Cahors, bakermat van de malbec

Door Paul Op ten Berg

Verslag van de Cahors Malbec Days 2014, een internationale malbec manifestatie die

werd gehouden op 16, 17 en 18 juni 2014 in de Franse wijnstreek Cahors.

Omdat ik over de wijnen van Cahors in 2013 al een uitgebreid reisverslag heb

gepubliceerd op de NGS website, verwijs ik voor algemene informatie graag naar dit

verslag. Tijdens deze tweede reis heb ik mij vooral geconcentreerd op de producenten

van wie ik vorig jaar weliswaar een goede indruk kreeg, maar waar ik toen niet mee heb

kennis gemaakt.

Malbec Symposium

Voor een internationaal gezelschap van journalisten, producenten, wetenschappers en

inkopers werd op de ochtend van de eerste dag een symposium gehouden met als titel

Malbec in verleden, heden en toekomst. Hierbij nam het verleden een prominente plaats

in, drie van de vier sprekers hielden zich er uitvoerig mee bezig. De toekomst kreeg in

verhouding niet veel aandacht. En vier uur lang zonder een pauze vergt wel veel van het

publiek.

Cahors versus Argentinië

De producenten van Cahors zijn in feite erg jaloers op het succes van Argentinië, dat

immers in 1840 met het druivenras malbec op de loop ging en er furore mee maakte.

Intussen heeft Argentinië 204.000 ha wijngaarden, waarvan 34.000 ha beplant zijn met

malbec. Van de wijn die op fles wordt geëxporteerd, is de helft malbec. Maar er liggen

voldoende mogelijkheden in het verschiet om de rollen om te draaien. Tijdens het

symposium en de proeverijen van de volgende dagen werd duidelijk dat de juiste weg

voor Cahors die van het hogere kwaliteitssegment is. Dan kan Argentinië zich vooral

bezighouden met het lagere en middenklasse deel.

Prijsklassen

Argentijnse Malbec kost gemiddeld de helft van die uit Cahors. Malbec uit Cahors komt

op de markt in diverse prijsklassen. Consumentenprijzen per fles in % van het totaal:

€ 6 tot € 11 – 24%

€ 12 tot € 18 – 43%

€ 19 tot € 36 – 22%

€ 37 tot € 73 – 10%

Meer dan € 73 – 2%

De beste wijn uit mijn Cahors verslag van 2013 was Château Lagrézette Le Pigeonnier

2009. Deze is nu te koop op internet (Wine Searcher) voor € 99,50.

Oogstjaren

Onderstaande tabel is uitgebreid met 2012 en 2013, terwijl de jaren 2011, 2010, 2009

en 1990 in vergelijking met de tabel uit mijn verslag van 2013 werden aangepast op

aanwijzing van een wijnproducent.

2013 (*) 2001 ***

2012 *** 2000 ***

2011 ****(*) 1999 *****

2010 **** 1998 ***

2009 **** 1997 *

2008 ** 1996 **

2007 *** 1995 *****

2006 ** 1994 ****

2005 ***** 1993 **

2004 * 1992 ****

2003 ** 1991 ***

2002 *** 1990 *****

Langs de Lot

De wijngebieden van Cahors strekken zich uit langs de rivier Lot, die zich in de diepte

door het heuvelachtige landschap slingert. Er is opvallend veel diversiteit in terroirs,

bodemsoorten en mesoklimaten. De drie hoofdgebieden zijn de Vallée, de Coteaux en het

Plateau.

De Vallée, met alluviale bodems tussen de rivier en de Coteaux, wordt op zijn

beurt onderverdeeld in eerste, tweede en derde terrassen.

- Van de eerste terrassen komen overwegend soepele wijnen met een kortere

looptijd.

- De wat hoger gelegen tweede en derde terrassen produceren meer vlezige en

rijkere wijnen, die meer bewaarpotentieel hebben.

De Coteaux, hellingen met een kalksteen onderbodem, zorgen voor elegante

wijnen.

Van het Plateau, met een arme kalksteen bodem, komen de krachtigste wijnen

die tevens het langste bewaard kunnen worden. Ze hebben doorgaans ook veel

finesse.

Masterclass in de wijngaard

Claude en Lydia Bourguignon

Claude en Lydia Bourguignon waren eregasten tijdens de Cahors Malbec Days. Op twee

ochtenden ontvingen zij ons in de wijngaarden, waar wij in oldtimers naar toe werden

gebracht. Deze twee wetenschappers staan dagelijks met hun voeten in de klei, en

brengen vervolgens grondmonsters naar hun laboratorium LAMS http://www.lams-

21.com/artc/1/fr/ . Dit is een laboratorium voor analyse van bodemmonsters,

gespecialiseerd in ecologische studie naar cultureel profiel, met als doel de biodiversiteit

van de bodem te herstellen, waardoor de kwaliteit van wijndruiven en andere gewassen

wordt verbeterd. De Bourguignons doen dit al 20 jaar. Ze geven na fysisch, chemisch en

biologisch onderzoek van de bodemmonsters en klimaatonderzoek adviezen aan

wijnboeren in de Bourgogne, de rest van Frankrijk en andere landen.

Horizontale wortels

Na decennia van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen zijn in Bordeaux en

Bourgogne bijna geen wijngaarden meer te vinden met diepe wortelstelsels. Alleen de

horizontale wortels bleven over, want in de bovenlaag van de bodem zat de kunstmest.

Bij een dergelijke dode bodem kan niet meer worden gesproken over terroir. Alle wijnen,

ook die van de grootste wijngaarden, gaan daardoor op elkaar lijken. Maar Claude en

Lydia Bourguignon werken er hard aan om diepe wortelstelsels terug te krijgen. Dat

duurt een hele tijd, wortels groeien circa 20 cm per jaar.

Meten is weten

Betere kennis van de bodem is essentieel voor goede wijnbouw. De bodem is een

complex geheel, het belangrijkste onderdeel van het terroir. LAMS heeft een enorme,

internationaal erkende expertise van terroir voor wijnbouw. De Bourguignons helpen de

wijnboeren om hun terroir te kennen en te beschermen, zodat de wijnstokken het terroir

optimaal kunnen vertolken. Bovendien kunnen ze een kwaliteitsbeoordeling van de

bodem geven.

Omschakeling

Om een natuurlijk evenwicht van de wijngaard te bereiken, moet de bodem zijn

dynamische eigenschappen terugkrijgen. Het juiste ras en de juiste onderstok op de

juiste plek, biologische en biodynamische wijnbouw, bevordering van biodiversiteit, dat

zijn de speerpunten van de aanpak. De omschakeling duurt minstens vijf jaar. Daartoe

wordt een prestatiecontract opgesteld tussen LAMS en de wijnboer, waarin o.a. is

vastgelegd dat de Bourguignons ieder jaar de wijngaard controleren en de vorderingen in

kaart brengen.

Vallée

de wijngaard van Château Pineraie

Wij kregen twee interessante ochtendlessen van de Bourguignons. De eerste vond plaats

in de wijngaard van Château Pineraie bij Puy L’Evêque, op het 2e en 3e terras van de

Vallée. Anne en Emanuelle, de twee dochters van de familie Burc – wijnboeren sinds

1456 – hebben de dagelijkse leiding. Anne doet wijngaard en kelder, Emanuelle

administratie en verkoop. De 50 ha wijngaarden worden op milieuvriendelijke wijze

bewerkt, gecertificeerd door Terra Vitis.

Anne en Emanuelle Burc

Hier op het 2e terras – gevormd in de geologische periode Riss - heeft de bodem een

goede afwatering. De zure bodem bevat grind en kiezel met afwisselend zand en klei,

waardoor spanning in de wijnen ontstaat. Vroeger lagen de wijngaarden alleen op het 1e

en 3e terras, met muren omgeven. Nu zijn ze er ook op het 2e terras. De rijen

wijnstokken staan 2 meter uit elkaar (5.000 stokken/ha). Vroeger was dat 10.000

stokken, maar door meer werk zijn de kosten erg hoog. Alleen topdomeinen kunnen dat

nog doen, ze hebben er genoeg budget voor. Hoe minder plantdichtheid, hoe meer

behoefte aan begroeiing tegen erosie. Maar de afstand hangt ook af van de kwaliteit van

de bodem.

De Bourguignons hadden een diepe kuil gegraven, vlak naast de wijnstokken. Ze

vertelden dat de wortels in staat zijn om zeer diep de bodem in te groeien. Het record

werd vastgesteld door speleologen in de Bourgogne. Ze troffen op 48 m diepte wortels

aan van wijnstokken die door het plafond van een grot kwamen. Dit bewijst dat kennis

van de onderbodem erg belangrijk voor de juiste keuze van druivenras en onderstok.

Coteaux en Plateau

De tweede ochtend waren Coteaux en Plateau aan de beurt, in de wijngaarden van

Château Ponzac te Carnac-Rouffiac. Hier zijn 3 bodemtypes aanwezig, elk met hun eigen

karakter: mergel-kalksteen, ijzerhoudende klei-kalksteen en ijzerhoudende klei. Van elk

van de drie wordt een aparte wijn geproduceerd. Eigenaar Mathieu Moline overweegt om

over te gaan naar biologische wijnbouw.

Op twee plekken in de wijngaarden waren weer kuilen gegraven vlak naast de wortels.

Als eerste kregen wij les in de lager gelegen wijngaard met een dunne bovenlaag met

daaronder rode ijzerhoudende klei-kalksteen, rotsen met spleten. Dit is grond als in

Chablis (type kimmeridgien), rijk aan fosfor, calcium en magnesium. Alleen als de rots

spleten vertoont, is hier wijnbouw mogelijk waarbij de wortels diep de bodem in groeien.

Wortels die horizontaal groeien zijn ongewenst, de plant verspilt dan zijn energie. Diepe

wortelsystemen – zoals die ontstaan bij biodynamische wijnbouw - vormen individuele

bacteriekolonies, die talrijke aroma’s uit de bodem naar de druiven brengen. Dat zorgt

voor complexiteit in een wijn.

Claude Bourguignon druppelt wat zoutzuur op een stuk grond. De reactie (meer of

minder bruisen, grotere of kleinere bellen) is bepalend voor de samenstelling. We zien bij

de bovenlaag van rode klei weinig of geen reactie. Maar bij een brok kalkrots zien we de

vloeistof krachtig bruisen. Druiven van wijnstokken op een dunne bovenlaag met rotsen

eronder smaken anders dan die van wijnstokken op een perceel waar geen rotsen in de

onderbodem zitten, of van een dikke bovenlaag van rode klei. Kalkrotsen spelen hier dus

een sleutelrol.

Omdat de eigenschappen van de bodem binnen een wijngaard van plek tot plek kunnen

verschillen, wordt geadviseerd om de druiven van elk perceel apart te vinifiëren, dan wel

een splitsing te maken tussen Grand Vin en 2e wijn. Verschil in groeikracht door een

andere bodemsamenstelling kan worden gecompenseerd door het kiezen van een

bepaalde onderstok, maar ook door al dan niet begroeiing in de looppaden te realiseren.

Op een arme, stenige bodem bijvoorbeeld hoeft geen begroeiing te staan, op een rijke

bodem wel.

Paarden of tractors

Paarden doen goed werk in de wijngaard en hebben enkele voordelen boven tractors.

Ze zorgen voor mest in de wijngaard;

Ze zijn lichter dan tractors en drukken daardoor de bodem niet in elkaar;

Een paard stopt zodra de ploeg op dikke wortels stuit.

Maar er zijn nu ook tractors met rubber flappen in plaats van banden. Dan wordt het

gewicht van de tractor beter verdeeld en blijft de bodem losser.

Muziek

Claude Bourguignon vergelijkt wijnbouw met muziek. ‘De grond zijn de noten, de plant is

het instrument en de wijnboer is de musicus’.

Overzichtsproeverijen

Voorafgaande aan elke lunch en elk diner werden overzichtsproeverijen georganiseerd. Ik

beperk mij tot de wijnen die mij in positieve zin het meest opvielen. In alfabetische

volgorde.

Domaine de la Bérangeraie www.berangeraie.fr

Dit wijnbedrijf werd in 1972 gevestigd door André en Sylvie Bérenger op de hoogvlakte

van Grézels, rond een ruïne die later werd gerestaureerd. De wijngaarden omvatten na 3

generaties 30 ha en liggen op een terroir van kalksteen (kimmeridgien) en rode aarde

(sidérolithique). De hele familie werkt mee. De wijnbouw is milieuvriendelijk en de oogst

gebeurt met de hand. Er wordt uitsluitend vergist met autochtone gisten, elk perceel

apart.

****- La Gorgée de Mathis Bacchus 2011

100% malbec, gemiddeld 45 jaar oude stokken, kimmeridgien bodem, 24 maanden op

nieuwe vaten, waarvan een kwart 500 liter – uitstekende wijn met spanning, kracht en

balans

Domaine Le Bout du Lieu www.domaineleboutdulieu.com

De uit Italië afkomstige familie Dimani bezit dit domaine sinds 3 generaties. Het is

gevestigd op het plateau ten noorden van Saint Vincent Rives d’Olt, tussen Parnac en

Luzech. Op de 17 ha wijngaarden wordt milieuvriendelijke wijnbouw gepleegd. De familie

heeft het handvest voor kwaliteit ‘Cahors Excellence’ onderschreven, dat door collega

Pascal Verhaeghe werd opgesteld. Inclusief bladverwijdering, groene oogst en

rendementscontrole. Domaine Le Bout du Lieu zoekt in Nederland een importeur.

**** Orbe Noir 2008

100% malbec, 25-30 jaar oude stokken, oude alluviale bodem met kiezel en rode klei, ’s

nachts mechanisch geoogst, koude inweking, 3-4 weken op de schillen bij 27-29°C met

délestage en remontage, warme naweking, 12-14 maanden rijping op barriques, waarvan

30% nieuw – prima stijl en kwaliteit, klasse!

****+ Empyrée 2007

100% malbec, 35-40 jaar oude stokken, oude alluviale bodem met kiezel en rode klei, ’s

nachts mechanisch geoogst, koude inweking, 4 weken op de schillen met warme

naweking, 24-30 maanden nieuwe barrique – prachtige geur, elegant en animaal, in de

smaak een goede structuur met zachte tannines

Domaine de Cause www.domainedecause.fr Martine en Serge Costes namen dit domein in 1994 over van de ouders van Martine. Het

ligt op 40 km ten westen van de stad Cahors, op de hogere Coteaux. De wijngaarden –

15 ha met 20 percelen rond de winery – hebben het fameuze terroir sidérolithique,

bestaande uit klei en kiezel dooraderd met ijzererts. Martine en Serge zijn op weg naar

biologische wijnbouw. Er wordt vrij laat geoogst, zodat de druiven zeer rijp zijn. Dat

houdt wel een risico in, er kan rot optreden. Maar als het meezit, zijn de wijnen ronder,

vetter en complexer.

****- Malbec 2011

100% malbec van gemiddeld 15 jaar oude stokken, mechanisch geoogst, 11 dagen

vergist met 6 pigeages, gevolgd door 9 dagen warme naweking, 18 maanden opvoeding

op cuve – zeer levendig fruit, elegant en erg goed in balans met de zachte tannines en

de frisse zuren

****- La Lande Cavagnac 2012

100% malbec van gemiddeld 30 jaar oude stokken, mechanisch geoogst, 10 dagen

vergist bij 24°C met de eerste dagen 8 pigeages, gevolgd door 15 dagen warme

naweking, 85% kreeg 15 maanden opvoeding op barriques, waarvan 1/3 nieuw – fris en

lenig fruit, lichtvoetig door verstandig houtgebruik

****+ Notre Dame des Champs 2010

100% malbec van gemiddeld 45 jaar oude stokken, mechanisch geoogst, 13 dagen

vergist bij 25°C met 6 pigeages, gevolgd door 13 dagen warme naweking, 24 maanden

opvoeding op nieuwe barriques – prachtige wijn, overtuigt direct, voorbeeldig evenwicht,

perfecte houtopvoeding, complexe tonen van fruit en specerijen, qua houtgebruik

duidelijk beter dan de 2009 die ik vorig jaar proefde, eveneens met ****+ beoordeelde,

en die nu in vergelijking wel erg veel hout blijkt te bevatten: een blockbuster van oude

stijl met kruidnagel en drogende tannines, meer geschikt voor de Amerikaanse markt

Domaine de Capelanel Sinds 1870 eigendom van de familie Dauliac. In 2001 zette Sébastien Dauliac het bedrijf

voort en volgde een cursus wijnbouw en wijnmaken. Het bedrijf bezit nu 14 ha

wijngaarden op terroir sidérolithique dat rijk is aan ijzer. De eerste gebottelde oogst was

die van 2005. Er worden zowel wijnen met houtopvoeding gemaakt als zonder hout.

****+ Mythique 2011

100% malbec, 70 jaar oude stokken, rendement 40 hl/ha, mechanische oogst, 30

maanden opgevoed op eiken vaten – energieke wijn met bijzondere expressie van

terroir, fraaie klasse

****- Titouan 2011

100% malbec, 60 jaar oude stokken, rendement 30 hl/ha, handmatige oogst, vergist en

opgevoed op betonnen tanks – elegante geur, zeer drinkbaar, heerlijk glas wijn met

uiterst aantrekkelijk fruit, maar helaas ook wat groen

**** Sismique 2012

100% malbec, 50 jaar oude stokken, rendement 40 hl/ha, vergist en 18 maanden

opgevoed op fust, alleen op magnums gebotteld – gesloten en compact, de krachtige

geur en smaak zijn sterk beïnvloed door de ijzerhoudende bodem, prachtige balans,

maar de wijn geeft zich nog lang niet

Château de Cayx www.chateau-de-cayx.com

In 1975 kocht Henri de Monpezat, prins-gemaal van de koningin van Denemarken, dit

18e eeuwse Château. De wijngaarden omvatten 21 ha en liggen boven elkaar op

terrassen, met expositie op het zuidoosten en beschut tegen de noordenwind. Sinds 2008

is de kwaliteit van de wijnen sterk gestegen, door de aanstelling van Guillaume Bardin,

voormalig commercieel directeur bij Rothschild, en Alexandre Gélis, ex-keldermeester

van Château Lagrézette. Het werk in de wijngaarden werd sterk verbeterd, installaties en

apparatuur werden vernieuwd, koude inweking en langer verblijf op de schillen werden

geïntroduceerd. Maar het belangrijkste was de introductie van selectie per perceel en

vinificatie per plot. Vervolgens was het mogelijk om aparte cuvées uit te brengen.

****- Cuvée Majesté 2011

100% malbec, gemiddeld 35 jaar oude stokken op een kegel van neergestort

kalkgesteente, handmatige oogst, vergist op foeders met pigeage, 18 maanden nieuw

hout – zeer fraai en compleet glas wijn met levendigheid, veel karakter en excellente

tannines

Château du Cèdre www.chateauducedre.com

De broers Pascal en Jean-Marc Verhaeghe volgden in 1987 hun vader op in dit bedrijf. In

de periode daarna werden hun wijnen steeds geconcentreerder en kregen tegelijk meer

zuiverheid. In de kelder wordt gevinifieerd zoals bij witte Bourgogne, met vergisting in

eiken vaten van 500 liter. Vervolgens rijpt de wijn in dezelfde vaten. Daardoor integreert

het hout volledig in de wijn. In 2009 werd een Ecocert certificaat verworven voor

biologische wijnbouw. De broers stonden in 1999 aan de wieg van een handvest voor

kwaliteit, dat intussen door een aantal wijnboeren wordt onderschreven.

****- Le Cèdre 2011

100% malbec, gemiddeld 40 jaar oude stokken, op een klei-kalk bodem, handmatige

oogst, vergisting en 24 maanden opvoeding op 500 liter vaten, waarvan 80% nieuw –

krachtige, geparfumeerde neus van rijp fruit, overtuigende zachte smaak, frisse, zuivere

finale

**** GC 2011

100% malbec, gemiddeld 55 jaar oude stokken, op een klei-kalk bodem, rendement 25

hl/ha, handmatige oogst, vergisting en 27 maanden opvoeding op 500 liter vaten,

waarvan 80% nieuw – het hout is volkomen opgenomen door het fruit waardoor een

sublieme balans is ontstaan, alles is op hoog niveau aanwezig

Château de Cénac www.pelvillain-freres.com

De familie Pelvillain bezit behalve Château de Cénac (7 ha) op het kalkplateau ook het in

de vallei gelegen Château du Port (16 ha) en Domaine du Théron in de vallei bij

Prayssac. Verder 13 ha waarvan eenvoudige, meer commerciële wijnen komen. De drie

broers Didier (vinificatie), Arnaud en Francis (wijnbouw) hebben de leiding. Sinds ze in

het jaar 2000 besloten om hun wijnen voor export aan te bieden, is de kwaliteit van de

wijnen drastisch omhoog gegaan. Ze onderschreven het handvest ‘Cahors Excellence’

van collega Pascal Verhaeghe. Behalve de traditionele wijnen werden nieuwe cuvées

geproduceerd die snel drinkbaar zijn en veel succes hebben.

***(*) Château de Cénac Prestige 2011

100% malbec, gemiddeld 31 jaar oude stokken, klei-kalk bodem, rendement 45 hl/ha,

handmatige oogst, handmatige ontsteling door de druiventrossen over een grof rooster

te wrijven, 10 dagen vergisting met pigeage, 12 maanden opvoeding op barriques –

prachtige, karaktervolle geur met vulkanische aspecten, krachtige, minerale smaak met

zacht fruit en flinke tannines

Château de Chambert www.chambert.com

Omdat dit een van de weinige biodynamische producenten van Cahors is en met 65 ha

een van de grootste van het zuidwesten van Frankrijk, besloot ik om dit domein te

bezoeken. Het kasteel te Floressas bestaat al sinds 1690 en biedt uitzicht op het hoogste

plateau van de streek (300 m).

Philippe Lejeune, die in Parijs een fortuin verdiende met de ontwikkeling van software,

kocht in 2007 het Château. Oenoloog is Vincent Neuville, consultant is Stéphane

Derenoncourt. De wijngaarden werden gerenoveerd, tannat werd deels vervangen door

malbec. De volgende stap was omschakeling naar biologische wijnbouw en later naar

biodynamie.

De kalksteenbodem op het plateau is van het type kimmeridgien, maar op de top zijn ook

stukken met klei en wat ijzer. In de oertijd bevond zich hier een tropisch woud. De paden

in de wijngaarden zijn met verschillende graansoorten begroeid, wat zorgt voor

natuurlijke compost. De wijngaard is verdeeld in 100 percelen. Sommige presteren beter

in een nat jaar, andere in een droog seizoen. Behalve malbec, tannat en merlot staat er

op kleibodems ook chardonnay. Het waait hier op het plateau altijd iets, zodat er weinig

rot voorkomt. En het is ’s nachts kouder dan in de vallei. Dat zorgt voor fijnere tannines,

flinke zuren en meer aroma’s, terwijl de wijnen van de vallei zwaarder en rijper zijn.

Philippe Lejeune

Philippe vertelt ons dat hij geen paarden in de wijngaard gebruikt, maar kleine tractors.

Hij geeft de wijnstokken geen voeding, dat doet de natuur zelf. Wijnstokken presteren

het beste zonder stress. Te veel water en voedsel zorgen voor rot en ziektes. De oogst is

voor een derde handmatig, met sortering bij binnenkomst. Er wordt volledig ontsteeld,

met machines of met de hand.

Tijdens een rondgang door de vinificatiehal zien we dat het zwaartekracht principe wordt

gebruikt. Geen koude inweking vooraf, geen thermovinificatie, maar wel vergisting met

natuurlijke gisten. Bij de topcuvées wordt de extractie beëindigd voordat teveel alcohol is

gevormd. Goede tannines zitten immers in de schillen, niet in de pitten. Pigeage naar

densiteit. Uit de 13e eeuw stamt de ondergrondse barrique kelder. De wijnen van de

diverse percelen worden apart opgevoed. Barriques van verschillende vatenmakers

zorgen voor complexiteit. De wijnen liggen maximaal 14 maanden op hout.

Maar de waarheid zit onder de kurk. En die was na dit verhaal toch wat teleurstellend, de

wijnen maakten het vaak niet waar.

*** Château de Chambert 2009 – vlezig en lenig, correct

***+ Château de Chambert Grand Vin 2009 – krachtig, inkt, as, te veel hout,

drogende tannines

***+ Château de Chambert Fruité Gourmand 2012 – fruitig, expressief, puur

***(*) Château de Chambert 2007 – stevig, rijp, ontwikkeld, nog veel reserve

***(*) Château de Chambert 2001 – verbruining, geur en smaak van een oude wijn,

chocolade, specerijen, ouderwetse stijl, stort nog niet in elkaar

****- Château de Chambert 2003 – opvallend paarsrood, krachtige geur van inkt,

specerijen en toast, ondanks 14% alcohol toch voldoende zuren, nog zeer jeugdig, veel

zuren en krachtige tannines, onverwacht geslaagd in dit hete oogstjaar

Château Combel La Serre Dit is al sinds 1900 een familiebedrijf. Het bevindt zich op 17 km van de stad Cahors op

het plateau van Cournou. De malbec staat hier in 3 wijngaarden, elk met een ander

bodemtype: resp. kalk-klei, rode klei en sidérolithique, in totaal 22 ha. In 1998 heeft de

familie Ilbert de leveringen aan de Cave Coopérative beëindigd en is men zelf gaan

bottelen.

Zoon Julien heeft momenteel de leiding. Hij begon in 2001 met rendementsverlaging

door groene oogst, bladuitdunning en verwijdering van valse scheuten onder aan de

wijnstok, wat hem niet in dank werd afgenomen door zijn grootvader. In 2005 bracht

Julien zijn eerste volledig zelf geproduceerde wijnen op de markt.

De druiven worden rijp geplukt, maar niet overrijp. De wijnen van de 3 verschillende

percelen worden apart gevinifieerd. Koude inweking vooraf en niet te veel extractie

zorgen voor frisse, drinkbare wijnen.

**** Elite 2009

100% malbec, gemiddeld 45 jaar oude stokken, op oude onderstokken geënt zodat de

energie komt uit het oude wortelsysteem, ijzerhoudende rode kleibodem, rendement 25

hl/ha, handmatige oogst, vergist in open tanks met 3 maal daagse pigeage, 15 maanden

opvoeding op nieuwe barriques met de eerste 3 maanden batonnage – stevig, mineraal,

krachtig, het ijzergehalte is te proeven, echte terroirwijn met fraai evenwicht

Domaine Cosse Maisonneuve Matthieu Cosse en Catherine Maisonneuve komen niet uit het vak. Ze hebben geen

wijngaard geërfd en van huis uit geen kennis van wijnbouw of –productie meegekregen.

Hun liefde voor wijn ontstond door lezen, passie en veel proeven. Matthieu begon al op

14-jarige leeftijd met het aanleggen van een wijncollectie.

Ze ontmoetten elkaar tijdens een opleiding oenologie. Ze werden beïnvloed door de

ideeën en terroirwijnen van Marcel Deiss. Hun eerste wijn, geproduceerd in de kelders

van een collega in Cahors, werd uitstekend beoordeeld. Daarop kochten Matthieu en

Catherine de wijngaarden van een klein domein in Prayssac en zetten met kleine

rendementen de nodige stappen richting biodynamie. Het bleek een sublieme terroir te

zijn met sidérolithique bodem. Momenteel bezitten Matthieu en Catherine 18 ha

wijngaarden bij de plaats Lacapelle-Cabanac, op het plateau, op puinhellingen en op de

hoge terrassen. Importeur: Karakter Wijnimport (Samir Doueiri).

****+ Les Laquets 2011

100% malbec van 40 jaar oude stokken

****(*) La Marguerite 2011

100% malbec van 10 jaar oude stokken op een terroir waar ze in geloofden, en al die

jaren minutieuze arbeid verrichtten – zeer bijzonder, met nog meer vineuze structuur en

nog meer karakter, werkelijk superbe, de stokken zijn in verhouding nog jong, maar

deze wijn bewijst nu al dat biodynamische wijnbouw wijnen kan opleveren van de

allerhoogste kwaliteit

Conclusie: jammer dat ik - in plaats van het eveneens biodynamische Château de

Chambert - niet Domaine Cosse Maisonneuve heb bezocht. De geproefde wijnen zijn van

een klasse apart. Ook de wat meer eenvoudige wijnen Le Combal 2009 en La Fage

2010, die uitblonken door grote zuiverheid en precisie.

Château Eugénie Reeds bezocht in 2013, zie verslag.

****- Pierre Le Grand 2011

85% malbec, 15% merlot, gemiddeld 25 jaar oude stokken op het 2e en 3e terras en

halverwege de Coteaux, kalk-kiezel bodem, mechanisch geoogst, vergist gedurende 10-

15 dagen met remontage en délestage, 12 maanden opvoeding op rvs tanks en eiken

vaten – mooi fruit, zachte tannines, uitstekend in balans

**** Cuvée Réservée de l’Aïeul 2011

90% malbec, 10% tannat, gemiddeld 40 jaar oude stokken op het 3e terras en van de

coteaux – veel concentratie, stevigheid en diepgang, fraaie balans

Château de Gaudou www.chateaudegaudou.com

De 36-jarige Fabrice Durou is de 7e telg van de familie sinds de vestiging in de omgeving

van Vire sur Lot, dat door Michel Bettane het Beverly Hills van Cahors wordt genoemd.

Fabrice Durou

Vanaf het jaar 2000 heeft hij de stijl van de wijnen gemoderniseerd, zodat ze niet meer 6

jaar hoeven te worden bewaard alvorens toegankelijk te zijn. Die verandering had vooral

plaats in de wijngaard: lagere rendementen, rijpere druiven met meer zuiverheid,

concentratie en aromatische expressie. In de kelder ging het vooral om zo min mogelijk

ingrepen en minder extractie. Voortaan waren vooral de wijngaard en het terroir aan het

woord.

Château de Gaudou presenteert zeven verschillende cuvées, waarvan twee

prestigewijnen van 100% malbec uit individuele wijngaarden. Maar ook een topwijn

zonder houtopvoeding. In de nieuwe kelder kan tijdens de vinificatie worden volstaan

met uitsluitend pigeage, waardoor een zachte extractie plaats heeft met als resultaat

diepte en finesse van de wijn.

Fabrice streeft naar opname van witte wijn in de AOP. Dat was vroeger ook het geval,

vooral in de 16e en 18e eeuw, en die wijnen werden toen ook geëxporteerd. Er zijn in de

heuvels van Cahors terroirs met kalkbodem en kimmeridgien die uitstekend geschikt zijn

voor witte wijn. Importeur van Château de Gaudou: Colaris.

***- Blanc de Noir de Malbec 2013, IGP Côtes du Lot

Droge witte wijn van 100% malbec, de eerste editie. Vroeg geoogst aan het begin van de

rijpheid, te vergelijken met verjus. Van een kalkbodem, de pulp van malbec is hier wit.

Gevinifieerd als witte wijn. Enkele collega’s zijn ook van plan om een dergelijke witte wijn

te gaan maken en gaan dan gebruik maken van de kennis van Fabrice. – florale geur,

iets groen en onrijp, de beendroge smaak is aangenamer dan de geur, citrus,

droogbloemen, iets fenegriek, goede zuurgraad, origineel, zal het erg goed doen bij

oesters, wellicht hebben volgende jaargangen meer vulling en karakter

fossiel uit de kalkbodem, waar ooit een zee was

***(*) La Charmeuse 2012, IGP Côtes du Lot

Zoete witte wijn van sémillon met wat sauvignon blanc, geoogst in oktober (één

plukgang), in een perceel druiven met botrytis, in een ander perceel met passerillage

(indroging), deze wijn wordt hier al 10 jaar gemaakt, rendement 20 hl/ha – licht

goudgeel, geur en smaak van citrus, kweepeer en perzik met goede botrytis, rijp en in

balans, heerlijk fruit, evenwichtig

***(*) Gaudou Premier Grain 2013

Rosé van 100% malbec – aantrekkelijke, zuivere geur, prima smaak met goed fruit en

voldoende vulling, geen restzoet, fris en levendig, zeer geschikt voor de Nederlandse

markt

***(*) Grande Lignée 2011

85% malbec, 15% merlot, 30-60 jaar oude stokken, bodem van zand en klei op het 3e

terras, geoogst met de nieuwste machine van Pellenc (met sorteertafel), korte koude

inweking vooraf, 5 weken op de schillen, 14 maanden nieuwe Franse barriques – kruidige

geur, heeft lucht nodig, kruidige smaak, zoetig fruit, zeer floraal, koffie, toast, tabak,

hazelnootbitters na, uitstekende wijn bij vlees van de grill

**** Renaissance ‘Cuvée Boisée’ 2011

100% malbec, gemiddeld 45 jaar oude stokken, bodem van zand en klei op het 3e terras,

geoogst met de nieuwste machine van Pellenc (met sorteertafel), korte koude inweking

vooraf, 4 weken op de schillen, 18 maanden opgevoed op barriques van Frans eiken –

diepe fruitgeur met specerijen, vrij krachtig en verfijnd, krachtige, frisse smaak met

complex fruit van bosaardbeien, chocolade, rook, hazelnoten en kaneel, alles fijn

gedoseerd, lange finale

**** Le Sang de la Vigne 2012

100% malbec, gemiddeld 40 jaar oude stokken, bodem van zand en klei op het 3e terras,

geoogst met de nieuwste machine van Pellenc (met sorteertafel), korte koude inweking

vooraf, 5 weken op de schillen, opgevoed op betonei – prachtige geur van puur fruit,

sappig helder fruit in de smaak, alles is er en je mist absoluut geen hout, moderne stijl

****+ Réserve Caillau 2011

Net gebotteld. 100% malbec, ruim 60 jaar oude

stokken (pre-phylloxera op Amerikaanse

onderstokken), bodem van zand en klei op het 3e

terras, handmatig geoogst met het oog op 2 dagen

macération carbonique, rendement minder dan 20

hl/ha, handmatige ontsteling, vergisting met

regelmatige pigeage met de hand, 24 maanden

rijping op 20 hl foeders van nieuw Frans eiken –

prachtige wijn met finesse en geraffineerde klasse,

een zeer fijn fruit met veel diepte en fraai afgeronde

tannines, zuiver, complex en nog vrij gesloten,

aangenaam bij kalfsvlees

Château Haut Monplaisir www.chateau-haut-monplaisir.com

Cathy en Daniel Fournié hebben dit wijngoed, met 15 ha wijngaarden op het 3e terras, in

1998 overgenomen van de ouders van Cathy. Tot die tijd werd alle wijn nog verkocht aan

handelaren. Ze wisten niets van wijnbouw, maar buurman Pascal Verhaeghe hielp hen

met adviezen, apparatuur en commercialisering.

Groene oogst en bewerking van de bodem in plaats van chemicaliën waren de volgende

stappen. De wortels groeiden dieper de grond in, de bodem werd gezonder en met het

ouder worden van de wijnstokken was een groene oogst minder grondig nodig. Vanaf

2009 is de wijnbouw – inmiddels 30 ha - biologisch, met Ecocert certificering vanaf 2012.

Vanaf dat moment werden de wijnen mineraal en kruidig, met nuances van krijt, zachte

tannines, zuiver fruit en meer lengte.

Daniel is trots op zijn zelf ontworpen machine zien voor bestrijding

Omdat de bodem zo gezond is, worden de druiven steeds rijper en de wijnen steeds

zachter. In het slechte jaar 2013 is het daardoor slechts bij een of twee cuves nodig

geweest om te chaptaliseren. Maar het rendement van 2013 is met 20 hl/ha erg laag,

zeker vergeleken met de 45 hl/ha van 2011. Daniel wil nog verder gaan, naar

biodynamie. Hij laat ons vol trots zijn zelf ontworpen machine zien voor bestrijding.

Behalve malbec staat hier sinds 2005 ook 3 ha met chardonnay, viognier, len de l’el en

petit manseng. Drie jaargangen liggen nog te rijpen, ze worden pas gebotteld als de wijn

op dronk is. De jaarlijkse productie bedraagt 120.000 flessen rood, 20.000 wit en 10.000

rosé. De Nederlandse importeurs zijn Ahold en Cave de Wittenberg.

****- Pur Plaisir 2010

100% malbec, gemiddeld 45 jaar oude stokken, kalk-klei bodem met rolkeien,

mechanische oogst met handmatige selectie, vergist op open vaten van 500 liter, en na

het afsluiten daarvan 24 maanden erin opgevoed – zeer levendige, pittige geur van

prachtig fruit, viooltjes en peper, de smaak is krachtig en lenig, met specerijen en

koriander, maar heeft helaas – zoals bij meer wijnen van 2010 – ook iets groens

Daniel Fournié

Château de Haute-Serre www.hauteserre.fr

Dateert uit de middeleeuwen. In 1970 gekocht door Georges Vigouroux. De wijngaard –

een aaneengesloten stuk op 300 m hoogte - werd na 1970 herplant met 250.000 malbec

stokken. In 1975 werd daarvan de eerste nieuwe wijn geproduceerd. Zoon Bertrand-

Gabriel Vigouroux heeft nu de leiding. Hij bezit ook Château Leret Monpezat, Château de

Mercuès, Château Pech de Jammes en SAS Paul Bertrand en is tevens voorzitter van de

UIVC.

***(*) Château de Haute-Serre 2011

Alc. 15%. Bessen, inkt en iets kruidnagel. Uitstekende wijn met een hechte balans, veel

karakter en concentratie. Van de 20 wijnen in de middenklasse vond ik dit de meest

geslaagde.

***(*) Géron Dadine du Château de Haute-Serre 2010

100% malbec, gemiddeld 30 jaar oude stokken, klei-kalk bodem met veel stenen op de

coteaux – soepel met body en elegant spel, uitstekend

Château Lamartine www.cahorslamartine.com

Is al ruim 100 jaar gevestigd in Soturac, in het uiterste westen van de AOC Cahors, waar

de invloed van de Atlantische Oceaan het sterkste is en het groeiseizoen het vroegste

begint en er 3 weken eerder wordt geoogst. Het wijngaardbezit omvat 35 ha, merendeels

op de hoogste terrassen maar ook op een terroir van zandsteen op het kalkplateau.

****+ Château Lamartine Expression 2011

100% malbec, gemiddeld 40 jaar oude stokken, 40 dagen op de schillen met pigeage en

aan het einde microbullage, 20 maanden op nieuwe barriques met batonnage – grote

klasse, alles is ingepakt in het geconcentreerde fruit, zeer mooi en spannend geheel

Château de Mercuès www.g-vigouroux.fr

Het paradepaardje van Bertrand-Gabriel Vigouroux. Wijngaardbezit 35 ha, tevens Relais

& Châteaux, waar een van de diners plaatsvond.

****(*) Icone WOW du Château de Mercuès 2010

100% malbec, gemiddeld 25 jaar oude stokken, arme kalk-klei bodem op grindterrassen,

rendement 20 hl/ha, 18 maanden nieuwe barriques – wedstrijdbeest, het hout is niet

terug te vinden achter het enorme fruitconcentraat, kolossale wijn met enorme lengte

Château Pech de Jammes www.pechdejammes.fr

Eveneens eigendom van Bertrand-Gabriel Vigouroux. Wijngaardbezit 5 ha, het geheel

omgeven door muren.

**** Pure Malbec by Pech de Jammes 2011

100% malbec, gemiddeld 30 jaar oude stokken, kalk-klei bodem met veel grind op het

zuidwesten, rendement 26 hl/ha, 18 maanden nieuwe barriques – soepele wijn met veel

extract en een metalig mondgevoel, zeer goed

SAS Paul Bertrand www.paulhobbsimports.com/Wines/Crocus

Joint venture van Bertrand-Gabriel Vigouroux en consultant Paul Hobbs.

**** Crocus 2011

100% malbec, gemiddeld 25 jaar oude stokken, kalk-klei bodem met veel grind resp.

arme kalk-kiezel bodem op grindterrassen, 18 maanden barriques, waarvan de helft

nieuw – uitstekende stijl met gespierde kracht

Château Vincens www.chateauvincens.fr Reeds bezocht, zie verslag van 2013.

****(*) La Parcelle Oubliée 2009

Complexe wijn van echte klasse, prachtig fruit met een pepertje

Chili en Argentinië

Tijdens een diner op Château de Mercuès presenteerden de

genodigde wijnproducenten uit Chili en Argentinië hun Malbec

wijnen.

****(*) Single Vineyard Malbec San Carlos Estate

2010, Viú Manent

100% malbec van ruim 80 jaar oude stokken in de 150 ha

grote San Carlos de Cunaco wijngaard in Colchagua, op 240

m hoogte. Alluviale bodem met een diepe, zeer poreuze,

gemiddeld vruchtbare bovenlaag van zand en klei.

Handmatige, selectieve oogst met 2e selectie bij aankomst.

Een week koude inweking, vergist bij 27-29°C met 4-5 maal

overpompen per dag, 10 dagen naweking. 15 maanden

rijping op barriques van Frans eiken, waarvan 45% nieuw.

Alc. 15%. – Prachtige wijn met zeer mooi fruit van zwarte en

blauwe bessen met verse pruimen, fluwelen tannines,

volledig opgenomen hout en ook qua alcolhol prima in balans.

**** Altos Las Hormigas Malbec Reserve 2012

100% malbec van kalkbodems in Uco Valley, kalksteen

bodems op afzettingen van de Tunuyan rivier in Altamira, alluviale terrassen van Arroyo

Grande in Vista Flores en alluviale, kalkachtige hoogvlakte van Gualtallary. Handmatige

oogst met selectie, vergisting met autochtone gisten en pigeage, zonder teveel extractie.

Geen correctie van zuurtegraad. 18 maanden opvoeding op niet getoaste foeders van

3.500 liter, 6 maanden flesrijping. Alc. 14,2%. – Stevig en lenig, zachte tannines,

complexe wijn