capnografie op de verkoever - brvnederland.nl · 4. waarom gebruiken op de verkoever? extra...
TRANSCRIPT
Capnografie op de verkoever
Saskia Boerboom
AIOS Anesthesiologie UMC Utrecht
22-03-2014
Inhoud
1. Casus 2. Respiratoire fysiologie 3. Capnografie 4. Waarom gebruiken op de verkoever? 5. Vragen
1. Casuistiek
► Dienst: op de PACU enkele patiënten zonder grote bijzonderheden
► Patiënte ~60jr oud, niet overgedragen
► VG/ Niet bijdragend
► OK/ Grote rug-OK gehad, peroperatief sufenta en 10mg morfine
► Postop/ Veel pijn waarvoor enkele bolus morfine, eenmalig clonidine
► Gebeld: niet wekbaar!
► Controles: RR 140/80, pols 70/min, sat 100%, rustige ademhaling met adequate luchtweg. E1M1V1.
1. Casuistiek
► Gezien OK arterielijn in situ: afname lab
► ABG:
pH: 7.10, pO2: 20kPa, mmHg, pCO2: 13.0kPa, HOCO3-: 22.8mmol/L
► Respiratoire acidose
► niet wekbaar op basis van hypercapnisch coma
► Naloxon bolus 40ug, na 5min eenmalig herhaald patiënte goed
aanspreekbaar
2. Respiratoire fysiologie
► Begrippen:
Regulatie van de ademhaling
Ademminuutvolume en dode ruimte
Ventilatie/perfusieverhouding
Regulatie van de ademhaling
Ademminuutvolume
► Wordt geregeld door ademhalingscentrum op basis van input van receptoren
► Nodig voor ventilatie en oxygenatie
► Ventilatie: 12x500ml = 6000ml/minuut nodig voor uitwas van CO2
150ml/teug = 12x150 = 1800ml/minuut dode ruimte ventilatie
► Oxygenatie: gemiddeld 250ml nodig voor volledige metabole behoefte
► Dus met 250ml/min 100% O2 adequate oxygenatie, maar inadequate ventilatie. Saturatiemeting detecteert alleen inadequate oxygenatie!
Ventilatie/perfusie verhouding
► Ideaal: waar ventilatie plaatsvindt, vindt perfusie plaats waardoor gaswisseling optimaal is.
► Ideale situatie bestaat niet: ventilatie/perfusie mismatch
► Ventilatie/perfusie mismatch: bloed stroom door gebied waar geen ventilatie plaatsvindt en andersom
Fysiologisch
Pathologisch
►Perfusieprobleem: bv longembolie, cardiac arrest
►Ventilatieprobleem: bv bronchusobstructie, atelectase, hyperventilatie
Ventilatie/perfusie mismatch
Ventilatie/perfusie koppeling
3. Capnografie
► Het meten van CO2 in de uitgeademde lucht EtCO2
► Hoe meet je EtCO2?
Chemische detectoren
Infrarood lichtabsorptie infrarood licht wordt geabsorbeerd door gassen met twee of meer verschillende atomen (CO2, maar niet O2)
Infrarood lichtabsorptie
► Wet van Beer-Lambert: de hoeveelheid infrarood geabsorbeerd is proportioneel aan de concentratie van de absorberende stof
► Absorptie is afhankelijk van de golflengte van het infraroodsignaal
Mainstream
► Meet EtCO2 direct in de lijn: geen delay, snel resultaat
► Vereist een meetapparaat direct bij de luchtweg
► Regelmatig kalibreren vereist
► Lastig bij niet-geintubeerde patienten
Sidestream
► Zuigt continu lucht aan
► Meetapparaat ligt buiten de patiënt: dit geeft een delay in de meting
► Geen zware apparatuur “aan” de luchtweg van de patient
► Geschikt voor zowel geintubeerde als niet geintubeerde patienten
Wat zegt het capnogram?
► 1: Ademt de patient? En hoe vaak.
► 2: Inspiratoir en expiratoir CO2
► 3: De vorm van het capnogram
EtCO2
► Arteriele versus EtCO2
► Verschil is gemiddeld 2-5mmHg
► Dit verschil is direct gerelateerd aan ventilatie-perfusieverhouding
► Soms is je meting niet accuraat! Te zien aan je curve
EtCO2: hypercapnie
► Hoger meten dan je arteriele CO2 kan niet!
► Verhoogd metabolisme (zelden!): Pijn Hyperthermie (!!!) Rillen Metabole alkalose (respiratoire compensatie)
► Respiratoir:
Respiratoire insufficientie Depressie (opiaten, sedatie) COPD (chronisch?)
► Circulatoir:
Toegenomen cardiac output Direct na release tourniquet Bij laparoscopie
EtCO2: hypocapnie
► Kan bij inadequate meting, hoe ziet de curve eruit?
► Metabolisme:
Hypothermie (verlaagd)
Metabole acidose (respiratoire compensatie)
► Respiratoir
Hyperventilatie
Bronchospasme
Mucusplug
► Circulatoir
Hypotensie, shock, hypovolemie
Cardiac arrest
Longembolie
De vorm van het capnogram
Het normale capnogram
Het afwijkende capnogram
► Aan een capnogram is heel veel te zien!
► Hypoventilatie
► Hyperventilatie
► Bronchospasme
► Oesophageale intubatie
► Cardiac arrest en return of circulation
► Maar ook:
Spontane ademhaling bij een beademde patiënt
Cufflek
Cardiale oscillaties (het kloppen van het hart)
….
…
Hypoventilatie
Hyperventilatie
Geen alveolair plateau
► Bronchospasme, astma, COPD
► Geen plateau = geen betrouwbaar getal! Want misschien ligt het niveau alveolair nog wel veel hoger.
Oesophageale intubatie
► Soms ook helemaal geen EtCO2 te meten!
Rebreathing
► Apparatuur falen
► COPD/Astma: airtrapping
Capnogram verdwijnt
► er is geen CO2 aanwezig
► Disconnectie, afknelling
► Cardiac arrest
► Longembolie
Reanimatie en ROSC
► In een reanimatiesetting is <10mmHg een slecht teken
4. Waarom gebruiken op de verkoever?
► Extra informatie over de ademhaling
► Met name van belang bij een patient met een nog verminderd bewustzijn of risico op hypoventilatie: wat is de trend?!
Direct postoperatief
Opiaten
Benzodiazepines
Patienten met overgewicht, bekende apneu’s, hypoventilatiesyndroom
► Onmisbaar bij (spoed)intubaties!
► slechts 250ml O2 nodig per minuut! Dus als je FiO2 geeft van 40% heb je maar 625ml/min ventilatie nodig om een saturatie van 100% te behouden!
5. Vragen