วชาการจดการโลจสตกสและซพพลายเชน

Logistics and Supply Chain Management

อาจารยผสอน : อาจารยจตตรงค เพลนหด

• บทน า

บทท 1 บทบาทของโลจสตกสตอเศรษฐกจและธรกจ

• บทนยามของการจดการโลจสตกส

• พฒนาการของโลจสตกส

• ภาพรวมของแนวคดเชงระบบ

• บทบาทของโลจสตกส

• ความสมพนธระหวางกจกรรมและตนทนโลจสตกส

• พฒนากลยทธโลจสตกส

• ความทาทายในอนาคตของโลจสตกส

วตถประสงค

เพอชใหเหนวาโลจสตกสสงผลกระทบตอเศรษฐกจ และ

ความสามารถในการท าก าไรของกจการอยางไร

เพอแสดงใหเหนถงพฒนาการของโลจสตกสโดยสงเขป

เพ อใหเ กดความเขาใจ วาโลจสตกสมสวนรวมใน

กระบวนการเพมคณคาไดอยางไร

เพอใหเกดความเขาใจเรองแนวความคดเชงระบบ

(system approach) โดยเฉพาะในสวนทเกยวของกบ

โลจสตกสและการตลาด แนวคดตนทนรวม (total cost

concept) และความสามารถในการท าก าไร

โลจสตกสเปนหนาทงานทมขอบขายทกวางขวางและบรรล

วตถประสงคไดยาก และยงมผลกระทบอยางมากตอมาตราฐาน

ความเปนอยของผคนในสงคม เพอใหเกดความเขาใจเกยวกบ

โลจสตกสมากขนขอใหพจารณาตวอยางตอไปน

• ความสะดวกเมอเราไปซออาหาร เสอผา และสนคาอน ๆ

• ความทาทายในการก าหนดขนาดหรอรปลกษณทเหมาะสม

• เทคโนโลยการสอสารและคมนาคมสมยใหม

• การกระจายสนคาทวโลกเพมขน

บทน า

การจดการโลจสตกส เปนองคประกอบของการจดการ

ซพพลายเชน คอกระบวนการวางแผน การปฎบตงาน และการ

ควบคมสนคาอยางมประสทธภาพและประสทธผลทงลวงหนา

และยอนกลบของการเคลอนยายและการจดเกบสนคา

การบรการ และสารสนเทศทเกยวของ ตงแตจดก าเนดจนถง

จดการบรโภคสนคาเพอตอบสนองความตองการของลกคา

(ทมา : The Council of Supply Chain Management Professional

(CSCMP) 2006 www.cscmp.org)

บทนยามของการจดการโลจสตกส

การจดการซพพลายเชน

การจดการซพพลายเชน ประมวลการวางแผนและการ

จดการกจกรรมทกกจกรรมทเกยวของกบการเสาะหาและ

จดหา การแปลงสภาพสนคา และกจกรรมการจดการ

โลจสตกสทงหมดทส าคญไดรวมถงการประสานงานและ

ความรวมมอทกชองทาง คคาตงแตผคา ตวกลาง ผใหบรการ

โลจสตกสจนถงลกคา

(ทมา : The Council of Supply Chain Management 2006 www.cscmp.org)

ม ววฒนาการโลจสตกสจากอดตจนถงปจจบน แบงออกได 3 ยค

1.ทางการทหาร

2.ทางการคา

3.ทางการแขงขนระหวางประเทศ

การก าเนดของโลจสตกส

รปท 1-1 องคประกอบของการจดการโลจสตกส

องคประกอบของการจดการโลจสตกส

แนวคดของโลจสตกสธรกจ

(ตวอยางของการเคลอนยายสนคาจากจดก าเนดสนคาถงจดบรโภคสนคา)

กจกรรมหลกของโลจสตกส

การบรการลกคา

กระบวนการ ค าสงซอ

การคดเลอก ท าเลทตงโรงงาน หรอคลงสนคา

การบรหารงาน จดซอจดหา

การจดการ สนคารบคน

อะไหลและ การใหบรการ

การบรหาร การขนสง

การบรหาร คลงสนคา บรรจภณฑ

การบรหาร สนคาคงคลง

การพยากรณ และวางแผนอปสงค

การจดการวสด

โลจสตกส

Order Processing

กระบวนการตอบสนองค าสงซอ ของธรกจคอกจกรรมตงแตการรบค าสงซอไปจนถงการจดสงสนคาจนถงมอลกคา ณ จดสงมอบทก าหนด ดงนนการจดการค าสงซอจงถอไดวาเปนแกนหลกในการด าเนนธรกจทกประเภท เนองจากค าสงซอของลกคาแตละรายการจะสงผลกระทบกบระบบโลจสตกสสวนอนๆ ขององคกร

Customer Service

การบรการลกคา หมายถง กระบวนการระหวางผซอ ผขาย และบคคลทสาม กระบวนการนนไดใหผลดวยการเพมคณคาใหกบการแลกเปลยนสนคาและบรการ มลคาทเพมขนในการแลกเปลยนนอาจจะอยในระยะสน เชนการท าธรกรรมเพยงครงเดยว หรออยในระยะยาว เชน ความสมพนธดวยสญญา มลคาเพมนจะเกดขนธรกรรมตางๆ หรอสญญาและจะเกดขนเมอธรกรรมเหลานนไดเสรจสนลง ซงวดไดเมอเปรยบเทยบกบชวงเวลากอนการเรมตน ดงนน การบรการลกคากคอกระบวนการสรางมลคาเพมทสรางประโยชนใหกบโซอปทานดวยวธทคมคาตนทนมากทสด

Forecasting

การพยากรณ หมายถง การคาดคะเนความตองการสนคา ปรมาณวตถดบและสนคาในตลาด ตลอดจนราคาของสนคาในระยะสนและระยะยาว โดยการค านวณทางสถตจากฐานขอมลและประสบการณในอดต

or

การพยากรณ เปนขนตอนแรกของกระบวนการผลต

การพยากรณเปนขนตอนแรกของกระบวนการผลต

Inventory Control

การบรหารสนคาคงคลง เปนการบรหารจดการระดบสนคาคงคลงเพอใหกจการประสบความส าเรจในการใหบรการแกลกคาในระดบสง ไดแกการประหยดตอขนาดในการผลต ความสมดลระหวางอปสงคและอปทาน ปองกนความไมแนนอนในอนาคต เปนตน โดยมระดบตนทนทเหมาะสม

Procurement & Purchasing

การบรหารงานจดซอ ครอบคลมกจกรรม การคดเลอก ผจดสงสนคา/วตถดบ การสงมอบ/เปลยนแปลง/ตดตามค าสงซอ การตรวจสอบคณภาพสนคา/วตถดบทสงมอบ การประเมนผล Supplier และการจดการดานเอกสาร ค าสงซอ และช าระเงน

Warehousing

การบรหารคลงสนคา ครอบคลมกจกรรมการเคลอนยายสนคา ประกอบดวย การรบสนคา การถายโอนสนคา โอนถายขอมล การจดเกบสนคา การหยบสนคา การสงสนคาผานคลง และการจดสง

คลงสนคาทวไป

ไซโล Flat Silo

Source of Supply or

Production site

Location Analysis

Production Positioned

Close to source of supply or

production facilities.

Intermediately Positioned

Located midpoint of customer and producer to offer

high customer service Level.

Market Positioned

Nearest to final customer.

Market place or

Customer

Transportation

การขนสง เปนกจกรรมทมความจ าเปน และเปนตนทนสวนทส าคญทสด ซงกจกรรมดานการขนสงทผบรหารตองค านงถง ไดแก การเลอกวธการขนสง การรวบรวมสนคากอนท าการขนสง การก าหนดเสนทางการขนสง การวางแผนดานเวลาทใชการขนสง การเลอกเครองมอหรออปกรณทใชส าหรบการขนสง รวมถงการวางแผนการจดจ าหนาย (Distribution Planning) ซงเปนการเตรยมงานและเตรยมการปฏบตงานเกยวกบการจ าแนกแจกจายและการจดสง (Handing) เปนงานทเกยวของกบการน าสงวตถดบหรอผลตภณฑในลกษณะทเหมาะสม ไมวาจะจดสงอยางไร ในปรมาณเทาไหร

Location Analysis

การก าหนดทตง เปนกระบวนการพจารณาความเหมาะสมของสถานทผลตสนคา คลงสนคา และศนยกระจายสนคา ใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคาและกระบวนการผลตโดยกอใหเกดตนทนรวมต าทสดหรอมระดบการใหบรการสงสด โดยการก าหนดทตงของคลงสนคาและสถานทผลตจะสงผลโดยตรงตอความสามารถในการขนสงทงการขนสงวตถดบขาเขา และการกระจายสนคาไปยงตลาด ซงการก าหนดทตงจะตองพจารณาจากลกษณะของสนคาและวตถดบเปนหลก

Parts and Supports

การจดการชนสวน อะไหล และกจกรรมสนบสนน ทมประสทธภาพ ท าใหกระบวนการผลต และกจกรรมทเกยวของเปนไปอยางตอเนอง

Material Handling

การจดการพสด หมายถง การวางแผน การจดองคกร การจงใจ และการควบคม กจกรรมทงหมด ทเกยวกบเสนทางการเคลอนทของพสดในองคกร ไดแก วตถดบ สวนประกอบยอย ชนสวนในการผลต สนคาระหวางการผลต และวสดทใชในการบรรจภณฑ เปนตน

Packaging

บรรจภณฑ หมายถง การบรรจหบหอ โดยมวตถประสงคเพอรกษาและคมครองสภาพของสนคาและบรการใหอยในสภาพทด และเกดความเสยหายนอยทสดเทาทจะเปนไปได ซงเมอลกคาไดรยสนคาแลวไมเกดทศนคตทไมดตอการบรการ ยอมกอใหเกดความไววางใจในการใชบรการครงตอไปในอนาคตดวย

Reverse Logistics

ระบบโลจสตกสยอนกลบ หมายถง กระบวนการในการวางแผน การด าเนนการ การควบคม การไหลของวตถดบ ชนสวนทอยระหวางการผลต (in-process inventory) และสนคาส าเรจรป รวมถงขอมลทเกยวของ จากผบรโภคมายงจดของผผลตเพอท าการใชประโยชน หรอการน าไปก าจดอยางเหมาะสม หรออกนยหนงระบบโลจสตกสแบบยอนกลบเปนกระบวนการในการ ขนยายสนคากลบจากจดปลายทางของหวงโซอปทานเพอน าไปใชประโยชน ซงมความหมายมากกวาการน าภาชนะเปลาหรอวสดของบรรจภณฑกลบมาใชใหม แตอาจจะรวมถงการน าสนคากลบมาถอดชนสวน และแปรรปหรอผลตใหมเพอสรางมลคาใหมากขน

Manual System Warehouse

Storage Rack

Automated Picking System

Automated Storage System

Barcode

RFID :

Radio Frequency Identification

RFID : Tag

RFID : Data Interchange

RFID : Reader

พฒนาการของโลจสตกสในชวงตงแตป ค.ศ. 1900 เปนตนมา

อาจสรปไดดงตอไปน

• โลจสตกสดานการทหาร

• การลดกฎระเบยบ 1970-1980

• การแขงขนทรนแรง

• เทคโนโลยสารสนเทศ (IT)

• อ านาจของชองทางการจดจ าหนาย

• การเฉลยผลก าไร

พฒนาการของโลจสตกส

ภาพรวมของแนวคดเชงระบบโลจสตกส

ผจดสงสนคา

/ วตถดบ

ผจดสงสนคา

/ วตถดบ

ผจดสงสนคา

/ วตถดบ

ผขนสง

ผขนสง

ผขนสง

โรงงานผลต

ผขนสง

ศนยกระจาย

สนคา

ศนยกระจาย

สนคา

ผขนสง

ผขนสง

ลกคา

ลกคา

ลกคา

ลกคา

ลกคา

ลกคา

โลจสตกสเปนกญแจส าคญในระบบเศรษฐกจในสองแนวทางคอ

• ประการแรก โลจสตกสเปนรายจายทส าคญส าหรบธรกจ

ตาง ๆ และจะสงผลกระทบและไดรบผลกระทบจากกจกรรม

อนในระบบเศรษฐกจ

• ประการสอง โลจสตกสไดรองรบการเปลยนแปลงและ

กระบวนการของธรกรรมทางเศรษฐกจ และไดกลายเปน

กจกรรมส าคญในดานการสนบสนนการขายและการผลต

เสมอนหนงเปนสนคาและบรการดวย

บทบาทของโลจสตกสตอระบบเศรษฐกจ

โลจสตกสยงเปนการเพมอรรถประโยชน (utility)

ซงอาจกลาวไดวามอยดวยกนทงหมด 4 ประเภทคอ

อรรถประโยชนดานรปลกษณ (Form Utility)

อรรถประโยชนดานเวลา (Time Utility)

อรรถประโยชนดานสถานท (Place Utility)

อรรถประโยชนดานความเปนเจาของ

(Possession Utility)

บทบาทของโลจสตกสกบการตลาด

ความพงพอใจของลกคา ผจดสงสนคา / วตถดบ ลกคาคนกลาง ลกคาคนสดทาย

ความรวมมอ

สนคา ราคา การสงเสรม สถานท

ก าไรของกจการ ก าไรสงสดในระยะยาว ตนทนรวมต าสด

• โลจสตกสสนบสนนการตลาด

รปท 1-3 แนวคดการจดการดานการตลาด / โลจสตกส

• ผลตภณฑ

• ราคา

• การสงเสรมการขาย

สนคา

ราคา การสงเสรม

สถานท/ ระดบ

การใหบรการ

ตนทนเกบรกษา

สนคาคงคลง

ตนทนคาขนสง

ตนทนคาโกดง ตนทนปรมาณ

สนคา

ตนทนการสงซอ

และขอมล

รปท 1-4 การเปรยบเทยบตนทนระหวางการตลาด

และโลจสตกส

บทบาทของโลจสตกสกบการตลาด

• สถานท

สถานท/ระดบการใหบรการ การบรการลกคา อะไหลและบรการ การรบคนสนคา

ตนทนคาขนสง การจราจรและการขนสง

ตนทนเกบรกษาสนคาคงคลง

การจดการสนคาคงคลง การหบหอ โลจสตกสยอนกลบ

ตนทนปรมาณสนคา

การยกขนวสด การจดหา

ตนทนคาโกดง

คลงสนคา การเลอกสถานทตงและ

โกดง

ตนทนการสงซอและขอมล การบรการลกคา อะไหลและบรการ การรบคนสนคา

รปท 1-5 แสดงความสมพนธของกจกรรม

โลจสตกสตอตนทนรวมของโลจสตกส

แนวคดตนทนรวม

แนวคดตนทนรวม(total cost concept) เปน

แนวทางในการจดการกระบวนการทางดานโลจสตกส

อยางมประสทธภาพ จดมงหมายของ ทกองคการคอ

การลดตนทนรวมของธรกรรมมากกวาการมองในแตละ

กจกรรมเดยว ๆ และการลดตนทนในชวงเวลาหนง

เทานน

ความสมพนธระหวางกจกรรมและตนทนดานโลจสตกส

ตนทนดานโลจสตกสเกดขนจากกจกรรมทรองรบ

กระบวนการโลจสตกส ประเภทของตนทนหลก ๆ ไดแก

การ ใหบร ก า รล กคา ก ารขนส ง ก ารจด เ กบส นคา

กระบวนการสงซอและขอมลการสงซอ ปรมาณการสงซอ

และการจดเกบสนคาคงคลง

1.ระดบการใหบรการ

4.ตนทนกระบวนการสงซอและระบบสารสนเทศ

2.ตนทนคาขนสง

3.ตนทนคลงสนคา

ความสมพนธระหวางกจกรรมและตนทนดานโลจสตกส

5.ตนทนปรมาณ

5.1 การก าหนดตนทน

- ระยะเวลาทใชเพอเตรยมการ

- ชนสวนทเกดขนจากการปรบแตงสายการผลต

- การผลตทยงไมมประสทธภาพ

5.2 การสญเสยประสทธภาพเนองจากการหยดงานเพอ

เปลยนสายการผลตหรอตองเปลยนผจดสงสนคา/วตถดบ

5.3 การจดการวตถดบ การวางแผน และการส ารวจ

5.4 สวนตางราคาจากการสงซอในปรมาณทตางกน

5.5 ตนทนการสงซอทเกยวของกบการจดการค าสงซอ

ความสมพนธระหวางกจกรรมและตนทนดานโลจสตกส

6.ตนทนในการเกบรกษาสนคาคงคลง

6.1 ตนทนเงนทน(capital cost) และตนทนคาเสยโอกาส

(opportunity cost)

6.2 ตนทนในการดแลสนคา

6.3 ตนทนพนทจดเกบสนคา

6.4 ตนทนความเสยงจากการจดเกบสนคา

รปท 1-6 ความรบผดชอบของโลจสตกส : การกระจายของเวลาและทรพยากร

หนาทงาน

รอยละของเวลาและการใชทรพยากร

ความทาทายในอนาคตและขอบเขตการพฒนา

การด าเนนงานดานโลจสตกส(ตอ)

- การมความเขาใจอยางพอเพยงในการใชทรพยากร

- การมความเขาใจและการใชเทคโนโลยอยางพอเพยง

- การตลาดสเขยว

จากแหลงภายนอก หนสวน และพนธมตรเชงกลยทธ

แยกขยะ

ลดขยะ

น ากลบมาใชใหม

ดวย 2 มอของเรากชวยลดโลกรอนได

ตวอยาง โมเดลจากตนน าถงปลายน า

คลงสนคา ขนสง ผจดสง ผบรโภค การผลต ผคาปลก

ซปเปอรมารเกต

ผจดจ าหนาย

การไหลของสนคา

ค าส งซอและระบบสารสนเทศ

การไหลของเงนสด

วตถดบ ขนสง สนคา

ตนน ำ กลำงน ำ ปลำยน ำ