TRKYE CAM SEKTR

SANAY GENEL MDRL

indekilerYnetici zeti ........................................................................................................ 2 1. Cam Sektr Tanm ........................................................................................ 4 2. Dnya Cam Sanayi ............................................................................................ 5 3. Trkiye Cam Sanayi .......................................................................................... 7 4. Trkiye Cam Sektr D Ticareti .................................................................. 10 4.1. Trkiye Cam hracat ................................................................................ 10 4.2. Trkiye Cam thalat ................................................................................. 11 5. Trkiye Cam Sanayinin nemi....................................................................... 13 6. Trkiye Cam Sektrnn nndeki Engeller ............................................... 15 7. Uzun Vadede Yaplmas Gerekenler .............................................................. 16 8. Ksa Vadede Yaplmas Gerekenler ............................................................... 19

1

Ynetici zetiCam sektr, rnleriyle inaat, otomotiv, enerji, beyaz eya, gda, iki, merubat, ila, kozmetik, turizm (lokanta, ikram dahil), mobilya, boru, elektrik ve elektronik gibi bir ok sektre ve ev kesimine girdi veren temel sanayi alanlarndan biri olup, lke ekonomileri asndan byk nem tamaktadr. Kurulduu dnemden bugne kadar yapt almalar ve atlmlarla, Trkiye cam sektr dnyada nde gelen cam reticisi lkeler arasna girmi ve her geen yl olaanst gayretlerle rekabet gcn pekitirmitir. Trkiye cam sektr girdilerinin tamamna yaknn yurtiinden temin eden, ihracat, lke ekonomisine net katma deer yaratan ve bymesini her koulda srdrmek iin aba harcayan ve Trkiyenin lokomotif sektrlerine girdi veren nemli ve baarl bir sektrdr. Bata Trkiye ie ve Cam Fabrikalar A.. (iecam) en byk retici olmak zere, Gral Cam, Marmara Cam, zocam, Toprak Cam, Schott Orim, Yldz Cam, Star Grup, Kuta, Hatipolu Cam, Grsan Cam, Olimpia, Bakent, Dora Cam gibi bir ok firmann faaliyet gsterdii Trkiye cam sektr 4.2 milyon ton/yl retim kapasitesi ile (Trkiye ve yurtd) dnyada nemli bir konuma sahiptir. Trkiye cam sektrnn en by olan iecam kapasite olarak Avrupada 6. srada, dnyada 13. srada yer almaktadr. Cam Ev Eyasnda Avrupada 2., dnyada 3., Dzcam ve Cam Ambalaj alanlarnda ise Avrupada 4. durumdadr. iecam yurtdnda yapt atlmlarla da blgede nemli bir g haline gelmitir. Trkiye cam sektr yaklak 2 milyar $ dzeyindeki retim deeri ile Trkiye ekonomisinin binde 3n retmektedir. Cam rnlerinin d ticaret hacmi 1.6 milyar $ dzeyindedir. Cam sektr ihracat da 1 milyar $ dzeyine ulam olup, bu da Trkiye ihracatnda binde 8lik bir paya karlk gelmektedir.

2

Trkiye cam sektr sat cirosu, tama cirosu ve dardan ald hizmetler toplamnda yaklak 2.8 milyar $ dzeyinde bir i hacmi yaratmaktadr. Trkiyede cam sektrnde alan saysnn yaklak 20 bin dzeyinde olduu tahmin edilmektedir. Bu da 25 milyonluk igcnn binde 1ine karlk gelmektedir. Trkiye cam sektr, retim girdilerinin tamamna yaknn yurtiinde salayan, sermaye ve enerji youn, ayn zamanda da yksek kapasite ile alma zorunluluu olan bir sektrdr. Trkiye cam sektrnde (iecam ve dier cam kurulular) dzcam, cam ambalaj, cam ev eyas ve cam elyaf toplamnda yaklak 670 milyon m3 doalgaz tketilmekte olup, bu miktar 2008 yl Trkiye toplam doalgaz tketiminin %2sini, toplam sanayi tketiminin ise %9unu oluturmaktadr. Cam retiminin ana hammaddeleri olan soda ve kum kullanmlar da srasyla 500 bin ton ve 1.6 milyon tondur.

3

Cam Sektr TanmCam sektr rnleriyle inaat, otomotiv, beyaz eya, gda, iki, merubat, ila, kozmetik, turizm (lokanta, ikram dahil), mobilya, boru, elektrik ve elektronik, enerji gibi bir ok sektre ve ev kesimine girdi veren temel sanayi alanlarndan biri olup, lke ekonomileri asndan byk nem tamaktadr. Sektrn Tanm: Harmandan veya cam krndan izabe (stma/eritme) yolu ile retilen her tr cam ile bunlarn eitli ilemlere tabi tutulmas sonucu elde edilen rnler sektrn kapsamna girmektedir. Cam sektr temel olarak Gmrk Giri Tarife Cetveli, Pozisyon 70de yer alan cam rnlerinden olumakta olup, ana retim alanlarna gre u ekilde snflandrlmaktadr: Dzcamlar o Dzcam (Float cam+Buzlu cam) o Cam leme (Dzcamn girdi olarak kullanld, ek ilemlere tabi tutularak retilen otomotiv camlar (temperli, lamine, kuruna dayankl), ayna, lamine camlar, kaplamal camlar, beyaz eya, enerji ve dekorasyona ynelik temperli camlar) Cam Ev Eyas Cam Ambalaj Cam Elyaf (cam yn, cam kee, fitil, iplik, krplm demet vb) Dier (cam kr, cam bilya, cam ampller, elektrik lambalar, katod n tpleri, camdan i gvdeler, sinyalizasyon camlar ve camdan optik elemanlar, saat ve gzlk camlar, cam tula, karo, kiremit, mozaik, camdan laboratuar ve eczane eyas, cam boncuk vb)

4

2. Dnya Cam SanayiDnya cam sektr global ekonomiye paralel bir gelimeyle ylda ortalama %2-4 dzeyinde bymektedir. Dnya cam retiminin yaklak 120 milyon ton dzeyinde olduu tahmin edilmektedir. Bu retimin %45i cam ambalaj, %37si dzcam, %4 cam ev eyas, %3 cam elyaf ve %10u dier camlar oluturmaktadr. Toplam retimin % 30u Avrupa, % 34 Asya, % 29u ABD ve % 7si dier blgelerde gerekletirilmektedir.Dnya Cam retimiretim (Milyon ton) Cam Ambalaj Dzcam Cam Ev Eyas Cam Elyaf Dier Toplam 55.0 45.0 5.0 3.5 12.5 121.0

Pay (%) 45% 37% 4% 3% 10% 100%

Aadaki tabloda dnya cam sralamasnda nde giden cam kurulularnn cam sektrndeki cirolarna gre sralamas verilmektedir.Dnyada nde Gelen Cam FirmalarToplam Cam Satlar Satlar (2007) (2007) 59,408 7,986 14,747 7,567 5,860 4,807 4,500 3,683 4,978 2,848 2,631 2,483 15,734 7,854 7,597 7,100 4,700 4,346 3,700 3,668 2,987 2,848 2,599 1,930

Kuruluun Ad 1. St. Gobain 2. NSG 3. Asahi 4. Owens Illinois 5. Corning 6. Hoya 7. Guardian 8. NEG 9. Owens Corning 10. Schott 11. Vitro 12. iecam

lke Fransa Japonya Japonya ABD ABD Japonya ABD Japonya ABD Almanya Meksika Trkiye

5

AB27 cam retimi dnya cam retiminde %30 dzeyinde bir paya sahip olup, toplam retimin %58ini cam ambalaj, %27sini dzcam, %8ini cam elyaf ve %4n cam ev eyas oluturmaktadr.

AB-27 Cam retimi, hracat ve thalat (2007- bin ton)retim Dzcam lenmi Camlar Cam Ambalaj Cam Ev Eyas Elyaf* zel ve Dier Cam Toplam 10,262 21,624 1,534 2,915 1,222 37,557 hracat 1,074 309 997 390 253 472 3,496 thalat 1,114 628 400 474 508 478 3,601

Kaynak:CPIV statistikleri *Cam takviyeli plastik Elyaf ve Yaltm Elyaf

thalatta ve ihracatta en fazla pay dzcam alrken, AB27 cam ambalajda arlkl ihracat, cam ev eya ve cam elyafta ithalat konumdadr. En byk reticiler cam ambalajda Saint Gobain, Owens Illnois, Rexam ve Ardagh, dzcamda Saint Gobain, NSG-Pilkington ve Asahi, cam ev eyasnda Arc International ve cam elyafta VetrotexSaint Gobain, Owens Corning, PPG ve Skloplasttr. Dnya Cam Sektrn Etkileyen Yapsal Dinamikler retimin ve pazarn byk ksm az saydaki uluslar aras cam kurulularna ait olup, youn bir rekabet yaanmakta ve kar marjlar dmektedir. reticiler daralan kr marjlarnn basks altnda rekabet glerini korumaya ve gelitirmeye odaklanmlardr. reticiler, rekabet gc elde ederek pazara hkim olmak iin maliyet avantajna ve byme potansiyeline sahip gelimekte olan lkelerde retime arlk vermektedirler.

6

Sektrde lek ekonomilerinin geerlilii, rekabet gcn belirleyen en nemli ekonomik unsurlardandr. Uluslararas rekabet, cam frnlar belli kapasitelerin stnde ise ancak mmkn olabilmekte; kk kapasiteli tesisler ni piyasalarda varln srdrmektedir. te yandan girdi alnan sektrlerin olgunlamamas, entegre ve byk kapasiteli tesis yatrmn, dolaysyla sermaye ihtiyacn bytmektedir. Enerji youn olan sektrde enerji fiyatlarnn artmas kar marjlar zerinde nemli bir bask yaratmaktadr. Enerji ve igc maliyet avantaj yannda ihracat destei olan lkelerin reticileri arz fazlalarn ucuz fiyatla ihra ederek dnya piyasalarnda fiyatlarn dmesine ve haksz rekabetin domasna neden olmaktadrlar. evre ve enerji kullanm ile ilgili yasalar ve bunun getirdii yatrm ihtiyac zellikle gelimi lke reticileri zerinde byk basklar oluturmakta, nemli miktarda kaynak tahsisi bu alandaki yatrmlara ayrlmaktadr. evre yasalarn uygulama etkinliinin lkeler arasndaki farkll, yine ayn retici lkeler arasndaki haksz rekabetin bir dier kaynan oluturmaktadr. Dnya pazarlarndaki youn rekabet nedeniyle reticiler, rekabet glerini arttrarak pazarlarn korumak ve gelitirmek iin verimlilii arttrmaya, maliyet drmeye, katma deeri yksek rnlerin retimine ve datm kanal etkinliine arlk vererek fark yaratmaya almaktadrlar. Ar-Ge almalar da bu balamda nem kazanmaktadr.

3. Trkiye Cam SanayiTrk Cam Sanayii, Atatrkn Bankasna Trkiyede Cam Sanayini kurma ve gelitirme talimatlar dorultusunda, Paabahede 3 bin ton kapasiteli, ilk cam tesisinin kurulmas ile balamtr. 73 yllk bir gemie sahip olan Trk Cam Sanayii bu srede gelimesini ve bymesini srdrmtr. lkemiz Cam Sanayinin retim kapasitesi yaklak 2.9 milyon tondur. lkemiz retim kapasitesinin %90n iecam tarafndan karlanmaktadr. iecamn yurtii ve yurtd toplam retim kapasitesi 4 milyon tona yaklamaktadr. Dzcam, cam ev

7

eyas, cam ambalaj, cam elyaf gibi ana retim alanlarndaki yurtii mevcut kapasitesi 2.6 milyon tondur. Sektrdeki, byk kurulular T. ie ve Cam Fab. A.. (iecam) bnyesinde Paabahe Cam San ve Ticaret A., Trakya Cam Sanayi A., Yeniehir Cam San. A.., Anadolu Cam San. A., Cam Elyaf San. A.. ile Gral Cam, Marmara Cam ve zocamdr. Ayrca cam ileme alannda retim yapan ok sayda firma vardr. iecam dzcam, cam ileme (inaat, otomotiv, beyaz eya, enerji), cam ev eyas, cam ambalaj ve cam elyaf retim tesislerine sahiptir. Gral Cam ve Toprak Cam cam ev eyas, Marmara Cam cam ambalaj, zocam cam yn ve ta yn alanlarnda retimlerini srdrmektedir. Dzcam ikincil ilemlerde Schott Orim, Yldz Cam, Star Grup, Kuta, Hatipolu Cam ve Grsan Cam gibi firmalar bulunmaktadr. Otomotiv camlarna ynelik olarak ise bata Kuta (Tamcam), Olimpia, Bakent, Dora olmak zere eitli firmalar retimlerini srdrmektedir. Trkiye Cam Sektr nemli Firmalar2008 Kurulu Ad Dzcam Yeri retim Konusu alan Says Kapasite 875 bin ton dzcam, 45 bin ton buzlucam, 1.6 milyon ara/set otocam, 7 milyon m2 ayna, 2.5 milyon m2 lamine cam, 3 milyon m2 temperli cam (beyaz eya + enerji) 460 bin ton dzcam, 5 milyon m2 kaplamal cam, 1 milyon m2 lamine cam, 190 bin m2 projeli camlar 4.5 milyon m2 3 milyon m2 1.75 milyon m2 1.25 milyon m2 550 bin m2 2 milyon m2

Trakya Cam Sanayii

Muhtelif

Dzcam ve buzlu cam, otomotiv cam, ilenmi camlar, ayna

2097

Yeniehir Cam Sanayii

Bursa

Dzcam, kaplamal cam, lamine cam, projeli camlar Emniyet Camlar Emniyet Camlar Emniyet Camlar Emniyet Camlar Emniyet Camlar Emniyet Camlar Emniyet Camlar Emniyet camlar (Otomotive ynelik)

346

Schott-Orim Yldz Cam Star Grup Anadolu Cam Grsan Cam Hatipolu Cam Glsan Cam Uurlu Oto Cam

erkezky, Bolu stanbul stanbul stanbul Ankara Eskiehir stanbul Denizli

605 450 430 160 184 270 350 550

1.65 milyon m2

8

Olimpia Oto

Gebze, Ankara Ankara

Emniyet camlar (Otomotive ynelik) Emniyet camlar (Otomotive ynelik) Emniyet camlar (Otomotive ynelik) Emniyet camlar Emniyet camlar (Otomotive ynelik) Emniyet camlar iftcam Ayna ie, kavanoz, gda kaplar ie, kavanoz, gda kaplar Otomatik cam ev eyas El retimi cam ev eyas El retimi cam ev eyas V.Y. V.Y. V.Y.

310

1.14 milyon m2

Dora Cam

220

500 bin m2

Bakent Oto Cam Kuta Tam Cam

Ankara stanbul stanbul

185

650 bin m2 2.5 milyon m2

250 V.Y. V.Y.

2.5 milyon m2 V.Y. V.Y. 3 milyon m2

Dier lenmi (Emniyet Muhtelif Cam) reticileri Dier iftcam reticileri Muhtelif Yetkin Ayna (almyor) Cam Ambalaj Anadolu Cam Marmara Cam Cam Ev Eyas Paabahe Cam Denizli Cam Gral Muhtelif Denizli Ktahya Muhtelif Krklareli

2022 200

840 bin ton/yl 50 bin ton/yl

3876

340 bin ton/yl

900 150 250 200 662 450 V.Y.

60 bin ton/yl 4 bin ton/yl 5 bin ton/yl 3 bin ton/yl 6 bin ton/yl 74 bin ton/yl 55 bin ton/yl cam yn, 60 bin ton/yl ta yn 11 bin ton/yl

Toprak Cam Bilecik Arda Cam stanbul Akcam stanbul Termocam Cam Elyaf, Cam / Kaya Yn Cam Elyaf Kocaeli zocam zotoprak Kocaeli Eskiehir

Cam yn Cam ve ta yn Cam ve kaya yn

lkemizde cam retim faaliyetleri, nceleri sadece Marmara ve Akdeniz Blgesi ile snrlyken, corafi adan giderek daha yaygn bir yap kazanarak Ege ve Anadolu blgelerini de iine alacak ekilde genilemitir. Gerek retim faaliyetlerinin eitlilii ve says gerekse retici ve kapasite miktar asndan en youn cam ve cam rnleri retim faaliyetlerinin yaand ehir stanbuldur. stanbulu takiben Krklareli, Mersin, Bursa, Eskiehir, Konya, Ankara, 9

zmir, Kayseri gibi ehirler yine retim eitlilii, retici says ve retim kapasiteleri ile gze arpan ehirlerdir. 1 Trk cam sanayi gerek kapasite artlar gerekse yeni rnlerin pazara sunulmasyla bugne kadar geliimini hzla srdrm olup, henz doymam bir pazar olma nitelii ile gelecekte de nemli bir byme potansiyeli tamaktadr. Gerek tad bu pazar potansiyeli gerekse genileyen kaliteli rn yelpazesi ile, Gmrk Birlii ve kresel serbestleme ile rekabete alan Trkiye cam sektr d ticaret hacminde nemli bir ivme sergilemektedir.

4. Trkiye Cam Sektr D TicaretiCam rnlerinin 2008 yl d ticaret hacmi 1,5 milyar dolar dzeyindedir. Bu da d ticaret hacminde binde 4,8lik bir paya karlk gelmektedir.2

4.1. Trkiye Cam hracat 3Trk cam sanayii ihracat, 2008 ylnda 1 milyar $ dzeyine ulam olup, ihracat, rn eidi artrlm, katma deeri yksek yeni rn ve tasarmlarla desteklenmi rnlerin pay artrlarak srdrlmektedir. Cam sektr, bugn geldii noktada (2008), lkemiz ihracatnda yaklak binde 8lik paya sahiptir.4

Trkiye hracatrn Grubu Dzcam Cam ileme rnleri Cam Ev eyas Cam Ambalaj Cam Elyaf Dier Toplam Cam hracat 2004 Bin $ 47.381 134.885 312.433 23.909 80.290 15.668 614.566 Ton 162.103 100.208 247.281 59.437 61.373 9.552 639.954 2005 Bin $ 35.002 174.152 304.076 17.864 81.069 18.186 630.349 Ton 95.162 119.019 229.695 45.274 57.403 8.264 554.817 2006 Bin $ 30.794 207.635 323.242 16.547 9.055 16.792 604.065 Ton 78.772 140.407 241.063 36.267 5.311 5.994 507.814 2007 Bin $ 31.228 286.284 379.494 22.170 83.486 26.555 829.217 2008 Ton Bin $ 67.190 56.847 179.397 340.762 251.141 441.660 41.734 47.522 50.005 94.007 9.219 35.968 598.687 1.016.767 Ton 129.092 184.463 249.714 70.967 49.626 9.115 692.976 2009 (Ocak-Ekim) Bin $ Ton 34.268 118.056 191.829 117.115 327.719 197.836 29.788 43.862 62.738 37.852 39.422 8.605 685.764 523.326

1 2

Toplam retici says 3ten fazla olan ehirler yeralmaktadr. www.sanayitobb.org.tr Trkiye statistik Kurumu, 2008 3 Trkiye statistik Kurumu, 2008 4 Trkiye statistik Kurumu, 2008

10

iecam Trkiyedeki yatrmlarnn yansra Trkiye dnda da ok nemli yatrmlar gerekletirmi olup, blgesel bir g haline gelmitir. Trkiye dzcam ve cam ambalaj ihracat rakamlarnda 2006-2007 yllarnda gzken bir miktar dme, Trkiye ve Trkiye dnda oluturulan kapasitelerin mtereken kullanlmasndan kaynaklanmaktadr. Buna ramen, 2008 ylnda cam elyaf hari tm rn gruplarnda ciddi ihracat artlar elde edilmi, toplam cam sektr olarak $ baznda ihracat %23 orannda artmtr. 2004-2008 dnemi ortalama ihracat art %15 olarak gereklemitir. Cam ihracatnn yapld ilk 10 lke toplam cam ihracatnn %53n oluturmakta olup, talya, Almanya, Rusya, Ukrayna, srail ve ngiltere 2008 yl ihracatnda ilk srada gelen lkelerdir.

Cam hracatnn Yapld lk 10 lke (2008'e gre)Deer (000 $) talya Almanya Rusya Federasyonu Ukrayna srail ngiltere Msr ran Fransa Romanya Toplam 50.971 68.216 27.309 10.478 15.288 51.379 11.678 26.211 23.348 26.876 631.492 2005 Miktar (000 ton) 56.314 57.543 22.153 9.961 29.708 38.249 12.666 18.972 15.084 17.648 555.996 Deer (000 $) 52.059 54.277 23.970 13.198 15.309 54.536 11.166 33.575 27.851 31.087 680.145 2006 Miktar (000 ton) 52.852 43.197 19.971 15.482 21.702 38.719 10.044 24.063 18.676 20.297 561.204 Deer (000 $) 66.490 69.538 31.010 15.108 15.908 68.764 14.815 42.682 38.973 42.755 829.217 2007 Miktar (000 ton) 57.459 41.335 24.103 13.336 24.151 41.291 15.757 29.129 24.362 24.461 598.687 2008 Deer (000 $) 77.518 100.612 43.227 30.687 24.911 58.289 25.233 49.192 47.665 49.177 1.016.767 Miktar (000 ton) 60.539 49.446 37.459 34.929 34.429 33.360 31.890 30.417 27.917 26.484 692.976 2009 (Ocak-Ekim) Deer Miktar (000 $) (000 ton) 49.770 60.627 13.051 6.822 18.082 38.158 19.210 42.699 38.044 26.982 685.766 44.765 30.720 7.642 10.499 26.755 29.021 39.063 26.938 19.717 18.641 523.349

4.2. Trkiye Cam thalat1996 Gmrk Birliinin ardndan, Trkiye cam tketimindeki bymeye de bal olarak, ithalat srekli art gstermi olup, 2008 ylnda 594 bin $ seviyesinde gereklemitir. 2008 ylnda ithalat deeri dm olmakla birlikte son drt ylda ortalama %16 orannda art gstermitir.

11

Trkiye thalatrn Grubu Dzcam* Cam ileme rnleri Cam Ev eyas* Cam Ambalaj* Cam Elyaf Dier Toplam Cam thalat 2004 2005 2006 2007 2008 2009 (Ocak-Ekim) Bin $ Ton Bin $ Ton Bin $ Ton Bin $ Ton Bin $ Ton Bin $ Ton 56.516 149.377 89.472 241.252 151.775 396.962 176.945 395.633 120.816 218.941 70.672 165.942 97.380 14.752 95.765 23.192 86.664 21.243 114.809 32.824 136.013 48.495 87.835 31.516 34.638 16.590 49.451 30.621 73.377 49.253 71.942 46.839 78.629 54.759 51.773 34.873 35.335 54.300 51.314 84.271 52.884 80.818 58.046 86.378 47.821 40.593 33.084 28.103 53.905 15.546 65.211 26.055 72.461 28.895 107.412 46.457 120.288 47.616 80.362 37.575 61.600 22.610 88.396 30.205 66.989 22.522 88.642 26.574 90.330 26.766 57.507 17.823 339.375 273.175 439.609 435.596 504.149 599.694 617.797 634.704 593.899 437.170 381.233 315.832

iecamn Trkiye pazar iin Bulgaristan fabrikalarndan ve dier bal olduu kurulularndan ithal ettii miktarlar dhildir.

Aadaki tabloda Trkiye cam ithalatnda ilk 10 lke verilmektedir.

Cam thalatnn Gerekletii lk 10 lke2004 Deer Miktar in Bulgaristan Romanya Tayvan Belika ran A.B.D. srail Endonezya Almanyalk On lke Pay % 30.702 11.449 2.939 2.215 17.448 3.635 11.259 7.394 6.877 49.035 42,1 26.519 33.516 9.910 279 20.982 11.679 15.520 20.702 10.848 15.350 60,5

Bin USD; Ton 2006 Deer Miktar73.504 68.821 3.067 7.773 22.305 6.941 14.963 11.511 18.356 62.233 54,0 91.988 171.505 8.124 19.570 25.575 22.633 15.311 29.459 40.083 21.414 72,6

2005 Deer Miktar72.162 21.240 2.474 2.464 19.613 4.847 14.202 11.878 9.921 59.159 49,3 114.608 57.517 8.131 342 25.584 17.958 19.997 30.919 11.956 18.688 69,3

2007 Deer Miktar110.282 67.202 11.058 12.577 33.455 6.834 21.857 7.141 16.136 59.033 55,9 108.425 159.475 28.023 26.692 32.822 19.357 25.641 13.646 27.638 15.296 72,0

2008 Deer Miktar133.130 27.538 13.329 15.990 32.297 6.475 22.710 10.050 15.938 63.145 89,9 102.349 40.225 35.380 28.436 27.229 24.552 22.794 19.406 19.216 14.009 96,1

2009 (Ocak-Ekim) Deer Miktar90.914 16.919 13.715 4.981 16.161 4.506 10.093 9.274 7.064 43.090 56,8 68.585 18.794 44.072 4.889 15.929 16.020 7.659 25.634 9.367 9.736 69,9

Toplam cam ithalatnda ilk sray miktar ve deer olarak in almakta olup, cam ev eyasnda ve cam elyafta da en fazla ithalat inden gelmektedir. Dzcamda 2005 ylnda ciddi bir art gsteren in ithalat, bu lkeden yaplan ithalatn pazar bozucu etkileri ile haksz rekabet yaratmas dorultusunda 2006 yl Nisan ayndan itibaren yl sreli ithalat snrlamas getirilmitir. Bu sebeple inden dzcam ithalat dme gstermitir. Benzer nedenle Rusya, ran ve Ukraynaya da 2006 yl Temmuz ayna kadar dzcamda vergi uygulamas sz konusudur. thalatta ikinci sray Bulgaristan almakta olup, Bulgaristan ithalatnn byk ounluu, iecamn dzcam ve cam ev eyasnda kendi irketlerinden gerekletirdii ve cam ambalajda pazardaki arz talep

12

dengesi oluturmak adna yapt kendi ithalat oluturmaktadr. nc srada yer alan Romanyadan ise dzcam ithalat gerekletirilmektedir.

5. Trkiye Cam Sanayinin nemiDnya cam sanayindeki gelimeler, Gmrk Birlii ve ABye uyum sreci ierisinde ekonomik liberasyonun gereklerine uygun olarak daha ok da alan Trk Cam Sanayini de etkilemektedir. Dnya ve Avrupa pazarlarnda rakipleriyle youn bir rekabet iinde olan Trk cam sanayii bymesini srdrerek performansn arttrmakta, zellikle iinde bulunduu corafi blgede konumunu pekitirmektedir. Trkiye cam sektr 3 milyon tona yaklaan toplam retim kapasitesi ile dnyada 13., Avrupada 6. srada yer almaktadr. iecam, cam cirosu ile dnya cam reticileri arasnda 12. srada yer almakta olup, kendi sektrlerinde, hem Avrupa, hem de Dnyann nde gelen kurulularndandr. Alttaki tabloda iecam Topluluunun gruplar baznda dnya ve Avrupa cam pazarlarndaki sralamalar grlmektedir.iecam Faaliyetlerinin Uluslar aras KonumuDnya Cam Ev Eyas Grubu Dzcam Grubu Cam Ambalaj Grubu Kimyasallar -Cam Eyaf Grubu Kimyasallar-Soda Grubu Kimyasallar-Sodyum Bikromat Kimyasallar - Bazik Krom Slfat 3 8 5 10 8 3 1 Avrupa 2 4 4 5 3 2 1

iecam yurtdnda yapt atlmlarla blgede nemli bir g haline gelmi olup, Rusyada cam ambalaj alannda 5 fabrikas ile lider konumdadr. Ayrca yine Rusyada, cam ev eyas alannda bir fabrikas, Bulgaristanda dzcam, ayna, ilenmi camlar, cam ev eyas ve soda5 fabrikalar, Grcistanda bir cam ambalaj5

retim ortakl

13

fabrikas, Msrda maden tesisi, Bosnada bir soda fabrikas ve talyada krom kimyasallar tesisi bulunmakta olup, iecam blgedeki yatrmlarn hzla srdrmektedir. Trkiye cam sektr yaklak 2 milyar dolar dzeyindeki retim deeri ile Trkiye ekonomisinin binde 3n retmektedir. Cam rnlerinin d ticaret hacmi de 1.5 milyar dolar dzeyindedir. Ana cam rnleri retiminde alan says yaklak 10 bin kii olup, ikincil ilemler ve kayt altna alnmam faaliyet alanlarndaki istihdamla birlikte bu rakamn 20 bin dzeyinde olduu tahmin edilmektedir. Bu da 25 milyonluk igcnn yaklak binde 1ine karlk gelmektedir. Trkiye cam sektr sat cirosu, tama cirosu ve dardan ald hizmetler toplamnda yaklak 2.8 milyar $ dzeyinde bir i hacmi yaratmaktadr. Trkiye cam sektr retim girdilerinin tamamna yaknn yurtiinde salayan, sermaye ve enerji youn ve ayn zamanda yksek kapasite ile alma zorunluluu olan bir sektrdr. Trkiye cam sektrnde, (iecam ve dier cam kurulular) dzcam, cam ambalaj, cam ev eyas ve cam elyaf toplamnda yaklak olarak 670 milyon m3 doalgaz tketilmekte olup, bu miktar 2008 yl Trkiye toplam doalgaz tketiminin %2sini, toplam sanayi tketiminin %9unu oluturmaktadr. Ayrca cam retiminin ana hammaddeleri olarak, cam retiminde yaklak 500 bin ton soda ve 1.3 milyon ton kum tketimi sz konusudur. Trkiye cam sektr nemli girdi kalemlerinin tamamna yaknn yurtiinden temin etmekte olup, yurtii girdi kalemlerindeki fiyat oluumu, sektrn maliyet dzeyini yakndan ilgilendirmektedir. Aadaki cam retiminin snai maliyet dzeyinde krlmlar6 verilmekte olup, tm cam rnlerinde hammadde ve enerjinin nemi ile cam ev eyas, cam ambalaj ve cam elyafta iiliin yksek pay dikkat ekmektedir.

6

iecam maliyetleri baz alnmtr.

14

Cam Snai Maliyet Krlmlar100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

45%

42%

35%

30%

25% 21% 41% 28% 8% 6% Dzcam 9% CEE 20% 10% Ambalaj 23% Cam Elyaf 35% 22%

6. Trkiye Cam Sektrnn nndeki EngellerSektrn hammaddesi olan cam retiminin yapsal zellikleri itibariyle izabeye dayal enerji youn bir retim olmas nedeniyle, sektr, enerji ve yakt fiyatlarna kar ok duyarldr. Bu balamda yksek enerji fiyatlar sektr olumsuz ynde etkilemektedir. lek ekonomisi gerei tam kapasite ve kesintisiz retim gereklilii vardr. zellikle izabeye dayanan cam sanayilerinin kurulumlarnda byk sermaye gerekmektedir. Kresel reticiler, bu nedenle yatrmlara en iyi cevab veren lkeleri semeyi tercih etmektedirler. Bu kapsamda lkelerin kurululara tandklar tevikler byk nem tamaktadr. Trkiyede dier baz gelimekte olan lkelere gre tevikler yetersiz kalmaktadr. Ar-Ge faaliyetlerine ayrlan kaynaklar yeterli dzeyde deildir. Ar-Ge desteini glendirme (proses, alternatif hammadde gelitirme ve uygulama, enerji tasarrufu salama, katma deeri yksek yeni rnler gelitirme), rekabet gcnn arttrlmas iin en nemli unsurlardan biridir. Srekli byme ve modernizasyon yatrmlar gereklilii yatrm ve retim maliyetlerini artrmaktadr. Navlun giderleri zellikle ok yksektir. zellikle dzcam rnlerinde zel lojistik yatrmlar gerekmektedir.

15

stihdam zerindeki yksek vergi ve primler nedeniyle iilik maliyetleri ok yksektir. lke riski nedeniyle kredi maliyetleri yksektir. Rekabete ak olan sektrde ok ucuz girdi maliyetleriyle retim yapan ve kendilerine salanan sbvansiyonlarla arz fazlas rnlerini dk fiyatla ihra ederek i ve d pazarlarda haksz rekabet yaratan reticiler pazar bozmay srdrmektedirler. in, Dou Avrupa ve Orta Dou lkelerinden yaplan ucuz, dk kaliteli ve tasarmlarmz kopyalayan rnlerin ithalat, dampinge ak olan sektr ok zor durumda brakmaktadr. Bu tr ithalata kar mevzuatmzdaki nlemlerin hzla uygulanabilmesi iin zel sektr ile kamu kurulular arasndaki koordinasyon, gmrklerden balayarak daha etkin hale getirilmelidir. Gmrklerde deer kontrollerinin etkinletirilmesi ile hem lkenin vergi kayb hem de yaratlan haksz rekabet nlenebilecektir. Ayrca, standart ve dzenlemelerin AB ile uyumlatrlmas haksz rekabetin nlenmesine katk salayacaktr.

7.Uzun Vadede Yaplmas GerekenlerAR-GE ve novasyon, Tasarm Aratrma ve gelitirme alannda, hkmetin resmi hedefine gre, harcamalarnn 2010 ylna kadar GSYHnin %2sine ulatrlmas gerekmesine ramen, 2006 yl gereklemesi beklenen hedef %0.7de kalmtr. Trkiye koullarna gre iecamn satlardaki %1lik Ar-Ge pay ile greceli olarak yatrmlar fazladr. Ancak, lke genelinde bakldnda Ar-Ge yatrmlarnn halen gelime aamasnda olduu ortadadr. Bu balamda hem devlet tevikleri olarak, hem de zel sektr giriimiyle Ar-Ge, inovasyon ve tasarm alanlarnda gerekli almalarn ve yatrmlarn yaplmas byk nem tamaktadr. stihdam nsan Sermayesi/Beeri sermaye hzla byyen ve kalknmakta olan Trk Ekonomisinin deien ihtiyalarn karlayamaz durumdadr. Bu durum, zellikle Cam sektr iin nemli bir handikaptr. Cam sanayinde alma standartlar ve igc maliyetleri Trkiye ortalamasnn zerindedir. e yerletirmede yksek nitelie

16

sahip igc tercih edilmekle birlikte, yeni istihdam ancak i ii eitimle salanabilmektedir. gc piyasasnn esnek olmayan yaps, genelde igcnn yetersizlii ve en nemlisi istihdam zerindeki ykler (sosyal gvenlik primleri, vergi yk, zorunlu istihdam), kat alma mevzuat zellikle ikincil ilemlerde (dzcam girdi olarak kullanan cam ileme, el iiliinin yksek olduu cam ev eyas) istihdam kayt dna itmektedir. Bu durum, reticiler arasnda haksz rekabet oluturmakta, reticilerin verimlilik artna ve maliyet drme konularna younlamasna yol amaktadr. Ticaret/Gmrk Cam sektrmz dk girdi maliyetleriyle sektrde ucuz, dk kaliteli ve mevcut tasarmlarmz kopyalayan ithal rnler karsnda haksz rekabete maruz kalmaktadr. nlem niteliinde gmrk idaresinin etkinlii artrlarak gmrklerde deer kontrollerinin etkinletirilmesi nem arz etmektedir. Vergi Yetkili kurulular firmalarn piyasaya girii ve faaliyet gstermesi nndeki idari engelleri azaltarak; gelir ve kurumlar vergilerini azaltarak ve basitletirerek; vergi idaresinin ve kurumsal ynetiminin etkinliini iyiletirerek; devletin sahip olduu birok firmay zelletirerek; kurumsal ynetiimi iyiletirmeye odaklanarak yatrm ortamn iyiletirmilerdir. Ancak, istihdam zerindeki vergi yk ve sosyal gvenlik primleri ve zorunlu istihdam gibi ykler kaldrlmamtr. Kurumlar vergisi oranlar, yakn zamanda indirilmi olmasna ramen, yksektir. lkemizdeki enerji fiyatlar rakiplerimize gre yksektir. Cam sektrnde adil rekabet koullarnn salanabilmesi iin yakt zerindeki vergiler kaldrlmal veya oran drlmelidir. Emein istihdamnda cret d maliyetlerin ykseklii devam etmektedir. 2006 ylnda gelir vergisi tavan %40dan %35e, vergi dilimlerinin says 4e drlm olmakla beraber genel olarak, is gc piyasasnda zorluklar devam etmekte, bu alanda oluturulan politikalarn salad zmler kstl kalmaktadr.

17

Snai Mlkiyet Haklar Fikri Mlkiyet Haklar konusunda, yasal dzenlemelerin etkin bir ekilde AB mevzuatna mlkiyet uyumlatrld gzlemlenmitir. geni apl Ancak, bir yaptrm ve denetim olmad mekanizmalarnn halen ok etkin olmad ve sektr iletmeleri arasnda snai haklar konusunda Ayn bilinlenmenin rnlerin gzlemlenmektedir. zamanda, markalam tasarmlarnn

kopyalanarak d grnmyle benzer ancak rn kalitesi asndan yetersiz ve mevcut standartlara uymayan birok sahte rnn dampingli fiyatlarla da pazara srlmesi sektr olumsuz ynde etkilemektedir. Bu durum hem haksz rekabete neden olmakta hem de tketici gvenlii asndan tehdit tekil etmektedir. Ayrca, ithalatta rnein Uzakdoudan gelen taklit mallar de yerli reticinin rekabet avantajn bozmaktadr. Ulatrma Liman alt ve st yaplarnn yetersizlii i piyasa yan sra zellikle ihracatn arlkl olarak ok maliyetli olan kara tamacl ile yaplmasna yol amaktadr. Yksek tama maliyetleri ihracatn nnde engel tekil etmektedir. AB mevzuatna uyum srecinde getirilen dzenleyici ereveye ramen hkmet yetkilileri tamaclk sektrnde fiyatlar belirleme eilimine sahiptir. Ulatrma sektrnn serbest piyasa mekanizmasnn dinamiklerine braklmas gereklidir. Ulatrma ve lojistik altyaps kuvvetlendirilmeli ve liman altyap yatrmlarna ve liman hizmetleri kalitesinin ykseltilmesine ncelik verilmelidir. Tketici -Gda gvenlii, tketici sal ve gvenliinin n plana kmas ile cam rnleri pazarda daha yaygn bir kullanm alan bulacaktr. KOB KOBlerin rekabet edebilirliini salamak amacyla finansman, istihdam, eitim, ArGe, danmanlk, pazarlama, ihracat ve ileri teknoloji gibi alanlarda destekler mevcut olmakla birlikte AB ile karlatrldnda halen ok yetersizdir. Bu balamda, Trkiye cam sektrnde de olduka fazla olan KOBlere daha geni olanaklar sunan AB

18

mevzuatna uyumun salanabilmesi yolundaki abalarn hzlandrlmas byk nem tamaktadr.

8.Ksa Vadede Yaplmas GerekenlerTrk cam sektrnn Trkiye Sanayisindeki, yukarda da aktarld zere, nemi asndan zel nem tayan ve desteklenmesi gereken sektrler arasnda yer almas, uzun vadede ve zellikle kriz dneminde sektrn yaatlmas asndan byk nem arz etmektedir. Hem bu kriz dneminde hem de uzun vadeli dnemde rekabet gcmz srdrebilmek asndan dk maliyetli retim esas tekil etmektedir. Bu balamda, ihra amal cam rnlerinin retiminde %25 indirimli enerji (doalgaz ve elektrik) fiyatnn esas alnmas, ayrca doalgaz zerindeki TV maliyetinin indirilmesi, Trkiye cam sektrnn bu krizi atlatabilmesi asndan kritik konularn banda gelmektedir. zellikle Avrupadaki tm rakiplerimiz cam fiyatlarn doalgaz fiyatlarna endeksledii iin, den doalgaz fiyatlar cam fiyatlarn da aaya ekmekte, bu da Trkiye cam sektrnn durumunu daha da zorlatrmaktadr. 2008 ylnda yatrm indirimi uygulamas nedeniyle kullanlamayan yatrm indirimi tutarlarnn kullanlmas iin srenin 2 yl daha uzatlmas da cam sektr faaliyetleri asndan nemli bir fayda salayacaktr. Cam sanayinin girdi verdii sektrlerin iinde lke ekonomisi asndan en nemlileri olarak grlen inaat ve otomotiv sektrleri iinde bulunduumuz krizden en fazla etkilenen sektrler olmutur. Bu sektrlerdeki gerek yurtii gerekse yurtd pazarlardaki sat dleri dierlerine gre ok daha sert olmutur. naat ve otomotiv sektrlerinde sren bu olumsuz tablo, bu sektrlere bal yan sanayileri de ayn ekilde olumsuz etkilemektedir. Bu balamda, otomotiv ve inaat sektrlerine verilecek acil destekler hem bu sektrlerin hem de bal dier sektrlerin hayatiyeti asndan kritik nem arz etmektedir.

19

naat sektrne ynelik olarak, dorudan sektre salanabilecek desteklerin yan sra, binalarda enerji tasarrufu salayan ve evre korumaya ynelik s ve gne kontrol camlarnn kullanlmas nem tamaktadr. Bu nedenle s ve gne kontrol camlarnda KDV orannn %18den %1e indirilmesi ve binalardaki mevcut camlarn bu tr camlarla yenilenmesi iin kamu bankalarnca 3 yl vadeli dk faizli tketici kredisi verilmesi hem enerji tasarrufuna salayaca katk hem de sektrn canlanmas asndan nemli bir destek olacaktr.

20