calculus 1

26
L‹M‹T Limit Sa¤dan ve Soldan Limit Özel Fonksiyonlarda Limit Limit Teoremleri Belirsizlik Durumlar› Örnekler ÜN‹TE II

Upload: bora

Post on 21-Nov-2015

70 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

calculus notes

TRANSCRIPT

  • LMT

    Limit

    Sadan ve Soldan Limit

    zel Fonksiyonlarda Limit

    Limit Teoremleri

    Belirsizlik Durumlar

    rnekler

    NTE II

  • 56

    MATEMATK 5

    BU BLM NASIL ALIMALIYIZ?

    * n bilgi olarak lise II snf Matematik konusundaki trigonometri bilgisine ihtiyacnz olacak.

    * Birinci blm ok iyi kavrayp bu blme geiniz.

    * Tanmlar ok dikkatli okuyun.

    * rnek ve zmlerini ok iyi inceleyin yazarak aln.

    * Blm sonundaki deerlendirme sorularn zmeniz yararnza olacaktr.

    Bu blm altnzda (bitirdiinizde),

    * Bir fonksiyonun limitinin ne olduunu renip kavrayacaksnz.

    * Fonksiyonun limiti varsa sadan ve soldan limitlerinin eit olduunu renecek ve kavrayacaksnz.

    * zel fonksiyonlar gerek fonksiyon olarak yazp, limitlerine bakmayreneceksiniz.

    * Limit teoremlerini kavrayp, zerinde ilem yapmay reneceksiniz.

    * Trigonometrik fonksiyonlarn limitini kavrayp, problem zme yeteneinizi gelitireceksiniz.

    * Limit hesaplarndaki belirsizlik durumlarn inceleyerek, her belirsizlik durumu iin ayr bir yoldan limit hesabn yapmay reneceksiniz.

    BU BLM NELER AMALIYOR?

  • NTE II

    LMT

    Limit kavram ve tanm, kavram olarak eski olmasna karn, tanmlanmas vekullanlmas ok eski deildir. rnein limit nl teknii ile tanmlanmas vekullanlmas l Alman Matematikisi Eduard Heine (1821-1881) tarafndanolmutur. Limit fizik ve mhendislikte yaygn olarak kullanllr.

    Limit kavramnn rencilere verilmesi, tantlmas, retilmesi ve renilmesi yle okadar da kolay deildir. Bunun iin, limitin tantlmasna nce sezgisel olarakyaklaalm. Daha sonra tam tanmn verelim.

    f(x) fonksiyonu verilsin. x noktas bir a noktasna yeteri kadar yaklasn. x noktasnna noktasna reel eksen zerinde sadan ve soldan olmak zere, iki ynl yaklamvardr.

    .a

    Burada, x deerinin a deerine eit olmas gerekmez. Bir ok durumda, a noktas, f(x)fonksiyonunun tanm blgesinde olmayabilir. Yani, x noktas a noktasna (xa) sadanve soldan yaklarken f(x) fonksiyonu bir L saysna yaklayorsa f(x) fonksiyonununbu a noktasnda limiti vardr denir ve ksaca limit;

    (x noktas a ya giderken f(x) fonksiyonunun limiti L dir, diye okunur.)

    Eer x noktas , a ya yaklarken f(x) fonksiyonu bir L saysna yaklamyorsa,

    f(x) fonksiyonunun limiti yoktur, diyeceiz.

    Yukardaki aklamalar gsteriyor ki, f(x) fonksiyonunun x=a noktasna sadan ve soldan

    yaklamlar iin , f(x) fonksiyonunun deerine eit olmas gerekir. Yani;

    Aksi takdirde bu noktada limit yoktur diyeceiz.

    57

    MATEMATK 5

    \

    x - 1n

    x + 1n

    limxa f(x) = L ile gsterilir.

    limxa- f(x) = L1 ve limxa+ f(x) = L2

    L1=L2= L ise limxa f(x) = L dir.

  • rnek: y = x2 fonksiyonu iin , x noktas 2 deerine yaklarken, y deeri hangi deereyaklar? Bu durumda Reel eksen zerindeki bu 2 saysna sadan ve soldan deerlervererek yaklaalm.

    x y = x2 x y = x2

    1,5 2,25 2,9 8,41

    1,7 2.89 2,5 6,25

    1,9 3,61 2,1 4,41

    1,99 3,9601 2,01 4.0401. . . .. . . .. . . .

    Soldan yaklama Sadan yaklama

    2.Soldan yaklama Sadan yaklama

    Yukarda grld gibi x says, reel eksen zerinde gerek sadan ve gerekse soldan 2 saysna yaklarken y deeri de her iki hlde de 4 saysna yaklamaktadr.

    yleyse olduu kolayca yazlr.

    Benzer olarak deeri var mdr?

    x f(x) = [|x|] x f(x) = [|x|]1,9 1

    0,5 0 1,5 10,6 0 1,4 10,8 0 1,1 10,9 0 1,01 10.99 0 1,001 1

    Soldan yaklama Sadan yaklama

    Grld gibi, soldan yaklalrsa limit deeri 0, sadan yaklalrsa limit deeri

    1 olmaktadr. O hlde,

    58

    MATEMATK 5

    x2 = 4Limx2

    Limx1

    [|x|]

    Limx1

    [|x|] deeri yoktur denir.

  • AR, f : AR bir fonksiyon olsun. aR sabit bir say olmak zere, terimleri A-{a} kmesinde olan ve a ya yaknsayan her ( xn ) dizisi iin (f( xn )) grntdizileri bir LR saysna yaklayorsa. x, a ya yaklarken (xa iin) f fonksiyonunun limiti L dir denir ve limit;

    rnek: f = RR, f(x)= x2 -1 fonksiyonu veriliyor. x, 1 e giderken fonksiyonun limitini bulunuz.

    Yani,

    zm: 1 e soldan yaknsayan dizisi iin,

    Ayrca 1 e sadan yaknsayan dizisi iin,

    O halde ;

    olarak yazlr.

    Pratik yntem ile , limitin var olduu kesin olarak biliniyorsa

    59

    MATEMATK 5

    \Limxa f(x) = L biiminde gsterilir.

    x2 - 1Limx1

    nedir?

    1 - 1n

    f xn = (1+ 1n)2-1 = 1+ 2n +

    1n2

    -1

    = 1n2

    + 2n = 1n2

    + 2. 1n 0

    1 + 1n

    limx1-

    f(x) = limx1+

    f(x) = 0 olduundan

    limx1

    f(x) = 0

    limx1

    f(x) = limx1

    x 2 - 1 =12 - 1 = 0

    f (xn) = (1- 1n )2 - 1 = 1 - 2n +

    1n2

    - 1 = 1n2

    - 2n =1n2

    -2 1n 0

  • 2 - x2, x < 0 isernek: f: R R, f(x) =

    3, x 0 ise

    fonksiyonu veriliyor.

    zm: 0 noktasna soldan yaklarsak, f(x) = 2 - x2

    0 noktasna sadan yaklarsak f(x) = 3 alrz.

    O hlde;

    A R, f = AR bir fonksiyon olsun veA IR olsun.

    60

    MATEMATK 5

    lim f (x)x0

    deerini bulunuz.

    lim f(x)x0-

    = (2 -x2) = 2-limx0-

    02 = 2

    lim f(x)x0+

    =lim 3x0+

    =3

    2 3 olduundan limit yoktur.

    R+ iin x -a < (delta) olduunda f(x)- L < olacak biimde bir()R+ says varsa, xa iin f nin limiti L dir, denir ve f(x) = Llim

    xaeklinde gsterilir.

    \ R+ iin () R+ yleki x -a

  • Bu durumda |f (x) -L |
  • Paral fonksiyonlarda, paralanma noktalarnda (kritik noktalarda) sadan ve soldan limite mutlaka

    baklmaldr.

    rnek: f: RR f(x) =

    zm:

    rnek

    62

    MATEMATK 5

    1. f (x) = f (x) = L ise f (x) = L dr.limxalimxa+

    limxa-

    2. f (x) f (x)limxa-

    ise f (x) yoktur.limxalimxa+

    3. h > 0 olmak zere, f (x) = f (a -h) ve f (x) =lim

    xa+f (a+h) dir.lim

    h0limh0

    limxa-

    4. f (x) varsa bu limit tekdir.limxa

    x2 - 1, x < 0 ise2x+1, x 0 ise

    f(x) nedir?limx0

    f (x) = (x2 -1) =02-1 = -1limx0-

    limx0-

    f(x) = (2x+1) =2.0+1 =1limx0+

    limx0+

    - 1 1 O hldef (x) yoktur.lim

    x0

    ekildeki f (x) fonksiyonun x = 1noktasnda limiti var mdr? Varsanedir?

  • zm

    rnek

    ekildeki f(x) fonksiyonunun x = 1 noktasnda limiti var mdr? Varsa nedir?

    zm

    fonksiyonun limiti vardr. Limit deeri 1 dir.

    Bir fonksiyonun x = x0 noktasnda limitinin olmas iin x = x0 noktasnda tanml olmas gerekmez.

    ZEL FONKSYONLARDA LMT

    Btn zel tanml fonksiyonlarn limiti aratrlrken, verilen zel tanml fonksiyon

    paral fonksiyon olarak yazlmal, sonra sadan ve soldan limit deerlerine baklmal.

    Eer verilen noktada sadan limit deeri soldan limit deerine eit ise 0 noktada limiti

    vardr denir. Aksi hlde verilen noktada limiti yoktur deriz.

    63

    MATEMATK 5

    f(x) =3limx1+

    f(x) =2limx1-

    3 2 olduundan f(x) yoktur.limx1

    f(x) =1limx1+

    f(x) =1limx1-

    f (1) = Tanmsz

    f(x) =1limx1

  • rnek:

    zm: f(x) = Sgn(x -2) fonksiyonunu paral fonksiyon olarak yazarsak.

    x - 2 = 0

    x = 2

    - 1 1 olduundan x = 2 noktasnda limit deeri

    yoktur denir ve diye ifade edilir.

    rnek:

    zm:

    olur. 4 3 olduundan limit yok.

    rnek

    64

    MATEMATK 5

    Sgn(x-2) = ?limx2

    -1, x< 2 isef(x) = 0, x= 2 ise

    1, x> 2 ise

    f(x) =-1limx2-

    f(x) =1limx2+

    sgn (x -2) yokturlimx2

    x + 2 = ?limx2+

    f(x) = 4limx2+

    f(x) = 3limx2-

    x- 4 = ?limx4

    f (x) = x+2 = x + 2x2+ x = 2x2- x = 1olduunu dnrsek

  • zm:

    rnek:

    zm:

    rnek:

    zm:

    f (x) = x- 4 fonksiyonunu paral fonksiyon olarak yazalm. -x + 4 , x < 4 isex -4 = 0 , x = 4 ise x - 4 , x > 4 ise

    f(x) = - x + 4 = - 4 + 4 = 0limx4-

    f(x) = 4limx4

    limx4-

    f(x) = ( x - 4) = 4 - 4 = 0limx4+

    limx4+

    65

    MATEMATK 5

    xx = ?limx0

    - 1 , x < 0xx =limx0 Tanmsz, x = 0

    1 x > 0

    f(x) = 1 = 1limx0+

    limx0+

    f(x) = ( -1) = -1limx0-

    limx0-

    1 -1 olduundan xxlimx0 yoktur.

    cos xlimx

    2

    = ?

    cos x, 0 x < 2

    cos x = -cos x,

    2 < x

    cos x = (- cos x) = -cos 2

    = 0limx(

    2)+

    limx(

    2)+

    cos x = (cos x) = cos 2

    = 0limx(

    2)-

    limx(

    2)-

    O hlde (cos x) = 0limx(2)

  • rnek:

    zm :

    rnek:

    zm :

    LMT TEOREMLER

    A R, f: AR ve g : AR iki fonksiyon olsun.

    66

    MATEMATK 5

    f(x) =xx - Sgn 2x - 1 ise f (x) nedir?limx0-

    f (x) = - 1 - Sgn [|2. - 0.001 - 1|] = -1 - Sgn ( -0,002 -1) = -1+1 = 0limx0-

    f (x) = 1 - Sgn [|2. 0.001 - 1|] =1 -1 = 0limx0+

    olduundan f (x) =0limx0

    2 - x x2 - 4

    +Sgn 3x + 4

    x + 2 = ?lim

    x2+

    x 2+ iken 2-x = -2+x

    Sgn (3x+4) = 1

    x+2 = 4 dr.

    f(x) = L1 , g(x) = L2 ve IR ise limxalimxa

    1) fg (x) = f(x) g(x) = L1 L2limxa limxa limxa

    2) f (x) = f(x) = . L1 limxa

    limxa

    3. f .g (x) = f(x) . g(x) = L1 .L2limxa limxa limxa

    4) xA iin g(x) 0 ve L2 0 ise

    fg(x) =

    f(x) limxa

    g(x) limxa

    =L1L2

    limxa

    x-2(x-2) (x+2)

    +Sgn 3x + 4

    x + 2 =lim

    x2+

    = 14

    + 14

    = 12

  • rnekler

    TEOREM

    rnek:

    rnek:

    rnek:

    rnek:

    67

    MATEMATK 5

    a) (2x +3) = 2x+ 3limx1

    limx1

    limx1

    = 2.1 + 3 = 5b) 3x2 - 2x + 2 = 3x2 - 2x + 2lim

    x1 lim

    x1limx1

    limx1

    = 3 x2 - 2 x + 2limx1

    limx1

    limx1

    = 3 (1)2 - 2. (1) + 2

    = 3 - 2 + 2 = 3

    c) x2+4

    x - 2 =

    x2+4limx1

    x - 2limx1

    = 1+41 -2

    = 5- 1

    = - 5limx1

    d) 3x + sgn x2- 1 + [| x - 12

    |] limx2

    = (3x) + sgn (x2 - 1) + [| x - 12

    |]limx2

    limx2

    limx2

    = 6 + 1 + 1 = 8

    1. f(x) =| f(x)| dir.limxa

    limxa

    2. cf(x) = cxalim f (x)

    limxa

    3. a) n bir ift doal say ve f(x) 0 ise f(x)

    nlimxa

    = f(x)limxa

    n

    b) n bir tek doal say ise f(x)

    nlimxa

    = f(x)limxa

    n dir.

    4. logb f(x)limxa =logb f(x)limxa dir

    x-2 = x-2 = 0limx2

    limx2

    3x2=

    limx2

    3x2 limx2 = 34 = 81

    xlimx4

    = lim xx4

    = 2

    x2 -13

    limx2

    = x2 -1limx2

    3 = 33

  • rnek:

    AR ve f : AR bir fonksiyon olsun.1. (xn), (xn) iin (f(xn)) L1 ise x iin f fonksiyonunun limiti L1 denirve

    2. (xn), (xn) iin (f(xn)) L2 ise x iin f fonksiyonunun limiti L2 denir ve

    rnek:

    rnek:

    Teorem:

    rnek:

    68

    MATEMATK 5

    (lnx) = ln lim xxe

    limxe

    = lne = 1

    (f (x) = L1limx

    biiminde gsterilir.

    f (x) = L2limx -

    eklinde gsterilir.

    1x = 0limx

    2+x1-x

    = - 1 + 31- x

    limx

    limx

    = (- 1) + 3-1+x

    limx

    limx

    = -1 +0 = -1a < 1 ise ax = 0 dr.lim

    x

    13

    x = 1

    3x = 0lim

    x lim

    x

    \

    x +2-x +1

    = -1 + 3-x + 1

    Geniletilmi reel saylarda ilem ve zellikleri:a olsun1) a. = 2 ) + =

    3 ) = belirsiz

    4 ) - = belirsiz5 ) - a = 6 ) 0 = belirsiz7 ) 00 = belirsiz

    Polinom eklindeki ifadelerde x iin limit hesabkR, nN +

    f(x) = axn + bxn-1 +cxn-2 + ....+ kf (x) = a + bx +

    cx2

    + ...... + kxn

    = n. alim xnx

    limx

    Pratik kuralp(x)Q(x)

    , Q (x) 0limxEer, der p(x) > der Q(x) ise limitin deeri veya - dur.Eer, der p(x) = der Q (x) ise en byk dereceli terimlerin katsay-larnn blmEer der p (x) < der Q(x) ise limitin deeri 0 dr.

  • TRGONOMETRK FONKSYONLARIN LMT

    Teorem: a,b,cR olmak zere,

    3- 9 aras ifadelerin anlamlar trev konusunda l Hospital kural ile daha iyi anlalacaktr.

    BELRSZLK DURUMLARI

    Limit hesaplamalarnda ,

    69

    MATEMATK 5

    1. sin x = sin alimxa

    2. cos x = cos alimxa

    3. xsin x

    = 1limx0

    4. sin xx = 1limx0

    5. tanxx = 1limx0

    6. tan bxsin cx

    = bc limx0

    7. sin bxsin cx

    = bc limx0

    8. tan bxtan cx

    = bc limx0

    9. sin bxtan cx

    = bc limx0

    00

    , , 0., - , belirsizlik durumlarn grelim

    f(x)g(x)

    iinf(x)lim

    xa

    g (x)limxa

    = 00

    olmas durumunda pay ve payda da (x-a) arpanlimxa

    var demektir.

    A) 00

    biimindeki belirsizlikler.

    Pay x - a). f1 (x) payda da (x -a) . g1 (x ) eklinde arpanlarna ayrlrsa

  • hline gelir. Eer yine hlinde ise ayn yol ile pay ve payda arpanlarna ayrlr.

    rnek:

    rnek:

    rnek:

    durumunda pay ve payda en yksek dereceli x parantezine alnp ksaltmalar yaplr velimit hesabna geilir.

    rnek:

    70

    MATEMATK 5

    f (x)limxa

    g (x)limxa

    =(x -a) f1 (x)limxa (x- a) g1(x)limxa

    =f1 (x)limxag1(x)limxa

    00

    x2 - 4x - 2

    = 4 - 42 - 2

    = 00

    belirsiz.limx2

    (x -2) (x + 2)x - 2

    = x + 2 = 4limx2

    limx2

    x2 - x - 2x + 1

    =-1 2 - -1 - 2

    -1 +1 = 1 + 1 - 2

    0 = 0

    0 belirsiz.lim

    x-1

    (x +1) (x - 2)x + 1

    = x - 2 = -1 - 2 = - 3limx-1

    limx-1

    y3 - x3

    y2 - x2 =

    y3 - y3

    y2 -y2 = 0

    0 lim

    xy

    (y -x) y2 + yx + x2

    (y- x) (y + x) =

    y2 + yx +x2y + x =

    y2+y2+y2

    2y lim

    xy lim

    xy

    =3y2

    2y = 3

    2 y

    B) biimindeki belirsizlikler.

    f (x)g (x)

    iin f (x)lim

    x

    g (x)limx

    = limx

    x2+xx2 - x

    = x2+xx2 - x

    = o hlde,limx

    x2+xx2 - x

    = x2 1 + 1x

    x2 1 - 1x lim

    x=

    1 + 1xlimx1 - 1xlimx

    =1 + 1xlimxlimx1 - 1xlimxlimx

    = 1+01- 0

    = 1limx

    1x = 0 limx

  • rnek:

    rnek:

    C) - BMNDEK BELRSZLK

    rnek:

    zm

    71

    MATEMATK 5

    3x4- 7x2+33x2 - 5x + 7

    = o hlde,limx

    x4 3 - 7x2

    + 3x4

    x2 3 - 5x +7x2

    =x2. 3 - 7

    x2 + 3

    x4 lim

    x

    3 - 5x +7x2

    limx

    limx

    =3x2 - 7

    x2 + 3

    x4 lim

    xlimx

    limx

    3- limx

    5x +

    7x2

    limx

    limx

    = - 0 + 03 - 0 + 0

    =3

    =

    x2+ 1x -1

    =- limx-

    x2 1 + 1x2

    x . 1- 1x =

    - 1+01-0

    = - limx-

    f (x) - g (x) iin f(x) - g (x)limx

    = - durumunda f (x)limx

    limx

    ifadesi, elenii olan f (x) + g (x) ifadesi ile arplp blnrse 00

    veya belirsiz-

    lii ile karlalr. Bundan sonra, nceki yntemlerle limit bulunmaya allr.

    x - x ifadesini bulunuz.limx

    x - x = - o hlde,limx

    limx

    (x - x ) (x + x )(x + x)

    = x2 - x

    x + x = bulimx limx durumdan sonra nceki

    yntemlerle

    x2( 1 - 1x )

    x (1 - x-12 )

    = 1-0

    1-0 = lim

    x

    -+ -+ -+

  • rnek:

    zm:

    rnek:

    zm:

    D) 0. BMNDEK BELRSZLKLER

    rnek:

    zm:

    72

    MATEMATK 5

    2x2-1

    - 1x - 1

    ifadesini bulunuz.limx1

    2x2-1

    - 1x - 1

    = - O hlde,limx1

    limx1

    2x2-1

    - 1x - 1

    ( x +1) 2 - x - 1

    x2-1 = - x + 1

    x2-1 = 0

    0 lim

    x1 lim

    x1 lim

    x1

    - (x - 1)(x - 1) (x + 1)

    = -1x + 1

    = - 12

    limx1

    limx1

    x - 2x - 1 deerini bulunuz.limx

    x - 2x - 1 = - o hlde elenii ile arpp blelim.limx

    limx

    x - 2x - 1 x + 2x - 1

    x + 2x - 1 =lim

    x

    = x2 - 2x +1

    x + 2x - 1 = bulunur.limx

    x2 1- 2x +

    1x2

    x 1 + 2x -1x2

    = x = lim

    x lim

    x

    f (x) . g(x) iin f (x) . g (x) = 0. olmas durumunda bu belirsizliklimxa

    limxa

    limxa

    f (x) . g (x) =g (x)

    1f (x)

    ya da f (x)

    1g (x)

    hlinde yazlrsa ya da

    00

    limxa

    limxa

    limxa

    belirsizlikleri hline dntrrz.

    1x . x

    2 -1 limitini bulunuz.limx

    1x x

    2 -1 1x x2 -1 = 0. o hlde,lim

    xlimx

    1x x

    2 -1 =x2 1- 1

    x2

    x = 1 -1 = limx limx

  • zm: x - 11+ x

    =-1 - 1

    1 + (-1)+ =

    -20+

    = - x - 11 + x

    x - 11 + x

    limx(-1)-

    limx (-1)+

    limx(-1)+

    x - 11 + x

    =-1 - 1

    1+ (-1)- =

    -20-

    = + limit yok.limx (-1)-

    LMTE AT RNEKLER

    zm:

    73

    MATEMATK 5

    1) 1x deeri var mdr?limx0

    1x = + ,

    1x = - limx0- limx0+

    1x =

    1x

    1x yoklimx0 limx0-

    limx0+

    2) 1 + x2x

    = ?limx0+

    zm: x > 0 2x = 2x; 1+ x

    2x = 1+ 1

    2 = 3

    2limx0+

    3) 1+ x2x

    = ?limx0-

    zm: x < 0 ise 2x = - 2x

    1+ x2x

    = 1+ x-2x

    = 1- 12

    = 12

    limx0-

    4) x - 11 + x

    deeri var mdr?limx -1

    5) x2

    x deeri var mdr?limx 0

    zm: x2 x =x x limx 0 limx0

    x > 0 ise x = x x < 0 ise x = - x dr.

    o hlde, xx = 1limx0+

    xx = -1limx0-

    xx

    xx = olduundan limit yok.limx0-

    limx0+

    olduundan

  • 74

    MATEMATK 5

    6) Sgn x + (2x-1) deeri var mdr?limx0

    zm: Sgn x + 2x - 1 = Sgn [|0+|] + 2. 0 -1limx0+

    =0 - 1 = -1 Sgn x + 2x - 1 = Sgn [|0-|] + 2 0 - 1lim

    x0-

    = Sgn (-1) + (-1)

    = - 1 - 1 = - 2 - 1 - 2 o hlde limit yok.

    7)x-2x-2

    +Sgn x ifadesini hesaplaynz.limx2+

    zm: (x - 2)x - 2

    + Sgn x = (1 + Sgn x)limx2+

    limx2+

    = 1 + Sgn (2+) = 1+ 1 = 2

    8) 1+21x deeri var mdr?lim

    x0

    zm: 1 +21x = 1+ 2

    10+ = 1 + 2 = 1+ = lim

    x0+

    1 +21x = 1+ 2- = 1 + 1

    2 = 1 limit yoktur.lim

    x0-

    9) x2 - 6x + 9

    x2 - 2x - 3 ifadesini hesaplaynz.lim

    x 3

    10) x - 12x - 2

    ifadesini hesaplaynzlimx 1

    zm: 1 - 12 - 2

    = 00

    = belirsiz.

    x - 12 . ( x - 1)

    = 12

    = 12

    = 2 2

    limx 1

    limx 1

    zm: 32 - 6.3 +9

    32 - 2.3 -3 = 0

    0 belirsiz.

    (x - 3) (x - 3)(x - 3) (x +1)

    = x - 3x + 1

    = 0 4

    = 0limx 3

    limx3

  • 75

    MATEMATK 5

    11) 3+x - 2x2-1

    ifadesini hesaplaynz.limx 1

    zm: 3+x - 2x2 -1

    = 00

    belirsiz.limx 1

    ( 3+x - 2) ( 3+x + 2)

    (x2 -1) ( 3+x +2) = 3 + x - 4

    (x2 - 1) ( 3 + x + 2 lim

    x 1limx 1

    =(x -1)

    (x - 1) (x + 1) ( 3+x +2) = 1

    (x + 1) ( 3+x + 2) = 1

    2 (2+2) = 1

    8limx 1

    limx 1

    12) 2x2- 3x+1

    5x4-2x + 1 ifadesini hesaplaynzlim

    x

    zm: 2x2- 3x+15x4-2x + 1

    = belirsizlimx

    x2 2 - 3x +

    1x2

    x4 5 - 2x3

    + 1x4

    = 2-0+02 5-0+0

    = 2 = 0limx

    13) xcos x deeri var mdr?limx2

    zm: xcos x =2

    cos (2)+

    =

    2

    0+ = +lim

    x(2

    )+

    xcos x =2

    cos (2)- =

    2

    0- = -lim

    x(2

    )-

    xcos x yoktur.limx(2

    )

    15) cos xx deeri var mdr?limx0

    zm: cos xx =cos (0+)

    0+ = 1

    0+ = lim

    x0+

    cos xx yoktur.limx0

    cos xx =cos 0-

    0- = 1

    0- = - lim

    x0-

  • ZET

    Bu blmde, aadaki durumlar rencilere verilmeye allmtr:

    1. Limitin tarihesi, limite sezgisel yaklam ve limitin tanm verilmitir.

    2. Limitde sadan ve soldan yaklamann ne olduu anlatlarak rneklerlepekitirilmitir.

    3. Limitin var olup olmadn anlamak iin - (Epsilon- Delta) teknii rencilere tantlmtr.

    4. Sadan ve soldan limitin tanm verilerek ve gerekli uyarlarda bulunduktansonra rneklere geilmitir.

    5. zel fonksiyonlarn limitinin nasl alnaca rencilere anlatlm, ilgilirneklerle limit konusu aklk kazanmtr.

    6. Limit teoremleri verilip, pekitirmek iin rneklere bavurulmutur.

    7. Limitte belirsizlik durumlar verilip, ilgili rneklerle baz belirsizlik durumlar iin limit alnmtr.

    76

    MATEMATK 5

  • DEERLENDRME TEST 2

    A) 4 B) -3 C) -2 D) 1

    A) -2 B) -1 C) 0 D) 1

    A) -1 B) 0 C) 1 D) 2

    4) ekildeki f (x) fonksiyonun grafii verilmitir.Buna gre x = 1 noktas iin ne sylenir?

    a) x = 1 noktasnda limit yoktur.

    b) x = 1 noktasnda limit vardr.

    c) x = 1 noktasnda limit vardr ve 2 dir.

    d)

    A) 0 B) 1 C) 2 D) limiti yoktur.

    77

    MATEMATK 5

    1) 5-3x2

    deeri aadakilerden hangisidir?limx3+

    2) f (x) = sgn (x2 - 3x - 4) + 1 ise f (x) deeri aadakilerden hangisidir?limx4-

    3) f : R R f (x) = x2+ 1, x < 0 ise 2x + 1 , x 0 ise f (x) deeri aadakilerden hangisidir?lim

    x0

    f(x) = 3limx1-

    5) sin x deeri aadakilerden hangisidir?limx

    2

    6) 3x2+5

    x - 3 deeri aadakilerden hangisidir?lim

    x

    A) e B) 12

    C) 0 D)

    7) ( x -x) deeri aadakilerden hangisidir?limx

    A) 0 B) - 1 C) 1 D) -

    y

  • DEERLENDRME TESTNN ZMLER

    Doru cevap B

    2)

    Doru cevap C

    Doru cevap C

    Doru cevap A

    Doru cevap B

    sin x 0 < x < 2

    5) sin x = -sin x

    2 < x <

    =lim

    x2

    sin x = sin x = sin 2

    = 1limx

    2

    78

    MATEMATK 5

    1) [|5 - 3+

    2|] = - 3lim

    x3+

    x4+ x2 - 3x - 4 < 0 dr.Sgn x2 - 3x - 4 = - 1 f (x) = - 1 + 1 = 0limx4-

    3) x2 + 1 = 1limx0-

    2x + 1 = 1limx0+

    4) f (x) = 2limx1-

    2 3 limit yok. f (x) = 3lim

    x1+

  • Doru cevap D

    Doru cevap D

    79

    MATEMATK 5

    6) I. Yol der 3x2 + 5 > der (x-3) olduundan 3x

    2 + 5x -3

    = limx

    II. Yolx2 3+ 5

    x2

    x 1 - 3x

    = 3+0

    1-0 = lim

    x

    7) - biiminde,

    ( x - x) . ( x +x)

    x +x = x - x

    2 x +x

    = biiminde belirsiz.limxlimx

    x2 1x -1

    x 1x

    +1 =

    0-10+1

    = - limx

  • 80

    MATEMATK 5