondogownterybancneuwrthytilmewnarchfarchnadfyddai’ncaelarianfelrheoloherwyddfymodyncredubodhynny’nfwydiogel.’

‘Dwiddimyndefnyddiopeiriannaucodiarian.Maegeniofniddynnhwlyncufyngherdyn.Dwiddimynhofficaelpobltucefnimimewnciwrhagofnirywunddwynfyarian.’

‘Mae’rhenoedaphoblanablynteimlo’nfwyagorediniwedwrthddefnyddiopeiriannau,ynenwedigosydyntarystryd.Gallfodynanoddgweldycyfarwyddiadauhefyd.Fyddpobleraill,felfi,ddimynteimlo’nddiogelyneudefnyddionhwoherwyddyperygloniddiogelwchfeldwynmanylionycerdyndrwygamerâucudd.Roeddhynwedidigwyddynlleol.Mae’nwelligeniddefnyddiocownterybanc/swyddfabost.’

Oystyriedbodpobcwsmercyfrifbancsylfaenolaniferogwsmeriaidcyfrifoneraillyngallucaelgafaelarariandrosgownterswyddfabost,efallaieibodynsyndodmaidimondsaithycanto’rrheiniaateboddarolwgCAB,achwechycanto’rrheiniaoeddyncodiarianynarolwgIpsosMORIddywedoddeubodyndefnyddio’rdullhwnfelrheol.Efallaimaiuno’rrhesymauamhynywnadywpoblyngwybodbodycyfleusterhwnargael.Roedd

ymchwilagynhaliwydganLlaisDefnyddwyracagyhoeddwydllynedd11wedicanfodmaidimond18ycantogwsmeriaidcyfrifoncyfredolaoeddyngallucaelgafaelararianparodogownterSwyddfa’rPostoeddyngwybodeubodyngallugwneudhynny.Serchhynny,roeddentwedicanfodbodcrynddymuniadymysgdefnyddwyriddefnyddiorhwydwaithSwyddfa’rPostaphanroeddpoblynymwybodolo’rcyfleuster,roeddyrhanfwyafynmanteisioarno.Ceirdadlgrefymaifanciauachymdeithasauadeiladuhyrwyddo’rcyfleusterhwnynehangachasicrhaubodpoblynhollolymwybodolo’rtrafodionmaemoddiddynnhweugwneudynSwyddfa’rPost.

ErstrobydmaeCyngorarBopethwediymgyrchui’rbanciaua’rcymdeithasauadeiladuhynnynadydyntyndarparu’rcyfleusterhwni’wcwsmeriaidcyfrifoncyfredol–acynfwyafamlwg,oherwyddeumaint,HSBCaSantander–iwneudhynny.

Dylai’r holl drafodion mawr, gan gynnwys cael gafael ar arian parod a chael cyfriflenni balans, fod ar gael dros gownter Swyddfa’r Post.Mae’rangenamygwasanaethauhyn,abodpoblynymwybodolohonynt,ynfwyamlwgbythynsgilynifersylweddologanghennaubanciauachymdeithasauadeiladusyddwedicaudrosyblynyddoedddiwethaf.

Ermwynmyndi’rafaelâ’rproblemauagaiffrhairhannauo’rgymunedwrthgaelgafaelararian,maeangendullgweithreducyfunarnomobarhauiwellaargaeleddpeiriannaucodiarian(ynddaearyddolacoranpamoraddasydynti’wdefnyddioganboblsyddaganableddau)aryrunprydâchynnalachryfhau’rddarpariaethoddulliaueraillogodiarianparod.


Goblygiadau i’r dyfodol

‘Rwy’nbywmewnardaleithafgwledig.Hydygwni,dimondunpeiriantcodiariansyddynfymhentreflleol.Maefynghangenagosafoddeutupummilltiriffwrddmewncar(ysiwrnaiynoacynôl=10milltir=petrol=!!!)Rwy’ngobeithioybyddpeiriannaubancyndalargaelibawb,dimotsgydaphafancydychchi!Rwy’ntuedduibeidioâchaelarianynôlmewnsiopau,fyddhynnyddimynfyhelpuigyllidebuachadwgolwgarfyarian,acfelrheolbyddai’ngwariogormod.’ UnoymatebwyrarolwgCAB

Wrthholiaoeddhi’n‘hawdd’,yn‘anodd’neu’n‘amhosib’caelgafaelareuharianamddim,mae’ngalonogolbod94ycanto’rrheiniaateboddarolwgCABwedidewisyrateb‘hawdd’.Dywedoddlainagunycanteibodyn‘amhosib’,acroeddygweddillwedidewis‘anodd’.Serchhynny,felrydymwedi’iweld,roeddcanranyboblsy’neichaelhi’nanoddneu’namhosibyncodi’nsylweddoli12ycantargyferyrheinisyddâchyfrifbancsylfaenolgydabancsy’ncyfynguarfynediad.Maeniferyrymatebwyrsyddâ’rcyfrifonhynyncynrychioli36ycantobawbaateboddsyddâchyfrifonbancsylfaenol.Felly,petai’rcyfyngiadauhynyncaeleucyflwyno’nfwycyffredinol,mae’namlwgybyddainiferyboblsy’neichaelhi’nanoddcaelgafaelareuharianyncynyddu’nsylweddol.

Yngyffredinol,maecanlyniadau’rarolwgyndangosbodpoblynmanteisioaryrhyblygrwyddsyddganddyntigodieuharianoamrywiaethobeiriannauhebystyriedpwysy’nberchenarnynt.Hwylustodyw’rprifbethsy’npennupabeiriannaubyddpoblyneudefnyddio.Roeddhwylustodyrunmorbwysigiymatebwyrâchyfrifonbancsylfaenol.

Caiffanawsteraucwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolwrthgaelgafaelararianeugwaethygugangyfyngiadaueraillfelmynediadcyfyngedigigardiaudebyd,acfellyarianynôl,atherfynauisafarfaintoarianmaemoddeigodidrosgowntercangenbanc.Erenghraifft,nifyddHalifaxnaSantanderyncaniatáuiboblgodillaina£300drosycownter,acmaeganNationwidegyfyngiadauhefyd.NidywHSBCyncaniatáuiboblgodiunrhywariandrosgownteribanc.Nidyw’rbanciauna’rcymdeithasauadeiladuhynyncyfynguarymynediadi’wpeiriannaucodiarianeuhunain,ondnidywterfynauo’rfathynhelpu’rrheiniymaeeucyllidebuefallai’ngofyniddyntgodisymiaubachynrheolaiddo’ucyfrifonynyfforddsyddfwyafhwylusiddynnhw.

Yn2010,roeddTasgluCynhwysiantAriannolLlywodraethyDUwedidweudbodsicrhaumynediadatgyfleusteraubanciosylfaenolyrunmorbwysigheddiwâ10mlyneddynôl,panroeddgwaithTrysorlysEMwediannogbanciauachymdeithasauadeiladuiddatblygueucyfrifonbancsylfaenol.Aethymlaeniargymell,ynytymorbyr,ydylaibanciaugymrydcamauisicrhaubodcyfrifonbancsylfaenolynfwyhygyrchacynhawseudefnyddioigartrefitlotach.Ynytymorhwy,roeddentynteimlobodangenedrycharfodelauasianelinewyddiddarparugwasanaethauariannol12.

Nidyw’rcyfyngiadauargaelgafaelarariansy’nwyneburhaicwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolarhynobrydyngamtuagatfwyohygyrcheddnahwylustod.Byddemynbryderusiawnamyreffaithargartrefitlotachpetaibanciauachymdeithasauadeiladueraillyndilynesiamplyrheinisyddwedi

12AdroddiadyTasgluCynhwysiantAriannol:Banking services and poorer households,Rhagfyr2010


diddymumynediadi’rrhwydwaithLINKoddiwrtheucwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenol.Rydymhefydyncreduydylidadfermynediadi’rrhwydwaithibawb.

Arunllaw,rydymwedigweldymdrechionarycyddrosypummlynedddiwethafifyndi’rafaelagallgáuariannoldrwygynydduniferypeiriannaucodiarianmaemoddeudefnyddioamddimmewnardaloedddifreintiedigtrefolagwledig.Aryllawarall,rydymnawryngweldmanteisionhynynlleihaudrwyddiddymu’rgalluiddefnyddio’rpeiriannauhynynhyblygoddiwrthgyfransylweddolo’rboblogaeth.Argyferyrheinisyddhebfynediadhwylus,nichyflawnirunionddibencyfrifonbancsylfaenol,sefdarparugwasanaethaubanciosymlihybucynhwysiantariannolgwellacfellycynhwysiantcymdeithasol.

MaeCyngorarBopethaChyngorarBopethynyrAlbanyncredubodangendiffiniocyfresonodweddionallweddolyngliraddylaigreusafonsylfaenolargyfercyfrifonbancsylfaenol.Erbodrhaio’rrhaintuallanigwmpasyradroddiadhwn,mae’ngyfledefnyddiolinodi’rcyfleusterausylfaenolrydymyncreduydylaicyfrifo’rfatheudarparu,sef:

• mynediadatyrhwydwaithpeiriannaucodiarianLINKigyd

• mynediadhebgyfyngiadaudrosycownterimewncanghennaubanc

• gallutaluarianimewnachodiarianorwydwaithSwyddfa’rPost,ynogystalâgwiriobalansaucyfrifon

• cerdyndebydiroisynnwyrgwellogynhwysiant,galludefnyddioarianynôlachaniatáuigwsmeriaidcyfrifonbrynupethauaryrhyngrwydneudrosyffôn

• clustogfa13

• terfynauarlefelyffioeddaphrydmaentynberthnasol,gangynnwysrhywfathogapcyffredinol

• helpwrthagorycyfrifam‘fanteisioi’reithafarycyfrif’(erenghraifft,ystyriedaddylidsefydludebyduniongyrcholasutmaeamserutalu’rrhain);

• meiniprawfcymhwysogydachynlleiedâphosiblowaharddiadau.

Osywdyfodolcyfrifonbancsylfaenolmewnamheuaethoherwyddbodniferanghymesurogwsmeriaidcyfrifonbancsylfaenolwedicronnimewnniferfachofanciau,maegwirangenystyriedsutmaesicrhauatebcynaliadwysy’narwainatddosbarthiadcymesurardrawsysectoracsy’ncaniatáumynediadibobdefnyddiwr.Niallwneisteddynôlagwyliowrthi’rgwasanaethausylfaenolsy’nangenrheidiolermwyncymrydrhanynybydmoderngaeleuherydu’nraddoli’rboblsy’nwynebu’ranfanteisionariannolmwyafyneincymdeithas.

Dylai Llywodraeth y DU weithredu Argymhelliad 2011 yr UE ar fynediad at fancio sylfaenol14, a oedd yn gwahodd aelod-wladwriaethau i orfodi un sefydliad ariannol, rhai neu’r cwbl i gynnig cyfrifon sylfaenol i bob defnyddiwr ni waeth beth yw ei sefyllfa neu ei hanes ariannol.AcystyriedbodyComisiwnEwropeaiddyndebygogryfhaueisafiadynymaeshwndrosyblynyddoeddnesaf,mae’ngwneudsynnwyrmyndi’rafaelâ’rbroblemnawr,ynhytrachnagarosniferoflynyddoeddpanfyddynrhaidgweithreduynôlCyfarwyddebganyrUE

13Maeclustogfa’ngolygugorddrafftdrosdrobachiawnoddeutu£10.Ysyniadywsicrhaubodcwsmeriaidyndalyngallucaelgafaelareuhariandrwybeiriantcodiariansy’nrhoipapurau£10osmaidimond£6syddganddyntarôlyneucyfriferenghraifft.

14http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:190:0087:01:EN:HTML


Nodiadau technegol

RoeddCyngorarBopethaChyngorarBopethynyrAlbanwedicomisiynuIpsosMORIigynnwyseucwestiynauareuharolwgomnibwsCAPI(cyfweliadaupersonolgydachymorthcyfrifiadur)wynebynwyneb.Cafoddycyfweliadaueucynnalgydaphoblyneucartrefi.

Mae’rarolwgomnibwsyncyfweldâsamplcynrychioladolotua2,000ooedolionymMhrydainFawrdros15oedymmhobton.CafoddastudiaethCaelgafaelararianCyngorarBopetheichynnalgydasamplo1,970ooedoliondros15oedrhwng17a23Chwefror2012.

Gosodwydcwotâumonitroisicrhaubodysamplyncynrychioli’rwlad.Defnyddiwydpwysiadaugyda’rdataisicrhausamplcynrychioladol.


Atodiad A: ArolwgCaelgafaelararianCAB

Dymaarolwgbyrynglŷnâsutrydychchi’ncaelgafaelaryrarianparodsy’neichcyfrifbanc,cyfrifcymdeithasadeiladuneuGyfrifCerdynSwyddfa’rPost.

Osnadoesgennychchiuno’rcyfrifonhyn,nifyddangenichilenwi’rarolwg.Mae’ngyfrinacholacnifyddyncymrydllaweroamseri’wlenwi.

3. Ai Cyfrif Banc Sylfaenol yw hwn? (os ydych chi’n defnyddio Cyfrif Cerdyn Swyddfa’r Post ewch yn syth i C4) (maecyfrifbancsylfaenolyngyfrifsymlsy’nrhoicyfleichidaludebyduniongyrcholacarchebsefydlog,onddoesdimcyfleusteraugorddrafftnachredyd,nallyfrsieciau,acnidyw’ntalullogichi)

Ie

Na

Ddimyngwybod

1. Oes gennych chi gyfrif banc, cyfrif cymdeithas adeiladu neu gyfrif cerdyn swyddfa’r post?

Oes

Nacoes- Os ‘Nac oes’ yw eich ateb, NID oes angen i chi lenwi’r arolwg hwn

2. Pa fanc neu gymdeithas adeiladu ydych chi’n ei ddefnyddio fel eich prif gyfrif? (maeprifgyfrifyngolygu’runrydychchi’neiddefnyddioganamlafigaelgafaelareicharianparod)

LloydsTSB

Barclays

Halifax

HSBC

RoyalBankofScotland

NatWest

Santander

Nationwide

BancyCo-operative

Ganamlaf,rwy’ndefnyddioCyfrifCerdynSwyddfa’rPostigaelgafaelarfyarianparod

Arall,rhowchfanylion:

BankofScotland

BancClydesdale

Byddyrwybodaetharowchyneinhelpuiweithioisicrhauygallpawbgaelgafaelareuharianeuhunainyngyflym,ynhawddacynrhad.

Rhowchdicwrthyrateb(ion)mwyafperthnasolibobcwestiwn.


4. Sut ydych chi fel arfer yn cael ARIAN PAROD o’ch prif gyfrif banc/cymdeithas adeiladu neu gyfrif swyddfa’r post? (Rhowchdicwrthbobunsy’nberthnasol)

Gydapheiriantarianparod

Wrthycowntermewnswyddfabost

Wrthycownteryngnghangenybanc

Drwygael‘arianynôl’mewnsiopau

Arall,rhowchfanylion

6. Ydych chi’n defnyddio’r un peiriannau arian parod yn aml i gael gafael ar eich arian parod?

Rwy’ntuedduiddefnyddio’runpeiriant

Maeambellibeiriantybyddafyneudefnyddio’naml

Nidwyfyndefnyddio’runpeiriantynrheolaidd

5. Os ydych chi’n defnyddio peiriant arian parod, peiriannau pwy ydych chi’n eu defnyddio fel arfer? (Rhowchdicwrthbobunsy’nberthnasol)

Peiriannaufymanc/cymdeithasadeiladu

Peiriantarianparodarchfarchnad(e.e.Tesco),rhowchfanylionisod

Peiriantbanc/cymdeithasadeiladuarall

Peiriantarianparodcwmni arallsyddamddim

Ddimyngwybod

Peiriantsy’ncodiffi

7. Os ydych chi’n defnyddio’r un peiriant/peiriannau arian parod yn aml i gael gafael ar eich arian, pam felly? (Rhowchdicwrthbobunsy’nberthnasol)

Mae’nagosifynghartref

Maearfyfforddi’rgwaith/ysgol/coleg

Mae’nagosi’rllerwy’nmyndisiopa

Niallafddefnyddiounrhywbeiriannauarianparoderaill

Arall,rhowchfanylion

Rwy’ncredueifodynfwydiogelnapheiriannauarianparoderaill

Maeamddim,acmaepeiriannaueraillyncodiffiarnaf

Rwy’ncredueifodynfwydibynadwynapheiriannauarianparoderaill


8. Os mai dim ond peiriannau arian parod eich banc neu gymdeithas adeiladu fyddech chi’n gallu eu defnyddio, neu rydych chi’n gallu eu defnyddio nawr, sut fyddai/sut mae hyn yn effeithio ar eich gallu i gael gafael ar eich arian parod? (defnyddiwchyblwchynC10iroimwyowybodaethiniamhyn)

Nifyddai/nidywyneffeithioarnafmewnunrhywffordd

Byddai/maeyneigwneudychydigynanoddachimigaelfyarianparod

Byddai/maeyneigwneudynllaweranoddachimigaelfyarianparod

Byddai/maeyneigwneudynhawsimigaelfyarianparod

Dydwiddimyngwybod

9. Beth yw rhan gyntaf eich cod post?e.e.SE9;M52 (Cofiwch,dimondermwyngweldfaintobeiriannauarianparodsyddargaelyneichardalchiymaearnomangenyrwybodaethhon)

10. Defnyddiwch y gofod hwn i nodi unrhyw beth arall yr hoffech i ni gael gwybod amdano ynglŷn â’ch prif gyfrif a sut rydych chi’n cael gafael ar eich arian parod.

12. A fyddai’n iawn i un o’n hymchwilwyr gysylltu â chi i drafod unrhyw beth rydych chi wedi sôn wrthym amdano?

Byddai

Nafyddai

Osbyddai,sutgallwnnigysylltuâchi?

11. Yn gyffredinol, pa mor hawdd ydyw i chi gael gafael ar eich arian parod am ddim?

Hawdd

Anodd

Amhosib,niallafgaelgafaelarfyarianparodamddim


Amdanoch chiDiolchichiamroio’chamserilenwi’rarolwghwn.Byddwnynhynododdiolchgarpetaechyngalluatebycwestiynaucanlynolhefyd,oherwyddbyddantyneinhelpuiweldsutmaegwahanolboblyncaelgafaelareuharianparod.

Ydych chi yn...

Menyw Byddai’nwellgenibeidioâdweudDyn

Faint yw eich oed chi...

17-24 35-4925-34 50-64

Dros8565-74 75-84Byddai’nwellgenibeidioâdweud

Ydych chi yn...

Berchenareichcartref

Tenanti’rcyngor/cymdeithastai

Bywgydaffrindiauatheulu

Bywynrhywlearall

Tenantilandlordpreifat

Pa elfennau sy’n rhan o incwm eich cartref? (Rhowchdicwrthbobunsy’nberthnasol)

Cyflogau

Credydautreth

Budd-dalanalluogrwydd/Lwfanscyflogaethachymorth

Pensiwnymddeol/pensiwngalwedigaethol

Arall

Incwmohunangyflogaeth

LwfansCeisioGwaith/CymhorthdalIncwm/CredydPensiwn

Lwfansbywi’ranabl/Lwfansgweini

Ydych chi yn...

Rhanogwpl ArallSengl


Oes unrhyw un yn eich cartref sy’n ystyried ei hun yn anabl neu’n ystyried bod ganddo broblem iechyd hirdymor?

Oes Byddai’nwellgenibeidioâdweudNacoes

Sut byddech chi’n disgrifio eich cefndir ethnig?

AsiaiddneuAsiaiddPrydeinig Cymysgarall

AsiaiddaGwynCymysg GwynArall

DuneuDduPrydeinig

Byddai’nwellgenibeidioâdweud

AffricanaiddDuaGwynCymysg GwynPrydeinig Arall

TsieineaiddCaribïaiddDuaGwynCymysg GwynGwyddelig

Oes gennych chi blant sy’n dibynnu arnoch?

Oes Nacoes


Sampl:Oedoliondros15oed

C1Yw’rcyfrifbyddwchchi’neiddefnyddiofelrheoligodiarianyn:

1. CyfrifCyfredol2. CyfrifBancSylfaenol(hycyfrifsymlheborddrafft,cyfleusteraucredydnallyfrsieciaunadyw’n talullog)

3. CyfrifCerdynSwyddfa’rPost4. Doesgeniddimcyfriffyddai’neiddefnyddioigodiarian

5. Arall

Gofynibawbsy’ndefnyddiocyfrifigodiarian(hypawbgydachod1,2,3neu5ynC1)

C2Tuapamoramlbyddwchchi’ncodiariano’chcyfrifbanc,cymdeithasadeiladuneugyfrifcerdyn swyddfa’rpost?

1. Bob1-2ddiwrnod2. Dwywaithyrwythnos3. Unwaithyrwythnos4. Unwaithymis5. Llainagunwaithymis6. Byth(Maegenigyfrifondfyddaibythyndefnyddioarianparod)

7. Doesgeniddimcyfrifbanc,cyfrifcymdeithasadeiladuneugyfrifcerdynswyddfa’rpost

8. Ddimyngwybod

Gofynibawbsyddyncodiarian(hypawbgydachod1-5ynC2)

C3Sutbyddwchchifelrheolyncodiariano’chcyfrifbanc,cymdeithasadeiladuneugyfrifcerdynswyddfa’rpost?1. Gydapheiriantarianparod2. Wrthycownteryngnghangenybanc3. Wrthycowntermewnswyddfabost4. Drwygael‘arianynôl’mewnsiopau5. Arall

C4Osydychchi’ndefnyddiopeiriantarianparod,peiriannaupwyydychchi’neudefnyddiofelarfer?Rhowchhydatdriateb,ganddechraugyda’rpeiriantrydychchi’neiddefnyddioamlaf[Caniatáuhydatdriateb]Ysawlsy’ncyfweldigofnodi’rdrefn

1. Peiriantfymanc/cymdeithasadeiladu2. Peiriantbanc/cymdeithasadeiladuarall3. Peiriantâbrandarchfarchnad4. Peiriantariancwmniarallsyddamddim5. Peiriantsy’ncodiffi6. Ddimyngwybod

C5[Cwestiwnbatri,gofynnwchargyferpobunaroddwydynC4,ganddechraugyda’runaenwydyngyntaf]Pamydychchi’ndefnyddio[rhowchyrateboC4]?

1. Mae’nagosifynghartref2. Mae’nagosi’rllerwy’nmyndisiopa3. Maearfyfforddi’rgwaith/ysgol/coleg4. Niallafddefnyddiounrhywbeiriannauarianparoderaill

5. Maeamddim,acmaepeiriannaueraillyncodiffiarnaf

6. Rwy’ncredueifodynfwydiogelnapheiriannauarianparoderaill

7. Rwy’ncredueifodynfwydibynadwynapheiriannauarianparoderaill

8. Arall

Atodiad B: CwestiynauIpsosMORI


Ysgrifennwyd gan Alison Green a Nick Waugh

Cyhoeddwyd gan Gyngor ar Bopeth ym mis Mehefin 2012Myddelton House,115-123 Pentonville Road,Llundain N1 9LZFfôn: 020 7833 2181www.citizensadvice.org.ukwww.adviceguide.org.uk

CyngorarBopethywenwgweithredolCymdeithas GenedlaetholyCanolfannauCyngorarBopeth.Rhifcofrestru’relusen279057.

cael gafael ar arian – peidiwch â bancio arni...“ dwi’n disgwyl gallu cael gafael ar arian...

Documents