castricum
DESCRIPTION
Castricum, Foxy DesignTRANSCRIPT
Castricu
m en
Bakku
m
ISBN 90-5994-083-0
AA U I T G E V E R I J A P R I L I S – Z A L T B O M M E L
Afgewerkt formaat: 224 x 226 x 10 mm. Plaat: Zwart PMS 186
Loek Zonneveld
Niek Kaan
Alsof het gisteren was...
Castricum en Bakkum
in de tweede helft van
de twintigste eeuw
U I J T H O V E N , D O R P E N E N S T E D E NU I J T H O V E N , D O R P E N E N S T E D E N
Aprilis
. . . . . . . . . .
A
Uitgeverij Aprilis
Markt 9
5301 AL Zaltbommel
Postbus 141
5300 AC Zaltbommel
T: 0418 512 088
F: 0418 684 908
www.aprilis.nl
ISBN 90 5994 083 0
NUR 693
© 2005 Uitgeverij Aprilis – Zaltbommel
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvou-
digd en/of openbaar gemaakt door middel van
druk, fotokopie, microfilm of op welke andere
wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever.
Getracht is de rechthebbenden van de afbeel-
dingen te achterhalen. Zij die menen alsnog
aanspraak te kunnen maken op zekere rechten,
kunnen contact opnemen met de uitgever.
Castricum-bw 21-03-2005 11:49 Pagina 2
Werkgroep Oud-Castricum
Loek Zonneveld
Niek Kaan
Alsof het gisteren was...
Castricum en Bakkum
in de tweede helft van
de twintigste eeuw
.
U
H
D
E
S
.
.
.
.
I
O
O
N
T
.
.
.
.
J
V
R
.
E
.
.
.
.
T
E
P
.
D
.
.
.
.
.
N
E
.
E
.
.
.
.
.
,
N
.
N
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Castricum-bw 21-03-2005 11:49 Pagina 3
Voorwoord
Een ‘oude en een jonge Castricum-
mer’ hebben de handen ineen ge-
slagen om in woord en beeld een
schets te geven van de ontwikke-
ling van Castricum en Bakkum na
de Tweede Wereldoorlog. Het is de
periode waarin Castricum van een
rustiek agrarisch dorpje, waar ie-
dereen iedereen kende, veranderde
in een klein stadje. Die verande-
ring is niet alleen te vertalen in
aantallen nieuwe woningen of in-
woneraantallen. Zeker, de gemeen-
te groeide van zo’n 9000 inwoners
in 1950 tot bijna 23.000 in het jaar
2000. Ook de opbouw van de
samenleving onderging sterke ver-
anderingen. De hoofdwegen, win-
kelcentra en voorzieningen op het
gebied van onderwijs, sport en
sociaal-cultureel werk die we nu
kennen, zijn vrijwel allemaal rond
de jaren zeventig tot stand geko-
men. Een dynamische ontwikke-
ling mag het zeker worden ge-
noemd.
Wij hebben ernaar gestreefd een
beeld van die tijd te geven aan de
hand van foto’s, van situaties en
van mensen, die deel uitmaakten
van dat verleden. Er is royaal ge-
4 . . . . . . . . . .
bruikgemaakt van foto’s uit het
archief van de Werkgroep Oud-
Castricum en daarnaast van foto’s
uit particulier bezit. Wij danken
iedereen die foto’s beschikbaar
stelde of op een andere manier be-
hulpzaam was. Helaas was het niet
mogelijk alle ons ter beschikking
gestelde foto’s te plaatsen.
In het boek is eerst Castricum be-
handeld met uitstapjes vanuit de
oude dorpskern naar verschillende
wijken, vervolgens Bakkum met
het kampeerterrein en het strand
en ten slotte Bakkum-Noord.
Wij wensen u veel plezier met deze
kijk op het jongste verleden van
Castricum en Bakkum.
Namens de Werkgroep
Oud-Castricum
Loek Zonneveld
Niek Kaan
Bij de kruising van de Brakersweg en de Alkmaarderstraatweg stond de
boerderij van de familie Al, die in de jaren vijftig werd overgenomen door
hun schoonzoon Henk Liefting. De sloop vond plaats in 1975. Deze boerde-
rij zou nu middenin de woonwijk Noordend hebben gelegen.
Castricum-bw 21-03-2005 11:49 Pagina 4
Inleiding
Als inleiding willen wij een kort
overzicht geven van de geschiede-
nis van Castricum en Bakkum, de
twee dorpen die de gemeente
Castricum vormden, tot ze fuseer-
den op 1 januari 2002 met Aker-
sloot en Limmen. De oude dorps-
kerk is al sinds de elfde eeuw het
middelpunt van Castricum. Cas-
tricum en Bakkum zijn van oor-
sprong agrarische dorpen. Door
hun ligging landinwaarts waren ze
niet betrokken bij de zeevaart of de
visserij. Akkerbouw en een weinig
coeyen houden werden tot het
midden van de negentiende eeuw
als hoofdmiddelen van bestaan
genoemd. Rond 1900 nam de tuin-
bouw sterk toe. De aanleg van de
spoorlijn in 1867 betekende grote-
re afzetmogelijkheden. In 1915
werden twee veilingen gesticht
waar bonen, erwten, groenten en
veel aardbeien werden verhandeld.
Dat de tuinbouw in het dorp nog
lange tijd van betekenis was, blijkt
wel uit het feit dat in 1952 een
nieuw veilinggebouw aan de
Kramersweg is gebouwd.
De vestiging van het provinciaal
ziekenhuis Duin en Bosch met de
daaraan verbonden personeels-
leden betekende, na de aanleg van
de spoorlijn, een volgende belang-
rijke stap in de ontwikkeling van
de gemeente. De eerste paviljoens
werden in 1909 in gebruik geno-
men. Het aantal woningen breidde
zich uit door een sterke verdich-
ting van de lintbebouwing, vooral
langs de Dorpsstraat en de Bak-
kummerstraat. In 1911 kreeg
Castricum een nieuw raadhuis en
op de plaats van een oude herberg
verrees het nieuwe hotel De
Rustende Jager.
In het begin van de jaren twintig
vestigden zich de eerste forensen-
gezinnen in Castricum. De ge-
meente maakte een einde aan de
lintbebouwing door uitbreidings-
plannen vast te stellen. Tussen
1930 en 1940 steeg het aantal in-
woners met 2900 tot ruim 8000
inwoners en is de ontwikkeling van
tuindersdorp tot forensenplaats in-
gezet. In de Tweede Wereldoorlog
werden in het kader van de aanleg
van de Atlantikwall veel bunkers,
enkele radartorens, een tankmuur
en een tankgracht aangelegd. Op
last van de bezetter zijn daarvoor
honderden woningen en bedrijfs-
ruimten afgebroken en duizenden
inwoners geëvacueerd. Van de
tankmuur zijn onder andere op de
Zanderij nog grote delen aanwezig.
Een klein deel van de tankgracht is
in Bakkum-Noord aan het eind van
de Bleumerweg nog te zien.
Na de bevrijding moesten eerst
mijnenvelden worden geruimd,
telefoon-, gas- en waterleidingen
worden hersteld en gebouwen op-
geknapt. Nog in 1945 werd een
nieuwe burgemeester benoemd, de
heer C.F. Smeets. Toen brak een
periode van wederopbouw aan. In
1946 en in 1947 verrezen de eerste
nieuwe woningen aan drie straten,
die de namen kregen van gefusil-
leerde verzetsstrijders.
De nieuwe wijken in Castricum en
Bakkum volgden elkaar snel op. In
de jaren zestig werd in de gemeen-
telijke plannen al rekening gehou-
den met een groei van het aantal
inwoners tot meer dan 30.000. Na
de Oranjebuurt en de Bomenbuurt
in de jaren vijftig volgden in de ja-
ren zestig de wijken Kooiweg en
Molendijk, vervolgens vanaf 1973
Noordend, Kooiweg-Noord en ten
slotte de oostelijke uitbreiding
5. . . . . . . . . .
Castricum-bw 21-03-2005 11:49 Pagina 5
Albert’s Hoeve. Daarmee zijn de
bouwmogelijkheden overeenkom-
stig het provinciaal streekplan uit-
geput. Ondanks de bouw van hon-
derden nieuwe woningen bleef het
aantal inwoners schommelen rond
de 23.000, omdat het aantal perso-
nen per woning steeds lager werd.
Met de groei van het aantal inwo-
ners namen de voorzieningen sterk
toe. Dat was zeker in de jaren ze-
ventig het geval rond de voltooiing
van de wijk Molendijk. In 1970
werd De Santmark geopend, in
1971 begon het Bonhoeffer College
en vond de opening plaats van de
muziekschool; in 1972 werd een
nieuw postkantoor geopend en
het overdekt zwembad in 1973;
in 1974 ontstonden de Stichting
Dienstverlening Bejaarden en het
jongerencentrum De Bakkerij en
werden winkelcentrum Geester-
duin en dorpshuis De Kern ge-
opend. In 1975 werd het Creati-
viteitscentrum opgericht en wer-
den sporthal De Bloemen en een
nieuwe bibliotheek gerealiseerd.
Het is onvoorstelbaar hoe snel
Castricum veranderde.
Mede door de nabijheid van het
duinreservaat en de ligging tussen
het strand en het polderland is
Castricum een aantrekkelijk woon-
en recreatiegebied geworden. In de
polders rond Castricum is nu nog
veel te zien van het oorspronke-
lijke landschap, dat door een
samenspel van natuur en mense-
lijk ingrijpen is gevormd. Het
duingebied heeft een grote natuur-
waarde en daarnaast een belangrij-
ke recreatieve functie. Twee grote
kampeerterreinen zijn daar gesitu-
eerd en het bezoekerscentrum en
de uitspanning Johanna’s Hof zijn
grote trekpleisters. Het moet voor
het gemeentebestuur een uitda-
ging zijn om dat prachtige gebied
voor de toekomst veilig te stellen.
6
Herfst om de PapenbergA. van Kluijve
Een bedje andijvie, een vruchtboom, wat ramen,
Een hekje, een huisje, een hoopje kort stroo,
Een broeikast, ontluisterd, een tuinder, tezamen
Met knecht aan de akker. Een kost’lijk tableau.
Een kotje van wrakhout en asfalt-omhangen,
Van Gogh zou het zeggen in ’t vlammenste geel,
De akker, wanord’lijk in na-groei gevangen,
Een wondere wereld voor ‘n vaardig penseel.
De tuinder huist daar in ’t gezellige huisje,
De rook pluimt ’t azuur toe in speels-ijle vlucht.
’t Is leuk pittoresk en zo vrede-ontsproten.
Het ligt ook wat ver van het dorpse gerucht.
En boven dit alles de stervende duinen,
Omrankt en omslingerd door ’t wild lage hout,
Van verre een glorie van knoestige kruinen.
De herfst kleurt de berg in het wonderste goud.
En dreigende wolken in eeuwig bewegen
Zijn lichtend en levend natuursilhouet,
Zó ligt dan de berg als een wenkende zegen
Die ’t dorp in een lijst van ‘t getij heeft gezet.
Straks vaal en ontdaan van haar winterse wende,
In ’t voorjaar weer glanzend en fraaier dan ooit.
Dan zeggen de mensen van ’t dorp: ’t is weer lente,
De “berg” en het land “Onderlangs” is getooid!
. . . . . . . . . .
Castricum-bw 21-03-2005 11:49 Pagina 6
Albert’s Hoeve. Daarmee zijn de
bouwmogelijkheden overeenkom-
stig het provinciaal streekplan uit-
geput. Ondanks de bouw van hon-
derden nieuwe woningen bleef het
aantal inwoners schommelen rond
de 23.000, omdat het aantal perso-
nen per woning steeds lager werd.
Met de groei van het aantal inwo-
ners namen de voorzieningen sterk
toe. Dat was zeker in de jaren ze-
ventig het geval rond de voltooiing
van de wijk Molendijk. In 1970
werd De Santmark geopend, in
1971 begon het Bonhoeffer College
en vond de opening plaats van de
muziekschool; in 1972 werd een
nieuw postkantoor geopend en
het overdekt zwembad in 1973;
in 1974 ontstonden de Stichting
Dienstverlening Bejaarden en het
jongerencentrum De Bakkerij en
werden winkelcentrum Geester-
duin en dorpshuis De Kern ge-
opend. In 1975 werd het Creati-
viteitscentrum opgericht en wer-
den sporthal De Bloemen en een
nieuwe bibliotheek gerealiseerd.
Het is onvoorstelbaar hoe snel
Castricum veranderde.
Mede door de nabijheid van het
duinreservaat en de ligging tussen
het strand en het polderland is
Castricum een aantrekkelijk woon-
en recreatiegebied geworden. In de
polders rond Castricum is nu nog
veel te zien van het oorspronke-
lijke landschap, dat door een
samenspel van natuur en mense-
lijk ingrijpen is gevormd. Het
duingebied heeft een grote natuur-
waarde en daarnaast een belangrij-
ke recreatieve functie. Twee grote
kampeerterreinen zijn daar gesitu-
eerd en het bezoekerscentrum en
de uitspanning Johanna’s Hof zijn
grote trekpleisters. Het moet voor
het gemeentebestuur een uitda-
ging zijn om dat prachtige gebied
voor de toekomst veilig te stellen.
6
Herfst om de PapenbergA. van Kluijve
Een bedje andijvie, een vruchtboom, wat ramen,
Een hekje, een huisje, een hoopje kort stroo,
Een broeikast, ontluisterd, een tuinder, tezamen
Met knecht aan de akker. Een kost’lijk tableau.
Een kotje van wrakhout en asfalt-omhangen,
Van Gogh zou het zeggen in ’t vlammenste geel,
De akker, wanord’lijk in na-groei gevangen,
Een wondere wereld voor ‘n vaardig penseel.
De tuinder huist daar in ’t gezellige huisje,
De rook pluimt ’t azuur toe in speels-ijle vlucht.
’t Is leuk pittoresk en zo vrede-ontsproten.
Het ligt ook wat ver van het dorpse gerucht.
En boven dit alles de stervende duinen,
Omrankt en omslingerd door ’t wild lage hout,
Van verre een glorie van knoestige kruinen.
De herfst kleurt de berg in het wonderste goud.
En dreigende wolken in eeuwig bewegen
Zijn lichtend en levend natuursilhouet,
Zó ligt dan de berg als een wenkende zegen
Die ’t dorp in een lijst van ‘t getij heeft gezet.
Straks vaal en ontdaan van haar winterse wende,
In ’t voorjaar weer glanzend en fraaier dan ooit.
Dan zeggen de mensen van ’t dorp: ’t is weer lente,
De “berg” en het land “Onderlangs” is getooid!
. . . . . . . . . .
Castricum-bw 21-03-2005 11:49 Pagina 6
Het panorama vanaf de Papenberg
is een mooie start van deze fotose-
rie. Een gedeelte van het hoge duin
met zijn bijzondere naam wordt
sinds de jaren dertig door de ge-
meente van het Waterleiding-
bedrijf gehuurd om als openbaar
speelterrein te dienen. Aan de voet
van het duin is de tankmuur zicht-
baar, die gebouwd is tijdens de
Tweede Wereldoorlog als onder-
7. . . . . . . . . .
deel van de Atlantikwall. Vanaf
het duin zijn de tuinderijen te zien,
de sportvelden van de voetbalver-
eniging Vitesse ’22 en het oude sta-
tion. Rechts is het kleine torentje
van het voormalige raadhuis te
zien met daarnaast de torens van
de hervormde en de katholieke
kerk.
Castricum-bw 21-03-2005 11:50 Pagina 7
Het eerste stationsgebouw van
Castricum, gebouwd in 1865, werd
in 1969 vervangen door een mo-
derner gebouw. Naast het oude
station stond een kiosk van de
firma Buxtorff waar je snoep, fris-
dranken en ijs kon kopen. Tot in
de jaren zestig werden bij de in-
gang van het station de kaartjes
nog gecontroleerd. Een perron-
kaartje kostte toen 10 cent. Uiterst
rechts op de foto is nog juist het
VVV-kantoor zichtbaar en hele-
maal vooraan, aan de linkerkant,
een hoek van een ijskar van Sier-
kan.
Vanaf het dak van het station is
links het gebouw van de veiling
Ons Belang te zien. Rechts daar-
van, achter een mast, staat aan de
Geversweg de oude telefooncentra-
le van Castricum, sinds 1973 het
historisch informatiecentrum van
de Werkgroep Oud-Castricum.
De nieuwe telefooncentrale aan de
Ruiterweg werd in 1969 in gebruik
genomen.
8 . . . . . . . . . .
Castricum-bw 21-03-2005 11:50 Pagina 8
9. . . . . . . . . .
Aan vier (oud-)inwoners die in de
oorlog een belangrijke rol speelden
in het verzet werd in 1985 een jaar-
boekje van de Werkgroep Oud-
Castricum uitgereikt dat speciaal
gewijd was aan de Tweede Wereld-
oorlog. Van links naar rechts de
heren J. Rozing, G.van Weel, Tj.
van Eik, H. Koelman en de voorzit-
ter van de werkgroep G. van Geen-
huizen. De werkgroep geeft sinds
1978 jaarboekjes uit die, ook bij de
samenstelling van dit fotoboek,
een prachtig naslagwerk vormen.
Castricum-bw 21-03-2005 11:50 Pagina 9
Het nieuwe veilinggebouw werd in
1952 geopend. De omzet was toen
ongeveer 150.000 kisten groenten
en aardbeien per jaar. De tuin-
bouw nam af, onder meer doordat
het dorp zich uitbreidde. De vei-
ling werd daarom in 1967 opgehe-
ven. Later werd in dat gebouw het
kaaspakhuis van Dijkman ge-
vestigd. Ook dat bedrijf heeft zijn
wortels in het agrarisch verleden
van Castricum.
De sixties waren topjaren voor de
popband The Frogs Ltd. Deze
Castricumse band heeft een enor-
me populariteit bereikt. In 1967
verscheen hun eerste single met
het nummer ‘The man on the
cloud’. Op de foto Jean Hanck,
Dave van der Schaaf, Nico de Graaf,
Fiep Holleman en Hein Brandjes.
In 1970 begonnen de leden in een
nieuwe formatie onder naam
‘Head over Heels’ die niet zo door-
brak als hun vorige band. In 1966
en 1967 werden grote popshows
gehouden in het veilinggebouw en
in de toen nieuwe Hovor-hallen
aan de Gasstraat waar hun optre-
dens hoogtepunten waren.
10 . . . . . . . . . .
Castricum-bw 21-03-2005 11:50 Pagina 10
In de jaren vijftig was er nog ge-
noeg activiteit op de veiling aan de
Kramersweg. Helemaal links op de
foto staat de heer Jaap Schut, di-
recteur van de veiling. Er werden
veel verschillende tuinbouwpro-
ducten geveild, maar aardbeien
waren toch de belangrijkste: zowel
voor de binnenlandse markt als, al
vanaf 1900, voor de export naar
vooral Engeland en Duitsland.
11. . . . . . . . . .
Castricum-bw 21-03-2005 11:50 Pagina 11
Castricu
m en
Bakku
m
ISBN 90-5994-083-0
AA U I T G E V E R I J A P R I L I S – Z A L T B O M M E L
Afgewerkt formaat: 224 x 226 x 10 mm. Plaat: Zwart PMS 186
Loek Zonneveld
Niek Kaan
Alsof het gisteren was...
Castricum en Bakkum
in de tweede helft van
de twintigste eeuw
U I J T H O V E N , D O R P E N E N S T E D E NU I J T H O V E N , D O R P E N E N S T E D E N
Aprilis