Knowledge Sources for ASEAN Community

ศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

เอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็นมโนทัศน์ที่โลกตะวันตกได้ใช้

เรียกอาณาบริเวณที่ตั้งอยู่ตอนใต้ของประเทศจีน ขนาบด้วยอินเดีย

ทางด้านตะวันตกและมหาสมุทรแปซิฟิกทางด้านตะวันออก อาณา

บริเวณดังกล่าวนี้ ถึงแม้จะเต็มไปด้วยความหลากหลายทางด้าน

ทรัพยากรธรรมชาติ ชาติพันธุ์ ภาษา ศาสนา วัฒนธรรมและมีระบบ

เศรษฐกิจการเมืองที่แตกต่างกัน แต่ก็มีวิถีวัฒนธรรมที่คล้ายคลึงกัน

บางประการ เช่น วัฒนธรรมการปลูกข้าว ประชาชนส่วนหนึ่งนับถือ

ศาสนาพุทธนิกายเถรวาทและอีกส่วนหนึ่งนับถือศาสนาอิสลาม มีการ

ติดต่อค้าขายซึ่งกันและกัน มีการอพยพแรงงานข้ามแดนและผ่านการ

เผชิญกับอำานาจของมหาอำานาจอาณานิคมร่วมกัน หลังสงครามโลก

ครั้งที่สอง ได้มีความพยายามที่จะรวมประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียง

ใต้ภายใต้ข้อตกลงเพื่อสร้างความมั่นคงทางทหาร ต่อต่านการเผย

แพร่ลัทธิคอมมิวนิสต์ ต่อมาก็ได้พยายามรวมตัวกันอีกครั้งในฐานะ

ประชาคมอาเซียน เพื่อสร้างความร่วมมือทางเศรษฐกิจ การเมืองและ

สังคมวัฒนธรรม อาเซียนจึงเป็นมโนทัศน์ใหม่ที่ใช้เป็นเครื่องมือในกา

รบรูณการของอาณาบริเวณดังกล่าวนี้ ประชาคมอาเซียนที่กำาลังจะ

เกิดขึ้นอย่างเป็นทางการในปี 2558 จะเป็นแค่เพียงมโนทัศน์ที่จะนำาไป

สู่ความเป็นจริงอย่างไร ยังไม่มีใครทราบชัดเจนนัก

ประเทศไทยมีส่วนสำาคัญในการริเริ่มก่อตั้งประชาคมอาเซียนมาตั้งแต่

ต้น และโดยที่ตั้งอยู่ศูนย์กลางของอาณาบริเวณนี้ ประเทศไทยจึงมี

บทบาทสำาคัญในการประสานงานดำาเนินกิจกรรมต่างๆของประชาคม

ที่ผ่านมาหน่วยงานระดับต่างๆได้เร่งเตรียมความพร้อมที่จะเข้าสู่

ประชาคมอาเซียน ดังจะเห็นได้จากการเผยแพร่ข่าวสารเกี่ยวกับ

อาเซียนผ่านสื่อนานาชนิด มีการจัดประชุมสัมมนาเพื่อวางระเบียบ

ข้อตกลงและวางแผนในการทำาให้เกิดความเชื่อมโยงและความร่วมมือ

ระหว่างประเทศสมาชิกอย่างจริงจังมากขึ้น

ศูนย์อาเซียนศึกษาเป็นหน่วยงานที่จัดตั้งขึ้นล่าสุดใน

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ถึงแม้ว่าการริเริ่มของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ในการจัดตั้งศูนย์อาเซียนศึกษาจะเริ่มขึ้นช้ากว่ามหาวิทยาลัยแห่งอื่น

แต่ก็ไม่ถึงกับช้าเกินไปนัก อันที่จริงที่ผ่านมา คณะต่างๆ และบุคคล

ากรในมหาวิทยาลัยได้ทำากิจกรรมที่ดำาเกี่ยวข้องกับประเทศสมาชิก

ประชาคมอาเซียนมามากพอควร มีการเปิดหลักสูตรที่รับนักศึกษาจาก

ประเทศสมาชิกอาเซียนมาศึกษาต่อ มีการจัดการประชุม สัมมนาที่มี

อาจารย์และนักวิจัยจากประเทศอาเซียนมาร่วมด้วยอย่างสม่ำาเสมอ

มหาวิทยาลัยยังได้เป็นสมาชิกของ ASEAN University Network แต่

อย่างไรก็ดี กิจกรรมเหล่านี้ยังไม่ได้ให้ความสำาคัญต่อประเด็นการ

ผนวกรวมและความเชื่อมโยง (Connectivity) ของประเทศต่าง ๆ ใน

ประชาคมอาเซียนเท่าที่ควร และด้วยเงื่อนไขที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ของ

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กิจกรรมเหล่านี้จึงค่อนข้างจำากัดอยู่ในพื้นที่ของ

กลุ่มประเทศที่อยู่ในอาเซียนตอนบนเสียมากกว่า

ในระยะเริ่มแรก ศูนย์อาเซียนศึกษาถูกคาด

หวังให้ทำาหน้าที่เป็นหน่วยงานที่รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับ

กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับประชาคมอาเซียนของมหาวิทยาลัย

เชียงใหม่ ประสานงานกับหน่วยงานต่างๆ เพื่อให้งานด้านนี้

มีประสิทธิภาพมากขึ้น ที่สำาคัญก็คือการสร้างและสะสมองค์

ความรู้เกี่ยวกับประชาคมอาเซียน ผ่านการวิจัย การเรียนการ

สอนและการปฏิบัติการ ทั้งนี้โดยอาศัยความร่วมมือจากบุค

คลากรที่มีความสามารถของมหาวิทยาลัยเป็นสำาคัญ

ดร.ชยันต์ วรรธนะภูติผู้อำ�นวยก�รศูนย์อ�เซียนศึกษ�

มห�วิทย�ลัยเชียงใหม่

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่มียุทธศาสตร์มุ่งพัฒนาความเป็น

สากลของมหาวิทยาลัยเพื่อการเข้าสู่ประชาคมอาเซียน โดยเฉพาะ

การพัฒนาการศึกษาและสังคม ซึ่งมหาวิทยาลัยเชียงใหม่เป็น 1 ใน

5 มหาวิทยาลัยไทย ที่ได้รับการยอมรับให้เข้าร่วมเป็นสมาชิกเครือ

ข่ายมหาวิทยาลัยอาเซียนหรือ ASEAN University Network (AUN)

ซึ่งเป็นความร่วมมือของสถาบันอุดมศึกษาระหว่างประเทศสมาชิก

สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ก่อตั้งขึ้นเมื่อเดือน

พฤศจิกายน พ.ศ.2538 ด้วยเหตุนี้ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จึงได้แต่งตั้ง

คณะกรรมการดำาเนินงานเพื่อจัดตั้ง “ศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัย

เชียงใหม่” (Center for ASEAN Studies, Chiang Mai University)

ขึ้น เมื่อวันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2557

ศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มีเป้าประสงค์ที่เป็น

ศูนย์กลางการศึกษาและสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับประชาคมอาเซียน

รองรบัการประสานงานและสนับสนุนการเตรยีมความพรอ้มดา้นภาษา

อังกฤษและภาษาอาเซียน หลักสูตรการศึกษาร่วมในกลุ่มอาเซียน

การพัฒนาศักยภาพด้านการค้าการท่องเที่ยวและภาษาอาเซียน แก่

ผู้ประกอบการและเจ้าหน้าที่ของรัฐ การพัฒนาศูนย์กลางการแพทย์

ในภูมิภาค ตลอดจนการพัฒนาให้เป็นศูนย์การเรียนรู้ทางวิชาการให้

กับชุมชนและท้องถิ่น ทำาการค้นคว้า วิจัยและแลกเปลี่ยนองความรู้

ความเข้าใจที่สร้างสรรค์ในหมู่ประเทศสมาชิก สร้างความร่วมมือทาง

วิชาการกับมหาวิทยาลัยชั้นนำาและหน่วยงานอื่น ๆ ทั้งในและนอก

ประเทศสมาชิกประชาคมอาเซียน จนเกิดการแลกเปลี่ยนนักศึกษา

การเรียนข้ามประเทศ การสร้างหลักสูตรและทำางานวิจัยร่วมกัน ตลอก

จนการพัฒนาความสัมพันธ์และวัฒนธรรมในรูปแบบต่าง ๆ ซึ่งความ

ร่วมมือของเครือข่ายเหล่านี้จะผลักดันให้มหาวิทยาลัยเชียงใหม่มุ่งไป

สู่ความเป็นประชาคมอาเซียนและความเป็นสากลได้ต่อไป

“Knowledge Sources for ASEAN Community” “แหล่งวิทยาการเพื่อประชาคมอาเซียน”

1. เป็นศูนย์กลางการศึกษา เพื่อสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับประชาคม

อาเซียน

2. เพื่อเป็นศูนย์การจัดการเผยแพร่และแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ระหว่าง

ประเทศในกลุ่มประชาคมอาเซียน

3. ประสานงาน ฝึกอบรม เสริมสร้างทักษะให้แก่ผู้ที่สนใจในการศึกษา

เกี่ยวกับความรู้ในเรื่องประชาคมอาเซียน

4. ประสานงานและอำานวยความสะดวกให้แก่หน่าวยงานต่างๆ ใน

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และในส่วนภูมิภาค เพื่อดำาเนินกิจกรรมทาง

วิชาการเกี่ยวกับประชาคมอาเซียน

หลักการและเหตุผล พันธกิจ

วัตถุประสงค์1. เพื่อเป็นศูนย์กลางการศึกษา การสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกัประชาคม

อาเซียนให้แก่หน่วยงานต่างๆในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่และในส่วน

ภูมิภาค

2. จัดการ เผยแพร่ องค์ความรู้เกี่ยวกับประชาคมอาเซียน รวมทั้งเป็น

เวทีแลกเปลี่ยนความรู้ความเข้าใจที่สร้างสรรค์ในระหว่างประชาคม

อาเซียน

3. เพื่อประสานงาน ฝึกอบรม เสริมสร้างทักษะให้แก่ผู้สนใจในการ

ศึกษาเกี่ยวกับความรู้ในเรื่องประชาคมอาเซียน อาทิ ภาษา วัฒนธรรม

ความรู้และภมิปัญญาของประชาคมอาเซียน

4. เพื่อเป็นศูนย์ประสานงานและอำานวยความสะดวกในการฝึกอบรม

เสริมสร้างทักษะให้แก่ผู้ที่สนใจในการศึกษาและกิจกรรมทางวิชาการที่

เกี่ยวกับประชาคมอาเซียน

คณะกรรมการศูนย์อาเซียนศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ดร. ชยันต์ วรรธนะภูติ คณะสังคมศาสตร์

ผศ.ดร. ณพศิษฏ์ จักรพิทักษ์ วิทยาลัยนานาชาติ

รศ.ดร. รัชนีกร ทองสุขดี คณะศึกษาศาสตร์

รศ.ดร. วรลัญจก์ บุณยสุรัตน์ คณะวิจิตรศิลป์

รศ. อุบลรัตน์ พันธุมินทร์ คณะมนุษยศาสตร์

ผศ.ดร. เทพินทร์ พัชรานุรักษ์ คณะสังคมศาสตร์

ผศ.ดร. นิสิต พันธมิตร คณะเศรษฐศาสตร์

อ.ดร. มาโนช โพธาภรณ์ คณะเศรษฐศาสตร์

อ.ดร. นัทมน คงเจริญ คณะนิติศาสตร์

อ.ดร. อุษามาศ เสียมภักดี คณะรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์

อ. สาคร เรือนไกล คณะมนุษยศาสตร์

จดหมายข่าว BECOMING

“Becoming” คือจดหมายข่าวศูนย์อาเซียนที่พยายามจะ

บอกเล่าให้คณาจารย์ นักวิจัย บุคลากรของมหาวิทยาลัยและผู้

สนใจทั่วไปได้ทราบถึงกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับประชาคมอาเซียน

ในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เช่น โครงการวิจัยที่ดำาเนินโดยบุคลากร

คณะต่าง ๆ ประสบการณ์การแลกเปลี่ยนนักศึกษารวมทั้งความ

เคลื่อนไหวในด้านเศรษฐกิจ การเมือง สิ่งแวดล้อมและศิลปวัฒ

ธรรมในประชาคมอาเซียนและการแนะนำาหนังสือที่น่าสนใจ

จดหมายข่าวเลือกใช้คำาว่า “Becoming” ซึ่งหมายถึง “การ

เปลี่ยนผ่านไปสู่สถานะใหม่ที่ต่อเนื่องที่ยังไม่รู้จบ” เพื่อสื่อให้

เข้าใจถึงสภาวะเช่นเดียวกันของประชาคมอาเซียนที่กำาลังจะเกิด

ขึ้นและเปลี่ยนแปลงอย่างไม่หยุดนิ่ง โดยที่ผู้คนในประชาคม

อาเซียนต่างเป็นผู้ปรารถนาจะให้เกิดขึ้นและมีส่วนร่วมทางใดทั้งหนึ่งในการ

กำาหนดทิศทาง แต่ไม่อาจจะกำาหนดได้ว่าจุดมุ่งหมายปลายทางของประชาคม

จะเป็นอย่างไร ท่ามกลางการเปลี่ยนผ่านดังกล่าวนี้ เราหวังว่าจดหมายข่าว

ฉบับนี้จะเป็นพื้นที่แห่งความรู้และข้อมูลที่เกี่ยวกับความเคลื่อนไหวของ

ประชาคมอาเซียน และเป็นปหล่งแลกเปลี่ยน ถกเถียงประเด็นทางวิชาการ

แหวกม่านมายาคติอันน่าจะนำาไปสู่ความรู้และความเข้าใจประชาคมอาเซียน

ที่กำาลังเกิดขึ้นได้มากขึ้น อนึ่ง เพื่อให้ท่านผู้อ่านมีส่วนร่วมในการทำาจดหมาย

ข่าว “Becoming” เรายินดีรับข้อมูลและบทความขนาดสั้น รวมทั้งข้อเสนอ

แนะข้อคิดเห็นจากผู้อ่านเพื่อทำาให้จดหมายข่าวมีความน่าสนใจมากขึ้น

ระบบข้อมูลข่าวสารและประชาสัมพันธ์

เอกสารเผยแพร่กิจกรรมวิชาการ

สื่อสาธารณะ ศูนย์อาเซียนศึกษา

อาเซียนเสวนา (ASEAN+ Studies Group)

ศูนย์อาเซียนศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่สร้างแนวทางและแผนงานเพื่อสามารถเป็น

หน่วยงานหนึ่งของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่เพื่อเป็นศูนย์กลางขององค์ความรู้เกี่ยวกับประเทศ

สมาชิกของประชาคมอาเซียน ทั้งในด้านวิชาการความรู้ สังคมวัฒนธรรม เศรษฐกิจ การเมือง

สิ่งแวดล้อมและการพัฒนาต่างๆ ดังกล่าว ศูนย์อาเซียนศึกษาจึงจัดเตรียมให้ดำาเนินกิจกรรมเพื่อ

เตรียมความพร้อมสู่ประชาคมอาเซียนทั้งในการเป็นศูนย์ข้อมูลและศูนย์แห่งการเรียนรู้ผ่านการ

จัดประชุม เวทีวิชาการ และสัมมนา เพื่อเผยแพร่ความรู้วิชาการ สู่สาธารณะให้แก่หน่วยงานใน

และนอกมหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ร่วมกับสถาบันทางวิชาการภายในประเทศและ

กลุ่มประเทศสมาชิกประชาคมอาเซียน ศูนย์ฯ จึงเล็งเห็นถึงความสำาคัญในการจัดประชุมสัมมนา

วิชาการเพื่อเผยแพร่ความรู้ทางวิชาการนี้ที่มุ่งให้เกิดความรู้และความเข้าใจการเปลี่ยนแปลงที่

กำาลังเกิดขึ้น จุดประสงค์ของการจัดอาเซียนเสวนาเพื่อมุ่งให้เกิดความรู้และความเข้าใจต่อการ

เปลี่ยนแปลงที่กำาลังเกิดขึ้นในประชาคมอาเซียน และกลไกต่างๆรวมทั้งติดตาม ศึกษาวิเคราะห์

ปัญหาเกี่ยวกับประเทศไทยในการเข้าสู่ประชาคมอาเซียน ตลอดจนนักศึกษา คณาจารย์ และ

นักวิจัยของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ได้ร่วมแลกเปลี่ยนข้อมูล รวมทั้งแสวงหาแนวทางในการ

ปรับปรุงการเรียนการสอน การวิจัยในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ให้สามารถตอบสนองกับการเกิดขึ้น

ของประชาคมอาเซียน

Facebook YouTube

เอกสารทางวิชาการ

งานสร้างองค์ความรู้อาเซียน

สื่อเผยแพร่ความรู้สาธารณะ ASEANscape

แนวความคิดเรื่องเขตเศรษฐกิจพิเศษแม่สอดเกิดขึ้นครั้งแรกในช่วงปี 2547 โดยหอการค้าจังหวัดตาก และราชการส่วนจังหวัด

แนวคิดในการผลักดันให้แม่สอดเป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษของหอการค้าจังหวัดตาก นั้น คือการพัฒนาพื้นที่ 5,600 ไร่ จากพื้นที่ป่า

เสื่อมโทรม ขึ้นมารองรับการดำาเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศ เพื่อให้แม่สอดเป็นเมืองเศรษฐกิจ-การค้าชายแดน เพราะมี

ศักยภาพและความพร้อมของเมืองสูงทั้งทางด้านเศรษฐกิจ-การลงทุนภาค อุตสาหกรรม-ภาคเกษตร และการท่องเที่ยว เพื่อเป็นการ

เตรียมความพร้อมการเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน ในปี 2558 และเป็นประตูสู่อันดามันตามเส้นทางระเบียงเศรษฐกิจ East West

Economic Corridor และได้อนุมัติโครงการหลายโครงการตามข้อเสนอของกระทรวง 23 กรม โดยมีสำานักงานคณะกรรมการสภา

พัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ดังนี้ คือ 1.สิทธิพิเศษของการลงทุน 2.สนับสนุนงบประมาณ และ 3.จัดทำาร่างกฎหมายว่าด้วย

เขตเศรษฐกิจพิเศษ

เครือข่ายนักวิชาการและนักวิจัย

CAS Research Fellow

แอนดรูว์ จอห์นสัน

อาจารย์ประจำาสาขามานุษยวิทยา

มหาวิทยาลัย Yale-NUS สนใจทำา

วิจัยประเด็นเกี่ยวกับความเป็นเมือง

ในเอเชีย ศาสนาสมัยนิยม และ

การเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม

ที่เก่ียวข้องกับชีวิตผู้คนในแม่น้ำาไซ

ยะบุรี แอนดรูว์จบปริญญาเอกด้าน

มานุษยวิทยา จากมหาวิทยาลัย

คอร์แนล และเพิ่งตีพิมพ์หนังสือเรื่อง

Ghosts of the New City: Spirits,

Urbanity and the Ruins of Prog-

ress in Chiang Mai

ลลิตา หาญวงศ์

อาจารย์ประจำาภาควิชาประวัติศาสตร์

มหาวิทยาลัยมหาสารคาม สนใจทำา

วิจัยเก่ียวกับประวัติศาสตร์การเมือง

ว่าด้วยการเคลื่อนไหวของนักศึกษา

พม่าช่วงอาณานิคม ลลิตาจบปริญญา

เอกสาขาประวัติศาสตร์แอฟริกา/

เอเชีย จากมหาวิทยาลัยลอนดอน

(SOAS) และตีพิมพ์ผลงานอีกหลาย

ชิ้นที่เกี่ยวกับพม่าสมัยใหม่

มรกตวงศ์ ภูมิพลับ

อาจารย์ประจำากลุ่มวิชาอาเซียนศึกษา

และผู้อำานวยการโครงการวิเทศคดี

ศึกษา (อาเซียน-จีน) คณะศิลปศาสตร์

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ สนใจทำา

ประเด็นวิจัยเก่ียวกับเอเชียตะวันออก

เฉียงใต้ศึกษา ประวัติศาสตร์การเมือง

สังคม ผู้คนและวัฒนธรรม เวียดนาม

ท่ามกลางความเปลี ่ยนแปลง

ม ร ก ต ว ง ศ์ จ บ ป ริ ญ ญ า โ ท ด้ า น

ประวัติศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยแห่ง

ชาติสิงคโปร์ และด้านภาษาศาสตร์

จากมหาวิทยาลัยมหิดล ได้ตีพิมพ์

ผลงานเรื่อง “การขับเคี่ยวความเป็น

ศูนย์กลางเหนือดินแดนทับซ้อนอุษาค

เนย์” ในหนังสือ อุษาคเนย์ที่รัก

สร้อยมาศ รุ่งมณี

อาจารย์ประจำาสาขาการพัฒนา

ชุมชน คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ สนใจทำา

วิจัยประเด็นการอพยพเคลื่อนย้าย

แรงงานข้ามแดนไทย-ลาว

ก า ร เ ป ลี่ ย น ผ่ า น ข อ ง สั ง ค ม

เกษตรกรรมในภาคอีสาน ความ

สัมพันธ์ของการเคลื่อนย้ายแรงงาน

ระหว่าง ชนบท-ชนบท และชนบท-

เมือง สร้อยมาศจบปริญญาเอกด้าน

ภูมิศาสตร์มนุษย์ จากมหาวิทยาลัย

ซิดนีย์ และได้รับการตีพิมพ์ผลงาน

ในวารสาร Australian Geographer

อาเซียนเสวนา

ชุด อาเซียนกับความเชื่อมโยงในหลากหลายมิติ

งานฝึกอบรมและประชุมทางวิชาการ

อาเซ

ียนเส

วนา

ชุด เส

วนาอ

าเซีย

นจาก

มุมมอ

งระด

ับล่าง

(ASE

AN fr

om B

elow

)

อาเซ

ียนเส

วนา

ชุดเส

วนาก

ฏหมา

ยกับส

ังคม

(Law

and

Soc

iety

)

อาเซียนเสวนา

ชุด ประวัติศาสตร์นอกกรอบรัฐชาติ De-nationalized History

อ่านเอาเรื่องจัดร่วมกับ ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

การฝกึอบรมความรูอ้าเซยีน

เพื่อมุ่งเน้นการเติมเต็มความเข้าใจเกี่ยวกับการเข้าสู่ประชาคมอาเซียน โดย

เน้นความเข้าใจในหัวข้อเรื่อง ASEAN Connectivity อาทิ เอกภาพของอาเซียน:

มองจากมิติทางชาติพันธ์ุเชิงประวัติศาสตร์ และ Logistic Connectivity-Social

Connectivity หัวข้อเรื่อง ASEAN from Below ผ่านประเด็นเรื่อง เศรษฐกิจการค้า

ชายแดนภาคเหนือของไทยภายใต้ AEC, ความขัดแย้งทางศาสนาและทรัพยากรใน

บริบทของอาเซียน และสิทธิมนุษยชนและกระบวนการยุติธรรมในอาเซียน นอกจาก

นี้ยังเน้นในประเด็นเรื่อง ASEAN 3 Pillars: A New Imagined Community –

AEC, APSC, ASCC” + Environment ประชาคมเศรษฐกิจ, ประชาคมการเมือง

ความมั่นคง, ประชาคมสังคมวัฒนธรรม และ ASEAN Environmentality รวม

ถึงการสัมมนาในหัวข้อ “เยาวชนคนหนุ่มสาวกับโจทย์งานวิจัยใหม่ๆ เพื่ออนาคต

อาเซียน” เน้นโจทย์ทางวิจัยสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา, เชิงประวัติและความ

ทรงจำาร่วม และเชิงอาณาบริเวณศึกษาและบูรณาการ ผู้เข้าร่วมเป็นนิสิตนักศึกษา

ทั้งจากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยพะเยา มหาวิทยาลัยมหาสารคาม และ

มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์

ASEAN Research Workshop“เติมเต็มความเข้าใจเกี่ยวกับอาเซียน”

จัดโดย ศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จัดร่วมกับ ศูนย์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษาสถาบันเอเชียตะวันออกศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

การประชุมเชิงปฏิบัติการ

“วิธีวิทยาในชายแดนศึกษา: กรณีศึกษาชายแดนไทย-ลาว-พม่า” วันจันทร์ที่ 9 มีนาคม 2558 เวลา 09.00-17.00 น.

ณ ห้องประชุมชั้น 4 อาคารปฏิบัติการ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

การจัดประชุมเชิงปฎิบัติการในหัวข้อ “วิธีวิทยาในชายแดน

ศึกษา: กรณีศึกษาชายแดนไทย-ลาว-พม่า” เป็นการจัดประชุมสืบ

เนื่องจากเวทีในหัวข้อเดียวกัน ที่จัดขึ้นในงานประชุมนานาชาติไทย

ศึกษา ณ มหาวิทยาลัยซิดนีย์ นครซิดนีย์ ประเทศออสเตรเลีย ช่วงวัน

ที่ 22-24 เมษายน 2557

เนื่องด้วยผู้ร่วมนำาเสนอบทความทางวิชาการและผู้ให้ความ

เห็นบทความในเวทีนี้เห็นพ้องต้องกันว่า ปัจจุบันมีผู้ศึกษาและนักวิจัย

จำานวนมากที่ทำางานศึกษาที่บริเวณชายแดนในฐานะที่เป็นพื้นที่ทาง

กายภาพและบริบทในการวิจัย โดยเฉพาะนักวิชาการไทยที่ศึกษาพื้นที่

ชายแดนไทยที่ติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้าน อย่างไรก็ตาม นักวิจัยที่

ศึกษาชายแดนจำานวนมากยังไม่ค่อยสร้างเวทีถกเถียงในเรื่องวิธีวิทยา

ข้อท้าทาย และสถานการณ์ที่ยากลำาบากในระหว่างเก็บข้อมูลภาคสนาม

ดังนั้น งานประชุมเชิงปฏิบัติการครั้งนี้จึงมีจุดประสงค์เพื่อที่จะอภิปราย

ถึงแนวโน้มของการศึกษาชายแดนในบริบทร่วมสมัย และเพื่อชักชวน

ให้นักวิจัยในพื้นที่ชายแดนแลกเปลี่ยนความรู้ ความเข้าใจ ตลอดจน

ประสบการณ์ในเชิงวิธีวิทยาที่นำามาปฏิบัติในพื้นที่

เวที การศึกษาบนฐานชุมชน

ตอน คนมีรากวันเสาร์ที่ 17 มกราคม 2558 เวลา 08.00-15.30 น.

จัดโดย ศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ร่วมกับ โฮงเฮียนสืบสานภูมิปัญญาล้านนา

การจัดเวทีครั้งนี้เพื่อเป็นการนำาเสนอแนวคิด รูปธรรมการจัด

กระบวนการเรียนรู้ที่หลากหลาย ของการศึกษาบนฐานชุมชนและขยาย

ผลไปสู่เครือข่ายการทำางานด้านเด็กและเยาวชน ทั้งในระดับประเทศและ

ระดับอาเซียน เครือข่ายเยาวชนสืบสานภูมิปัญญา มีความเชื่อมั่นว่าการ

ศึกษาบนฐานชุมชนเป็นหัวใจสำาคัญของการจัดการเรียนรู้ที่ไปเสริมสร้าง

การพัฒนาเด็กเยาวชนและชุมชน เป็นการสร้างคนสู่อนาคตของสังคมไทย

วัตถุประสงค์ เพื่อขยายผลแนวคิด และรูปธรรมการจัดการ

ศึกษาบนฐานชุมชนต่อสาธารณะและเพื่อแลกเปลี่ยนบทเรียนการ

สืบทอดภูมิปัญญาของกลุ่มชุมชนท้องถิ่นในอาเซียน จากการถอดความ

รู้ประสบการณ์ของเครือข่ายเยาวชนสืบสานภูมิปัญญา จึงได้ร่วมกันจัด

เวที “การศึกษาบนฐานชุมชน ตอน คนมีราก” ซึ่งเครือข่ายเยาวชนสืบสาน

ภูมิปัญญาได้นิยามความหมายของ “คนมีราก” ไว้ว่า เป็นผู้ที่รู้จักตนเอง

รู้รากเหง้า สัมพันธ์ใกล้ชิดกับสิ่งรอบตัวอย่างลึกซึ้ง มีความภาคภูมิใจใน

อัตลักษณ์ของตนและวิถีชุมชนตนเอง มีภูมิคุ้มกันในการดำาเนินชีวิตอย่าง

เท่าทันการเปลี่ยน แปลงของยุคสมัย สามารถกำาหนดอนาคตตนเอง และ

มีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชนและสังคมอย่างเต็มศักยภาพ

เวทปีระชุมวชิาการนานาชาติ

การประชุมวิชาการนานาชาติครั้งที่ 1 เรื่อง Salween-Thanlwin-Nu

Studies ในหัวข้อ “State of Knowledge: Environmental Change,

Livelihoods and Development” ระหว่างวันที่ 14-15 พฤศจิกายน

2557 จัดโดย ศูนย์ภูมิภาคด้านสังคมศาสตร์และการพัฒนาอย่างยั่งยืน

คณะสังคมศาสตร์ และศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ร่วม

กับ The Salween-Thanlwin-Nu (STN) Studies Group ณ สำานักบริการ

วิชาการ (UNISERV) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

การประชุมวิชาการนานาชาติ เรื่อง Advanced Seminar on

Southeast Asian Studies: Focus on Thailand ระหว่างวันที่

29 มกราคม - 4 กุมภาพันธ์ 2558 ณ โรงแรมคุ้มภูคำา เชียงใหม่ จัด

โดย ศูนย์ภูมิภาคด้านสังคมศาสตร์และการพัฒนาอย่างยั่งยืน คณะ

สังคมศาสตร์ และศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ร่วมกับ

Korean Institute of Southeast Asian Studies (KISEAS), Japan

Foundation Asia Center และ Southeast Asian Studies Region-

al Exchange Program (SEASREP)

เวทปีระชมุวชิาการนานาชาติ

การประชุมวิชาการนานาชาติ เรื่อง Burma/Myanmar in Transition:

Connectivity, Changes and Challenges ระหว่างวันที่ 24-25

กรกฎาคม 2558 จัดโดย ศูนย์ภูมิภาคด้านสังคมศาสตร์และการพัฒนา

อย่างยั่งยืน คณะสังคมศาสตร์ และศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัย

เชียงใหม่ ร่วมกับ ศูนย์เมียนมาร์ศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

และInternational Institute for Asian Studies (IIAS) ประเทศ

เนเธอร์แลนด์

การประชุมวิชาการนานาชาติ เรื่อง Rethinking Development Stud-

ies in Southeast Asia: State of Knowledge and Challenges

ระหว่างวันที่ 7-8 มีนาคม 2558 จัดโดย ศูนย์ภูมิภาคด้านสังคมศาสตร์

และการพัฒนาอย่างยั่งยืน คณะสังคมศาสตร์ และศูนย์อาเซียน

ศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ณ สำานักบริการวิชาการ (UNISERV)

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

เครือข่ายและความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยในไทยและต่างประเทศ

งานเครือข่ายและความร่วมมือ

เวทีแลกเปลี่ยนทางวิชาการ:“มุสลิมและกระแสอิสลามในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้”การประสานงานและการสร้างเครือข่าย มหาวิทยาลัยในกลุ่มอาเซียน

จัดโดย ศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ร่วมกับ วารสารธรรมศาสตร์และกองบริหารการวิจัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

เมื่อวันที่ 13-14 กันยายน 2557 ณ “ห้องประชุมชั้น 4 อาคารปฏิบัติการ”

คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม

หัวข้อในเวทีสัมมนาได้แก่ “มุสลิมกับพหุวัฒนธรรม” ได้แก่เรื่อง การสร้างสันติภาพในสังคม

พหุลักษณ์ทางศาสนชาติพันธุ์ : กรณีศึกษาสังคมมุสลิมในภาคเหนือของไทย และพหุวัฒนธรรมจาก

เบื้องล่าง กรณีศึกษาจากสามจังหวัดภาคใต้ หัวข้อต่อมาคือ “อิสลามกับเพศสภาพ” ได้แก่เรื่อง อิสลาม

กับสมัยนิยมในภาพยนตร์อินโดนีเซียหลังยุคระเบียบใหม่, เส้นแบ่งทางเพศในพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์และความ

เป็นศาสนิกในด้านอารมณ์ความรู้สึกของผู้หญิงมุสลิมพม่าในค่ายผู้ลี้ภัย และเรื่อง กฎหมายชารีอะห์

กับผู้หญิงในอาเจะ ในส่วนของหัวข้อ “ตัวตนคนมุสลิมและชาติพันธุ์ในวัฒนธรรมภาคเหนือ” ได้เเก่

เรื่อง ผู้พลัดถิ่นชาวโรฮิงญา : ภาพที่ “ซุกซ่อน” ในชุมชนมุสลิมชายแดนไทย-พม่า และอิสลามยะมาอัต

ตับลีก: พื้นที่แห่งการอยู่ร่วมกันในสังคมเมืองปาย ส่วนหัวข้อสุดท้ายคือ “การเมือง-วัฒนธรรมมลายู

ในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้” ได้แก่เรื่อง ชนชั้นนำามลายูและโครงสร้างอำานาจชายแดนใต้ และเรื่อง

ภาษามลายู การแปลและการเมือง

เครือข่ายและความร่วมมือระหว่างองค์กรทำางานด้านการเปลี่ยนแปลงในอาเซียน

การจัดเวทีสาธารณะเรื่อง Not Just Blowing Smoke in ASEAN: How

Can Creativity Break Though the Climate Change Challenge?

โดยศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ร่วมกับ Traidhos

Three-Generation Community for Learning และ Creative Chiang,

Asia Indigenous Peoples Pact and the Lanna Community Life

Network ในวันอังคารที่ 27 มกราคม 2558 ณ สถาบันวิจัยสังคม

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยได้รับเชิญจากวิทยากรผู้ทางคุณวุฒิ ได้แก่

Paula Di Peerna จาก Chicago Climate Exchange and Global

Policy คุณอัมรินทร์ สายจันทร์ จาก ENLAWTHAI Foundation และ

อ.ดร.สุรินทร์ อ้นพรม จากคณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

การจัดเวทีสาธารณะเรื่อง Land and River Grabbing: the Me-

kong's Greatest Challenge? โดยศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัย

เชียงใหม่ ร่วมกับ Mekong School และ Southeast Asia Border

Research Society (SEABORS) ในวันอังคารที่ 16 พฤศจิกายน

2557 ณ ห้องประชุมสีฟ้า ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะ

สังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยมีนักวิจัยรุ่นใหม่จากประเทศ

ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นำาเสนองานวิชาการในประเด็นต่างๆ อาทิ

หัวข้อเรื่อง Environmental and Social Impacts at the Duyen Hai

3 Thermal Power Plant Resettlement Site in Tra Vinh, Mekong

Delta นำาเสนอโดย นักวิจัยจากประเทศเวียดนาม

ประสานงานระหว่างศูนย์ปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับอาเซียน

“ค่ายพัฒนาผู้นำาเยาวชนสู่ประชาคมอาเซียน” ศูนย์อาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ร่วมกับศูนย์ศึกษาอนุ

ภูมิภาคลุ่มแม่น้ำาโขง (GMSS Center) คณะรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์

จัดโครงการค่ายพัฒนาผู้นำาเยาวชนสู่ประชาคมอาเซียนขึ้น ด้วยความตระหนัก

ถึงเยาวชนซึ่งเป็นประชากรกลุ่มที่มีความสำาคัญอย่างยิ่งในการกำาหนดอนาคต

และทิศทางการพัฒนาของประชาคมอาเซียนในอนาคต ควรมีการจัดกระบวนการ

เรียนรู้ในการกระตุ้นทักษะทางความคิด การเปิดโลกทัศน์ของเยาวชนให้มีความ

รู้ความเข้าใจเกี่ยวกับประชาคมอาเซียนเพื่อให้เท่าทันกับการเปลี่ยนแปลงต่าง

ๆ ที่จะเกิดขึ้น ผ่านกิจกรรมที่มุ่งส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ของผู้นำานักศึกษา

ในภูมิภาค ทั้งในส่วนของการพัฒนาทักษะความเป็นผู้นำา กระบวนการสร้าง

จิตสำานึกสาธารณะที่ขยายขอบไปสู่ความจิตสาธารณะข้ามพรมแดน ทักษะการ

ทำางานข้ามวัฒนธรรม และการเพิ่มพูนความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับประเทศเพื่อน

บ้านในประชาคมอาเซียน อันจะเป็นประโยชน์ต่อการส่งเสริมการสร้างเครือข่าย

ความร่วมมือเยาวชนอาเซียนต่อไป

คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ร่วมกับ ศูนย์อาเซียนศึกษา

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้ให้การสนับสนุนในการจัดงานแสดงภาพถ่ายสะท้อน

ผู้คนในอาเซียน ภายใต้ชื่องาน “Family Snaps: Photography in South East

Asia” เมื่อวันที่ 7 – 14 พฤศจิกายน 2557 โดย ZHUANG Wubin อาจารย์และ

นักเขียนจากประเทศสิงคโปร์ได้เป็นผู้รวบรวมงานจากช่างภาพฝีมือดีจากประเทศ

ต่างๆ 5 คน 5 ประเทศ 5 บริบทสังคม ที่เล่าความสัมพันธ์ระหว่างผู้ที่เป็นเจ้าของ

ผลงานกับครอบครัวของพวกเขาผ่านภาพถ่าย ผลงานที่ได้เข้าร่วมจัดแสดงได้แก่

งานแสดง ภาพสะท้อนผู้คนในอาเซียน “Family Snaps: Photography in Southeast Asia”

- Like My Father (2013) โดย MaikaElan (Vietnam)- The Relevancy of Restricted Things (2010) โดย Nge Lay (Myanmar)- Two People (2010 – Present) โดย Sean Lee (Singapore)- Thoamada II (2013) โดย VuthLyno (Combodia)- Mer.rily, Mer.rily, Mer.rily, Mer.rilyโดย Minstrel Kuik (Malaysia)

กิจกรรมนักศึกษา

บทความชนะเลิศ ระดับปริญญาตรี

“ความแวดไวทางวัฒนธรรม (Cultural Sensitivity) ในสังคมพหุลักษณ์

: แนวทางการจัดการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างความเข้าใจในการก้าวข้าม

มายาคติทางชาติพันธุ์และการสลายสำานึกเส้นแบ่งพรมแดนระหว่าง

รัฐชาติอุษาคเนย์” โดย นายธนพงษ์ หมื่นแสน คณะศึกษาศาสตร์

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

บทความชนะเลิศ ระดับบัณฑิตศึกษา

“ความคาดหวังด้านอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ และ ความเข้าใจเรื่อง

กลุ่มชาติพันธุ์ในอาเซียนของคนไทยผ่านสื่อต่างๆ: กรณี น้องแนน สาว

เสิร์ฟร้านลาบ เชียงใหม่” โดย สมคิด แสงจันทร์ คณะสังคมศาสตร์

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

รศ.โรม จิรานุกรม รองอธิการบดีฝ่ายวิเทศสัมพันธ์และนักศึกษา

เก่าสัมพันธ์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นประธานมอบรางวัลและ

ประกาศเกียรติคุณ แก่นักศึกษาผู้ที่ได้รับรางวัลการประกวดเรียงความ

ในหัวข้อ “ปริศนาอาเซียน”

จัดโดยศูนย์อาเซียนศึกษา วิทยาลัยนานาชาติ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ณ ห้องรับรอง สำานักงานมหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ วัน

อังคารที่ 30 กันยายน 2557

คณะจัดทำา

สมัคร์ กอเซ็ม

ณัฐกานต์ ทาจันทร์

ปณิธาน พุ่มบ้านยาง

ปรัชญา ทองดี

ภาพ

ดร.ชยันต์ วรรธนะภูติ

วิทยาลัยนานาชาติ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

239 ถนนห้วยแก้ว ตำาบลสุเทพ

อำาเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ 50200

โทรศัพท์: 053-942603-7

โทรสาร: 053-942604

cascmu@cmu.ac.th