سرطانCancer

By: Dr K Mirzaei 1

توزیع جغرافیایی سرطان ها در ایران

از نظر جغرافيايي بروز برخي از سرطان ها در نواحي

.مختلف كشور متفاوت است

بر اساس مطالعات موجود، سرطان مري نه تنها در حاشيه

. درياي خزر، بلكه در نيمه شمالي ايران فراوان است

سرطان معده در مردان پراكندگي استاني نسبتاً يكساني دارد

و بجز در يازده استان كه در رتبه سوم و در بوشهر كه در

رتبه چهارم قرار دارد ،در بقيه استان ها مقام دوم بروز را

.داردBy: Dr K Mirzaei 2

الگوهاي سرطان

اختالف زيادي درتوزيع سرطان در سراسر جهان وجود

دارد

:بعنوان مثال

شايعترين سرطان سرطان معده: در ژاپن

شايعترين سرطان سرطان : آسياي جنوب شرقي

حفره دهان و دهانه رحم

شايعترين سرطان سرطان ريه: آمريكا

By: Dr K Mirzaei 3

اختالف مربوط به جنس

By: Dr K Mirzaei 4

عوامل خطر غیر قابل كنترل( الف

عوامل خطر سرطان ها

سن

احتمال خطر بروز بسياري از سرطانها از جمله سرطان

پستان، پروستات و روده بزرگ با افزايش سن بيشتر

.مي شود

By: Dr K Mirzaei 5

عوامل خطر غیر قابل كنترل( الف

عوامل خطر سرطان هاسابقه پزشکی بیمار

احتمال ابتال به سابقۀ هپاتيت و سيروز کبدی مثالَ داشتن

دياليزرا افزايش می دهد و يا در افرادی که سرطان کبد

. باالستسرطان کليه می شوند خطر

اگر بيضه در داخل کيسه بيضه نزول نکرده باشد، احتمال

.وجود داردسرطان بيضه

الي 2احتمال عود سرطان بسته به نوع سرطان در عرض

. سال اول بعد از تشخيص و درمان وجود دارد 3

همچنين وجود يك سرطان در فرد استعداد ابتالي او براي

.سرطان هاي ديگر را افزايش مي دهد

By: Dr K Mirzaei 6

عوامل خطر غیر قابل كنترل( الف

عوامل خطر سرطان هاسابقه خانوادگی

در بعضی سرطانها ارتباط ژنتيکی بيشتر از ساير سرطانها مشهود است .

،در زنانی که مادر، خواهر و يا دختر آنها مبتال به سرطان پستان شده اند

. احتمال سرطان پستان بسيار بيشتر از ساير افراد است

همچنين بعضی از سندرمها مانند سندرم پوليپوز فاميليال خطر سرطان روده

.بزرگ را در افراد افزايش می دهند

بعضي از سرطان ها در خانواده هاي خاصي از شيوع بيشتري برخوردار

. هستند

،استسرطان پستان، تخمدان و كولون نمونه بارز اين سرطان ها.

كساني كه بستگان درجه يك آنان مبتال به اين سرطان ها بوده اند، بيشتر از

.سايرين در معرض خطر هستند

By: Dr K Mirzaei 7

عوامل خطر قابل كنترل( ب

عوامل خطر سرطان هااستفاده از دخانیات

70 درصد مرگهای ناشی از 30درصد مرگ های ناشی از سرطان ريه و

. ساير سرطانها، ناشی از استعمال دخانيات است

ارتباط آشکاری بين مصرف دخانيات و سرطانهای

لوزالمعده، -

مثانه -

کبد -

کليه -

معده -

دهانۀ رحم -

رودۀ بزرگ -

By: Dr K Mirzaei 8 . و بعضی از لوسمی ها وجود دارد -

عوامل خطر قابل كنترل( ب

عوامل خطر سرطان هااستفاده از دخانیات

نوع مادۀ سرطان زا در توتون و تنباکو شناسائی شده اند 60بيش از.

احتمال بروز بيماريهای وابسته به مصرف دخانيات مانند سرطانها، بيماريهای

با مقدار کل مواجهه در طول عمر ارتباط ... قلبی عروقی، سکتۀ مغزی و

. مستقيم دارد

شاملمقدار کل مواجهه در طول عمر:

در روز،( و يا ساير دخانيات)تعداد سيگارهاي مصرفي -

،(تعداد پک ها و شدت آنها) شدت کشيدن سيگار -

سن شروع مصرف، -

تعداد سالهای مصرف دخانيات و -

حضور در محيط های آلوده به دود سيگار ساير افراد سيگاری -

می باشدBy: Dr K Mirzaei 9

عوامل خطر قابل كنترل( ب

عوامل خطر سرطان هاالکل

بسياری از سرطانها با محدوديت استفاده از الکل قابل پيشگيری هستند .

مصرف الکل با بروز سرطانهای

پستان -

کبد -

مری -

معده -

حنجره -

دهان -

در ارتباط است

By: Dr K Mirzaei 10

عوامل خطر قابل كنترل( ب

عوامل خطر سرطان هاتغذیه

از سرطانها وجود دارد % 30 -40ارتباط نزديکی بين نوع تغذيه و

پيشنهادهای تغذيه ای توصيه شده برای جلوگيری از سرطانها، شامل موارد زير

:می باشد

خوردن پنج وعده سبزيجات و ميوه جات تازه در روز -1

خوردن غالت کامل به جای غالت فرآوری شده -2

محدود کردن مصرف گوشت قرمز، خصوصاٌ گوشت های فرآوری شده -3

و گوشت های چرب( سوسيس و کالباس)

.انتخاب غذاهايی که به حفظ وزن متعادل و سالم کمک می کنند -4

محدوديت مصرف نمک -5

كاهش مصرف ترشي جات و گوشت هايي كه در معرض مستقيم آتش كباب -6

.مي شوندBy: Dr K Mirzaei 11

عوامل خطر قابل كنترل( ب

عوامل خطر سرطان هافعالیت های فیزیکی

فعاليت فيزيکی احتمال ابتال به سرطانهای تحقيقات نشان داده است که

رودۀ بزرگ -

پستان -

پروستات -

ريه -

رحم -

.را کاهش می دهد

دقيقه فعاليت فيزيکی مرتب روزانه توانسته 30 -60مطالعه نشان داده است که 50بيش از

. درصد کاهش دهد 20-40است احتمال سرطان رودۀ بزرگ را

در صد در بروز سرطان پستان 20-80در مطالعات مشابه، کاهش

در صد در سرطان رحم 20-40کاهش

درصد در سرطان ريه، 20کاهش

. در کسانی که فعاليت فيزيکی مرتب روزانه داشته اند گزارش شده است By: Dr K Mirzaei 12

عوامل خطر قابل كنترل( ب

عوامل خطر سرطان هافعالیت های فیزیکی

دقيقه فعاليت فيزيکی متوسط به مدت پنج روز يا 30روزانه حداقل

بيشتر در هفته،

دقيقه فعاليت فيزيکی شديد به مدت سه روز يا بيشتر 20و يا حداقل

در هفته،

.برای تداوم سالمت در بالغين ضروری است

By: Dr K Mirzaei 13

عوامل خطر قابل كنترل( ب

عوامل خطر سرطان هاچاقی

،ارتباط بين چاقی و سرطانهای مطالعات متعدد

،(در دوران يائسگی)روده بزرگ، پستان -

رحم -

مری -

کليه -

کيسه صفرا -

تخمدان -

لوزالمعده -

. رانشان داده اند

By: Dr K Mirzaei 14

عوامل خطر قابل كنترل( ب

عوامل خطر سرطان هاعفونت ها

بعضي از انواع سرطان ها با عفونت هاي باكتريايي و ويروسي ارتباط دارند و

با تغيير در شيوه زندگي و واكسيناسيون، مي توان از اين سرطانه ها پيشگيري

. كرد

سرطان معده ارتباط آشكاري وجود داردوهليكوباكترپيلوري

نوعي )لنفوم بوركيت (.... عامل بيماري منونوكلئوز)ويروس اپشتين بار

(سرطان غدد لنفي

هپاتيتC و B ………………..سرطان كبد

سرطان دهانه رحم(......... عامل تب خال تناسلي)ويروس پاپيلوما

(سرطان خون)لوسمي .............. ويروس لنفوتروفيك

ويروس............ HIV (نوعي سرطان پوست)ساركوم كاپوزي

By: Dr K Mirzaei 15

عوامل خطر قابل كنترل( ب

عوامل خطر سرطان هاعلل شغلی وعلل دیگر

By: Dr K Mirzaei 16

:انگلها( د

شيستوزوميازيس سرطان مثانه

:ويروسها( ه

HIV Kaposi Sarcoma

EBV Burkett Lymphoma & Car. Nasopharynx

HPV Ca. Cervix

By: Dr K Mirzaei 17

عوامل خطر قابل كنترل( ب

عوامل خطر سرطان هاستفاده از هورمونهای جایگزین در زنان یائسها :

افزايشاستفاده از هورمونهای جايگزين در زنان يائسه، خطر سرطان پستان را

ميدهد

البته نبايد ناديده گرفت که هورمون درمانی خطر

سرطان روده بزرگ -

بيماريهای قلبی عروقی -

پوکی استخوان -

.می دهد کاهشرا در زنان

By: Dr K Mirzaei 18

عالئم خطر

وزن بدن در طي شش ماه% 10كاهش وزن غير قابل توجيه بيش از

تب بدون علت

در اجابت مزاج در افراد مسن و ( بيش از سه هفته)تغيير طوالني مدت

يا وجود خون مخفي در مدفوع

از واژن ( به غير از خونريزي ماهيانه)خونريزي و ترشح غير طبيعي

سالگي و بعد از يائسگي 40در زنان به خصوص بعد از

خونريزي يا فرورفتگي نوك پستان، فرورفتگي پوست پستان و يا وجود

توده اي در پستان كه بزرگتر شده و يا در طي دو دوره پياپي عادت

ماهيانه ثابت باقي بماند

By: Dr K Mirzaei 19

عالئم خطر

به مدت )وجود غده هاي زير جلدي بدون درد و در حال بزرگ شدن

به عنوان نشانه اي از لنفوم( هفته 2بيش از

خصوصاً در نواحي در معرض ( در طي سه ماه)زخمي كه بهبود نيابد

نور آفتاب يا در محل عفونت هاي طوالني مدت يا درمحل سوختگي

قديمي

در خال هاي پوستي... هر گونه تغيير در اندازه، شكل، رنگ و

سرفه هاي طوالني مدت با يا بدون خلط خوني همراه با كاهش وزن

سيري زودرس و كاهش اشتها به همراه كاهش وزن

خشونت صدا

By: Dr K Mirzaei 20

تشخیص زودهنگام سرطان

دو شيوه ي كلي براي تشخيص زودهنگام، آموزش و

:غربالگري است

به منظور افزايش آگاهي در مورد عاليم و نشانه آموزش. 1

هاي اوليه سرطان بخصوص در جمعيت درمعرض خطر،

همين طور در بين پزشكان سطوح اوليه مراقبتهاي

.بهداشتي، پرستاران و پيراپزشكان است

فرآيندي است كه در آن يك آزمايش باليني براي غربالگري.2

جمعيت بي عالمت اما در معرض خطر بيماري انجام مي

شود تا امكان تشخيص قبل از بروز عاليم بيماري فراهم

By: Dr K Mirzaei 21 .شود

:دو راهكار براي انجام غربالگري وجود دارد

روش انتخابي براي : غربالگري برنامه ریزي شده -الف

.جمعيت هاي با آگاهي كمتر است

به جمعيت هاي آموزش ديده و : غربالگري فرصت طلبانه -ب

پزشكان يا متخصصاني كه مستقيم بيماران را ويزيت

. مي كنند، برمي گردد

نسبت به غربالگري برنامه ريزي شده كمتر مقرون به صرفه

در جمعیتهاي با سطح آگاهي باال، روش انتخابي است اما

.استBy: Dr K Mirzaei 22

Downstaging برنامه

به افزايش نسبت سرطان هاي در مرحله پايين به كل

سرطان هاي تشخيص داده شده اطالق مي شود

كه به شيوه هاي گوناگوني انجام مي شود

By: Dr K Mirzaei 23

Downstaging برنامه شامل مراحل زير است:

طراحي يك برنامه راهبردي در سطح كميته ملي يا مراكز - 1

سرطان براي نگارش برنامه اجرايي تشخيص زودهنگام

سرطان

آموزش كاركنان در سطح مراقبت هاي بهداشتي اوليه -2

براي ادغام برنامه در سطوح مراقبت هاي بهداشتي اوليه

آموزش جمعيت هدف بمنظور افزايش آگاهي جمعيت در -3

معرض خطر در مورد عاليم و نشانه هاي ابتدايي سرطانBy: Dr K Mirzaei 24

تشخیص زودهنگام سرطان

By: Dr K Mirzaei 25

تشخیص زودهنگام سرطان

By: Dr K Mirzaei 26

تشخیص زودهنگام سرطان

براساس جدول سازمان جهاني بهداشت، غربالگري را فقط

براي سرطان هاي پستان، كولوركتال، سرويكس وحفره

.دهان توصيه مي كند

روش آن هم، انجام معاينه باليني بجز در كشورهاي با منابع

.باال توصيه شده است

در ايران فقط سرطان هاي پستان ، دهانه رحم و كولوركتال

در برنامه هاي غربالگري توصيه مي شوند

By: Dr K Mirzaei 27

تشخیص زودهنگام سرطان

در ايران فقط سرطان هاي پستان ، دهانه رحم و كولوركتال

در برنامه هاي غربالگري توصيه مي شوند

در مورد ساير سرطان هاي شايع در ايران مانند سرطان

هاي معده، مري، مثانه، پروستات و حنجره نيز بهترين

روش براي تشخيص زودهنگام، اقدام در جهت Downstaging از طريق آموزش عمومي است .

By: Dr K Mirzaei 28