Canut Yayın Evi: 3Dünya Solu-Marksist Felsefe Dizisi: 3

ISBN: 978-605-87732-5-2Çin Komünist Partisi Tarihi

Kitabın Orjinal Baskısı:Çin Komünist Partisi TarihiCilt 1Renmin Press, Beijng, ChinaISBN: 7-01-001007-1

Canut Yayın Evi:Hırkayışerif Mahallesi, Balipaşa Caddesi, No.: 155/A,Fatih-Yavuzselim-İstanbulTelefon ve Fax: 0212 512 43 56Web: www.solokur.net / www.leftreader.comE-posta: info@solokur.net

Editör: Cem KızılçeçÇeviri: Tomas Aliyev

Kapak Tasarım: Deniz Kızılçeç

Türkçe İlk Baskı: Eylül 2012, 1. BasımCopyright Canut Yayınevi 2012

Bu kitap Ceylan Matbaası’nda (Ahmet Uçar) basılmıştır.Davutpaşa Cad. Güven İş Merkezi, No: 83, No: 317-318-319,Zeytinburnu/İstanbul. Tel: 0 212 613 10 79

ÇİN KOmüNİSTPArTİSİ

TArİhİ

Cilt I

KİTABIN YAzImI hAKKINdA BİlgİlEr

Elinizdeki kapsamlı tarihsel eser, Ç.K.P Merkez Komitesi Parti Tarihi Araştırmaları Enstitüsü’nün sorumluluğunda ve bu kurum tarafından ha-zırlanmıştır. Hazırlık çalışmaları uzun bir döneme yayılmış ve onlarca hazırlık taslağı gözden geçirilmiştir. Enstitü liderleri bu taslakları bizzat Ç.K.P Merkez Komitesi, ünlü Marksist teorisyen, sanat ve bilim adamı Hu Qiaomu’nun* liderliğindeki Parti Tarihini Derleme Grubu kadroları ile defa-larca değerlendirmeye tabi tutmuşlardır. Bazı kuruluşların parti tarihi üzerine uzman ve araştırmacıları da bu kitabın hazırlanmasına önemli katkılar sun-muşlardır. Ç.K.P Merkez Komitesi Parti Yazını Araştırmaları Bürosu’ndan Jin Chongji, taslağın ikinci kısmını gözden geçirmiştir. Ayrıca ilgili bazı kurum-lardan bazı uzmanları ve bilginleri üç kez taslağı değerlendirmeye davet ettik. Bu kurumlar Ç.K.P Merkez Komitesi’nin Parti Yazını Araştırmaları Bürosu, Merkezi Arşivler, Ç.K.P Merkez Komitesi’ne bağlı merkezi parti okulu tarih uzmanları, Askeri Bilimler Akademisi, Modern Tarih Araştırmaları Enstitüsü ve Çin Sosyal Bilimler Akademisi Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü, Renmin Üniversitesi ve Pekin Üniversitesi araştırmacıları da çalışmalara katkıda bu-lunmuşlardır. Bu araştırmacılar bizlere taslakta yansıtılan görüşler, kitabın ge-nel yapısı, tarihsel gerçeklerin doğruluğu ve üslup ve anlatım üzerine birçok değerli önerilerde bulunmuşlardır. Hatta bunların bazıları sayısız anlatım dü-zenlemesi yapmışlardır. Burada doğrudan araştırmalara katkıda bulunan Liao Gailong, Li Yue, Dai Luming, Sun Ruiyuan, Miao Chuhuang, Liu Jingyu, Tong Yingming, Han Taihua, Ye Xinyu, Wang Qi, Wang Xiuxin, Liu Zhenqi, Wang Pei ve Tian Weiben’e teşekkür etmek istiyoruz. Kitap, Zheng Hui, Sha Jiansun ve Dai Luming tarafından derlenmiştir. Özel olarak da ülkemizin önde gelen tarihçilerinden Hu Sheng** taslağın tümünü sayısız kez incelemiş düzeltmeler yapmış, yazımı üzerine önemli önerilerde bulunmuştur. Bu katkıların tümü bize büyük bir destek olmuştur. Bu kitabı mümkün olan en mükemmel şekilde hazırlama konusunda önerilen tüm gereksinimleri karşılamak için elimizden geleni yapmamıza karşın, yine de birçok eksiklik ve yetersizliklerin olabilecek-tir. Bu anlamda tüm parti tarihi araştırmacılarından ve tüm okurlardan eleştiri ve öneriler bekliyoruz.

Ç.K.P merkez Komitesi Parti Tarihi Araştırmaları Enstitüsü

* Hu Qiaomu (1912-1992) 1977 yılında kurulan Çin Sosyal Bilimler Akademisi’nin ilk başkanıdır ve iki dönem bu araştırma kurumunun başkanlığını yürütmüştür.* * Hu Sheng (1918-2000) ünlü tarihçi ve bilim adamı 1934 yılında Pekin Üniversitesi felsefe bölümünden mezun olmuş, 1935 yılında Ç.K.P’ye katılmış ve 1949 yılından itibaren Ç.K.P’nin tarih ve teori araştırmalar bölümünde yöneticilik yapmış 1985-89 yılları arasında da Çin Sosyal Bilimler Akademisi’nin başkanlığını yapmıştır.

İÇİNdEKİlErKitabın Yazımı Hakkında Bilgiler ivEditörün Notları xiii

BaŞlik i: Çİn Komünİst Partİsİ’nİn Kuruluşu 1Bölüm 11911 Devrimi Sonrası Çin Toplumu 3

1. 1911 Devrimi Sonrasında Çin’in Siyasi Durumu 32. 1911 Devrimi Sonrasında Çin Ekonomisi 113. Çin Proletaryasının ve Halk Kitlelerinin Mücadelelerinin Büyümesi 16

Bölüm 24 Mayıs Hareketi, Marksizm ile Çin İşçi Hareketinin İlk Buluşması 20

1. Yeni Kültür Hareketinin Yükselişi ve Gelişimi 202. 4 Mayıs 1919 Yurtsever Hareketi ve Çin’de Marksizm’in Yayılması 273. “Somut Sorunlar ve Doktrin” Tartışması ve Sosyalizm Üzerine Tartışmalar 314. İlk Komünist Grupların Ortaya Çıkışı 34

Bölüm 3Çin Komünist Partisi’nin Kuruluşu. İşçi Hareketinin Hızlı Gelişimi 39

1. Çin Komünist Partisi’nin İlk Ulusal Kongresi 392. İşçi Hareketinin Hızlı Gelişimi 423. Ç.K.P’nin İkinci Ulusal Kongresi, Kuomintang-Komünist İşbirliği için Hazırlık 494. İşçi Hareketinde İniş ve Çıkışlar ve Pekin-Hankou Demiryolu Grevinin Başarısız Olması 50

BaŞlik ii: İlK BüyüK Devrİm DönemİnDe Komünİst Partİsİ 57Bölüm 4İlk Kuomintang-Komünist İşbirliği 58

1. Çin Komünist Partisi’nin İkinci Ulusal Kongresi, Kuomintang-Komünist İşbirliğinin İlkeleri 582. Çin Komünist Partisi’nin Kuomintang İle İlk İşbirliği 613. Kuomintang-Komünist İşbirliği Yeni Bir Devrim Ümidi Yaratıyor 624. Partinin Dördüncü Ulusal Kongresi, Birinci Büyük Devrimin Yükselişi 66

Bölüm 530 Mayıs Hareketi ve Çin’de Devrimci Yükseliş 67

1. 30 Mayıs Hareketi ve Guangzhou-Hong Kong İşçilerinin Grevi 672. Guangdong’daki Devrimci Üs Alanlarının Birleşmesi 693. Kuomintang İçindeki Eski ve Yeni Sağ Kanat Politik Güçlere Karşı Mücadele 704. ÇKP’nin Çin Devriminin Temel Sorunları üzerine Görüşlerinin Derinleşmesi 72

Bölüm 6Kuzey Seferi 75

1. Çin Komünist Partisi’nin Kuzey Seferine Etkin Bir Şekilde Hazırlanması 752. Chiang Kai-shek’in Devrimin Liderliğini Ele Geçirmek için Yaptığı Oyunlar 803. Kuzey Seferinin Başarılı Gelişmesi 824. Kitle Hareketinin Gelişmesi, Partinin Politik İktidar Sorunu Üzerine Hatalı Bakış Açıları 82

Bölüm 7Büyük Devrimin Adım Adım Yenilgiye Doğru İlerlemesi 83

1. Kuzey Seferi Harekâtının Son Aşamasında Durum ve Chen Duxiu’nun Temsil Ettiği Sağ Oportunist Hata 832. Bu Dönemde İşçi ve Köylü Hareketinin Durumu ve Yaşadığı Güçlükler 853. 12 Nisan Karşı-devrimci Darbesi 864. Wuhan’daki Hükümetin İç Krizi ve ÇKP’nin 5. Kongresi -1928- 875. Birinci Büyük Devrimin Yenilgisi 90

BaŞlik iii: Toprak Devrİmİ aŞamasinDa parTİ’nİn Durumu 96

Bölüm 8Toprak Devriminin Patlak Vermesi 97

1. Ülke Çapında Kuamingtang İktidarının Kurulması. Çin Devriminin En Düşük Seviyede Seyrettiği Günler 972. Ağustos Ayındaki Nanchang Ayaklanması. 7 Ağustos Parti Konferansı 983. Bahar Başlangıcı Ayaklanması, Guangzhou Ayaklanması, Çeşitli Bölgelerde Silahlı Ayaklanmalar 1004. Jinggangshan Bölgesindeki Savaş – Çin Devriminin Yeni Bir Yöne Evrilmesi 102

Bölüm 9İşçi ve Köylülerin Kızıl Ordusu’nun Gelişmesi ve Kırlarda Üs Bölgeleri 106

1. Ç.K.P’nin 6. Parti Kongresi. Parti’nin Kuomingtang Kontrolü Altındaki Bölgelerdeki Çalışması 1062. Kırsal Üs Bölgelerinin Pekişmesi ve Genişlemesi 1073. Kırsal Üs Bölgelerinde Toprak Devriminin Derinleşmesi 1094. Gutian Konferansı, Parti ve Kızıl Ordunun İnşasının Güçlendirilmesi 1145. Mao Zedung’un Kentlerin Kırlardan Kuşatılması ve Silahlı İktidar Mücadelesi Teorisi 115

Bölüm 10Partide “Sol“ Maceracılığın Ortaya Çıkması. Kızıl Ordunun “Kuşatma ve Bastırma“ Harekâtlarına Karşı Zaferleri 120

1. Li Lisan’ın Temsil Ettiği “Sol“ Maceracılık Hatası. 6. Kongre Merkez Komitesinin 3. Oturumu 1202. Merkez Komitesi‘nde Wang Ming’in Temsil Ettiği “Sol” Maceracılığın Egemenliğinin Başlaması 1223. Üç “Kuşatma ve Bastırma” Harekâtına Karşı Savaşta Kazanılan Başarılar 1264. Hubei, Henan, Anhui Kenti Zaferleri, Mao Zedung’un Kızıl Ordu’nun Savaş Yönetimi için Oluşturduğu Temel İlkeler 130

Bölüm 11Japon Saldırganlığına Karşı Mücadele. Beşinci “Kuşatma ve Bastırma“ Harekâtına Karşı Savaşta Yenilgi ve Kızıl Ordunun Başlattığı Uzun Yürüyüş 131

1. Şok Edici 18. Eylül Olayı. Ülke Çapında Japonya Karşıtı Hareketin Başlaması 1312. Parti‘nin Beyaz Bölgelerde Mücadelesi ve Sol Kültür Hareketi 1333. Kuşatma ve Bastırma Harekâtlarına Karşı Savaş. Üs Bölgelerinin Oluşturulması 1384. Japon Saldırgan Güçlerinin Kuzey Çin’e İlerlemesi. Çin Komünistlerinin Kuomingtang Güçlerinin Bir Bölümü ile İşbirliğine Girmesi 1425. Merkezi Kızıl Ordu’nun Beşinci Kuşatma ve Bastırma Harekâtına Karşı Savaşta Yenilmesi 1436. Parti’nin Zunyi Konferansı. Merkezi Kızıl Ordu’nun Uzun Yürüyüş’ten Zaferle Çıkması 144

Bölüm 12Parti’nin Anti-Japon Ulusal Birlik Cephesi’nin Gerçekleşmesi İçin Yürüttüğü Mücadele 150

1. Kuzey Çin Olayı ve 29 Ocak Harekatının Ortaya Çıkışı 1502. Wayaobao Konferansı. Çalışmaların Anti-Japon Ulusal Birlik Cephesinin Kuruluşuna Odaklanması 1533. Komünist Partisi ile Kuomintang arasında İkinci İşbirliği Önerisi. Xian Olayının Barışçı Bir Biçimde Çözülmesi 1564. Parti’nin Tez Elden Japonya’ya Karşı Direniş Savaşının Başlatılması için Yürüttüğü Mücadele 1595. Parti’nin İdeolojik-Teorik İnşasının Güçlendirilmesi 161

BaŞlik iv: JaPonya’ya Karşı Dİrenİş savaşı DönemİnDe Partİ’nİn Durumu 165Bölüm 13Parti’nin Bütün Bir Direniş Savaşı Dönemindeki Çizgisi. Düşmanın Gerisindeki Bölgelerde Anti-Japon Direniş 166

1. Japonya’nın Çin’e Karşı Topyekûn Saldırgan Savaşı Başlatması. Japonya’ya Karşı Ulusal Birlik Direniş Cephesi’nin Oluşması 1662. Luochuan Konferansı, Parti’nin Topyekûn Savaş Çizgisi ve Parti’nin Askeri Stratejisi 171

3. Parti’nin Önderliğindeki Silahlı Güçlerin Kuomintang Birlikleri ile Birlikte Japon Ordusu’na Karşı Saldırı Operasyonları 1724. Düşmanın Geri Bölgelerinde Gerilla Savaşlarının Geliştirilmesi ve Japonya’ya Direnişte Demokrasi 1745. Parti’nin Uzun Süreli Savaş Teorisini Ortaya Koyması ve Anti-Japon Direniş Savaşında Gerilla Savaşı Stratejik Çizgisini Sistemli Hale Getirmesi 1786. Wang Ming’in Sağ Oportünist Teslimiyetçiliğine Karşı Mücadele. Altıncı Parti Kongre Merkez Komitesi’nin 6. Oturumu 181

Bölüm 14Parti’nin Direniş Savaşı Çizgisine, İşbirliği Politikasına ve Kazanımlara Sarılması. Düşman Gerisindeki Direniş Dayanak Noktalarının Gelişmeye Başlaması 185

1. Japonya ile Stratejik Bir Denge Durumuna Girilmesi, Japonya’ya Karşı Direniş Savaşındaki İşbirliğinde İlk Krizin Ortaya Çıkması 1852. Düşman Gerisindeki Anti-Japon Gerilla Savaşının Genişletilmesi 1873. Kuomintang’ın Aşırı Sağcı Güçlerinin İlk Anti-Komünist Saldırısı. Japonya’ya Karşı Direniş Ulusal Birlik Cephesi Taktiğinin Zenginleştirilmesi 1934. Yeni Demokratik Devrim Teorisinin Sistematik Hale Getirilmesi 1945. Beklenmedik Güney Anhui Olayı. Kuomingtang’ın İkinci Anti-Komünist Saldırıya Girişmesi 197

Bölüm 15Savaşta Zafer Açısından Ciddi Zorlukların Ortaya Çıkması. Direnişin Savunma Çizgilerine Sarılınması 201

1. Anti-faşist Savaşta Yeni Uluslararası Durumun Ortaya Çıkması. Düşmanın Geri Bölgelerinde Yürütülen Savaşta Ciddi Zorlukların Ortaya Çıkması 2012. Düşman Gerisindeki Ordu ve Halk Güçlerinin Zorlu Direnişi 2023. Anti-Japon Dayanak Noktalarının Pekiştirilmesi için Politika ve Tedbirler 2034. Parti’nin Kuomingtang İktidar Bölgelerinde Zor Koşullarda Çalışma Yürütmesi 2075. Parti’nin Çalışma Tarzının İyileştirilmesi için Başlatılan Kampanya, Yenan Düzeltme Hareketi 216

Bölüm 16Japonya’ya Karşı Direniş Savaşının Zafere İlerlemesi 222

1. ÇKP’nin 7. Parti Kongresi – 1945 2222. Japonya’ya Karşı Direniş Savaşı’nın Zaferi 225

BaŞlik vulusal Kurtuluş savaşı DönemİnDe Partİ’nİn Durumu 230Bölüm 17Özgürlük ve Demokrasi İçin Mücadele, Öz-savunma Savaşına Hazırlık 231

1. Japonya’ya Karşı Direniş Savaşı’nın Zaferinin Ertesinde Durum 2312. Parti’nin “Özgürlük, Demokrasi ve Birlik” Çizgisi. Chongqing Müzakereleri 232

3. Direniş Savaşı‘nın Meyvelerinin Korunması, Kuomingtang’ın Askeri Provakosyonlarına Karşı Mücadele 2364. Kuomingtang’ın Haydutvari Bir Tarzda İktidara Sahip Çıkması. Kuomingtang’ın İktidar Bölgelerinde İç Savaş Çıkarılmasına Karşı Kampanyalar 2385. Politik Danışma Konferansı Meclisi’nin Toplanması 2396. Kuzeydoğu Savaşı. Öz Savunma Savaşına Hazırlıkların Başlatılması 242

Bölüm 18Öz-savunma Savaşı ile Kuomingtang’ın Askeri Saldırısının Püskürtülmesi 243

1. Topyekün İç Savaşın Patlak Vermesi. Partinin Kuomingtang’ın Saldırısını Püskürtmek İçin Oluşturduğu Çizgi 2432. Kuomingtang’ın Kurtarılmış Bölgelere karşı Topyekûn Saldırısının Püskürtülmesi 2453. Karşılıklı Müzakerelerde Varılan Anlaşmalara Sadık Kalınması için Mücadele 2484. Kuomingtang İktidar Bölgelerinde Ekonomik Ve Politik Krizin Ortaya Çıkışı ve Demokratik Hareketin Yükselişi 252

Bölüm 19Çin’in Devrimci Savaşında Tarihsel Dönüşüm 255

1. Halk Kurtuluş Ordusu’nun Stratejik Saldırı Konumuna Geçmesi 2552. Topyekün Toprak Reformuna Geçiş, Parti ve Ordu’nun Çalışma Tarzının İyileştirilmesi için Başlatılan Kampanya 2583. Parti’nin Tüm Ülke Çapında Zafer Programını Belirlemesi. Parti’nin Yeni Bölge ve Kentler İçin Politikası 2614. Halk Demokrasisi İçin Birlik Cephesi’nin Güçlendirilmesi ve Genişletilmesi 2635. Halk Kurtuluş Ordusu’nun Stratejik Saldırı Konumunu Geliştirmesi 271

Bölüm 20Yeni Demokratik Devrimin Ülke Çapında Zaferi. Çin Halk Cumhuriyeti’nin Kuruluşu 272

1. Büyük Stratejik Kararlar- Liaoning/Shenyang, Huaihai ve Beiping/Tianjin Saldırıları 2722. Kuomingtang’ın Planlarının Boşa Çıkarılarak Chang Jiang Nehri Bölgesinde Durdurulması 2763. Yedinci Kongre Merkez Komitesi’nin 2. Oturumu. Halk Kurtuluş Ordusu’nun Chang Jiang Nehrini Aşması ve Tüm Ülke Çapında Saldırıyı Geliştirmesi 2794. Politik Danışma Konferansı Meclisi’nin ve Halk Cumhuriyeti’nin Doğuşu 2815. Çin’in Halk Devriminin Temel Deneyimleri ve Anlamı 285

BaŞlik vi: Çİn HalK CumHurıyetİ’nİn Kuruluşu ve sosyalİzme GeÇış 291Bölüm 21Yeni Çin’in İlk Dönemi ve Parti’nin Yeni Görevleri 292

1. Ye ni Do ğan Cum hu ri yet’in Karşılaştığı Sınav lar 2922. 7. Kongre Mer kez Ko mi tesi’nin 3. Genel Otu ru mu 2983. ABD Saldırganlığına Karşı Direnme Savaşı ve Kore’ye Yardım, Toprak Sisteminde Reform 2994. Üçün cü Mü ca de le Alanı: Karşı-dev rim ci le rin Bastırılması 307

Bölüm 22Ulusal Ekonominin Onarılması ve Canlandırılması için Mücadele 310

1. Tarım, Taşımacılık, Sa na yi ve Ti ca re tin Onarılması Çalışma ları 3102. “Üç Kö tü lü ğe” Karşı Ge liş ti ri len Kit le Ha re ke ti ve “Beş Kö tü lü ğe” Karşı Açılan Kampanya 3143. Partinin Geçiş Dönemi için Bir Genel Çizgi Oluşturulması 3174. Planlı Ekonomik İnşaya ve Sosyalist Sanayileşmeye Başlanması 324

Bölüm 23Kültürel ve Politik Alanın İnşası ve Diplomatik Alandaki Çalışmalar 330

1. Kül tü rel ve İde o lo jik Üstyapı Alanlarının İnşası 3302. Çin Halk Cum hu ri ye ti’nin İlk Ana ya sasının Bi çim len me si 3343. Ye ni dö nem de Par ti nin İn şası 3374. Dip lo ma tik Alan da ki Çalışma lar 340

Bölüm 24Tarım, El sanatları, Kapitalist Sanayi ve Ticaretin Sosyalist Dönüşümü 341

1. Tarımsal Ko ope ra tif leşme Ha re ke ti nin Dü zen li Ge liş me si 3412. Özel Sa na yi ve Ti ca re tin Sos ya list Dö nü şü mü Çalışmasında Düzen li Bir İler le me Sağ lan ma sı 3473. Sos ya list Dö nü şüm Sü re ci nin Hızlandırılması ve Aceleci Bir Biçim de So nuç lan dırılması 3504. Sosyalist Sistemin Kurulması ve Birinci Beş Yıllık Planın Tamamlanması 3535. Bi rin ci Beş Yıllık Planın Ba şarıları 357

BaŞlik vii: sosyalİst İnşanın arayışlarla ve BüyüK zorluKlarla İlerletİlmesİ 362Bölüm 251956’da ki 8. Parti Kongresi ve Çin’in Sosyalist İnşa İçin Kendi Yolunu Arayış Yoluna Yönelmesi 363

1. “Başlıca On İliş ki Üze ri ne” Yazısı ve Bir Di zi Ye ni Po li ti kanın Belirlenmesi 3632. Çin Ko mü nist Par ti si’nin 8. Kon gre si 3683. 8. Ulu sal Par ti Kon gre si’nden Son ra Sosyalist Arayış Çabasında Kay de di len Ye ni Aşa ma lar ve Görüş Farklılıkları 3724. Parti İçi Hataları Düzeltme Kampanyası ve Sağcılığa Karşı Mücadele 376

5. 1957’deki Dü zelt me Kampanyasının Yönünün Sağcılığa Karşı Mü ca de le ye Dönüşmesi 3806. “İleriye Doğru Büyük Atılım” ve Halk Komünlerinin Ortaya Çıkışı 3857. 8. Ulu sal Par ti Kon gre si’nin İkin ci Otu ru mu (Mayıs 1958) 387

Bölüm 26“Sol” Hataları Düzeltme Yolunda İlk Çabalar 394

1. Halk Ko mün le ri ile il gi li Dü zelt me Ça ba la rı 3942. “İle ri ye Doğ ru Bü yük Atılım” için Hedeflerin ve Üre tim Düzenle me le ri nin Ye ni den Ayar lan ması 3983. “Sağ Sap ma ya Karşı” Mü ca de le de Ya pılan Ha ta lar ve “İle ri ye Doğ ru Bü yük Atılımın” Sürdürülmesi 401

Bölüm 27Bağımsızlık ve Egemenliğin Sürdürülmesi, Hegemonyacılığa Karşı Mücadele Çabaları 423

1. Savaş ve Barış Sorunu Üzerine Değerlendirme: Dünya Savaşı Tehlikesi 4232. Çin-ABD İliş ki le ri 4253. Çin ve Sov yet ler Bir li ği arasında ki Çe liş ki ve Çatışmalar 428

Bölüm 28“Sol” Politik Hataların Çoğalması ve Ekonomide Yeniden Düzenmelerin Başarıyla Tamamlanması 431

1. 1962 Yılı –Ç.K.P 8. Mer kez Ko mi te si’nin Tam Katılımlı 10. Oturu mu 4312. “Dört Te miz lik” ve “Beş Kötülüğe Karşı” Ha re ketler ile İdeolojik ve Po li tik Alan lar da Eleş ti ri Hareketleri 4343. 1963-1965 Arasındaki Üç Yıllık Eko no mik Ye ni den Dü zen le me 4394. Başarılar İçeren On Yıl ve Arayış Sürecinde Ortaya Çıkan İki Eğilim (1956-66 ) 442

BaŞlik viii: on yıllıK Kaos Dönemİ: Kültür Devrİmİnİn Başlatılması 451Bölüm 29Topyekûn “Kül tür Dev ri mi’nin Baş lat ılması” 452

1. Kültür Devriminin Nedenleri ve Kaynakları 4522. İki Önemli Top lantı ve “Kül tür Dev ri mi’nin” Ateşlenmesi 4553. Ülke Çapında Ka os 4594. “Her Şeyi Alaşağı Edin” Politikası 4645. “İk ti darın Topyekûn Ele Ge çi ril me si” Po li ti kası 4656. Bindokuzyüzaltmışdokuz Yılı ve Ç.K.P 9. Kon gre si 471

Bölüm 30Lin Biao Kliğinin Çöküşü ve “Sol” Hataların Düzeltilmesinde Sorunların Devam Etmesi 474

1. Mü ca de le- Eleş ti ri–Dö nü şüm Şek lin de ki “Sol” Po li ti kanın Uy gu la ma ya So kul ma sı ve Lin Bia o Kli ği nin Dev ril me si 4772. İniş Çıkışlar la Bir lik te Ulu sal Eko no mi nin Ye ni den Düzenlenme si 4813. “Sol” Ha ta ları Dü zelt me Ça ba larında Başarısızlığa Uğranması 4844. Diplomatik Alanda ki Çalış ma lar Sonucunda Yeni Bir Durumun Yaratılması, Diplomasi Alanında “Sol” Hata ların Ne den Olduğu Çatışmalar 488

Bölüm 31Çin-ABD İliş ki le rin de Gevşeme ve Çin ile Ja pon ya arasında Dip lo ma tik İliş ki le rin Ku rul ması 489

1. Çin-ABD İlişkilerdeki Yeni Gelişmeler 4892. Çin’in Bir leş miş Mil let ler’de ki Meş ru ve Ya sal Hakkını El de Etme si 4923. Çin-Sov yet Sınır Mü za ke re le ri ve Çin-Vi et nam İliş ki le ri nin Kötü leş me si 492

Bölüm 32Jiang Qing Kliğinin Devrilmesi ve “Kültür Devriminin” Sona Erdirilmesi 495

1. Kar ga şanın Ye ni den Or ta ya Çıkması ve 4. Ulu sal Halk Kon gre si Çev re sin de ki Mü ca de le 4952. 1975’te ki Pekiştirme Çalışma ları ve Buna Ter s Yönde Gelişmeler 4993. Önemli Zafer: Karşı-dev rim ci Ji ang Qing Kli ği nin Ezilmesi 507

BaŞlik iX: sosyalİst İnşa İle İlGİlİ yenİ Bİr PersPeKtİfİn Doğuşu ve İKİ yıllıK İKİrCİKlİ İlerleme Dönemİ 514Bölüm 33Sosyalist İnşa İle İlgili Yeni Bir Pers pek ti fin Do ğu şu 515

1. Ji ang Qing Karşı-dev rim ci Kli ği nin Tas fi ye si 5152. Hu a Guo feng ve İki Yıllık İkircikli İlerleme Dö ne mi 5163. 1978 Yılındaki Büyük Dönüm Noktası 5234. Par ti İnşasının Güç len di ril me si 5355. Ulu sal Eko no mi nin Ye ni den Dü zen len me si ve Kırsal Alan da Re form Sürecine Giriş 5376. Kentlerdeki Reformlar 542

Bölüm 3412. Parti Kongresi, Reform ve Dış Dünyaya Açılma Stra te ji si ne Ge çil me si 544

1. Sos ya list Mo dern leş me de Ye ni Bir Du rum Ya rat maya Dönük Bir Prog ramın Oluş tu rul ması 5442. Her Alan da Kapsamlı Re form lar Yü rü tül me si ve Dış Dün ya ya Açılım 5473. Altıncı Beş Yıllık Planın Tamamlanması ve Ye din ci Beş Yıllık Plana Geçiş 5524. 13. Parti Kongresi ve Ekonomik Düzeltmeler 5585. Sos ya liz min Bi rin cil-Baş lan gıç Aşa ması Teorisi 5596. 1989 Yılı Po li tik Ayak lan ması 564

BaŞlik X: eKonomİnİn İyİleştİrİlmesİ ve reformun Derİnleştİrİlmesİ 571Bölüm 3513. Mer kez Ko mi te si’nin Tam Katılımlı 4. Otu ru mu ve Ye ni Bir Li der li ğin Oluş ması 572

1. 13. Mer kez Ko mi te si’nin Tam Katılımlı 4. Otu ru mu 5722. Par ti-İnşasının Güç len di ril me si, İde o lo jik ve Po li tik Çalışmanın İyileştirilmesi 5763. 13. Mer kez Ko mi te si’nin Tam Katılımlı 7. Otu ru mu 5814. Dış Politkaların Yeniden Düzenlenmesi 5875. “Tek Ül ke, İki Sis tem” Modeli ve Ana va tanın Ye ni den Bir leş ti ril me si Da vası 5946. Çin’in Devrimlerinin ve Sürmekte olan Sosyalist Devrimin Perspektifleri 5967. Ç.K.P’nin Önü ndeki Yol ve Tarihsel He def le ri 603

EdİTörüN NOTlArIÜlkemizde daha önce 1970’lerde yayınlanan S.B.K.P tarihi ile ilgili 2 kapsamlı kitaptan yaklaşık 35 yıl sonra ilk kez kapsamlı bir komünist partisi tarihi yayınlanmaktadır. Dünyanın en büyük nüfusuna sahip olan Çin’in iktidar partisi olan Ç.K.P, 20. yüzyıl tarihinin önemli öznelerinden bir tanesi olmuştur, bu parti yönetimi devrimi birlikte yaptığı diğer demokratik ve anti-emperyalist partilerle birleşik cephe anlayışını koru-yarak paylaşmaktadır. Parti, 82 milyon yetişkin üyesini ve 16-28 yaş arası 75.9 milyon genci tabandaki birim örgütleri içinde örgütlemiş bulunmaktadır. Hâlihazırda düzenli çalışmalar yürüten 3.4 milyon birim örgütü bulunmakta, 50 den fazla işçi çalıştıran 98.000 özel sektör kuruluşunun %97’sinde örgütlü bulunmaktadır. Partide kadınla-rın oranı %23.3, işçi, tarım emekçisi, çiftçi, kamu memuru, emekli, öğrenci, kamusal işletme yöneticileri gibi kesimlerden gelen üyeler parti üyelerinin %97’sini oluştur-maktadır. 2003‘ten itibaren partiye üye olmaları kabul edilen özel iş sahipleri ve bu işletmelerde çalışan yöneticilerin toplam üyelere oranı %1.9 dur. Oysa kurulduğu yıl bu partinin sadece 50 üyesi bulunmuştur.Ç.K.P, 91. yaşını tamamlamış köklü bir partidir ve 1847’de yola çıkan dünya sosyalist akımının Rus Devrimi’nden sonra kurulmaya başlayan, Ekim Devrimi’nin yarattığı devrimci dalgadan beslenen Marksizm ve Leninizm’i temel çıkış noktası olarak alan ikinci kuşak sosyalist partilerdendir. Bu partilere kısaca Lenin önderliğinde kuru-lan Komünist Enternasyonal kuşağı veya Üçüncü Enternasyonal partileri diyebiliriz. Halen bu kuşağa mensup onlarca sosyalist parti ideallerine bağlılığını korumakta ve ülkelerinde başta işçi sınıfı olmak üzere halkın çıkarları için mücadele vermektedirler. Ç.K.P, bunlar arasında-üs bölgelerindeki bölgesel iktidar dönemlerini dışta tutarsak – 61 yıldır iktidarda bulunan az sayıda parti arasında bulunmaktadır.Ç.K.P’nin tarihi büyük başarılar kadar ciddi başarısızlıkların ve hataların da yaşandığı önemli olaylar içermektedir, araştırmacıların da vurguladığı gibi, Ç.K.P’nin en önemli özelliği, hatalarını araştırmada ve bunları cesaretle düzeltmede gösterdiği kararlılıktır. Partinin Çin Devrimi’nin gerçekçi yolunu aydınlatabilmesi için yüz binlerce üyesinin katledildiği ciddi yenilgilerin ve başarısızlıkların yaşandığı, acı derslerle dolu 14 yıl ge-rekli olmuştu. Ç.K.P ve Çin’in büyük Mao Zedung’u ve onun etrafında birleşen parlak liderler kuşağı doğrudan bu sürecin ürünüdürler ve partinin doğru bir ideolojik siyasi çizgiyi oluşturmaya başladığı tarih 1935 yılı olmuş ve bu çizginin olgunlaşabilmesi için de 10 yıl gerekli olmuştur. Yola ilk çıktıklarında işçi sınıfının devrime önderlik etmesi gerektiği ve sosyalizme ulaşmak konusunda hiçbir kuşkuları bulunmayan bu insanlar yenilgilerden dersler çıkararak Çin’de temel güç olarak köylülere dayanmaları, köylülerin çoğunluğu oluşturdukları yüksek ideolojik ve örgütsel kriterlere sahip bir Marksist kitle partisi ve devrimci savaş ordusu kurmaları gerektiğini ve sosyalizme bir vuruşta değil zorunlu olarak birbirini izleyecek iki aşama içinde ulaşabilecekleri-ni kavramışlardır. Mao Zedung’un sık sık vurguladığı gibi, Ç.K.P’yi başarıya götüren diğer bir tayin edici sorun Çin burjuvazisinin özgünlüğünün ve tarihsel konumunun

xvi ÇİN KOMÜNİST parTİSİ TarİHİ

doğru analiz edilmesi olmuştur. Nitekim Ç.K.P, 20.yüzyılın ortalarına doğru bürokrat burjuvaziye dönüşen komprador burjuvaziyi yeni-demokratik devrimle tasfiye etmiş, milli burjuvaziye karşı ise devlet kapitalizmi politikaları uygulayarak, barışçı ve eko-nomik yöntemlerle onu “satın alarak”, sosyalist dönüşüme ikna edebilmiştir. Çin hü-kümeti, 1953-60 arasında milli burjuvaziye tüm sermaye bedellerini faizleri ile birlikte ödemiştir, böylece Marx ve Engels’in teorik olarak öngördüğü barışçı mülksüzleştir-me, sosyalizm tarihinde ilk kez Çin’de pratikleşmiştir. Ç.K.P, tarihi boyunca biri 1942 diğeri 1978’de olmak üzere iki ciddi ideolojik ve siyasi düzeltme hareketi yapmıştır, her biri yaklaşık 3 yıl süren araştırma ve incelemeler sonucunda hatalarının kaynağına inilmiş ve ardından sağlıklı bir gelişme yaşanmıştır. Birincisinde araştırma ve inceleme tarzı ve partinin sitili üzerine odaklanılmış, ikincisinde ise başta ideolojik ve siyasi çizgiler olmak üzere örgütsel sorunlar çözülmüştür. Çin’de de 3.Enternasyonal parti-lerinde genel olarak görüldüğü gibi “sol” ve aşırı sol hatalar veya bakış açıları daha sık ortaya çıkmış ve daha büyük zararlara neden olmuştur (1924-27 hariç).1940’larda başarıya ulaşan Çin ve Kuzey Vietnam devrimleri ilk kez bir olanağın var-lığını kanıtlamışlardır: Bu, 19. yüzyılı kapitalist-emperyalist Batı’nın sömürgesi konu-munda karşılayan boyunduruk altındaki Doğu ve Güney halklarının Marksizm’den büyük bir güç alarak ulusal egemenlik, bağımsız modernleşme ve feodal despotizmi aşmak gibi temel sorunları çözebilmeleridir. Marksist-sosyalist teoriler aynı zamanda onlara kapitalizmin marazlarını yaşamak zorunda olmadıklarını ve sosyalist bir geliş-me çizgisi izleyerek sosyo-ekonomik gelişmelerini daha sağlıklı, başı dik ve hızlı bir biçimde gerçekleştirebilecekleri devrimci bir seçenek sunmuştur. Sosyalist yol onlara aynı zamanda ulusal kültür, bilim, sanat, halk eğitimi ve halkın kendi kendini yönet-mesi alanında büyük bir sıçrama olanağı sağlamıştır.Dünya sosyalist akımı 1980’lerin sonunda iki zıt olgu ile karşı karşıya kalmıştır, biri etkileri çok büyük ve ağır bir yenilgi ve çözülme, diğeri ise geçmişin olumlu birikim-lerini özümleyip yanlışlığı kanıtlanmış yol ve yöntemleri terk edip yeni ve daha güçlü bir ilerleme atılımı. Ve bu atılım şimdiden ürünlerini vermeye başlamıştır, bu anlamda bugün dünya sosyalist akımında bu yenilenme çizgilerini incelemek çok daha büyük önem kazanmıştır.Yukarıda bazı çizgilerini vermeye çalıştığımız bu eser ülkemizdeki okuyucuya sundu-ğu zengin tarihsel verilerle bu alanda daha önce yapılmış olan incelemeleri ve yargı-ları yeniden tartışma ve değerlendirme olanağı sunabilecektir. Okuyucular bu kitapta sadece Ç.K.P tarihini ve bugünkü Çin’i yöneten partinin düşüncelerini değil aynı za-manda Çin’in tarihini inceleme ve bugünkü Çin’in hangi yönde ilerlemek istediğini değerlendirme olanağı bulabileceklerdir. 21. yüzyılın daha çoğulcu ve demokratik bir yüzyıl ve yeni sanayileşmiş ülkelerin daha etkin olacakları bir yüzyıl olacağı için dün-yanın en büyük gelişmekte olan ülkesini yöneten bu partiyi tanımak okuyucuya yeni bir ufuk açabilecektir.

Cem Kızılçeç