Bladsy

1

1

Geskryf deur Gert Albertse. Foto’s geneem deur beide die Albertse en Van Schalkwyk families.

Bladsy

2

2

Voorwoord

Hierdie toer het sy ontstaan gehad gedurende die Junie/Julie

2005 vakansie in Namibië. Tydens verskeie gesprekke is daar

gepraat oor ʼn moontlike toer na die bekende Ngorongoro

Krater, Serengeti, sowel as die Masai Mara wildernis-

gebiede.

Dit was duidelik dat die moontlike groep moes bestaan uit

mense wie vir so ʼn lang periode verlof kon kry en baie goed

met mekaar kon klaarkom. ʼn Toer van hierdie aard en

omvang sou ook deeglike beplanning verg. Nadat die idee

bespreek was, was daar konsensus verkry vir die voorlopige

beplanning van so ʼn toer.

Terug by die huis is alle moontlike bronne/inligting oor

soortgelyke toere versamel, bestudeer en kon daar begin

word met die opstel van ʼn voorlopige roete. Nadat ons

kontak gemaak het met Karel, iemand wat Poen as verwysing

gekry het, het ons besluit op ʼn finale roete wat die volgende

plekke sou insluit: Hobas Meteoriet by Grootfontein, Victoria

Waterval by Livingstone, die Ngorongoro krater, Serengeti,

Lake Victoria, Masai Mara, Great Rift Valley, Zanzibar, Lake

Malawi en nog vele ander mooi plekke. Dit was ook belangrik

om vooraf te kon bepaal hoeveel dae by hierdie besonderse

plekke oorgebly kon word.

Met die roete gefinaliseer kon ons toe bepaal hoe lank die

toer sou neem. Ons het 37dae tot ons beskikking gehad en

kon die afstande uitwerk wat ons moet ry per dag asook

Bladsy

3

3

waar ons moes oornag. Een van die verskeie vrae wat ons

gehad het, was hoe lank moes ons spandeer in die Serengeti

en Masai Mara om baie diere te kan sien?

Reisdokumentasie het die volgende ingesluit: paspoorte,

Internasionale bestuurslisensies, voertuigversekering, Carne

de Passage, oorspronklike voertuig dokumente. Die voertuie

was ook goed nagegaan en Elrico van Elrico Motors het vir

my en Poen op ʼn vinnige voertuig bekendstellings-kursus

geneem. Hopelik sou ons dit darem nie nodig gehad het nie.

Alle voertuie was toe ook toegerus met alle moontlike

herwinnings-toerusting en ekstra onderdele.

Die mediese voorraad het Mariana vir ons gereël en ons

moes net almal self gaan vir die verpligte geelkoors

inspuitings. Omdat ons in ʼn malaria gebied sou toer, moes

ons ook alreeds voor die tyd ons malaria pille begin drink het.

Aangesien die beskikbare water nie te alle tye ongesuiwer

gedrink kon word nie, het ons suiweringmiddels gekoop om

die vuil water te behandel. Ten einde gereed te wees vir

enige probleme is daar vooraf kamp opgeslaan om te bepaal

hoe ʼn laer getrek kon word met die voertuie en windnette as

beskerming tydens ons besoek aan Serengeti en Masai Mara

waar die kampe nie omhein was nie.

Bladsy

4

4

Dag 1, Vrydag 22 Junie, Stellenbosch tot Springbok Ons vertrek om 11:30 met ʼn seer hart vanaf Stellenbosch en

kry vir Poen hulle by Malmesbury. Sal ons dan weer almal

veilig kan terug kom by die huis na ons toer, was die vraag in

almal se harte. Aanvanklik het dit maar dol gegaan met die

inpak, maar ons het besluit om tydens die toer ons bagasie

en toerusting beter te organiseer. Vanaf Malmesbury het ons

gery tot naby Clanwilliam waar Poen-hulle nartjies vir die

toer koop.

Ons volgende stop was op Vanrhynsdorp waar ons vir Piet en

Elma Brink gaan groet het. Ons gesels ʼn bietjie en wens

mekaar ʼn veilige reis toe. Hulle gaan saam met Pieter

(Spektrum) Visser hulle in Namibië toer. Hiervandaan vertrek

ons na Springbok en kom om 18:00 daar aan. Ons ry direk na

die Roosmaryn koshuis en bevestig ons blyplekke vir die

aand, waarna ons diesel in die voertuie gaan ingooi,

aangesien ons die volgende oggend vroeg wil ry. Ons sal

maar altyd probeer om saans die voertuie vol diesel te maak.

Vanaand eet ons hoender en gaan slaap vroeg. Die beddens

is ou koshuis beddens en is heeltemal deurgelê. Ek en Yvette

besluit om eerder die matrasse op die vloer te gooi en dan

maar eerder daar te slaap. Die koshuis- leerlinge maak tot

laat die aand musiek.

Bladsy

5

5

Dag 2, Saterdag 23 Junie, Springbok tot Okahandja

Ons staan vanoggend reeds om 04:00 op, maak koffie en pak

ons slaapgoed in. Ons vertrek teen 05:00 vanaf Springbok na

Okahandja en kom 06:00 by die grenspos aan. Dit neem ons

30 min om deur beide grensposte te gaan. Dit kos N$160 per

voertuig vir die padbelasting. Een van die grenspos beamptes

vra vir Yvette of ons enige vleis het om te verklaar, waarop sy

gelukkig “ja” kon antwoord. Ons het gelukkig ʼn permit van

die staatveearts op Elsenburg gehad vir alle vleis en

suiwelprodukte.

Op die pad tussen Noordoewer en Grunau.

Ons eerste stop is net voor Grunau waar ons ʼn paar foto’s

neem van die mooi landskap en die sonsopkoms.

Bladsy

6

6

Op die pad tussen Noordoewer en Grunau.

Ons maak die voertuie vol diesel by Keetmanshoop waar daar

soos gewoonlik ʼn sterk wind waai. Ons eet sommer ook gou

ontbyt aangesien ons vroeg reeds vanaf Springbok weg is. Die

volgende stop is op Mariental waar ons ʼn vinnige middagete

geniet en dan verder tot by Okahandja ry. Op die pad

soontoe luister ons oor die radio na die rugby- toets tussen

Suid-Afrika en Nieu-Seeland wat deur Nieu-Seeland gewen

word. Teen 16:00 kom ons by Okahandja aan waar ons kamp

in die nuut oor geneemde Kings Highway kampplek.

Bladsy

7

7

Gert en Poen sit rustig in King’s Highway Rest Camp,

Okahandja.

Ek en Poen gaan maak die voertuie weereens vol diesel.

Vroegaand maak ons vuur en braai ons net wors. Ons het

vandag een van langste afstande op die pad, agter die rug.

Bladsy

8

8

Dag 3, Sondag 24 Junie, Okahandja tot Rundu Ons staan vanoggend 06:30 op, slaan tente af en vertrek na

Rundu. Op die pad na Otjiwarongo stop ons eers langs die

pad en koop biltong vir ons toer. Dis maar redelik duur, maar

ons gaan nie gou weer eetbare biltong kan koop nie. By

Otjiwarongo stop ons en koop water en koek. Dis vandag

Mariana se verjaarsdag. Ons volgende stop is by Otavi vir ʼn

toiletbreek en ry toe verder na Grootfontein. Voor

Grootfontein, stop ons weer om na die Hobas meteoriet te

gaan kyk.

Yvette, Mariana, Cecile, Nicolette by die Hobas Meteoriet

naby Grootfontein.

Bladsy

9

9

Op die pad vermaak ons vir Poen hulle met musiek van

onder andere Die Briels en Chris Blignaut, musiek wat nie in

Poen se smaak val nie. Die kinders het dit baie amusant

gevind. By Hobas eet ons ʼn vinnige middagete en ry verder

na Grootfontein waar die voertuie en alle Jerry kanne vol

brandstof gemaak word. Ons het gehoor dat diesel se prys in

Zambië maar redelik duur is en ons wil so ver as moontlik,

maar so goedkoop as moontlik ry! Hierdie is dan ook die

laaste skof van die dag tot by Rundu. Op die pad Rundu toe

stop ons en koop hout vir die aand se braai. Die pad is maar

ver en reguit met min draaie. Gelukkig is dit ʼn nuwe

omgewing en dus nie te vervelig nie.

Ons kom teen 15:00 by Rundu aan en stop eers by die

Ngandu Safari Lodge, maar dit is te ver van die rivier af en die

kampplek is nie baie mooi nie.

Bladsy

10

10

Uitsig oor die Okavango Rivier, Rundu.

Ons ry gou deur die Lodge se kampplek tot by die Sarasungu

River Lodge. Ons gaan vanaand hier slaap. Die plek lyk baie

mooier as die Ngandu Safari Lodge. Die pad is maar redelik

sanderig en twee wiel trek voertuie sal daar kan vassit. Daar

staan een Overland vragmotor maar die toeriste is ouerige

mense en ons hoop nie hulle is te raserig nie.

Bladsy

11

11

Sarasungu River Lodge, Rundu.

Vanaand eet ons elkeen ʼn stuk koek om Mariana se

verjaardag te vier. Twee jaar gelede was ons op toer deur die

Kaokoveld en het ons Mariana se verjaardag by Hardapdam

gevier.

Bladsy

12

12

Dag 4, Maandag 25 Junie, Rundu tot Livingstone Ons staan weer eens teen 06:30 op, en gaan kyk na die

Okavango rivier wat teen die Sarasungu River Lodge se

kampplek verbyvloei. Nadat ons die voertuie weer vol diesel

gemaak het, vertrek ons na Livingstone. Ons het besluit om

eerder tot by Livingstone te ry en nie by Katima Mulilo te

gaan slaap nie. Op pad na Katima Mulilo ry ons by die Popa

Valle in.

Begin van die Popa Valle.

Op ons Kaokoveld toer het ons twee nagte by die Epupa valle

geslaap. Langs die pad ry ons verby verskeie veld-slaghuise.

Die rou vleis hang sommer aan drade uit bome en daar is

geen manier om die vlieë weg te hou nie. Die mense wat die

vleis koop, sal dit maar goed moet gaarmaak om seker te

Bladsy

13

13

maak die vleis is eetbaar. Ons sal dit glad nie eers oorweeg

om te koop nie. ʼn Mens kan ook nie te vinnig ry nie, want

daar is orals beeste en bokke wat oor die pad stap, om nie

eers te praat van die mense wat te voet is of op fietse ry nie.

Ons stop by die Popa Valle wat maar eintlik net ʼn stroom

versnelling is.

Almal met hulle Crocs aan.

Hier moes ons eers toegangsgeld betaal. Nadat ons die plek

verken het en ʼn paar foto’s geneem het, eet ons ʼn ligte

middagete. Na Katima Mulilo moes ons nog deur die Namibië

/ Zambië grenspos gaan en ons weet nie hoe lank dit gaan

neem nie, en het ons besluit om nie te veel tyd langs die pad

te versuim nie. Ons ry verder oor die Okavango rivier tot by

Bladsy

14

14

die hek waar ons die Caprivi strook inry. Orals is daar borde

wat sê dat ons 80 km/h moet ry en uitkyk vir die olifante vir

die volgende 180km, maar nêrens was daar enige diere nie,

wel tekens van olifante. Hierdie pad sal maar baie gevaarlik

wees in die nag. Die naam Caprivi was altyd iets wat ʼn

bekoring inhou maar daar is niks om oor opgewonde te raak

as jy net op die hoofpad bly nie. Ons kom teen 14:00 by

Katima Mulilo aan waar ons by die toerisme kantoor stop en

Poen vir hom wit en rooi weerkaatsers koop. Volgens die

dokumentasie wat ons by die AA ontvang het, is dit in sekere

lande verpligtend om wit weerkaatsers voor en rooies agter

aan weerskante van jou voertuig te hê. Ons gooi diesel in en

vertrek na Livingstone. Eers moes ons deur die Namibiese

grenspos gaan waar daar groot aanbouings is. Die twee

kantoortjies weerskante van die pad is maar in ʼn

verwaarloosde toestand. Na 10 minute is ons klaar en ry ons

verder na die Zambiese grens. Hier word ons vinnig met die

paspoorte gehelp. Hier moes ons 3de party versekering teen

R120 uitneem vir die tydperk in Zambië, en ook N$75 betaal

vir die voertuig vir padbelasting. Daarna is ons na doeane

waar ons die Carne de Passage moes wys asook 15000

kwachas betaal vir uitlaatgas-belasting. Nie een van ons het

kwachas gehad nie en ruil dit buite die kantoor by ʼn straat-

wisselaar. Ek het iewers gehoor dat dit onwettig was maar dit

was die enigste plek waar ons geld kon omruil, nêrens in

Suid-Afrika kon ons geld van die ander Afrika lande kry nie.

Elkeen van ons gee R300 en kry 15000 kwachas. Ons vertrek

na 20 minute verder oor die brug na Sesheke en Livingstone.

Yvette neem video van die brug en die rivier.

Bladsy

15

15

Brug oor Zambezi, tussen Katimo Mulilo en Sesheke.

Terwyl sy besig was om die video te neem sien ek daar kom

iemand met ʼn uniform en geweer aangestap wat iets skree,

maar ignoreer hom omdat ek het nie geweet of hy vir ons

geskree het nie. Mariana was nog besig om af te neem, toe

skree die man vir haar ook iets en maak asof hy sy geweer op

Poen wil rig, Poen stop toe. Volgens die polisieman mag ons

nie die brug afgeneem het nie. Ons ry verder verby Sesheke

en Kazungula waar ons met die terug kom oor die veerboot

gaan ry. Ons kom die aand 18:30 in Livingstone aan. Ons

moes die laaste uur in die donkerte ry. Ons was verbaas om

te sien hoe die mense se padgebruik gewoontes was. As ʼn

voertuig voor jou ry sit die bestuurder sy linker flikkerlig aan

as jy hom kan verbysteek en sy regter flikkerlig aan as daar

Bladsy

16

16

iets van voor aankom. Snags sit hulle hul regterkantse

flikkerlig aan om seker te wys waar die voorkant van die

voertuig is. Ons kon nog nie uitvind hoekom nie. Ons ry tot by

Maramba River Lodge waar ons beplan het om te gaan slaap.

Die Landie se voorruit is baie vuil en maak die ryery maar

baie moeilik. Die Maramba River Lodge was vol bespreek en

hulle verwys ons toe na The Livingstone Safari Lodge waar

ons toe gaan kamp. Ons betaal net eers vir 1 dag en sal eers

môre wil kyk hoe dit lyk voor ons nog ʼn dag gaan oorbly. Die

eienaar van die plek, Chess, is ʼn Noorweër en hy het vir ʼn tyd

in Suid-Afrika gebly. Hy kan nog baie goed Afrikaans praat.

Die aand eet ons pasta. Daar is naby die kampplek is ʼn

sjebeen wat tot in die vroeë oggendure musiek speel. Die

honde van die buurt blaf die hele nag en is baie steurend vir

die van ons wat maar lig slaap.

Bladsy

17

17

Dag 5, Dinsdag 26 Junie, Livingstone Vanoggend het ek en Poen gegaan om geld om te ruil. Ons

het eers gestop by die Zambian State Insurance om die

Comesa Yellow Card Insurance te kry, maar niemand wou dit

vir ons gee nie. Ek het ʼn versekering vanaf Madison Insurance

gekry en Poen Goldman Travel Insurance by verskillende

mense op die grenspos. Daar was gelukkig ʼn Madison

agentskap in Livingstone. Ons stap toe oor die straat na die

naaste Bureau de Change wat in ʼn klein winkeltjie was en ruil

ons geld om. Ons kry 950000 kwachas vir U$200. Toe ons

buite kom het twee manne besluit Poen se bakkie is vuil en

dit moet gewas word. Niemand het hulle natuurlik gevra nie.

Ek het van die geleentheid gebruik gemaak om paspoort

foto’s te laat neem, vir ingeval ek later foto’s sou benodig,

aangesien ons almal moes aansoek doen vir ʼn tydelike visum

vir Tanzanië. Dit kos my 20000 kwachas vir 4 foto’s, gelukkig

het Yvette en al die ander mense darem ekstra foto’s gehad.

Poen vra toe die sekuriteitswag, wat voor die Zambian State

Insurance gebou staan, hoeveel hy die twee manne moet

betaal wie sy bakkie gewas het. Die voorstel was 15000

kwachas per persoon. Ewe skielik is daar skielik drie manne

wat die bakkie gewas het. Terwyl Poen met hulle staan en

stry neem ek sy tas met al hulle dokumentasie uit sy hand uit

en spring in die bakkie. Poen kon nie sy deur vinnig genoeg

toemaak nie, en druk die een man sommer so halflyf binne in

die bakkie in. Na ʼn groot gestry en betaal van die wassers, is

ons daar weg op soek na die Madison gebou. Na ʼn paar keer

se rondvra en rondry kom ons by ʼn gebou waar daar ʼn bakkie

Bladsy

18

18

voor die gebou staan met ʼn Madison plakker op. Ons stop by

die museum aan die oorkant van die pad en Poen vra die

sekuriteitswag dat hulle tog nie weer sy bakkie moet was nie.

Die Madison kantoor was op die derde vloer, waar ek toe die

Comesa Yellow Card Insurance kon kry. Die Comesa Yellow

Card kos 88000 kwachas vir 3 lande. Ek neem ook die

versekering uit vir Tanzanië, Kenia en Malawi. Die kantoor

was verskriklik vol papiere en kon definitief nie baie goed

bedryf word nie. Daar was ʼn gekrap aan een van die mure en

het ons vir mekaar spottenderwys gesê dat dit seker muise

moet wees. Poen kon nie regkom nie en moes sy versekering

in Lusaka gaan kry want dit was nie Madison nie. Ons ry toe

maar terug na die kamp waar ons vir die eerste keer ʼn lekker

ontbyt maak. Na ontbyt ry ons almal in Poen se bakkie tot by

die Victoria Valle. Die sproeiwolk is al van ver af sigbaar. Dis

waar die naam “Smoke that Thunders” vandaan kom. Die

toegangsfooi is US$10 per persoon. Die rivier was baie vol

water en veroorsaak dit baie sproei oor die waterval.

Bladsy

19

19

Victoria Valle, Livingstone.

Bladsy

20

20

Victoria Valle, Livingstone.

Ons neem baie foto’s en video waarna almal, behalwe ek, die

roete gaan stap. Die afgrond was te steil vir my en ek besluit

toe om maar bo te bly. Almal trek hul reënjasse aan en toe

hulle terugkom was hulle sopnat, die sproei waai van onder

af onder die reënjasse in. Ons bring ook ʼn besoek daarna aan

die inligtingsentrum waar ons ʼn baie lang eentonige lesing

kry van die geskiedenis van die valle. Daar was ʼn paar

helikopters wat oor die valle gevlieg het, en alhoewel dit

lekker sou wees, sou dit seker baie duur wees. Ons ry daarna

deur Livingstone om die ander mense te wys hoe dit lyk. Op

die pad terug stop ons eers by die Spar, koop houtskool,

brood en water en ry toe verder na die Zambezi Waterfront

waar die African Queen se kaai is om te kyk hoe dit daar lyk

Bladsy

21

21

en om te vra hoeveel dit kos. Dit kos US$55 per persoon. Ons

besluit toe ons sal op die boot kom vaar wanneer ons

terugkom van ons toer.

The Livingstone Safari Lodge, Livingstone.

Terug by die kamp gaan maak ons ʼn draai by die kroeg om

vir die vrouens te wys hoe dit lyk en om ʼn yskoue Mosi te

drink. Mosi is die naam van die Zambiese bier wat ons die

meeste geniet het. Dit word afgelei van Mosi-oa-Tunya of the

“Smoke that Thunders”. Die aand braai ons vleis en pak die

meeste van ons bagasie in die voertuie. Ons wou die

volgende oggend vroeg vertrek.

Bladsy

22

22

Dag 6, Woensdag 27 Junie, Livingstone tot Lusaka

Ons het vanoggend om 06:30 opgestaan, opgepak en vertrek

teen 07:45 na Lusaka. Die pad was baie sleg en vol slaggate.

Partykeer kon ons net 60km/h ry. Die son het ook so sleg van

voor geskyn dat ek van die slaggate nie kon sien nie. Van die

slaggate is sommer dwarsoor die pad. Ons het langs die pad

by een van die vele stalletjies gestop en een sak houtskool

gekoop wat ons sommer op die Landie gelaai het, waar daar

baie plek was.

Sakke houtskool op die pad tussen Livingstone en Lusaka.

Bladsy

23

23

Bladsy

24

24

Die pad was baie sleg tot by Zimba waar dit weer ʼn breë en

goeie teerpad geword het tot by Monze. Daarna was daar

maar weer hier en daar slaggate wat baie dieper was as

voorheen, maar ons kon darem teen 110km/h ry. Ons het

weer langs die pad gestop waar Poen vir hulle ʼn sout en

peperpot houer gekoop het. Daar was ook langs die pad

lewendige hoenders, kalkoene en tarentale te koop.

Wanneer jy ʼn dorp inry is daar gewoonlik eers ʼn 50km/h

bordjie, dan so drie stelle klein spoedwalletjies en dan een

grote, wat seker maak dat die voertuie stadig ry. Die hoofpad

loop deur die dorpies en ons moes maar gereeld stadig ry.

Daar was dan ook gereeld padblokkades. Hulle sit sommer ʼn

drom in die middel van die pad en as hulle jou wil stop, sal

hulle so aandui, anders waai hulle net met die hand dat ons

verder kon ry. Die polisie het ʼn paar standaard vrae soos, “

waar het ons laasnag geslaap”, “waar slaap ons vanaand”, en

“kan hulle ons 3de party versekering sien”. Net een keer in

Tanzanië het ʼn polisieman vir ons gevra “what presents did

you bring us”. Ons het in elke voertuig ʼn paar pakke

sigarette, penne, potlode en lekkers gehad. Ons moes ook

een keer ʼn paar koeldranke afstaan. Die polisie ken nie die

Kaapse nommerplate so goed soos die GP’s van Gauteng nie,

want hulle stop blykbaar die meeste GP’s en het al ʼn paar GP

voertuie laat uitpak. Ons ry verby Mazabuka waar daar baie

groot suikerplantasies is. Ons ry verder tot by Eureka-kamp,

waar ons vir die volgende twee dae gaan bly.

Bladsy

25

25

Eureka kamp, Lusaka

Bladsy

26

26

Nadat ons kamp opgeslaan het, gaan kyk ons hoe Lusaka lyk,

en soek ook sommer die plek waar Poen sy Comesa Yellow

Card Insurance kon koop en ook waar die Toyota Garage is.

Daar was baie straatsmouse wat hulle produkte aan ons wou

verkoop. Ons neem hulle met die videokamera af, maar van

hulle is maar sku vir die videokamera. Poen sukkel maar

aanvanklik om by die sirkels in die verkeer in te kom. Jy moet

maar indruk en hoop hulle gee jou ʼn kans om te ry. Op pad

terug wou Poen diesel ingooi, maar daar was by meeste van

die bekende garages geen diesel nie. Gelukkig kon hy sy

bakkie volmaak by een van die onbekendes. Iemand het vir

ons genoem dat daar maar gereeld brandstof probleme in

Lusaka is. Die aand braai ons frikkadelle, patat en aartappels.

Die kamp is baie mooi maar daar is te min toilette. Daar is by

die mans net twee toilette en drie storte vir die hele

kampterrein. In die kamp is verskeie wildsoorte oa. sebras,

rooibokke, buffels en apies. Die sebras stap saans in die

kamp rond en vreet die gras.

Bladsy

27

27

Dag 7, Donderdag 28 Junie, Lusaka

Ek en Poen ry vanoggend vroeg Lusaka toe om eerste by die

Toyota garage te wees vir sy bakkie se diens. Nadat hy die

bakkie by Pieter de Villiers, die werkswinkelbestuurder gelaat

het, ry ons weer terug Eureka kamp toe. Ons maak ontbyt en

ry daarna weer terug Lusaka toe. Op pad Lusaka toe kon ek

darem diesel ingooi by ʼn BP garage. My kwachas het begin

min raak. Omdat ons weer deur Zambië terugkom en dus

weer kwachas sou gebruik, wou ons weer gaan geld omruil.

Ek en Poen gaan koop toe brood en nog ander benodigdhede

in Shoprite. Aangesien Poen nie sy Comesa versekering in

Livingstone kon uitneem nie, was ons volgende stop die

kantoor waar Goldman Insurance is. Terwyl Poen sy Comesa

versekering uitneem, wag ek vir hom in die bakkie. Ons wou

nie weer ʼn herhaling hê van wat in Livingstone gebeur het

nie. Nadat Poen sy versekering gekry het, gaan laai ek hom

by Toyota af. Sy bakkie was gereed en ons ry terug Eureka

toe. Vanaand moet ons maar vroeg gaan slaap en soveel as

moontlik rus kry , die volgende paar dae gaan ons redelik vêr

ry.

Bladsy

28

28

Dag 8, Vrydag 29 Junie, Lusaka tot Mpika Ons staan vanoggend vroeg op. Ons plan is om vandag tot by

Kapishya Hotsprings te ry, omtrent 110 km anderkant Mpika.

Tydens die aanvanklike toerbeplanning, het ek op die

internet gevra vir aanbevelings vir blyplekke en almal het ons

afgeraai om in Mpika te slaap of dat daar geen verblyf is nie.

Ons het in die Weg tydskrif gelees van die Kapishya

Hotsprings en wou vanaand daar slaap en ons wou ook die

oggend verkeer van Lusaka mis. Dit behoort chaos te wees.

Ons ry op die Great Northern Road wat die hoofpad is na die

noorde en loop tot by die bekende Copperbelt. Die

Copperbelt is waar Zambië se groot kopermyne is. By Kapiri

Moshi moes ons regs afdraai, maar daar was geen rigting

aanwyser wat aandui dat jy moet regs draai nie. Gelukkig was

daar ʼn padblokkade by die afdraai en een van die

polisiemanne noem toe vir Poen dat die meeste Suid

Afrikaners reguit aanry en nie regs draai nie. Gelukkig het ek

darem net 50m te ver gery. Net voor Mpika kry ons weer ʼn

padblokkade waar ons 10000 kwachas moes betaal vir

tolgeld en padbelasting vir die gebruik van die pad deur die

dorp. Ek weet nie of dit wettig was nie. Dit was die enigste

keer op die toer dat ons moes betaal. In Namibië op ons

Kaokoveld toer moes ons gereeld betaal het by sommige

plekke as ons foto’s wou neem, so hierdie was ook seker

maar vir ʼn skool of vir eie gewin, gelukkig was dit darem nie

baie geld nie. Ons stop weer en gooi diesel in en soek ʼn

winkel wat darem skaflik lyk, maar kon niks vind nie. Ons was

op soek na brood maar besluit om dit maar self te bak. Ons

Bladsy

29

29

vertrek verder na Kapishya Hotsprings, die afdraai is so 85 km

vanaf Mpika. Vanaf die afdraai was dit nog ʼn verdere 35 km

grondpad verby Shiwa Ngandu Africa Manor House tot by die

Kapishya Hotsprings. Die pad loop tussen mooi rye bome en

oor ʼn paar klein riviere. Die grondpad is darem nie te sleg nie.

Ons het al baie erger grondpaaie gery.

Die grondpad na Kapishya Hotsprings.

Toe ons by die ontvangs van Kapishya Hotsprings stop, kom

die eienaar ons baie vriendelik ontvang en vra dat die

vrouens tog sy tuin moet gaan kyk. Die tuine was baie mooi

met groen grasperke. Hier was definitief genoeg water vir

besproeiing, niemand sou so iets in die middel van Zambië

verwag het nie.

Bladsy

30

30

Kapishya Hotsprings kamp, Zambië.

Nadat ons betaal het, gaan slaan ons kamp op en maak

aandete. Na ete gaan swem ons heerlik in die

warmwaterbron. Die water is nie baie diep nie, maar heerlik

lekker warm en ons lê soos seekoeie in die water.

Bladsy

31

31

Dag 9, Saterdag 30 Junie, Mpika tot Iringa

Ons vertrek vanoggend weer vroeg na Iringa, aangesien ons

vandag deur die Zambië / Tanzanië grenspos by Tunduma

moet gaan en nie weet hoe lank dit sal neem nie. Ons ry die

35 km grondpad terug tot by die teerpad en neem ʼn paar

foto’s van vroeë oggendtonele.

Bladsy

32

32

Die Tunduma grenspos was ʼn ondervinding wat ons seker

nooit sal vergeet nie. Op pad na die grenspos ry ons verby rye

vragmotors wat wag vir hulle klarings. Nog voor die hekke is

daar alreeds baie mense wat die vreemde Suid Afrikaanse

voertuie sien en dan begin saamhardloop. Ons stop voor die

grenspos se hekke en terwyl die voertuie staan en luier, sluit

ons maar die deure. Daar is seker omtrent vyftien mans

rondom die Landie. Sommige van hulle wou ons help en ʼn

klomp ander wou geld ruil. Ek wys toe vir een man dat ek net

met hom gaan onderhandel en dat hy van die res van die

mense moet wegstaan. Gelukkig kom daar toe ʼn persoon aan

met ʼn kaartjie op sy bors wat redelik offisieel lyk. Hy sê toe

dat ons maar kan uitklim en net eers by die hek gaan inteken.

Nadat ons klaar is, ry ons toe die grenspos binne, maar terwyl

ek terugstoot hoor ek ʼn klapgeluid soos wanneer iemand oor

Bladsy

33

33

ʼn bottel of stuk glas ry, maar ek ignoreer dit omdat daar nog

steeds baie mense om ons saamgedrom het. Daar het baie

voertuie binne die grenspos gestaan, waarvan ʼn klomp duur

4x4’s was. Hierdie is voertuie waarvan die eienaars nie die

invoerbelasting kon betaal nie, en dit bly jare daar staan.

Gelukkig het ons die Carne de Passage gehad, wat verhoed

het dat ons invoerbelasting moes betaal. Hierdie was die

deurmekaarste grenspos wat ons op die hele toer ervaar het.

Nadat al die nodige dokumente gestempel en deurgegaan

was, ry ons na die Tanzanië deel van die grenspos. Die

Tanzanië deel was baie meer georganiseerd, skoner en die

geboue was ook nuut. Ons ruil toe eers geld om te betaal vir

die pad fooie. Deel van ons toer beplanning was om op die

internet die nuutste wisselkoers vir die geldeenhede wat ons

gaan gebruik op ons toer te kry. Dit het vir ons darem ʼn idee

gegee wat om te kry vir Amerikaanse dollars. Om Tanzanië te

kan ingaan, moes elkeen van ons ʼn visum hê. Ons moes ook

elkeen US$50 betaal vir ʼn tydelike visum wat dan 30 dae

geldig was. Ons betaal ook US$25 per voertuig vir die

padbelasting en permitte. Die foto’s wat ek met moeite in

Livingstone laat neem het, was toe nooit nodig gewees nie.

Nadat ons klaar was by die grenspos en weer eens onseker

was oor die spoedbeperking, vertrek ons na Iringa. Ons plan

was om by Kisolanza Farm, so 40km voor Iringa te slaap,

maar ons wou verder ry en eerder by Iringa Riverside

Campsite gaan bly, net 10 km anderkant Iringa . Op pad stop

ons by Mbeya wat op die terugkom roete ʼn slaapplek sou

wees, maar ons sien dat die plek het nie regtig kampplekke

het nie. Ons gooi weereens diesel in en toe ek klaar betaal

Bladsy

34

34

het kom sê iemand dat ek ʼn pap band het. Dit was natuurlik

die klapgeluid wat ek by die grenspos gehoor het. Die band

was darem nie heeltemal pap nie. Reg langs die garage was

daar ʼn plek wat bande regmaak. Volgens een van die manne

daar, was dit die klep van die band wat lek. Nadat ek dit

vervang het en die band weer gepomp het, ry ons verder. Na

so 120 km stop ons langs die pad vir ʼn toiletbreek. Ek merk

toe op dat die band weer pap is. Ek wou nie die band langs

die pad omruil nie, en besluit dat ek eerder elke 100 km die

band gaan pomp. Dit was nie meer te ver na Iringa toe nie.

Op pad Iringa toe het ons deur ʼn paar plantasies gery. Ons

sien die dag baie stukkende voertuie langs die pad en besluit

om die volgende dag te tel hoeveel ons sien.

Riverside kamp, Iringa, Tanzanië.

Bladsy

35

35

Riverside kamp, Iringa, Tanzanië.

Ons kom donker by Iringa Riverside Campsite aan. Nadat ons

betaal het gaan ruil ek en Poen die bande om. Terwyl ons

besig was om die pap band reg te maak, maak die vrouens

kos. Die kampplek is reg langs die rivier.

Bladsy

36

36

Dag 10, Sondag 1 Julie, Iringa tot Mombo

Ons ry vandag heeldag in Tanzanië en ʼn deel van die pad

loop deur die Mikumi Nasionale park. Net anderkant Iringa ry

ons deur ʼn bergreeks langs ʼn groot rivier vir ongeveer 60km.

Kitonga Gorge, tussen Ilula en Mikumi.

Daar is baie kremetartbome langs die rivier. Die busse jaag

onverskillig op die paaie en moes ons maar versigtig ry. Die

busse bedien die roete tussen Dar Es Salaam en Tunduma.

Bladsy

37

37

Kitonga Gorge, tussen Ilula en Mikumi

Dat daar nie een omslaan nie is net ʼn wonder. Ek waarsku

maar gereeld vir Poen as daar een van vooraf kom, weet nie

hoekom nie, maar hy kry altyd die busse op die draaie. Hulle

bly nie eers aan hulle kant nie, dis sommer gereeld dat hulle

oor die wit streep ry, dan moet ons maar so links as moontlik

hou. Daar was baie bobbejane ook langs die pad wat sit en

saadjies vreet, dat nie een raak gery word nie is ʼn

wonderwerk, hulle is seker te rats. ʼn Groot deel van die

Mikumi Nasionale park wat langs die pad is, het lelik

gebrand. Ons sien ʼn paar kameelperde, rooibokke en sebras.

Hopelik sal ons nog baie sien in die Serengeti en Masai Mara.

Nadat ons deur die Mikumi Nasionale Park gery het, het die

omgewing ook groener begin word. Daar was baie mense

Bladsy

38

38

langs die pad wat piesangs, papajas en tamaties verkoop het.

So 100 km voor Dar Es Salaam by Chalinze draai die pad weg

na Arusha toe. Net nadat ons by Chalinze afgedraai het, hoor

ek ʼn klapgeluid op die Landie, maar kon nie vasstel waar dit

vandaan kom nie. Ek trek toe af langs die pad om ondersoek

te doen. Al vyf moere van die linker agterwiel wat gister pap

was, was los gewees. So los dat ek hulle almal met die hand

kon uitdraai. Dit was net die Here se genade dat die wiel nie

uitgeval het nie. Nadat ek die moere van die wiel asook alle

ander wiele nagegaan het, vertrek ons verder na Mombo.

Ons ry verby baie aalwynagtige plante in landerye, wat ons

later uitvind, vlasplante was. Naby Mombo kom ons op ʼn

ongeluk af wat seker so pas gebeur het. Daar het baie mense

gestaan maar geen teken van polisie of ʼn ambulans nie. Ons

het vandag 22 stukkende of omgeslaande voertuie langs die

pad getel. Teen skemer kom ons by Pangani River kamp aan,

ongeveer 40 km anderkant Mombo. Dit is ook ʼn mooi plek

langs die rivier. Vanaand gaan die muskiete ons seker

opvreet. Die eienaar van die plek het geslaap, hy was

blykbaar moeg. Een van sy werkers het ons ontvang. Die plek

is mooi maar die geriewe is baie verwaarloos. Daar was wel

storte maar geen lopende water Ons sal die kampplek vir

niemand aanbeveel nie. Ons was ook van plan om hier te

oornag as ons terugkom, maar het maar besluit om ʼn ander

plan te maak. Vanaand braai ons wors en Poen maak lang

roosterkoeke vir die worsbroodjies.

Bladsy

39

39

Bladsy

40

40

Dag 11, Maandag 2 Julie, Mombo tot Ngorongoro Crater Vandag ry ons tot by die Ngorongoro Crater. Ons staan

donker op want daar moet nog inkopies gedoen word en ook

geld op Arusha geruil word. Ons ry maar teen 80km/h omdat

dit nog donker is. Teen oggendskemer stop ons langs die pad

en koop ʼn paar bondels hout, aangesien ons weet waar ons

weer hout sou kry nie. Die weer was betrokke en ons was nie

seker of ons Kilimandjaro sou kon sien nie. Ons het gesoek na

die berg, maar met groot teleurstelling kon ons dit nie sien

nie. Daar het ʼn ligte reënbui geval toe ons Arusha inry. Ons ry

eers na Masai Campsite om te gaan kyk waar dit geleë is. Die

Masai Campsite was een van die kampplekke waar ons

miskien sal bly wanneer ons terugkom vanaf Kenia. Daarna

gaan ons terug na die midde dorp waar ons eers by ʼn Bureau

de Change stop om geld te ruil. Arusha is ʼn groot dorp en die

paaie is baie besig met feitlik geen stoptekens nie, wat dan

nog van robotte gepraat. Ons volgende stop was om diesel in

te gooi en toe na Shoprite waar ons voorraad koop vir

Ngorongoro Crater, Serengeti en Masai Mara. Ons sal eers

weer oor byna twee weke in ʼn groot stad kom. Nadat ons

inkopies gedoen het, stop ons by ʼn garage waar Poen sy

watertenk volmaak. Hierdie water wil ons gebruik om te stort

en vir wasgoed. Ons het by ander verneem dat daar nie

lopende water in Tanzanië se parke was nie. Ons vertrek

hierna verder na Ngorongoro Crater met die plan om vinnig

by Lake Manyara te stop waar daar glo baie flaminke is. Op

pad na Lake Manyara ry ons verby baie Masai veewagters

met hulle troppe beeste en bokke. Die veld was kaal gevreet

en baie oorbewei en die stof trek soos die diere stap. Die

Bladsy

41

41

Masai’s kyk die voertuie baie agterna want hulle weet

toeriste het geld en hulle vra ʼn paar dollar vir ʼn fotosessie.

Later stop ons by ʼn Masai winkel waar ek en Poen vir ons

elkeen ʼn Masai kombers koop.

Masai Winkel op die pad na Ngorongoro Crater.

Bladsy

42

42

Masai Winkel op die pad na Ngorongoro Crater.

Lake Manyara, net soos alle ander Tanzaniese parke, vra

US$35 per persoon per dag asook nog US$15 per voertuig,

wat volgens ons, net te duur was om gou te gaan kyk hoe lyk

die flaminke. Ons ry egter verder na Ngorongoro Crater. Die

pad begin al hoër klim en die plantegroei word al digter. Ons

kon darem vir Lake Manyara in die verte sien. Ons stop by die

eerste hek waar daar ʼn paar mense rondstaan. Niemand wou

ons help nie. Ons kom toe agter dat dit nie die amptelike hek

was waar ons moes betaal nie, maar dat die hek nog 500m

verder was.

Bladsy

43

43

Ingang na die Ngorongoro Bewaringsarea.

Ons betaal al die fooie vir die Ngorongoro Crater wat insluit

US$35 per persoon per dag en koop ook ʼn kaart van die

krater asook ʼn plakker van Tanzanië. Hier was net so ʼn klomp

bobbejane soos by Kaappunt, maar hulle val darem gelukkig

nie die mense aan nie.

Bladsy

44

44

Die pad vanaf die Ngorongoro Bewaringsarea hek tot by die

krater wand.

Na die hek kronkel die grondpad tussen digte bome deur, al

hoër teen die kraterwand uit tot by die krater se uitkykplek.

Ek dink die pad sal maar redelik glad wees in die reënseisoen.

Die woud lyk soos een van die woude in die Tarzan flieks.

Wat ʼn gevoel was dit nie toe ons die krater sien nie. Ons het

baie ver gery in ʼn kort tyd om hier te kan wees. Die

Ngorongoro Crater was een van die hoogtepunte van die toer

waarna almal uitgesien het.

Bladsy

45

45

Bladsy

46

46

Dit was baie winderig bo-op die krater se rand en die lig was

maar dynserig, maar nog steeds was die uitsig van bo af baie

mooi. Hierdie was ʼn uitsig wat baie mense al op televisie

gesien het, maar baie min mense het dit al self beleef. Daar

is ʼn paar mooi Lodges bo-op die krater se rand, maar dit sal

seker baie duur wees om daar te bly. Ons gaan vandag kamp

opslaan en dan môreoggend vroeg afgaan in die krater. Die

fooie vir Ngorongoro Crater en Serengeti werk in 24 uur

siklusse d.w.s. as jy teen 15:00 ingaan moet jy teen 15:00 uit

wees, anders betaal jy vir nog ʼn dag. Jy mag ook net 6 uur

lank in die krater wees en dit kos US$200 per voertuig. Nadat

ons klaar foto’s geneem het en die groot oomblik klaar

ingeneem het, ry ons na Simba A kamp waar ons vir die nag

gaan kamp. Dit is waar die Voetspore manne ook was. Die

groot boom wat ons op die Voetspore video gesien het, was

duidelik uitkenbaar. Ons is gewaarsku teen die vuil ablusie

geriewe, maar het gehoop dat dit darem nie so is nie. Nadat

ons die tente opgeslaan het, het ons die kans gebruik om

rustig te wees.

Bladsy

47

47

Simba A kampplek, Ngorongoro Carter

Bladsy

48

48

Ek bel vanaf die krater se rand vir my ouers in Stellenbosch.

Terwyl ons die toer beplan het was een van die items wat ons

oorweeg het ʼn satelliet telefoon, maar dit sou net geldmors

gewees het. Op 99% van al die plekke waar ons was, was

daar altyd selfoon ontvangs, natuurlik teen ʼn baie hoër koste

as in Suid-Afrika. Later die middag begin waai daar ʼn yskoue

wind. Die kamp opsigter kom maak later ʼn draai by ons en

waarsku ons teen bosvarke. Hy noem toe ook dat hy nie

verwag dat dit sou kom reën nie. Ons maak die aand vuur in

ons stofies vir die vleis wat ons wil braai. Die wind sou al die

kole weggewaai het as ons ʼn oop vuur maak. Ongelukkig vir

ons, kom stop daar ʼn Overland vragmotor reg langs ons.

Gelukkig was die mense baie stil. Die nag begin dit reën en

die wind waai baie sterk. Skielik hoor ons net ʼn geraas

buitekant. Daar was twee massiewe groot swart bosvarke

buitekant besig om ons swart sak vol vullis, wat ons bo-op

Poen se tafel gesit het, uitmekaar te skeur. Die varke het met

hul voorpote bo-op die tafel geklim om die sakke af te haal.

Die tafel is gelukkig darem nie te erg beskadig nie. Poen het

toe maar die sak bo-op sy bakkie se dak gaan wegsit.

Bladsy

49

49

Dag 12, Dinsdag 3 Julie, Ngorongoro Crater tot Serengeti.

Vanoggend staan ons vroeg op in die reën, maak koffie en

klim almal in Poen se bakkie vir ons rit na die krater. Ons wil

kostes bespaar en dit gaan baie duur kos om met twee

voertuie teen US$200 per voertuig in die krater te gaan. Die

hek van die krater maak om 07:00 oop en ons wil vanoggend

eers krater toe gaan en namiddag moet ons uit die

Ngorongoro Crater park wees voor 15:00. Dan is dit nog 82

km tot by die Serengeti hek.

Yvette geniet ‘n glasie vonkelwyn op die Ngorongoro

Crater.

Bladsy

50

50

‘n Baie winderige, koue aand, Ngorongoro Crater

Bladsy

51

51

Ons het gehoop dat dit nie in die krater sou reën nie, want

dit sou darem ʼn groot teleurstelling vir ons wees. By die

krater-hek moet ons die bewys van betaling toon en toe wil

hulle hê daar moet ʼn gids saam met ons gaan. Volgens die

amptelike dokumente is gidse verpligtend, maar daar was nie

plek op ons voertuig nie. Ons was dan reeds ses mense in

Poen se bakkie. Gelukkig het Poen die naam van die vrou wat

in beheer was van die Overland vragmotor wat gisteraand

langs ons geslaap het gehoor. Hy noem toe dat Wanda gesê

het ons kan saam met hulle ry. Die manne by die hek het ons

nie eintlik geglo nie, maar ons tog later toegelaat om verder

te ry. Terwyl ons teen die kraterrand afgery kom, het die

wolke ook gelig en die reën opgehou. Die plantegroei was

glad nie soos bo-op die kraterrand nie, daar was meer gras

en redelik droog met min bome.

Bladsy

52

52

Ons het al hoe meer diere begin sien, maar gewonder waar

die groot troppe wildebeeste dan was. Ons het op ʼn ver

afstand twee leeus in die gras sien lê. Dit was die eerste leeus

wat ons op die toer gesien het. Verder sien ons nog baie

wildebeeste, sebras, gaselle, en seekoeie. Dit is jammer dat

die tyd in die krater net beperk is tot ses ure, want daar was

so baie ander wild om te sien. Gelukkig het die Serengeti en

Masai Mara nog voorgelê waar ons wild kon sien. Net

voordat ons uit die krater gaan, stop ons by ʼn piekniek-

terrein en toilet. Daar het ons die enigste olifant wat ons in

die krater gekry het, van naby gesien. Die ou grote het ons

nogal laat skrik. Dit is ʼn een-rigting pad en is baie steil teen

die wand uit. By die hek mag jy net afgaan en dan by die

ander pad mag jy net opry. Ons kom teen ongeveer 12:00

terug by Simba kamp. Toe ek by die Landy kom sien ek dat

Bladsy

53

53

daar twee oliestrepe by die linker agterwiel afloop. Dit was

die wiel wat ʼn paar dae tevore pap was. Ons het die idee

gekry dat dit die ewenaar is wat olie lek en dat ons maar net

moet kyk dat die olievlak hoog bly. Ongelukkig het nie een

van ons ewenaarolie by ons gehad nie en moes ons maar tot

in Nairobi ry. Ons wou nie terugdraai nie en sal maar die kans

vat om gewone enjin olie in te gooi. Ons vertrek hierna na

die Serengeti. Die mense by Ngorongoro Crater hek het gesê

dit neem so twee tot drie ure om tot by die Serengeti hek te

ry. Die afstand is 82 km maar die pad was baie sleg. Die

Overland voertuie wat die toeriste vervoer, jaag by ons

verby. Ons hoor later dat hulle hul voertuie se bande tot 3.5

bar pomp en dan ry hulle so vinnig as wat hulle kan. Ons

bande was effens papper en ons kon nie vinnig ry nie omdat

ons voertuie swaar gelaai was en dit ons eie voertuie is. Ons

gemiddelde spoed was 28km/h en dit het ons twee ure en 58

minute geneem om die afstand te ry. Poen ry op die toer met

ʼn feitlik splinternuwe bakkie. Ek glo hy het elke stamp en

skud gevoel en die bakkie seker baie jammer gekry. Ons kom

net voor 15:00 by die hek aan. Ek en Poen gaan betaal solank

terwyl die vrouens by die voertuie wag. Daar was ʼn baie lang

ry en dit neem ons amper ʼn halfuur om alles af te handel. By

die hek moet jy jou betalingsbewys van Ngorongoro Crater

wys, waarop hulle dan die inkom-tye nagaan. Volgens die

man by die hek was ons laat en wou hy ons laat betaal, maar

nadat ons vir hom genoem het dat ons ʼn halfuur in die ry

gestaan het by die kantoor, laat hy ons die Serengeti binne

sonder ʼn boete. Ook maar goed ons het nie gaan kyk hoe lyk

dit by die Olduvai Gorge nie, ons sou dit nie betyds gemaak

Bladsy

54

54

het nie. Die eerste deel van die Serengeti waar ons inkom het

groot kort-gevrete grasvlaktes met baie gaselle daarop. Op

ons kwitansie was die Dik Dik kampplek by Seronera

opgeskryf vir kampering, maar dit was reeds vol. Gelukkig is

daar vier kampplekke reg langs mekaar, die Dik Dik, Pimbi,

Nyati en Ngiri kampe. Die Dik Dik en Pimbi kampe was vol,

maar daar was geen mense by die Nyati kamp nie. Dit was

vir ons ʼn teken dat daar waarskynlik fout was met die

geriewe. Gelukkig kry ons nog plek in die Ngiri kamp waar

ons vir twee nagte gaan bly. By Ngiri kamp aangekom, was

dit Poen se beurt om ʼn pap wiel reg te maak. Gelukkig was

dit net ʼn gat op die loopvlak wat deur ʼn klip veroorsaak is. Hy

kon darem die band maklik met ʼn prop heelmaak. By Ngiri

kamp was die stortgeriewe nog in aanbou, dus moes ons

maar ons eie stort opslaan. Gelukkig is daar baie lopende

water. Die aand maak ons ʼn lekker groot vuur en braai

steaks wat spesiaal in Suid-Afrika gekoop is vir die Serengeti.

Die nag hoor ons gereeld die Sebras senuagtig blaf, maar

geen roofdiere nie. Die hiënas kom gewoonlik snags by die

kampe aas, maar ons was baie gelukkig dat nie een ons kom

pla het nie. Daar is geen heining om enige van die

kampeerplekke nie, die wildediere kan dus maklik inkom. Die

teenwoordigheid van mense is seker maar ʼn afskrikmiddel.

Bladsy

55

55

Dag 13, Woensdag 4 Julie, Serengeti.

Vanoggend maak ons lekker ontbyt en ry dan deur die

Serengeti op die hoofpad na Lobo Lodge wat so 50 km van

Seronera geleë is. Die pad is in ʼn noordelike rigting waar ʼn

groot deel van die migrasie sal wees. Die migrasie van die

diere wissel maar na gelang van die seisoene. Ons sien groot

troppe wildebeeste. Die idee wat ons op die televisie gekry

het van groot grasvlaktes met migrerende diere, was eintlik ʼn

wanindruk. Die deel van die Serengeti wat ons gesien het,

was redelik boomryk met baie bosse, maar nie so dig dat ons

geen diere kon sien nie.

Bladsy

56

56

Bladsy

57

57

Die foto’s en video kan ʼn mens ʼn goeie idee gee van hoe dit

daar lyk, maar as jy dit nie self beleef nie, mis jy baie. In

sommige dele kom ʼn mens by groot stukke veld waar al die

bome se blare afgevreet is. As die kameelperde eers deur so

ʼn strook veld geloop het, bly daar nie veel oor nie. Die

middag stop ons by Lobo Lodge vir ʼn Sampie breek en ry toe

weer terug na ons kamp. Ons sien glad nie leeus nie en ook

min olifante. Terug by die Seronera, gaan stop ons eers by

die toerisme winkel vir ʼn paar aandenkings. Later die middag

ry ons gou weer ʼn ent om diere te gaan kyk. Ons kom toe

heel toevallig op twee leeus af wat taamlik ver die pad af

was. Op pad terug ry ons verby twee hiënas. Die een het

dragtig gelyk en die ander een het iets in sy poot gehad want

hy het net op drie bene geloop. Hierna moes ons terugkeer

Bladsy

58

58

kamp toe want geen voertuie mag na 19:00 buite die

kampeerplekke wees nie.

Bladsy

59

59

Dag 14, Donderdag 5 Julie, Serengeti tot Lake Victoria.

Ons pak vanoggend alles op en vertrek na Lake Victoria, ons

volgende slaapplek. Ons ry nou in ʼn westelike rigting waar

daar nie veronderstel was om baie diere te wees nie. Net

voor die Serengeti se westelike hek was ʼn groot deel wat

afgebrand het. Op pad na die hek hoor ek skielik ʼn harde

klapgeluid agter by die Landy en skrik my natuurlik boeglam.

“Wat sal dan nou weer die fout wees” het ek vir myself

gevra. Nadat ek ondersoek ingestel het, kom ek agter dat die

oliestreep wat ek by Ngorongoro Crater op die wiel gesien

het, nie die ewenaar was nie, maar die linker agter

skokbreker wat al sy olie verloor het. Die verligting was groot

dat dit nie die ewenaar was nie, maar hoe om nou te maak

met die skokbreker? Die klapgeluid wat ek gehoor het, was

die regter skokbreker wat al besig was om sy laaste moer te

verloor en die speling op die bout was toe al redelik groot.

Die klapgeluid was die laaste moer wat teen die skokbreker

klap. Die moer wat die ander een moet sluit, het al lankal

afgeval omdat ek toe alreeds ʼn ent met net een skokbreker

gery het en die een nie die swaar voertuig se las kon hanteer

nie. Gelukkig het Poen darem ʼn moer gehad wat min of meer

gepas het. Ons het gehoop dit sal hou en ry toe maar verder.

Ons het ʼn verlate Cheetah in die verte sien loop. Net soos by

die Ngorongoro Crater moes ons ook hier in 24 uur terme

betaal, so ons mag nie later as 15:00 uit die Serengeti wees

nie. Ons kom so 13:00 by die hek aan, wys ons

betalingsbewys en ry toe Lake Victoria toe. Ons sou die aand

slaap by die Serengeti Stop-over kamp wat 5km van die hek

Bladsy

60

60

is, maar dit is reg langs die hoofpad wat tussen Musoma en

Mwanza loop . Ons het toe ons inligting ingesamel het vir die

toer, by Karel gehoor van die Nyatwale kampplek, maar kon

dit nêrens op enige kaart sien nie, maar toe ons by die hek

van die Serengeti uitry, sien ons ʼn groot bord wat die

kampplek aandui. Dit was maar net so 10km ver. By die

Nyatwale kampeerplek is geen krag nie, maar wel lopende

water. Ons kry toe ʼn lekker kampplek reg onder ʼn groot

boom. Ons was die enigste mense in die kampplek. Die

opsigter gee toe ook vir ons ʼn kamer met ʼn toilet en stort in.

Die stort se water was veronderstel om warm water te wees

maar of die donkie het nie gewerk nie of die opsigter het ons

verkeerd verstaan toe ons vra of daar warm water was.

Gelukkig was dit darem nie te koud nie en ons stort maar

almal koud. Ons het so 50m vanaf Lake Victoria gebly, en die

muskiete het ons vanaand weer net soveel gepla soos by

Pangani Rivercamp, maar ons kon nie die geleentheid laat

verbygaan om langs Lake Victoria te kamp nie. Poen het vir

hom ʼn visstok gehuur en gaan maak toe ʼn paar gooie in die

Lake Victoria sonder enige sukses.

Bladsy

61

61

Omdat ons so lekker vroeg by die kamp aangekom het, was

dit ʼn ideale geleentheid vir die vrouens om klere te was.

Later het Mariana gaan kyk hoe Poen visvang en op die

bruggie na die meer het haar voet geglip en val sy binne in

Lake Victoria. Sy het darem nie te ernstig seer gekry nie, net

een van haar tone het seergekry. Die aand maak Poen

vetkoeke en Yvette kerrievleis en ons gaan slaap redelik

vroeg. Na donker kan niemand buite wees nie, anders dra die

muskiete jou weg. Ons was darem redelik veilig in die tente

agter ons muskietnette.

Bladsy

62

62

Gedurende die nag was daar ʼn groot geraas wat seker vir 3

tot 4 ure geduur het. Iemand het die hele tyd kliphard gegil

oor ʼn mikrofoon en dan so slag-slag baie onluisterbare Afrika

musiek. Die volgende oggend het ons gehoor dat iemand

gedoop is. Dit was die meeste wat ons nog gesteur was

gedurende die hele toer, nie eers deur wilde diere nie.

Bladsy

63

63

Dag 15, Vrydag 6 Julie, Lake Victoria tot Masai Mara

Ons het vandag tot by die Masai Mara gery en moes maar

gaan slaapplek soek. Daar was geen amptelike

kampeerplekke vir die publiek binne in die Masai Mara nie.

Die meeste van die parke het voorsiening gemaak vir oorsese

toeriste en nie toeriste wat met hulle eie voertuie rondry nie.

Ons het in ʼn noordelike rigting gery al langs die Victoria meer

tot by Musoma waar ons gaan diesel ingooi het. Ons sou nie

gou weer diesel kon ingooi nie en ons het nie geweet hoe ver

ons gaan rondry in die Masai Mara nie. Daarna was ons

volgende stop die Tanzanië/Kenia grenspos, wat darem nie te

veel moeite en tyd van ons geneem het nie. Na die gewone

geld ruil transaksies en doeane stempels, ry ons Kenia binne.

So 20 km anderkant die grenspos, net voor die dorpie Suna,

is daar ʼn afdraaipad na regs na die Masai Mara. Daar was ʼn

groot rigtingaanwyser langs die pad wat een van die Lodges

in die Masai Mara aangedui het. Die pad was aanvanklik ʼn

grondpad vol slaggate, wat daarna ʼn twee spoor pad geword

het tot by ʼn sekuriteitshek. Daar moes ons ook maar net

aandui dat ons Masai Mara toe op pad was en is toe

deurgelaat. Hierna het die pad partykeer beter geword en

soms moes ons deur slote en oor riviere met nou bruggies ry.

Hoe nader ons aan die Masai Mara gekom het, hoe slegter

het die pad geword. Meeste van die toeriste wat na die

Masai Mara toe kom, vlieg vanaf Nairobi tot in die Masai

Mara, dit neem maar so 45 minute. As die toeriste die pad

moes ry, sou niemand die park besoek het nie.

Bladsy

64

64

Bladsy

65

65

Bladsy

66

66

Sekere dele van die pad moes ons sommer langs die pad ry of

op ompaaie deur die bosse. In die reënseisoen is die pad

seker ʼn nagmerrie. Toe ons by die Oloololo hek aankom,

gaan vra ons of daar slaapplek was. Net voor die hek is daar ʼn

nie- amptelike publieke kampeerplek waarvoor ons moes

betaal. Ons betaal vir twee nagte en sommer ook die

volgende dag se park fooie. Die park fooie van Kenia is

heelwat goedkoper as die van Tanzanië. Die kampplek het

ook geen omheining gehad nie. Daar is lopende water, put-

toilette en koue storte, so dit was nie werklik nodig om water

saam te ry nie. Gelukkig was daar al mense wat daar gekamp

het. Hulle maak maar saans ʼn groot vuur en hou dit aan die

gang om die roofdiere, soos hiënas, weg te hou. Nadat ons

kamp opgeslaan het, gaan klim al die groot mense op die

Landy se dak. Poen wou baie graag op ʼn voertuig se dak sit

en die uitsig oor die Masai Mara waarneem. Die grasvlaktes

met die doringbome was baie mooi. Ek het gou huis toe

gebel om te laat weet dat ons veilig in die Masai Mara was.

Alles het goed gegaan by die huis. Die Masai Mara het geen

grensdraad nie, die diere migreer oor na die aangrensende

Serengeti soos die reënseisoene is.

Bladsy

67

67

Dag 16, Saterdag 7 Julie, Masai Mara

Vanoggend toe dit lig word, maak ons koffie vir die pad en

gaan ry ons in die park, op soek na die diere. Van ons

kampplek af kon ons drie lugballonne sien opstyg. Dit moes

baie mooi uit die ballonne wees. Hulle beweeg baie stil, sodat

die diere nie skrik nie. Die kaart wat ons die vorige dag by die

hek gekoop het, was maar taamlik onakkuraat. Dit het nie al

die paaie aangetoon nie, en van die paaie was ook nie

duidelik gemerk nie. Ons ry tot by die naaste rivier waar daar

ʼn trop olifante was, wat baie naby ons bakkies verby gestap

het. Ons het toe verder op een van die paaie gery, maar die

navigasie was maar moeilik. Ek kon nie op die kaart, die GPS,

die pad en diere tegelykertyd konsentreer nie. Ons het toe

besluit dat ons maar by die hek moet gaan vra of daar nie ʼn

gids was wat saam met ons kon ry nie. Ons was baie gelukkig

om ʼn gids te kry wat toe saam met Poen in die bakkie gery

het. Die gids het ʼn twee-rigting radio by hom gehad,

waarmee hy in kontak was met die ander gidse en vinnig vir

ons kon neem na waar daar diere was. Dit was ook nie lank

nie, toe kom ons op twee leeus af. Hierdie was die eerste

groep leeus wat ons van naby af kon dophou.

Bladsy

68

68

Bladsy

69

69

Bladsy

70

70

Die gids neem ons toe na die Mara rivier waar die diere wat

jaarliks migreer, deur die rivier moet swem. Dit is hier waar

die krokodille lê en wag vir die diere, dis net jammer ons kon

nie die migrasie deur die rivier sien nie. Ons was blykbaar ʼn

week of wat te vroeg vir die migrasie. Die gids laat ons toe

sommer oor die grasvlaktes ry waar daar geen paaie was nie,

ons het nie geweet of dit wettig was nie.

Bladsy

71

71

Ons het nog luiperds gaan soek, omdat ons nog niks gesien

het nie, maar kon niks kry nie. Ons stop later die dag by die

Hippo Pool park hek vir ʼn Sampie en ʼn vinnige middagete.

Daarna ry ons terug na ons kampplek en sien nog ʼn groot

verskeidenheid diere. Die Masai Mara grasvlaktes is baie

mooi. Sekere dele is daar geen bome nie, maar net

grasvlaktes met lang gras. Op pad terug kry ons mense wat

die pad regmaak en vra hulle of hulle nie enige luiperds

gesien het nie, maar hulle sê daar is niks in die omgewing nie.

Terug by die kamp het ons ʼn tydjie rustig gewees en toe weer

gaan rondry op soek na diere. Ongeveer 2.5 km van ons

kampplek af kry ons toe twee leeus in die lang gras. Daar het

alreeds ʼn paar voertuie by hulle gestaan. Ons het maar

gehoop dat hulle ons nie vannag sal kom pla nie. Terug by die

kamp, neem ons die enigste groepfoto van die hele toer. Die

Bladsy

72

72

aand maak ons vuur in die stofies, ons was maar bang dat die

wind die gras aan die brand sou steek. Vannag was ons feitlik

alleen in die kamp, die meeste mense het alreeds vertrek na

ander plekke toe.

Bladsy

73

73

Dag 17, Sondag 8 Julie, Masai Mara tot Eldoret

Ons plan was om vandag tot by Eldoret te ry, die plek in

Kenia waar die meeste van hul bekende langafstand atlete

vandaan kom en ook oefen, en wat ook deel is van die Great

Rift Valley. Die pad terug was weereens baie sleg. Die Landy

het verwoed op en af gehop, en na verdere ondersoek het

die laaste moer van die heel skokbreker toe ook afgeval. Die

draad op die bout was heeltemal glad en kon nie nog ʼn moer

vat nie. Ons ry toe ʼn ander pad na Eldoret. Een van die

mense wat ons gekry het by die Oloololo hek, het aanbeveel

dat ons die pad oor Kilgoris moes ry. Dit sou darem so 100km

korter wees en hopelik nie so sleg soos die pad wat ons na

die Masai Mara gery het nie. Die omgewing was groen en

baie mooi met baie heuwels, maar die pad het maar sleg

gebly tot by Kilgoris. Vanaf Kilgoris was dit ʼn teerpad tot by

Kisii, maar dit kon net sowel ʼn grondpad gewees het, ons sien

net kolle teer en op ander plekke is dit net slaggate wat

darem gelukkig nie te diep was nie. Kisii is een van die vuilste

dorpe waardeur ons gery het. Daar was ook nie regtig

rigtingaanwysers om te wys watter rigting ons moes ry om na

Kisumu te gaan nie en ons was maar bly ons het GPS’e gehad.

Kisumu is een van Kenia se grootste stede, maar is ook baie

besig en het een van die grootste taxi staanplekke in die land.

Heel toevallig het die pad na Kakamega langs die taxi

staanplek verby geloop. Ons volgende stop was 15km noord

van Kisumu by die grens van die ewenaar.

Bladsy

74

74

Bladsy

75

75

Die plek was niks besonders nie, net ʼn bord langs die pad wat

die ewenaar aandui. Toe ons deur Kakamega ry, het dit begin

reën. Ons gaan vanaand slaap by die Naiberi Rivercamp 10

km anderkant Eldoret. Eldoret is ʼn groot plek met selfs

robotte, maar die robotte werk natuurlik nie.

Bladsy

76

76

Ek het iewers op die internet gelees dat die eienaars van

Naiberi Rivercamp daarop aanspraak maak dat hulle die

beste storte in Afrika het. Op die GPS se Tracks4Africa-kaart

dui dit die Naiberi Rivercamp aan, maar toe ons afdraai van

die grootpad, ry ons met ʼn slegte grondpad vol gate en

waterpoele tot by die verwysingspunt van die Naiberi

Rivercamp. Die plek was verlate en was vir ons ʼn groot

teleurstelling. Gelukkig het daar iemand aangekom wat vir

ons vertel het dat die kamp geskuif het. Die bord was langs

die pad en dat die Tracks4Africa kaart nog die ou kampplek

aangedui het. Die eerste kampplek het die eienaars van

Naiberi net gehuur, maar die nuwe kampplek was hulle

eiendom. Wat ʼn groot verligting was dit nie toe ons by die

nuwe Naiberi kamp kom nie. Die bestuurder Ash kom

Bladsy

77

77

ontvang ons en wys vir ons die geriewe. Dit was baie

indrukwekkend, daar is afsonderlike afdakke met braaiplekke

vir elke kampplek. Die ablusie was tot sover die beste wat

ons in Afrika by ʼn kampplek gekry het. Daar is ook ʼn groot

ontspanningsarea onder dak, wat ʼn kroeg en restaurant

insluit. Buite is daar baie gras en ʼn groot splinternuwe

swembad. Op pad na die ontspanningsarea loop ʼn mens in ʼn

tropiese tuin tonnel wat net deur ʼn argitek of iemand met

goeie smaak ontwerp kon gewees het. Nadat ons kos gemaak

het, het dit weer begin reën. Ons gaan maak toe ʼn draai in

die kroeg, betaal gou vir die verblyf en drink ʼn yskoue bier

terwyl ons ʼn paar stories met Ash uitruil. Later kom die

eienaar van die Naiberi kamp ook daar aan, en heet ons

welkom. Hierdie kampplek sal ons oral waar ons kom vir

mense aanbeveel, net jammer Kenia se paaie was so sleg.

Bladsy

78

78

Dag 18, Maandag 9 Julie, Eldoret tot Nairobi

Ash het die vorige aand verduidelik hoe ons moet ry tot waar

ʼn mens die Great Rift Valley die mooiste kon sien. Volgens

hom was die pad nie te sleg nie, en kon ons sommer

daarvandaan direk tot in Nairobi ry. As hierdie pad nie te sleg

was nie, sou ek glad nie die werklik slegte paaie van Kenia

wou sien nie.

Bladsy

79

79

Die feit dat ons sonder skokbrekers gery het, het die ry seker

vererger, maar om plek-plek nie vinniger as 20km/h op ʼn

teerpad te kon ry nie, moes die kondisie van die pad baie sleg

gewees het. Daar was dele van die pad waar die slaggate die

hele pad vol was en dan moes ons maar langs die pad ry.

Soms was daar selfs ook slaggate in die ompad. Dit het maar

op en af geskud en was baie frustrerend vir ons in die Landy.

Ons het gehoop dat die pad nie heelpad so sleg sou wees nie,

en dat die uitsig oor die Great Rift Valley die moeite werd sou

wees. Dit het gelyk soos die heuwels van Switserland. Daar

was groen golwende heuwels, met baie bome en diep valleie.

Dit was maar bewolk en effens dynserig, maar ons kon darem

ʼn goeie idee kry van hoe dit lyk. Die slegte pad het ook nie

beter geword nie. Ons stop toe weereens by die ewenaar se

Bladsy

80

80

grens, die keer op ʼn ander pad. Daar was darem ʼn toerisme

winkel waar ons ʼn paar aandenkings kon koop.

Die pad het darem nie meer slaggate nie, maar dit het gelyk

soos die see, met golwe, wat veroorsaak het dat ons nie

vinniger as 60 km/h kon ry nie, anders het die Landy in ʼn

groot wieg in gegaan wat baie gevaarlik kon wees. Van

Nakuru af was hulle besig om ʼn nuwe pad te bou wat tot in

Nairobi loop. Die ou teerpad lyk erger as ʼn sinkplaat pad en

dit was vir 60km ver so. Ons ry nou verby Lake Nakuru en

Lake Naivashu op ʼn tydelike grondpad, terwyl hulle aan die

pad bou tot by Limuru waar ons op die nuwe pad begin ry.

Bladsy

81

81

Net voor Nairobi stop ons by nog toerisme winkels langs die

pad. Hiervandaan kon ons ook ʼn mooi uitsig oor die Great

Rift Valley kry. Ons kom so 15:00 se kant in Nairobi aan. Die

pad wat ons moes ry as ons Nairobi inkom, was ʼn groot breë

pad, net soos die N2 in Kaapstad. Ons moes mooi kyk vir die

afdraai na International Livestock Research Instute (ILRI),

waar ons vir twee dae gaan bly het by Etienne en Santie.

Etienne was op die see besig om sy seiljag vanaf Suid-Afrika

na Kenia te bring, so net Santie en die kinders was by die

huis. Hulle huis is in die ILRI sekuriteit-kompleks. Dit is baie

veilig daar met wagte wat 24 uur die plek patrolleer en ons

moes deur groot hekke by ILRI inry. Voor die huis is daar ʼn

groot grasperk met lekker koeltebome.

Bladsy

82

82

Ons besluit toe om sommer op die grasperk voor die huis te

kamp, ons wou nie vir Santie ongerief veroorsaak nie. Ons

besluit om sommer vir ons almal Pizzas te bestel vir aandete,

aangesien ons lanklaas kitskos geëet het. Santie hulle het

permanent internet in die huis en ek gebruik toe sommer die

geleentheid om ʼn paar foto’s per e-pos aan die mense by die

huis te stuur en ook ʼn bietjie nuus te lees. Yvette stuur toe

ook gou vir Nichola by Nungwi Amaan Bungalows, waar ons

in Zanzibar gaan bly, ʼn e-pos om te sê dat ons toer nog

volgens plan verloop, en dat ons ʼn dag ekstra op Zanzibar wil

bly. Nichola wou weet hoe laat ons op Zanzibar sou wees,

maar ons kon dit nog nie vir haar bevestig nie. Ons het

afgespreek om haar te bel sodra ons die veerboot kaartjies in

Dar Es Salaam gekoop het.

Bladsy

83

83

Dag 19, Dinsdag 10 Julie, Nairobi

Ek en Poen gaan vanoggend eers die Landy se skokbrekers

laat vervang en dan kyk na die geraas op sy Toyota. Ek het op

die internet gesoek na ʼn plek wat skokbrekers verkoop in

Nairobi en kon darem twee plekke kry wat ook in Suid-

Afrika is. Santie skakel toe die een nommer om uit te vind of

hulle oop was, maar kon nie antwoord kry nie. Sy het die

ander plek geken en kon dus vir my die regte pad verduidelik.

Ons ry toe so 08:00 se kant, gelukkig was daar nie baie

verkeer nie en ons kry die plek redelik maklik. Dit was ʼn Kwik-

Fit agentskap. Hulle kon my help maar het nie Munro

skokbrekers by hulle gehad nie en sou dit eers teen 11:00

kon kry vanaf hulle stoor. Hulle het wel Gabriel skokbrekers

gehad, maar dit was presies wat ek in die Landy gehad het.

Ek wou dit nie weer laat opsit nie.

Ons ry toe eers weer terug ILRI toe om Poen se bakkie te

gaan haal. Die vrouens was intussen besig om klere te was.

Ons ry nou met Poen se bakkie na Nairobi Toyota wat aan die

ander kant van die stad is. Die verkeer was baie erger in die

middestad as aan die buitewyke. By Toyota was daar maar

chaos met al die voertuie wat gediens moes word. Na dertig

minute se wag kon Poen darem twee tegnici kry wat met sy

bakkie, terwyl ons agterin sit, gaan ry het. Hulle moes

natuurlik eers deur slaggate gaan ry voordat hulle die

probleem kon vasstel. Terug by die Toyota garage was dit

weer ʼn verdere dertig minute se wag sonder dat iemand hom

kon help. Toyota in Kenia het glad nie eers die model van

Bladsy

84

84

Poen se Toyota geken nie en sou hom nie kon help nie. Baie

gefrustreerd ry ons toe terug ILRI toe.

Dit was nou weer die Landy se beurt en ons ry nou terug na

Kwik-Fit toe. Gelukkig was die skokbrekers daar en kon hulle

die stukkende skokbrekers gou omruil. Ek het net gevra dat

ek die stukkende skokbrekers kon kry om dit te gaan terugeis

op Stellenbosch.

Nadat ek klaar betaal het, gaan stop ons by ʼn Bureau de

Change om geld te ruil, ons moes nog inkopies doen en diesel

gaan ingooi. Terug by ILRI diens Poen toe die twee voertuie,

hy het net nuwe diesel filters opgesit en gekyk dat die water

en olie reg was.

Die middag ry ons almal met Poen se bakkie stad toe. Ons

gaan doen inkopies by die Sarit Sentrum en ry ook na die

Springchoice Butchery, waarheen Santie ons verwys het om

lekker Fillet Steaks te koop. Die steaks het baie lekker gelyk

en teen R40 ʼn kilogram koop ons sommer ʼn klomp vir die pad

terug Suid-Afrika toe en vir saamneem huis-toe as daar sou

oorskiet.

Nadat ons beide voertuie vol brandstof gaan maak het, gaan

ruil ons weer die Kenia Sjielings terug na US$. Ons wou die

volgende oggend vroeg uit Nairobi vertrek om te kyk of ons

die verkeer van Nairobi kon vermy en wou ook probeer om

tot by Dar Es Salaam te ry. Ons besluit toe om die tente af te

breek en eerder binne in die huis te slaap. Die aand braai ons

heerlike fillet steaks.

Bladsy

85

85

Dag 20, Woensdag 11 Julie, Nairobi tot Dar Es Salaam

Ons staan vanoggend 05:00 op en ry net voor 06:00 uit

Nairobi. Die verkeer was al redelik besig maar dit vloei

darem. Dit was darem nie stop-ry soos in Kaapstad nie. So

dertig km uit Nairobi op die Mombasa pad draai die pad regs

af in die rigting van Tanzanië en Arusha. Die laaste deel van

die pad in Kenia was weer sleg en ons ry maar stadig. Dit was

vanoggend weer betrokke, natuurlik die dag wat ons weer

verby Kilimandjaro moes ry. Langs pad sien ons weer ʼn paar

Masai veewagters met hulle tradisionele drag .

Masai veewagter in Kenia

By die Kenia / Tanzanië grenspos gaan ons redelik vinnig

deur. Ons betaal US$25 per voertuig vir pad- belasting en

permitte. Ons vra ook hoe ver ons moes ry om Kilimandjaro

Bladsy

86

86

te kon sien. Een man vertel vir ons dat so 35km op die Arusha

pad moes ry en dan aan die linkerkant behoort ons

Kilimandjaro te sien. Die geluk was weer nie aan ons kant nie.

Ons sal maar weer ʼn toer moet onderneem, net soos

verskeie ander toeriste, om Kilimandjaro te kan sien.

Ons stop nou in Arusha en gooi weer diesel in. Ons was van

voorneme om maar tot by Dar Es Salaam te probeer ry. Ons

sou seker laat daar aankom maar liewer dit as om twee dae

lank op die pad te wees. By die Pangani kampplek se afdraai

stop ons en eet ʼn middagete langs die pad. Ons gebruik ook

die geleentheid om ʼn bietjie bene te rek, omdat ons nou al

ver gery het. Ons plan was om die Bagamoyo grondpad na

Dar Es Salaam te ry, as ons nie te laat by die afdraai kom nie.

Ons ry redelik goed sonder baie verkeer, en daar was vandag

nie so baie van die busse op die pad nie.

Teen skemer kom ons by die Bagamoyo afdraai en besluit

dat ons maar as daar tyd is die volgende dag soontoe sou ry.

Dit was nog 120km grondpad tot in Dar Es Salaam as ons via

Bagamoyo moes ry. Ons het nie op een van die twee GPS’e

die roete na Dar Es Salaam vanaf die dorp Chalinze gehad nie.

Ons stop net buite Chalinze by ʼn garage waar ek eers die

nuwe kaart- inligting op beide GPS’e gelaai het. Dit was nou

alreeds baie donker. Ons ry verder in die rigting van Dar Es

Salaam, maar teen ʼn stadige spoed. Ek het probeer om so

kort as moontlik agter ʼn ander voertuig te ry, net om darem

die pad makliker te kon volg. Die Landy se voorruit was baie

vuil van al die goggas wat ons die dag al gekry het.

Bladsy

87

87

Ons kom so teen 21:00 in Dar Es Salaam aan. Daar was nie

baie verkeer nie, maar groot dele van die stad het nie krag

gehad nie. Die straatligte het nie gebrand nie en het die ry en

soek van paaie baie moeilik gemaak. Ek moes iewers ʼn fout

begaan het toe ek die nuwe kaarte opgelaai het. Ek kon net

nie die pad binne in Dar Es Salaam vind wat na ons kampplek

by Kipepeo Beach moes loop nie. Nadat Yvette die laptop

met die groot kaart op haar skoot vasgehou het, en ons ʼn

paar paaie verkeerd gery het, vind ons darem die regte pad.

Die grondpad was ʼn ompad vir een van die paaie wat in die

proses was om herbou te word. Ons hoop toe maar net dat

dit die regte pad is, dit het darem in die regte rigting geloop.

Ons kom toe by die Kipepeo Beach se afdraai aan maar dit

het nie meer bestaan nie. Nadat ons ʼn paar keer daar

rondgery het, kom daar toe gelukkig twee manne aan wat vir

ons die pad kon wys tot by Kipepeo Beach. By die kampplek

was daar al ʼn paar tente opgeslaan, en twee Overland

vragmotors. Gelukkig was daar vir ons nog slaapplek. Dit was

toe alreeds 22:30 en ons wou nie graag nog verder gaan soek

na slaapplek nie. Nadat ons kamp opgeslaan het maak die

vrouens vir ons ʼn vinnige aandete en gaan slaap ons maar

redelik moeg. Ons kon die branders van die see redelik naby

ons hoor breek.

Bladsy

88

88

Dag 21, Donderdag 12 Julie, Dar Es Salaam.

Ons slaap vanoggend later as gewoonlik. Toe dit lig word, kon

ons sien hoe naby ons aan die see was. Die see was so plat

soos ʼn dam.

Kipepeo Beach, Dar Es Salaam, Tanzanië

Terwyl ons ontbyt gemaak het, gaan swem Poen en sy

kinders in die see. Die water was heerlik. Na ontbyt klim ons

almal in Poen se bakkie en ry na die Kigamboni veerboot wat

tussen die Skiereiland waar ons bly en Dar Es Salaam vaar.

Bladsy

89

89

Kigamboni veerboot, Dar Es Salaam, Tanzanië

Ons het beplan om net met die veerboot oor te gaan Dar Es

Salaam toe en dan weer met die pad te ry wat ons die vorige

aand gery het. Hierdie was maar net so ʼn 40 km ompad

maar neem darem net 1 uur om te ry. Ons koop toe kaartjies

by die veerboot kantoor en wag een en ʼn halfuur om op die

veerboot te klim. Ons het op die veerboot in ʼn ry voertuie

gesit tussen ʼn klomp klein winkeltjies. Ons kon sit en kyk hoe

die mense hulle maaltye geniet in een van die restaurante.

Die veerboot neem so 30 minute om Dar Es Salaam toe en

terug te vaar. Die veerboot kan ongeveer tien voertuie en

nog ʼn hele klomp mense oplaai. Terwyl ons staan en wag vir

die veerboot, kon ons die Dar Es Salaam vismark aan die

oorkant van die baai sien, dit het gelyk asof dit daar redelik

Bladsy

90

90

bedrywig is. Ek het iewers op die internet gelees dat die

veerboot-rit maar taamlik riskant was, maar dit was tog nie

so erg nie.

In Dar Es Salaam ry ons tot by die Zanzibar veerboot kantore.

Dit is nie baie ver van die Kigamboni veerboot af nie. Daar is

verskeie kantore, asook verskeie veerbote wat na Zanzibar

vaar op verskillende tye. Terwyl ons nog in Poen se bakkie sit,

kom staan daar weer so tien mense om ons, wat kaartjies

aan ons wou verkoop. Die een man maak toe sommer

aanspraak daarop dat hy in Kimberley gebore is. Dit het vir

my darem net te veel na ʼn liegstorie geklink en dat hy net

ons besigheid gesoek het, maar hy kon nog ʼn paar woorde in

Afrikaans sê, miskien het hy tog die waarheid gepraat! Hy

help ons toe om eersteklas retoerkaartjies op die veerboot te

koop. Ons wou die volgende oggend vertrek en kies toe die

veerboot wat om 10:00 vanaf Dar es Salaam vertrek. Die

eersteklas kaartjies het darem vir ons ʼn spesifieke sitplek

gegee en was net US$5 duurder as die gewone kaartjie van

US$35. Die sitplekke was ook op die boonste dek van die Sea

Express. Volgens die man wat ons met die kaartjies gehelp

het, bedien hulle koeldranke en beskuitjies, maar dit was

ongelukkig nie waar nie.

Nadat ons die kaartjies gekoop het, ry ons na die huis waar

ons vir die tyd wat ons in Zanzibar sou wees, ons voertuie

gaan agterlaat. Dit is die huis van Erik Bakkes, Hans Scheffler

wat saam met my werk, se swaer. Die man wat ons met die

kaartjies gehelp het, het ʼn taxi gehad waarmee hy ons kon

vervoer. Hy ry toe voor ons met sy motorfiets om te sien

Bladsy

91

91

waar die huis van Erik was. Hy sal ons die volgende dag net

daar kom oplaai. Iewers langs die pad het ons hom verloor.

Ons het maar net gehoop dat ons hom die volgende dag

weer sou raakloop. Nadat ons die Askari wat die huis oppas

gesê dat ons die volgende dag die voertuie sou bring, ry ons

terug Kipepeo Beach toe.

Terug by Kipepeo Beach bel Yvette vir Nichola by Nungwi

Amaan Bungalows, en bevestig hoe laat ons in Zanzibar sou

wees en sy reël ook sommer dat daar ʼn taxi vir ons sou

wees. Ons maak toe middagete en gaan swem almal in die

see. Die water was heerlik warm en ʼn plesier om in te wees.

Dit was maar redelik bedompig buitekant. Terwyl ons swem

kom daar ʼn beeswagter met sy beeste verby. Die

kampeerplek se strand area is afgebaken en hulle verkies dat

jy vir jou eie veiligheid nie buite dié area beweeg nie. Daar

was ook verskeie wagte met knuppels op die strand wat die

geskenke handelaars weggehou het . Ons mag items by hulle

koop , maar net aan die kant van die strand area. By die

Kipepeo Beach kampplek is daar riet afdakke waaronder

tente opgeslaan kan word, wat darem ʼn beskutting teen die

son is.

Bladsy

92

92

Kipepeo Beach kampplek, Dar Es Salaam, Tanzanië

Vanaand braai ons vleis en ontmoet mense van Porterville

wat ook op ’n Afrika toer is. Ons ruil lekker inligting uit oor

die plekke waar ons reeds was en vra ook meer inligting oor

Zanzibar waar hulle reeds gewees het. Volgens hulle is

Zanzibar ʼn baie mooi plek.

Bladsy

93

93

Dag 22, Vrydag 13 Julie, Dar Es Salaam tot Nungwi

Ons staan vanoggend weer vroeg op en gaan met die pad om

die Skiereiland ry tot by die Zanzibar veerboot en wou nie

laat wees vir die veerboot nie. Ons het ook nie geweet hoe

besig die verkeer gaan wees nie. Ek en Poen gaan laai eers

die vrouens en kinders by die veerboothawe af. By die

veerboot-hek word alle bagasie eers deurgesoek, seker maar

vir wapens en dwelms. Nadat ons die man gesoek het wat

ons die vorige dag gehelp het, kry ons darem later een van sy

vriende wat van sy taxi’s bestuur om ons by Erik se huis te

gaan haal. Blykbaar het ʼn motor hom die vorige dag gestamp

terwyl hy voor ons met sy motorfiets gery het, dit was darem

nie te ernstig nie. Ons ry toe na Erik se huis en los die twee

bakkies daar. Ons het alle kos in Poen se yskas gepak en het

maar gehoop dat dit na drie dae nie sou ontdooi het nie.

Met die taxi ry ons toe terug na die veerboothawe en wag vir

die veerboot in die vertreksaal, wat maar eintlik net ʼn afdak

met banke was. Die veerboot was vasgemeer by die kaai en

het darem nie te sleg gelyk van die kant af nie. Daar was nog

ʼn veerboot, die Flying Horse in die hawe. Dit was ʼn baie

groot veerboot, maar dit was baie oud en verwaarloos. Die

Flying Horse neem sowat vier ure tot by Zanzibar en die

ander veerbote so tussen 1hr45min en 2 ure. Ek sou niemand

aanbeveel om op die Flying Horse te gaan nie. Toe die tyd

aanbreek dat ons op die veerboot moes klim, het almal maar

saamgebondel en in die pad na die veerboot begin staan.

Gelukkig was daar darem iemand wat die kaartjies nagegaan

het.

Bladsy

94

94

In die veerboot oppad Zanzibar toe.

Ons sitplekke was darem op die boonste dek en bespreek vir

ons. Daar was nie baie mense op die boonste dek nie, maar

onder was die veerboot vol mense. Dit is seker maar baie

bedompig onder in die veerboot. Daar was geen teken van

koeldranke en koekies nie. Hulle speel toe vir ons ʼn video en

daarna ‘n tweede een maar dit het net halfpad klaar gemaak,

toe ons by Zanzibar aankom. Die televisies en die gehalte van

die video was maar baie swak en oud. Poen het nie sy oë van

die televisie afgehaal nie, hy was maar bang hy word seesiek.

Gelukkig was die veerbootrit nie te stamperig nie en het nie

een van ons seesiek geword nie.

By Zanzibar hawe was daar weer ʼn samedromming van

mense wat gewag het vir die veerboot. Orals was daar ook

Bladsy

95

95

portiere wat ons wou help met ons tasse maar ons het net

rugsakke en ʼn paar sakke gehad wat ons self kon dra. Die

hotel waar ons by Nungwi gaan bly, het vir ons ʼn taxi gestuur.

Toe ons by die veerboot afklim het die taxi bestuurder met

ons naambord daar gestaan. Ons stap toe agter die taxi

drywer aan tot by die doeane kantoor, waar ons paspoorte

eers gestempel moes word. Hulle het Mariana se paspoort

lank staan en bekyk omdat sy ʼn Suid- Afrikaanse burger was,

maar in Namibië gebore is. Dit was net snaaks dat ons toe al

deur vyf grensposte was sonder enige probleme. Ons moes

ook ʼn visum hê vir Zanzibar, maar gelukkig was die visums

wat ons op die Zambië / Tanzanië grenspos gekry het nog

geldig.

Die taxi was ʼn minibussie met lekker lugreëling en nog in ʼn

goeie toestand. Ons ry toe met die bussie vanaf Stone Town

tot in Nungwi. Nungwi is maar ʼn arm Zanzibar dorpie en dit

het verwaarloos gelyk. Dit was ʼn teerpad vanaf Stone Town

tot by Nungwi, maar verander later in ʼn swak grondpad. Ons

het nie geweet wat om te verwag nie. Nungwi Amaan

Bungalows was die enigste verblyfplek wat ons bespreking

aanvaar het, sonder ʼn deposito. Ons wou nie op Zanzibar

aankom en dan nog ʼn taxi en verblyf moes soek nie.

Ons ry in ʼn smal paadjie tussen hoë mure tot by die hek van

ons blyplek. Dit het baie netjies gelyk, skoon en mooi en reg

teen die see. Ons het nie die goedkoper plek gekry nie, want

dit was vol- bespreek. Die goedkoper plek se kamers is nie

reg op die see nie. By ons kamers het die branders teen die

Bladsy

96

96

strandhuis se fondasies gebreek. Die strandhuis was op pale

gebou en het ‘n mooi uitsig oor die see gehad.

Nungwi Amaan Bungalows, Zanzibar

Ek en Yvette se kamer was omtrent 50 meter van die Van

Schalkwyk’s af. Al ons kamers het eenders gelyk, Poen hulle

het net ʼn groter stoep gehad. Hierdie het soos ʼn regte

paradys gelyk en die indruk wat ons buite in die dorpie gekry

het weerspieël glad nie dit wat hierbinne is nie. Die Nungwi

Amaan Bungalow se restaurant, Fat Fish, waar ons ontbyt

gaan eet, was reg langs my en Yvette se kamer. Ek het net

gehoop dat dit nie te raserig sou wees nie. Amaan beteken

Peacefull en dit was regtig so. Ons gaan eet middagete in die

Fat Fish en natuurlik was seekos die eerste keuse van bykans

almal. Die aand gaan ons die ander restaurant probeer. Daar

Bladsy

97

97

is ʼn klomp restaurante langs mekaar teen die see. Links en

regs van die Nungwi Amaan Bungalow is daar verskeie ander

strandhuise en hotels, maar nie een van hulle het so ʼn mooi

ligging soos ons blyplek nie. Die middag gaan slaap ons met

lekker vol mae. Ons het die rus nodig gehad vir die volgende

paar dae en het nog glad nie op die toer kans gekry om

behoorlik te rus nie. Die middag gaan swem ons in die

heerlike water wat maar dieselfde temperatuur as Kipepeo

sin was, tot net voor sononder. Ons kom later almal by Poen

hulle op die stoep bymekaar en geniet die mooi

sonsondergang en ʼn rustige drankie. Ek en Poen het vir ons

brandewyn saamgebring uit Suid-Afrika vir die geleentheid.

Nungwi Amaan Bungalows, Zanzibar

Bladsy

98

98

Fat Fish restaurant, Nungwi Amaan Bungalows, Zanzibar

Die aand het ons na die ander restaurant gegaan vir nog ʼn

seekos maaltyd. By die restaurant kry ons toe iemand wat vir

ons ʼn bootrit en ʼn snorkel-duik kon reël. Ons maak toe ʼn

afspraak vir die volgende dag, hoopvol dat die weer sal

saamspeel.

Bladsy

99

99

Dag 23, Saterdag 14 Julie, Nungwi

Vandag gaan ons snorkel duik. Die see was nie rof nie, daar

het net so ʼn ligte windjie gewaai en dit was effens betrokke.

Ons kry toe die man wat die duik gereël het by die see en

gaan eers na ʼn duik winkel waar ons elkeen paddavoete en ʼn

duikbril uitsoek vir die dag. Dit was laagwater en die see het

ver teruggetrek. Ons moes so 50m in die vlak water stap

voordat ons by die boot, wat ʼn Dhow genoem word, uitkom.

Poen het sommer dadelik daarop aangedring om die Dhow

self te skipper.

Poen agter die stuur van ‘n Dhow

Dit sou help teen seesiek. Saam met ons op die Dhow was

twee meisies van Ierland wat in Tanzanië onderwys gee. Die

boot het ʼn kort bo-dek gehad. Ek het sommer daarop geklim

Bladsy

100

100

vir ʼn mooi uitsig. Poen skipper toe die boot, terwyl die

eienaar wys waarheen om te vaar. By die duikplek gekom,

moes die dhow eers geanker word. Toe die dhow begin

skommel het Poen sommer dadelik begin naar voel. Hy

spring toe af in die water met sy duikbril en paddavoete,

maar dit het nie regtig gehelp nie. Die res van ons het rustig

rondgeswem op kyk na die klein skole vissies. Die eienaar van

die boot het klein stukkies kos in die water gegooi wat die

vissies gelok het.

Poen en Mariana op die Dhow

Bladsy

101

101

Ons duik ekspedisie op Zanzibar

Die sig in die water was baie goed. Hierdie was my eerste

duikpoging, nadat ek op ʼn ouderdom van sestien die

kreefduik-sport vaarwel geroep het. Hierdie was darem

ander toestande as die koue water van die Atlantiese oseaan

teen die Weskus. Nadat ons sowat ʼn halfuur in die water

was, is ons na die strand naby Kendwa met die dhow. Deel

van ons duikpakket was ook ʼn ligte maaltyd op die strand.

Die maaltyd het bestaan uit papaja, pynappel en kokosneute.

Die kokosneute was in stukke opgesny. Ons het nie geweet

dat ons die kokosneute met die bruin dop kan eet nie. Poen

was nie gretig om op die dhow terug te vaar nie, en wou

sommer terugstap. Ons kon hom darem gelukkig oorreed om

saam met ons terug te vaar. Op die terugvaart het die wind

van agter gewaai en ons seil toe saam met die wind terug na

Bladsy

102

102

Nungwi toe. Op die pad terug na ons slaapplek sien ons ʼn

restaurant wat “Eat as much as you can” vir US$10 adverteer.

Middagete na die duik by Kendwa

Ons bespreek sommer dadelik vir ons plek in die restaurant.

Die middag gaan eet ons in die Fat Fish restaurant, waarna

ons eers weer ʼn bietjie gaan rus voor die volgende eetsessie.

Later die middag gaan stap ons in die dorp rond en koop vir

ons koeldrank en mango’s in ʼn plaaslike winkel. Die

koeldrank was maar warm, dit word nie koud verkoop nie.

Ons stap tussen al die stalletjies langs die pad en gaan drink

later koffie en eet sjokolade- koek by een van die kafees.

Na ons gebruiklike sonsondergang drankie, gaan ons na die

buffet restaurant toe. Van die mense het sommer op die

strand by tafels gesit. Die kostafels was ook op die strand.

Bladsy

103

103

Besig om sjokolade koek en koffie te geniet op Zanzibar

Die kos in die bakke het min gelyk en ons het maar gehoop

daar sal nog kom. Toe ons ʼn tweede bord wou gaan inskep,

was die meeste van die lekker seekos al op. Nadat hulle

bevestigend geantwoord het op Poen se navraag, drink ons

maar intussen nog ʼn bier. Daar was egter geen teken van

ekstra kos nie. Ons was nie die enigste mense wat oor die

hoeveelheid kos gekla het nie en betaal toe nie die volle

bedrag van US$10 per persoon nie. Toe ons by hulle

advertensiebord met die spyskaart verbystap was die deel

van “Eat as much as you can” doodgevee! Hierdie restaurant

sal ons vir niemand aanbeveel nie. Die hoeveelheid seekos by

die ander restaurante was baie meer en ook baie lekkerder.

Teleurgesteld gaan slaap ons maar die aand na al die dag se

aktiwiteite.

Bladsy

104

104

Dag 24, Sondag 15 Julie, Nungwi

Vanoggend na ontbyt gaan stap ons eers in ʼn noordelike

rigting langs die strand tot waar hulle aan die dhows werk.

Ons sien ʼn klomp vrouens wat met skerpgemaakte stokke na

die water stap. Hulle het seker na seekos vir die restaurante

gesoek.

Nungwi Strand, Zanzibar

Daarna stap ons in ʼn suidelike rigting verby Nungwi tot by

Kendwa strand, waar ons die vorige dag met die dhow was.

Die strand was baie mooi met wit sand en turkoois water.

Daar was baie stalletjies op die strand en ons doen toe

sommer nog ʼn paar inkopies. Die see het weer soos die

vorige dag ver teruggetrek, en dit was duidelik dat ons tydens

hoogwater nie via die strand kon terugstap Nungwi toe nie.

Bladsy

105

105

Op pad terug vanaf Kendwa begin so ’n lekker ligte koel

reëntjie val. Naby Nungwi was daar ook ʼn klomp stalletjies.

Ons loop tussen die stalletjies rond en speel die mense se

pryse teen mekaar af. Meeste van hulle verkoop maar

dieselfde goed en ons probeer maar altyd vir die beste prys

soek.

Na middagete gaan rus ons eers weer vir ʼn kort rukkie, ons

sal nie nou weer na middagete kan slaap voor ons terug is in

Suid Afrika nie. Die aand eet ons ‘n laaste groot bord seekos

op Zanzibar. Ons gaan die kos mis, maar ons sal weer oor ‘n

paar jaar terugkom Zanzibar toe. Laat in die aand kon ons al

die mooi dhow liggies ver op die diep see sien. Die

vissermanne sien vir baie kans, deur so ver vanaf die land te

gaan met sulke swak bote en sonder enige lewensredding

toerusting.

Bladsy

106

106

Dag 25, Maandag 16 Julie, Nungwi tot Dar Es Salaam.

Vanoggend moet ons die taxi om 08:00 voor die kantoor kry

om ons terug te neem na Stone Town. Ons veerboot vertrek

10:00 en dit is so ʼn een uur se rit met die taxi tot by Stone

Town. Ons vaar vandag terug met die Sea Star wat ook twee

dekke het. Ons sit weer op die boonste dek, maar hierdie

keer was die dek buite met net ʼn seil oor. Hoe dieper ons die

see ingevaar het, hoe rowwer het die see begin word. Een

van die boot se bemanning het begin om klein swart sakkies

uit te deel vir die mense. Amper almal van ons het op ʼn

stadium nie lekker gevoel nie. Die skipper het sy bes probeer

om die stilste waters uit te soek.

Op die veerboot terug vanaf Zanzibar, almal is maar

hartseer.

Bladsy

107

107

Poen het maar swaar gekry. Langs ons het daar toeriste gesit

en een van die vrouens het maar siek gelyk en ons het almal

gewag dat sy moet opgooi. Dit sou natuurlik veroorsaak het

dat die van ons met swak mae, ook sou opgooi. Ek het maar

solank as moontlik vasgebyt en gehoop dat die vaart so

vinnig as moontlik moet verbygaan. Dit het ons amper twee

dae geneem om weer normaal te voel. Vir iemand wat die

see gewoond is sou dit nie snaaks wees nie, maar vir ons

groentjies was dit ʼn nagmerrie ondervinding.

Terug by Dar Es Salaam, het ons die taxi drywer gekry met

wie ons afgespreek het om ons te kom haal. Ons ry toe almal

met sy bussie na Erik se huis. Daar was die yskas in Poen se

bakkie nog kliphard gevries na drie dae. Dit wys jou hoe lank

kan ʼn yskas koud bly as dit nie oopgemaak word nie. Ons

stop by ʼn garage en maak die voertuie vol diesel en gaan ruil

ook geld om by ʼn Bureau de Change. Daarna ry ons terug na

Kipepeo Beach om weer vir nog een aand daar te gaan slaap.

Ons stop eers langs Kipepeo Beach by Sunrise Beach, maar

hier was die kampgeriewe nie so goed as by Kipepeo Beach

nie. Die mense maak meestal voorsiening vir toeriste wat in

strandhuise bly. By Kipepeo Beach kry ons toe dieselfde

staanplek wat ons drie dae tevore gehad het. Ons gaan eet

eers almal ʼn hamburger in die restaurant voor ons tente gaan

opslaan. Vanaand wou ons die yskaste so koud as moontlik

stel terwyl daar kragtoevoer was. Die kragtoevoer was egter

so swak dat beide yskaste soms afskakel as die toevoer te

min raak. Ons besluit toe om die yskaste maar weer op

battery krag te laat loop teen ʼn hoër temperatuur.

Bladsy

108

108

Dag 26, Dinsdag 17 Julie, Dar Es Salaam tot Iringa

Vanoggend gaan ons die pad wat ons oorspronklik moes ry,

toe ons vanaf Chalinze Dar Es Salaam toe gery het, probeer.

Die pad was veronderstel om ons darem vinniger uit die stad

te neem. Die oggend reën dit weer liggies. Dit neem ons

amper twee ure om vanaf Dar Es Salaam tot by Chalinze te

ry. Hier en daar kon ons Chinese sien wat besig was om die

Tanzaniese regering te help met die bou van groot brûe en

die herstel van die paaie. Ek wonder hoeveel geld China hier

in Afrika spandeer, daar moet tog iets wees wat hulle sal wil

terugkry uit die investering. Daar was redelik baie verkeer op

die pad en ons kon nie maklik die stadiger voertuie

verbysteek nie.

Pad stalletjie tussen Dar Es Salaam en Iringa, Tanzanië

Bladsy

109

109

Langs die pad was daar baie stalletjies wat groente en vrugte

verkoop het. Poen wou baie graag kokosneute koop. Ons

stop toe langs die pad waar Poen toe sommer ʼn klomp

tamaties, piesangs en kokosneute koop. Hy koop ʼn emmer

vol tamaties en toe hy dit wil omruil vir ʼn kleiner emmer wou

die persoon wat die tamaties verkoop dit nie doen nie, hy

verloor seker dan op die transaksie. Ek het net gehoop Poen

het pakplek vir al die klomp tamaties, hy sal moet tamaties

eet tot dit by sy ore uitloop. Vanaand wil hy ʼn tamatie

roosterbroodjie eet.

Anderkant Morogoro en net voor die Mikumi Nasionale park

stop ons langs die pad by stalletjies wat gevlegte mandjies

verkoop. Ons ry toe ʼn deel van die pad wat ons gery het toe

ons oppad was na Serengeti toe. Net anderkant die Mikumi

Nasionale park stop ons om hout te koop, ons was nie seker

of ons maklik hout in Malawi sou kon kry nie.

Bladsy

110

110

Kremetartbome tussen Morogoro en Iringa, Tanzanië

Ons ry weer verby al die klomp mooi kremetartbome wat so

teen die rivier staan. Ons volgende stop was in Iringa waar

ons diesel ingegooi het. Die vorige keer het ons by Iringa

Riverside kamp gebly, maar ons wil vandag Kisolanza farm

probeer. So 10 km anderkant Iringa aan die linkerkant van die

pad is daar die Isimila Stoneage Site, ons ry toe gou daar in

om te kyk of ons iets interessants sien, maar ons moes stap

tot by die uitgrawings. In die inligtingskantoor sien ons toe ʼn

paar van die klipmesse en byle, maar niks besonders nie. Ons

ry verder na Kisolanza farm wat nog so ʼn verdere 30 km was.

By die Kisolanza farm is daar netjiese kampplekke onder

bome met groot oop areas om op die grond te kan braai.

Daar is ook netjiese warmwater storte en put-toilette, maar

Bladsy

111

111

geen elektrisiteit nie. Daar is ook huisies vir mense wat nie

wil kamp nie.

Poen besig om tamaties te eet by Kisolanza farm, Iringa

Poen gebruik die geleentheid om vanmiddag van die

tamaties te eet wat hy langs die pad gekoop het. Hy skil dit af

om seker te maak dat dit skoon is. Volgens hom het dit baie

lekker gesmaak. Die aand braai ons hoender en

roosterbrood.

Bladsy

112

112

Dag 27, Woensdag 18 Julie, Iringa tot Chitimba

Vandag is ons laaste dag in Tanzanië en ons ry tot in Malawi

waar ons eers slaapplek moet gaan soek. Ons was van plan

om tot by die Livingstonia Mission bo-op die berg te ry en

daar te kamp, maar die pad is blykbaar baie steil en ons het

nie geweet hoe laat ons daar sou wees nie. Net voor Mbeya

waar die pad afdraai na Malawi, gooi Poen gou met sy laaste

Tanzaniese Sjielings diesel in. Die pad na Malawi loop oor

baie mooi heuwels met groot aartappel, piesang en tee

landerye langs die pad.

Tee plantasies anderkant Mbeya, Tanzanië

Tanzanië is een van die Afrika lande wat kan bekostig om

landbou-produkte uit te voer. Net voor die Tanzanië / Malawi

grenspos ruil ons geld om vir Malawiese kwachas. Dit gaan

Bladsy

113

113

vinnig deur die Tanzaniese deel van die grenspos, maar by

Malawi moes alle voertuie se registrasienommers eers

neergeskryf word deur amptenare wat nie baie haastig was

nie. In die doeane-kantoor moes ons eers wag vir die man

wat ons Carne de Passage kon stempel. Daarna moes ons

voor die hek wag totdat iemand ons Carne de Passage weer

kon nagaan voordat ons verder kon ry. Aanvanklik het die

pad baie slaggate gehad, maar later word dit ʼn goeie teerpad

wat al langs die Malawi meer loop. Ons ry tot by Chitimba en

besluit om sommer hier te kamp.

Op die strand by Chitimba, Malawi

Die kampplek is reg langs die meer met ʼn groot stuk wit

strand, met ʼn ry mooi pers bougainvilleas teen die kant. Hier

was baie Overland vragmotors. Die ablusie fasiliteite is nie

Bladsy

114

114

genoeg vir al die kampeerders nie, maar daar is darem

spoeltoilette en storte. Die kampplek het groot koeltebome

met afdakke waar kos gemaak kan word. Daar is ook ʼn kroeg

op die strand wat yskoue koeldranke en bier verkoop. Op die

strand was dit winderig en die water van die meer was maar

koelerig, niemand van ons het kans gesien om te gaan swem

nie. Die boeke wat ons gelees het, het ons gewaarsku teen

bilharzia. Daar was ook baie plaaslike mense wat ons op die

strand lastig geval het.

Chitimba kampplek, Malawi

Net buite die kampplek is daar houtsneewerk stalletjies. Die

pryse van die bakke was van die goedkoopste en die kwaliteit

was baie goed. Ons besluit toe om liewer die volgende dag

langs die pad te stop vir houtsneewerke. Een van die

Bladsy

115

115

Overland vragmotor bestuurders het ons aangeraai om

eerder by Nkhata Bay te stop. Ons het besluit om maar nie

Livingstonia Mission toe te ry nie, dit sou te lank neem en ons

wou eerder net rustig wees. Vanaand was daar frikkadelle op

die spyskaart. Dit was vanaand die enigste aand tot dusver op

die toer dat die Overland toeriste geraas het tot laat in die

aand. Daar is ʼn paar van hulle wat persoonlike probleme met

mekaar gehad het en dit wou uitsorteer.

Bladsy

116

116

Dag 28, Donderdag 19 Julie, Chitimba tot Senga Bay

Vandag ry ons tot by Senga Bay, waar ons by Cool Runnings

vir twee dae gaan oorbly. Hierdie kamp kon ek glad nie op die

Tracks4Africa kaarte kry nie. Ons vertrek vanaf Chitimba met

ʼn baie steil pad, wat al langs die berg uitkronkel. Hier van bo-

af kon ons ʼn baie mooi uitsig kry oor die Malawi meer en sou

ons seker maar net so ʼn uitsig gehad het vanaf Livingstonia

Mission.

Uitsig oor die Malawi meer naby Chitimba, Malawi

Die pad draai weg van die meer af en loop deur die berge tot

by Mzusu. Hier gooi ons diesel in en stop by ʼn winkel op soek

na brood, maar kon nie vars brood kry nie en koop toe maar

ʼn klomp bottels water. Anderkant Mzusu het die pad begin

nouer raak en sak ons af in die rigting van die meer. Net voor

Bladsy

117

117

die Nkhata Bay afdraai is daar ʼn klomp houtsneewerk

stalletjies. Hier koop ons toe ʼn klomp geskenke. Baie van die

mense wou sommer kledingstukke ruil vir houtsneewerke en

van hulle wou ook sommer in Suid-Afrikaanse Rand betaal

word. Ons ry gou na Nkhata Bay om te gaan kyk hoe dit daar

lyk.

Rubberboom plantasie naby Nkhata Bay, Malawi

Op die pad na Senga Bay ry ons ʼn plantasie rubberbome

binne, waar ons stop om van die rubberballe te koop. Net ʼn

entjie verder stop ons langs die pad, waar daar nie iemand

was wat ons kan lastig val nie en eet middagete. Na ons

aankope van vroeër was die pakplek in die voertuie nou

maar min. Net voor Salima sien Poen hulle kinders staan met

klein swart goedjies op stokke ingeryg. Hy stop om

Bladsy

118

118

ondersoek in te stel en groot was sy verbasing toe hulle sien

dit was ʼn klomp muise wat gebraai was en soos vleis op ʼn

sosatie stokkie ingedruk was.

Muise soos sosaties op ‘n stokkie

Nie een van ons het kans gesien om dit te eet nie, maar ons

glo daar sal tog mense wees wat dit al geëet het. In Salima

stop ons by ʼn winkel en koop eiers vir die volgende dag se

ontbyt. Net voor Senga Bay sien ons nou die eerste

rigtingaanwyser teen die pad wat die afstand na Cool

Runnings aangedui het. Cool Runnings is net voor jy Senga

Bay inkom, aan die regterkant van die pad, teen die Malawi

meer. Om by die kampplek uit te kom, ry ons tussen ʼn klomp

modder baksteen huise op ʼn poeierstofpad tot by die hek

van Cool Runnings. Net soos by meeste van die ander

Bladsy

119

119

kampplekke op die toer, skep die buitekant van die

kampplek nie ʼn goeie indruk nie. Binnekant is daar baie mooi

groen grasperke met hoë koeltebome.

Cool Runnings kampplek, Senga Bay, Malawi

Daar is spoeltoilette en warmwater storte. Daar is ook

elektrisiteit vir die yskaste. Die kampplek het ook sy eie

restaurant, maar ons was van plan om ons eie kos te maak.

Bladsy

120

120

Dag 30, Vrydag 20 Julie, Senga Bay

Vanoggend maak ons ontbyt met die eiers wat ons

gisteraand gekoop het. Vandag gaan ons kyk hoe dit by

Monkey Bay en Cape McClear lyk. Dit is ʼn teerpad tot by die

afdraai van Monkey Bay. Hier by die afdraai is daar baie mooi

houtsneewerke. Ons stop daar en kyk of daar iets was wat

ons wou koop.

Houtsneewerke oppad na Monkey Bay, Malawi

By Monkey Bay is daar ook houtsneewerke maar ons wou net

solank die pryse vergelyk. Die pad daarvandaan tot by

Monkey Bay was seker jare gelede ʼn teerpad. Tans is dit net

ʼn slegte grondpad met hier en daar nog teerkolle. Gelukkig

was daar darem nie baie verkeer op die pad nie, sodat ons

die beste dele van die pad kan kies om op te ry. Soms moes

Bladsy

121

121

ons sommer aan die regterkant van die pad ry. Net voor

Monkey Bay was daar weer ʼn stukkie teerpad, maar

weereens vol slaggate. Op die stuk teerpad sien ons toe ʼn

Toys R US bordjie, met klein motortjies gekerf uit hout. Ons

besluit ons sal daar stop as ons terugkom. Ons stop by die

houtsneewerke net voor Monkey Bay, waar Poen ‘n sleutel

met ʼn paar mense se name op, laat maak. Ons sou as ons

terugkom van Cape McClear dit optel. Ons ry verder tot by

Monkey Bay en koop lekker koue koeldrank by die winkeltjie.

Monkey Bay is maar klein en daar gaan nie veel aan nie. Ons

plan was om tot by Cape McClear te ry, maar ons stop eers

by die Nature Conservation se kantoor om te vra wat daar te

siene is by Cape McClear.

Daarna vertrek ons na Cape McClear met ʼn smal grondpad

wat tot by Cape McClear loop. Hier is die Fat Monkey Lodge

en ook Club Makakola. Ons stop by die Fat Monkey Lodge.

Vanaf Cape McClear gaan daar bote wat duikers uitvat en

hier kan ook paragliding gedoen word. Beide hierdie plekke

was baie mooi en ons sal graag in die toekoms hier wil kom

bly vir so ʼn dag of twee.

Ons ry terug Monkey Bay toe, en stop langs die pad vir ʼn

vinnige middagete. Terug by die Monkey Bay stalletjies koop

ons nog ʼn paar houtsneewerke en ry stadig terug Senga Bay

toe met die slegte grondpad. Ons stop ook gou vinnig by die

Monkey Bay afdraaipad en koop die laaste van die

houtsneewerke op die toer.

Bladsy

122

122

Ons volgende stop was by Salima waar ons die voertuie vol

diesel maak. Die volgende dag wou ons vroeg opstaan en tot

by Lusaka ry. Daar sal nie dan tyd wees vir diesel ingooi nie.

Ons kon met US dollars betaal, een van die min garages wat

US dollars aanvaar het. Daarna ry ons terug na Senga Bay.

Net voor Senga Bay is daar stalletjies wat mooi gevlegte

artikels van riet en gras verkoop.

Stalletjie met gevlegte artikels tussen Salima en Senga Bay

Ons ry verby die Cool Runnings afdraai en gaan kyk hoe lyk

dit by Livingstonia Beach Camp. Hierdie kamp is groter as

Cool Runnings, maar daar is feitlik geen gras nie. Die kamp is

reg langs die meer, en lyk baie mooier as Cool Runnings.

Volgende keer sal ons hierdie plek probeer.

Bladsy

123

123

Toe ons terugkom by Cool Runnings, moes ons plek begin

soek vir al die nuwe aandenkings en presente wat ons

gekoop het. Die groot houtsneewerke het ons in warm

baadjies toegerol en op plekke waar dit nie kon breek nie,

ingedruk. Elke spasie wat ʼn moontlike pakplek was, word

benut. Ons sou nie nou baie meer aandenkings kon koop nie.

Die aand braai ons van die steaks wat ons in Nairobi gekoop

het. Terwyl ek en Poen by die vuur sit was die kinders besig

om iets op te warm te maak op een van die gasstofies. Skielik

was daar vlamme rondom die stofie. Poen spring op en storm

nader, maar sien nie die ankertou van die een tent nie. Hy val

oor die ankertou bo-op die tafel, wat weer met stofie en al

bo-op hom val. Poen het sy hemp baie vinnig uitgetrek om te

keer dat dit nie aan die brand slaan nie. Gelukkig het hy

darem nie baie seer gekry nie, net die tafel het vir ʼn tweede

keer tydens die toer ʼn bietjie skade gely.

Bladsy

124

124

Dag 31, Saterdag 21 Julie, Senga Bay tot Lusaka

Vandag staan ons vroeg op. Ons wou kyk of ons tot by

Lusaka kan ry. Gelukkig het ons geweet waar die Eureka

kampplek was en sou dit selfs in die donker maklik kon vind.

Ons eerste stop was in Lilongwe, waar ons probeer diesel

ingooi het met dollars, maar geeneen van die garages wou

dit aanvaar nie. Dit was seker maar net die garage in Salima

wat US dollars aanvaar het. Lilongwe is ʼn groot stad met baie

goeie paaie.

Ons vertrek na die Malawi / Zambië grenspos. By die

grenspos ruil ons dollars vir Zambiese kwachas en laat

stempel ons paspoorte. Ons laat ook die Carne de Passage

voltooi en betaal weereens vir die gebruik van die Zambiese

paaie. Eers nadat ons klaar betaal het, kom ons agter dat die

bedrag wat ons betaal het toe ons Zambië vanaf Namibië

binnegekom het, nog geldig was. Toe ons vra dat hulle ons

geld teruggee en die betaling kanselleer, doen die beampte

dit sonder enige besware.

Die pad was in ʼn goeie toestand tot by Chipata, maar daarna

was dit weer net slaggate waar jy kyk. Ons ry maar stadig tot

by Petauke. Ons wou vandag tot by Lusaka ry, maar as die

pad so swak bly, sou ons baie laat in Lusaka aankom.

Gelukkig het die pad verbeter tot in Lusaka.

Later die dag ry ons met die Luangwa brug oor die groot

Luangwa rivier, wat baie naby aan die Mosambiek grens is.

Toe ons aan die anderkant van die brug stop, was daar ʼn

Bladsy

125

125

soldaat met ʼn AK-geweer wat ons 3de party versekering wou

nagaan. Daarna kon ons verder ry, maar Poen moes eers

verduidelik hoekom hy nie gewag het totdat ons klaar oor die

brug was nie. Daar mag net een voertuig per keer op die brug

wees. Die regering probeer om die brug solank as moontlik in

ʼn goeie toestand te hou. Nêrens op pad na die brug het ons

enige kennisgewing gesien oor die aantal voertuie op die

brug nie. Snaaks genoeg, agter Poen het ʼn ou bakkie gery van

een van die plaaslike mense. Hierdie bakkie is sonder

probleme deurgelaat. Dit het net weer eens vir ons gewys

dat toeriste in hulle spore moet trap.

ʼn Ent anderkant die brug stop ons langs die pad, waar ek uit

die jerrykanne diesel ingooi. Dit was nog ʼn redelike ent

Lusaka toe en die diesel in die Landie se tenk was te min.

Ons kom teen skemer in Lusaka aan, en probeer by die eerste

garage diesel kry, maar sonder sukses. Daar was geen diesel

nie. Die vorige keer toe ons in Lusaka was, was daar ook ʼn

tekort aan diesel. Gelukkig was daar ʼn BP garage by die Spar

winkelsentrum, wat genoeg diesel gehad het vir albei ons

voertuie.

Ons gaan koop toe kos in die baie groot en netjiese Spar

winkelsentrum. Daarna ry ons in die donker tot by die Eureka

kampplek. Die kampplek was feitlik vol kampeerders met so

tussen ses en agt Overland vragmotors. Vanaand sou ons

maar tussen die mense moet slaap en hoop hulle raas nie te

veel nie.

Bladsy

126

126

Bladsy

127

127

Dag 32, Sondag 22 Julie, Lusaka tot Livingstone

Vandag wou ons ry tot by Livingstone, op die pad wat ons al

gery het met die begin van die toer, en ons het geweet wat

om te verwag. Gelukkig het die Overland mense die vorige

aand nie laat geraas nie, en kon ons ʼn goeie nagrus kry.

Vandag wou Poen kyk of hy nie ʼn paar sakke houtskool kon

koop om saam te neem huis toe. Ek was ook op soek na die

kap byle wat die mense gebruik om die houtsneewerke te

maak en het die hele toer net dit gesien op die pad tussen

Lusaka en Livingstone.

Ons twee-rigting radio’s het ons nou begin probleme gee en

die reikafstand was minder as 100m. Ons stop langs die pad

en ek sit toe ʼn spaar antenna op Poen se bakkie, maar dit

was nie suksesvol nie. Die laaste stuk pad net voor

Livingstone, wat voorheen vol slaggate was, was gelukkig

nou gedeeltelik opgevul met grond.

Ons het beplan om vandag tot by die Maramba River Lodge

te ry en te probeer kampplek kry vir twee dae. Voorheen

was die kampplek vol en dit was die plek wat die meeste

mense vir ons aanbeveel het. Ons was gelukkig en kon vir

twee dae plek kry. Die kampplek het baie mooi geriewe,

maar die kampplekke is maar baie eenvoudig met die toilette

redelik ver daarvandaan. Daar was ook genoeg koeltebome

om te kamp. Die kampplek is teen een van die Zambezi se

sytakke. Daar was baie ape en bobbejane wat rondgeloop het

en van hulle het ons vullisdromme omgegooi. Ons moes

maar alle kos wegpak.

Bladsy

128

128

Ons ry die middag eers na die houtsneewerk stalletjies binne

in Livingstone op soek na die laaste paar geskenke en

aandenkings.

Maramba River Logde kampplek, Livingstone, Zambië

Daarna stop ons by die African Queen waar ons kaartjies

koop vir die volgende dag se bootrit op die Zambezi. Daarna

keer ons terug na die kampplek waar ons die aand ʼn groot

vuur maak en lekker vleisbraai.

Bladsy

129

129

Dag 33, Maandag 23 Julie, Livingstone

Vanoggend kon ons ʼn bietjie later slaap. Ek en Poen ry gou

dorp toe, om sommer by die Spar eiers en spek vir ontbyt te

gaan koop. Daarna stop Poen by ʼn garage om te reël sodat sy

bakkie se olie afgetap kon word.

Terug by die kamp maak ons ʼn lekker ontbyt en terwyl Poen

sy bakkie se olie laat aftap, bly die res van ons in die kamp

om net rustig te wees. Na middagete ry ons na die Victoria

Valle se stalletjies om te kyk of daar nie nog aandenkings was

wat ons gemis het nie. In Livingstone is daar ʼn winkel wat ons

geld kon omruil na Botswana Pula. Ons stop toe daar en ruil

elkeen US$50 om. Ons wou nie wanneer ons by die Zambië /

Botswana grenspos kom, sukkel om geld om te ruil nie en wil

net probeer om so vinnig as moontlik op die veerboot te

kom.

Later die middag vertrek ons na die African Queen vir ons rit

op die Zambezi.

Bladsy

130

130

African Queen op die Zambezi, Livingstone, Zambië

Bladsy

131

131

Ons klim eerste op die boot om die beste sitplekke te kry.

Terwyl ons wag vir die ander toeriste, word ons al bedien

met drankies. Al die drank tydens die rit was ingesluit by die

prys. Sodra dit net gelyk het of ons glase half leeg was, is dit

weer volgemaak. Terwyl die boot so stadig gevaar het, was

daar ʼn stem op, seker maar ʼn cd, wat ons meer vertel van die

rivier en die plekke langs die rivier. Wanneer daar diere

gewaar is, het een van die bemanning dit oor die luidsprekers

aangekondig. Die boot het amper twee ure geneem om te op

te vaar in die rivier. Daar was ʼn paar ander bote saam met

ons op die rivier wat toeriste vir die sonsondergang rit

geneem het. Ons boot het maar baie rustig gevaar in

vergelyking met die ander bote.

African Queen op die Zambezi, Livingstone, Zambië

Bladsy

132

132

Na ʼn rukkie het ons almal ʼn bordjie kos gekry, maar dit was

definitief nie genoeg vir my en Poen nie. Daar was heelwat

seekoeie in die rivier. Aan die oorkant van die rivier kon ons

in die verte die Elephant Hills hotel in Zimbabwe sien. Dit sou

maar seker duur wees om daar te kon bly, maar nie een van

ons het ʼn begeerte gehad om in Zimbabwe in te gaan nie.

Toe dit sononder word, het die boot dwars gedraai in die

Zambezi en vir almal ʼn baie mooi uitsig gegee oor die

sonsondergang oor die Zambezi. Die mense het foto’s

geneem asof hulle nooit weer die son sou sien sak nie. Dit

was ʼn besonderse mooi uitsig.

African Queen op die Zambezi, Livingstone, Zambië

Bladsy

133

133

Nadat die son onder was, en almal klaar foto’s geneem het,

het die boot gedraai en het dit teen ʼn heelwat vinniger

tempo teruggevaar na die kaai. Die aand wou niemand op die

rivier wees nie, die muskiete sou ons wegdra. Na die bootrit

gaan ons terug kampplek toe en eet aandete. Ons wou die

volgende oggend vroeg opstaan om so vroeg as moontlik by

die veerboot te wees.

Bladsy

134

134

Dag 34, Dinsdag 24 Julie, Livingstone tot Francistown

Vandag wou ons probeer om tot by Nata te ry en kyk hoe laat

ons daar sou aankom. As dit nie te laat is nie, wou ons

probeer om liewer in Francistown te gaan slaap.

Ons moes egter eers met die berugte Kazungula veerboot

oor die Zambezi. Ons het gehoor dat dit party dae tot drie

ure kon neem om oor die rivier te gaan en ons wou so vroeg

as moontlik daar kom. Ons vertrek om 06:00 uit Livingstone

en kom net na 07:00 by die Zambië grenspos aan. Soos ons al

gewoond geraak het, was dit maar ʼn trae proses om alle

dokumente te laat stempel. Eers nadat ons aan die verkeerde

kant van die gebou ingegaan het en gestaan en wag het vir

die beamptes, word ons reggehelp deur van die ander

toeriste. Natuurlik was daar geen bordjies nie. Daarna moes

ons wag vir die amptenare om op diens te kom. Daar was net

een aan diens en kon nie alle mense hanteer nie. Na ʼn

halfuur se wag was ons darem deur die Zambië grenspos

oppad na die Kazungula veerboot wat so 100m daarvandaan

is. Dit het US$20 per voertuig gekos vir die veerboot.

Gelukkig vir ons was daar nie baie voertuie nie en kon ons

sommer dadelik toegelaat word om te ry tot bo-op die

veerboot. Die veerboot vat gewoonlik twee vragmotors en

vier kleiner voertuie. Die normale wagtyd vir die veerboot

hang af van hoe laat jy daar kom en watter dag van die week

dit is.

Na tien minute was ons aan die oorkant van die Zambezi en

oppad na die Botswana grenspos. Daar was ʼn redelike klomp

Bladsy

135

135

vragmotors aan die Zambië kant, maar gelukkig kon daar net

een vragmotor op ʼn keer oor die veerboot. As daar nie baie

motors is nie, sal dit altyd gou gaan.

Kazungula veerboot oor die Zambezi, Botswana

Aan die Botswana kant hoef ons toe nie meer die Carne de

Passage te laat voltooi nie en was ons vinnig deur die

grenspos. Ons betaal P50 per voertuig vir die pad permit en

P20 per voertuig vir die padfonds. Die voertuie moes nou

eers deur ʼn dam met water ry wat ontsmettingsmiddels en

gif bevat het. Daarna moes ons almal een-een op ʼn mat gaan

staan om ons skoene te laat ontsmet. Dit was om te voorkom

dat daar Tsetsevlieg larwes oor die grens kom en ook om bek

en klou seer te voorkom. Geen vleisprodukte en

suiwelprodukte mag oor die grens in Botswana ingeneem

Bladsy

136

136

word nie. Ons sou vandag gereeld gestop word om deursoek

te word. Terwyl ons die Botswana grenspos verlaat, het daar

ʼn lang ry vragmotors gestaan en wag om deur die Botswana

grenspos te gaan. Net anderkant die grenspos stop ons langs

die pad en maak ʼn vinnige ontbyt en koffie.

Ons volgende stop was Nata waar ons die voertuie weer vol

diesel gemaak het. Hier kon ons nou weer met ons

kredietkaarte vir diesel betaal. Ons stop 10 km anderkant

Nata by die Nata Lodge vir middagete waar ons almal

hamburgers bestel. Die Nata Lodge is ʼn baie mooi plek met ʼn

lekker restaurant en swembad. Die kampplekke is maar

sanderig maar onder koeltebome.

Dit was net na middagete en ons besluit toe om tot by

Francistown te ry, wat maar net nog 200 km verder was. Daar

was ʼn paar plekke langs die pad waar ons by bek en klou seer

hekke gestop is en gevra is of ons enige verbode items het.

By twee geleenthede het van die beamptes binne in die

Landie geklim en in die yskas gekyk vir vleis of

suiwelprodukte. So vyftien km voor Francistown is die

Woodlands Stop-over kampplek. Ons ry gou daar in om te

gaan kyk hoe dit lyk. Dit is 7 km vanaf die teerpad met ook ʼn

kleinerige swembad en lekker groen grasperke en hier en

daar ʼn koelte- boom.

Bladsy

137

137

Cresta Marang Motel kampplek, Francistown, Botswana

Die plek was net te ver vanaf Francistown en ons besluit toe

om maar ʼn kampplek in Francistown te gaan soek. Ons ry tot

by die Cresta Marang Motel, wat ook ʼn casino is, met ʼn

lekker groot kampplek. Daar is ook groot grasperke en baie

koeltebome. Die kampplek is omhein met paaltjies.

Ongelukkig is hierdie kampplek binne in Francistown en word

dit baie deur kontrakteurs gebruik as goedkoop verblyf. Hulle

kan maar redelik raserig wees. Daar is 24 uur sekuriteit by die

kampplek. Nadat ons ingeboek en die tente opgeslaan het, ry

ons en gaan koop vleis om te braai by die Spar. Ons wou

lekker Botswana steaks braai. Die kampplek het die aand

sommer redelik vol geword aangesien dit ʼn baie gewilde plek

is. Daar was ʼn wag wat die hele nag vuur gemaak en met sy

hond deur die kampterrein gestap het.

Bladsy

138

138

Dag 35, Woensdag 25 Julie, Francistown tot Vryburg

Vandag was ons laaste dag op die toer wat ons in ʼn ander

land sou wees. Ons staan vroeg op terwyl dit nog donker is

en breek die kamp af. Ons vertrek in die rigting van Gaborone

en wou vanaand net voor Vryburg by Boereplaas gaan slaap.

Mense wat ons die vorige aand in die Francistown kampplek

gekry het, het die plek aanbeveel. Hulle kamp baie gereeld

daar en was tevrede met die plek.

Ons ry maar versigtig na Gaborone, aangesien ons deur

verskeie mense gewaarsku is om binne die spoedbeperking

te hou. Ons het nou al sover gery sonder enige boetes. Ons

volgende stop was in Gaborone, waar ons weer die voertuie

met diesel volgemaak het. Daarna gaan stop ons by ʼn

drankwinkel, aangesien Poen van elke land se bier wou proe.

Gaborone is ʼn groot stad met breë paaie. Gelukkig was daar

baie goeie rigting aanwysers. Hier en daar kry ons nog ʼn

padblokkade, maar geen voertuie is gestop nie. Die feit dat

daar ʼn padblokkade was, was alreeds ʼn goeie afskrikmiddel.

Die volgende stop was die Botswana / Suid Afrika grenspos.

Hier het ons die laaste Pula’s wat ons gehad het omgeruil in

Rande. Die proses deur beide grensposte was gelukkig baie

vinnig. Ons is net in die Suid-Afrikaanse deel gevra of ons

enige braaihout het, ons mag dit seker nie ingebring het nie.

Ons stop by Mafikeng, trek geld en gaan koop vars brood en

vleis vir die aand se braai. Die pad tussen Mafikeng en

Vryburg was maar swak en daar was gereeld plekke langs die

Bladsy

139

139

pad waar ons gestop is vir padwerke. Ons kom teen 16:00 se

kant by Boereplaas aan. Die plaas is so 20 km voor Vryburg

met groot grasperke, swembad en koeltebome.

Boereplaas kampplek tussen Vryburg en Mafikeng

Die plek was nog besig om ontwikkel te word en die

stortgeriewe was nie van die beste nie. Ook, net soos in

Francistown, het hier kontrakteurs gebly wat aan die pad

gewerk het. Gelukkig was hulle nie raserig nie, maar die

storte en toilette was nie baie skoon nie. Die eienaar van

Boereplaas gee toe vir ons die sleutels van ʼn kamer waar ons

die stort en toilet kon gebruik. Ons braai vir die laaste keer

op die toer vleis en na ete gaan betaal ek en Poen gou ons

verblyf, aangesien die persoon wat die geld moes ontvang,

die middag nie beskikbaar was nie.

Bladsy

140

140

Dag 36, Donderdag 26 Julie, Vryburg tot Springbok

Weereens staan ons vroeg op, maar vanoggend was dit

bitter koud. Die voorruit van Poen se bakkie was kliphard

gevries. Ons vertrek die oggend om 06:00 vanaf Boereplaas

in die rigting van Vryburg. Ons het ʼn bespreking vir verblyf in

Kakamas gehad, maar wou probeer ry tot in Springbok. Dit

sou darem die volgende dag se rit korter maak. Dit was nog

baie donker toe ons begin ry het en ons eerste stop van die

dag was in Kathu waar ons diesel ingegooi het en ʼn ontbyt

langs die pad genuttig het.

Myn toerusting by Kathu

Ek bel toe gou my pa dat hy weer vir Oom Wessie op

Springbok moet bel om te hoor hoe die weer daar was. Ons

wou graag tot by Springbok ry, maar as dit sou reën wou ons

Bladsy

141

141

nie graag kamp nie. Volgens Oom Wessie was die weer mooi,

maar daar was ʼn kans dat dit sou reën. Ons besluit toe om

maar tot op Springbok te ry en die kans te vat.

Ons volgende stop was in Upington waar ons by Skaapland

vleis gekoop het om te braai en ook sommer lekker biltong

en droë wors. Skaapland van Upington is baie bekend vir

hulle vleisprodukte. Ons ry verder tot in Keimoes, waar ons

op die Kakamas pad in die dorp by ʼn winkel stop wat droë

vrugte verkoop. Poen se ma het ʼn bestelling vir dadels gegee.

Dit was definitief die moeite werd om by hierdie winkel te

stop.

Die pad tussen Pofadder en Springbok

Die pad tussen Kakamas en Pofadder was maar baie eentonig

met lang reguit dele. Ons ry maar verby die Augrabies

Bladsy

142

142

waterval, want ons almal was onlangs daar. Net voor

Springbok was daar mooi kolle blomme reg langs die pad.

Daar het ʼn yskoue noordweste wind gewaai, wat definitief

reën sou bring.

Nadat ons die voertuie weer vol diesel gemaak het, ry ons tot

by die Springbok karavaanpark om te kyk of daar nie ʼn

goedkoop huisie was wat ons kon huur vir die aand nie, maar

alles was vol bespreek. Gelukkig het die eienaars ook die

Boesmanland Gastehuis besit, wat vir ons elk darem ʼn kamer

kon kry. Die plek was baie netjies en het ook veilige

parkeerplek vir ons voertuie gehad. Ons besluit om maar in ʼn

restaurant te gaan eet, dit sou te koud wees om vleis te

braai. Toe ons uit die restaurant kom, het dit heerlik gereën

en ons was maar net te bly dat ons nie gekamp het nie.

Bladsy

143

143

Dag 37, Vrydag 27 Julie, Springbok tot Stellenbosch

Vanoggend was die laaste dag van ons toer. Dit het nog altyd

gereën en sou vanoggend se rit bemoeilik. Ons eerste stop

was in Klawer waar ons koffie gedrink het. Dit het nog

heelpad gereën en die garage by Klawer was besig om met ʼn

pomp die water weg te pomp wat al diep in die parkeerplek

gelê het. Terwyl ons nog wag vir ons kos, ry Poen hulle

solank verder om langs die pad te stop vir nartjies. Hulle sou

vir ons langs die pad wag. Ons was almal haastig en kon nie

meer wag om by die huis te kom nie en het net gehoop dat

alles darem nog reg was by die huis.

Ons ry sonder om weer langs die pad te stop terug huis toe.

Ons sê sommer vir mekaar op die twee-rigting radio’s

totsiens, want om dit van aangesig tot aangesig te doen sou

net ʼn tranedal veroorsaak het. Ons het meer as 15000 km

gery sonder enige groot teenspoed en ons was net baie

dankbaar dat ons veilig naby die huis was. Hierdie was ʼn toer

wat permanent in ons gedagtes sal bly. Terug by die huis was

almal baie bly om ons weer veilig terug te sien.