caÁu taÏo nguyeÂn tÖÛ - phuongtrinhhoahoc.com · 11. caÁu truÙc electron trong nguyeÂn t...

BAØI TAÄP Lôùp 10

trang 1

CAÁU TAÏO NGUYEÂN TÖÛ

1. CAÁU TAÏO NGUYEÂN TÖÛ

Nguyeân töû ñöôïc caáu taïo bôûi hai phaàn : voû vaø haït nhaân. 1. VOÛ NGUYEÂN TÖÛ Goàm caùc haït electron (e) Moãi haït electron coù: - Ñieän tích laø : –1,6 x 10-19 (c) hay 1- - Khoái löôïng laø : 9,1x10-28 (g) hay 0,55x10-3 ñvC 2. HAÏT NHAÂN NGUYEÂN TÖÛ Goàm caùc haït proton (p) vaø nôtron (n). Moãi haït proton coù: - Ñieän tích +1,6 x 10-19 (c) hay 1+ - Khoái löôïng laø :1,67x10-24 (g) hay 1 ñvC Moãi haït nôtron coù : - Ñieän tích baèng khoâng. - Khoái löôïng laø :1,67x10-24 (g) hay 1 ñvC 3. KHOÁI LÖÔÏNG NGUYEÂN TÖÛ laø toång khoái löôïng caùc haït electron , proton , nôtron. Nhöng vì khoái löôïng electron quaù beù do ñoù khoái löôïng nguyeân töû ñöôïc xem nhö laø khoái löôïng cuûa proton vaø nôtron. 4. ÑIEÄN TÍCH HAÏT NHAÂN (Z+) laø ñieän tích döông cuûa toång caùc proton Ñieän tích haït nhaân (Z+) = Soá proton 5. SOÁ KHOÁI (A) laø toång soá proton vaø soá nôtron A = Z + N. A laø soá khoái, Z laø soá proton, N laø soá nôtron

Löu Huyønh Vaïn Long Email: [email protected]

0986.616.225


trang 2

6. NGUYEÂN TOÁ HOÙA HOÏC laø taäp hôïp nhöõng nguyeân töû coù cuøng ñieän tích haït nhaân. 8. SOÁ HIEÄU NGUYEÂN TÖÛ (Z) laø giaù trò ñaëc tröng cho nguyeân toá hoùa hoïc vì: Soá hieäu nguyeân töû (Z) = ÑTHN = Soá proton = Soá electron


trang 3

9. KYÙ HIEÄU NGUYEÂN TÖÛ Duøng ñeå dieãn ñaït nguyeân töû vôùi ñaày ñuû caùc chæ daãn .

XAZ X laø kyù hieäu hoùa hoïc cuûa nguyeân toá Z laø soá hieäu nguyeân töû A laø soá khoái 10. ÑOÀNG VÒ laø taäp hôïp nhöõng nguyeân töû coù cuøng soá proton, khaùc soá nôtron. 11. CAÁU TRUÙC ELECTRON TRONG NGUYEÂN TÖÛ trong nguyeân töû caùc electron chuyeån ñoäng khoâng theo moät quyõ ñaïo xaùc ñònh naøo vôùi vaän toác cöïc kyø lôùn taïo thaønh maây electron ôû xung quanh haït nhaân.

Trong ñoù moãi electron coù möùc naêng löôïng töông öùng. Caùc electron coù möùc naêng löôïng gaàn baèng nhau taïo thaønh lôùp electron (töông öùng vôùi soá n, hieän nay coù 7 lôùp, ñaùnh soá : n = 1 ñeán 7 hay töø K ñeán Q). Caùc electron coù möùc naêng löôïng baèng nhau ñöôïc xeáp vaøo moät phaân lôùp ( coù nhieàu phaân lôùp vaø ñöôïc kyù hieäu s, p, d, f…) Trong nguyeân töû caùc electron chieám caùc möùc naêng löôïng töø thaáp ñeán cao theo daõy: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s …

Ñeå nhôù ta duøng quy taéc Klechkowsky 1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s 4p 4d 4f 5s 5p 5d 5f… 6s 6p 6d 6f… 7s 7p 7d 7f… Khi saép xeáp caùc electron vaøo theo qui taéc treân ta coù caáu hình electron trong nguyeân töû (theo möùc naêng löôïng taêng daàn), neáu saép theo lôùp e ta coù caáu truùc electron.


trang 4

VD : Vieát caáu hình electron cuûa caùc nguyeân toá :

K(Z=19): 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 881

2K 2)8)8)1

Br(Z=25) 1s2 2s2 3p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p5

187

28Br

2)8)18)7 Vaäy caáu hình e cuûa Br laø 1s2 2s2 3p6 3s2 3p6 3d104s2 4p5

Khi saép xeáp caùc electron vaøo caùc obitan thì ta tuaân theo qui taéc Hund “Trong cuøng phaân lôùp caùc electron ñöôïc phaân boá treân caùc obitan sao cho soá electron ñoäc thaân laø toá ña” VD : O (Z = 8) 1s2 2s2 3p4 Töø caáu truùc electron, coù theå tính soá electron lôùp ngoaøi cuøng töø ñoù coù theå bieát ñöôïc ñaëc ñieåm cô baûn cuûa caùc nguyeân töû: Lôùp ngoaøi cuøng coù toái ña 8 e, nguyeân töû coù 8e ôû lôùp ngoaøi cuøng ñeàu raát beàn vöõng ñoù laø caùc khí hieám ( rieâng khí hieám Heli chæ coù 2e ôû lôùp ngoaøi cuøng), nguyeân töû coù 1,2,3 electron ôû lôùp ngoaøi cuøng laø caùc nguyeân töû kim loaïi, nguyeân töû coù 5,6,7 electron ôû lôùp ngoaøi cuøng laø caùc nguyeân töû phi kim. 12. OBITAN Obitan laø khu vöïc khoâng gian xung quanh haït nhaân maø ôû ñoù coù khaû naêng hieän dieän electron laø lôùn nhaát.

Tuøy theo moãi phaân lôùp maø coù soá obitan khaùc nhau: phaân lôùp s coù 1 obitan s (hình caàu), phaân lôùp p coù 3 obitan p (hình soá 8 noåi), phaân lôùp d coù 5 obitan d vaø phaân lôùp f coù 7 obitan (ñieàu coù hình daïng phöùc taïp )

Moãi obitan chæ chöùa toái ña 2 electron vôùi spin ngöôïc nhau: obitan coù ñuû 2e goïi laø e gheùp ñoâi, chöùa moät e goïi laø e ñoäc thaân, khoâng chöùa e goïi laø obitan troáng.


trang 5

13. TOÙM TAÉT Nguyeân töûcaáu taïo bôûi ba loaïi haït laø e ( ñieän tích -1, khoái löôïng 0) naèm ôû lôùp voû); p ( ñieän tích +1, khoái löôïng 1 ñvC), n ( ñieän tích 0, khoái löôïng 1 ñvC) naèm trong nhaân. Vaäy trong nguyeân töû thì caùc haït mang ñieän laø p vaø e, haït khoâng mang ñieän laø n. Nguyeân töû trung hoøa ñieän: Z = soá p = soá e = /ÑTHN/ mnguyeân töû = mp + mn, A = Z +N. do ñoù veà trò soá thì A = mnguyeân töû . Kim loaïi coù xu höôùng nhöôøng taát caû electron ngoaøi cuøng taïo ion döông töông öùng coù caáu hình e beàn vöõng (8e lôùp ngoaøi cuøng) Phi kim coù xu höôùng nhaän theâm e ( ñuùng baèng soá e thieáu ñeå ñaït 8 electron lôùp ngoaøi cuøng) taïo ion aâm töông öùng.

BAØI TAÄP LUYEÄN TAÄP

1) Neâu thaønh phaàn caáu taïo cuûa nguyeân töû ? So saùnh ñieän tích vaø khoái

löôïng cuûa p, n, e? 2) a) Haõy tính khoái löôïng nguyeân töû cuûa caùc nguyeân töû sau:

Nguyeân töû C (6e, 6p, 6n). Nguyeân töû Na (11e, 11p, 12n). Nguyeân töû Al (13e, 13p, 14n).

b) Tính tæ soá khoái löôïng nguyeân töû so vôùi khoái löôïng haït nhaân? c) Töø ñoù coù theå coi khoái löôïng nguyeân töû thöïc teá baèng khoái löôïng haït nhaân ñöôïc khoâng? ÑS: 20,1.10-27 (kg) ; 38,51.10-27 (kg) ; 45,21.10-27 (kg)

3) Cho bieát 1 nguyeân töû Mg coù 12e, 12p, 12n. a) Tính khoái löôïng 1 nguyeân töû Mg? b) 1 (mol) nguyeân töû Mg naëng 24,305 (g). Tính soá nguyeân töû

Mg coù trong 1 (mol) Mg? ÑS: a) 40,18.10-24 (g) ; b) 6,049.1023 nguyeân töû

4) Tính khoái löôïng cuûa: a) 2,5.1024 nguyeân töû Na b) 1025 nguyeân töû Br


trang 6

ÑS: a) 95,47 (g) ; b) 1328,24 (g)

2 . HAÏT NHAÂN NGUYEÂN TÖÛ – NGUYEÂN TOÁ HOÙA

HOÏC – ÑOÀNG VÒ 1) Ñònh nghóa nguyeân toá hoùa hoïc? Vì sao soá hieäu nguyeân töû laïi ñaëc

tröng cho moät nguyeân toá hoùa hoïc?

2) Nguyeân töû laø gì ? Phaân töû laø gì ? Phaân töû cuûa ñôn chaát vaø hôïp chaát khaùc nhau choã naøo ?

3) Neâu söï khaùc nhau giöõa ñieän tích haït nhaân vaø soá khoái? Ñònh nghóa ñoàng vò?

4) Haõy phaân bieät caùc khaùi nieäm: soá khoái, nguyeân töû khoái, khoái löôïng nguyeân töû, khoái löôïng mol.

5) Xaùc ñònh ñieän tích haït nhaân, soá p, soá n, soá e, khoái löôïng nguyeân töû cuûa nguyeân toá coù kí hieäu nguyeân töû sau:

7 19 23 40 32 793 9 11 20 16 35; ; ; ; ;Li F Na Ca S Br

6) Vieát kí hieäu nguyeân töû cuûa nguyeân toá sau, bieát:

a) Silic coù ñieän tích haït nhaân laø 14 +, soá n laø 14. b) Keõm coù 30e vaø 35n. c) Kali coù 19p vaø 20n. d) Neon coù soá khoái laø 20, soá p baèng soá n.

7) Vieát kí hieäu nguyeân töû cuûa nguyeân toá X, bieát:

a) X coù 6p vaø 8n. b) X coù soá khoái laø 27 vaø 14n. c) X coù soá khoái laø 35 vaø soá p keùm soá n laø 1 haït. d) X coù soá khoái laø 39 vaø soá n baèng 1,053 laàn soá p.

8) Xaùc ñònh caáu taïo haït (tìm soá e, soá p, soá n), vieát kí hieäu nguyeân töû cuûa caùc nguyeân töû sau, bieát:


trang 7

a) Toång soá haït cô baûn laø 115, soá haït mang ñieän nhieàu hôn soá haït khoâng mang ñieän laø 25 haït.

b) Toång soá haït cô baûn laø 95, soá haït mang ñieän nhieàu hôn soá haït khoâng mang ñieän laø 25 haït.

c) Toång soá haït cô baûn laø 40, soá haït khoâng mang ñieän nhieàu hôn soá haït mang ñieän döông laø 1 haït.

d) Toång soá haït cô baûn laø 36, soá haït mang ñieän gaáp ñoâi soá haït khoâng mang ñieän.

e) Toång soá haït cô baûn laø 52, soá haït khoâng mang ñieän baèng 1,06 laàn soá haït mang ñieän aâm.

f) Toång soá haït cô baûn laø 49, soá haït khoâng mang ñieän baèng 53,125% soá haït mang ñieän.

ÑS: 80 65 27 24 35 3335 30 13 12 17 16) ; ) ; ) ; ) ; ) ; )a X b X c X d X e X f X

9) Xaùc ñònh caáu taïo haït (tìm soá e, soá p, soá n), vieát kí hieäu nguyeân töû cuûa caùc nguyeân töû sau, bieát:

a) Toång soá haït cô baûn laø 13. b) Toång soá haït cô baûn laø 18. c) Toång soá haït cô baûn laø 52, soá p lôùn hôn 16. d) Toång soá haït cô baûn laø 58, soá khoái nhoû hôn 40. ÑS: 9 12 35 39

4 6 17 19) ; ) ; ) ; )a X b X c X d X

10) Tính nguyeân töû löôïng trung bình cuûa caùc nguyeân toá sau, bieát trong töï nhieân chuùng coù caùc ñoàng vò laø:

58 60 61 6228 28 28 2816 17 188 8 855 56 57 5826 26 26 26204 206 20782 82 82

) (67,76%); (26,16%); (2,42%); (3,66%)

) (99,757%); (0,039%); (0,204%)

) (5,84%); (91,68%); (2,17%); (0,31%)

) (2,5%); (23,7%); (22,

a Ni Ni Ni Ni

b O O O

c Fe Fe Fe Fe

d Pb Pb Pb 208824%); (51,4%)Pb

ÑS: a) 58,74 ; b) 16,00 ; c) 55,97 ; d) 207,20

11) Clo coù hai ñoàng vò laø 35 3717 17;Cl Cl . Tæ leä soá nguyeân töû cuûa hai ñoàng vò

naøy laø 3 : 1. Tính nguyeân töû löôïng trung bình cuûa Clo.


trang 8

ÑS: 35,5

12) Brom coù hai ñoàng vò laø 79 8135 35;Br Br . Tæ leä soá nguyeân töû cuûa hai

ñoàng vò naøy laø 27 : 23. Tính nguyeân töû löôïng trung bình cuûa Brom.

ÑS: 79,91

13) Bo coù hai ñoàng vò, moãi ñoàng vò ñeàu coù 5 proton. Ñoàng vò thöù nhaát coù soá proton baèng soá nôtron. Ñoàng vò thöù hai coù soá nôtron baèng 1,2 laàn soá proton. Bieát nguyeân töû löôïng trung bình cuûa B laø 10,812. Tìm % moãi ñoàng vò.

ÑS: 18,89% ; 81,11%

14) Ñoàng coù hai ñoàng vò coù soá khoái laø 63 vaø 65. Haõy tính xem öùng vôùi 27 ñoàng vò coù soá khoái laø 65 thì coù bao nhieâu ñoàng vò coù soá khoái laø 63? Bieát 63,54CuM = .

ÑS: 73

15) Neon coù hai ñoàng vò laø 20Ne vaø 22Ne. Haõy tính xem öùng vôùi 18 nguyeân töû 22Ne thì coù bao nhieâu nguyeân töû 20Ne? Bieát

20,18NeM = .

ÑS: 182

16) Brom coù hai ñoàng vò, trong ñoù ñoàng vò 79Br chieám 54,5%. Xaùc ñònh ñoàng vò coøn laïi, bieát 79,91BrM = .

ÑS: 81

17) Cho nguyeân töû löôïng trung bình cuûa Magie laø 24,327. Soá khoái caùc ñoàng vò laàn löôït laø 24 , 25 vaø A3. Phaàn traêm soá nguyeân töû töông öùng cuûa A1 vaø A2 laø 78,6% vaø 10,9%. Tìm A3.

ÑS: 26

18) Nguyeân toá X coù hai ñoàng vò laø X1 , X2 , 24,8XM = . Ñoàng vò X2 coù nhieàu hôn ñoàng vò X1 laø 2 nôtron. Tính soá khoái vaø tæ leä phaàn traêm


trang 9

cuûa moãi ñoàng vò , bieát tæ leä soá nguyeân töû cuûa hai ñoàng vò laø X1 : X2 = 3 : 2.

ÑS: 24 (60%) ; 26 (40%)

19) Nguyeân töû X cuûa nguyeân toá R coù toång soá haït cô baûn laø 46. Soá haït

khoâng mang ñieän baèng 815

soá haït mang ñieän.

a) Xaùc ñònh teân R. b) Y laø ñoàng vò cuûa X. Y coù ít hôn X laø 1 nôtron vaø Y chieám 4% veà soá nguyeân töû cuûa R. Tính nguyeân töû löôïng trung bình cuûa R.

ÑS: a) P ; b) 30,96

20) Nguyeân toá A coù hai ñoàng vò X vaø Y. Tæ leä soá nguyeân töû cuûa X : Y laø 45 : 455. Toång soá haït trong nguyeân töû cuûa X baèng 32. X nhieàu hôn Y laø 2 nôtron. Trong Y soá haït mang ñieän gaáp 2 laàn soá haït khoâng mang ñieän. Tính nguyeân töû löôïng trung bình cuûa A.

ÑS: 20,18

21) Khoái löôïng nguyeân töû cuûa B baèng 10,81. B trong töï nhieân goàm hai ñoàng vò 10B vaø 11B. Hoûi coù bao nhieâu phaàn traêm 11B trong axit boric H3BO3. Cho H3BO3 =61,81.


trang 10

3 . VOÛ NGUYEÂN TÖÛ 1) Döïa vaøo ñaâu ñeå saép xeáp caùc e theo töøng lôùp trong voû nguyeân töû?

Trong nguyeân töû, e thuoäc lôùp naøo lieân keát vôùi haït nhaân chaët nhaát, yeáu nhaát? Trong nguyeân töû, e naøo quyeát ñònh tính chaát hoùa hoïc cuûa nguyeân toá?

2) Vieát caáu hình e cuûa nguyeân toá coù soá hieäu nguyeân töû töø 1 ñeán 20. Nhaän xeùt veà söï bieán ñoåi soá e lôùp ngoaøi cuøng? Nhöõng nguyeân toá naøo laø kim loaïi? Phi kim? Khí hieám? Vì sao?

3) Toång soá haït cô baûn trong nguyeân töû X laø 13. Xaùc ñònh khoái löôïng nguyeân töû cuûa X vaø vieát caáu hình e.

4) Cho bieát caáu hình e cuûa caùc nguyeân toá sau:

1s2 2s2 2p6 3s1 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2

1s2 2s2 2p6 3s2 3p4 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 a) Goïi teân caùc nguyeân toá. b) Nguyeân toá naøo laø kim loaïi, phi kim, khí hieám? Vì sao? c) Ñoái vôùi moãi nguyeân töû, lôùp e naøo lieân keát vôùi haït nhaân chaët

nhaát, yeáu nhaát? d) Coù theå xaùc ñònh khoái löôïng nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá ñoù

ñöôïc khoâng? Vì sao?

5) Cho bieát caáu hình e ôû phaân lôùp ngoaøi cuøng cuûa caùc nguyeân töû sau laàn löôït laø 3p1 ; 3d5 ; 4p3 ; 5s2 ; 4p6.

a) Vieát caáu hình e ñaày ñuû cuûa moãi nguyeân töû. b) Cho bieát moãi nguyeân töû coù maáy lôùp e, soá e treân moãi lôùp laø bao nhieâu?

c) Nguyeân toá naøo laø kim loaïi, phi kim, khí hieám? Giaûi thích?


trang 11

6) Cho caùc nguyeân töû sau:

A coù ñieän tích haït nhaân laø 36+. B coù soá hieäu nguyeân töû laø 20. C coù 3 lôùp e, lôùp M chöùa 6 e. D coù toång soá e treân phaân lôùp p laø 9.

a) Vieát caáu hình e cuûa A, B, C, D. b) Veõ sô ñoà caáu taïo nguyeân töû. c) ÔÛ moãi nguyeân töû, lôùp e naøo ñaõ chöùa soá e toái ña?

7) Cho caùc nguyeân töû vaø ion sau:

Nguyeân töû A coù 3 e ngoaøi cuøng thuoäc phaân lôùp 4s vaø 4p. Ion B2+ coù 10 e. Ion C1- coù 8 e ngoaøi cuøng ôû lôùp N. Nguyeân töû D coù caáu hình e lôùp ngoaøi cuøng laø 6s1.

Nguyeân töû E coù soá e treân phaân lôùp s baèng 12

soá e treân phaân lôùp

p vaø soá e treân phaân lôùp s keùm soá e treân phaân lôùp p laø 6 haït. a) Vieát caáu hình e ñaày ñuû cuûa A, B, C, D, E. b) Bieåu dieãn caáu taïo nguyeân töû. c) ÔÛ moãi nguyeân töû, lôùp e naøo ñaõ chöùa soá e toái ña? d) Tính chaát hoùa hoïc cô baûn cuûa chuùng?

8) Ba nguyeân töû A, B, C coù soá hieäu nguyeân töû laø 3 soá töï nhieân lieân tieáp. Toång soá e cuûa chuùng laø 51. Haõy vieát caáu hình e vaø cho bieát teân cuûa chuùng.

ÑS: 16 S, 17 Cl, 18 Ar

9) Phaân lôùp e ngoaøi cuøng cuûa hai nguyeân töû A vaø B laàn löôït laø 3p vaø 4s. Toång soá e cuûa hai phaân lôùp laø 5 vaø hieäu soá e cuûa hai phaân lôùp laø 3.

a) Vieát caáu hình e cuûa chuùng, xaùc ñònh soá hieäu nguyeân töû, tìm teân nguyeân toá. b) Hai nguyeân töû coù soá n hôn keùm nhau 4 haït vaø coù toång khoái löôïng nguyeân töû laø 71 ñvC. Tính soá n vaø soá khoái moãi nguyeân töû.


trang 12

ÑS: 32 3916 19;S K

10) a) Caùc ion X+ , Y- vaø nguyeân töû Z naøo coù caáu hình e laø 1s2 2s2 2p6 ?

b) Vieát caáu hình e cuûa caùc nguyeân töû trung hoøa X vaø Y. ÖÙng vôùi moãi nguyeân töû, haõy neâu moät tính chaát hoaù hoïc ñaëc tröng vaø moät phaûn öùng minh hoïa.

11) Toång soá haït trong ion R+ laø 57. Trong nguyeân töû R, soá haït mang ñieän nhieàu hôn soá haït khoâng mang ñieän laø 18 haït.

a) Tìm soá p, n, e cuûa R. b) Vieát caáu hình e cuûa R, R+.

ÑS: 19e, 19p, 20n

12) Moät hôïp chaát coù coâng thöùc MX3 . Cho bieát:

Toång soá haït p, n, e cuûa MX3 laø 196, trong ñoù soá haït mang ñieän nhieàu hôn soá haït khoâng mang ñieän laø 60. Khoái löôïng nguyeân töû cuûa X lôùn hôn cuûa M laø 8. Toång ba loaïi haït trong ion X- nhieàu hôn trong ion M3+ laø 16.

a) Xaùc ñònh M vaø X thuoäc ñoàng vò naøo cuûa hai nguyeân toá ñoù? b) Vieát caáu hình e cuûa M vaø X. c) Vieát phöông trình phaûn öùng taïo thaønh MX3 töø caùc ñôn chaát. ÑS: 27 35

13 17;M X

13) Toång soá haït proton, nôtron, electron cuûa nguyeân töû moät nguyeân toá laø 21. a) Haõy xaùc ñònh teân nguyeân toá ñoù. b) Vieát caáu hình electron nguyeân töû cuûa nguyeân toá ñoù. c) Tính toång soá electron trong nguyeân töû cuûa nguyeân toá ñoù.


trang 13

4 . HEÄ THOÁNG TUAÀN HOAØN CAÙC NGUYEÂN TOÁ

HOÙA HOÏC

1) Caên cöù vaøo ñaâu maø ngöôøi ta saép xeáp caùc nguyeân toá thaønh chu kyø, nhoùm, phaân nhoùm?Theá naøo laø chu kyø? Trong heä thoáng tuaàn hoaøn coù bao nhieâu chu kyø? Moãi chu kyø goàm bao nhieâu nguyeân toá? Theá naøo laø nhoùm, phaân nhoùm?Caùc nguyeân toá trong cuøng nhoùm, phaân nhoùm coù tính chaát gì chung?

2) Nguyeân töû cuûa moät soá nguyeân toá coù caáu hình e nhö sau a) 1s2 2s2 2p1 b) 1s2 2s2 2p5 c) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 d) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5

Haõy xaùc ñònh vò trí cuûa chuùng trong heä thoáng tuaàn hoaøn (stt, chu kyø, nhoùm, phaân nhoùm).

3) Moät nguyeân toá thuoäc chu kyø 3, phaân nhoùm chính nhoùm VI trong heä thoáng tuaàn hoaøn. Hoûi:

- Nguyeân töû cuûa nguyeân toá ñoù coù bao nhieâu e ôû lôùp ngoaøi cuøng? - Caùc e ngoaøi cuøng naèm ôû lôùp thöù maáy?

- Vieát soá e trong töøng lôùp? 4) Toång soá haït p, n, e trong nguyeân töû cuûa moät nguyeân toá thuoäc phaân

nhoùm chính nhoùm VII laø 28. a) Tính khoái löôïng nguyeân töû? b) Vieát caáu hình e ?

ÑS: 199F

5) Cho 5 nguyeân toá sau: Be (Z = 4) ; N (Z = 7) ; Sc (Z =21) ; Se (Z = 34); Ar (Z = 18).

a) Vieát caáu hình e cuûa chuùng? b) Xaùc ñònh vò trí moãi nguyeân toá trong heä thoáng tuaàn hoaøn.

c) Neâu tính chaát hoùa hoïc cô baûn cuûa chuùng? Giaûi thích?


trang 14

6) Nguyeân töû A, B, C coù caáu hình e ôû phaân lôùp ngoaøi cuøng laàn löôït laø 5s1 , 3d6 , 4p3 .

a) Vieát caáu hình e ñaày ñuû cuûa A, B, C. b) Veõ sô ñoà caáu taïo nguyeân töû. c) Xaùc ñònh vò trí trong heä thoáng tuaàn hoaøn, goïi teân.

d) Nguyeân töû naøo laø kim loaïi, phi kim? Giaûi thích? 7) Vieát caáu hình e cuûa nguyeân töû caùc nguyeân toá sau, bieát vò trí cuûa

chuùng trong heä thoáng tuaàn hoaøn laø: A ôû chu kyø 2, phaân nhoùm chính nhoùm IV. B ôû chu kyø 3, phaân nhoùm chính nhoùm II.

C ôû chu kyø 4, phaân nhoùm phuï nhoùm III. D ôû chu kyø 5, phaân nhoùm chính nhoùm II.

8) Cho caáu hình e ngoaøi cuøng cuûa caùc nguyeân töû sau laø: A : 3s1 B : 4s2

a) Vieát caáu hình e cuûa chuùng. Tìm A, B. b) Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra khi cho A, B taùc duïng:

H2O, dung dòch HCl, clo, löu huyønh, oxi. 9) Coù 3 nguyeân toá X, Y, Z. Bieát X ôû chu kyø 3, phaân nhoùm chính nhoùm

VI; Y ôû chu kyø 4, phaân nhoùm chính nhoùm VIII; Z ôû chu kyø 5, phaân nhoùm chính nhoùm I.

a) Vieát caáu hình e. Cho bieát soá lôùp e, soá e treân moãi lôùp cuûa moãi nguyeân töû? b) Nguyeân toá naøo laø kim loaïi, phi kim, khí trô? Vì sao?

c) Cho bieát teân moãi nguyeân toá. 10) Nguyeân toá R thuoäc phaân nhoùm chính nhoùm III vaø coù toång soá haït cô

baûn laø 40. a) Xaùc ñònh soá hieäu nguyeân töû vaø vieát caáu hình e cuûa R. b) Tính % theo khoái löôïng cuûa R trong oxit cao nhaát cuûa noù.

ÑS: 2713) ; )52,94%a R b

11) Nguyeân töû cuûa nguyeân toá X thuoäc nhoùm VI, coù toång soá haït laø 24. a) Vieát caáu hình e, xaùc ñònh vò trí cuûa X trong heä thoáng tuaàn hoaøn vaø goïi teân. b) Y coù ít hôn X laø 2 proton. Xaùc ñònh Y.


trang 15

c) X vaø Y keát hôïp vôùi nhau taïo thaønh hôïp chaát Z, trong ñoù X chieám 4 phaàn vaø Y chieám 3 phaàn veà khoái löôïng. Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû cuûa Z. ÑS: a) O ; b) C ; c) CO

12) A vaø B laø hai nguyeân toá thuoäc cuøng moät phaân nhoùm chính vaø ôû hai chu kyø nhoû lieân tieáp trong heä thoáng tuaàn hoaøn. Toång soá p cuûa chuùng laø 32. Xaùc ñònh soá hieäu nguyeân töû vaø vieát caáu hình e cuûa A, B.

ÑS: 12 ; 20

13) A vaø B laø hai nguyeân toá thuoäc cuøng moät phaân nhoùm chính vaø ôû hai chu kyø lieân tieáp trong heä thoáng tuaàn hoaøn. Toång soá ñieän tích haït nhaân cuûa chuùng laø 24. Tìm soá hieäu nguyeân töû vaø vieát caáu hình e cuûa A, B.

ÑS: 8 ; 16 14) A vaø B laø hai nguyeân toá ñöùng keá tieáp nhau ôû moät chu kyø trong heä

thoáng tuaàn hoaøn. Toång soá p cuûa chuùng laø 25. Xaùc ñònh soá hieäu nguyeân töû vaø vieát caáu hình e cuûa A, B.

ÑS: 12 ; 13

15) A vaø B laø hai nguyeân toá ôû hai phaân nhoùm chính lieân tieáp nhau trong heä thoáng tuaàn hoaøn. Toång soá hieäu nguyeân töû cuûa chuùng laø 31. Xaùc ñònh vò trí vaø vieát caáu hình e cuûa A, B.

ÑS: 15 ; 16 16) C vaø D laø hai nguyeân toá ñöùng keá tieáp nhau ôû moät chu kyø trong heä

thoáng tuaàn hoaøn. Toång soá khoái cuûa chuùng laø 51. Soá nôtron cuûa D lôùn hôn C laø 2 haït. Trong nguyeân töû C, soá electron baèng vôùi soá nôtron. Xaùc ñònh vò trí vaø vieát caáu hình e cuûa C, D.

ÑS: ZA = 12 ; ZB = 13

17) Cho 10 (g) moät kim loaïi A hoùa trò II taùc duïng heát vôùi nöôùc thì thu ñöôïc 5,6 (l) khí H2 (ñkc). Tìm teân kim loaïi ñoù.

ÑS: Ca


trang 16

18) Hoøa tan hoaøn toaøn 5,85 (g) moät kim loaïi B hoùa trò I vaøo nöôùc thì thu ñöôïc 1,68 (l) khí (ñkc). Xaùc ñònh teân kim loaïi ñoù.

ÑS: K 19) Cho 3,33 (g) moät kim loaïi kieàm M taùc duïng hoaøn toaøn vôùi 100 ml

nöôùc (d = 1 g/ml) thì thu ñöôïc 0,48 (g) khí H2 (ñkc). a) Tìm teân kim loaïi ñoù. b) Tính noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch thu ñöôïc. ÑS: a) Li ; b) 11,2%

20) Cho 0,72 (g) moät kim loaïi M hoùa trò II taùc duïng heát vôùi dung dòch HCl dö thì thu ñöôïc 672 (ml) khí H2 (ñkc). Xaùc ñònh teân kim loaïi ñoù.

ÑS: Mg 21) Hoøa tan hoaøn toaøn 6,85 (g) moät kim loaïi kieàm thoå R baèng 200 (ml)

dung dòch HCl 2 (M). Ñeå trung hoøa löôïng axit dö caàn 100 (ml) dung dòch NaOH 3 (M). Xaùc ñònh teân kim loaïi treân.

ÑS: Ba 22) Ñeå hoøa tan hoaøn toaøn 1,16 (g) moät hiñroxit kim loaïi R hoaù trò II caàn

duøng 1,46 (g) HCl. a) Xaùc ñònh teân kim loaïi R, coâng thöùc hiñroxit. b) Vieát caáu hình e cuûa R bieát R coù soá p baèng soá n. ÑS: Mg

23) Khi cho 8 (g) oxit kim loaïi M phaân nhoùm chính nhoùm II taùc duïng hoaøn toaøn vôùi dung dòch HCl 20% thu ñöôïc 19 (g) muoái clorua.

a) Xaùc ñònh teân kim loaïi M. b) Tính khoái löôïng dung dòch HCl ñaõ duøng. ÑS: a) Mg ; b) 73 (g)

24) Hoøa tan hoaøn toaøn 3,68 (g) moät kim loaïi kieàm A vaøo 200 (g) nöôùc thì thu ñöôïc dung dòch X vaø moät löôïng khí H2. Neáu cho löôïng khí naøy qua CuO dö ôû nhieät ñoä cao thì sinh ra 5,12 (g) Cu.

a) Xaùc ñònh teân kim loaïi A. b) Tính noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch X.

ÑS: a) Na ; b) 3,14%


trang 17

25) Hoøa tan 20,2 (g) hoãn hôïp 2 kim loaïi naèm ôû hai chu kyø lieân tieáp thuoäc phaân nhoùm chính nhoùm I vaøo nöôùc thu ñöôïc 6,72 (l) khí (ñkc) vaø dung dòch A.

a) Tìm teân hai kim loaïi. b) Tính theå tích dung dòch H2SO4 2 (M) caàn duøng ñeå trung hoøa dung dòch A.

ÑS: a) Na ; K ; b) 150 (ml) 26) Oxit cao nhaát cuûa nguyeân toá R coù coâng thöùc RO3. Hôïp chaát khí cuûa

noù vôùi hiñro coù 5,88 % hiñro veà khoái löôïng. Tìm R. ÑS: S

27) Oxit cao nhaát cuûa nguyeân toá R coù coâng thöùc R2O5. Trong hôïp chaát khí vôùi hiñro, R chieám 82,35 % veà khoái löôïng. Tìm R.

ÑS: N 28) Hôïp chaát khí vôùi hiñro cuûa nguyeân toá R laø RH4. Trong oxit cao nhaát

cuûa R coù 53,3 % oxi veà khoái löôïng. Tìm R. ÑS: Si

29) Hôïp chaát khí vôùi hiñro cuûa nguyeân toá R laø RH2. Trong oxit cao nhaát, tæ leä khoái löôïng giöõa R vaø oxi laø 2 : 3. Tìm R.

ÑS: S

30) Nguyeân toá R thuoäc phaân nhoùm chính nhoùm V. Tæ leä veà khoái löôïng giöõa hôïp chaát khí vôùi hiñro vaø oxit cao nhaát cuûa R laø 17 : 71. Xaùc ñònh teân R.

ÑS: P 31) X laø nguyeân toá thuoäc phaân nhoùm chính nhoùm VII. Oxit cao nhaát

cuûa noù coù phaân töû khoái laø 183 ñvC. a) Xaùc ñònh teân X. b) Y laø kim loaïi hoùa trò III. Cho 10,08 (l) khí X (ñkc) taùc duïng Y thu ñöôïc 40,05 (g) muoái. Tìm teân Y. ÑS: a) Cl ; b) Al


trang 18

LIEÂN KEÁT HOÙA HOÏC ÑÒNH LUAÄT TUAÀN HOAØN

MENÑEÂLEÂEP

1. LIEÂN KEÁT HOAÙ HOÏC

Caùc nguyeân töû coù xu höôùng lieân keát vôùi nhau ñeå ñaït caáu

hình electron beàn vöõng cuûa khí hieám. Coù caùc kieåu lieân keát sau:

1. LIEÂN KEÁT COÄNG HOÙA TRÒ laø lieân keát taïo bôûi söï goùp chung electron.

Phaân töû HCl : H:Cl..

..: hay H – Cl

Phaân töû H2O : H :O..

..: H hay H – O – H

Phaân töû CO2 : O..

.. : : C : : O

..

.. hay O = C = O

Phaân töû NH3 : H :N..

..: H hay H – N

I – H

H H Lieân keát coäng hoùa trò khoâng phaân cöïc laø lieân keát coäng hoùa trò maø trong ñoù caëp electron duøng chung khoâng bò leach veà phía nguyeân töû naøo. Vd Cl2, H2. Lieân keát coäng hoùa trò coù cöïc laø lieân keát coäng hoùa trò maø caëp electron duøng chung bò leäch veà phía nguyeân töû coù ñoä aâm ñieän lôùn hôn. Vd HCl, H2O.

Chöông II


trang 19

2. LIEÂN KEÁT ÑÔN laø lieân keát coäng hoùa trò do moät caëp electron

chung Vd H :Cl..

..:

3. LIEÂN KEÁT ÑOÂI laø lieân keát coäng hoùa trò do hai caëp electron

chung Vd: O..

..: : C: : O

..

..

4. LIEÂN KEÁT BA laø lieän keát coäng hoùa trò do ba caëp electron

chung Vd: N..

N..

5. LIEÂN KEÁT ION Lieân keát ion laø lieân keát hoaù hoïc hình thaønh do löïc huùt tónh ñieän giöõa caùc ion traùi daáu. Xeùt phaûn öùng giöõa Na vaø Cl2. Phöông trình hoaù hoïc : 2.1e 2Na + Cl2 ®2NaCl Sô ñoà hình thaønh lieân keát:

NaCleClNaeNa

ïþ

ïýü

®-

®--

+

11 + + Cl-

®NaCl

Lieân keát hoaù hoïc hình thaønh do löïc huùt tónh ñieän giöõa ion Na+ vaø ion Cl- goïi laø lieân keát ion , taïo thaønh hôïp chaát ion. 6. ELECTRON HOÙA TRÒ laø nhöõng electron ôû lôùp beân ngoaøi coù khaû naêng tham gia vaøo vieäc taïo thaønh lieân keát hoùa hoïc.

Nguyeân toá thuoäc PNC : e hoùa trò laø caùc e cuûa lôùp ngoaøi cuøng . Nguyeân toá thuoäc PNP : e hoùa trò laø caùc e cuûa lôùp ngoaøi cuøng vaø caùc e phaân lôùp coù möùc naêng löôïng cao nhaát chöa baõo hoøa. Al (Z = 13) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 coù 3e hoùa trò. Sc (Z = 21) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d1 coù 3e hoùa trò.

.. .. ..


trang 20

7. HOÙA TRÒ laø bieåu thò khaû naêng nguyeân töû nguyeân toá naøy lieân keát vôùi moät soá nhaát ñònh nguyeân töû nguyeân toá khaùc.

Ñieän hoùa trò laø hoùa trò cuûa moät nguyeân toá trong hôïp chaát ion, tính baèng ñieän tích cuûa ion ñoù. Vd CaCl2 laø hôïp chaát ion, hoùa trò Canxi laø 2+ , Clo laø 1-

Coäng hoùa trò laø hoùa trò cuûa moät nguyeân toá trong hôïp chaát coäng hoùa trò, tính baèng soá lieân keát maø nguyeân töû cuûa nguyeân toá ñoù coù theå taïo thaønh vôùi nguyeân töû cuûa nguyeân toá khaùc. Vd CH4 laø hôïp chaát coäng hoùa trò, hoùa trò cuûa Cacbon laø 4, Hidroâ laø 1.


1) Vì sao caùc nguyeân töû khoâng toàn taïi ñôn leû maø ña soá laïi lieân keát vôùi

nhau thaønh phaân töû? Neâu ñònh nghóa lieân keát coäng hoaùtrò, lieân keát ion? Ñieàu kieän hình thaønh lieân keát coäng hoaù trò, lieân keát ion? So saùnh lieân keát coäng hoaù trò khoâng cöïc vaø coù cöïc. Cho ví duï.

2) Cho 11H; 126C; 168O; 147N; 3216 S; 3517 Cl

a) Vieát caáu hình electron cuûa chuùng. b) Vieát coâng thöùc caáu taïo vaø coâng thöùc electron cuûa CH4 ; NH3 ; N2 ; CO2 ; HCl ; H2S ; C2H6 ; C2H4 ; C2H2 ; C2H6O. Xaùc ñònh hoaù trò caùc nguyeân toá.

c) Phaân töû naøo coù lieân keát ñôn? lieân keát ñoâi? lieân keát ba? Lieân keát coäng hoaù trò coù cöïc vaø khoâng cöïc? 3) X thuoäc chu kyø 3, PNC nhoùm VI. Y thuoäc chu kyø 1, PNC nhoùm I.

Z thuoäc PNC nhoùm VI, coù toång soá haït laø 24.

a) Haõy xaùc ñònh teân X, Y, Z. b) Vieát coâng thöùc caáu taïo cuûa XY2, XZ2.

4) Vieát coâng thöùc electron vaø coâng thöùc caáu taïo cuûa caùc phaân töû sau vaø xaùc ñònh hoùa trò caùc nguyeân toá trong caùc phaân töû ñoù: N2O3 ; Cl2O ; SO2 ; SO3 ; N2O5 ; HNO2 ; H2CO3 ; Cl2O3 ; HNO3 ; H3PO4.


trang 21

5) Bieát raèng tính phi kim giaûm daàn theo thöù töï C, N, O, Cl. Vieát coâng thöùc caáu taïo cuûa caùc phaân töû sau ñaây vaø xem xeùt phaân töû naøo coù lieân keát phaân cöïc maïnh nhaát, vì sao? CH4 ; NH3 ; H2O ; HCl.

6) Vieát phöông trình taïo thaønh caùc ion töø caùc nguyeân töû töông öùng: Fe2+

; Fe3+ ; K+ ; N3- ; O2- ; Cl- ; S2- ; Al3+ ; P 3-.

7) Vieát phöông trình phaûn öùng coù söï di chuyeån electron khi cho:

a) Kali taùc duïng vôùi khí clor. b) Magie taùc duïng vôùi khí oxy. c) Natri taùc duïng vôùi löu huyønh. d) Nhoâm taùc duïng vôùi khí oxy. e) Canxi taùc duïng vôùi löu huyønh. f) Magie taùc duïng vôùi khí clor. 8) Cho 5 nguyeân töû : 2311Na; 2412 Mg; 147 N; 168O; 3517 Cl.

a) Cho bieát soá p; n; e vaø vieát caáu hình electron cuûa chuùng. b) Xaùc ñònh vò trí cuûa chuùng trong heä thoáng tuaàn hoaøn? Neâu tính chaát hoaù hoïc cô baûn. c) Vieát caáu hình electron cuûa Na+, Mg2+, N3-, Cl-, O2-. d) Cho bieát caùch taïo thaønh lieân keát ion trong: Na2O ; MgO ; NaCl ; MgCl2 ; Na3N. 9) Hai nguyeân toá X, Y coù:

- Toång soá ñieän tích haït nhaân baèng 15. - Hieäu soá ñieän tích haït nhaân baèng 1. a) Xaùc ñònh vò trí cuûa X, Y trong heä thoáng tuaàn hoaøn. b) Vieát coâng thöùc electron vaø coâng thöùc caáu taïo cuûa hôïp chaát taïo thaønh bôûi X, Y vaø H.

10) Theá naøo laø lieân keát ion, lieân keát coäng hoùa trò ? 11) Lieân keát cho - nhaän thuoäc loaïi lieân keát naøo?Cho ví duï minh hoïa. 12) Vieát caáu hình electron cuûa caùc ion S4+, Fe2+ vaø vieát caùc phaûn öùng

chöùng minh caùc ion naøy vöøa coù tính oxi hoùa vöøa coù tính khöû. Cho bieát soá thöù töï cuûa S, Fe laàn löôïc baèng 16, 26


trang 22

13) Neâu baûn chaát lieân keát giöõa caùc nguyeân töû trong phaân töû caùc chaát sau: NH3, NH4NO3, Al2(SO4)3. Vieát coâng thöùc caáu taïo cuûa chuùng.

14) So saùnh söï gioáng nhau vaø khaùc nhau giöõa lieân keát ion vaø lieân keát coäng hoùa trò .Cho thí duï minh hoïa .

15) Theá naøo laø lieân keát lim loaïi ? 16) Lieân keát cho nhaän laø gì ? Haõy so saùnh caùc loaïi lieân keát sau:

a) Lieân keát cho nhaän vaø lieân keát coäng hoùa trò. b) Lieân keát coäng hoùa trò vaø lieân keát kim loaïi.

17) Döïa vaøo ñoä aâm ñieän,haõy neâu baûn chaát lieân keát trong caùc phaân töû vaø ion:HClO, KHS, HCO3

- . Cho: Nguyeân toá: K H C S Cl O

Ñoä aâm ñieän: 0,8 2,1 2,5 2,5 3,0 3,5 18) Haõy neâu baûn chaát cuûa caùc daïng lieân keát trong phaân töû caùc chaát: N2,

AgCl, HBr, NH3, H2O2, NH4NO3 . (Cho ñoä aâm ñieän cuûa Ag laø 0,9 ; cuûa Cl laø 3)

19) Theá naøo laø lieân keát s vaø p ? 20) Baèng hình veõ moâ taû söï xen phuû obital nguyeân töû taïo ra lieân keát

trong phaân töû H2, Br2 vaø HCl. 21) Phaân bieät caùc khaùi nieäm:hoùa trò, electron hoùa trò, ñieän hoùa trò, coäng

hoùa trò. 22) Ñoát chaùy chaát X baèng löôïng O2 vöøa ñuû ta thu ñöôïc hoãn hôïp khí duy

nhaát laø CO2 vaø SO2 coù tæ khoái so vôùi hidro baèng 28,667 vaø tæ khoái (hôi) cuûa X so vôùi khoâng khí nhoû hôn 3. Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû, vieát coâng thöùc electron vaø coâng thöùc caáu taïo cuûa X.

23) Töø hoaù trò caùc nguyeân toá, vieát coâng thöùc caáu taïo cuûa caùc chaát :CaOCl2, Al(OH)3, Cr2O3, FeSO4.

24) Hôïp chaát A coù coâng thöùc laø MXX, trong M chieám 46,670/0 veà khoái löôïng, M laø kim loaïi, X laø phi kim ôû chu 3.

25) Trong haït nhaân M coù: n – p = 4 ; cuûa X coù: n’= p’ (trong ñoù n, n’, p, p’ laø soá nôtron vaø proton). Toång soá proton trong MXX laø 58. a) Xaùc ñònh teân, soá khoái cuûa M. Soá thöù töï nguyeân toá X trong baûng

tuaàn hoaøn. b) Vieát caáu hình electron cuûa X.


trang 23

2. MOL –TYÛ KHOÁI

1. MOL laø löôïng chaát chöùa 6,023.1023 haït vi moâ (Nguyeân töû , phaân töû hay ion)

Khoái löôïng mol laø khoái löôïng cuûa 1 mol haït vi moâ (6,023.1023 haït vi moâ), g/mol.

M = nm

(g/mol) Þ n = Mm

(mol) Þ m = M.n (g)

2. ÑÒNH LUAÄT AVOGADRO “ÔÛ nhöõng ñieàu kieän nhieät ñoä vaø aùp suaát nhö nhau nhöõng theå tích baèng nhau cuûa moïi chaát khí ñeàu chöùa cuøng moät soá phaân töû . Coâng thöùc lieân quan PV = nRT (P:at, V:l, n:mol, R:22,4/273, T:0C+273)

Vaäy: Cuøng nhieät ñoä , aùp suaát neáu VA = VB Þ nA = nB

Theå tích cuûa moät mol phaân töû baát kyø chaát khí naøo ôû ñieàu kieän tieâu chuaån (0oC , 1atm) ñeàu chieám baèng 22,4 lít.

3. TÆ KHOÁI CUÛA CHAÁT KHÍ laø tæ soá khoái löôïng cuûa moät theå tích khí naøy chia cho khoái löôïng cuûa cuøng theå tích khí kia ôû cuøng ñieàu kieän veà

nhieät ñoä vaø aùp suaát. d BA =

B

A

MM


1) Tính tyû khoái hôi cuûa: a) Nitô ñoái vôùi Hyñro c) Oxy ñoái vôùi Metan (CH4). b) Clor ñoái vôùi Oxy d) Khí cacbonic ñoái vôùi Nitô 2) Trong caùc khí sau, khí naøo naëng hôn khoâng khí; khí naøo nheï hôn

khoâng khí: Cl2, CO2, O2, NH3, C2H6, C2H4, N2, NO.


trang 24

3) ÔÛ ñkc, 0,5 (l) khí X coù khoái löôïng laø 1.25 (g). a) Tính khoái löôïng mol phaân töû cuûa khí X. b) Tính tyû khoái hôi cuûa X ñoái vôùi khoâng khí, vôùi CO2 vaø ñoái vôùi CH4.

ÑS: a) 56 ; b) 1,93 ; 1,27 ; 3,5 4) Cho hoãn hôïp khí X goàm 6.8gr NH3, 8.4gr CO.

a) Tính phaân töû löôïng trung bình cuûa hoãn hôïp X. b) Tính tyû khoâí hôi cuûa X so vôùi CO2 vaø vôùi Nitô. ÑS: a) 21,71 ; b) 0,49 ; 0,78

5) Tính tyû khoái hôi trong caùc tröôøng hôïp sau: a) Hoãn hôïp khí X goàm 0,5 mol H2, 1,5 mol CO; 2 mol O2 ñoái

vôí khí NO. b) Hoãn hôïp khí Y goàm 11 gr CO2; 11,2 gr N2; 9,8 gr C2H4 ñoái

vôùi khoâng khí. c) Hoãn hôïp khí Z goàm 5 lit H2S; 8 lit CH4; 7lit O2 ñoái vôùi CO2. d) Hoãn hôïp khí G goàm 3,36 lit khíO2; 4,48 lit NO2; 5,6lit H2 ôû

ñkc ñoái vôùi CH4. e) Hoãn hôïp khí A goàm 40% H2; 30% NH3; 30% NO theo theå

tích ñoái vôùi He. f) Hoãn hôïp khí B ñoàng theå tích chöùa Cl2 vaø O2 ñoái vôùi Ne. g) Hoãn hôïp khí C ñoàng khoái löôïng chöùa C3H6 vaø N2 so vôùi H2. ÑS: a) M X = 26,75 ; 0,891 e) M A = 14,9 ; 3,725 b) M Y = 32 ; 1,1 f) M B = 51,5 ; 2,575 c) M Z = 26,1 ; 0,593 g) M C = 33,6 ; 16,8 d) M G = 24,17 ; 1,51

6) Cho 3,36 lit khí A coù cuøng theå tích khí CO2 (ñkc). Bieát raèng khí A naëng gaáp 2 laàn khí CO2. Tính khoái löôïng moãi khí.

ÑS: mA = 13,2 (g) ; mCO2 = 6,6 (g) 7) A coù coâng thöùc phaân töû CxHy. B coù coâng thöùc phaân töû C2xHy. Xaùc

ñònh coâng thöùc phaân töû cuûa A, B bieát tyû khoái hôi cuûa A ñoái vôi H2 laø 15 vaø tyû khoái hôi cuûa B ñoái vôùi A laø 1,8.

8) Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû caùc chaát trong caùc tröôøng hôïp sau: a) A laø oxit cuûa löu huyønh coù tyû khoái hôi so vôùi Ne laø 3,2.


trang 25

b) B laø oxit cuûa nitô coù tyû khoái hôi so vôùi meâtan (CH4) laø 1,875. c) C laø hôïp chaát CxHy coù tyû khoái hôi ñoái vôùi H2 laø 15 bieát

cacbon chieám 80% khoái löôïng phaân töû. 9) A laø hôïp chaát khí vôùi hiñro cuûa nguyeân toá R. ÔÛ ñkc, khoái löôïng

rieâng cuûa khí A laø 1,579 (g/l). Haõy xaùc ñònh khoái löôïng mol phaân töû? Coâng thöùc phaân töû ? Coâng thöùc caáu taïo cuûa khí A.

ÑS: MA = 34. 10) Hai chaát khí X vaø Y coù ñaëc ñieåm:

- Tyû khoái hôi cuûa hoãn hôïp ñoàng theå tích ( X+Y) so vôùi hoãn hôïp 2 khí CO2 vaø C3H8 laø 1,2045.

- Tyû khoái hôi cuûa hoãn hôïp khoái löôïng (X+Y) so vôùi khí NH3 laø 3,09.

a) Tính phaân töû khoái cuûa X vaø Y. b) Tìm coâng thöùc phaân töû, coâng thöùc caáu taïo cuûa X bieát raèng X

laø ñôn chaát. c) Tìm coâng thöùc phaân töû, coâng thöùc caáu taïo cuûa Y bieát raèng Y

laø hiñrocacbon CxHy. ÑS: a) MX = 48 ; MY = 58

3 . ÑÒNH LUAÄT TUAÀN HOAØN MENÑEÂLEÂEP

Tính chaát cuûa caùc ñôn chaát cuõng nhö thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa caùc hôïp chaát taïo neân bôûi caùc nguyeân toá bieán thieân tuaàn hoaøn theo chieàu taêng cuûa ñieän tích haït nhaân. 1. NGUYEÂN TAÉC SAÉP XEÁP caùc nguyeân toá trong baûng heä thoáng tuaàn hoaøn (HTTH) ñöôïc saép theo chieàutaêng daàn cuûa ñieän tích haït nhaân; nhöõng nguyeân toá coù cuøng soá lôùp electron ñöôïc xeáp vaøo moät chu kyø ( coù baûy chu kyø, tröø chu kyø 1 coù hai nguyeân toá laø Hidroâ vaø Heli, chu kyø baûy chöa nay ñuû, coøn chu kyø naøo cuõng baét ñaàu laø moät nuyeân toá kim loaïi kieàm vaø keát thuùc laø moät nguyeân toá khí hieám); caùc nguyeân toá coù caáu


trang 26

truùc töông töï nhau (coù cuøng electron hoùa trò) xeáp vaøo cuøng nhoùm ( coù 8 nhoùm, goàm coù phaân nhoùm chính chöùa caùc nguyeân toá hoï s hay p vaø phaân nhoùm phuï chöùa caùc nguyeân toá hoï d hay f). 2. SÖÏ BIEÁN ÑOÅI TUAÀN HOAØN TÍNH CHAÁT CUÛA CAÙC NGUYEÂN TOÁ Trong moät chu kyø theo chieàu Z taêng, tính phi kim, ñoä aâm ñieän, tính axit cuûa oxit cao nhaát vôùi oxi vaø hidroâxit töông öùng taêng ( coøn tính kim loaïi cuõng nhö tính bazô cuûa caùc hôïp chaát töông öùng giaûm).

Trong moät PNC theo chieàu Z taêng, tính phi kim, ñoä aâm ñieän, tính axit cuûa oxit cao nhaát vôùi oxi vaø hidroâxit töông öùng giam ( coøn tính kim loaïi cuõng nhö tính bazô cuûa caùc hôïp chaát töông öùng taêng).


1) Cho bieát caáu hình electron cuûa nguyeân toá Al: 1s22s22p63s23p1 vaø

nguyeân toá S:1s22s22p63s23p4. Haõy suy ra vò trí, tính chaát hoaù hoïc cô baûn cuûa Al, S trong heä thoáng tuaàn hoaøn.

2) Döïa vaøo vò trí cuûa Broâm (Z = 35) trong heä thoáng tuaàn hoaøn haõy neâu tính chaát hoaù hoïc cô baûn cuûa noù:

- Laø kim loaïi hay phi kim. - Hoaù trò cao nhaát. - Vieát coâng thöùc cuûa oxit cao nhaát vaø hiñroxit. Chuùng coù tính axit hay bazô? - So saùnh tính chaát hoaù hoïc cuûa Br vôùi Cl (Z = 17); I (Z = 53).

3) Döïa vaøo vò trí cuûa Magie (Z = 12) trong heä thoáng tuaàn hoaøn haõy neâu tính chaát hoaù hoïc cô baûn cuûa noù:

- Laø kim loaïi hay phi kim. - Hoaù trò cao nhaát. - Vieát coâng thöùc cuûa oxit vaø hiñroxit. Coù tính axit hay bazô?


trang 27

4) a) So saùnh tính phi kim cuûa 35 Br; 53 I; 17Cl.

b) So saùnh tính axit cuûa H2CO3 vaø HNO3. c) So saùnh tính bazô cuûa NaOH; Be(OH)2 vaø Mg(OH)2.

5) Moät nguyeân toá R ôû nhoùm IIA. Trong hôïp chaát chaát vôùi oxy, R chieám 71,43% veà khoái löôïng.

a) Xaùc ñònh nguyeân töû khoái cuûa R. b) Cho 16 (g) R treân taùc duïng hoaøn toaøn vôùi nöôùc thu ñöôïc hiñroxit. Tính khoái löôïng hiñroxit thu ñöôïc.

6) Nguyeân toá R coù oxit cao nhaát laø RO2, trong hôïp chaát vôùi hiñro thì R chieám 87,5% veà khoái löôïng.

a) Xaùc ñònh nguyeân töû khoái cuûa R. b) Bieát nguyeân töû khoái = soá khoái vaø soá notron = soá proton. Vieát caáu hình electron, xaùc ñònh vò trí, tính chaát hoaù hoïc cô baûn R trong heä thoáng tuaàn hoaøn. c) Vieát coâng thöùc electron, coâng thöùc caáu taïo cuûa RO2.

7) Moät nguyeân toá A ôû nhoùm IIIA. Trong oxit cao nhaát, Oxi chieám 47,06% veà khoái löôïng.

a) Xaùc ñònh nguyeân töû khoái cuûa A. b) Cho 15,3 gr oxit treân taùc duïng vöøa ñuû vôùi dung dòch HCl

25%. Tính khoái löôïng dung dòch HCl 25% caàn duøng.

8) Xaùc ñònh teân cuûa caùc nguyeân toá trong caùc tröôøng hôïp sau:

a) Cho 23,4 (g) kim loaïi kieàm M taùc duïng vôùi nöôùc thu ñöôïc 6,72 (l) khí H2 (ñkc). b) Cho 4,48 (l) khí halogen X taùc duïng vôùi ñoàng thu ñöôïc 27 (g) muoái. c) Cho 6,9 (g) kim loaïi kieàm M taùc duïng vôùi dung dòch H2SO4 ta thu ñöôïc 21,3 (g) muoái. d) Cho 12,75 (g) oxit cuûa kim loaïi R hoaù trò III taùc duïng vöøa ñuû vôùi 20 (ml) dung dòch HCl 3,75 (M).


trang 28

9) Cho 6,75 (g) moät kim loaïi R phaûn öùng vöøa ñuû vôùi 8,4 (l) khí clor (ñkc). Xaùc ñònh teân nguyeân toá R.

10) Hoaø tan hoaøn toaøn 42,55 (g) hoãn hôïp hai kim loaïi kieàm thoå ôû hai chu kyø keá tieáp nhau vaøo nöôùc thu ñöôïc 8,96 (l) khí (ñkc) vaø dung dòch A.

a) Xaùc ñònh hai kim loaïi A, B. b) Trung hoaø dung dòch A baèng 200 (ml) dung dòch HCl. Tính CM cuûa dung dòch HCl ñaõ duøng. 11) X laø hôïp chaát cuûa A vôùi hiñro coù chöùa 98,561% A veà khoái löôïng.

Cho 5,07 (g) hôïp chaát Y taïo bôûi A vaø löu huyønh taùc duïng vôùi 20,95 (g) dung dòch axit HCl 12,196% thu ñöôïc dung dòch D vaø V(l) khí H2S (ñkc).

a) Xaùc ñònh MA vaø vò trí A trong baûng heä thoáng tuaàn hoaøn. b) Vieát coâng thöùc electron, coâng thöùc caáu taïo cuûa X, Y. c) Tính giaù trò V vaø khoái löôïng dung dòch D.

12) Trình baøy vaø giaûi thích quy luaät bieán thieân tính chaát kim loaïi vaø phi kim cuûa caùc nguyeân toá trong chu kyø vaø trong phaân nhoùm chính.

13) Cho caùc nguyeân toá thuoäc chu kyø 3: P, Si, Cl, S. a) Saép xeáp caùc nguyeân toá theo chieàu taêng daàn tính phi kim vaø giaûi

thích. b) Vieát coâng thöùc phaân töû caùc axit coù oxi vôùi soá oxi hoùa cao nhaát

cuûa caùc nguyeân toá treân vaø so saùnh tính axit cuûa chuùng. 14) Döïa vaøo caáu taïo nguyeân töû,haõy giaûi thích taïi sao ñi töø ñaàu ñeán cuoái

caùc chu kyø,tính kim loaïi giaûm vaø tính phi kim taêng;coøn ñi töø treân xuoáng döôùi trong phaân nhoùm chính,tính kim loaïi taêng vaø tính phi kim giaûm?

15) Nguyeân toá X coù soá thöù töï laø 8,nguyeân toá Y coù soá thöù töï laø 17 vaø ngeân toá Z coù soá thöù töï laø 19. a) Vieát caáu hình electron cuûa chuùng (theo caùc lôùp vaø caùc phaân

lôùp). b) Chuùng thuoäc chu kyø naøo,nhoùm naøo trong heä thoáng tuaàn hoaøn.


trang 29

c) Tính chaát hoùa hoïc ñaëc tröng chung cuûa caùc nguyeân toá naøy. 16) Vieát caáu hình electron cuûa S(Z=16),coâng thöùc electron cuûa SO2,

SO3. Bieát trong caùc hôïp chaát naøy, xung quanh O coù 8 electron. 17) Ca ôû oâ thöù 20 ; Br ôû oâ thöù 35 trong baûng heä thoáng tuaàn hoaøn.

a) Vieát caáu hình electron cuûa Ca,Ca2+,Br,Br-. b) Xaùc ñònh vò trí cuûa Ca vaø Br (ôû chu kyø naøo,phaân nhoùm naøo?)

18) Cation M+ coù caáu hình electron phaân lôùp ngoaøi cuøng laø 2p6. a) Vieát caáu hình electron vaø trình baøy söï phaân boá caùc electron

treân caùc obital (caùc oâ vuoâng löôïng töû) nguyeân töû M. b) Cho bieát vò trí cuûa M trong heä thoáng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá

hoùa hoïc.Goïi teân M. c) Anion X– coù caáu hình electron gioáng cuûa cation M+, X laø

nguyeân toá naøo ? 19) Nguyeân töû cuûa nguyeân toá R coù caáu hình electron nhö sau1s2 2s2 2p6

3s2 3p6. a) Cho bieát vò trí cuûa R trong baûng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá vaø teân

cuûa noù. b) Nhöõng anion naøo coù caáu hình electron treân ?

20) Vieát caáu hình lôùp voû electron cuûa nguyeân töû Fe, ion Fe3+ ,ion Fe2+ ,nguyeân töû Mn vaø ion Mn2+,bieát raèng Fe ôû oâ thöù 26, Mn ôû oâ thöù 25 trong baûng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoùa hoïc.

21) Croâm laø nguyeân toá coù caáu hình electron phaân lôùp ngoaøi cuøng laø 3d5 4s1. Vieát caáu hình electron cuûa nguyeân töû Croâm vaø töø ñoù haõy xaùc ñònh vò trí cuûa Croâm trong baûng tuaàn hoaøn. Giaûi thích caùch xaùc ñònh.

22) Vieát caáu hình electron cuûa nguyeân töû F (Z = 9) vaø ion F–. Xaùc ñònh vò trí(oâ,nhoùm chu kyø) cuûa caùc nguyeân toá X vaø Y, bieát raèng chuùng taïo ñöôïc anion X2– vaø cation Y+ coù caáu hình electron gioáng F–.

23) Caùc ion X+ , Y– vaø nguyeân töû Z naøo coù caáu hình electron: 1s2 2s2 2p6

? 24) Vieát caáu hình electron cuûa caùc nguyeân töû trung hoøa X vaø Y. ÖÙng

vôùi moãi nguyeân töû neâu moät tính chaát hoùa hoïc ñaëc tröng vaø moät phaûn öùng ñeå chöùng minh.


trang 30

25) Caùc nguyeân toá A, B, C coù caáu hình electron phaân lôùp ngoaøi cuøng laàn löôït laø: 3s2 3p1, 3s2 3p4, 2s2 2p2. a) Haõy xaùc ñònh vò trí (soá thöù töï, chu kyø, phaân nhoùm) vaø teân cuûa

A, B, C. b) Haõy vieát caùc phöông trình phaûn öùng khi cho A laàn löôït taùc duïng

vôùi B vaø C ôû nhieät ñoä cao. Goïi teân saûn phaåm taïo thaønh. 26) Cho caùc nguyeân toá N,S coù ñieän tích haït nhaân laàn löôït laø7+,16+, haõy

vieát caáu hình electron cuûa N, N-3, N+2, S, S-2, S+4. 27) Vieát caáu hình electron cuûa Fe vaø S bieát Fe ôû oâ thöù 26 coøn S ôû oâ thöù

16 cuûa baûng heä thoáng tuaàn hoaøn. Töø ñoù suy ra caáu hình electron cuûa ion Fe2+ vaø ion Fe3+. Hai ion Fe2+ vaø Fe3+ ion naøo beàn hôn ? Taïi sao ?

28) Vieát caáu hình electron cuûa nguyeân toá R coù ñieän tích haït nhaân baèng 17+.Cho bieát soá oxi hoùa döông cöïc ñaïi vaø soá oxi hoùa aâm cöïc ñaïi cuûa nguyeân toá R .Vieát coâng thöùc oxit baäc cao RxOy.

29) Haõy vieát caáu hình electron cuûa caùc nguyeân toá coù hai electron ñoäc thaân ôû lôùp ngoaøi cuøng vôùi ñieàu kieän: nguyeân töû soá Z < 20. a) Coù bao nhieâu nguyeân toá öùng vôùi töøng caáu hình electron noùi

treân,cho bieát teân cuûa chuùng. b) Vieát coâng thöùc phaân töû cuûa caùc hôïp chaát coù theå coù ñöôïc chæ töø

caùc nguyeân toá noùi treân. Vieát coâng thöùc caáu taïo caùc hôïp chaát ñoù vaø giaûi thích lieân keát hoùa hoïc.

30) Theá naøo laø obital nguyeân töû. Haõy neâu maët giôùi haïn trong khoâng gian cuûa obital s vaø p.

31) Cu coù Z = 29. Vieát caáu hình electron cuûa Cu. Caáu hình ñoù coù bình thöôøng khoâng ? Taïi sao ? Ñoàng coù theå coù soá oxi hoaù baèng bao nhieâu?Taïi sao?Xeùt ví duï hôïp chaát vôùi oxi.

32) Ñoä aâm ñieän laø gì ? Bieán thieân ñoä aâm ñieän cuûa caùc nguyeân toá trong moät chu kyø, trong moät nhoùm ? Döïa vaøo ñoä aâm ñieän ngöôøi ta phaân loaïi lieân keát nhö theá naøo ?


trang 31

PHAÛN ÖÙNG OXY HOÙA – KHÖÛ

PHAÛN ÖÙNG OÂXI HOÙA KHÖÛ laø phaûn öùng trong ñoù nguyeân töû (hay ion) naøy nhöôøng electron cho nguyeân töû (hay ion) kia.

Trong moät phaûn öùng oxi hoa ù - khöû thì quaù trình oxi hoaù vaø quaù trình khöû luoân luoân xaûy ra ñoàng thôøi.

Ñieàu kieän phaûn öùng oâxihoùa khöû laø chaát oâxihoùa maïnh taùc duïng vôùi chaát khöû maïnh ñeå taïo thaønh chaát oxihoùa vaø chaát khöû yeáu hôn. 1. CHAÁT OÂXIHOÙA laø chaát nhaän electron, keát quaû laø soá oxihoùa giaûm.

Neáu hôïp chaát coù nguyeân töû (hay ion) mang soh cao nhaát laø chaát oâxihoùa (SOH cao nhaát öùng vôùi STT nhoùm) hay soh trung gian (seõ laø chaát khöû neâu gaëp chaát oxihoùa maïnh).

Ion kim loaïi coù soh cao nhaát Fe3+, Cu2+, Ag+… ANION NO 3

- trong moâi tröôøng axit laø chaát oâxihoùa maïnh (saûn

phaåm taïo thaønh laø NO2, NO, N2O, N2, hay NH 4+ ); trong moâi tröôøng

kieàm taïo saûn phaåm laø NH3 (thöôøng taùc duïng vôùi kim loaïi maø oxit vaø hiñroâxit laø chaát löôõng tính); trong moâi tröôøng trung tính thì xem nhö khoâng laø chaát oxihoùa.

H2SO4 ÑAËC laø chaát oxihoùa maïnh( taïo SO2, S hay H2S) MnO 4

- coøn goïi laø thuoác tím (KMnO4) trong moâi tröôøng H+ taïo Mn2+ (khoâng maøu hay hoàng nhaït), moâi tröôøng trung tính taïo MnO2 (keát tuûa ñen), moâi tröôøng OH- taïo MnO4

2- (xanh). HALOGEN OÂZOÂN

2. CHAÁT KHÖÛ laø chaát nhöôøng electron, keát quaû laø soá oxhoùa taêng.

Chöông III


trang 32

Neáu hôïp chaát coù nguyeân töû (hay ion) mang soh thaáp nhaát laø chaát khöû (soh thaáp nhaát öùng vôùi 8 - STT nhoùm)hay chöùa soh trung gian (coù theålaø chaát oxihoùa khi gaëp chaát khöû maïnh)

Ñôn chaát kim loaïi , ñôn chaát phi kim (C, S, P, N…). Hôïp chaát (muoái, bazô, axit, oxit) nhö: FeCl2, CuS2 ,Fe(OH)3, HBr,

H2S, CO, Cu2O… Ion (cation, anion) nhö: Fe2+, Cl-, SO3

2--… 3. QUAÙ TRÌNH OXIHOÙA laø quaù trình (söï) nhöôøng electron. 4. QUAÙ TRÌNH KHÖÛ laø quaù trình (söï) nhaän electron. 5. SOÁ OXI HOAÙ laø ñieän tích cuûa nguyeân töû (ñieän tích hình thöùc) trong phaân töû neáu giaû ñònh raèng caùc caëp electron chung coi nhö chuyeån haún veà phía nguyeân töû coù ñoä aâm ñieän lôùn hôn .

Qui öôùc 1 Soá oxi hoaù cuûa nguyeân töû daïng ñôn chaát baèng khoâng Fe0 Al0 H 0

2 O 02 Cl 02

Qui öôùc 2 Trong phaân töû hôïp chaát , soá oxi hoaù cuûa nguyeân töû Kim loaïi nhoùm A laø +n; Phi kim nhoùm A trong hôïp chaát vôùi kim loaïi hoaëc hyñro laø 8 - n (n laø STT nhoùm) Kim loaïi hoaù trò 1 laø +1 : Ag+1Cl Na 1

2+ SO4 K+1NO3

Kim loaïi hoaù trò 2 laø +2 : Mg+2Cl2 Ca+2CO3 Fe+2SO4 Kim loaïi hoaù trò 3 laø +3 : Al+3Cl3 Fe 3

2+ (SO4)3

Cuûa oxi thöôøng laø –2 : H2O-2 CO 22- H2SO 2

4- KNO 2

3-

Rieâng H2O12- F2O+2

Cuûa Hidro thöôøng laø +1 : H+1Cl H+1NO3 H12+ S

Qui öôùc 3 Trong moät phaân töû toång soá oxi hoaù cuûa caùc nguyeân töû baèng khoâng.

H2SO4 2(+1) + x + 4(-2) = 0Þ x = +6 K2Cr2O7 2(+1) + 2x + 7(-2) = 0Þx = +6 Qui öôùc 4 Vôùi ion mang ñieän tích thì toång soá oxi hoaù cuûa caùc nguyeân töû baèng ñieän tích ion. Mg2+ soá oxi hoaù Mg laø +2, MnO -

4 soá oxi hoaù Mn laø : x + 4(-2) = -1Þ x = +7 6. CAÂN BAÈNG PHÖÔNG TRÌNH PHAÛN ÖÙNG OXI HOAÙ KHÖÛ:


trang 33

B1. Xaùc ñònh soá oxi hoaù caùc nguyeân toá. Tìm ra nguyeân toá coù soá oxi hoaù thay ñoåi .


trang 34

B2. Vieát caùc quaù trình laøm thay ñoåi soá oxi hoaù Chaát coù oxi hoaù taêng : Chaát khöû - ne® soá oxi hoaù taêng Chaát coù soá oxi hoaù giaûm: Chaát oxi hoaù + me® soá oxi hoaù

giaûm B3. Xaùc ñònh heä soá caân baèng sao cho soá e cho = soá e nhaän B4. Ñöa heä soá caân baèng vaøo phöông trình , ñuùng chaát vaø kieåm tra laïi theo traät töï : kim loaïi – phi kim – hidro – oxi

Fe 32+ O 2

3- + H 0

2 ¾®¾ Fe0 + H 12+ O-2

2Fe+3 + 6e ¾®¾ 2Fe0 quaù trình khöû Fe3+

2H0 – 2e ¾®¾ 2H+ quaù trình oxi hoaù H2 (2Fe+3 + 3H2 ¾®¾ 2Fe0 + 3H2O)

Caân baèng : Fe2O3 + 3H2 ¾®¾ 2Fe + 3H2O Chaát oxi hoaù chaát khöû Fe3+ laø chaát oxi hoaù H2 laø chaát khöû 7. PHAÂN LOAÏIPHAÛN ÖÙNG OÂXIHOÙA KHÖÛ

Moâi tröôøng Moâi tröôøng axit MnO 4

- + Cl- + H+ ¾¾® Mn2+ + Cl2 + H2O

Moâi tröôøng kieàm : MnO 4- + SO 2

3- + OH- ¾¾® MnO 2

4- +

SO 24- + H2O

Moâi tröôøng trung tính : MnO 4- + SO 2

3- + H2O ¾¾® MnO2 +

SO 24- +OH-

Chaát phaûn öùng Phaûn öùng oxi hoùa- khöû noäi phaân töû: Laø phaûn öùng oxihoùa- khöû

trong ñoù chaát khöû vaø chaát oxihoùa ñeàu thuoäc cuøng phaân töû. KClO3

2

nungMnO¾¾¾® KCl + 32 O2

Phaûn öùng töï oxihoùa- töï khöû laø phaûn öùng oxihoùa – khöû trong ñoù chaát khöû vaø chaát oxi hoùa ñeàu thuoäc cuøng moät nguyeân toá hoùa hoïc, vaø ñeàu cuøng bò bieán ñoåi töø moät soá oxi hoùa ban ñaàu.


trang 35

Cl2 + 2 NaOH ¾¾® NaCl + NaClO + H2O


trang 36

8. CAÂN BAÈNG ION – ELECTRON Phaûn öùng trong moâi tröôøng axit maïnh ( coù H+ tham giaphaûn öùng

) thì veá naøo thöøa Oxi thì theâm H+ ñeå taïo nöôùc ôû veá kia. Phaûn öùng trong moâi tröôøng kieàm maïnh ( coù OH- tham gia phaûn

öùng ) thì veá naøo thöøa Oxi thì theâm nöôùc ñeå taïo OH- ôû veá kia. Phaûn öùng trong moâi tröôøng trung tính ( coù H2O tham gia phaûn

öùng) neáu taïo H+, coi nhö H+ phaûn öùng; neáu taïo OH- coi nhö OH- phaûn öùng nghóa laø tuaân theo caùc nguyeân taéc ñaõ neâu treân.

9. CAËP OXIHOÙA – KHÖÛ laø daïng oxihoùa vaø daïng khöû cuûa cuøng moät nguyeân toá. Cu2+/Cu; H+/H2. 10. DAÕY ÑIEÄN HOÙA laø daõy nhöõng caëp oxihoùa khöû ñöôïc xeáp theo chieàu taêng tính oxihoùa vaø chieàu giaûm tính khöû.

Chaát oxihoùa yeáu Chaát oxihoùa maïnh Chaát khöû maïnh Chaát khöû yeáu

11. CAÙC CHUÙ YÙ ÑEÅ LAØM BAØI TAÄP Khi hoaøn thaønh chuoãi phaûn öùng tính soá oxihoùa ñeå bieát ñoù laø phaûn

öùng oxihoùa–- khöû hay khoâng. Ñeå chöùng minh hoaëc giaûi thích vai troø cuûa moät chaát trong phaûn öùng

thì tröôùc heát duøng soá oxihoùa ñeå xaùc ñònh vai troø vaø löïa chaát phaûn öùng. Toaùn nhôù aùp duïng ñònh luaät baûo toaøn electron döïa treân ñònh luaät baûo

toaøn nguyeân toá theo sô ñoà. Moät chaát coù hai khaû naêng axit-bazô maïnh vaø oxihoùa-khöû maïnh thì

xeùt ñoàng thôøi Rieâng moät chaát khi phaûn öùng vôùi chaát khaùc maø coù caû 2 khaû naêng

phaûn öùng axit- bazô vaø oxihoaù- khöû thì ñöôïc xeùt ñoàng thôøi ( thí duï Fe3O4 +H+ + NO3

-

Hoãn hôïp goàm Mn+, H+, NO3- thì xeùt vai troø oxihoùa nhö sau (H+, NO3

-

), H+, Mn+

α


trang 37

BAØI TAÄP LUYEÄN TAÄP 1) Phaân bieät caùc khaùi nieäm sau ñaây. Cho ví duï: Phaûn öùng oxy hoùa khöû

– Phaûn öùng trao ñoåi.Quaù trình oxy hoùa- Quaù trình khöû. Chaát oxy hoùa – Chaát khöû.

2) Haõy xaùc ñònh soá oxi hoaù cuûa löu huyønh, clor, mangan trong caùc chaát:

a) H2S, S, H2SO3, SO3, H2SO4, Al2(SO4)3, SO42-, HSO4

-. b) HCl, HClO, NaClO2, KClO3, Cl2O7, ClO4

-, Cl2.

c) Mn, MnCl2, MnO2, KMnO4, H2MnO2, MnSO4, Mn2O, MnO4

-.

3) Haõy xaùc ñònh soá oxy hoaù cuûa N trong : NH3 N2H4 NH4NO4 HNO2 NH4

+ . N2O NO2 N2O3 N2O5 NO3

-.

4) Xaùc ñònh soá oxy hoaù cuûa C trong; CH4 CO2 CH3OH Na2CO3 Al4C3

CH2O C2H2 HCOOH C2H6O C2H4O2.

5) Tính SOH cuûa Cr trong caùc tröôøng hôïp sau : Cr2O3, K2CrO4, CrO3, K2Cr2O7, Cr2(SO4)4.

6) Vieát sô ñoà electron bieåu dieãn caùc quaù trình bieán ñoåi sau vaø cho bieát quaù trình naøo laø quaù trình oâxihoùa, quaù trình naøo laø quaù trình khöû.

a) S-2 ® So® S+6 ® S+4 ® S+6

® S-2 ® S0. b) N+5 ® N+2 ® N0 ® N-3 ® N+4 ® N+1 ® N0. c) Mn+2 ® Mn+4 ® Mn+7® Mn0 ® Mn+2+..

d) Cl -® Cl0 ® Cl+7 ® Cl+5 ® Cl+1® Cl-.

7) Caân baèng caùc phöông trình phaûn öùng sau: A. Daïng cô baûn:

a) P + KClO3 ® P2O5 + KCl. b) P + H2 SO4 ® H3PO4 + SO2 +H2O.


trang 38

c) S+ HNO3 ® H2SO4 + NO. d) C3H8 + HNO3 ® CO2 + NO + H2O. e) H2S + HClO3 ® HCl +H2SO4. f) H2SO4 + C 2H2 ® CO2 +SO2 + H2O. B. Daïng coù moâi tröôøng: a) Mg + HNO3 ® Mg(NO3)2 + NO + H2O. b) Fe + H2SO4 ® Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O. c) Mg + H2SO4 ® MgSO4 + H2S + H2O. d) Al + HNO3 ® Al(NO3)3 + NH4NO3 + H2O. e) FeCO3 + H2SO4 ® Fe2(SO4)3 + S + CO2 + H2O. f) Fe3O4 + HNO3 ® Fe(NO3)3 + N2O + H2O. g) Al + HNO3 ® Al(NO3)3 + N2O + H2O. h) FeSO4 + H2SO4 + KMnO4 ® Fe2(SO4)3 + MnSO4 + K2SO4

+ H2O. i) KMnO4 + HCl® KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O. j) K2Cr2O7 + HCl® KCl + CrCl3 + Cl2 + H2O. C. Daïng töï oxi hoaù khöû: a) S + NaOH ® Na2S + Na2SO4 + H2O. b) Cl2 +KOH ® KCl + KClO3 + H2O. c) NO2 + NaOH® NaNO2 + NaNO3 + H2O. d) P+ NaOH + H2O ® PH3 + NaH2PO2. D. Daïng phaûn öùng noäi oxi hoaù khöû (caùc nguyeân toá thay ñoåi

SOH naèm trong cuøng 1 chaát): a) KClO3 ® KCl + O2. b) KMnO4 ® K2MnO4 + MnO2 + O2 c) NaNO3 ® NaNO2 + O2. d) NH4NO3 ® N2O + H2O. E. Daïng phaûn öùng oxi hoaù khöû phöùc taïp (treân 3 nguyeân toá

thay ñoåi SOH ). a) FeS2 + O2 ® Fe2O3 + SO2 . b) FeS2 + HNO3 ® Fe(NO3)3 + H2SO4 + NO + H2O. c) As2S3 + HNO3 ® H3AsO4 + H2SO4 + NO. F. Daïng coù aån soá:


trang 39

a) CxHy + H2SO4 ® SO2 + CO2 + H2O. b) FexOy +H2SO4 ® Fe(NO3)3 + S + H2O. c) M + HNO3 ® M(NO3)n + NO + H2O. d) MxOy + HNO3 ® M(NO3)n +NO + H2O. e) FexOy + O2 ® FenOm.

8) Caân baèng caùc phaûn öùng oxy hoaù khöû sau baèng phöông phaùp thaêng baèng electron. Xaùc ñònh chaát khöû, chaát oxi hoaù:

1. NH3 + O2 ® NO + H2O. 2. Na + H2O ® NaOH + H2 . 3. Cu + H2SO4 ® CuSO4 + SO2 + H2O. 4. Fe3O4 + H2 ® Fe + H2O. 5. NO2 + O2 + H2O® HNO3. 6. Ag + HNO3 ® AgNO3 + NO2 + H2O. 7. Cu + HNO3 ® Cu(NO3)2 + NO2 + H2O. 8. Zn + HNO3 ® Zn(NO3)2 + NO + NO2 +H2O. 9. Mg + HNO3 ® Mg(NO3)2 + N2 +H2O. 10. Al + HNO3 ® Al(NO3)3 +N2O + N2 +H2O. 11. MnO2 + HCl ® MnCl2 + Cl2 + H2O. 12. KClO3 ® KCl + KClO4. 13. NaBr + H2SO4 + KMnO4 ® Na2SO4+ K2SO4 + MnSO4 + Br2 +H2O. 14. K2Cr2O7 + FeSO4 + H2SO4 ® Fe2(SO4)3 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 +H2O. 15. Cl2 +KOH ® KCl + KClO + H2O. 16. C + HNO3 ® CO2 + NO + H2O. 17. Cu(NO3)2 ® CuO + NO2 + O2. 18. FeSO4 + H2SO4 + HNO3 ® Fe2(SO4)3 + NO + H2O. 19. NaNO2 ® NaNO3 + Na2O + NO. 20. CuS+ HNO3 ® Cu(NO3)2 + NO + S +H2O. 21. FeCu2S2 + O2 ® Fe2O3 + CuO + SO2. 22. MnO2 + K2MnO4 + H2SO4 ® K2SO4 + MnSO4 +KMnO4 +H2O. 23. SO2 + FeCl3 +H2O ® FeCl2 + HCl + H2SO4 . 24. O3 + KI + H2O ® KOH + O2 + I2.

25. KMnO4 + HNO2 + H2SO4 ® K2SO4 + MnSO4 + HNO3 +H2O. 26. KNO3 + S + C ® K2S + N2 + CO2.


trang 40

27. HO-CH2-CHO + KMnO4 + H2O® CO2 + KOH + MnO2 + H2O. 28. Al + NaOH + H2O ® NaAlO2 + H2 á 29. CrI3 + KOH + Cl2 ® K2CrO4 + KIO4 + KCl + H2O. 30. HNO3 ® NO2 + O2 + H2O. 31. KMnO4 + Na2SO3 + NaOH ® K2MnO4 +Na2SO4 +H2O. 32. FeCO3 + HNO3 ® Fe(NO3)3 + CO2 + NO2 + H2O. 33. KMnO4 + H2C2O4 +H2SO4 ® K2SO4 + MnSO4 + CO2 + H2O. 34. CH3OH +KMnO4 + H2SO4 ® HCOOH + K2SO4 + MnSO4 +H2O. 35. CH3-CH= CH2 + KMnO4 + H2O ® CH3-CHOH-CH2OH + KOH +MnO2 . 36. FexOy + H2SO4 ® Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O. 37. NaClO2 + Cl2 ® NaCl + ClO2. 38. K2Cr2O7 + NaNO2 +H2SO4 ® Cr2(SO4)3 + K2SO4 + NaNO3 + H2O. 39. Cu2S.FeS2 + HNO3 ® Fe(NO3)3 + Cu(NO3)2 + H2SO4 + NO + H2O. 40. KHSO4 + KMnO4 + H2SO4 ® K2SO4 + MnSO4 + H2O. 9) Theá naøo laø hoaù trò vaø soá oxi hoaù cuûa nguyeân töû cuûa moät

nguyeân toá ? Vieát coâng thöùc caáu taïo cuûa clorua voâi vaø 2–cloetan, cho bieát hoùa trò vaø soá oxi hoùa cuûa moãi nguyeân töû trong caùc phaân töû naøy.

10) Neâu qui taéc xaùc ñònh soá oxi hoùa. 11) Ñònh nghóa phaûn öùng oxi-hoùa khöû, chaát oxi–hoùa, chaát khöû.

Caùc loaïi phaûn öùng : hoùa hôïp, phaân tích, theá, thuûy phaân coù phaûi laø caùc phaûn öùng oxi hoùa–khöû khoâng ? Cho ví duï minh hoïa. 1) Döïa vaøo soá oxi hoùa ngöôøi ta coù theå chia caùc phaûn öùng hoùa hoïc

thaønh maáy loaïi ? Ñoù laø nhöõng loaïi phaûn öùng hoùa hoïc gì ? Cho ví duï.

2) Haõy cho bieát chieàu phaûn öùng cuûa caùc caëp oxi hoùa–khöû. 3) Cho 3 phaûn öùng minh hoïa raèng trong phaûn öùng oxi–hoùa khöû, caùc

axit coù theå ñoùng vai troø chaát oxi hoùa, chaát khöû, moâi tröôøng. Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra vaø caân baèng

4) Phaûn öùng oxi hoùa khöû laø gì ? Cho phaûn öùng nA + mBn+ D nAm+ + mB (1) Haõy so saùnh tính oxi hoùa-khöû cuûa caùc caëp Am+/A vaø Bn+/B ñeå phaûn öùng (1) xaûy ra theo chieàu thuaän.


trang 41

5) Caân baèng caùc phaûn öùng sau: a) K + H2O ¦ b) Na2O2 + H2O ¦ NaOH + O2 c) KBrO3 + KBr + H2SO4 ¦ K2SO4 + Br2 + H2O d) FeS + HNO3 ¦ Fe(NO3) 3 + H2SO4 + NO + H2O e) As2S3 + KClO3 + H2O ¦ H3AsO4 + H2SO4 + KCl

6) Hoaøn thaønh caùc phöông trình sau a) Al + HNO3 ¦ N2 + E + D b) KMnO4 + H2S + H2SO4 ¦ S + MnSO4 + M + D

7) Haõy caân baèng caùc phöông trình phaûn öùng oxi hoùa–khöû sau baèng phöông phaùp thaêng baèng electron: a) K2S + K2Cr2O7 + H2SO4 ¦ S + Cr2 (SO4) 3 + K2SO4 + H2O b) Fe3O4 + HNO3 ¦ Fe(NO3) 3 + NO + H2O c) K2SO3 + KMnO4 + KHSO4 ¦ K2SO4 + MnSO4 + H2O d) SO2 + KMnO4 + H2O ¦ K2SO4 + MnSO4 + H2SO4 e) K2S + KMnO4 + H2SO4 ¦ S + MnSO4 + K2SO4 + H2O f) Mg + HNO3 ¦ Mg(NO3) 2 + NH4NO3 + H2O g) CuS2 + HNO3 ¦ Cu(NO3) 2 + H2SO4 + N2O + H2O h) K2Cr2O7 + KI + H2SO4 ¦ Cr2(SO4) 3 + I2 + K2SO4 + H2O i) FeSO4 + Cl2 + H2SO4 ¦ Fe2(SO4) 3 + HCl j) KI + KClO3 + H2SO4 ¦ K2SO4 + I2 + KCl + H2O k) Cu2S + HNO3 (loaõng) ¦ Cu(NO3)2 + CuSO4 + NO + H2O l) FeS2 + HNO3 ¦ NO + SO4

2- + … m) FeBr2 + KMnO4 + H2SO4 ¦ …

n) FexOy + H2SO4 ñaëc ¾®¾Ot SO2# + …

o) Fe(NO3)2 + HNO3 loaõng ¦ NO# + … p) FeCl3 + dung dòch Na2CO3 ¦ khí A# + …

8) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng sau a) Ca + dd Na2CO3 b) Na + dd AlCl3 c) Zn + dd FeCl3 d) Fe(NO3) 2 + dd AgNO3 e) Ba(HCO3) 2 + dd ZnCl2


trang 42

f) CaC2 + H2O ¦ g) K + H2O ¦ H+ h) CH2 = CH2 + H2O ¦ OH– i) C2H5Cl + H2O ¦ j) NaH + H2O ¦ NaOH + H2 k) Na2O2 + H2O ¦ NaOH + O2 l) F2 + H2O ¦ m) FeO + HNO3 ¦ Fe(NO3) 3 + NO + … n) FeSO4+KMnO4+H2SO4¦ Fe2(SO4) 3+ MnSO4 + K2SO4 + … o) As2S3+HNO3(loaõng) + H2O ¦H3AsO4 + H2SO4 + NO + … p) KMnO4 + H2C2O4 +H2SO4 ¦ K2SO4 + MnSO4 + CO2 + H2O q) CuSO4 + KI ¦ CuI + … + … r) CuFeS2 + O2 + SiO2 ¦ Cu + FeSiO3 + … s) FeCl3 + KI ¦ FeCl2 + KCl + I2 t) AgNO3 + FeCl3 ¦ u) MnO4

– + C6H12O6 + H+ ¦ Mn2+ + CO2 + … v) FexOy + H+ + SO4

2- ¦ SO2 + … w) FeSO4 + HNO3 ¦ NO + … x) Fe3O4 + HCl ¦ y) Ca(OH) 2 dung dòch, dö + NH4HCO3 ¦ z) FeSO4 + HNO3 ¦ NO# + A + B + D

9) Caùc chaát vaø ion döôùi ñaây coù theå ñoùng vai troø chaát oxi hoùa hay chaát khöû: Al, Cl2, S, SO2, Fe2+, Ag+ vaø NO3

+. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng minh hoïa.

10) Trong caùc chaát vaø ion sau ñaây ñoùng vai troø gì (chaát oxi hoùa hay chaát khöû) trong caùc phaûn öùng oxi hoùa–khöû xaûy ra trong dung dòch Cl–, SO3

2–, SO2, S, S2–. 11) Haõy saép xeáp caùc ion cho döôùi ñaây theo chieàu taêng daàn tính (khaû

naêng) oxi hoùa, cho phaûn öùng minh hoïa: Al3+, Fe3+, Cu2+,. 12) Cho caùc caëp oxi hoùa–khöû sau Na+/Na Cu2+/Cu ; Al3+/Al ; Fe3+/ Fe2+ ;

2H+/H2 ; Fe2+/Fe. Haõy saép xeáp caùc caëp theo thöù töï taêng daàn khaû naêng oxi hoùa cuûa caùc daïng oxi hoùa. Daãn ra phöông trình phaûn öùng minh hoïa söï saép xeáp ñoù.


trang 43

13) Döï ñoaùn caùc phaûn öùng sau coù xaûy ra khoâng ? Vieát phöông trình phaûn öùng neáu coù a) Cu + FeCl3 ¦ b) SnCl2 + FeCl3 ¦

14) Cho bieát 4 caëp oxi hoùa–khöû sau Fe2+/Fe ; Fe3+/ Fe2+ ; Cu2+/Cu ; 2H+/H2. Haõy saép xeáp thöù töï tính oxi hoùa taêng daàn cuûa caùc caëp treân. Töø ñoù cho bieát chaát naøo coù theå phaûn öùng vôùi nhau trong caùc chaát sau a) Cu, Fe, dung dòch HCl. b) Dung dòch CuSO4 ; dung dòch FeCl2 ; dung dòch FeCl3.

15) Trong moâi tröôøng axit, MnO2, O3, MnO4–, Cr2O4

2– ñeàu oxi hoùa ñöôïc Cl- thaønh Cl2 vaø Mn4+ bò khöû thaønh Mn2+, Mn+7 bò khöû thaønh Mn+2, Cr+6 bò khöû thaønh Cr+3 vaø O3 thaønh O2. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra.

16) Cho dung dòch CuSO4, Fe2(SO4) 3, MgSO4 , AgNO3 vaø kim loaïi Cu, Mg, Ag, Fe. Nhöõng caëp chaát naøo phaûn öùng ñöôïc vôùi nhau ? Vieát phöông trình phaûn öùng. Haõy xeáp theo thöù töï taêng daàn tính oxi hoùa cuûa ion vaø tính khöû cuûa kim loaïi.

17) Vieát phöông trình phaûn öùng khi cho dung dòch KMnO4 (trong moâi tröôøng axit) taùc duïng vôùi HCl, FeSO4, C6H12O6, H2O2 vaø H2S (phaûn öùng sinh ra S).

18) Cho Cu taùc duïng vôùi HNO3 ñaëc ñöôïc khí A, cho MnO2 taùc vôùi dung dòch HCl ñöôïc khí B, cho Na2SO3 taùc duïng vôùi dung dòch H2SO4 ñöôïc khí. Cho caùc khí A, B, C tan trong dung dòch NaOH. Neâu nhaän xeùt veà tính oxi hoùa khöû cuûa moãi khí trong phaûn öùng vôùi dung dòch NaOH.

19) Vieát caùc phöông trình cuûa Cu, CuO vôùi H2; dung dòch H2SO4 loaõng ; dung dòch H2SO4 ñaëc, noùng; dung dòch AgNO3 ; dung dòch HNO3 loaõng


trang 44

PHAÂN NHOÙM CHÍNH NHOÙM VII – NHOÙM HALOGEN

1. VÒ TRÍ CAÙC HALOGEN TRONG HEÄ THOÁNG TUAÀN

HOAØN

Goàm coù caùc nguyeân toá 9F 17Cl 35Br 53I 85At. Phaân töû daïng X2 nhö F2 khí maøu luïc nhaït, Cl2 khí maøu vaøng luïc, Br2 loûng maøu naâu ñoû, I2 tinh theå tím. Deã nhaän theâm moät electron ñeå ñaït caáu hình beàn vöõng cuûa khí hieám X + 1e = X- (X : F , Cl , Br , I ) F coù ñoä aâm ñieän lôùn nhaát , chæ coù soá oxi hoaù –1. Caùc halogen coøn laïi ngoaøi soá oxi hoaù –1 coøn coù soá oxi hoaù döông nhö +1 , +3 , +5 , +7

Tính tan cuûa muoái baïc AgF AgCl¯ AgBr¯ AgI¯ tan nhieàu traéng vaøng luïc vaøng ñaäm 2. CLO trong töï nhieân Clo coù 2 ñoàng vò 3517 Cl (75%) vaø 3717 Cl (25%)

Þ M Cl=35,5 Cl2 coù moät lieân keát coäng hoùa trò, deã daøng tham gia phaûn öùng, laø moät chaát oxihoùa maïnh. Cl2 tham gia phaûn öùng vôùi H2, kim loaïi taïo clorua vôùi soh-1.

TAÙC DUÏNG VÔÙI KIM LOAÏI (ña soá kim loaïi vaø coù t0 ñeå khôi maøu phaûn öùng) taïo muoái clorua

2Na + Cl2 ¾®¾0t 2NaCl

2Fe + 3Cl2 ¾®¾0t 2FeCl3

Cu + Cl2 ¾®¾0t CuCl2

TAÙC DUÏNG VÔÙI HIDRO (caàn coù nhieät ñoä hoaëc coù aùnh saùng)

Chöông

IV


trang 45

H2 + Cl2 ¾®¾as 2HCl Khí hidro clorua khoâng coù tính axit ( khoâng taùc vôùi Fe) , khi hoaø tan HCl vaøo nöôùc môùi taïo thaønh dung dòch axit. TAÙC DUÏNG MOÄT SOÁ HÔÏP CHAÁT COÙ TÍNH KHÖÛ FeCl2 + ½ Cl2 ¾®¾ FeCl3

H2S + Cl2 ¾®¾0t 2HCl + S

Cl2 coøn tham gia phaûn öùng vôùi vai troø vöøa laø chaát oâxihoùa, vöøa laø chaát khöû.

TAÙC DUÏNG VÔÙI NÖÔÙC khi hoaø tan vaøo nöôùc , moät phaàn Clo taùc duïng (Thuaän nghòch)

Cl 02 + H2O HCl+ HClO ( Axit hipo clorô) TAÙC DUÏNG VÔÙI NaOH taïo nöôùc Javen Cl2 + 2NaOH ¾®¾ NaCl + NaClO + H2O

3. FLO laø chaát oxihoùa maïnh, tham gia phaûn öùng vôùi haàu heát caùc ñôn chaát vaø hôïp chaát taïo florua vôùi soh -1.

TAÙC DUÏNG KIM LOAÏI Ca + F2 ¾®¾ CaF2

2Ag + F2 ¾®¾ 2AgF TAÙC DUÏNG VÔÙI HIDRO phaûn öùng xaûy ra maïnh hôn caùc

halogen khaùc , hoãn hôïp H2 , F2 noå maïnh trong boùng toái. H2 + F2 ¾®¾ 2HF

Khí HF tan vaøo nöôùc taïo dung dòch HF. Dung dòch HF laø axit yeáu, ñaëc bieät laø hoøa tan ñöôïc SiO2

4HF + SiO2 ¾®¾0t 2H2O + SiF4 (söï aên moøn thuûy tinh ñöôïc öùng

duïng trong kó thuaät khaéc treân kính nhö veõ tranh khaéc chöõ). TAÙC DUÏNG NÖÔÙC khí flo qua nöôùc seõ laøm boác chaùy nöôùc (do

giaûi phoùng O2). 2F2 + 2H2O ¾®¾ 4HF + O2 Phaûn öùng naøy giaûi thích vì sao F2 khoâng ñaåy Cl2 , Br2 , I2 ra khoûi

dung dòch muoái hoaëc axit trong khi flo coù tính oxihoùa maïnh hôn .


trang 46

4. BROÂM VAØ IOÂT laø caùc chaát oâxihoùa yeáu hôn clo. TAÙC DUÏNG VÔÙI KIM LOAÏI taïo muoái töông öùng 2Na + Br2 ¾®¾

0t 2NaBr

2Na + I2 ¾®¾0t 2NaI

2Al + 3Br2 ¾®¾0t 2AlBr3

2Al + 3I2 ¾®¾0t 2AlI3

TAÙC DUÏNG VÔÙI HIDRO

H2 + Br2 ¾¾¾¾ ®¾ gnoùn ñun 2HBr

H2 + I2 ¾¾¾¾ ®¾ gnoùn ñun 2 HI phaûn öùng xaûy ra thuaän nghòch. Ñoä hoaït ñoäng giaûm daàn töø Cl ® Br ® I Caùc khí HBr, HI tan vaøo nöôùc taïo dung dich axit

HBr ¾¾¾ ®¾+ OH2 ddaxit HBr HI ¾¾¾ ®¾

+ OH2 dd axit HI. Veà ñoä maïnh axit thì laïi taêng daàn töø HCl < HBr < HI

5. AXIT CLOHIDRIC (HCl) dung dòch axit HCl coù ñaày ñuû tính chaát hoaù hoïc cuûa moät axit maïnh TAÙC DUÏNG CHAÁT CHÆ THÒ dung dòch HCl laøm quì tím hoaù ñoû (nhaän bieát axit) HCl ¾®¾ H+ + Cl-

TAÙC DUÏNG KIM LOAÏI (ñöùng tröôùc H trong daõy Beâkeâtoâp) taïo muoái (vôùi hoùa trò thaáp cuûa kim loaïi) vaø giaûi phoùng khí hidroâ

Fe + 2HCl ¾®¾0t FeCl2 + H2

2 Al + 6HCl ¾®¾0t 2AlCl3 + 3H2

Cu + HCl¹ khoâng coù phaûn öùng TAÙC DUÏNG OXIT BAZÔ , BAZÔ taïo muoái vaø nöôùc NaOH + HCl ¾®¾ NaCl + H2O

CuO + 2HCl ¾®¾0t CuCl2 + H2O

Fe2O3 + 6HCl ¾®¾0t 2FeCl3 + 3H2O

TAÙC DUÏNG MUOÁI (theo ñieàu kieän phaûn öùng trao ñoåi)


trang 47

CaCO3 + 2HCl ¾®¾ CaCl2 + H2O + CO2

AgNO3 + HCl ¾®¾ AgCl¯ + HNO3

( duøng ñeå nhaän bieát goác clorua ) Ngoaøi tính chaát ñaëc tröng laø axit , dung dòch axit HCl ñaëc coøn theå hieän vai troø chaát khöû khi taùc duïng chaát oxi hoaù maïnh nhö KMnO4 , MnO2 …… 4HCl- + MnO2 ¾®¾

0t MnCl2 + Cl 02 + 2H2O 6. MUOÁI CLORUA chöùa ion aâm clorua (Cl-) vaø caùc ion döông kim loaïi, NH +

4 nhö NaCl ZnCl2 CuCl2 AlCl3

NaCl duøng ñeå aên, saûn xuaát Cl2, NaOH, axit HCl KCl phaân kali ZnCl2 taåy gæ khi haøn, choáng muïc goå BaCl2 chaát ñoäc CaCl2 chaát choáng aåm AlCl3 chaát xuùc taùc

7. NHAÄN BIEÁT duøng Ag+ (AgNO3) ñeå nhaän bieát caùc goác halogenua. Ag+ + Cl- ¾®¾ AgCl ¯ (traéng)

(2AgCl ¾®¾AS 2Ag ¯ + Cl2 ) Ag+ + Br- ¾®¾ AgBr ¯ (vaøng nhaït) Ag+ + I- ¾®¾ AgI ¯ (vaøng ñaäm)

I2 + hoà tinh boät ® xanh lam 8. HÔÏP CHAÁT CHÖÙA OÂXI CUÛA CLO Trong caùc hôïp chaát chöùa oâxi cuûa clo, clo coù soh döông, ñöôïc ñieàu cheá giaùn tieáp.

Cl2O Clo (I) oxit Cl2O7 Clo(VII) oxit HClO Axit hipo clorô NaClO Natri hipoclorit HClO2 Axit clorô NaClO2 Natri clorit HClO3 Axit cloric KClO3 kali clorat HClO4 Axit pe cloric KClO4 kali pe clorat Taát caû hôïp chaát chöùa oxi cuûa clo ñieàu laø chaát oâxihoùa maïnh.


trang 48

NÖÔÙC ZAVEN laø hoãn hôïp goàm NaCl, NaClO vaø H2O coù tính oâxi hoùa maïnh, ñöôïc ñieàu cheá baèng caùch daãn khí Clo vaøo dung dòch NaOH (KOH)

Cl2 + 2NaOH ¾®¾ NaCl + NaClO + H2O (Cl2 + 2KOH ¾®¾ KCl + KClO + H2O) KALI CLORAT coâng thöùc phaân töû KClO3 laø chaát oâxihoùa maïnh

thöôøng duøng ñieàu cheá O2 trong phoøng thí nghieäm

2KClO3 ¾¾¾ ®¾0t2MnO 2KCl + O2

KClO3 ñöôïc ñieàu cheá khi daãn khí clo vaøo dung dòch kieàm ñaëc ñaõ ñöôïc ñun noùng ñeán 1000c

3Cl2 + 6KOH ¾¾®¾0100 5KCl + KClO3 + 3H2O

CLORUA VOÂI coâng thöùc phaân töû CaOCl2 laø chaát oâxihoùa maïnh, ñöôïc ñieàu cheá baèng caùch daãn clo vaøo dung dòch Ca(OH)2 ñaëc Cl2 + Ca(OH)2 ¾®¾ CaOCl2 + H2O Neáu Ca(OH)2 loaõng 2Ca(OH)2 + 2Cl2 ¾®¾ CaCl2 + Ca(OCl)2 + 2H2O

9. ÑIEÀU CHEÁ CLO nguyeân taéc laø khöû caùc hôïp chaát Cl- taïo Cl0

TRONG PHOØNG THÍ NGHIEÄM cho HCl ñaäm ñaëc taùc duïng vôùi caùc chaát oâxihoùa maïnh

2KMnO4 + 16HCl ¾®¾ 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O

MnO2 + 4HCl ¾®¾0t MnCl2 + Cl2 + 2H2O

TRONG COÂNG NGHIEÄP duøng phöông phaùp ñieän phaân 2NaCl + 2H2O ¾¾¾¾ ®¾ CMN DD ÑP H2 + 2NaOH + Cl2

2NaCl ¾¾ ®¾ NC ÑP 2Na+ Cl2

10. ÑIEÀU CHEÁ HCl PHÖÔNG PHAÙP SUNFAT cho NaCl tinh theå vaøo dung dòch H2SO4 ñaäm ñaëc

2NaCltt + H2SO4 ¾¾®¾ caot 0 Na2SO4 + 2HCl

NaCltt + H2SO4 ¾¾ ®¾ thaáp0t NaHSO4 + HCl PHÖÔNG PHAÙP TOÅNG HÔÏP ñoát hoãn hôïp khí hidro vaø khí clo H2 + Cl2 ¾®¾as 2HCl hidro clorua


trang 49

11. ÑIEÀU CHEÁ HF baèng phöông phaùp sunfat CaF2(tt) + H2SO4(ññ) ¾®¾

0t CaSO4 + 2HF


1.2 . CAÙC HALOGEN . CLO

1) Neâu ñieåm gioáng vaø khaùc nhau giöõa caùc Halogen veà caáu taïo vaø hoùa tính.

2) Töø caáu taïo cuûa nguyeân töû clo, haõy neâu tính chaát hoùa hoïc ñaëc tröng vaø vieát caùc phaûn öùng minh hoïa.

3) Vì sao clo aåm coù tính taåy traéng coøn clo khoâ thì khoâng? 4) Vieát 3 phöông trình phaûn öùng chöùng toû clo coù tính oxi hoùa, 2

phöông trình phaûn öùng chöùng toû clo coù tính khöû. 5) Clo coù theå taùc duïng vôùi chaát naøo sau ñaây? Vieát phöông trình phaûn

öùng xaûy ra: Al (to) ; Fe (to) ; H2O ; KOH ; KBr; Au (tO) ; NaI ; dung dòch SO2

6) Hoaøn thaønh chuoãi phaûn öùng sau: a)MnO2 ® Cl2 ® HCl ® Cl2 ® CaCl2 ® Ca(OH)2 ®Clorua

voâi b) KMnO4 ® Cl2 ® KCl ® Cl2 ® axit hipoclorô

® NaClO ® NaCl ® Cl2 ® FeCl3 ® HClO ® HCl ® NaCl

c) Cl2 ® Br2 ® I2 ® HCl ® FeCl2 ® Fe(OH)2 7) Caân baèng caùc phaûn öùng oxi hoùa – khöû sau: a) KMnO4

+ HCl ® KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O b) KClO3

+ HCl ® KCl + Cl2 + H2O c) KOH + Cl2 ® KCl + KClO3 + H2O d) Cl2 + SO2

+ H2O ® HCl + H2SO4


trang 50

e) Fe3O4 + HCl ® FeCl2 + FeCl3 + H2O f) CrO3

+ HCl ® CrCl3 + Cl2 + H2O g) Cl2

+ Ca(OH)2 ® CaCl2 + Ca(OCl)2 + H2O 8) a) Töø MnO2, HCl ñaëc, Fe haõy vieát caùc phöông trình phaûn öùng ñieàu

cheá Cl2, FeCl2 vaø FeCl3. b) Töø muoái aên, nöôùc vaø caùc thieát bò caàn thieát, haõy vieát caùc phöông

trình phaûn öùng ñieàu cheá Cl2 , HCl vaø nöôùc Javel . 9) Ñoát nhoâm trong bình ñöïng khí clo thì thu ñöôïc 26,7 (g) muoái. Tìm

khoái löôïng clo vaø nhoâm ñaõ tham gia phaûn öùng? ÑS: 21,3 (g) ; 5,4 (g)

10) Tính theå tích clo thu ñöôïc (ñkc) khi cho 15,8 (g) kali pemanganat (KMnO4) taùc duïng axit clohiñric ñaäm ñaëc.

ÑS: 5,6 (l) 11) Ñieàu cheá moät dung dòch axit clohiñric baèng caùch hoøa tan 2 (mol)

hiñro clorua vaøo nöôùc. Ñun axit thu ñöôïc vôùi mangan ñioxit coù dö. Hoûi khí clo thu ñöôïc sau phaûn öùng coù ñuû taùc duïng vôùi 28 (g) saét hay khoâng?

ÑS: Khoâng 12) Gaây noå hoãn hôïp ba khí A, B, C trong bình kín. Khí A ñieàu cheá baèng

caùch cho axit HCl dö taùc duïng 21,45 (g) Zn. Khí B thu ñöôïc khi

phaân huûy 25,5 (g) natri nitrat (2NaNO3 ot¾¾® NaNO2 + O2). Khí

C thu ñöôïc do axit HCl dö taùc duïng 2,61 (g) mangan ñioxit. Tính noàng ñoä phaàn traêm cuûa chaát trong dung dòch thu ñöôïc sau khi gaây noå.

ÑS: 28,85% 13) Cho 3,9 (g) kali taùc duïng hoaøn toaøn vôùi clo. Saûn phaåm thu ñöôïc hoøa

tan vaøo nöôùc thaønh 250 (g) dung dòch. a) Tính theå tích clo ñaõ phaûn öùng (ñkc). b) Tính noàng ñoä phaàn traêm dung dòch thu ñöôïc.

ÑS: a) 1,12 (l) ; b) 2,98% 14) Cho 10,44 (g) MnO2 taùc duïng axit HCl ñaëc. Khí sinh ra (ñkc) cho

taùc duïng vöøa ñuû vôùi dung dòch NaOH 2 (M). a) Tính theå tích khí sinh ra (ñkc).


trang 51

b) Tính theå tích dung dòch NaOH ñaõ phaûn öùng vaø noàng ñoä (mol/l) caùc chaát trong dung dòch thu ñöôïc. ÑS: a) 2,688 (l) ; b) 0,12 (l) ; 1 (M) ; 1 (M)


trang 52

3 . HIÑRO CLORUA – AXIT CLOHIÑRIC – MUOÁI

CLORUA 1) Haõy vieát caùc phöông trình phaûn öùng chöùng minh raèng axit clohiñric

coù ñaày ñuû tính chaát hoùa hoïc cuûa moät axit. 2) Vieát 1 phöông trình phaûn öùng chöùng toû axit HCl coù tính oxi hoùa, 1

phöông trình phaûn öùng chuùng toû HCl coù tính khöû. 3) Cho caùc chaát sau: KCl, CaCl2 , MnO2 , H2SO4 ñaëc. Troän 2 hoaëc 3

chaát vôùi nhau. Troän nhö theá naøo ñeå taïo thaønh hiñro clorua? Troän nhö theá naøo ñeå taïo thaønh clo? Vieát phöông trình phaûn öùng.

4) Vieát 3 phöông trình phaûn öùng ñieàu cheá saét (III) clorua. 5) Neâu hieän töôïng xaûy ra khi ñöa ra ngoaøi aùnh saùng oáng nghieäm chöùa

baïc clorua coù nhoû theâm ít gioït dung dòch quyø tím. Giaûi thích. 6) Axit HCl coù theå taùc duïng nhöõng chaát naøo sau ñaây? Vieát phaûn öùng

xaûy ra: Al, Mg(OH)2 , Na2SO4 , FeS, Fe2O3 , Ag2SO4 , K2O, CaCO3 , Mg(NO3)2 .

7) Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra khi cho laàn löôït caùc chaát trong nhoùm A {HCl, Cl2} taùc duïng vôùi laàn löôït caùc chaát trong nhoùm B {Cu, AgNO3 , NaOH, CaCO3}.

8) Töø KCl, H2SO4 ñaëc, MnO2 , Fe, CuO, Zn, haõy ñieàu cheá FeCl3 , CuCl2 , ZnCl2 .

9) Töø NaCl, H2O, Fe vaø caùc thieát bò caàn thieát, haõy ñieàu cheá FeCl3 , FeCl2 , Fe(OH)2 , Fe(OH)3.

10) Nhaän bieát caùc dung dòch maát nhaõn sau baèng phöông phaùp hoùa hoïc: a) KOH, K2SO4 , KCl, K2SO4 , KNO3 b) HCl, NaOH, Ba(OH)2 , Na2SO4 c) HCl, HNO3 , H2SO4 , HBr d) KCl, K2SO4 , KNO3 , KI e) BaCl2 , K2SO4 , Al(NO3)3 , Na2CO3 11) Nhaän bieát caùc dung dòch sau baèng phöông phaùp hoùa hoïc: a) NaNO3 , NaCl, HCl. b) NaCl, HCl, H2SO4


trang 53

12) Hoøa tan 1 (mol) hiñro clorua vaøo nöôùc roài cho vaøo dung dòch ñoù 300 (g) dung dòch NaOH 10%. Dung dòch thu ñöôïc coù phaûn öùng gì? Axit, bazô hay trung hoøa?

ÑS: Tính axit 13) Cho axit H2SO4 ñaëc taùc duïng heát vôùi 58,5 (g) NaCl, ñun noùng. Hoøa

tan khí taïo thaønh vaøo 146 (g) nöôùc. Tính C% dung dòch thu ñöôïc. ÑS: 33,3%

14) Coù moät dung dòch chöùa ñoàng thôøi HCl vaø H2SO4 . Cho 200 (g) dung dòch ñoù taùc duïng dung dòch BaCl2 dö taïo ñöôïc 46,6 (g) keát tuûa. Loïc keát tuûa, trung hoaø nöôùc loïc phaûi duøng 500 (ml) dung dòch NaOH 1,6 (M). Tính C% moãi axit trong dung dòch ñaàu.

ÑS: H2SO4 9,8% ; HCl 7,3% 15) Ñieàn caùc hôïp chaát chöùa clo vaøo caùc kyù töï A, B cho phuø hôïp: a) A1 + H2SO4 = B1 + Na2SO4 b) A2 + CuO = B2 + CuCl2

c) A3 + CuSO4 = B3 + BaSO4 d) A4 + AgNO3 = B4 + HNO3 e) A5 + Na2S = B5 + H2S f) A6 + Pb(NO3)2 = B6 + KNO3 g) A7 + Mg(OH)2 = B7 + H2O h) A8 + CaCO3 = B8 + H2O + CO2 i) A9 + FeS = B9 + H2S 16) Thöïc hieän chuoãi phaûn öùng sau:

a) NaCl ® HCl ® Cl2 ® HClO ® HCl ¯ ¯ AgCl ® Ag CuCl2 ® HCl b) KMnO4 ® Cl2 ® CuCl2 ® FeCl2 ® HCl ¯ HCl ® CaCl2 ® Ca(OH)2 c) KCl ® HCl ® Cl2 ® Br2 ® I2 ¯

FeCl3 ® AgCl ® Ag


trang 54

17) Hoøa tan 31,2 (g) hoãn hôïp A goàm Na2CO3 vaø CaCO3 vaøo dung dòch HCl dö thu ñöôïc 6,72 (l) CO2 (ñkc). Tính khoái löôïng töøng chaát trong A.

ÑS: 21,2 (g) Na2CO3 ; 10 (g) CaCO3 18) Cho 27,8 (g) hoãn hôïp B goàm Al vaø Fe taùc duïng vôùi dung dòch HCl

dö thu ñöôïc 15,68 (l) H2 (ñkc). Tính % khoái löôïng töøng chaát trong B.

ÑS: 19,42% Al ; 80,58% Fe 19) Cho 24 (g) hoãn hôïp G goàm Mg vaø MgCO3 taùc duïng vôùi dung dòch

HCl dö thu ñöôïc 11,2 (l) hoãn hôïp khí goàm H2 vaø CO2 (ñkc). Tính % khoái löôïng töøng chaát trong G.

ÑS: 30% Mg ; 70% MgCO3 20) Hoøa tan 34 (g) hoãn hôïp G goàm MgO vaø Zn vaøo dung dòch HCl dö

thu ñöôïc 73,4 (g) hoãn hôïp muoái G’. Tính % khoái löôïng töøng chaát trong G.

ÑS: 23,53% MgO ; 76,47% Zn 21) Cho 31,4 (g) hoãn hôïp G goàm Al vaø Zn taùc duïng vöøa ñuû vôùi dung

dòch HCl 2 (M) thu ñöôïc 15,68 (l) H2 (ñkc). a) Tính % khoái löôïng töøng chaát trong G. b) Tính theå tích HCl ñaõ duøng. ÑS: 17,20% Al ; 82,80% Zn

22) Hoøa tan 64 (g) hoãn hôïp X goàm CuO vaø Fe2O3 vaøo dung dòch HCl 20%. Sau phaûn öùng, coâ caïn dung dòch thu ñöôïc 124,5 (g) hoãn hôïp muoái khan G’.

a) Tính % khoái löôïng töøng chaát trong X. b) Tính khoái löôïng dung dòch HCl ñaõ duøng. ÑS: 75% ; 25% ; 219 (g)

23) Cho 11,9 (g) hoãn hôïp G goàm Al vaø Zn taùc duïng vöøa ñuû vôùi 400 (ml) dung dòch HCl 2 (M) thu ñöôïc m (g) hoãn hôïp muoái G’vaø V (l) khí (ñkc).

a) Tính khoái löôïng töøng chaát trong G. b) Tính theå tích khí thoaùt ra (ñkc). c) Tính khoái löôïng hoãn hôïp muoái G’.


trang 55

ÑS: 5,4 (g) ; 6,5 (g) ; 8,96 (l) ; 40,3 (g) 24) Cho a (g) hoãn hôïp A goàm CaO vaø CaCO3 taùc duïng vöøa ñuû vôùi 300

(ml) dung dòch HCl thu ñöôïc 33,3 (g) muoái CaCl2 vaø 4480 (ml) khí CO2 (ñkc).

a) Tính khoái löôïng hoãn hôïp A. b) Tính noàng ñoä HCl ñaõ duøng. ÑS: 25,6 (g) ; 2 (M)

25) Hoøa tan hoaøn toaøn 20 (g) hoãn hôïp Y goàm Zn vaø Cu vaøo moät löôïng vöøa ñuû dung dòch HCl 0,5 (M) thu ñöôïc 4,48 (l) H2 (ñkc). Tính % khoái löôïng töøng chaát trong Y vaø theå tích axit ñaõ duøng.

ÑS: 65% Zn ; 35% Cu ; 800 (ml) 26) Cho 13,6 (g) hoãn hôïp X goàm Fe vaø Fe2O3 taùc duïng vöøa ñuû vôùi

91,25 (g) dung dòch HCl 20%. a) Tính % khoái löôïng töøng chaát trong X. b) Tính noàng ñoä % dung dòch sau phaûn öùng. ÑS: 41,18% Fe ; 58,82% Fe2O3

27) Coù 26, 6 (g) hoãn hôïp goàm hai muoái KCl vaø NaCl. Hoøa tan hoãn hôïp vaøo nöôùc thaønh 500 (g) dung dòch. Cho dung dòch taùc duïng vôùi AgNO3 vöøa ñuû thì taïo thaønh 57,4 (g) keát tuûa. Tính noàng ñoä % moãi muoái trong dung dòch ñaàu.

ÑS: KCl 2,98% ; NaCl 2,34% 28) Hoøa tan hoaøn toaøn moät hoãn hôïp A goàm Zn vaø ZnO caàn duøng 100,8

(ml) dung dòch HCl 36,5% (d = 1,19) thu ñöôïc 8,96 (l) khí (ñkc). Tính khoái löôïng A.

ÑS: 42,2 (g) 29) Chia 35 (g) hoãn hôïp X chöùa Fe, Cu, Al thaønh 2 phaàn baèng nhau: Phaàn I: cho taùc duïng hoaøn toaøn dung dòch HCl dö thu 6,72 (l) khí (ñkc). Phaàn II: cho taùc duïng vöøa ñuû 10,64 (l) khí clo (ñkc).

Tính % khoái löôïng töøng chaát trong X. ÑS:


trang 56

30) Cho 25,3 (g) hoãn hôïp A goàm Al, Fe, Mg taùc duïng vöøa ñuû vôùi 400 (ml) dung dòch HCl 2,75 (M) thu ñöôïc m (g) hoãn hôïp muoái X vaø V (ml) khí (ñkc). Xaùc ñònh m (g) vaø V (ml).

ÑS: 64,35 (g) ; 12,32 (l) 31) Hoøa tan 23,8 (g) hoãn hôïp muoái goàm moät muoái cacbonat cuûa kim

loaïi hoùa trò I vaø moät muoái cacbonat cuûa kim loaïi hoùa trò II vaøo dung dòch HCl dö thì thu ñöôïc 0,4 (g) khí. Ñem coâ caïn dung dòch sau phaûn öùng thì thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan?

ÑS: 26 (g) 32) Ñeå hoøa tan 4,8 (g) kim loaïi R hoùa trò II phaûi duøng 200 (ml) dung

dòch HCl 2(M). Tìm R. ÑS: Mg

33) Cho 19,2 (g) kim loaïi R thuoäc nhoùm II vaøo dung dòch HCl dö thu ñöôïc 17,92 (l) khí (ñkc). Tìm R.

ÑS: Mg 34) Hoøa tan 16 (g) oxit cuûa kim loaïi R hoùa trò III caàn duøng 109,5 (g)

dung dòch HCl 20%. Xaùc ñònh teân R. ÑS:Fe 35) Hoøa tan 15,3 (g) oxit cuûa kim loaïi M hoùa trò II vaøo moät löôïng dung

dòch HCl 18,25% thu ñöôïc 20,8 (g) muoái. Xaùc ñònh teân M vaø khoái löôïng dung dòch HCl ñaõ duøng.

ÑS: Ba ; 40 (g) 36) Hoøa tan 21,2 (g) muoái R2CO3 vaøo moät löôïng dung dòch HCl 2 (M)

thu ñöôïc 23,4 (g) muoái. Xaùc ñònh teân R vaø theå tích dung dòch HCl ñaõ duøng.

ÑS: Na ; 200 (ml) 37) Hoøa tan hoaøn toaøn 1,17 (g) moät kim loaïi A coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo

dung dòch HCl 1,2 (M) thì thu ñöôïc 0,336 (l) khí. Tìm teân kim loaïi A vaø theå tích dung dòch HCl ñaõ duøng.

ÑS: K ; 25 (ml)


trang 57


trang 58

4. HÔÏP CHAÁT CHÖÙA OXY CUÛA CLO

1) Keå teân moät soá muoái cuûa axit chöùa oxi cuûa clo. Neâu phöông phaùp chung ñeå ñieàu cheá chuùng? Vieát phöông trình phaûn öùng minh hoïa cho töøng chaát.

2) Vieát phöông trình phaûn öùng thöïc hieän chuoãi bieán hoùa sau: a) Kali clorat ® kali clorua ® hiñro clorua ® ñoàng (II) clorua ® bari clorua ® baïc clorua ® clo ® kali clorat b) Axit clohiñric ® clo ® nöôùc Javen ¯ clorua voâi ® clo ® brom ® iot c) CaCO3 ® CaCl2 ® NaCl ® NaOH ® NaClO ® NaCl ® Cl2 ® FeCl3 ® AgCl 3) Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra khi cho caùc chaát trong nhoùm A

laàn löôït taùc duïng caùc chaát trong nhoùm B. a) A: HCl, Cl2 B: KOH ñaëc (to), dung dòch AgNO3 , Fe, dung dòch KBr b) A: HCl, Cl2 B: KOH (to

thöôøng), CaCO3 , MgO , Ag 4) Khi ñun noùng muoái kali clorat khoâng xuùc taùc thì muoái bò phaân huûy

ñoàng thôøi theo hai phöông trình sau: (a) 2KClO3

® 2KCl + 3O2 (b) 4KClO3

® 3KClO4 + KCl Haõy tính: Bao nhieâu % khoái löôïng bò phaân huûy theo (a)? Bao nhieâu % khoái löôïng bò phaân huûy theo (b)? Bieát raèng khi phaân huûy hoaøn toaøn 73,5 (g) KClO3 thì thu ñöôïc 33,5 (g) KCl. 5) Cho 69,8 (g) MnO2 taùc duïng vôùi axit HCl ñaëc. Daãn khí clo thu ñöôïc

vaøo 500 (ml) dung dòch NaOH 4 (M) ôû nhieät ñoä thöôøng. a) Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra. b) Tính noàng ñoä mol cuûa caùc muoái trong dung dòch thu ñöôïc, coi theå tích dung dòch thay ñoåi khoâng ñaùng keå.


trang 59

5.6. FLO – BROM - IOT 1) So saùnh tính chaát hoùa hoïc cuûa flo, brom vaø iot vôùi clo. 2) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng ñeå chöùng toû quy luaät: hoaït ñoäng

hoùa hoïc cuûa caùc halogen giaûm daàn theo chieàu taêng ñieän tích haït nhaân nguyeân töû cuûa chuùng. Giaûi thích?

3) Taïi sao coù theå ñieàu cheá nöôùc clo nhöng khoâng theå ñieàu cheá nöôùc flo?

4) Hiñro florua thöôøng ñöôïc ñieàu cheá baèng caùch cho axit sunfuric ñaëc taùc duïng vôùi canxi florua. Haõy tính khoái löôïng canxi florua caàn thieát ñeå ñieàu cheá 2,5 (kg) dung dòch axit flohiñric 40%.

5) Thöïc hieän chuoãi phaûn öùng sau: a) I2 ® KI ® KBr ® Br2 ® NaBr ® NaCl ® Cl2 ¯ ¯ HI ® AgI HBr ® AgBr b) H2 ¯ F2 ® CaF2 ® HF ® SiF4 c) KMnO4 ® Cl2 ® KClO3 ® KCl ® HCl ® CuCl2 ® AgCl ® Cl2 ® clorua voâi d) HBr ® Br2 ® AlBr3 ® MgBr2 ® Mg(OH)2 ¯ I2 ® NaI ® AgI

6) Nhaän bieát caùc hoaù chaát maát nhaõn sau: a) Dung dòch: HCl, KCl, KBr, NaI. b) Dung dòch: I2 , Na2CO3 , NaCl, NaBr. c) Dung dòch: KOH, HCl, HNO3 , K2SO4 , BaCl2 . d) Chaát raén: CaCO3 , K2CO3 , NaCl, KNO3 . e) Chaát raén: AgCl, KCl, BaCO3 , KI. 7) Ñun noùng MnO2 vôùi axit HCl ñaëc, dö thu ñöôïc khí A. Troän khí A

vôùi 5,6 (l) H2 döôùi taùc duïng cuûa aùnh saùng thì phaûn öùng xaûy ra. Khí A coøn dö sau phaûn öùng cho taùc duïng vôùi dung dòch KI thì thu ñöôïc


trang 60

63,5 (g) I2. Tính khoái löôïng MnO2 ñaõ duøng, bieát caùc theå tích khí ñeàu ño ôû ñkc.

MOÄT SOÁ CAÂU HOÛI OÂN TAÄP CHUNG

1) Vieát phöông trình maø trong ñoù:

a. Clo theå hieän tính oxi-hoùa . b. Clo vöøa theå hieän tính oxi-hoùa vöøa theå hieän tính khöû. c. HCl theå hieän tính oxi-hoùa. d. HCl theå hieän tính khöû e. HF theå hieän tính chaát ñaëc bieät cuûa moät axit . f. HCl theå hieän tính axit.

2) Vieát phöông trình chöùng minh: a. Tính oâxi hoaù cuûa caùc halogen giaûm daàn töø Flo ñeán Iot. b. Vieát hai phöông trình chöùng minh Cl2 coù tính oxihoùa. Vieát hai

phöông trình trong ñoù Cl2 vöøa theå hieän tính oxihoùa vöøa theå hieän tính khöû.

c. Vieát phöông trình trong ñoù coù axít clohidric tham gia vôùi vai troø laø chaát oxihoaù, chaát khöû, laø moät phaûn öùng trao ñoåi.

3) Haõy cho bieát: a. Taïi sao khi ñieàu cheá HCl töø NaCl ta phaûi duøng NaCl daïng tinh

theå vaø H2SO4 ñaäm ñaëc b. Taïi sao nöôùc clo coù tính taåy maøu nhöng ñeå laâu ngoaøi khoâng khí

khoâng coøn tính chaát naøy. c. Taïi sao ta coù theå ñieàu cheá HF, HCl töø muoái töông öùng vaø axít

H2SO4 ñaäm ñaëc maø khoâng ñieàu cheá ñöôïc HBr, HI baèng caùch naøy.

d. Nöôùc clo laø gì? Taïi sao nöôùc clo coù tính taåy maøu? Neáu ñeå laâu ngoaøi khoâng khí thì nöôùc clo coøn tính taåy maøu khoâng?

e. Nöôùc Javen laø gì? Clorua voâi? Kaliclorat? f. Taïi sao khoâng duøng bình thuyû tinh ñeå ñöïng dung dòch HF?


trang 61

g. Taïi sao ñieàu cheá Cl2, Br2, I2 töø HX vaø MnO2 maø khoâng duøng caùc töông töï ñeå ñieàu cheá F2? Ñeà nghò phöông phaùp ñieàu cheá F2.

h. Taïi sao ñieàu cheá ñöôïc nöôùc clo maø khoâng ñieàu cheá ñöôïc nöôùc flo?

i. Taïi sao khoâng duøng bình theùp aåm ñeå ñöïng khí clo? j. Khi ñieàu cheá Cl2 töø NaCl baèng phöông phaùp ñieän phaân dung

dòch thì thieát bò phaûi coù maøng ngaên, taïi sao? k. Taïi sao duøng dd HF ñeå khaét kieáng? l. Baèng caùch naøo coù theå phaùt hieän trong bình ñöïng khí HCl coù laãn

khí Cl2? 4) Giaûi thích caùc hieän töôïng sau: a. Môû bình ñöïng khí hidroâclorua trong khoâng khí aåm thì xuaát hieän

khoùi. b. Cho maãu giaáy quyø tím aåm vaøo bình ñöïng khí clo thì luùc ñaàu

quyø chuyeån sang maøu ñoû sau ñoù chuyeån sang maøu traéng (khoâng maøu), taïi sao?

c. Daãn khí clo qua bình ñöïng dung dòch KI coù hoà tinh boät thì dung dòch daàn chuyeån sang maøu xanh ñaëc tröng.

d. Cho boät CuO (maøu ñen) vaøo dung dòch HCl thì dung dòch daàn chuyeån sang maøu xanh.

5) Quan saùt hieän töôïng, giaûi thích hieän töôïng, vieát phöông trình phaûn öùng: a. Khi khí Clo suïc qua dung dòch hoãn hôïp KI vaø hoà tinh boät. b. Ñöa oáng nghieäm ñöïng AgCl coù vaøi gioït quyø tím ra ngoaøi aùnh

saùng. c. Daãn khí Cl2 laàn löôït vaøo caùc dung dòch: NaCl, KI coù hoà tinh boät,

NaBr. Neáu thay baèng Br2. 6) Vieát phaûn öùng khi cho khí Clo taùc duïng vôùi Fe, H2O, KOH. Töø caùc

phaûn öùng haõy cho bieát vai troø cuûa Clo. 7) Vieát phöông trình phaûn öùng (neáu coù)


trang 62

a. Cho Cl2 gaëp laàn löôït caùc chaát sau: Khí H2S, dung dòch H2S, NaBr, HI, CaF2, Al, Cu, Fe, NH3 dung dòch Na2SO3, dung dòch Na2S, dung dòch KOH.

b. Cho HCl gaëp laàn löôït caùc chaát sau: CaCO3, KOH, NaClO, KClO3, MnO2, KMnO4, AgNO3, NaBr, CuO, Mg, Fe, Cu.

c. Cho axít H2SO4 ñaäm ñaëc taùc duïng laàn löôït vôùi caùc muoái khan sau: CaF2, NaCl, NaBr, KI. Neáu thay baèng dung dòch H2SO4 vaø dung dòch caùc muoái ñoù thì coù xaûy ra phaûn öùng hay khoâng?

d. CO2 taùc duïng vôùi dung dòch CaOCl2, e. Dung dòch HCl ñaäm ñaëc taùc duïng vôùi CaOCl2 coù nhieät.

8) Cho caùc chaát sau : KCl, MnO2, CaCl2, H2SO4 . Ñem troän 2 hoaëc 3 chaát vôùi nhau nhö theá naøo ñeå thu ñöôïc khí Hidroclorua ? khí Clo ? Vieát caùc phöông trình phaûn öùng.

9) Duøng phaûn öùng hoaù hoïc naøo ñeå saép xeáp ñöôïc tính chaát ñaëc tröng ñoù giöõa caùc halogen ?

10) Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy phaân bieät caùc dung dòch sau (chæ duøng 1 thuoác thöû): a. HCl, AgNO3, KBr, KI, CaF2, KOH. b. HCl, AgNO3, HBr, HI, KOH, nöôùc clo. c. HCl, AgNO3, HBr, KI, HF, KOH. d. HCl, HI, NaCl, KBr, KOH, CaF, Nöôùc Clo (ñöôïc duøng thuoác

thöû tuøy yù). 11) Chæ duøng moät thuoác thöû nhaän bieát caùc dung dòch sau:

a. HCl, MgCl2, KBr, KI, NaOH, AgNO3, CaF2. b. NH4Cl, FeCl3, MgBr2, KI.

12) Hoaøn thaøng caùc phöông trình phaûn öùng sau ( ghi roõ ñieàu kieän) a. NaCl ¾®¾ )1( HCl ¾®¾ )2( FeCl2 ¾®¾ )3( FeCl3 ¾®¾ )4( AgCl

¾®¾ )5( Cl2 ¾®¾ )6( Clorua voâi b. NaCl ¾®¾ )1( Cl2 ¾®¾ )2( KClO3 ¾®¾ )3( KCl ¾®¾ )4( HCl

¾®¾ )5( FeCl3 ¾®¾ )6( NaCl


trang 63

c. KClO3 ¾®¾ )1( Cl2 ¾®¾ )2( Clorua voâi ¾®¾ )3( Cl2 ¾®¾ )4( NaClO ¾®¾ )5( Cl2 ¾®¾ )6( nöôùc clo

d. Natriclorua ¾®¾ )1( Hidroâclorua ¾®¾ )2( Magieâclorua ¾®¾ )3( Kaliclorua ¾®¾ )4( Khí clo ¾®¾ )5( Kaliclorat ¾®¾ )6( Kalipeclorat

e. MnO2 ® Cl2 ® HCl ® Cl2 ® NaClO ® NaCl ® Cl2. f. NaCl ® NaOH ® NaCl ® HCl ® Cl2 ® KClO3 ® KCl

® KNO3. g. KMnO4 ® Cl2 ® NaCl ® HCl ® CuCl2 h. NaCl ® Cl2 ® NaClO ® NaCl ® HCl. i. MnO2 ® Cl2 ® HCl ® NaCl ® Cl2 ® Br2

j. KClO3 ® KCl ® Cl2 ® NaCl ® HCl k. A C E

NaCl NaCl NaCl NaCl B D F

l. KMnO4 ¾®¾1 Cl2 ¾®¾2 NaCl ¾®¾3 HCl ¾®¾4 FeCl2 ¯5 nöôùc Javen m. NaCl ¾®¾1 HCl ¾®¾2 Cl2 ¾®¾3 HCl ¾®¾4 CuCl2

¯5 nöôùc clo

n. NaCl ¾®¾1 Cl2 ¾®¾2 HCl ¾®¾3 FeCl3 ¾®¾4 Fe(NO3)3

¯5 Nöôùc Javen

o. Natriclorua ¾®¾ )1( Hidroâclorua ¾®¾ )2( Magieâclorua ¾®¾ )3( Kaliclorua ¾®¾ )4( Khí clo ¾®¾ )5( Kaliclorat ¾®¾ )6( Kalipeclorat

13) Cho bieát caùc chaát sau coù cuøng toàn taïi hay khoâng? Taïi sao? a. Cl2 & dung dòch H2S b. NaCl & Br2 c. Cl2 & dung dòch KI


trang 64

d. HCl & Na2CO3 e. Cl2 & khí H2S f. N2 & Cl2 g. dd HCl& AgNO3 h. CuO & dd HCl i. Cl2 & dd NaBr j. dd NaOH & Cl2 k. dd HCl& Fe3O4 l. Ag2O & dd HCl

14) Töø NaCl, H2SO4, Fe Vieát phöông trình phaûn öùng ñieàu cheá FeCl3, FeCl2.

15) Töø KCl vaø H2O vieát phöông trình ñieàu cheá: nöôùc Javen, Kalipeclorat

16) Töø MnO2, NaCl, H2O vieát phöông trình ñieàu cheá HCl vaø O2 . 17) Cho 19,5 g Zn taùc duïng vôùi 7 lít khí clo (ñkc) thu ñöôïc 36,72 g

muoái. Tính hieäu suaát phaûn öùng. 18) Cho 10,3 g hoãn hôïp Cu, Al, Fe vaøo dung dòch HCl dö thu ñöôïc 5,6

lít khí (ñkc) vaø 2 g chaát khoâng tan. a. Vieát caùc phaûn öùng xaûy ra vaø tính % khoái löôïng moãi chaát trong

hoãn hôïp. b. Neáu nung noùng hoãn hôïp treân sau ñoù cho taùc duïng vôùi khí clo.

Tính theå tích clo caàn duøng ñeå phaûn öùng vöøa ñuû. 19) Cho 30,6 g hoãn hôïp Na2CO3 vaø CaCO3 taùc duïng vôùi moät löôïng vöøa

ñuû dd HCl 20% taïo thaønh 6,72 lít moät chaát khí (ñkc) vaø moät dung dòch A. a. Tính khoái löôïng moãi chaát trong hoãn hôïp ñaàu. b. Tính khoái löôïng dung dòch HCl caàn duøng. c. Tính noàng ñoä % caùc chaát trong dung dòch A.

20) Hoaø tan m g hoãn hôïp Zn vaø ZnO caàn vöøa ñuû 100,8 ml dd HCl 36,5% (d=1,19g/ml) thaáy thoaùt moät chaát khí vaø 161,352 g dung dòch A. a. Tính m. b. Tính noàng ñoä % caùc chaát trong dung dòch A.


trang 65

21) Cho 3,87 hoãn hôïp goàm Mg vaø Al taùc duïng vôùi 500 ml dung dòch HCl 1M, sau khi phaûn öùng xaûy ra hoaøn toaøn thu ñöôïc 4,368 lít khí (ñkc). a. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp trong hoãn hôïp. b. Tính noàng ñoä mol caùc chaát coù trong dung dòch sau phaûn öùng,

bieát theå tích dung dòch khoâng ñoåi trong quaù trình phaûn öùng. c. Tính khoái löôïng NaCl (coù 5% taïp chaát) caàn duøng ñeå ñieàu cheá

ñuû löôïng axít ôû treân bieát hieäu suaát phaûn öùng ñieàu cheá laø 75%. 22) Moät hoãn hôïp goàm Cu vaø Fe coù toång khoái löôïng laø 12 g ñöôïc cho

vaøo 400ml dung dòch HCl 1M. Sau phaûn öùng thu ñöôïc 6,4 g chaát raén, dung dòch A vaø V lít khí (ñkc). a. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi. b. Tính V. c. Laáy 360 ml dung dòch NaOH 1M cho vaøo dung dòch A, tính

khoái löôïng keát tuûa thu ñöôïc. 23) Cho 2,02 g hoãn hôïp Mg vaø Zn vaøo coác (1) ñöïng 200ml dung dòch

HCl. Sau phaûn öùng coâ caïn dung dòch ñöôïc 4,86 g chaát raén. Cho 2,02 g hoãn hôïp treân vaøo coác (2) ñöïng 400ml ung dòch HCl nhö treân, sau phaûn öùng coâ caïn dung dòch ñöôïc 5,57 g chaát raén. a. Tính theå tích khí thoaùt ra ôû coác (1) (ñkc) b. Tính noàng ñoä mol/l cuûa dung dòch HCl. c. Tính % khoái löôïng noãi kim loaïi.

24) Moät hoãn hôïp goàm Zn vaø CaCO3 cho taùc duïng vôùi dung dòch HCl dö thì thu ñöôïc 17,92 lít (ñkc). Cho hoãn hôïp khí qua dung dòch KOH 32% (D= 1,25g/ml) thì thu ñöôïc moät muoái trung tính vaø theå tích khí giaûm ñi 8,96 lít. a. Tính % khoái löôïng moãi chaát trong hoãn hôïp ñaàu. b. Tính theå tích dung dòch KOH caàn duøng.

25) Cho 14,2 g hoãn hôïp A goàm 3 kim loaïi ñoàng, nhoâm vaø saét taùc duïng vôùi 1500 ml dung dòch axit HCl a M dö, sau phaûn öùng thu ñöôïc 8,96 lít khí (ñkc) vaø 3,2 g moät chaát raén. a. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp A.


trang 66

b. Tìm a, bieát theå tích dung dòch HCl duøng dö 30% so vôùi lyù thuyeát.

c. Cho b g hoãn hôïp A taùc duïng vöøa ñuû vôùi Clo thì thu ñöôïc 13,419 g hoãn hôïp caùc muoái khan. Tìm a, bieát hieäu suaát phaûn öùng laø 90%.

26) Cho 14,2 g hoãn hôïp A goàm 3 kim loaïi ñoàng, nhoâm vaø saét taùc duïng vôùi V lít dung dòch axit HCl 1M dö, sau phaûn öùng thu ñöôïc 8,96 lít khí (ñkc) vaø 3,2 g moät chaát raén. a. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp A. b. Tìm V, bieát theå tích dung dòch HCl duøng dö 20 % so vôùi lyù

thuyeát. c. Cho a g hoãn hôïp A taùc duïng vöøa ñuû vôùi Clo thì thu ñöôïc 22,365

g hoãn hôïp caùc muoái khan. Tìm a, bieát hieäu suaát phaûn öùng laø 90%.

27) Hoøa tan 10,55g hoãn hôïp Zn vaø ZnO vaøo moät löông vöøa ñuû dung dòch HCl 10% thì thu ñöôïc 2,24lít khí H2(ñkc). a. Tính khoái löôïng moãi chaát trong hoãn hôïp ñaàu. b. Tính noàng ñoä % cuûa muoái trong dung dòch thu ñöôïc. c. Cho 6,33 g hoãn hôïp treân taùc duïng vôùi Cl2, tính khoái löôïng muoái

taïo thaønh, bieát hieäu suaát phaûn öùng laø 85%. 28) Hoøa tan hoaøn toaøn 9g hoãn hôïp Fe vaø Mg vaøo dung dòch HCl thu

ñöôïc 4,48lít khí (ñkc) vaø moät dung dòch A. a. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp . b. Daãn khí Clo dö vaøo dung dòch A, sau ñoù coâ caïn dung dòch thì

thu ñöôïc bao nhieâu gam chaát raén. c. Dung dòch HCl ôû treân coù CM= 1M (d=0,98g/ml) vaø duøng dö 30

% so vôùi lyù thuyeát. Tính khoái löôïng dung dòch HCl ñaõ duøng. 29) Hoøa tan hoaøn toaøn 13,6 g hoãn hôïp saét vaø oxit vôùi hoùa trò cao cuûa noù

vaøo 600 ml dung dòch axit HCl 1M. thu ñöôïc 2240 ml khí (ñkc). a. Xaùc ñònh % khoái löôïng caùc chaát trong hoãn hôïp. b. Tính CM caùc chaát thu ñöôïc sau phaûn öùng, giaû söû theå tích dung

dòch khoâng ñoåi trong quaù trình phaûn öùng.


trang 67

c. Tính khoái löôïng NaCl caàn thieát ñeå ñieàu cheá löôïng axít treân, bieát hieäu suaát phaûn öùng ñieàu cheá laø 75%.

30) Cho 12 g hoãn hôïp goàm saét vaø ñoàng taùc duïng vôùi dd HCl dö thu ñöôïc 2240 ml khí (ñkc). a. Xaùc ñònh % khoái löôïng caùc chaát trong hoãn hôïp. b. Neáu cho hoãn hôïp treân taùc duïng vôùi khí Clo, tính % khoái löôïng

caùc muoái thu ñöôïc. c. c. Tính khoái löôïng NaCl caàn thieát ñeå ñieàu cheá löôïng clo treân,

bieát hieäu suaát phaûn öùng ñieàu cheá laø 75%. 31) Hoaø tan hoaøn toaøn 5,7 g hoãn hôïp CaCO3 vaø Fe trong 250 ml dd HCl

1M thu ñöôïc 2,464 ml khí (ñkc) a. Xaùc ñònh % khoái löôïng caùc chaát trong hoãn hôïp. b. b. Tính CM caùc chaát trong dung dòch thu ñöôïc, bieát theå tích dung

dòch khoâng ñoåi trong quaù trình phaûn öùng. c. Tính khoái löôïng H2 caàn thieát ñeå ñieàu cheá löôïng HCl treân, bieát

hieäu suaát phaûn öùng ñieàu cheá laø 75%. 32) Cho 14,2 g hoãn hôïp A goàm 3 kim loaïi ñoàng, nhoâm vaø saét taùc duïng

vôùi 1500 ml dung dòch axit HCl a M dö, sau phaûn öùng thu ñöôïc 8,96 lít khí (ñkc) vaø 3,2 g moät chaát raén. a. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp A. b. Tìm a, bieát theå tích dung dòch HCl duøng dö 30% so vôùi lyù

thuyeát. c. Cho b g hoãn hôïp A taùc duïng vöøa ñuû vôùi Clo thì thu ñöôïc 13,419

g hoãn hôïp caùc muoái khan. Tìm a, bieát hieäu suaát phaûn öùng laø 90%.

33) Hoøa tan 10,55g hoãn hôïp Zn vaø ZnO vaøo moät löông vöøa ñuû dung dòch HCl 10% thì thu ñöôïc 2,24lít khí H2(ñkc). a. Tính khoái löôïng moãi chaát trong hoãn hôïp ñaàu. b. Tính noàng ñoä % cuûa muoái trong dung dòch thu ñöôïc. c. Cho 6,33 g hoãn hôïp treân taùc duïng vôùi Cl2, tính khoái löôïng muoái

taïo thaønh, bieát hieäu suaát phaûn öùng laø 85%. 34) Hoøa tan hoaøn toaøn 9g hoãn hôïp Fe vaø Mg vaøo dung dòch HCl thu

ñöôïc 4,48lít khí (ñkc) vaø moät dung dòch A.


trang 68

a. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp . b. Daãn khí Clo dö vaøo dung dòch A, sau ñoù coâ caïn dung dòch thì

thu ñöôïc bao nhieâu gam chaát raén. c. Dung dòch HCl ôû treân coù CM= 1M (d=0,98g/ml) vaø duøng dö 30

% so vôùi lyù thuyeát. Tính khoái löôïng dung dòch HCl ñaõ duøng.


trang 69

CAÙC PHAÛN ÖÙNG CHÍNH TRONG CHÖÔNG HALOGEN

1) Na + Cl2 2) Fe + Cl2 3) Cu + Cl2 4) H2 + Cl2 5) P + Cl2 6) N2 + Cl2 7) H2O + Cl2 8) NaOH + Cl2 9) KOH + Cl2 (nhieät ñoä) 10) HI + Cl2 11) HBr + Cl2 12) NaBr + Cl2 13) NaF + Cl2 14) SO2 + H2O +Cl2 15) FeCl2+ Cl2 16) FeBr2 +Cl2 17) Ca(OH)2+Cl2 18) FeSO4+ .. Cl2 19) Na2CO3+Cl2 20) Na2SO3+Cl2 21) Na2S+Cl2 22) MnO2 +HCl 23) KMnO4+HCl 24) NaClO +HCl 25) KClO3 +HCl 26) Mg+HCl


trang 70

27) Fe+HCl 28) Cu+HCl 29) CuO+HCl 30) Fe3O4+HCl 31) FeO+HCl 32) Fe2O3 +HCl 33) Fe3O4 +HCl 34) Mg(OH)2+HCl 35) Fe(OH)2+HCl 36) Fe(OH)3+HCl 37) CaCO3 +HCl 38) Na2S +HCl 39) NaHSO3+HCl 40) Na2SO3+HCl 41) NaHSO4+HCl 42) AgNO3+HCl 43) Ba(NO3)2+HCl 44) PbO2+HCl 45) K2Cr2O3+HCl 46) NaCltt +H2SO4 47) NaCltt +H2SO4 48) AgNO2+NaCl 49) NaClO + H2O +CO2 50) CaOCl2+HCl 51) CaOCl2 + H2O +CO2 52) KClO3 (t0,xt/ k xt) 53) F2+H2 54) F2+H2O 55) CaF2+H2SO4


trang 71

56) SiO2+HF 57) Br2+H2 58) I2+H2 59) Br2+NaI 60) Br2+ FeCl2 61) Br2+H2O 62) Br2 +Cl2 + H2O 63) PBr3+H2O 64) HBr+H2SO4 65) HI+H2SO4 66) AgNO3+NaI 67) AgNO3+NaBr 68) Br2+Al 69) I2+Al 70) Cl2+NaI 71) I2+H2SO4 72) Br2+H2SO4 73) HI+O2 74) HBr+O2 75) HI+FeCl3 76) NaHCO3 taïo Na2CO3: 77) NaHCO3 taïo BaCO3: 78) NaHSO3 taïo Na2SO3: 79) NaHSO3 taïo BaSO4: 80) NaHSO3 taïo K2SO3 81) NaHCO3 taïo NaCl: 82) Na2CO3 taïo BaCO3: 83) Na2 SO3 taïo NaH SO3: 84) Na2SO3 taïo NaHCO3:


trang 72

OXI- LÖU HUYØNH

LÍ THUYEÁT VEÀ PHAÛN ÖÙNG HOÙA HOÏC

PHAÂN NHOÙM CHÍNH NHOÙM VI, OXI – LÖU HUYØNH

1. VÒ TRÍ CAÙC NGUYEÂN TOÁ NHOÙM VIA TRONG HEÄ THOÁNG TUAÀN HOAØN

Caùc nguyeân toá thuoäc PNC nhoùm VI goàm 8O 16S 34Se 52Te 84Po coù 6 electron ngoaøi cuøng do ñoù deã daøng nhaän 2e ñeå ñaït caáu hình beàn vöõng cuûa khí hieám. Vaäy tính oâxihoùa laø tính chaát chuû yeáu. 2. OÂXI trong töï nhieân coù 3 ñoàng vò O168 O178 O188 , Oxi laø moät phi kim hoaït ñoäng vaø laø moät chaát oâxihoùa maïnh vì theá trong taát caû caùc daïng hôïp

chaát , oxi theå hieän soá oxi hoaù –2 (tröø : 1

22

21

2 ,-+-

OHOF caùc peoxit 2

1

2

-

ONa ) TAÙC DUÏNG HAÀU HEÁT MOÏI KIM LOAÏI (tröø Au vaø Pt), caàn

coù t0 taïo oâxit

2Mg + O2 ¾®¾ot 2MgO Magieâ oxit

4Al + 3O2 ¾®¾ot 2Al2O3 Nhoâm oxit

3Fe + 2O2 ¾®¾ot Fe3O4 Oxit saét töø (FeO, Fe2O3)

TAÙC DUÏNG TRÖÏC TIEÁP CAÙC PHI KIM (tröø halogen), caàn coù t0 taïo ra oxit

S + O2 ¾®¾ot SO2

C + O2 ¾®¾ot CO2

N2 + O2 ¾®¾ot 2NO t0 khoaûng 30000C hay hoà quang ñieän

TAÙC DUÏNG H2 (noå maïnh theo tæ leä 2 :1 veà soá mol), t0

2H2 + O2 ¾®¾ot 2H2O

TAÙC DUÏNG VÔÙI CAÙC HÔÏP CHAÁT COÙ TÍNH KHÖÛ

Chöông V


trang 73

2SO2 + O2 V2O5 3000C 2SO3

CH4 + 2O2 ¾®¾ot CO2 + 2H2O

3. OÂZOÂN laø daïng thuø hình cuûa oxi vaø coù tính oâxhoùa maïnh hôn O2 raát nhieàu

O3 + 2KI + H2O ¾®¾ I2 + 2KOH + O2 (oxi khoâng coù) Do taïo ra KOH neân O3 laøm xanh quì taåm dd KI (duøng trong

nhaän bieát ozon) 2Ag + O3 ¾®¾ Ag2O + O2 (oxi khoâng coù phaûn öùng)

4. LÖU HUYØNH laø chaát oâxihoùa nhöng yeáu hôn O2, ngoaøi ra S coøn ñoùng vai troø laø chaát khöû khi taùc duïng vôùi oxi S laø chaát oxihoùa khi taùc duïng vôùi kim loaïi vaø H2 taïo sunfua chöùa S2-

TAÙC DUÏNG VÔÙI NHIEÀU KIM LOAÏI ( coù t0, taïo saûn phaåm öùng soh thaáp cuûa kim loaïi)

Fe + S0 ¾®¾ot FeS-2 saét II sunfua

Zn + S0 ¾®¾ot ZnS-2 keõm sunfua

Hg + S ¾®¾ HgS-2 thuûy ngaân sunfua, phaûn öùng xaûy ra ôû t0 thöôøng

TAÙC DUÏNG HIDRO taïo hidro sunfua muøi tröùng ung H2 + S ¾®¾

ot H2S-2 hidrosunfua S laø chaát khöû khi taùc duïng vôùi chaát oâxihoùa taïo hôïp chaát vôùi soh döông (+4, +6) TAÙC DUÏNG PHI KIM (tröø Nitô vaø Iod)

S + O2 ¾®¾ot SO2 khí sunfurô, löu huyønh ñioâxit,

löu huyønh (IV) oâxit. Ngoaøi ra khi gaëp chaât oâxihoùa khaùc nhö HNO3 taïo H2SO4 4. HIDROÂSUNFUA (H2S) laø chaát khöû maïnh vì trong H2S löu huyønh coù soá oxi hoaù thaáp nhaát (-2), taùc duïng haàu heát caùc chaát oâxihoùa taïo saûn phaåm öùng vôùi soh cao hôn.

TAÙC DUÏNG OXI coùtheå taïo S hoaëc SO2 tuøy löôïng oâxi vaø caùch tieán haønh phaûn öùng.


trang 74

2H2S + 3O2 ¾®¾0t 2H2O + 2SO2 (dö oâxi, ñoát chaùy)

2H2S + O2 ¾¾ ®¾ thaáptt 0 2H2O + 2S¯ (Dung dòch H2S trong khoâng khí hoaëc laøm laïnh ngoïn löûa H2S ñang chaùy)

TAÙC DUÏNG VÔÙI CLO coù theå taïo S hay H2SO4 tuøy ñieàu kieän phaûn öùng

H2S + 4Cl2 + 4H2O ¾®¾ 8HCl + H2SO4

H2S + Cl2 ¾®¾ 2 HCl + S (khí clo gaëp khí H2S) DUNG DÒCH H2S COÙ TÍNH AXIT YEÁU : Khi taùc duïng dung

dòch kieàm coù theå taïo muoái axit hoaëc muoái trung hoaø H2S + NaOH ¾®¾ 1:1 NaHS + H2O H2S + 2NaOH ¾®¾ 2::1 Na2S + 2H2O

5. LÖU HUYØNH (IV) OXIT coâng thöùc hoùa hoïc SO2, ngoaøi ra coù caùc teân goïi khaùc laø löu huyønh dioxit hay khí sunfurô, hoaëc anhidrit sunfurô.

Vôùi soá oxi hoaù trung gian +4 (4+S O2). Khí SO2 vöøa laø chaát khöû,

vöøa laø chaát oxi hoaù vaø laø moät oxit axit.

SO2 LAØ CHAÁT KHÖÛ (4+S - 2e ®

6+S ) Khi gaëp chaát oxi hoaù

maïnh nhö O2, Cl2, Br2 : khí SO2 ñoùng vai troø laø chaát khöû.

24+S O2 + O2 V2O5 4500 2SO3

OS4+

2 + Cl2 + 2H2O ¾®¾ 2HCl + H2 OS6+

4

SO2 LAØ CHAÁT OXI HOAÙ ( 4+S + 4e ®

0S ) Khi taùc duïng chaát

khöû maïnh

OS4+

2 + 2H2S ¾®¾ 2H2O + 30S

OS4+

2 + Mg ¾®¾ MgO + S Ngoaøi ra SO2 laø moät oxit axit

SO2 + NaOH ¾®¾ 1:1 NaHSO3 ( 2nSO

nNaOH ³ 2 )


trang 75

SO2 + 2 NaOH ¾®¾ 2:1 Na2SO3 + H2O (2nSO

nNaOH £ 1)

Neáu 1< 2nSO

nNaOH < 2 thì taïo ra caû hai muoái

êë

émolySONamolxNaHSO

::

32

3

6. LÖU HUYØNH (VI) OXIT coâng thöùc hoùa hoïc SO3, ngoaøi ra coøn teân goïi khaùc löu huyønh tri oxit, anhidrit sunfuric.

Laø moät oâxit axit TAÙC DUÏNG VÔÙI H2O taïo axit sunfuric SO3 + H2O ¾®¾ H2SO4 + Q SO3 tan voâ haïn trong H2SO4 taïo oâleum : H2SO4.nSO3

TAÙC DUÏNG BAZÔ taïo muoái SO3 + 2 NaOH ¾®¾ Na2SO4 + H2O

7. AXÍT SUNFURIC H2SO4 ôû traïng thaùi loaõng laø moät axit maïnh, ôû traïng thaùi ñaëc laø moät chaát oâxihoùa maïnh.

ÔÛ daïng loaõng laø axít maïnh laøm ñoû quì tím, taùc duïng kim loaïi(tröôùc H) giaûi phoùng H2, taùc duïng bazô, oxit bazô vaø nhieàu muoái.

H2SO4 ¾®¾ 2H+ + SO42- laø quì tím hoaù maøu ñoû.

H2SO4 + Fe ¾®¾ FeSO4 + H2 H2SO4 + NaOH ¾®¾ NaHSO4 + H2O H2SO4 + 2NaOH ¾®¾ Na2SO4 + 2H2O H2SO4 + CuO ¾®¾ CuSO4 + H2O H2SO4 + BaCl2 ¾®¾ BaSO4¯ + 2 HCl H2SO4 + Na2SO3 ¾®¾ Na2SO4 + H2O + SO2 H2SO4 + CaCO3 ¾®¾ CaSO4 + H2O + CO2

ÔÛ daïng ñaëc laø moät chaát oâxihoùa maïnh TAÙC DUÏNG KIM LOAÏI oxi hoaù haàu heát caùc kim loaïi (tröø Au

vaø Pt) taïo muoái hoaù trò cao vaø thöôøng giaûi phoùng SO2 (coù theå H2S, S neáu kim loaïi khöû maïnh)


trang 76

2Fe + 6 H2SO4 ¾®¾0t Fe2(SO4)3+ 3SO2+ 6H2O

Cu + 2 H2SO4 ¾®¾0t CuSO4 + SO2+ 2H2O

Al, Fe, Cr khoâng taùc duïng vôùi H2SO4 ñaëc nguoäi, vì kim loaïi bò thuï ñoäng hoùa.

TAÙC DUÏNG VÔÙI CAÙC PHI KIM (taùc duïng vôùi caùc phi kim daïng raén, t0) taïo hôïp chaát cuûa phi kim öùng vôùi soh cao nhaát

2H2SO4(ñ) + C ¾®¾0t CO2 + 2SO2 + 2H2O

2H2SO4(ñ) + S ¾®¾0t

3SO2 + 2H2O TAÙC DUÏNG MOÄT SOÁ HÔÏP CHAÁT COÙ TÍNH KHÖÛ

FeO + H2SO4 (ñ) ¾®¾0t Fe2(SO4)3 + SO2 + 4H2O

2HBr + H2SO4 (ñ) ¾®¾0t Br2 + SO2 + 2H2O

HUÙT NÖÔÙC MOÄT SOÁ CHAÁT HÖÕU CÔ C12H22O11 + H2SO4(ñ) ¾®¾ 12C + H2SO4.11H2O

8. MUOÁI SUNFUA VAØ NHAÄN BIEÁT GOÁC SUNFUA (S2- ) haàu nhö caùc muoái sunfua ñieàu khoâng tan, chæ coù muoái cuûa kim loaïi kieàm vaø kieàm thoå tan (Na2S, K2S, CaS, BaS). Moät soá muoái khoâng tan vaø coù maøu ñaëc tröng CuS ñen, PbS ñen, CdS vaøng, SnS ñoû gaïch, MnS hoàng.

Ñeå nhaän bieát S2- duøng dung dòch Pb(NO3)2 9. MUOÁI SUNFAT VAØ NHAÄN BIEÁT GOÁC SUNFAT (SO4

2-) Coù hai loaïi muoái laø muoái trung hoøa (sunfat) vaø muoái axit (hidroâsunfat). Phaàn lôùn muoái sunfat tan, chæ coù BaSO4, PbSO4 khoâng tan coù maøu traéng, CaSO4 ít tan coù maøu traéng. Nhaän bieát goác sunfat duøng dung dòch chöùa SO4

2- 10. ÑIEÀU CHEÁ OÂXI 2KClO3 ¾®¾

0t 2KCl + 3O2 (xuùc taùc MnO2), ñieàu cheá trong PTN Trong CN chöng caát phaân ñoaïn khoâng khí loûng. 11. ÑIEÀU CHEÁ HIDROÂSUNFUA (H2S)

CHO FES HOAËC ZNS TAÙC DUÏNG VÔÙI DUNG DÒCH HCl FeS + 2HCl ® FeCl2 + H2S


trang 77

ÑOÁT S TRONG KHÍ HIDRO H2 + S ¾®¾

0t H2S 12. ÑIEÀU CHEÁ SO2 coù raát nhieàu phaûn öùng ñieàu cheá S + O2 ¾®¾

0t SO2

Na2SO3 + H2SO4(ñ) ¾®¾0t Na2SO4 + H2O + SO2

Cu +2H2SO4(ñ) ¾®¾0t CuSO4 + 2H2O +SO2

4FeS2 + 11O2 ¾®¾0t 2Fe2O3 + 8SO2

Ñoát ZnS, FeS, H2S, S trong oxi ta cuõng thu ñöôïc SO2. 13. ÑIEÀU CHEÁ SO3

2SO2 + O2 ¾®¾ 2 SO3 (xuùc taùc V2O5, t0) SO3 laø saûn phaåm trung gian ñieàu cheá axit sunfuric. 14. SAÛN XUAÁT AXIT SUNFURIC ( trong CN)

TÖØ QUAËNG PYRIT SAÉT FES2 Ñoát FeS2 4FeS2 + 11O2 ¾®¾

ot 2Fe2O3 + 8SO2

Oxi hoaù SO2 2SO2 + O2 ¾¾¾ ®¾otOV ,

52 2SO3 Hôïp nöôùc: SO3 + H2O ¾®¾ H2SO4

TÖØ LÖU HUYØNH Ñoát S taïo SO2: S + O2 ¾®¾

ot SO2

Oxi hoaù SO2 2SO2 + O2 ¾¾¾ ®¾otOV ,

52 2SO3 SO3 hôïp nöôùc SO3 + H2O ® H2SO4


trang 78


1.2 . OXI – LÖU HUYØNH

1) Vieát caáu hình electron cuûa oxy, döï ñoaùn khaû naêng bieåu hieän SOH

cuûa oxy trong caùc hôïp chaát. 2) Tính chaát hoaù hoïc ñaëc tröng cuûa oxy laø gì? Vieát 4 phöông trình

phaûn öùng minh hoaï. 3) Coù 2 bình ñöïng rieâng bieät 2 khí oxy vaø ozon. Trình baøy phöông

phaùp hoaù hoïc ñeå phaân bieät hai khí ñoù. 4) Oxy taùc duïng ñöôïc vôùi caùc chaát naøo sau ñaây? Vieát phöông trình

phaûn öùng: H2; Cl2; S; C; CO; Fe; Na; Ag; SO2; SO3; Fe2O3; CH4. 5) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng khi cho oxy taùc duïng laàn löôït caùc

hôïp chaát sau: CS2 ; FeS2; C2H6O; C3H4O2; C3H7N; CxHy; C3H5Cl; CxHyOz; CxHyOzNt.

6) Thöïc hieän chuoãi phaûn öùng sau (ghi roõ ñieàu kieän phaûn öùng neáu coù): a) KNO3 ® O2 ® FeO ® Fe3O4 ® Fe2O3 ® FeCl3 b) KClO3 ® O2 ® CO2 ® CaCO3 ® CaCl2 ® Ca(NO3)2 ® O2 c) Al2O3 ® O2 ® P2O5 ® H3PO4® Cu3(PO4)2

KMnO4

d) FeS ® H2S ® S ® Na2S ® ZnS ® ZnSO4 ¯ SO2 ® SO3 ® H2SO4 7) Vieát caùc phöông trình khi cho löu huyønh taùc duïng vôùi: a. Keõm b. Nhoâm c. Cacbon d. Oxy 8) Vieát 4 phöông trình phaûn öùng chöùng minh : löu huyønh vöøa coù tính

oxi hoaù vöøa coù tính khöû. 9) Löu huyønh taùc duïng ñöôïc vôùi caùc chaát naøo sau ñaây, vieát phöông

trình phaûn öùng minh hoïa: Cl2; O2; Hg; Al; HCl; Fe; H2O; Ag; HNO3; H2.


trang 79

10) Neâu söï gioáng nhau vaø khaùc nhau giöõa oxy vaø löu huyønh veà hoùa tính.

11) Tyû khoái hôi cuûa moät hoãn hôïp X goàm ozon vaø oxy so vôùi hiñro baèng 18. Xaùc ñònh % veà theå tích cuûa X.

12) Cho 30,4 (g) hoãn hôïp X chöùa Cu vaø Al taùc duïng hoaøn toaøn vôùi oxy thu ñöôïc 40 (g) hoãn hôïp CuO vaø Fe2O3. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong X.

13) Ñoát chaùy hoaøn toaøn 18,8 (g) hoãn hôïp A chöùa H2S vaø C3H8O ta thu ñöôïc 17,92 (l) hoãn hôïp CO2 vaø SO2 .Tính % khoái löôïng caùc chaát trong hoãn hôïp A.

14) Ñeå ñoát chaùy heát 10 (l) CH4 ta duøng 16 (l) hoãn hôïp khí G goàm oxy vaø ozon. Tính % theå tích cuûa G.

ÑS: 50% 15) Cho 2,24 (l) khí ozon (ñkc) vaøo dung dòch KI 0,5 (M). Tính V dd KI

caàn duøng vaø khoái löôïng ioât sinh ra. 16) Ñoát chaùy hoaøn toaøn 17,92 (l) hoãn hôïp khí G goàm CH4 vaø C2H4 thu

ñöôïc 48,4 (g) CO2. Tính % veà theå tích cuûa G vaø theå tích O2 caàn duøng.

ÑS: 62,5%; 37,5 % ; VO2 = 42,56 lit 17) Nung 360 (g) FeS2 trong khoâng khí thu ñöôïc 264 (g) hoãn hôïp raén G.

Tính hieäu suaát phaûn öùng vaø theå tích SO2 sinh ra (ñkc). 18) Trong PTN, ñeå ñieàu cheá O2 ngöôøi ta duøng caùc phaûn öùng sau:

2 KClO3 to¾¾® 2 KCl + 3O2á 2 KMnO4 to¾¾® K2 MnO4 + MnO2 + O2á Nung 80,6 (g) hoãn hôïp G goàm KMnO4 vaø KClO3 thu ñöôïc 15,68

(l) O2 ( ñkc). Tính khoái löôïng moãi chaát trong G. 19) Ñoát chaùy hoaøn toaøn 12 (g) hoãn hôïp G goàm C vaø S thu ñöôïc 11,2 (l)

hoãn hôïp khí G’. Tính % veà khoái löôïng moãi chaát trong G vaø tyû khoái hôi cuûa G’ ñoái vôùi hiñro.

ÑS: 20% ; 80%; M = 56; d = 28 20) Ñoát chaùy hoaøn toaøn hoãn hôïp X goàm H2S vaø S ta caàn 8,96 (l) O2 thu

ñöôïc 7,84 (l) SO2. Tính % khoái löôïng caùc chaát trong hoãn hôïp X, caùc khí ño ôû ñkc.


trang 80

21) Khi ñoát 18,4 (g) hoãn hôïp Zn vaø Al thì caàn 5,6 (l) khí O2 (ñkc).Tính % khoái löôïng hoãn hôïp ñaàu.

22) Ñun noùng moät hoãn hôïp goàm 6,4 (g) S vaø 14,3 (g) Zn trong 1 bình kín. Sau phaûn öùng thu ñöôïc chaát naøo? Khoái löôïng laø bao nhieâu? Neáu ñun hoãn hôïp treân ngoaøi khoâng khí thì sau phaûn öùng thu ñöôïc nhöõng chaát naøo? Bao nhieâu gam?

23) Cho saûn phaåm taïo thaønh khi ñun noùng hoãn hôïp G goàm 5,6 (g) boät Fe vaø 1,6 (g) boät löu huyønh vaøo 500 ml dung dòch HCl thì thu ñöôïc hoãn hôïp khí G’ bay ra vaø dung dòch A.

a) Tính % veà theå tích caùc khí trong G’. b) Ñeå trung hoøa axit coøn dö trong dung dòch A caàn duøng 125

ml dung dòch NaOH 2 M. Tính CM cuûa dung dòch HCl. ÑS: 50% ; 50% ; 0,9 M

3 . CAÙC HÔÏP CHAÁT CUÛA LÖU HUYØNH

1) Vieát 4 phöông trình phaûn öùng chöùng minh:

a) H2S vöøa coù tính axit yeáu vöøa coù tính khöû maïnh. b) SO2 vöøa coù tính oxi hoaù vöøa coù tính khöû .

c) H2SO4 vöøa coù tính axit maïnh vöøa coù tính oxi hoaù maïnh. 2) Khí H2 coù laãn taïp chaát H2S. Coù theå duøng dung dòch naøo sau ñaây ñeå

loaïi H2S: NaOH; HCl; Pb(NO3)2; Br2. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra.

3) Thöïc hieän chuoãi phaûn öùng sau (ghi roõ ñieàu kieän phaûn öùng neáu coù): a) S® FeS ® H2S ® CuS

¯ SO2 ® SO3 ® H2SO4

b) Zn ® ZnS ® H2S ® S ® SO2 ® BaSO3 ® BaCl2 c) SO2 ® S ® FeS ® H2S ® Na2S ® PbS


trang 81

d) FeS2 ® SO2 ® S® H2S ® H2SO4 ® HCl® Cl2 ® KClO3 ® O2.


trang 82

e) H2 ® H2S ® SO2 ® SO3® H2SO4 ® HCl® Cl2

¯ S ® FeS ® Fe2(SO4)3 ® FeCl3

f) FeS2 ® SO2 ® HBr ® NaBr ® Br2 ® I2 ¯ SO3® H2SO4 ® KHSO4 ® K2SO4 ® KCl® KNO3 FeSO4 ® Fe(OH)2 FeS ® Fe2O3 ® Fe ¯ Fe2(SO4)3 ® Fe(OH)3

g) S SO2 ® SO3 ® NaHSO4 ® K2SO4 ® BaSO4 4) Boå tuùc caùc phöông trình phaûn öùng vaø goïi teân caùc chaát:

a) FeS2 + O2 ® (A) + (B) (raén) (A) + O2 ® (C) (C) + (D) (loûng) ® (E) (E) + Cu ® (F) + (A) + (D) (A) + (D) ® (G) (G) + NaOH dö ® (H) + (D) (H) + HCl ® (A) + (D) + (I)

b) Mg + H2SO4 ñaëc ® (A) + (B)+ (C) (B) + (D) ® S¯ + (C) (A) + (E) ® (F) + K2SO4 (F) + (H) ® (A) + (C) (B) + O2 ® (G) (G) + (C) ® (H)

c) H2S + O2 ® (A) (raén) + (B) (loûng) (A) + O2 ® (C) MnO2 + HCl® (D) + (E) + (B) (B) + (C) + (D) ® (F) + (G) (G) + Ba ® (H) + (I)

5) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra khi cho caùc chaát nhoùm A {KOH; FeO; CaSO3; BaCl2; Zn} taùc duïng vôùi caùc chaát nhoùm B {dd HCl; H2SO4 loaõng; H2SO4 ñ, noùng; dd CuSO4}.


trang 83

6) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng sau ( neáu coù):


trang 84

a) Bari + H2SO4 loaõng b) Al + H2SO4 loaõng c) Cu + H2SO4 ñ, noùng d) Fe + H2SO4 loaõng e) Fe + H2SO4 ñ, noùng f) Zn + H2SO4 ñ, noùng g) Bari clorua + H2SO4 h) Cu + H2SO4 loaõng i) Ag + H2SO4 ñ, noùng j) Ag + H2SO4 loaõng k) Cu + H2SO4 ñ, nguoäi l) Al + H2SO4ñ, nguoäi m) Chì nitrat + H2SO4

n) Natri clorua + H2SO4 ñ, noùng

o) Mg + H2SO4 ñ (S+6 bò khöû xuoáng S-2 )

p) Zn + H2SO4 ñ (S+6 bò khöû xuoáng S0 )

q) C + H2SO4 ñ, noùng r) Fe2O3 + H2SO4 ñ, noùng s) Fe3O4 + H2SO4 loaõng t) Fe3O4 + H2SO4 ñ, noùng u) FeO + H2SO4 loaõng v) FeO + H2SO4 ñ, noùng

7) a) Töø S, Fe, HCl neâu 2 phöông phaùp ñieàu cheá H2S. b) Töø FeS2, NaCl, H2O, khoâng khí, chaát xuùc taùc coù ñu,û ñieàu cheá caùc

chaát sau: FeCl2, FeCl3, Fe2(SO4)3, Na2SO4, nöôùc Javel, Na2SO3, Fe(OH)2, Fe(OH)3.

c) Töø NaCl, H2SO4, Fe, Cu, H2S, H2O ñieàu cheá : NaOH, FeCl3, Fe2(SO4)3, FeSO4, CuCl2, CuSO4. 8) Phaân bieät caùc loï maát nhaõn sau:

a) Dung dòch : NaOH, H2SO4, HCl, BaCl2. b) Dung dòch : H2SO4, HCl, NaCl, Na2SO4. c) Dung dòch : KCl, Na2CO3, NaI, CuSO4, BaCl2. d) Dung dòch : Ca(NO3)2, K2SO4; K2CO3, NaBr. e) Dung dòch : NaCl, NaNO3, Na2CO3, Na2SO4. f) Dung dòch : Na2SO3, Na2CO3, NaCl, MgSO4, NaNO3. g) Dung dòch : I2, Na2SO4, KCl, KI, Na2S. h) Boät : Na2CO3, CaCO3, BaSO4, Na2SO4. i) Boät : Na2S. Na2SO3, Na2SO4, BaSO4.

9) Phaân bieät caùc khí maát nhaõn sau: a) O2, SO2, Cl2, CO2. b) Cl2, SO2, CO2, H2S, O2, O3. c) SO2, CO2, H2S, H2, N2¸, Cl2, O2.


trang 85

d) O2, H2, CO2, HCl. 10) Moät dung dòch chöùa 2 chaát tan : NaCl vaø Na2SO4.Laøm theá naøo taùch

thaønh dung dòch chæ chöùa NaCl. 11) a) Muoái NaCl coù laãn taïp chaát Na2CO3. Laøm theá naøo ñeå coù NaCl

tinh khieát. b) Tinh cheá H2SO4 coù laãn HCl.

12) a) Neáu trong BaSO4 coù laãn taïp chaát laø BaCl2 laøm theá naøo ñeå nhaän ra taïp chaát ñoù. Vieát phöông trình phanû öùng xaûy ra. b) Tinh cheá NaCl coù laãn NaBr, NaI, NaOH.

13) Daãn khí hiñro sunfua vaøo 66,2 (g) dung dòch Pb(NO3)2 thì thu ñöôïc 4,78 (g) keát tuûa. Tính C% cuûa dung dòch muoái chì ban ñaàu.

14) Coù 20,16 (l) (ñkc) hoãn hôïp goàm H2S vaø O2 trong bình kín, bieát tyû khoái hoãn hôïp so vôùi hiñro laø 16,22.

a) Tìm thaønh phaàn theå tích cuûa hoãn hôïp khí. b) Ñoát chaùy hoaøn toaøn hoãn hôïp treân, saûn phaåm cuûa phaûn öùng

ñöôïc hoaø tan vaøo 94,6 (ml) nöôùc. Tính CM, C% cuûa caùc chaát coù trong dung dòch thu ñöôïc.

ÑS: a. H2S = 4,48 lit ; O2 = 15,68 lit . b. 2,1 M ; 15%. 15) Cho 855 (g) dung dòch Ba(OH)2 20% vaøo 500 (g) dung dòch H2SO4.

Loïc boû keát tuûa, ñeå trung hoaø nöôùc loïc, ngöôøi ta phaûi duøng 200 (ml) dung dòch 2,5 (M). Tính C% cuûa dung dòch H2SO4.

ÑS: 24,5%. 16) Cho 25,38 (g) BaSO4 coù laãn BaCl2. Sau khi loïc boû chaát raén, ngöôøi ta

cho vaøo nöôùc loïc dung dòch H2SO4 1 (M) ñeán ñuû thì thu ñöôïc 2,33 (g) keát tuûa.

a) Tìm % khoái löôïng BaCl2. b) Tính theå tích dung dòch H2SO4. ÑS: a. 8,2% b. 0,01 lit

17) Cho 5,6 lit khí SO2 (ñkc) vaøo: a) 400 ml dung dòch KOH 1,5 M. b) 250 ml dung dòch NaOH 0,8 M. c) 200 ml dung dòch KOH 2 M.


trang 86

Tính noàng ñoä caùc chaât trong dung dòch thu ñöôïc . d) 200 ml dung dòch Ba(OH)2 ta ñöôïc 44,125 (g) hoãn hôïp

BaSO3 vaø Ba(HCO3)2. Tính noàng ñoä dung dòch Ba(OH)2. 18) Ñoát chaùy hoaøn toaøn 8,98 lit H2S (ñkc) roài hoaø tan taát caû saûn phaåm

sinh ra vaøo 80 ml dung dòch NaOH 25% ( d= 1,28 g/ml). Tính C% cuûa dung dòch muoái thu ñöôïc.

19) Ñoát chaùy hoaøn toaøn 12,8 gr löu huyønh. Khí sinh ra ñöôïc haáp thuï heát bôûi 150 ml dung dòch NaOH 20% (d= 1,28 g/ml). Tìm CM, C% cuûa caùc chaát trong dung dòch thu ñöôïc sau phaûn öùng.

ÑS: Na2SO3 : 2,67 M ; 23,2%. NaOH : 2,67 M ; 7,35%. 20) Ñoát chaùy hoaøn toaøn 6,72 lit ( ñkc) H2S.

a) Tính löôïng SO2 thu ñöôïc. b) Cho löôïng SO2 noùi treân ñi qua 37,5 ml dung dòch NaOH

25% (d=1,28) thì muoái gì taïo thaønh. Tính C% muoái trong dung dòch thu ñöôïc .

c) Neáu cho löôïng SO2 thu ñöôïc treân a) ñi vaøo 500 ml dung dòch KOH 1,6 M thì coù muoái gì ñöôïc taïo thaønh .Tính CM caùc chaát trong dung dòch sau phaûn öùng.

ÑS: a. 19,2 gr ; b. 46.43% ; c. 0,6 M ; 0,4M. 21) Chia 600 ml dung dòch H2SO4 thaønh 3 phaàn ñeàu nhau.Duøng 250ml

dung dòch NaOH 25% (d=1,28) thì trung hoaø 1 phaàn cuûa dung dòch. a) Tìm CM cuûa dung dòch H2SO4. b) Hai phaàn coøn laïi cuûa dung dòch H2SO4 ñöôïc roùt vaøo 600 ml

dung dòch NaOH 5M.Tìm CM cuûa caùc chaát coù trong dung dòch thu ñöôïc .

ÑS: a. 5M b. NaHSO4 1M c. Na2SO4 1M. 22) Hoaø tan 4,8 gr moät kim loaïi M hoaù trò II vöøa ñuû taùc duïng vôùi 392

gr dung dòch H2SO4 10%. Xaùc ñònh M. 23) Cho 40 gr hoãn hôïp A chöùa Cu vaø Al taùc duïng vôùi dung dòch H2SO4

dö thu ñöôïc 22,4 lit khí (ñkc). Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi? 24) Cho 36 gr hoãn hôïp X chöùa Fe2O3 vaø CuO taùc duïng vöøa ñuû vôùi dung

dòch H2SO420% thu ñöôïc 80 gr hoãn hôïp muoái.


trang 87

a) Tính % khoái löôïng töøng chaát trong hoãn hôïp X. b) Tính khoái löôïng dung dòch H2SO4 ñaõ duøng. ÑS: a. 44,4% ; 55,6% b. mdd = 269,5gr.

25) Cho 6,8 gr hoãn hôïp X goàm Mg vaø Fe vaøo dung dòch H2SO4 loaõng thì thu ñöôïc 3,36 lit khí bay ra (ñkc).

a) Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong X? b) Neáu cho hoãn hôïp treân taùc duïng vôùi H2SO4 ñ, noùng.Tính VSO2

(ñkc)? ÑS: a. 17,65% ; 82,35% ; VSO2 = 4,48 lit.

26) Cho 35,2 gr hoãn hôïp X goàm Fe vaø CuO taùc duïng vöøa ñuû vôùi 800 gr dung dòch H2SO4 loaõng thì thu ñöôïc 4,48 lit khí (ñkc) vaø dung dòch A.

a) Tính % khoái löôïng moãi chaát trong X. b) Tính C% dung dòch H2SO4 ñaõ duøng. c) Tính khoái löôïng caùc muoái trong dung dòch A.

ÑS: a. Fe :31,82% ; CuO : 68,18%. b. C% = 6,125. c. mFeSO4 = 30,4 g : mCuSO4 = 48 g.

27) Cho m(gr) hoãn hôïp X goàm Al, Fe taùc duïng vôùi 250 ml dung dòch H2SO4 loaõng thu ñöôïc 72,2 gr hoãn hôïp muoái vaø 12,32 lit khí (ñkc).

a. Tính % khoái löôïng töøng chaát trong X. b. Tính CM dung dòch H2SO4 ñaõ duøng.

ÑS: a. Al : 27,84% ; Fe :71,26%. b.CM = 2,2 M.

28) Cho 55 gr hoãn hôïp 2 muoái Na2SO3 vaø Na2CO3 taùc duïng heát vôùi H2SO4 loaõng thu ñöôïc hoãn hôïp khí A coù tyû khoái hôi ñoái vôùi hiñro laø 24.Tính % khoái löôïng moãi muoái trong hoãn hôïp ñaàu.

ÑS: 22,9% ; 77,1% 29) Cho m(gr) hoãn hôïp G chöùa Mg vaø ZnS taùc duïng 250 gr dung dòch

H2SO4 ñöôïc 34,51 gr hoãn hôïp khí A goàm H2 vaø H2S coù tyû khoái hôi so vôùi oxi laø 0,8.

a.Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong G. b.Tính noàng ñoä dung dòch axit ñaõ duøng.


trang 88

ÑS: a. 8,03 ; 91,97 b. 9,016%. 30) Cho 40 gr hoãn hôïp Fe – Cu taùc duïng vöøa ñuû vôùi dung dòch H2SO4

98% noùng thu ñöôïc 15,68 lit SO2 (ñkc). a.Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp? b.Tính khoái löôïng dung dòch H2SO4 ñaõ duøng?

31) Cho 20,8 gr hoãn hôïp Cu vaø CuO taùc duïng vöøa ñuû dung dòch H2SO4 ñ, noùng thu ñöôïc 4,48 lit khí (ñkc).

a. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp? b.Tính khoái löôïng dung dòch H2SO4 80% caàn duøng vaø khoái

löôïng muoái sinh ra. 32) Cho 7,6 gr hoãn hôïp goàm Fe, Mg, Cu vaøo dung dòch H2SO4 ñ, nguoäi

dö thì thu ñöôïc 6,16 lit khí SO2 (ñkc). Phaàn khoâng tan cho taùc duïng vôùi dung dòch HCl dö thu ñöôïc 1,12 lit khí (ñkc).Tính % khoái löôïng hoãn hôïp ñaàu.

ÑS: Fe : 36,8% ; Mg : 31,58% ; Cu: 31,62%. 33) Cho 10,38 gr hoãn hôïp goàm Fe, Al vaø Ag chia laøm 2 phaàn baèng

nhau: - Phaàn 1: Taùc duïng vôùi dung dòch H2SO4 loaõng dö thu

ñöôïc 2,352 lit khi (ñkc). - Phaàn 2: Taùc duïng vôùi dung dòch H2SO4 ñ, noùng dö thu

ñöôïc 2,912lit khí SO2 (ñkc). Tính khoái löôïng töøng kim loaïi trong hoãn hôïp ban ñaàu. ÑS: mFe = 3,36 gr ; mAl = 2,7 gr ; mAg = 4,32 gr. 34) Nung noùng hoãn hôïp goàm 11,2 gr boät Fe vaø 3,2 gr boät löu huyønh.

Cho saûn phaåm taïo thaønh vaøo 200 ml dung dòch H2SO4 thì thu ñöôïc hoãn hôïp khí A bay ra vaø dung dòch B( Hpö = 100%).

a. Tìm % theå tích cuûa hoãn hôïp A. b. Ñeå trung hoøa dung dòch B phaûi duøng 200 ml dung dòch KOH

2M.Tìm CM cuûa dung dòch H2SO4 ñaõ duøng. ÑS: a. H2S: 50%; H2: 50%.

b. 2M. 35)


trang 89

f Cho 12,6 gr hoãn hôïp A chöùa Mg vaø Al ñöôïc troän theo tæ leä mol 3:2 taùc duïng vöøa ñuû vôùi dung dòch H2SO4 ñaëc, noùng thu ñöôïc khí SO2 (ñkc). a. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp A? b. Tính VSO2 ( 270 C; 5 atm). c. Cho toaøn boä khí SO2 ôû treân vaøo 400 ml dung dòch NaOH 2,5 M. Tính CM caùc chaát trong dung dòch thu ñöôïc. ÑS: a. 57,14% ; 42,86%. 2,95 lit. 36) Cho 20,4 gr hoãn hôïp X goàm Fe, Zn, Al taùc duïng vôùi dung dòch HCl

dö thu ñöïôc 10,08 lit H2 (ñkc). Maët khaùc cho 0,2 mol X taùc duïng vöøa ñuû vôùi 6,16 lit Cl2 (ñkc).Tính

khoái löôïng moõi kim loaïi. 37) Cho 24,582 gr hoãn hôïp 3 kim loaïi X, Y, Z coù tæ leä khoái löôïng

nguyeân töû laø 10: 11: 23, coù tæ leä mol laø 1: 2: 3.Neáu cho löôïng kim loaïi X coù trong hoãn hôïp treân phaûn öùng vôùi dung dòch HCl thì thu ñöôïc 2,24 lit H2 (ñkc).Xaùc ñònh teân 3 kim loaïi.

38) Cho H2SO4 loaõng dö taùc duïng vôùi 6,66 gr hoãn hôïp goàm 2 kim loaïi A,B ñeàu hoaù trò II thu ñöôïc 0,1 mol khí ñoàng thôøi khoái löôïng giaûm 6,5 gr.

Hoaø tan phaàn raén coøn laïi baèng H2SO4ñaëc, noùng thì thu ñöôïc 0,16 gr SO2.

a) Ñònh teân 2 kim loaïi A, B ( giaû söû MA > MB ). b) Tính thaønh phaàn khoái löôïng vaø thaønh phaàn % khoái löôïng cuûa

chuùng coù trong hoãn hôïp. c) Cho phöông phaùp taùch rôøi töøng chaát sau ñaây ra khoûi hoãn hôïp A,

B, oxit B vaø ASO4 ( muoái sunfat).

MOÄT SOÁ BAØI TAÄP CHUNG


trang 90

1) Vieát phöông trình phaûn öùng chöùng minh: H2S laø moät axit vaø laø moät chaát khöû.

2) Taïi sao ñieàu cheá Hidroâsunfua töø sun fua kim loaïi thì ta thöôøng duøng axit HCl maø khoâng duøng H2SO4 ñaäm ñaëc?

3) Taïi sao pha loaõng axit H2SO4 ta phaûi cho töø töø H2SO4 vaøo nöôùc vaø khuaáy ñieàu maø khoâng laøm ngöôïc laïi.

4) Taïi sao khi ñieàu cheá H2S ta khong duøng muoái sunfua cuûa Pb, Cu, Ag…?

5) Ñeå ñieàu cheá moät axit ta thöôøng duøng nguyeân taéc: duøng moät axit maïnh ñaåy axít yeáu ra khoûi muoái, nhöng cuõng coù tröôøng hôïp ngöôïc laïi, haõy chöùng minh.

6) Moät thanh saét ñeå laâu trong khoâng khí sau moät thôøi gian khoâng coøn saùng boùng maø maø coù nhöõng veát ñoû cuûa gæ saét?

7) Daãn khí clo vaøo dung dòch Na2CO3 coù khí CO2 thoaùt ra, neáu thay khí clo baèng: SO2, SO3, H2S thì coù hieän töôïng nhö theá khoâng?

8) Vieát phöông trình chöùng minh SO2 vöøa coù tính oxihoùa vöøa coù tính khöû.

9) Vieát 5 pt chöùng minh O2 laø moät chaát oxihoùa 10) Vieát 5 pt ñieàu cheá O2. 11) Phaân bieät O2 vaø O3. 12) Vieát 2 pt chöùng minh S laø moät chaát oxihoùa, 2 pt chöùng minh S laø chaát khöû. 13) Caùch thu gom Hg rôi rôùt. 14) Vieát 3 pt maø trong ñoù H2S laø chaát khöû, 2 pt maø trong ñoù H2S laø moät axit. 15) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng chöùng toû H2S laø moät axit yeáu nhöng laø chaát khöû maïnh. 16) Vieát 3 pt chöùng minh SO2 laø moät chaát khöû, 1 pt chöùng minh SO2 laø moät chaát oxi hoùa, 2 pt chöùng minh SO2 laø moät oxit axit. 17) Ñieàu cheá SO2 töø Cu, Na2SO3. 18) So saùnh tính chaát cuûa dd HCl vaø dd H2SO4 loaõng.


trang 91

19) Neâu tính chaát hoaù hoïc gioáng vaø khaùc nhau cuûa H2SO4 loaõng vaø H2SO4 ñaëc. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng ñeå minh hoaï, töø ñoù ruùt ra keát luaän gì ñoái vôùi tính chaát hoaù hoïc cuûa H2SO4 20) Giaáy quì tím taåm öôùt baèng dung dòch KI ngaõ sang maøu xanh khi gaëp Ozoân. Giaûi thích hieän töôïng vaø vieát phöông trình phaûn öùng. 21) Neáu duøng FeS coù laån Fe ñeå ñieàu cheá H2S thì coù taïp chaát naøo trong H2S? Neâu caùch nhaän ra taïp chaát ñoù. 22) Vieát phöông trình phaûn öùng(neáu coù) khi cho H2SO4 loaõng taùc duïng vôùi: Mg, Cu, CuO, NaCl, CaCO3, FeS. [Zn, Ag, Fe2O3, KNO3, Na2CO3, CuS]. 23) Vieát phöông trình phaûn öùng khi H2SO4 loaõng vaø H2SO4 ñaëc noùng taùc duïng vôùi caùc chaát sau: Fe, Cu, FeO, Na2CO3. Töø caùc phaûn öùng treân ruùt ra keát luaän gì vôùi axit sunfuric. 24) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng khi cho H2SO4 ñaëc noùng taùc duïng vôùi : Cu, S, NaCl, FeS. 25) Vieát phöông trình phaûn öùng khi cho khí Sunfurô taùc duïng vôùi : H2S, O2, CaO, dung dòch NaOH, dung dòch Broâm. Haõy cho bieát tính chaát cuûa khí Sunfurô trong töøng phaûn öùng . 26) Khí H2 coù laãn moät ít H2S, coù theå duøng dung dòch naøo sau ñaây ñeå loaïi boû H2S ra khoûi H2: dung dòch natrihidroâxit, dung dòch hidroâclorua, dung dòch chìnitrat 27) chæ duøng theâm moät hoùa chaát haõy phaân bieät caùc chaá sau:

a. 5 dung dòch: K2SO4, FeCl2, Na2SO3, NH4HS, FeCl3. b. KOH, NaCl, MgCl2, AgNO3, HCl, HI.

28) Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy phaân bieät caùc dung dòch sau: Na2SO4, Na2SO3, H2SO4 , HCl. [Na2SO4, Na2S, H2SO4 , HCl]. 29) Nhaän bieát caùc tröôøng hôïp sau:

a. Dung dòch: Na2SO4, NaOH, H2SO4 , HCl. b. K2S, Na2SO4, KNO3, KCl c. Na2S, Na2SO3, NaHSO3, Na2SO4.

30) Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy phaân bieät caùc khí sau: O2, O3, H2S, SO2.


trang 92

31) Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy phaân bieät caùc dung dòch sau : NaCl, BaCl2, Na2CO3, Na2SO3 32) Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy phaân bieät caùc dung dòch sau : Na2S, Na2SO3, Na2SO4, BaCl2. 33) Chæ duøng theâm moät thuoác thöû (khoâng duøng chaát chæ thò maøu), haõy nhaän bieát caùc dung dòch sau: Natri sunfat, Axit sunfuric, Natri cacbonat, Axit clohidric.


trang 93

34) Baèng pp hoùa hoïc haõy phaân bieät caùc dd sau:

a) KCl, K2CO3, MgSO4, Mg(NO3)2. b) Na2SO4, NaNO3, Na2CO3, NaCl. c) Na2SO3, Na2S, NaCl, NaNO3. d) HCl, H2SO4, BaCl2, Na2CO3. e) AgNO3, Na2CO3, NaCl, K2SO4. f) HCl, H2SO4, BaCl2, K2CO3. g) Na2SO4, Na2CO3, BaCl2, NaNO3, BaCl2, AgNO3. h) HCl, Na2SO4, NaCl, Ba(OH)2.

35) Hoaøn thaønh chuoãi: ZnS ® SO2 ® H2S ® Na2S ® NaHS ® Na2SO4. 36) Hoaøn thaønh sô ñoà bieán hoaù sau: S ® FeS ® SO2 ® Na2SO3 ® NaHSO3 ® BaSO3 37) Hoaøn thaønh phöông trình phaûn öùng:

a) FeS2 ® SO2 ® SO3 ® H2SO4 ® CuSO4 ® CuCl2 ® AgCl ® Cl2 ® Kaliclorat.

b) Na2S ® CuS ® SO2 ® H2SO4 ® Na2SO4 ® NaCl ® HCl ® Cl2.

c) FeS ® H2S ® FeS ® Fe2O3 ® FeCl3 ® Fe2SO4 ® FeCl3 d) Keõm ® Keõm sunfua ® Hidroâsunfua ® Löu huyønh ® Khí

sufurô ® Caxisunfit ® Canxihidroâsunfit ® Canxisunfit ® Canxiclorua.

e) (A) + HCl ® MnCl2 + (B) + (C). (B) + NaOH ® (D) + (E) + (F). (B) + KOH ® Nöôùc Javen. (E) ® (D) + (G). Fe + HCl ® (H) + (K) (K) + (B) ® (L). S + (H) ® (I). (I) + (B) + (F) ® (J) + HCl. (J) + Fe ® (K) + (F) + (M).


trang 94

(M) + (B) + (F) ® (J) + HCl. 38) Thöïc hieän caùc phaûn öùng cuûa caùc chuoåi bieán hoaù sau:

a) FeS ® SO2 ® SO3 ® H2SO4 ® CuSO4 ® CuS ® CuO ® CuSO4.

b) H2SO4 ® S ® MgS ® H2S ® Na2S ® CuS ® CuO ® CuCl2 ® NaCl ® Cl2.

c) S ® SO2 ® NaHSO3 ® Na2SO3 ®Na2SO4 ® NaCl ® AgCl ® Cl2 ® H2SO4 ® HCl ® Cl2 ® CaOCl2. 39) Trình baøy hai phöông phaùp ñieàu cheá Hidroâsufua töø caùc chaát sau: S, Fe, axit HCl. 40) Vieát phöông trình ñieàu cheá H2SO4 töø quaëng pyrit. 41) Töø S, KCl, Al2O3 vaø H2O haõy ñieàu cheá KOH, KClO3, AlCl3, pheøn ñôn, pheøn keùp? 42) Töø quaëng pyrit saét, muoái aên vaø nöôùc, vieát phöông trình ñieàu cheá: Fe(OH)3, Na2SO3, NaSO4. 43) Töø quaëng pyrit saét, muoái aên, khoâng khí, nöôùc, khoâng khí; haõy vieát phöông trình ñieàu cheá: Fe2(SO4)3, Na2SO4, nöôùc Javen, Na2SO3, Fe(OH)3, Natri, Natriclorat, NaHSO4, NaHSO3. 44) Töø muoái aên, nöôùc, H2SO4 ñaëc. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng (ghi ñieàu kieän phaûn öùng neáu coù) ñieàu cheá: Khí Cl2, H2S, SO2 , nöôùc Javen, Na2SO4 45) Töø quaëng pyrit saét, muoái aên vaø nöôùc, vieát phöông trình ñieàu cheá: Fe(OH)3, Na2SO3, NaSO4. 46) Töø quaëng pyrit saét, muoái aên, khoâng khí, nöôùc, khoâng khí; haõy vieát phöông trình ñieàu cheá: Fe2(SO4)3, Na2SO4, nöôùc Javen, Na2SO3, Fe(OH)3, Natri, Natriclorat, NaHSO4, NaHSO3. 47) Töø piryt saét, khoâng khí, nöôùc, muoái aên (ñieàu kieän vaø chaát xuùc taùc coù ñuû); haõy ñieàu cheá: Fe2(SO4)3, FeCl3. 48) Cho Hidroxit cuûa kim loaïi hoaù trò II taùc duïng vöøa ñuû vôùi dung dòch H2SO4 20% thì thu ñöôïc dung dòch muoái coù noàng ñoä 24,12%. Xaùc ñònh coâng thöùc hidroxit. 49) 2,8 gam Oxit cuûa kim loaïi hoaù trò II taùc duïng vöøa heát vôùi 0,5 lít dung dòch H2SO4 1M. Xaùc ñònh Oxit ñoù.


trang 95

50) Hoøa tan 7 gam hoãn hôïp goàm Mg vaø 1 kim loaïi kieàm A vaøo dung dòch H2SO4 loaõng dö, sau phaûn öùng thu ñöôïc 4,48lít khí(ñkc) vaø hoãn hôïp muoái B. Xaùc ñònh kim loaïi kieàm A vaø % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp ñaàu.Tính khoái löôïng B, bieát raèng neáu duøng 60ml dung dòch H2SO4 1M thì khoâng hoøa tan heát 3,45 gam kim loaïi A. 51) Cho dung dòch H2SO4 taùc duïng vôùi dung dòch NaOH. Sau phaûn öùng coâ caïn dung dòch thu ñöôïc 7,2 gam muoái axit vaø 56,8 gam muoái trung hoaø.Xaùc ñònh löôïng H2SO4 vaø NaOH ñaõ laáy. 52) Hoøa tan 3,2 gam hoãn hôïp Cu vaø CuO vaøo H2SO4 ñaëc,noùng thu ñöôïc 672ml khí (ñkc). Tính phaàn hoãn hôïp, khoái löôïng muoái thu ñöôïc vaø khoái löôïng dung dòch H2SO4 98% caàn laáy. 53) Hoøa tan 11,5gam hoãn hôïp Cu, Mg, Al vaøo dung dòch HCl thu ñöôïc 5,6 lít khí(ñkc). Phaàn khoâng tan cho vaøo H2SO4 ñaëc,noùng thu ñöôïc 2,24 lít khí(ñkc). Tính % khoái löôïng cuûa moãi kim loaïi trong hoãn hôïp . 54) Hoøa tan hoaøn toaøn 9,1g[18,4g] hoãn hôïp Al vaø Cu [Fe vaø Cu] vaøo H2SO4 ñaëc noùng thì thu ñöôïc 5,6lít[8,96lít] khí SO2(ñkc).

a. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp . b. Tính theå tích khí H2(ñkc) thoaùt ra khi cho hoãn hôïp treân taùc duïng vôùi H2SO4 loaõng.

55) Hoøa tan hoaøn toaøn Vlít khí SO2 (ñkc) vaøo nöôùc, cho nöôùc broâm vaøo dung dòch ñeán khi broâm khoâng coøn maát maøu thì tieáp tuïc cho dung dòch BaCl2 vaøo ñeán dö, loïc laáy keát tuûa caân ñöôïc 1,165g. Tính V lít khí SO2. 56) Cho 4,8g Mg taùc duïng vôùi 250ml dung dòch H2SO4 10%(d= 1,176g/ml) thu ñöôïc khí H2 vaø dung dòch A.

a. Tính theå tích khí H2(ñkc) thu ñöôïc. b. Tính noàng ñoä % caùc chaát trong dung dòch A.

57) Moät hoãn hôïp A goàm Fe vaø moät kim loaïi M hoaù trò 2. -Hoøa tan hoaøn toaøn 12,1g hoãn hôïp A baèng H2SO4 loaõng thì thu ñöôïc 4,48lít khí H2(ñkc).


trang 96

-Hoøa tan hoaøn toaøn 12,1g hoãn hôïp A baèng H2SO4 ñaëc noùng thì thu ñöôïc 5,6 lít khí SO2(ñkc).

a. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng coù theå xaûy ra. b. Xaùc ñònh kim loaïi M.

58) Hoaø tan 29,4 g hh Al, Cu, Mg vaøo dd HCl dö taïo 14 lít khí ôû 00C, 0,8 atm. Phaàn khoâng tan cho taùc duïng vôùi dd H2SO4 ññ taïo 6,72 lít khí SO2 ôû ñkc.

a. Xaùc ñònh % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hh. b. Cho ½ hh treân taùc duïng vôùi H2SO4 ññ khí taïo thaønh ñöôïc daãn qua dung dòch Ca(OH)2 sau 1 thôøi gian thu ñöôïc 54 g keát tuûa. Tính V Ca(OH)2 caàn duøng.

59) Hoaø tan 24,8g hh X goàm Fe, Mg, Cu trong dd H2SO4 ññ, noùng dö thu ñöôïc dung dòch A. Sau khi coâ caïn dd A thu ñöôïc 132 g muoái khan. 24,8 g X taùc duïng vôùi dd HCl dö thì thu ñöôïc 11,2 lít khí (ñkc).

a. Vieát phöông trình phaûn öùng b. Tính % khoái löôïng moãi kim loaïi trong hh X.

60) Cho 8,3 g hoãn hôïp A goàm 3 kim loaïi Ñoàng, Nhoâm vaø Magieâ taùc duïng vöøa ñuû vôùi dd H2SO4 20% (loaõng). Sau phaûn öùng coøn chaát khoâng tan B vaø thu ñöôïc 5,6 lít khí (ñkc). Hoaø tan hoaøn toaøn B trong H2SO4 ññ, noùng, dö; thu ñöôïc 1,12 lít khí SO2 (ñkc).

a. Tính % soá mol moãi kim loaïi trong hoãn hôïp A. b. Tính C% caùc chaát coù trong dung dòch B, bieát löôïng H2SO4 phaûn öùng laø vöøa ñuû. c. Daãn toaøn boä khí SO2 ôû treân vaøo dd Ca(OH)2 sau moät thôøi gian thu ñöôïc 3 g keát tuûa vaø dd D. Loïc boû keát tuûa cho Ca(OH)2 ñeán dö vaøo dd D, tìm khoái löôïng keát tuûa thu ñöôïc.

CAÙC PHAÛN ÖÙNG CHÍNH TRONG CHÖÔNG OXI-

LÖU HUYØNH 1) HI+O2 2) HBr+O2


trang 97

3) HI+FeCl3 4) Na+O2 5) Fe+O2 6) Cu+O2 7) H2+O2 8) P+O2 9) N2+O2 10) S+O2 11) C+O2 12) H2S+O2 13) C2H5OH+O2 14) H2S+O2 15) FeS+O2 16) FeS2+ O2 17) CuFeS2+O2 18) Na2S+O2 19) Fe(OH)2 +O2 20) KMnO4(nhieät phaân) 21) H2O(ñpdd) 22) CO2+H2O 23) Ag+O3 24) KI+ H2O +O3 25) Na+S 26) Fe+S 27) Cu+S 28) H2+S 29) O2+S 30) HNO3+S 31) F2+S 32) H2S+O2


trang 98

33) H2S + Cl2 + H2O 34) SO2 + KMnO4 + H2O 35) SO2 +H2O 36) Na2SO3 +H2SO4 37) NaHSO3+H2SO4 38) H2S+ Cl2 39) SO2 + Br2 + H2O 40) SO2+K2MnO4+H2SO4 41) SO3 +H2O 42) H2SO4 ñđ+ Fe 43) H2SO4 ññ +Cu 44) H2SO4 ññ+FeO 45) H2SO4 ññ+ Fe2O3 46) H2SO4 ññ +Fe3O4 47) H2SO4 ññ+FeS 48) H2SO4 ññ +FeCl2 49) H2SO4 ññ +FeCO3 50) H2SO4 ññ +Na2S 51) H2SO4 ññ +CuS 52) H2SO4 l+Fe 53) H2SO4 l +Cu 54) H2SO4 l+FeO 55) H2SO4l+Fe2O3 56) H2SO4l+Fe3O4 57) H2SO4l+FeS 58) H2SO4l+FeCl2 59) H2SO4l+FeCO3 60) H2SO4l+ CuS 61) H2SO4l+Na2S 62) H2SO4l+CuS


trang 99

63) NaHCO3 taïo Na2CO3: 64) NaHCO3 taïo BaCO3: 65) NaHSO3 taïo Na2SO3: 66) NaHSO3 taïo BaSO4: 67) NaHCO3 taïo NaCl: 68) Na2CO3 taïo BaCO3: 69) Na2 SO3 taïo NaH SO3:

TOÁC ÑOÄ PHAÛN ÖÙNG – CAÂN BAÈNG HOAÙ HOÏC

1) Caân baèng cuûa phaûn öùng sau seõ chuyeån dòch veà phía naøo khi:

Taêng nhieät ñoä cuûa heä. Haï aùp suaát cuûa heä . Taêng noàng ñoä caùc chaát tham gia phaûn öùng.

a) N2 + 3H2 ¾¾®¬¾¾ 2 NH3 + Q.

b) CaCO3 ¾¾®¬¾¾ CaO + CO2 – Q.

c) N2 + O2 ¾¾®¬¾¾ 2NO + Q.

d) CO2 + H2 ¾¾®¬¾¾ H2O + CO – Q.

e) C2H4 + H2O ¾¾®¬¾¾ C2H5OH + Q.

f) 2NO + O2 ¾¾®¬¾¾ 2NO2 + Q.

g) Cl2 + H2 ¾¾®¬¾¾ 2HCl + Q.

h) 2SO3 ¾¾®¬¾¾ 2SO2 + O2 – Q.

2) Cho 2SO2 + O2 ¾¾®¬¾¾ 2SO3 + 44 Kcal. Cho bieát caân baèng cuûa phaûn öùng chuyeàn dòch theo chieàu naøo khi:

a. Taêng nhieät ñoä cuûa heä. b. Taêng noàng ñoä cuûa O2 leân gaáp ñoâi .

3) Cho H2 + I2 ¾¾®¬¾¾ 2 HI.


trang 100

Vaän toác phaûn öùng thay ñoåi theá naøo khi noàng ñoä cuûa hiñro taêng gaáp hai laàn.

4) Caân baèng phaûn öùng CO2 + H2 ¾¾®¬¾¾ CO + H2O ñöôïc thieát laäp ôû t0C khi noàng ñoä caùc chaát ôû traïng thaùi caân baèng nhö sau: [ CO2] = 0,2 M; [H2] = 0,8 M ; [CO] =0,3 M; [H2O] = 0,3 M.

a) Tính haèng soá caân baèng? b) Tính noàng ñoä H2, CO2 ban ñaàu.

caÁu taÏo nguyeÂn tÖÛ - phuongtrinhhoahoc.com · 11. caÁu truÙc electron trong nguyeÂn t...

Documents