cau hoi on tap va dap an - 2005

®Ò 1

C©u 1: V¨n hãa häc lµ g×? §èi tîng nghiªn cøu cña V¨n hãa

häc?

- Nªu kh¸i niÖm v¨n hãa häc

V¨n hãa häc lµ khoa häc nghiªn cøu ®êi sèng v¨n hãa x·

héi tõ gãc nh×n ®ång ®¹i vµ lÞch ®¹i, trong hÖ thèng cÊu

tróc chØnh thÓ vµ trong sù t¬ng quan víi çc lÜnh vùc kh¸c

cña ®êi sèng x· héi (kh¸c víi triÕt häc v¨n hãa, x· héi häc v¨n

hãa vµ çc khoa häc kh¸c).

- §èi tîng cña V¨n hãa häc

Nghiªn cøu v¨n hãa ë c¶ hai cÊp ®é ý nghÜa: réng vµ

hÑp.

NghÜa réng: Tæng thÓ çc gi¸ trÞ, s¸ng t¹o cña con ngêi

vµ x· héi ë mäi lÜnh vùc cña cuéc sèng, ®îc tÝch lòy, b¶o tån

vµ ph¸t triÓn trong suèt chiÒu dµi lÞch sö.

NghÜa hÑp: ChØ ®êi sèng tinh thÇn x· héi.

C©u 2: Ph©n tÝch vai trß cña v¨n hãa häc trong ®êi sèng x·

héi.

Vai trß cña V¨n hãa häc ®îc thÓ hiÖn qua çc chøc n¨ng

x· héi cña V¨n hãa häc:

- Chøc n¨ng nhËn thøc cña v¨n hãa häc

+ Cung cÊp tri thøc vÒ çc hiÖn tîng v¨n hãa; vÒ b¶n

chÊt, ®Æc trng, chøc n¨ng, quy luËt ph¸t triÓn cña v¨n hãa;

vÒ mèi quan hÖ gi÷a v¨n hãa víi con ngêi vµ x· héi, lÞch sö.

1

+ §a l¹i nhËn thøc khoa häc vÒ biÖn chøng cña sù

ph¸t triÓn x· héi, trong ®ã v¨n hãa cã vai trß lµ ®éng lùc,

môc tiªu cña ph¸t triÓn x· héi.

+ Cung cÊp tri thøc vÒ ®êi sèng v¨n hãa x· héi, tõ ®ã

gióp con ngêi cã nhËn thøc vµ hµnh ®éng ®óng ®¾n, phï

hîp.

- Chøc n¨ng gi¸o dôc cña v¨n hãa häc

+ X©y dùng cho con ngêi hÖ chuÈn gi¸ trÞ v¨n hãa

®óng ®¾n.

+ Gãp phÇn ®Þnh híng gi¸ trÞ ®èi víi nh©n çch.

+ Gãp phÇn båi dìng, ph¸t triÓn con ngêi víi t çch

chñ thÓ s¸ng t¹o v¨n hãa, chñ thÓ x©y dùng ®êi sèng v¨n

hãa - x· héi.

- Chøc n¨ng thùc tiÔn cña v¨n hãa häc

+ T¹o c¬ së lý luËn cho viÖc dù b¸o çc vÊn ®Ò vÒ

v¨n hãa x· héi, tõ ®ã gãp phÇn vµo çc ho¹t ®éng qu¶n lý çc

qu¸ tr×nh v¨n hãa x· héi.

+ T¹o c¬ së khoa häc cho mäi ho¹t ®éng v¨n hãa.

+ T¹o c¬ së lý luËn cho viÖc ho¹ch ®Þnh çc chÝnh

s¸ch ph¸t triÓn v¨n hãa.

C©u 3: H·y nªu sù vËn dông tri thøc V¨n hãa häc trong nhËn

thøc vµ ho¹t ®éng cña b¶n th©n.

- VËn dông tri thøc V¨n hãa häc trong nhËn thøc çc vÊn

®Ò ®Æt ra tõ thùc tiÔn ®êi sèng vµ ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp

cña b¶n th©n (vÝ dô: ho¹t ®éng gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ).

- VËn dông tri thøc V¨n hãa häc trong lùa chän çch thøc,

ph¬ng ph¸p ho¹t ®éng cña b¶n th©n.

2

C©u 4: ý nghÜa cña sù vËn dông tri thøc V¨n hãa häc ®èi víi

thùc tiÔn ®æi míi ë níc ta hiÖn nay.

- §èi víi viÖc ho¹ch ®Þnh vµ tæ chøc thùc hiÖn ®êng lèi,

chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ níc.

- §èi víi sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n hãa

tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.

Ghi chó: C©u 1 3 ®iÓm; C©u 2 2 ®iÓm; C©u 3: 2

®iÓm; C©u 4 3 ®iÓm.

3

®Ò 2

C©u 1: Kh¸i niÖm "v¨n hãa" trong quan niÖm cña çc nhµ triÕt häc, mü häc.

- Quan niÖm cña çc nhµ triÕt häc, mü häc ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y cæ ®¹i

+ Ph¬ng §«ng cæ ®¹i

V¨n hãa ®îc quan niÖm lµ nh÷ng çi tèt ®Ñp (g¾n liÒn víi néi dung çc ph¹m trï ®¹o ®øc, víi çi ®Ñp cña ®¹o ®øc, nh©n çch con ngêi).

V¨n hãa lµ kÕt qu¶ cña sù s¸ng t¹o cña con ngêi, lµ sù kh¾c phôc tr¹ng th¸i nguyªn th« cña tù nhiªn.

+ Ph¬ng T©y cæ ®¹i

V¨n hãa ®îc quan niÖm lµ "sù gieo trång tinh thÇn", lµ sù n¶y në tri thøc, lµ sù tiÕn bé...

- Quan niÖm cña çc nhµ triÕt häc, mü häc thêi trung cæ vµ phong kiÕn

V¨n hãa g¾n víi t©m linh, tÝn ngìng, niÒm tin t«n gi¸o. V¨n hãa biÓu hiÖn nÐt ®Ñp cña lßng tin cña con ngêi híng vÒ çc lùc lîng siªu nhiªn vµ lµ sù thÓ hiÖn cña thÕ giíi siªu nhiªn.

- Quan niÖm cña çc nhµ triÕt häc, mü häc thêi Phôc hng

V¨n hãa lµ sù biÓu hiÖn çc gi¸ trÞ nh©n v¨n. B¶n chÊt v¨n hãa g¾n liÒn víi çc gi¸ trÞ nh©n v¨n, nh©n ®¹o.

- Quan niÖm cña çc nhµ triÕt häc, mü häc thÕ kû XVII - XVIII (thêi CËn ®¹i)

V¨n hãa g¾n víi "b¶n chÊt ngêi", lµ toµn bé nh÷ng g× do con ngêi s¸ng t¹o ra, ®èi lËp víi tù nhiªn. B¶n chÊt cña v¨n hãa lµ lu«n híng tíi t tëng nh©n ®¹o.

4

- Quan niÖm cña çc nhµ triÕt häc, mü häc Cæ ®iÓn §øc

Kh¸i niÖm v¨n hãa ®îc xem xÐt trong mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a v¨n hãa víi con ngêi vµ cuéc sèng, g¾n víi néi dung cña quan hÖ gi÷a çc ph¹m trï Tù do vµ TÊt yÕu.

- Quan niÖm triÕt häc, mü häc M¸c - Lªnin

Kh¸i niÖm v¨n hãa ®îc x¸c ®Þnh víi çc ý nghÜa

+ Lµ sù biÓu hiÖn cña ph¬ng thøc tån t¹i ngêi.

+ Tæng thÓ çc hÖ thèng gi¸ trÞ do con ngêi s¸ng t¹o

ra trong tÊt c¶ çc lÜnh vùc cña cuéc sèng, ®îc tÝch lòy, duy

trr×, b¶o tån trong suèt chiÒu dµi lÞch sö.

+ Quy ®Þnh vµ thÓ hiÖn b¶n s¾c riªng cña mçi d©n

téc.

C©u 2: Ph©n tÝch vµ lµm râ ®iÓm chung trong quan niÖm

vÒ v¨n hãa cña çc nhµ nghiªn cøu V¨n hãa häc.

- Nªu mét sè híng tiÕp cËn tiªu biÓu:

+ TiÕp cËn x· héi häc

+ TiÕp cËn t©m lý häc

+ TiÕp cËn cña lý thuyÕt th«ng tin vµ gi¸ trÞ häc

+ TiÕp cËn mü häc vµ nghÖ thuËt häc

+ TiÕp cËn d©n téc häc

+ TiÕp cËn sö häc

+ TiÕp cËn triÕt häc

- §iÓm chung cña çc híng tiÕp cËn

§Òu x¸c ®Þnh kh¸i niÖm v¨n hãa ë hai cÊp ®é ý nghÜa:

5

+ NghÜa réng: V¨n hãa lµ sù ph¶n ¸nh vµ thÓ hiÖn mét

çch tæng qu¸t vµ sèng ®éng mäi mÆt cña cuéc sèng cña ç

nh©n vµ céng ®ång, bao gåm tæng thÓ hÖ thèng çc gi¸ trÞ

mµ con ngêi ®· s¸ng t¹o ra trong qu¸ khø còng nh hiÖn t¹i, quy

®Þnh nªn b¶n s¾c riªng cña mçi d©n téc.

+ NghÜa hÑp: V¨n hãa lµ nÒn t¶ng tinh thÇn cña ®êi

sèng x· héi.

- Quan niÖm vÒ "v¨n hãa" theo çch tiÕp cËn triÕt häc M¸c

- Lªnin.

C©u 3: Quan ®iÓm cña b¶n th©n vÒ con ngêi cã v¨n hãa?

- Lµ con ngêi ®îc gi¸o dôc toµn diÖn vÒ nhiÒu mÆt: tri

thøc, trÝ tuÖ, ®¹o ®øc, n¨ng lùc thùc tiÔn, t tuëng, lèi sèng,

çch thøc øng xö víi m«i trêng tù nhiªn, x· héi vµ víi chÝnh

b¶n th©n m×nh.

- Lµ con ngêi tiÕp nhËn ®îc çc gi¸ trÞ v¨n hãa cña x· héi

(truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i) qua gi¸o dôc vµ tù gi¸o dôc.

- Lµ con ngêi chñ ®éng, tÝch cùc gãp phÇn s¸ng t¹o çc

gi¸ trÞ v¨n hãa, gãp phÇn x©y dùng ®êi sèng v¨n hãa - x· héi

(Con ngêi cã v¨n hãa lµ con ngêi víi 3 t çch: lµ s¶n

phÈm cña v¨n hãa, lµ ®¹i biÓu mang çc gi¸ trÞ v¨n hãa vµ lµ

chñ thÓ cña ho¹t ®éng v¨n hãa).

C©u 4: Liªn hÖ tíi quan ®iÓm cña §¶ng ta trong viÖc x¸c

®Þnh kh¸i niÖm v¨n hãa ®îc thÓ hiÖn trong ®êng lèi

x©y dùng ph¸t triÓn kinh tÕ - v¨n hãa - x· héi trong thêi

kú ®æi míi

- Lµ nÒn t¶ng tinh thÇn cña x· héi, võa lµ môc tiªu, võa

lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi (bao gåm

6

mäi ph¬ng diÖn: v¨n häc nghÖ thuËt, gi¸o dôc, khoa häc, t t-

ëng, ®¹o ®øc, lèi sèng...).

- NÒn v¨n hãa mµ chóng ta ®ang x©y dùng lµ nÒn v¨n

hãa tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.

- X©y dùng vµ ph¸t triÓn v¨n hãa lµ sù nghiÖp cña toµn

d©n do §¶ng l·nh ®¹o, trong ®ã ®éi ngò trÝ thøc gi÷ vai trß

quan träng. §©y lµ sù nghiÖp l©u dµi, ®ßi hái ph¶i cã tri thøc

v¨n hãa s©u réng, ý chÝ c¸ch m¹ng vµ sù kiªn tr×, thËn träng.

7

®Ò 3

C©u 1: H·y nªu vµ ph©n tÝch kh¸i niÖm "v¨n hãa". Ph©n biÖt çc kh¸i niÖm "v¨n hãa" víi "v¨n minh", "v¨n hiÕn", "v¨n vËt", "häc vÊn"...

- Nªu kh¸i niÖm v¨n hãa


+ Lµ tæng thÓ çc hÖ thèng gi¸ trÞ do con ngêi s¸ng t¹o ra trong tÊt c¶ çc lÜnh vùc cña cuéc sèng, ®îc tÝch lòy, duy tr×, b¶o tån vµ ph¸t triÓn trong suèt chiÒu dµi lÞch sö.

+ Lµ sù quy ®Þnh vµ thÓ hiÖn b¶n s¾c riªng cña mçi céng ®ång, d©n téc.

- Ph©n tÝch kh¸i niÖm v¨n hãa

Çc khÝa c¹nh:

+ Kh¸i niÖm ®· lµm râ b¶n chÊt x· héi vµ b¶n chÊt nh©n v¨n cña v¨n hãa.

+ Kh¸i niÖm ®· lµm râ nh÷ng tÝnh chÊt, ®Æc trng cña v¨n hãa (tÝnh s¸ng t¹o, tÝnh hÖ thèng, tÝnh lÞch sö, tÝnh kÕ thõa, tÝnh b¶n s¾c...).

+ Kh¸i niÖm ®· lµm râ ph¬ng thøc tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña v¨n hãa.

- Ph©n biÖt kh¸i niÖm "v¨n hãa" víi çc kh¸i niÖm "v¨n minh", "v¨n hiÕn", "v¨n vËt", "häc vÊn"

+ Ph©n biÖt "v¨n hãa" vµ "v¨n minh"

Kh¸c nhau ë tÝnh gi¸ trÞ

Kh¸c nhau ë tÝnh lÞch sö

Kh¸c nhau vÒ ph¬ng thøc tån t¹i

Kh¸c nhau vÒ tÝnh xu híng.

8

+ Ph©n biÖt kh¸i niÖm v¨n hãa víi çc kh¸i niÖm kh¸c

"V¨n hãa" lµ kh¸i niÖm cã néi hµm réng h¬n nhiÒu so víi kh¸i niÖm "häc vÊn". Häc vÊn chØ lµ mét khÝa c¹nh cña v¨n hãa.

"V¨n hiÕn", "V¨n vËt" lµ nh÷ng kh¸i niÖm cïng cÊp ®é ý nghÜa víi "v¨n hãa" (chØ dïng ë ViÖt Nam). "V¨n hiÕn" chØ v¨n hãa tinh thÇn ®îc båi ®¾p qua truyÒn thèng lÞch sö l©u ®êi; "v¨n vËt" chØ v¨n hãa cßn lu gi÷ ®îc qua çc thêi kú lÞch sö cho ®Õn ngµy nay díi d¹ng çc vËt thÓ, chøng tÝch...

C©u 2: H·y lµm râ nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña v¨n hãa.

- §Æc trng vÒ tÝnh nh©n v¨n

+ Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a con ngêi vµ v¨n hãa. Con ngêi lµ chñ thÓ, lµ s¶n phÈm, lµ ®¹i biÓu mang çc gi¸ trÞ v¨n hãa.

+ Gi¸ trÞ nh©n v¨n lµ thùc chÊt cña v¨n hãa. TÝnh nh©n v¨n lµ tiªu chuÈn, thíc ®o ®Ó ®¸nh gi¸, thÈm ®Þnh çc gi¸ trÞ v¨n hãa, ®Ó ph©n biÖt v¨n hãa víi ph¶n v¨n hãa.

- §Æc trng vÒ tÝnh hÖ thèng

+ TÝnh chØnh thÓ toµn vÑn cña v¨n hãa.

+ Ph¬ng thøc g¾n kÕt çc s¶n phÈm, çc ho¹t ®éng v¨n hãa cña ç nh©n víi céng ®ång.

+ Sù liªn kÕt, t¸c ®éng ¶nh hëng, th©m nhËp lÉn nhau gi÷a çc thµnh tè v¨n hãa quy ®Þnh néi dung, diÖn m¹o, søc sèng cña mét nÒn v¨n hãa.

- §Æc trng vÒ tÝnh lÞch sö

+ TÝnh lÞch sö lµ ®Æc trng vÒ ph¬ng thøc tån t¹i, ph¸t triÓn cña v¨n hãa.

9

+ TÝnh lÞch sö t¹o nªn bÒ dµy, chiÒu s©u, b¶n lÜnh, søc sèng néi t¹i cña mét nÒn v¨n hãa.

+ TÝnh lÞch sö t¹o nªn c¬ chÕ tù sµng läc cña v¨n hãa trong giao lu víi çc nÒn v¨n hãa kh¸c.

+ TÝnh lÞch sö t¹o nªn sù phong phó, ®a d¹ng vµ phøc t¹p cña ®êi sèng v¨n hãa.

+ TÝnh lÞch sö ®îc duy tr× b»ng truyÒn thèng v¨n hãa.

- §Æc trng vÒ tÝnh d©n téc

+ VÊn ®Ò b¶n s¾c d©n téc cña v¨n hãa

+ B¶n s¾c d©n téc thÓ hiÖn çch thøc tån t¹i vµ biÓu hiÖn cña mçi nÒn v¨n hãa.

C©u 3: Theo anh (chÞ) cã thÓ dïng kh¸i niÖm "v¨n hãa ®åi

trôy" kh«ng? T¹i sao?

- "V¨n hãa ®åi trôy" lµ çch sö dông kh¸i niÖm sai.

- Thùc chÊt lµ nh÷ng ph¶n v¨n hãa, thÓ hiÖn qua nh÷ng

Ên phÈm ®åi trôy, hoÆc nh÷ng ho¹t ®éng ®åi trôy gi¶ danh

v¨n hãa.

- Lý do: Thùc chÊt v¨n hãa lµ gi¸ trÞ nh©n v¨n. TÊt c¶

nh÷ng ph¶n gi¸ trÞ, kh«ng mang tÝnh nh©n v¨n, ph¶n nh©n

v¨n th× kh«ng ph¶i v¨n hãa.

C©u 4: Tõ ®Æc trng cña v¨n hãa, h·y nãi râ nhËn thøc cña

m×nh vÒ nÒn v¨n hãa ViÖt Nam hiÖn ®¹i mµ §¶ng vµ

nh©n d©n ta ®ang x©y dùng trong sù nghiÖp çch

m¹ng hiÖn nay.

- Lµ nÒn v¨n hãa tiªn tiÕn

- Lµ nÒn v¨n hãa ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc

10

- Lµ nÒn v¨n hãa giµu tÝnh nh©n v¨n, giµu tÝnh nh©n

d©n, tÝnh céng ®ång, thèng nhÊt trong ®a d¹ng, ®îc h×nh

thµnh, båi ®¾p, ph¸t triÓn qua c¸c thêi kú lÞch sö, ®îc duy

tr× b»ng truyÒn thèng v¨n hãa.

- V¨n hãa ®îc coi lµ nÒn t¶ng tinh thÇn x· héi, lµ môc

tiªu vµ lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn x· héi. Trong giai ®o¹n

c¸ch m¹ng hiÖn nay, v¨n hãa lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh trùc

tiÕp vµ tríc hÕt thµnh c«ng cña sù nghiÖp CNH, H§H ®Êt níc.

11

®Ò 4

C©u 1: Ph©n tÝch kh¸i niÖm v¨n hãa.






Çc khÝa c¹nh:

+ Kh¸i niÖm ®· lµm râ b¶n chÊt x· héi vµ b¶n chÊt nh©n v¨n cña v¨n hãa.



C©u 2: Ph©n tÝch nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n cña v¨n hãa.

- Chøc n¨ng nhËn thøc cña v¨n hãa

+ Më mang trÝ tuÖ, sù hiÓu biÕt, nhËn thøc cña con ngêi vÒ çc lÜnh vùc tri thøc.

+ Gióp con ngêi lÜnh héi ®îc vÒ thÕ giíi, vÒ çc gi¸ trÞ mµ d©n téc vµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®îc trong suèt tiÕn tr×nh lÞch sö.

- Chøc n¨ng gi¸o dôc cña v¨n hãa

+ "Sù gieo trång tinh thÇn".

12

+ §Þnh híng gi¸ trÞ x· héi.

+ Båi dìng, ph¸t triÓn nh©n çch mét çch toµn diÖn.

- Chøc n¨ng ®¶m b¶o tÝnh kÕ tôc lÞch sö cña v¨n hãa

+ T¹o nªn dßng ch¶y lÞch sö trong tÝnh kÕ thõa, ph¸t triÓn.

+ Lµ nh©n tè ®¶m b¶o cho lÞch sö diÔn ra mét çch

l«gÝc.

+ Lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a çc thÕ hÖ, çc d©n téc,

quèc gia t¹o nªn tiÕn tr×nh lÞch sö v¨n hãa vµ sù tiÕp xóc,

giao lu gi÷a çc nÒn v¨n hãa.

- Chøc n¨ng thÈm mü cña v¨n hãa

+ §¸p øng, tháa m·n nhu cÇu con ngêi vÒ çi ®Ñp vµ

ho¹t ®éng theo quy luËt cña çi ®Ñp (çi ®Ñp trong ®êi sèng

vµ trong nghÖ thuËt).

+ §a l¹i sù tháa m·n thÈm mü, ®¸p øng nhu cÇu tinh

thÇn, t¹o sù hµi hßa, phong phó cho ®êi sèng tinh thÇn con

ngêi.

- Chøc n¨ng thùc tiÔn cña v¨n hãa

+ §a ra nh÷ng dù b¸o cÇn thiÕt vÒ x· héi gióp ®Þnh

híng cho çc ho¹t ®éng qu¶n lý çc qu¸ tr×nh x· héi.

+ Lµ ®éng lùc, môc tiªu cña ph¸t triÓn x· héi.

C©u 3: Nªu suy nghÜ cña m×nh vÒ ph¬ng híng båi dìng,

ph¸t triÓn nh©n çch cña b¶n th©n

- B»ng gi¸o dôc v¨n hãa (trau dåi mäi lÜnh vùc tri thøc

v¨n hãa).

13

- Tõ m«i trêng v¨n hãa (m«i trêng sèng vµ ho¹t ®éng, m«i

trêng giao tiÕp, m«i trêng gi¸o dôc vµ tiÕp nhËn gi¸o dôc, çc

®iÒu kiÖn, ph¬ng tiÖn sinh ho¹t vËt chÊt vµ tinh thÇn...).

C©u 4: Liªn hÖ vÒ chøc n¨ng cña v¨n hãa trong gi¸o dôc ®¹o

®øc, nh©n çch cho thÕ hÖ trÎ ë níc ta hiÖn nay

- V¨n hãa víi viÖc më mang trÝ tuÖ, ph¸t triÓn n¨ng lùc

s¸ng t¹o ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp CNH, H§H.

- V¨n hãa víi viÖc ®Þnh híng lý tëng XHCN.

- V¨n hãa víi viÖc gi¸o dôc gi¸ trÞ truyÒn thèng ViÖt

Nam.

- V¨n hãa víi viÖc båi dìng t©m hån, t×nh c¶m, t tëng,

®¹o ®øc, lèi sèng, híng tíi mét nh©n çch hµi hßa, toµn diÖn.

14

®Ò 5

C©u 1: Nªu kh¸i niÖm v¨n hãa vµ çc thµnh tè c¬ b¶n trong

cÊu tróc cña v¨n hãa





- Çc thµnh tè c¬ b¶n trong cÊu tróc cña v¨n hãa:

+ Theo h×nh th¸i gi¸ trÞ vµ ph¬ng thøc tån t¹i, gåm:

V¨n hãa vËt thÓ

V¨n hãa phi vËt thÓ

+ Theo çc lÜnh vùc ho¹t ®éng cña ®êi sèng x· héi, gåm:

V¨n hãa trong ho¹t ®éng kinh tÕ (v¨n hãa lao ®éng, v¨n hãa kinh doanh, v¨n hãa tiªu dïng...).

V¨n hãa chÝnh trÞ

V¨n hãa t tëng

V¨n hãa ®¹o ®øc

V¨n hãa lèi sèng, nÕp sèng

V¨n hãa t©m linh, tÝn ngìng

V¨n hãa sinh ho¹t

+ Theo h×nh thøc tæ chøc ®êi sèng céng ®ång, gåm:

V¨n hãa gia ®×nh

15

V¨n hãa n«ng th«n

V¨n hãa lµng x·, vïng miÒn

V¨n hãa d©n téc.

+ Theo tiÕn tr×nh lÞch sö vµ thêi ®¹i

V¨n hãa truyÒn thèng

V¨n hãa hiÖn ®¹i.

C©u 2: Ph©n tÝch b¶n chÊt x· héi cña v¨n hãa.

- V¨n hãa lµ sù ph¶n ¸nh ph¬ng thøc tån t¹i cña con ngêi vµ x· héi

+ V¨n hãa h×nh thµnh trong ®êi sèng hiÖn thùc, tån t¹i trong tÊt c¶ çc lÜnh vùc ho¹t ®éng vµ quan hÖ x· héi cña con ngêi.

+ V¨n hãa ph¶n ¸nh ®êi sèng kinh tÕ, ph¬ng thøc sinh ho¹t vËt chÊt cña x· héi.

+ V¨n hãa ph¶n ¸nh ®êi sèng tinh thÇn cña con ngêi vµ x· héi.

- V¨n hãa lµ tæng hßa çc gi¸ trÞ mµ con ngêi vµ x· héi ®· t¹o ra qua çc qu¸ tr×nh lÞch sö

- V¨n hãa lµ sù ph¶n ¸nh ch©n thùc vµ sinh ®éng sù vËn ®éng, biÕn ®æi, ph¸t triÓn cña x· héi qua çc thêi kú lÞch sö

- V¨n hãa ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, diÖn m¹o cña x· héi (thÓ hiÖn qua tÝnh giai cÊp, tÝnh d©n téc, tÝnh nh©n lo¹i, tÝnh thêi ®¹i cña v¨n hãa).

C©u 3: NhËn diÖn nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña v¨n hãa n«ng th«n ViÖt Nam hiÖn nay

- Ph¶n ¸nh ®êi sèng kinh tÕ, ph¬ng thøc sinh sèng cña ngêi d©n n«ng th«n trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN vµ trong tiÕn tr×nh CNH, H§H.

16

- Ph¶n ¸nh nh÷ng ®Æc ®iÓm sinh ho¹t vËt chÊt vµ tinh thÇn cña x· héi n«ng th«n cæ truyÒn ®îc duy tr× b»ng phong tôc, tËp qu¸n, nÕp sèng... ë n«ng th«n.

C©u 4: Nªu suy nghÜ vÒ b¶n chÊt x· héi cña v¨n hãa trong cÊu tróc nh©n çch cña b¶n th©n

- V¨n hãa vµ nh©n çch; cÊu tróc cña nh©n çch, çc gi¸ trÞ x· héi trong cÊu tróc cña nh©n çch.

- VÊn ®Ò mèi quan hÖ ç nh©n - nh©n çch vµ x· héi; vÞ trÝ cña v¨n hãa trong mèi quan hÖ Êy.

17

®Ò 6

C©u 1: Nªu kh¸i niÖm v¨n hãa vµ lµm râ ý nghÜa cña çc

kh¸i niÖm "v¨n hãa truyÒn thèng" vµ "v¨n hãa hiÖn

®¹i".



+ Lµ tæng thÓ çc hÖ thèng gi¸ trÞ do con ngêi s¸ng

t¹o ra trong tÊt c¶ çc lÜnh vùc cña cuéc sèng, ®îc tÝch lòy,

duy tr×, b¶o tån vµ ph¸t triÓn trong suèt chiÒu dµi lÞch sö.

+ Lµ sù quy ®Þnh vµ thÓ hiÖn b¶n s¾c riªng cña mçi

céng ®ång, d©n téc.

- Çc kh¸i niÖm

+ "V¨n hãa truyÒn thèng": §îc h×nh thµnh tõ trong

lÞch sö, ®îc ch¾t läc, b¶o tån, lu gi÷ vµ ph¸t triÓn qua qu¸

tr×nh lÞch sö, ®îc t¹o thµnh bëi hÖ thèng çc gi¸ trÞ ®îc s¸ng

t¹o ra vµ thõa nhËn phæ biÕn qua çc thêi kú lÞch sö...

+ "V¨n hãa hiÖn ®¹i": Lµ sù kÕ thõa, tiÕp nèi v¨n hãa

truyÒn thèng, lµ sù ph¶n ¸nh ®êi sèng x· héi hiÖn ®¹i, ®îc

kh¼ng ®Þnh bëi çc gi¸ trÞ ®¬ng ®¹i, theo quan ®iÓm

®¸nh gi¸ ®¬ng ®¹i.

C©u 2: Ph©n tÝch b¶n chÊt nh©n v¨n cña v¨n hãa.


- V¨n hãa lµ sù thÓ hiÖn, ph¸t huy, gi¶i phãng nh÷ng

n¨ng lùc b¶n chÊt ngêi (n¨ng lùc nhËn thøc vµ thùc tiÔn, n¨ng

lùc s¸ng t¹o "theo quy luËt cña çi ®Ñp")

- V¨n hãa b¾t nguån tõ thùc tiÔn cuéc sèng cña con ngêi

vµ lµ sù ph¶n ¸nh ph¬ng thøc tån t¹i cña con ngêi vµ x· héi

18

- V¨n hãa lµ sù kÕt tinh nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n (Ch©n -

ThiÖn - Mü lµ hÖ gi¸ trÞ cèt lâi trong v¨n hãa)

- B¶n chÊt cña v¨n hãa ®îc x¸c ®Þnh trong mèi quan hÖ

biÖn chøng cña v¨n hãa víi con ngêi.

+ V¨n hãa lµ s¶n phÈm s¸ng t¹o cña con ngêi, lµ sù

biÓu hiÖn nh÷ng gi¸ trÞ ngêi vµ lµ m«i trêng, ®iÒu kiÖn nu«i

dìng, båi ®¾p, ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ngêi.

+ Con ngêi võa lµ chñ thÓ, võa lµ s¶n phÈm cña v¨n

hãa, l¹i võa lµ ®¹i biÓu mang c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa.

- Gi¸ trÞ nh©n v¨n nãi lªn thùc chÊt cña v¨n hãa, lµ tiªu

chÝ ®Ó ph©n biÖt, t×m ra sù ®èi lËp gi÷a v¨n hãa vµ ph¶n

v¨n hãa.

C©u 3: Suy nghÜ cña anh (chÞ) vÒ tiªu chÝ ®¸nh gi¸ mét x·

héi tiÕn bé

- Mét x· héi ph¸t triÓn lµ x· héi mang l¹i nhiÒu nhÊt lîi Ých

cho con ngêi, v× sù c«ng b»ng, b×nh ®¼ng, h¹nh phóc, tiÕn

bé cña con ngêi, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn hµi hßa toµn

diÖn con ngêi. §ã ®ång thêi lµ mét x· héi cã v¨n hãa cao.

- Mét x· héi tiÕn bé lµ mét x· héi ®îc ph¸t triÓn b»ng

®éng lùc v¨n hãa vµ v× môc tiªu v¨n hãa.

C©u 4: Suy nghÜ cña anh (chÞ) vÒ b¶n chÊt nh©n v¨n trong

v¨n hãa chÝnh trÞ ë níc ta hiÖn nay

B¶n chÊt nh©n v¨n trong v¨n hãa chÝnh trÞ ®îc thÓ

hiÖn:

- Trong quan ®iÓm vµ ®êng lèi chÝnh trÞ: Tinh thÇn

d©n chñ, nh©n v¨n

19

- Trong môc tiªu chÝnh trÞ: V× con ngêi, v× nh©n d©n,

v× hßa b×nh, ®éc lËp d©n téc, tù do, b×nh ®¼ng, h¹nh

phóc vµ tiÕn bé x· héi.

- Trong thÓ chÕ chÝnh trÞ: C¬ chÕ d©n chñ

- Trong c«ng nghÖ chÝnh trÞ: ThÊm nhuÇn yÕu tè v¨n

hãa

- Trong nh©n c¸ch cña nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ: G¾n

víi néi dung ®¹o ®øc XHCN.

20

®Ò 7

C©u 1: Nªu c¬ së lý luËn cña mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a kinh tÕ víi v¨n hãa

- Quan ®iÓm duy vËt lÞch sö vÒ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héi

+ Kh¸i niÖm tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héi

+ Tån t¹i x· héi quyÕt ®Þnh ý thøc x· héi

+ TÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi vµ sù t¸c ®éng trë l¹i cña ý thøc x· héi ®èi víi tån t¹i x· héi.

- Quan ®iÓm duy vËt lÞch sö vÒ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc thîng tÇng

+ Kh¸i niÖm c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc thîng tÇng

+ Sù t¸c ®éng trë l¹i cña kiÕn tróc thîng tÇng víi c¬ së h¹ tÇng vµ tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi cña c¸c yÕu tè trong kiÕn tróc thîng tÇng.

+ V¨n hãa víi ý nghÜa lµ nÒn t¶ng tinh thÇn x· héi, thuéc kiÕn tróc thîng tÇng, t¸c ®éng trë l¹i c¬ së kinh tÕ.

C©u 2: H·y luËn gi¶i vÒ quy luËt t¸c ®éng cña ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi tíi sù ph¸t triÓn cña v¨n hãa.

- Sù quyÕt ®Þnh cña kinh tÕ ®èi víi v¨n hãa

+ C¬ së kinh tÕ - x· héi t¹o tiÒn ®Ò kh¸ch quan cho sù ph¸t triÓn v¨n hãa, ®ång thêi quy ®Þnh néi dung, b¶n chÊt cña mét nÒn v¨n hãa.

+ C¬ së kinh tÕ - x· héi quy ®Þnh tÝnh chÊt, diÖn m¹o cña mét nÒn v¨n hãa.

+ C¬ së kinh tÕ - x· héi quy ®Þnh môc tiªu, xu híng ph¸t triÓn cña v¨n hãa.

21

+ C¬ së kinh tÕ - x· héi ¶nh hëng, chi phèi ®Õn tèc ®é, nhÞp ®é ph¸t triÓn v¨n hãa.

- ¶nh hëng cña chÝnh trÞ tíi v¨n hãa

+ ChÝnh trÞ lµ ph¶n ¸nh cña kinh tÕ. C¬ së kinh tÕ nµo th× chÕ ®é chÝnh trÞ Êy. Cho nªn mèi quan hÖ gi÷a chÝnh trÞ víi v¨n hãa còng lµ sù biÓu hiÖn cña quan hÖ gi÷a c¬ së kinh tÕ víi v¨n hãa.

+ ChÝnh trÞ quy ®Þnh néi dung, ý thøc hÖ cña v¨n hãa.

+ ChÝnh trÞ quy ®Þnh ph¬ng híng ph¸t triÓn cña v¨n hãa.

+ T¹o c¬ së cho sù thóc ®Èy (hoÆc k×m h·m) sù ph¸t triÓn v¨n hãa.

- TÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi vµ t¸c ®éng trë l¹i cña v¨n hãa tíi c¬ së kinh tÕ

- Quy luËt ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu cña v¨n hãa so víi c¬ së kinh tÕ.

C©u 3: Suy nghÜ vÒ sù t¸c ®éng cña ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi tíi t tëng, nÕp sèng v¨n hãa cña b¶n th©n?

- Sù biÕn ®æi cña ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi vµ biÕn ®æi trong suy nghÜ, çch sèng, t©m lý cña b¶n th©n.

- §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi hiÖn nay vµ sù t¸c ®éng tíi t tëng, nhËn thøc (çch nghÜ, quan niÖm sèng, ®Þnh híng gi¸ trÞ...).

- §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi hiÖn nay vµ sù t¸c ®éng tíi nÕp sinh ho¹t, ho¹t ®éng, nhu cÇu, çch thøc tæ chøc cuéc sèng cña b¶n th©n.

C©u 4: Anh (chÞ) nhËn thøc g× vÒ t¸c ®éng cña kinh tÕ thÞ trêng tíi ®êi sèng v¨n hãa x· héi.

22

- T¸c ®éng tÝch cùc:

+ KÝch thÝch sù n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cña con ngêi, t¹o c¬ së hiÖn thùc cho viÖc x¸c lËp quan hÖ d©n chñ, b×nh ®¼ng, hîp t¸c, c¹nh tranh lµnh m¹nh trong ho¹t ®éng vµ quan hÖ cña ç nh©n vµ cña çc tæ chøc x· héi

+ Thay ®æi m¹nh nhu cÇu, lµm cho nhu cÇu ngµy cµng t¨ng, phong phó, ®a d¹ng h¬n, t¹o ®éng lùc trùc tiÕp thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn.

+ Thay ®æi çch nghÜ, nÕp sèng, ph¸ bá dÇn nh÷ng h¹n chÕ trong søc ú cña nh÷ng t©m lý, t tëng cò

+ Thay ®æi quan niÖm gi¸ trÞ, ®Þnh híng, môc tiªu cuéc sèng híng tíi mét x· héi tiÕn bé, v¨n minh, hiÖn ®¹i...

- T¸c ®éng tiªu cùc:

Lµm n¶y sinh nh÷ng hiÖn tîng phøc t¹p (trong t tëng, ®¹o ®øc, lèi sèng cña mét bé phËn d©n c) g¾n víi mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ trêng (yªu cÇu nªu mét çch kh¸i qu¸t vÒ nh÷ng hiÖn tîng phøc t¹p ®ã vµ cã vÝ dô cô thÓ.

23

®Ò 8

C©u 1: Lµm râ thùc chÊt cña kh¸i niÖm "v¨n hãa", "truyÒn thèng v¨n hãa".






C¸c khÝa c¹nh:

+ Kh¸i niÖm ®· lµm râ b¶n chÊt x· héi vµ nh©n v¨n cña v¨n hãa.



- Kh¸i niÖm "truyÒn thèng v¨n hãa"

+ Kh¸i niÖm "truyÒn thèng": Sù chuyÓn giao, trao chuyÒn, tiÕp nèi qua nhiÒu thÕ hÖ.

+ Kh¸i niÖm "truyÒn thèng v¨n hãa": HÖ thèng c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa ®îc tÝch lòy, båi ®¾p vµ ph¸t triÓn qua nhiÒu thÕ hÖ, ®îc b¶o tån, lu gi÷, truyÒn tõ ®êi nµy qua ®êi kh¸c.

C©u 2: Lµm râ quy luËt kÕ thõa trong ph¸t triÓn v¨n hãa.

24

- Kh¸i niÖm "kÕ thõa" vµ kÕ thõa trong ph¸t triÓn v¨n hãa (1 ®iÓm)

- KÕ thõa - mét quy luËt phæ biÕn, tÊt yÕu cña ph¸t triÓn v¨n hãa (2 ®iÓm)

+ TÝnh phæ biÕn cña sù kÕ thõa (diÔn ra ë mäi nÒn v¨n hãa, ë mäi d©n téc vµ trong mäi thêi kú lÞch sö).

+ TÝnh tÊt yÕu cña sù kÕ thõa (lµ sù vËn ®éng néi t¹i tõ çc mèi quan hÖ bªn trong gi÷a çc yÕu tè cña mét nÒn v¨n hãa).

- Thùc chÊt cña sù kÕ thõa v¨n hãa

+ Lµ sù b¶o tån, l÷u gi÷ nh÷ng di s¶n v¨n hãa qu¸

khø vµ s¸ng t¹o nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa míi trong qu¸ tr×nh

ph¸t triÓn v¨n hãa.

+ Lµ qu¸ tr×nh chän läc, phª ph¸n, ph¸t huy vµ ph¸t

triÓn nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa qua çc thêi kú lÞch sö.

+ Lµ sù gi¶i quyÕt mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a çi

míi vµ çi cò, gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i trong ph¸t triÓn

v¨n hãa.

- Çch thøc cña sù kÕ thõa v¨n hãa

+ Çch thøc kÕ thõa cña çc thµnh tùu, gi¸ trÞ v¨n

hãa vËt chÊt vµ v¨n hãa tinh thÇn.

+ Çch thøc kÕ thõa cña çc yÕu tè, thµnh tè v¨n hãa

(víi nh÷ng ®Æc trng riªng).

+ KÕ thõa lu«n ®i liÒn víi s¸ng t¹o vµ ®æi míi.

C©u 3: Quan ®iÓm kÕ thõa cña b¶n th©n trong ho¹t ®éng

gi¸o dôc v¨n hãa cho häc sinh phæ th«ng

25

- NhËn thøc cña b¶n th©n vÒ quan ®iÓm kÕ thõa trong

ho¹t ®éng gi¸o dôc v¨n hãa

- Quan ®iÓm kÕ thõa trong x¸c ®Þnh néi dung, lùa chän

ph¬ng ph¸p, c¸ch thøc tæ chøc ho¹t ®éng gi¸o dôc.

C©u 4: VËn dông quan ®iÓm kÕ thõa, h·y ®Ò xuÊt mét gi¶i

ph¸p x©y dùng ph¸t triÓn ®êi sèng v¨n hãa ë ®Þa ph-

¬ng.

- §Þnh híng quan ®iÓm chung xuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c

kÕ thõa trong v¨n hãa

- §Ò xuÊt gi¶i ph¸p trªn c¬ së thùc tr¹ng, ®Æc ®iÓm,

thÕ m¹nh vµ b¶n s¾c riªng cña ®Þa ph¬ng.

26

®Ò 9

C©u 1: H·y nªu vµ ph©n tÝch kh¸i niÖm "tiÕp xóc vµ giao lu v¨n hãa".

- Kh¸i niÖm

TiÕp xóc vµ giao lu v¨n hãa lµ qu¸ tr×nh gÆp gì, nhËn thøc vµ hiÓu biÕt lÉn nhau, t¸c ®éng ¶nh hëng qua l¹i lÉn nhau, chi phèi lÉn nhau vµ th©m nhËp vµo nhau trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña çc nÒn v¨n hãa.

- Ph©n tÝch kh¸i niÖm

+ TiÕp xóc v¨n hãa: Sù gÆp gì cña çc nÒn v¨n hãa, bao gåm:

GÆp gì chñ ®éng (chñ thÓ v¨n hãa (quèc gia, d©n téc), chñ ®éng giíi thiÖu çc thµnh tùu, gi¸ trÞ, nh÷ng ®Æc s¾c cña nÒn v¨n hãa quèc gia, d©n téc m×nh ra bªn ngoµi, ®ång thêi tÝch cùc t×m hiÓu, nhËn thøc, tiÕp nhËn çc gi¸ trÞ v¨n hãa tõ bªn ngoµi).

GÆp gì thô ®éng (th«ng qua sù ¸p ®Æt, cìng bøc vÒ v¨n hãa, vÝ dô th«ng qua chÝnh s¸ch x©m lîc, ®« hé... cña ngo¹i bang).

+ Giao lu v¨n hãa: Sù th©m nhËp, ¶nh hëng, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, çc gi¸ trÞ tù nhiªn cña nÒn v¨n hãa nµy thÈm thÊu vµ chuyÓn hãa vµo trong çc thµnh tè cña nÒn v¨n hãa kh¸c, lµm biÕn ®æi lÉn nhau vµ thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn.

C©u 2: H·y ph©n tÝch mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a nh©n tè néi sinh vµ nh©n tè ngo¹i sinh trong sù tiÕp xóc vµ giao lu v¨n hãa.

- Kh¸i niÖm tiÕp xóc vµ giao lu v¨n hãa

27

- Thùc chÊt cña tiÕp xóc vµ giao lu v¨n hãa lµ sù t¸c ®éng, ¶nh hëng qua l¹i, chi phèi lÉn nhau gi÷a çc nh©n tè néi sinh vµ ngo¹i sinh trong qu¸ tr×nh trao ®æi gi÷a çc nÒn v¨n hãa (lµ t¸c ®éng biÖn chøng gi÷a çi néi sinh vµ çi ngo¹i sinh)

- Kh¸i niÖm "çi néi sinh" vµ "çi ngo¹i sinh" trong v¨n hãa.

- Sù t¸c ®éng biÖn chøng gi÷a çi néi sinh vµ çi ngo¹i sinh cña nÒn v¨n hãa d©n téc.

+ Çc yÕu tè néi sinh gi÷ vai trß chñ ®¹o, quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc ®Þnh híng møc ®é, ph¹m vi vµ néi dung ¶nh h-ëng cña çc yÕu tè ngo¹i sinh.

+ Çi ngo¹i sinh t¸c ®éng, ¶nh hëng theo híng thóc ®Èy, k×m h·m sù tiÕn triÓn hoÆc lµm biÕn ®æi çc yÕu tè néi sinh.

+ C¬ chÕ biÓu hiÖn sù t¸c ®éng biÖn chøng gi÷a "çi néi sinh" vµ "çi ngo¹i sinh".

+ Qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña mèi quan hÖ gi÷a "çi néi sinh" vµ "çi ngo¹i sinh" trong giao lu v¨n hãa.

DiÔn ra theo tr×nh tù: TiÕp xóc - trao truyÒn - xung ®ét - lùa chän - tiÕp nhËn - ®æi míi.

§©y kh«ng ph¶i lµ mèi quan hÖ tÜnh mµ biÕn ®æi kh«ng ngõng.

C©u 3: Liªn hÖ víi vÊn ®Ò quan hÖ gi÷a çc nh©n tè néi sinh vµ ngo¹i sinh trong giao lu v¨n hãa ë ViÖt Nam hiÖn nay

- Nh©n tè néi sinh:

+ Çc gi¸ trÞ v¨n hãa truyÒn thèng

+ B¶n s¾c v¨n hãa d©n téc

28

+ C¸c thµnh tùu vµ gi¸ trÞ v¨n hãa trong nÒn v¨n hãa ViÖt Nam hiÖn ®¹i.

- Nh©n tè ngo¹i sinh:

+ Tinh hoa v¨n hãa nh©n lo¹i (tiÕp thu mét c¸ch tÝch cùc, tù gi¸c)

+ Nh÷ng dßng v¨n hãa ngo¹i lai (x©m nhËp tiªu cùc, tù ph¸t)

- BiÓu hiÖn cña sù t¸c ®éng gi÷a nh©n tè néi sinh vµ nh©n tè ngo¹i sinh trong ®êi sèng v¨n hãa cña níc ta hiÖn nay

+ T¸c ®éng tÝch cùc.

+ T¸c ®éng tiªu cùc.

C©u 4: Nªu suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ híng kh¾c phôc nh÷ng t¸c ®éng xÊu cña nh÷ng yÕu tè v¨n hãa ngo¹i lai.

- Suy nghÜ vÒ thùc tr¹ng

- §Ò xuÊt gi¶i ph¸p kh¾c phôc.

29

®Ò 10

C©u 1: Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh tiÕp xóc vµ giao lu v¨n hãa.

- Kh¸i niÖm tiÕp xóc vµ giao lu v¨n hãa

- Thùc chÊt cña tiÕp xóc vµ giao lu v¨n hãa

+ Kh¸i niÖm "nh©n tè néi sinh" vµ "nh©n tè ngo¹i sinh" trong v¨n hãa

+ Sù t¸c ®éng biÖn chøng gi÷a nh©n tè néi sinh vµ nh©n tè ngo¹i sinh

Çc yÕu tè néi sinh gi÷ vai trß chñ ®¹o, quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc ®Þnh híng møc ®é, ph¹m vi vµ néi dung ¶nh hëng cña çc yÕu tè ngo¹i sinh.

Çi ngo¹i sinh t¸c ®éng, ¶nh hëng theo híng thóc ®Èy, k×m h·m sù tiÕn triÓn hoÆc lµm biÕn ®æi çc yÕu tè néi sinh.

C©u 2: Lµm râ tÝnh kh¸ch quan phæ biÕn cña quy luËt tiÕp xóc, giao lu v¨n hãa trong sù ph¸t triÓn cña çc nÒn v¨n hãa.

- TiÕp xóc, giao lu v¨n hãa lµ mét quy luËt trong ph¸t triÓn v¨n hãa

- TÝnh kh¸ch quan cña quy luËt

+ Sù tiÕp xóc giao lu lµ hiÖn tîng kh¸ch quan tÊt yÕu cña çc nÒn v¨n hãa v× con ngêi, x· héi trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn tÊt yÕu ph¶i trao ®æi víi nhau vÒ ng«n ng÷, t tëng vµ hµnh ®éng. Quan hÖ gi÷a ç nh©n víi céng ®ång, quan hÖ gi÷a céng ®ång nµy víi céng ®ång kh¸c, quèc gia, d©n téc nµy víi quèc gia, d©n téc kh¸c vÒ tÊt c¶ mäi ph¬ng diÖn lµ quan hÖ thêng xuyªn tÊt yÕu trong tÊt c¶ çc thêi kú cña lÞch sö.

30

+ Liªn hÖ còng tøc lµ vËn ®éng. Liªn hÖ lµ nguyªn nh©n, ®éng lùc cña mäi sù vËn ®éng, ph¸t triÓn. Sù liªn hÖ (giao lu) gi÷a nÒn v¨n hãa nµy víi nÒn v¨n hãa kh¸c lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña mçi nÒn v¨n hãa. Kh«ng cã qu¸ tr×nh giao lu nÒn v¨n hãa sÏ kh« c»n, mÊt søc sèng, kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn.

- TÝnh phæ biÕn cña quy luËt

+ Quy luËt nµy t¸c ®éng ®èi víi tÊt c¶ çc nÒn v¨n hãa ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y, xa vµ nay.

+ Chøng minh tÝnh phæ biÕn cña quy luËt b»ng thùc

tÕ tiÕp xóc, giao lu gi÷a çc nÒn v¨n hãa tiªu biÓu trªn thÕ

giíi vµ ë ViÖt Nam.

C©u 3: Liªn hÖ tíi vÊn ®Ò tÝnh tÊt yÕu cña sù tiÕp xóc, giao

lu v¨n hãa ë níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay vµ trong

thêi ®¹i ngµy nay.

- Xu thÕ thêi ®¹i ®Æt ra yªu cÇu tÊt yÕu ph¶i cã sù tiÕp

xóc giao lu v¨n hãa

- Yªu cÇu kh¸ch quan cña sù nghiÖp CNH, H§H ë níc ta

- Yªu cÇu kh¸ch quan cña sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t

triÓn v¨n hãa ViÖt Nam hiÖn ®¹i.

C©u 4: Nªu suy nghÜ vÒ tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n ®èi víi

sù tiÕp xóc vµ giao lu v¨n hãa hiÖn nay.

- Tr¸ch nhiÖm g×n gi÷, cñng cè çc gi¸ trÞ v¨n hãa

truyÒn thèng, tiÕp thu nh÷ng tinh hoa v¨n hãa nh©n lo¹i, lo¹i

trõ nh÷ng t¸c ®éng xÊu, tiªu cùc cña çc ph¶n v¨n hãa

(th«ng qua ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp cña b¶n th©n, qua çc

tæ chøc x· héi vµ sinh ho¹t céng ®ång)

31

§Ò 11

C©u 1: Nªu quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn x· héi ®îc thÕ giíi chÊp

nhËn phæ biÕn nhÊt hiÖn nay.

- Ph¸t triÓn ph¶i diÔn ra toµn diÖn trªn tÊt c¶ çc lÜnh

vùc cña ®êi sèng x· héi nh mét chØnh thÓ c©n ®èi, hµi hßa.

- Ph¸t triÓn kh«ng ph¶i chØ t¹o ra sù t¨ng trëng kinh tÕ

mµ trªn hÕt lµ v× tiÕn bé x· héi vµ h¹nh phóc cña con ngêi.

- Ph¸t triÓn ph¶i b»ng ®éng lùc v¨n hãa vµ nh»m môc

tiªu v¨n hãa, lµ sù ph¸t triÓn theo híng bÒn v÷ng nh©n v¨n,

t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho sù ph¸t triÓn vµ hoµn

thiÖn con ngêi vµ b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i, kh«ng ph¶i chØ

cho thÕ hÖ h«m nay mµ cho c¶ mai sau.

C©u 2: Ph©n tÝch vai trß cña v¨n hãa ®èi víi sù ph¸t triÓn

kinh tÕ - x· héi.

- Kh¸i niÖm v¨n hãa

- V¨n hãa lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi

+ V¨n hãa lµ nguån lùc néi sinh cña ph¸t triÓn kinh tÕ

- x· héi. Nguån lùc néi sinh ®ã ®îc t¹o thµnh tõ søc m¹nh

tæng hîp cña nhiÒu yÕu tè v¨n hãa: tri thøc khoa häc, tiÕn bé

kü thuËt, c«ng nghÖ qu¶n lý, tr×nh ®é, kinh nghiÖm vËn

hµnh nÒn s¶n xuÊt x· héi, çc gi¸ trÞ ®¹o ®øc, tinh thÇn

truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i... TÊt c¶ ®îc héi tô l¹i trong con ng-

êi víi t çch lµ chñ thÓ cña çc ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi.

+ Nãi v¨n hãa lµ nãi tíi con ngêi. Nãi vai trß cña v¨n

hãa lµ nãi tíi vai trß cña nguån lùc con ngêi trong ph¸t triÓn kinh

tÕ - x· héi. BiÓu hiÖn cô thÓ ë:

33

Vai trß cña tri thøc, cña tiÒm n¨ng trÝ tuÖ, n¨ng

lùc s¸ng t¹o cña con ngêi (g¾n víi vai trß cña v¨n hãa - gi¸o

dôc, khoa häc - c«ng nghÖ lµ nh÷ng thµnh tè c¬ b¶n trong

v¨n hãa) t¹o ®éng lùc vËt chÊt cho ph¸t triÓn kinh tÕ.

Vai trß cña çc hÖ gi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn thèng vµ

hiÖn ®¹i t¹o ®éng lùc tinh thÇn cho con ngêi tham gia vµo thóc

®Èy çc ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi.

- V¨n hãa lµ môc tiªu cña ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi

+ V¨n hãa lµ çi ®Ých v¬n tíi cña ph¸t triÓn kinh tÕ -

x· héi. Ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng ph¶i v× kinh tÕ mµ v× nh÷ng

chØ tiªu, môc tiªu g¾n víi çc gi¸ trÞ nh©n b¶n: t¹o ra nh÷ng

®iÒu kiÖn nh»m ®¸p øng tèt h¬n cuéc sèng vËt chÊt vµ tinh

thÇn cña con ngêi, t¹o kh¶ n¨ng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn, tiÕn

bé cña con ngêi vµ x· héi.

+ V¨n hãa x¸c ®Þnh çc môc tiªu nh©n v¨n cho ho¹t

®éng kinh tÕ.

- V¨n hãa lµ "hÖ ®iÒu tiÕt" cña ph¸t triÓn kinh tÕ.

C©u 3: Liªn hÖ quan ®iÓm cña §¶ng ta trong viÖc x¸c ®Þnh

vai trß cña v¨n hãa víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.

- Quan ®iÓm cña §¶ng vÒ vÞ trÝ, vai trß cña v¨n hãa

trong ®êi sèng x· héi nãi chung (v¨n hãa lµ nÒn t¶ng tinh

thÇn cña x· héi).

- Quan ®iÓm cña §¶ng vÒ vai trß cña v¨n hãa víi sù ph¸t

triÓn kinh tÕ - x· héi.

C©u 4: Theo anh (chÞ) nh©n tè nµo quyÕt ®Þnh thµnh c«ng

cña sù nghiÖp CNH, H§H ë níc ta hiÖn nay.

- Nh©n tè v¨n hãa

34

- Cô thÓ: Vai trß cña tri thøc khoa häc, cña ®êng lèi

chÝnh trÞ ®óng ®¾n; cña nh÷ng tinh hoa v¨n hãa d©n téc

vµ nh©n lo¹i, cña ph¸p luËt, ®¹o ®øc, v¨n häc, nghÖ thuËt,

cña gi¸o dôc vµ ®µo t¹o... TÊt c¶ c¸c yÕu tè ®ã ®îc kÕt tinh

l¹i trong nh©n tè con ngêi - ®éng lùc vËt chÊt cña x· héi -

®éng lùc cña sù ph¸t triÓn x· héi.

35

®Ò 12

C©u 1: B¶n s¾c v¨n hãa d©n téc lµ g×? Nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n nµo tham gia vµo viÖc h×nh thµnh b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc.

Lµm râ kh¸i niÖm "b¶n s¾c v¨n hãa" vµ "b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc":

- Kh¸i niÖm "b¶n s¾c v¨n hãa": Lµ s¾c th¸i gèc, ®Æc trng riªng kh«ng thÓ trén lÉn tõ trong céi nguån cña mét nÒn v¨n hãa, ®îc t¹o nªn bëi nh÷ng yÕu tè, ®Æc ®iÓm quy ®Þnh tÝnh chÊt, diÖn m¹o riªng, ®éc ®¸o cña mçi nÒn v¨n hãa.

- Kh¸i niÖm "b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc": Lµ ®Æc ®iÓm, diÖn m¹o, s¾c th¸i riªng cña nÒn v¨n hãa d©n téc, ®îc t¹o thµnh bëi tæng hßa, nh÷ng yÕu tè bªn trong nÒn v¨n hãa g¾n liÒn víi lÞch sö cña d©n téc, lµm cho nÒn v¨n hãa cña d©n téc nµy kh¸c víi nÒn v¨n hãa cña d©n téc kh¸c.

C©u 2: Nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n nµo tham gia vµo viÖc h×nh thµnh b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc.

- Ph¬ng thøc sinh ho¹t vËt chÊt (®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt, c¸ch thøc tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm cña mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, c¬ së kinh tÕ - x· héi...).

- §Æc ®iÓm cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn, hoµn c¶nh ®Þa lý vµ mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi thiªn nhiªn.

- §Æc ®iÓm cña m«i trêng x· héi.

- §Æc ®iÓm cña t duy

- C¸c gi¸ trÞ c¬ b¶n, cèt lâi trong ®êi sèng tinh thÇn cña d©n téc, mang tÝnh æn ®Þnh, bÒn v÷ng ®îc duy tr×, b¶o tån trong lÞch sö.

- Sù tiÕp thu cã chän läc trong giao lu v¨n hãa.

36

C©u 3: Nªu suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ ý nghÜa cña yÕu tè b¶n s¾c trong mét nÒn v¨n hãa.

- BiÓu hiÖn t©m hån, ®¹o lý, cèt çch, søc sèng néi t¹i cña mét d©n téc, gióp d©n téc trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn lu«n gi÷ ®îc tÝnh ®éc lËp, thèng nhÊt, nhÊt qu¸n cña m×nh.

- T¹o nªn diÖn m¹o, b¶n lÜnh, søc sèng cña mét nÒn v¨n

hãa.

- T¹o t©m thÕ cho nÒn v¨n hãa cña mét d©n téc cã thÓ

tiÕp xóc, giao lu, ®èi tho¹i b×nh ®¼ng víi çc nÒn v¨n hãa

kh¸c.

C©u 4: Nªu ý nghÜa cña b¶n s¾c v¨n hãa ViÖt Nam trong xu

thÕ héi nhËp, quèc tÕ hãa, toµn cÇu hãa cña thêi ®¹i

ngµy nay.

- Lµ "c¨n cíc d©n téc" ®Ó ViÖt Nam tham dù vµo xu

thÕ chung cña v¨n hãa nh©n lo¹i.

- Lµ ®iÒu kiÖn ®Ó "héi nhËp" mµ kh«ng "hßa tan".

- Lµ ®iÒu kiÖn ®Ó gi÷ ®îc tÝnh ®éc lËp, tù chñ, chñ

®éng trong ®èi tho¹i, giao lu b×nh ®¼ng víi çc nÒn v¨n hãa

kh¸c.

- Lµ c¬ së ®Ó tiÕp nhËn, th©u th¸i nh÷ng tinh hoa v¨n

hãa nh©n lo¹i.

37

®Ò 13

C©u 1: Nªu kh¸i niÖm "b¶n s¾c v¨n hãa" vµ "b¶n s¾c v¨n hãa

ViÖt Nam".

- Kh¸i niÖm "b¶n s¾c v¨n hãa": Lµ s¾c th¸i gèc, ®Æc

trng riªng kh«ng thÓ trén lÉn tõ trong céi nguån cña mét nÒn

v¨n hãa, ®îc t¹o nªn bëi nh÷ng yÕu tè, ®Æc ®iÓm quy ®Þnh

tÝnh chÊt, diÖn m¹o riªng, ®éc ®¸o cña mçi nÒn

v¨n hãa.

- Kh¸i niÖm "b¶n s¾c v¨n hãa ViÖt Nam": Lµ ®Æc

®iÓm, diÖn m¹o, s¾c th¸i riªng cña nÒn v¨n hãa ViÖt Nam,

ph¶n ¸nh çch thøc sinh sèng, t©m hån vµ ®¹o lý cña ngêi

ViÖt Nam ®îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh lÞch sö, ph©n biÖt

víi çc nÒn v¨n hãa cña çc níc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ

giíi.

C©u 2: Lµm râ çc yÕu tè thÓ hiÖn b¶n s¾c d©n téc trong

v¨n hãa ViÖt Nam.

- Mét nÒn v¨n hãa thÓ hiÖn ®Ëm nÐt tinh thÇn ®éc lËp

tù cêng vµ truyÒn thèng yªu níc, bÊt khuÊt chèng ngo¹i x©m.

- Mét nÒn v¨n hãa thÓ hiÖn truyÒn thèng nh©n ¸i vµ

tinh thÇn nh©n ®¹o chñ nghÜa xuyªn suèt qu¸ tr×nh h×nh

thµnh vµ ph¸t triÓn.

- Mét nÒn v¨n hãa lu«n lÊy sù khoan dung vµ hßa ®ång

lµm c¬ së ®Ó xem xÐt nh÷ng hiÖn tîng tù nhiªn, x· héi, con

ngêi vµ ®Ó ®Ò ra çc gi¶i ph¸p s¸ng t¹o v¨n hãa.

- Mét nÒn v¨n hãa giµu tÝnh nh©n d©n, tÝnh céng

®ång.

38

- Mét nÒn v¨n hãa "më" trong kh«ng gian, trong thêi

gian vµ biÕn ®æi theo qu¸ tr×nh lÞch sö - x· héi.

C©u 3: Nªu suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ ý nghÜa cña b¶n s¾c

v¨n hãa d©n téc ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp vµ

giao lu v¨n hãa hiÖn nay?

- Lµ "c¨n cíc d©n téc" ®Ó ViÖt Nam tham dù vµo xu

thÕ chung cña v¨n hãa nh©n lo¹i.

- Lµ ®iÒu kiÖn ®Ó "héi nhËp" mµ kh«ng "hßa tan".

- Lµ ®iÒu kiÖn ®Ó gi÷ ®îc tÝnh ®éc lËp, tù chñ, chñ

®éng trong ®èi tho¹i, giao lu b×nh ®¼ng víi c¸c nÒn v¨n hãa

kh¸c.

- Lµ c¬ së ®Ó tiÕp nhËn, th©u th¸i nh÷ng tinh hoa v¨n

hãa nh©n lo¹i.

C©u 4: NhËn thøc vÒ tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n ®èi víi viÖc

gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc.

- Häc tËp, n©ng cao nhËn thøc cña b¶n th©n vÒ b¶n

s¾c v¨n hãa d©n téc

- Th¸i ®é vµ hµnh ®éng cña b¶n th©n nh»m g×n gi÷ vµ

ph¸t huy b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc.

39

®Ò 14

C©u 1: H·y tr×nh bµy nh÷ng nÐt t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt gi÷a hai nÒn v¨n hãa ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y.

- Sù t¬ng ®ång:

+ T¬ng ®ång vÒ b¶n chÊt x· héi.

+ T¬ng ®ång vÒ gi¸ trÞ nh©n b¶n cña çc nÒn v¨n hãa.

+ T¬ng ®ång vÒ néi dung lÞch sö, thêi ®¹i ®îc ph¶n ¸nh trong v¨n hãa.

- Sù kh¸c biÖt gi÷a hai nÒn v¨n hãa ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y:

+ Kh¸c biÖt vÒ con ngêi vµ quan niÖm vÒ con ngêi.

+ Kh¸c biÖt vÒ mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi tù nhiªn.

+ Kh¸c biÖt vÒ mèi quan hÖ gi÷a ç nh©n vµ x· héi.

+ Kh¸c biÖt vÒ t duy.

+ Kh¸c biÖt vÒ lèi sèng vµ triÕt lý sèng.

+ Kh¸c biÖt çch thøc tæ chøc ®êi sèng x· héi vµ ph¸t triÓn x· héi.

+ Kh¸c biÖt vÒ ®Æc trng t©m lý, ý thøc.

C©u 2: Ph©n tÝch nguyªn nh©n cña sù t¬ng ®ång vµ lý do cña sù ®èi lËp gi÷a hai nÒn v¨n hãa ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y.

- Nguyªn nh©n cña sù t¬ng ®ång

+ B¶n chÊt chung cña v¨n hãa.

40

+ C¬ së kinh tÕ (sù t¬ng ®ång mang tÝnh thêi ®¹i cña c¬ së kinh tÕ quy ®Þnh nªn nh÷ng t¬ng ®ång trong sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn v¨n hãa).

+ Sù tiÕp xóc, giao lu v¨n hãa.

- Lý do cña sù ®èi lËp

+ Sù kh¸c biÖt vÒ tù nhiªn, x· héi, lÞch sö.

+ Sù kh¸c biÖt vÒ ph¬ng thøc s¶n xuÊt (ph¬ng thøc s¶n xuÊt Ch©u ¸ víi nh÷ng ®Æc trng riªng cña nã kh¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt ph¬ng T©y).

+ Chñ yÕu lµ do ®èi lËp vÒ lîi Ých do sù tiÕp xóc bÊt b×nh ®¼ng gi÷a chñ nghÜa thùc d©n ph¬ng T©y vµ chñ nghÜa d©n téc ph¬ng §«ng trong lÞch sö.

C©u 3: Liªn hÖ vÒ vÊn ®Ò kh¾c phôc sù ®èi lËp §«ng - T©y

trong giao lu v¨n hãa hiÖn nay.

- Nh÷ng c¶n trë:

+ Sù kh¸c biÖt vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ, s¾c téc, t«n

gi¸o, gi÷a çc d©n téc ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y

+ Th¸i ®é kú thÞ v¨n hãa ph¬ng §«ng trong lÞch sö

+ TÝnh chÊt TBCN trong toµn cÇu hãa.

- Nh÷ng thuËn lîi:

+ Yªu cÇu kh¸ch quan cña mçi d©n téc trong qu¸

tr×nh ph¸t triÓn

+ Xu thÕ cña thêi ®¹i vµ tiÕng nãi chung cña çc

quèc gia, d©n téc

+ Sù ®Æc s¾c, thÕ m¹nh vèn cã cña çc nÒn v¨n hãa

®îc thÓ hiÖn trong giao lu

+ Ph¬ng tiÖn vµ ®iÒu kiÖn cña x· héi hiÖn ®¹i.

41

C©u 4: Suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ sù tiÕp nhËn çc gi¸ trÞ

v¨n hãa ph¬ng T©y ë níc ta hiÖn nay.

- Ph¬ng híng tiÕp nhËn: TiÕp nhËn tinh hoa, lo¹i bá

nh÷ng g× kh«ng phï hîp.

- Néi dung tiÕp nhËn: TiÕp nhËn toµn diÖn nh÷ng gi¸ trÞ

v¨n hãa tiÕn bé phï hîp víi ViÖt Nam trªn tÊt c¶ çc lÜnh vùc:

khoa häc tù nhiªn, khoa häc x· héi, khoa häc vµ c«ng nghÖ

qu¶n lý kinh tÕ vµ x· héi, çc gi¸ trÞ v¨n häc nghÖ thuËt, y

häc, gi¸o dôc, ph¸p luËt...

- Çch thøc tiÕp nhËn: Gi¶i quyÕt mèi quan hÖ biÖn

chøng gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i, d©n téc vµ nh©n lo¹i

trong thêi ®¹i ngµy nay.

42

®Ò 15

C©u 1: Nªu kh¸i niÖm "héi nhËp", "héi nhËp v¨n hãa" vµ nh÷ng néi dung chñ yÕu cña héi nhËp v¨n hãa.

- "Héi nhËp": Lµ sù gÆp gì, tiÕp xóc, cïng hßa vµo dßng ch¶y chung, cïng híng tíi nh÷ng môc tiªu chung.

- "Héi nhËp v¨n hãa": Lµ qu¸ tr×nh tiÕp xóc, trao ®æi, häc tËp lÉn nhau, bæ sung cho nhau gi÷a çc nÒn v¨n hãa, qua ®ã çc nÒn v¨n hãa ngµy cµng xÝch l¹i gÇn nhau, ngµy cµng cã nhiÒu ®iÓm gÆp gì chung vµ cïng híng tíi nh÷ng gi¸ trÞ nh©n b¶n chung cña toµn nh©n lo¹i.

- Néi dung chñ yÕu cña héi nhËp v¨n hãa

+ Më cöa ®Ó tiÕp nhËn nh÷ng gi¸ trÞ, thµnh tùu v¨n hãa tõ bªn ngoµi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt, tiªn tiÕn nhÊt cña thêi ®¹i mµ con ngêi ®· ®¹t ®îc trªn ph¹m vi thÕ giíi.

+ Bæ sung nh÷ng çi tréi ë nÒn v¨n hãa kh¸c vµo bªn trong nÒn v¨n hãa d©n téc, ®Ó kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm cña chÝnh m×nh, ®ång thêi ph¸t huy nh÷ng ®iÓm u tó, më réng ¶nh hëng cña m×nh ra bªn ngoµi, qua ®ã bæ sung cho nhau, thóc ®Èy lÉn nhau trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cïng híng tíi nh÷ng gi¸ trÞ chung cña nh©n lo¹i vµ thêi ®¹i.

+ Héi nhËp v¨n hãa diÔn ra toµn diÖn ë tÊt c¶ çc lÜnh vùc cña v¨n hãa vËt chÊt vµ v¨n hãa tinh thÇn.

C©u 2: Ph©n tÝch nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cña vÊn ®Ò héi nhËp v¨n hãa trong thêi ®¹i ngµy nay.

- Nh÷ng c¬ héi cña vÊn ®Ò héi nhËp v¨n hãa

+ Xu thÕ ph¸t triÓn chung cña d©n téc vµ thêi ®¹i.

43

+ §iÓm t¬ng ®ång trong t©m thÕ chung cña çc d©n téc tham gia vµo héi nhËp.

+ Sù bïng næ cña th«ng tin trong mét thêi ®¹i cã nhiÒu u thÕ vÒ ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i cho sù trao truyÒn, tiÕp nhËn, xö lý th«ng tin.

+ NhËn thøc cña çc giíi l·nh ®¹o, ho¹ch ®Þnh chÝnh

s¸ch vµ cña nh©n lo¹i tiÕn bé vÒ triÕt lý tån t¹i vµ ph¸t triÓn

theo híng bÒn v÷ng nh©n v¨n cña con ngêi vµ x· héi trong

thêi ®¹i ngµy nay.

- Nh÷ng th¸ch thøc

+ T¸c ®éng mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ trêng vµ tiÕn

tr×nh CNH, H§H.

+ T¸c ®éng tiªu cùc cña tÝnh chÊt TBCN trong toµn

cÇu hãa (tÝnh chÊt bÊt b×nh ®¼ng trong giao lu nghiªng vÒ

sù ¸p ®¶o, ¸p ®Æt cña çc níc TBCN ph¸t triÓn ®èi víi çc níc

kh¸c, chÝnh s¸ch b¸ quyÒn níc lín).

+ Nh÷ng ®èi lËp vÒ hÖ t tëng chÝnh trÞ, nh÷ng kú

thÞ, s¾c téc, chñng téc, t«n gi¸o...

+ Nghiªm träng nhÊt lµ nguy c¬ ®ång nhÊt hãa çc

hÖ thèng gi¸ trÞ, chuÈn mùc, mÊt b¶n s¾c.

- Nªu ý nghÜa cña vÊn ®Ò trªn ®èi víi viÖc nhËn thøc

vÒ giao lu, héi nhËp v¨n hãa ë ViÖt Nam hiÖn nay

C©u 3: Nguyªn t¾c héi nhËp v¨n hãa trong viÖc thùc hiÖn

giao lu v¨n hãa gi÷a çc d©n téc trªn thÕ giíi hiÖn nay.

Çc nguyªn t¾c héi nhËp v¨n hãa

- Héi nhËp mµ kh«ng hßa tan

+ Gi÷ g×n, ph¸t huy b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc.

44

+ TiÕp nhËn nh÷ng tinh hoa v¨n hãa thÕ giíi, bæ

sung thªm çc gi¸ trÞ, thµnh tùu v¨n hãa cña nh©n lo¹i vµ thêi

®¹i mµ kh«ng ®Ó mÊt m×nh.

- §èi tho¹i v¨n hãa mét çch b×nh ®¼ng

+ Ph¸t huy nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång, t×m ra tiÕng

nãi chung, ®ång thêi t«n träng sù kh¸c biÖt cña çc nÒn v¨n

hãa kh¸c. Qua ®ã häc tËp, tiÕp thu çi hay, çi ®Ñp trong sù

phong phó ®a d¹ng cña çc nÒn v¨n hãa lµm giµu thªm cho

nÒn v¨n hãa d©n téc. (Tinh thÇn khoan dung v¨n hãa).

+ Kh«ng cã sù kú thÞ v¨n hãa.

- T«n träng tÝnh ®éc lËp v¨n hãa cña çc d©n téc kh¸c

- T«n träng c«ng íc chung vÒ v¨n hãa

C«ng íc chung ®ã ®Ó x©y dùng trªn c¬ së híng tíi gi¸

trÞ chung cña c¶ nh©n lo¹i tiÕn bé vÒ tù do, hßa b×nh, h÷u

nghÞ ®éc lËp d©n téc, b×nh ®¼ng, cïng tån t¹i vµ ph¸t

triÓn.

C©u 4: NhËn thøc cña anh (chÞ) vÒ vÊn ®Ò giao lu, héi nhËp

v¨n hãa ë ViÖt Nam hiÖn nay.

- §Ò xuÊt biÖn ph¸p ®Ó tËn dông çc c¬ héi vµ vît qua

th¸ch thøc trong qu¸ tr×nh héi nhËp

- TÝch cùc chñ ®éng tiÕp thu nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa

trong giao lu, héi nhËp, trªn c¬ së g×n gi÷, ph¸t huy b¶n s¾c

v¨n hãa d©n téc

- Giíi thiÖu nh÷ng ®Æc s¾c trong nÒn v¨n hãa ViÖt

Nam, t¹o sù hiÓu biÕt, häc hái lÉn nhau.

45

cau hoi on tap va dap an - 2005

Documents