c¸c t triÓn väng kinh tÕ - usembassy.govlÐnh viÍc n«ng nghiÍp. c¸c quÛc gia thÒnh váng...

Çc t− liÖu dÞch kh¸c:

♦ Kh¸i qu¸t vÒ ChÝnh quyÒn Mü ♦ Kh¸i qu¸t vÒ Kinh tÕ Mü ♦ Kh¸i qu¸t vÒ luËt Th−¬ng m¹i Mü ♦ Kh¸i qu¸t vÒ LÞch sö n−íc Mü ♦ Kh¸i qu¸t vÒ §Þa lý Mü ♦ Ph¸c th¶o vÒ V¨n häc Mü ♦ ThuËt ng÷ Th−¬ng m¹i ♦ Cuéc sèng vµ çc thÓ chÕ ë Mü ♦ BÇu cö Mü n¨m 2000 ♦ Sù minh b¹ch trong chÝnh phñ ♦ Tham nhòng: Mét c¶n trë cho sù ph¸t triÓn ♦ ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i vµ bÇu cö n¨m 2000 ♦ Tr¸ch nhiÖm cña chÝnh phñ ♦ Tuyªn ng«n ®éc lËp 1776 ♦ An ninh quèc gia cña Mü: ChÝnh quyÒn Bush ♦ Çc bµi ph¸t biÓu cña Tæng thèng Clinton trong chuyÕn th¨m ViÖt Nam th¸ng 11/2000 ♦ An ninh Quèc gia Hoa Kú: ChÝnh quyÒn Bush ♦ Giao th«ng vËn t¶i quèc tÕ: §−a nÒn kinh tÕ toµn cÇu tiÕn lªn ♦ T¹i sao ph¶i cã chÝnh s¸ch c¹nh tranh: §Æc biÖt ®èi víi çc n−íc ®ang ph¸t triÓn ♦ Th¸ch thøc vÒ b¶n quyÒn trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu ♦ ViÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i Mü ♦ ChÝnh s¸ch an ninh cña Mü trong mét thÕ giíi ®ang thay ®æi ♦ Tuyªn ng«n ®éc lËp vµ HiÕn ph¸p Hoa Kú ♦ B¸o chÝ vµ §¹o ®øc ♦ Cuéc chiÕn chèng ®ãi nghÌo ♦ M¹ng luíi khñng bè ♦ Chñ nghÜa khñng bè: §¸nh gi¸ mèi ®e däa, BiÖn ph¸p vµ ChÝnh s¸ch §èi phã ♦ Tù do t«n gi¸o nh− lµ mét quyÒn cña con ng−êi ♦ Quan hÖ th−¬ng m¹i Hoa Kú - ViÖt Nam vµ nh÷ng th«ng tin cÇn biÕt ♦ Cuéc chiÕn toµn cÇu chèng khñng bè: 100 ngµy ®Çu tiªn

Trung t©m Th«ng tin - T− liÖu Phßng Th«ng tin - V¨n hãa

L∙nh sù qu¸n Hîp chñng quèc Hoa Kú TÇng 9, Saigon Center Building, QuËn 1, TP. Hå ChÝ Minh

Tel: (848) 821-6400 – Fax: (848) 821-6405 – Email: [email protected] http://usembassy.state.gov/uscongenhcmc/

NÕu cÇn toµn v¨n cña çc tµi liÖu trªn, b¹n cã thÓ liªn hÖ víi chóng t«i hoÆc lÊy trªn trang web: http://usembassy.state.gov/vietnam/wwwhircta.html

T r i Ó n v ä n g K i n h t Õ

TH¦¥NG M¹I trong nÒN KINH TÕ TOµN CÇU sau héi nghÞ Doha

T¹p chÝ ®iÖn tö cña Bé Ngo¹i giao Hoa Kú TËp 7, Sè 1 Th¸ng 1/2002

TRADE IN THE POST-DOHA GLOBAL ECONOMY

1

TH¦¥NG M¹I trong nÒN KINH TÕ TO¯N CÇU

sau héi nghÞ Doha

MÜt vÓng ®µm ph¸n th¬ng m¹i toµn c¿u mài, cÖ tªn g×i lµ "Ch¬ng trÎnh ph¸t triÊn Doha" cãa çc bÜ trÞng

th¬ng m¹i ®¹i diÍn cho çc nàc thµnh viªn cãa TÙ chêc Th¬ng m¹i ThÌ giài (WTO), cÖ nhiÉu kh¶ n¨ng sÆ

c¶i thiÍn tÛt h¬n cuÜc sÛng cãa ngÝi d©n Þ 140 quÛc gia thµnh viªn WTO, ®¾c biÍt lµ çc nàc ®ang ph¸t triÊn.

B½t ®¿u vµo th¸ng 1/2002 vµ dë ®Ònh sÆ kÌt thåc vµo 2005, çc cuÜc ®µm ph¸n hêa hÈn sÆ mÞ cèa çc thÒ

trÝng cho nhiÉu lo¹i hµng ho¸ vµ dÒch væ cÖ ï nghÐa to làn ®Ûi vài çc nàc ®ang ph¸t triÊn, ®¾c biÍt lµ trong

lÐnh viÍc n«ng nghiÍp. Çc quÛc gia thÒnh váng h¬n cäng ®· cam kÌt hÚ trá çc nàc ®ang ph¸t triÊn x©y

dëng n¨ng lëc ®Ê tham gia vµo çc cuÜc ®µm ph¸n th¬ng m¹i vµ thëc hiÍn çc cam kÌt mµ h× ®a ra trong çc

tho¶ thuÃn nµy.

Çc nàc thµnh viªn mài gia nhÃp WTO lµ Trung QuÛc vµ §µi Loan ch½c ch½n sÆ mang l¹i së thay ®Ùi cho

®Üng lëc cãa çc cuÜc ®µm ph¸n. MÞ cèa h¬n néa thÒ trÝng nÜi ®Òa sÆ giåp Trung QuÛc ®Ày m¹nh çc cuÜc

c¶i çch c¬ cÂu kinh tÌ vÉ m×i m¾t.

Trong khi ®Ö, çc thµnh viªn cãa hai chÑnh ®¶ng chã yÌu trong QuÛc hÜi Hoa Kì ®· cam kÌt sÆ theo s¸t tçng

diËn biÌn cãa çc cuÜc ®µm ph¸n trong khu«n khÙ WTO.

T¹p chÑ ®iÍn tè nµy sÆ tÃp háp quan ®iÊm cãa çc nhµ ®µm ph¸n th¬ng m¹i chã chÛt cãa Hoa Kì cäng nh

cãa mÜt thµnh viªn l·nh ®¹o trong Tháng viÍn Hoa Kì vµ mÜt h×c gi¶, ®Ê trao ®Ùi vÉ nhéng vÂn ®É làn sÆ

®ác ®µm ph¸n trong mÜt vµi n¨m tài.

Thê trÞng Ngo¹i giao Alan Larson sÆ tÎm hiÊu vÉ vai trÓ quan tr×ng cãa çc nàc ®ang ph¸t triÊn trong viÍc

ph¸t ®Üng mÜt vÓng ®µm ph¸n mài, ®¾c biÍt trong lÐnh vëc n«ng nghiÍp vµ sÞ héu trÑ tuÍ. Çc vÂn ®É tiÌp cÃn

thÒ trÝng s¶n phÀm c«ng nghiÍp vµ lái Ñch cãa h¹ thÂp thuÌ quan ®Ûi vài çc nàc ®ang ph¸t triÊn sÆ lµ chã ®É

nghiªn cêu cãa Thê trÞng Th¬ng m¹i Grant Aldonas. Thê trÞng N«ng nghiÍp J.B Penn sÆ ®É cÃp s¬ lác

çc mæc tiªu ®µm ph¸n vÉ n«ng nghiÍp cãa Hoa Kì trong ba lÐnh vëc - tiÌp cÃn thÒ trÝng, c¹nh tranh xuÂt

khÀu vµ hÚ trá trong nàc. Tham t¸n c«ng sê kinh tÌ t¹i §¹i sê qu¸n Hoa Kì Þ B½c Kinh, James Zumwalt, sÆ

cho biÌt lï do vÎ sao viÍc Trung QuÛc gia nhÃp WTO sÆ cÖ lái cho tÂt c¶ çc bªn.

T¹p chÑ nµy cÓn ®¨ng t¶i mÜt bµi viÌt cãa Tháng NghÒ sÐ Max Baucus, Chã tÒch Uí ban Tµi chÑnh cãa Tháng

viÍn, c¬ quan chÒu tr¸ch nhiÍm theo dÕi çc cuÜc ®µm ph¸n th¬ng m¹i, vÉ t¿m quan tr×ng cãa së tham gia cãa

quÛc hÜi trong vÓng ®µm ph¸n th¬ng m¹i mài ®¾c biÍt liªn quan tài m«i trÝng vµ luÃt chÛng b¸n ph¸ gi¸

cãa Hoa Kì.

Vµ Jeffrey Schott, chuyªn gia nghiªn cêu cao cÂp t¹i ViÍn Kinh tÌ QuÛc tÌ, sÆ gi¶i thÑch lï do t¹i sao c¬ cÂu cãa

çc cuÜc ®µm ph¸n hiÍn nay cÖ thÊ trÞ thµnh mÜt cuÜc ch¬i cÖ lái cho c¶ çc nàc c«ng nghiÍp vµ ®ang ph¸t

triÊn.

Toµn v¨n bµi viÕt cß trªn Internet t¹i:

http:/ /usinfo.state.gov/journals/ i tes/0102/i jee/ larson.htm (TiÕng Anh)

http:/ /usembassy.state.gov/vietnam/wwwhta63_1.html (TiÕng ViÖt)

2

Chuyªn ®Ò

®éng lùc ®¯m ph¸n míi t¹i Doha 5

Alan Larson, Th÷ trçng Ngo¹i giao Hoa Kù

Sau khi giåp x©y dëng së ®Øng thuÃn cho çc cuÜc ®µm ph¸n cãa WTO, çc nàc ®ang ph¸t triÊn sÆ cÖ lái tç çc

cuÜc ®µm ph¸n dài hÎnh thêc mÞ cèa thÒ trÝng vµ hÚ trá kî thuÃt.

Héi nghÞ bé trëng Doha: Mét lùc ®Èy míi cho çc cuéc ®¯m ph¸n ®a ph¬ng vÒ

n«ng nghiÖp

9

J.B.Penn, Th÷ trçng N«ng nghiÖp Hoa Kù

Trong çc cuÜc ®µm ph¸n WTO vÉ n«ng nghiÍp, Hoa Kì lu«n tÎm çch gi¶m bàt thuÌ quan, xo¸ bÔ trá cÂp xuÂt khÀu

vµ chÂn chÏnh çc hÚ trá trong nàc ®Øng thÝi dµnh cho çc nàc ®ang ph¸t triÊn së b¶o ®¶m an ninh l¬ng thëc làn

h¬n vµ mÜt con ®Ýng ph¸t triÊn bÉn véng.

Th¬ng m¹i tù do: C¬ héi lín h¬n cho tÊt c° çc níc 13

Grant Aldonas, Th÷ trçng Th¬ng m¹i Hoa Kù

Çc nàc ®ang ph¸t triÊn cÖ lái nhiÉu nhÂt bºng viÍc gi¶m thuÌ quan trong th¬ng m¹i vài nhau. H× c¿n chuÀn bÒ

tham gia çc cuÜc ®µm ph¸n kh«ng chÏ ®Ê tÎm kiÌm nhéng nháng bÜ cãa çc nàc c«ng nghiÍp ph¸t triÊn mµ cÓn

ph¶i të gi¶m bàt çc rµo c¶n th¬ng m¹i cãa chÑnh h×.

ViÖc gia nhËp WTO °nh hëng thÕ n¯o ®Õn Trung Quèc 18

James Zumwalt, Tham t¸n C«ng s÷ Kinh tÕ, §¹i s÷ qu¸n Hoa Kù ç B¾c Kinh

Tham gia WTO lµ viÍc cÖ lái cho c¶ Trung QuÛc vµ hÍ thÛng th¬ng m¹i thÌ giài, giåp Trung QuÛc duy trÎ c¶i çch

c¬ cÂu ®Øng thÝi mang l¹i cho çc ®Ûi t¸c th¬ng m¹i çc th¸ch thêc vµ c¬ hÜi mài.

TriÓn väng kinh tÕ

T¹p chÚ ®iÖn tõ cða Bå Ngo¹i giao Hoa Kù

Néi dung

Th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ to¯n cÇu

sau Héi nghÞ Doha

3

B×nh luËn

Doha v¯ xa h¬n n÷a: vai trß cña Quèc héi trong vßng ®¯m ph¸n th¬ng m¹i míi 24

Thîng nghÛ sÙ Max Baucus, Chð tÛch Uú ban Tµi chÚnh cða Thîng viÖn

Çc cuÜc ®µm ph¸n WTO mang l¹i c¬ hÜi cho th¬ng m¹i të do vµ tiÌn bÜ vÉ mæc tiªu m«i trÝng. Tuy nhiªn, kh«ng

thÊ ch½c ch½n vÉ mÜt kÌt qu¶ tÛt ®Èp trong viÍc mÞ cèa çc thÒ trÝng n«ng s¶n vµ quyÌt ®Ònh nÛi l¹i cuÜc ®µm ph¸n

vÉ luÃt chÛng b¸n ph¸ gi¸ cho thÂy QuÛc hÜi c¿n g©y ¶nh hÞng làn h¬n trong vÂn ®É nµy.

Nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ Héi nghÞ bé trëng Doha 28

Jeffrey Schott, Chuyªn gia cao cÊp, ViÖn Kinh tÕ Quäc tÕ

HÜi nghÒ WTO n¨m 2001 t¹i Doha thµnh c«ng trong çc lÐnh vëc mµ hÜi nghÒ Seattle ®· thÂt b¹i vÎ mÜt lo¹t lï do,

trong ®Ö cÖ së háp t¸c tÛt h¬n giéa Hoa Kì vµ EU vµ c«ng t¸c tÙ chêc tÛt h¬n. Çc nàc ®ang ph¸t triÊn c¿n ®ác hÚ

trá ®Ê tÃn dæng çc tho¶ thuÃn th¬ng m¹i ®· ®¹t ®ác.

Con sè v¯ sù kiÖn

Çc níc xuÊt khÈu v¯ nhËp khÈu h¯ng ®Çu trong th¬ng m¹i h¯ng ho¸ thÕ giíi 32

Th¬ng m¹i h¯ng ho¸ cña Hoa Kú theo khu vùc 32

Th¬ng m¹i h¯ng ho¸ cña Hoa Kú theo níc 33

Th¬ng m¹i h¯ng ho¸ cña Hoa Kú theo s°n phÈm 34

çc NGUåN th«ng tin

çc ®Þa chØ v¯ trang web quan träng 35

t liÖu ®äc thªm 36

4

B¸o ®iÖn tö cña V¨n phßng Ch¬ng tr×nh Th«ng tin Quèc tÕ thuéc Bé Ngo¹i giao Hoa Kú nghiªn cøu nh÷ng

vÊn ®Ò cèt lâi mµ hiÖn nay níc Mü vµ céng ®ång Quèc tÕ ®ang ph¶i ®èi mÆt.

Tê b¸o nµy gåm n¨m chñ ®Ò (ViÔn c¶nh kinh tÕ, Nh÷ng vÊn ®Ò toµn cÇu, Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ d©n chñ, LÞch tr×nh

chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i Mü, X· héi vµ Gi¸ trÞ Mü), cung cÊp çc th«ng tin ph©n tÝch b×nh luËn vµ c¬ b¶n vÒ çc lÜnh

vùc chñ ®Ò. TÊt c¶ çc b¸o nµy ®Òu ®îc xuÊt b¶n b»ng tiÕng Anh, tiÕng Ph¸p vµ tiÕng Bå §µo Nha nh÷ng sè

chän läc cßn ®îc xuÊt b¶n b»ng tiÕng ArËp Nga vµ tiÕng T©y Ban Nha. Çc sè b»ng tiÕng Anh ®îc xuÊt b¶n

tõ 3 ®Õn 6 tuÇn mét lÇn. Çc sè dÞch sang tiÕng kh¸c thêng ra sau tõ 2 ®Õn 4 tuÇn. Thø tù thêi gian xuÊt b¶n

çc b¸o kh«ng thèng nhÊt, cã b¸o xuÊt b¶n nhiÒu kú cã b¸o xuÊt b¶n Ýt kú.

TÊt c¶ çc sè ®Òu ®îc xuÊt b¶n b»ng tiÕng Anh, tiÕng Ph¸p, tiÕng Bå §µo Nha vµ tiÕng T©y Ban Nha vµ nh÷ng

sè chän läc cßn ®îc xuÊt b¶n b»ng tiÕng ArËp vµ tiÕng Nga. Nh÷ng sè b»ng tiÕng Anh xuÊt b¶n çch nhau

kho¶ng mét th¸ng. Çc sè dÞch sang tiÕng kh¸c xuÊt b¶n sau sè tiÕng Anh tõ 2 ®Õn 4 tuÇn.

Çc ý kiÕn nªu trªn çc tê b¸o kh«ng nhÊt thiÕt ph¶n ¶nh quan ®iÓm hoÆc chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ Mü. Bé

Ngo¹i giao Mü kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ néi dung vµ kh¶ n¨ng truy cËp thêng xuyªn ®Õn çc trang web kÕt

nèi víi çc b¸o, tr¸ch nhiÖm ®ã hoµn toµn thuéc vÒ çc nhµ qu¶n trÞ çc Websites nµy. Çc bµi b¸o cã thÓ ®îc

dÞch vµ ®¨ng l¹i ë níc ngoµi trõ çc bµi cã yªu cÇu xin phÐp b¶n quyÒn.

Çc sè b¸o hiÖn hµnh hoÆc sè cò cã thÓ t×m thÊy trªn trang chñ cña Phßng çc Ch¬ng tr×nh th«ng tin quèc tÕ

trªn m¹ng World Wide Web theo ®Þa chØ: http://usinfo.state.gov/journals.htm. Çc bµi b¸o ®îc lu díi nhiÒu

d¹ng kh¸c nhau ®Ó tiÖn xem trùc tuyÕn truyÒn t¶i xuèng vµ in ra. Çc ý kiÕn ®ãng gãp xin göi ®Õn §¹i sø qu¸n

Mü (Phßng Ngo¹i giao Nh©n d©n) hoÆc göi ®Õn toµ so¹n ®Þa chØ:

Editor, Economic Perspectives

IIP/T/ES

U.S. Department of State

301, 4th Street, SW

Washington, D.C. 20547

Unites States of America

Email: [email protected]

triÓn väng kinh tÕ

T¹p chÝ ®iÖn tö cña Bé Ngo¹i giao Hoa Kú TËp 7, Sè 1, th¸ng 1/2002

ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n : Judith S. Siegel

Tæng biªn tËp: Jonathan Schaffer

Th ký toµ so¹n : Kathryn McConnell

Phã Tæng biªn tËp : Wayne Hall

Kathleen Hug

Biªn tËp viªn Eileen Deegan

Martin Manning

Bruce Odessey

Warner Rose

Berta Gomez

Phô tr¸ch Mü thuËt: Sylvia Scott

Ban biªn tËp: Howard Cincotta

Judith S. Siegel

Leonardo Williams

Bé Ngo¹i giao Hoa Kú

V¨n phßng Ch¬ng tr×nh Th«ng tin Quèc tÕ

Th¸ng 1/2002

5

§éNG LùC §¯M PH¸N MíI T¹I Doha Alan Larson, Th÷ trçng Phó tr¸ch çc VÊn ®Ò vÒ Kinh tÕ, Kinh doanh vµ N«ng nghiÖp

Bå Ngo¹i giao Hoa Kù

Theo «ng Alan Larson, Thê trÞng BÜ Ngo¹i giao Hoa Kì çc vÂn ®É vÉ Kinh tÌ, Kinh doanh vµ N«ng nghiÍp, t¹i hÜi nghÒ cãa WTO vµo th¸ng 11 t¹i Doha, Qatar, çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®· ®Öng mÜt vai trÓ quyÌt ®Ònh trong viÍc ®¹t ®ác së nhÂt trÑ cho çc cuÜc ®µm ph¸n th¬ng m¹i mài.

¤ng nÖi, çc nàc ®ang ph¸t triÊn c¿n ph¶i ®ác hÞng lái tràc tiªn tç ch¬ng trÎnh cãa WTO, ®¾c biÍt lµ trong viÍc mÞ rÜng thÒ trÝng s¶n phÀm n«ng nghiÍp, b¶o vÍ quyÉn sÞ héu trÑ tuÍ ®Øng thÝi vài viÍc cung cÂp thuÛc men cho çc ho¹t ®Üng cêu trá y tÌ c«ng khÀn cÂp vµ thåc ®Ày viÍc x©y dëng n¨ng lëc.

Cäng theo «ng Larson, çc nàc thµnh viªn cãa WTO nªn giåp ®ß çc nàc ®ang ph¸t triÊn tham gia vµo WTO vµ nÉn kinh tÌ toµn c¿u.

HÜi nghÒ BÜ trÞng çc nàc WTO t¹i Doha ®· chêng kiÌn mÜt së chuyÊn biÌn làn vÉ ®Üng lëc ®µm ph¸n

cãa WTO vµ vÉ viÍc WTO sÆ tiÌn hµnh çc ho¹t ®Üng cãa mÎnh nh thÌ nµo. C¶ hai së thay ®Ùi nµy sÆ cÖ

¶nh hÞng s©u s½c ®Ìn çch thêc Hoa Kì sÆ theo ®uÙi çc lái Ñch kinh tÌ quÛc tÌ cãa Hoa Kì trong diËn

®µn quan tr×ng nµy.

§¿u tiªn, çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®· t¹o ra ®Üng lëc ®µm ph¸n mài t¹i hÜi nghÒ çc bÜ trÞng bºng viÍc

yªu c¿u vµ ®Öng mÜt vai trÓ quan tr×ng trong viÍc ®Ònh hÎnh çc kÌt qu¶ cãa hÜi nghÒ. Thê hai, quyÌt

®Ònh ph¸t ®Üng mÜt vÓng ®µm ph¸n th¬ng m¹i toµn c¿u mài - cÓn g×i lµ Ch¬ng trÎnh ph¸t triÊn Doha -

cho thÂy mÜt biÊu táng rÕ nÇt vÉ së thµnh c«ng cÖ thÊ ®¹t ®ác th«ng qua çc ho¹t ®Üng ngo¹i giao cãa

Hoa Kì.

Tràc vµ trong HÜi nghÒ BÜ trÞng, ®¹i diÍn Th¬ng m¹i Hoa Kì, «ng Robert Zoellick, ®· hoµn thµnh

xuÂt s½c viÍc x©y dëng quan hÍ vài tÂt c¶ çc nàc thµnh viªn WTO. ¤ng Robert Zoellick vài t çch ç

nh©n ®· tiÌp xåc vµ lµm viÍc vài çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®Ê gi¶i quyÌt çc vÂn ®É câng quan t©m vµ t¹o

ra së nhÂt trÑ vÉ mÜt vÓng ®µm ph¸n mài. BÜ trÞng N«ng nghiÍp Veneman vµ Thê trÞng Th¬ng m¹i

Aldonas vµ PhÖ §¹i diÍn Th¬ng m¹i Hoa Kì Huntsman ®· tham gia vµo nhÖm cãa BÜ Ngoai giao ®Ê

tiÌp xåc lµm viÍc vài çc nàc ®ang ph¸t triÊn.

VÉ ph¿n mÎnh, BÜ trÞng Th¬ng m¹i cãa çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®· cÖ vai trÓ then chÛt trong çc vÂn

®É quyÌt ®Ònh ®Ìn së thµnh c«ng t¹i HÜi nghÒ BÜ trÞng. VÑ dæ, BÜ trÞng Th¬ng m¹i Mªhico, «ng

Dezbez Bautisa, ®· chÏ ®¹o nhÖm lµm viÍc bµn b¹c çc vÂn ®É cãa HiÍp ®Ònh vÉ QuyÉn SÞ héu trÑ tuÍ liªn

quan ®Ìn th¬ng m¹i (TRIPS). BÜ trÞng Th¬ng m¹i Nam Phi Erwin chÏ ®¹o nhÖm lµm viÍc tÃp trung

vµo çc qui ®Ònh cãa WTO. BÜ trÞng Th¬ng m¹i Singapore Yeo chÏ ®¹o nhÖm lµm viÍc vÉ n«ng nghiÍp.

Chuyªn ®Ò

6

Thê trÞng Th¬ng m¹i Chilª Munoz Valenzuela chÏ ®¹o nhÖm lµm viÍc vÉ çc vÂn ®É m«i trÝng. Çc

BÜ trÞng Bello cãa Nigiªria, Biwott cãa Kªnia vµ Simba cãa Tanzania l¿n lát ®¹i diÍn cho TÙ chêc

ThÛng nhÂt ch©u Phi, nhÖm ch©u Phi-Caribª-Th¸i BÎnh D¬ng vµ çc nàc kÇm ph¸t triÊn nhÂt.

TÂt c¶ ®¹i diÍn cãa çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®· phÛi háp ch¾t chÆ vài chång t«i vµ vài çc nàc ph¸t triÊn

kh¸c ®Ê tÎm çc biÍn ph¸p gi¶i quyÌt rÂt nhiÉu vÂn ®É trong sÛ nhéng vÂn ®É khÖ kh¨n nhÂt. NÌu kh«ng

cÖ së tham gia tÑch cëc cãa h× thÎ HÜi nghÒ BÜ trÞng khÖ cÖ thÊ thµnh c«ng ®ác.

Trong phiªn h×p cuÛi câng cãa hÜi nghÒ, çc BÜ trÞng Bello, Biwott vµ Simba ®· biÊu lÜ së hµi lÓng vÉ

diËn biÌn vµ kÌt qu¶ cãa hÜi nghÒ. BÜ trÞng Simba ®· ®¾t tªn Ch¬ng trÎnh Ph¸t triÊn Doha vµ BÜ

trÞng Bello ®· ®¾t biÍt biÊu d¬ng §¹i sê Zoellick vÉ çc nÚ lëc cãa «ng trong viÍc tham vÂn vµ ghi

nhÃn quan ®iÊm cãa çc nàc ®ang ph¸t triÊn. Sau ®Ö quan chêc tç nhiÉu nàc ®ang ph¸t triÊn, bao gØm

Nam Phi, Ên ®Ü, In®«nexia, Jamaica, Mªhic« vµ C«oet, câng hoan nghªnh së thµnh c«ng cãa hÜi nghÒ

Doha.

Çc níc ®ang ph¸t triÓn cã lîi g× tõ th¬ng m¹i?

Theo ®¸nh gi¸ cãa Ng©n hµng ThÌ giài vµ Quî TiÉn tÍ QuÛc tÌ, th¬ng m¹i lµ nh©n tÛ quan tr×ng duy

nhÂt ¶nh hÞng ®Ìn së t¨ng trÞng cãa çc nàc ®ang ph¸t triÊn. Ng©n hµng ThÌ giài dë b¸o rºng viÍc

gia t¨ng tiÌp cÃn çc thÒ trÝng xuÂt khÀu thÌ giài cãa çc nàc nghÄo cÖ thÊ lµm t¨ng thªm 1,5 nghÎn tí

®«-la thu nhÃp trong vÓng 10 n¨m vµ n©ng tí lÍ t¨ng trÞng GDP hµng n¨m cãa çc nàc nµy thªm 0,5%.

Të do ho¸ th¬ng m¹i cÓn cÖ thÊ hÚ trá çc c¶i çch kinh tÌ theo hàng t¨ng trÞng vµ giåp cho viÍc

chuyÊn giao c«ng nghÍ vµ tri thêc. Çc nàc ®ang ph¸t triÊn sÆ cÖ lái tç ch¬ng trÎnh lµm viÍc tho¶ thuÃn

t¹i HÜi nghÒ BÜ trÞng Doha, ®¾c biÍt trong çc lÐnh vëc n«ng nghiÍp, TRIPS/y tÌ c«ng vµ x©y dëng n¨ng

lëc.

N«ng nghiÖp. ViÍc ®µm ph¸n vÉ çc c¶i çch nhºm të do ho¸ th¬ng m¹i vÉ n«ng s¶n lµ u tiªn hµng

®¿u ®Ûi vài nhiÉu nàc ®ang ph¸t triÊn. BÜ trÞng Th¬ng m¹i Singapo Yeo ®· nÚ lëc ®Ê ®a ra ®ác

mÜt ®É nghÒ mang tÑnh tho¶ hiÍp nhºm ph¸ vß së bÌ t½c giéa Liªn minh Ch©u ¢u (EU) vµ çc nàc xuÂt

khÀu n«ng s¶n. Tuyªn bÛ cãa çc bÜ trÞng nÖi rºng çc thµnh viªn WTO sÆ ®µm ph¸n viÍc c½t gi¶m trá

cÂp xuÂt khÀu "nhºm lo¹i bÔ d¿n çc trá cÂp nµy". Çc thµnh viªn cam kÌt sÆ cÖ nhéng c¶i thiÍn ®¸ng kÊ

®Ê mÞ cèa thÒ trÝng vµ gi¶m bàt çc hÚ trá trong nàc g©y ¶nh hÞng ®Ìn th¬ng m¹i. T¹o ra mÜt s©n

ch¬i bÎnh ®»ng sÆ lµm t¨ng c¬ hÜi cho n«ng d©n Þ çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®Ê c¹nh tranh hiÍu qu¶ h¬n

vài çc nàc ph¸t triÊn ngay trªn thÒ trÝng nÜi ®Òa vµ thÒ trÝng xuÂt khÀu. Të do ho¸ th¬ng m¹i cÓn

cÖ thÊ giåp n©ng cao n¨ng suÂt lao ®Üng trong n«ng nghiÍp vµ thu nhÃp, t¹o viÍc lµm vµ gi¶m bàt ®Öi

nghÄo Þ khu vëc n«ng th«n t¹i çc bàc ®ang ph¸t triÊn.

TRIPS/cung cÊp thuèc ch÷a bÖnh. CuÜc tranh luÃn vÉ y tÌ c«ng lµ mÜt vÂn ®É bêc xåc kh¸c ®Ûi vài

çc nàc ®ang ph¸t triÊn. NhÖm lµm viÍc do BÜ trÞng Th¬ng m¹i Mªhic« Derbez chã trÎ ®· lµm viÍc

vài ®¹i diÍn cãa Hoa Kì, EU, Braxin, Ên §Ü vµ Ch©u Phi ®Ê ®¹t ®ác bàc ®Üt ph¸ ngµy tç khi b½t ®¿u

hÜi nghÒ. Tuyªn bÛ cuÛi câng vÉ TRIPS kh¸ m¹nh vÉ m¾t chÑnh trÒ, t¸i kh»ng ®Ònh cam kÌt cãa çc thµnh

7

viªn WTO ®Ûi vài HiÍp ®Ònh vÉ TRIPS. Tuyªn bÛ nÖi rÕ rºng HiÍp ®Ònh vÉ TRIPS nhÂt qu¸n vài çc mæc

tiªu vÉ y tÌ c«ng cãa çc thµnh viªn WTO vµ mang l¹i cho çc nàc thµnh viªn ®ang ph¸t triÊn niÉm tin

rºng TRIPS sÆ cho h× së linh ho¹t trong viÍc gi¶i quyÌt çc vÂn ®É ch¨m sÖc sêc khoÅ. Sau câng, tuyªn bÛ

cäng kh»ng ®Ònh l¹i t¿m quan tr×ng cãa viÍc b¶o vÍ quyÉn sÞ héu trÑ tuÍ vµ vai trÓ quan tr×ng cãa nÖ

trong viÍc ph¸t triÊn çc lo¹i thuÛc mài. Çc bÜ trÞng cäng nhÂt trÑ vài ®É xuÂt cãa Hoa Kì cho phÇp çc

nàc thµnh viªn kÇm ph¸t triÊn nhÂt cãa WTO kÇo dµi thÝi h¹n ph¶i thëc hiÍn çc nghÐa væ TRIPS ®Ìn

1/1/2016.

Hoa Kì tin tÞng rºng th¸ch thêc to làn cãa HIV/AIDS vµ çc bÍnh truyÉn nhiËm kh¸c nh sÛt rÇt vµ lao

phÙi, sÆ ®Ói hÔi së tÃp trung nguØn lëc cãa toµn bÜ cÜng ®Øng quÛc tÌ. Hoa Kì vµ çc nàc kh¸c sÆ thµnh

lÃp Quî toµn c¿u chÛng AIDS, Lao phÙi vµ SÛt rÇt vµo th¸ng 1/2002 ®Ê phÓng chÛng, ch¨m sÖc vµ ®iÉu trÒ

çc c¨n bÍnh nµy vµ ph¸t triÊn c¬ sÞ h¹ t¿ng y tÌ vµ hÍ thÛng cung cÂp dÒch væ. TÙng thÛng Bush ®· cam

kÌt ®Öng gÖp 200 triÍu ®«-la vµo Quî toµn c¿u nh kho¶n tiÉn khÞi ®Üng quî. Chång t«i ®ang tÑch cëc

khuyÌn khÑch së ®Öng gÖp tç phÑa nhµ nàc vµ t nh©n cho quî nµy.

Hç trî x©y dùng n¨ng lùc. Tuyªn bÛ cãa çc bÜ trÞng c«ng nhÃn çc yªu c¿u vµ quan t©m ®¾c biÍt

cãa çc nàc ®ang ph¸t triÊn. Tuyªn bÛ thÊ hiÍn cam kÌt vÉ hÚ trá kî thuÃt cho viÍc x©y dëng n¨ng lëc

th¬ng m¹i, c¶ vÉ ®µm ph¸n vµ thëc hiÍn çc hiÍp ®Ònh. Hoa Kì ®· cung cÂp h¬n 1,3 tí ®«-la hÚ trá x©y

dëng n¨ng lëc th¬ng m¹i th«ng qua nhiÉu kªnh song ph¬ng vµ ®a ph¬ng cho çc nàc ®ang ph¸t

triÊn trong 3 n¨m qua. Chång ta ®· ®Öng gÖp 1,65 tí ®«-la vµo quî uí th¸c cãa WTO dµnh cho hÚ trá

n¨ng lëc. X©y dëng n¨ng lëc Þ çc nàc ®ang ph¸t triÊn lµ mÜt u tiªn trong chÑnh s¸ch ngo¹i giao vµ

Hoa Kì sÆ tiÌp tæc ®i ®¿u trong çc nÚ lëc cãa quÛc tÌ vÉ vÂn ®É nµy.

M«i trêng. Çc mæc tiªu th¬ng m¹i vµ m«i trÝng cÖ thÊ vµ ph¶i bÙ sung cho nhau. Tuy nhiªn, nhiÉu

nàc ®ang ph¸t triÊn vµ ngÝi xuÂt khÀu n«ng s¶n lo sá tràc "chã nghÐa b¶o hÜ xanh" vµ çi g×i lµ

nguyªn t½c phÓng ngça cãa EU. Dài së chã trÎ cãa Thê trÞng Th¬ng m¹i Chilª Munoz Valenzuela vµ

vài së hÚ trá tç bªn ngoµi cãa Hoa Kì, çc bÜ trÞng nhÂt trÑ vài mÜt ch¬ng trÎnh m«i trÝng véng ch½c

nhºm tr¸nh çc rãi ro nµy. Çc bÜ trÞng ®Øng ï ®µm ph¸n vÉ hÚ trá xuÂt khÀu ç vµ mÞ cèa thÒ trÝng

cho çc hµng ho¸ vµ dÒch væ th©n thiÍn vài m«i trÝng. Çc bÜ trÞng cäng ®Øng ï ®µm ph¸n vÉ mÛi

quan hÍ giéa çc nghÐa væ th¬ng m¹i cæ thÊ trong çc hiÍp ®Ònh m«i trÝng ®a ph¬ng (MEAs) vµ çc

quy t½c hiÍn hµnh cãa WTO. Çc thµnh viªn WTO tÃp trung vµo MEAs bºng viÍc yªu c¿u chÏ giài h¹n

ph¹m vi th¶o luÃn vµo vÂn ®É vÉ kh¶ n¨ng ¸p dæng çc quy t½c hiÍn hµnh cãa WTO giéa çc bªn vµ ®É

nghÒ rºng çc MEAs nµy kh«ng lµm ¶nh hÞng ®Ìn çc quyÉn cãa bÂt kì thµnh viªn WTO nµo kh«ng

tham gia chång. Çc bÜ trÞng ®Øng ï xem xÇt çc yªu c¿u cãa çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®Øng thÝi vÁn

duy trÎ nguyªn t½c mÞ cèa vµ kh«ng ph©n biÍt ®Ûi xè cãa hÍ thÛng th¬ng m¹i ®a ph¬ng.

Çc vÊn ®Ò kh¸c. Trong nhÖm lµm viÍc vÉ Çc quy t½c cãa WTO do BÜ trÞng Th¬ng m¹i Nam Phi

Erwin chã trÎ, çc nàc ®ang ph¸t triÊn nhÂn m¹nh rºng viÍc lµm rÕ çc hiÍp ®Ònh WTO vÉ gi¶i quyÌt

tranh chÂp vµ chÛng ph¸ gi¸ c¿n ®ác ®a vµo nÜi dung çc cuÜc ®µm ph¸n s½p tài. Çc nàc ®ang ph¸t

triÊn nhÂt trÑ vài Hoa Kì vÉ viÍc cäng c¿n gi¶i quyÌt trong khu«n khÙ çc cuÜc ®µm ph¸n çc vÂn ®É vÉ

së minh b¹ch vµ quy trÎnh thã tæc ®iÉu tra chÛng b¸n ph¸ gi¸ vµ çc nguyªn nh©n c¬ b¶n cãa th¬ng m¹i

kh«ng lµnh m¹nh. Çc uí ban cãa WTO sÆ dµnh u tiªn cao cho çc vÂn ®É thëc thi, bao gØm trá cÂp vµ

8

dÍt may, trong çc ch¬ng trÎnh lµm viÍc.

Çc nàc ®ang ph¸t triÊn cäng kh»ng ®Ònh rºng h× ®ang thiÌu n¨ng lëc ®Ê ®µm ph¸n çc nghÐa væ mài

trong çc lÐnh vëc ®¿u t, c¹nh tranh, hÚ trá th¬ng m¹i vµ minh b¹ch trong viÍc mua s½m cãa chÑnh

phã. Do ®Ö, çc thµnh viªn WTO nh½c l¹i nhéng vÂn ®É nµy vài çc uí ban cãa WTO ®Ê th¶o luÃn thªm.

Nhéng nàc ãng hÜ ®µm ph¸n vÉ ®¿u t ph¶i háp t¸c vài çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®Ê n©ng cao n¨ng lëc

cãa h× sao cho çc nàc ®Éu tho¶ m·n vài çc biÍn ph¸p c¿n cÖ ®Ê x©y dëng mÜt khu«n khÙ chÑnh s¸ch

®¿u t thu håt ®ác çc dÓng vÛn ®¿u t nàc ngoµi. Çc nàc ®ang ph¸t triÊn nªn ghi nhà rºng x©y

dëng mÜt khu«n khÙ chÑnh s¸ch ®¿u t hiÍu qu¶ sÆ mang l¹i lái Ñch qua viÍc thu håt c«ng nghÍ, vÛn vµ

tri thêc c¿n thiÌt cho së ph¸t triÊn.

KÕt luËn

HÜi nghÒ bÜ trÞng WTO Þ Doha cho thÂy mÜt ®Üng lëc mài trong çc cuÜc ®µm ph¸n th¬ng m¹i khi

çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®Öng mÜt vai trÓ tÑch cëc vµ mang tÑnh x©y dëng trong viÍc t¹o ra së nhÂt trÑ ®Ê

ph¸t ®Üng Ch¬ng trÎnh ph¸t triÊn Doha. Çc cuÜc ®µm ph¸n cÖ kh¶ n¨ng sÆ n©ng cao t¨ng trÞng vµ

ph¸t triÊn cho tÂt c¶ çc thµnh viªn WTO. §Ê tiÌp tæc tiÌn trÎnh të do ho¸ th¬ng m¹i toµn c¿u, chång ta

ph¶i s¼n sµng ®¸p l¹i çc yªu c¿u bêc thiÌt cãa çc ®Ûi t¸c th¬ng m¹i ®ang ph¸t triÊn. MuÛn ®¹t ®ác

®iÉu nµy, chång ta sÆ ph¶i tiÌp tæc çc nÚ lëc x©y dëng n¨ng lëc ®Ê giåp çc nàc ®ang ph¸t triÊn n©ng

cao kh¶ n¨ng tham gia ®¿y ®ã kh«ng chÏ trong WTO mµ c¶ trong nÉn kinh tÌ toµn c¿u.


http:/ /usinfo.state.gov/journals/ i tes/0102/i jee/larson.htm (TiÕng Anh)

http:/ /usembassy.state.gov/vietnam/wwwhta63_1.html (TiÕng ViÖt)

9

Héi nghÞ bé trëng Doha: Mét lùc ®Èy míi cho çc

cuéc ®¯m ph¸n ®a ph¬ng vÒ n«ng nghiÖp

J. B. Penn, Th÷ trçng Phó tr¸ch Tráng tràt vµ DÛch vó N«ng nghiÖp Níc Ngoµi

Bå N«ng nghiÖp Hoa kù

Trong çc cuåc ®µm ph¸n vÒ n«ng nghiÖp trong khu«n khâ WTO, Hoa Kù lu«n t×m çch h¹ thÊp thuÕ

quan víi sø quan t©m ®Æc biÖt ®äi víi viÖc qu¶n lü h¹n ng¹ch thuÕ quan, ®Ó xo¸ bÝ trî cÊp xuÊt khÈu

vµ chÊn chØnh çc biÖn ph¸p hã trî trong níc, Th÷ trçng N«ng nghiÖp, «ng J.B.Penn nßi.

¤ng nßi, måt móc ®Úch kh¸c cða Hoa Kù trong çc cuåc ®µm ph¸n lµ nhºm mang l¹i cho çc níc

®ang ph¸t triÓn sø b¶o ®¶m cao h¬n vÒ an ninh l¬ng thøc vµ måt con ®æng ph¸t triÓn bÒn vöng h¬n.

Tuyªn bÛ cãa HÜi nghÒ BÜ trÞng Doha ®· ph¸t ®Üng çc cuÜc ®µm ph¸n th¬ng m¹i ®a ph¬ng mài

trong nhiÉu lÐnh vëc, trong ®Ö n«ng nghiÍp lµ t©m ®iÊm cãa çc cuÜc ®µm ph¸n nµy.

Tuyªn bÛ Doha vÉ N«ng nghiÍp t¸i kh»ng ®Ònh cam kÌt cãa çc thµnh viªn TÙ chêc Th¬ng m¹i ThÌ giài

(WTO) vÉ mæc tiªu dµi h¹n nhºm thiÌt lÃp mÜt hÍ thÛng th¬ng m¹i vÉ n«ng s¶n c«ng bºng vµ theo

hàng thÒ trÝng. Çc thµnh viªn WTO ®Øng ï rºng çc cuÜc ®µm ph¸n toµn diÍn nhºm mang l¹i nhéng

c¶i thiÍn to làn vÉ tiÌp cÃn thÒ trÝng, gi¶m trá cÂp xuÂt khÀu vµ gi¶m ®¸ng kÊ çc hÚ trá trong nàc g©y

¶nh hÞng xÂu ®Ìn th¬ng m¹i.

Tuyªn bÛ cäng c«ng nhÃn rºng çc ®Ûi xè ®¾c biÍt vµ u ®·i cho çc nàc ®ang ph¸t triÊn sÆ lµ mÜt ph¿n

kh«ng thÊ thiÌu ®ác cãa çc cuÜc ®µm ph¸n. Tuyªn bÛ cäng lu ï vÉ nhéng quan t©m phi th¬ng m¹i

do mÜt sÛ nàc nªu ra, (bao gØm c¶ çc mæc tiªu chÑnh s¸ch nh ph¸t triÊn n«ng th«n ho¾c b¶o vÍ ®Üng

vÃt) nºm ngoµi ho¹t ®Üng s¶n xuÂt vµ bu«n b¸n n«ng s¶n.

Ch¬ng tr×nh cña Hoa Kú

Hoa Kì cÖ mÜt ch¬ng trÎnh nghÒ së ®¿y tham v×ng cho çc cuÜc ®µm ph¸n nµy.

Më cöa thÞ trêng. MÜt nghiªn cêu g¿n ®©y cãa BÜ N«ng nghiÍp Hoa Kì (USDA) àc tÑnh rºng mêc

thuÌ quan trung bÎnh ®Ûi vài hµng n«ng s¶n cho çc nàc thµnh viªn WTO lµ 62%, vát xa mêc thuÌ

quan trung bÎnh 4% ®Ûi vài hµng c«ng nghiÍp. Nghiªn cêu kÌt luÃn rºng thuÌ quan ®Öng gÖp ph¿n làn

nhÂt trong tÙng chi phÑ kinh tÌ dµnh cho b¶o hÜ n«ng nghiÍp. Trªn nhiÉu thÒ trÝng, hµng xuÂt khÀu cãa

Hoa Kì ph¶i ®Ûi m¾t vài thuÌ nhÃp khÀu vát qu¸ 100%. §iÉu nµy lµm triÍt tiªu hoµn toµn çc c¬ hÜi tiÌp

cÃn thÒ trÝng.

Mæc tiªu cãa Hoa Kì lµ lµm thay ®Ùi tÎnh tr¹ng trªn vµ ®¶m b¶o çc c¬ hÜi tiÌp cÃn thÒ trÝng cÖ hiÍu lëc

cho tÂt c¶ çc s¶n phÀm Þ tÂt c¶ çc thÒ trÝng. N©ng cao mêc ®Ü tiÌp cÃn thÒ trÝng sÆ chÏ ®¹t ®ác th«ng

qua çc viÍc sau:

10

C½t gi¶m ®¸ng kÊ ho¾c xo¸ bÔ hoµn toµn thuÌ quan, bao gØm c¶ thuÌ h¹n ng¹ch.

C½t gi¶m ®¸ng kÊ ho¾c xo¸ bÔ së kh¸c biÍt vÉ thuÌ quan giéa çc nàc.

C½t gi¶m ®¸ng kÊ ho¾c xo¸ bÔ viÍc n©ng cao thuÌ quan (khi thuÌ ®Ûi vài hµng chÌ biÌn cao

h¬n s¶n phÀm ®¿u vµo cha qua xè lï).

§¬n gi¶n ho¸ çc lo¹i thuÌ quan phêc t¹p (m×i lo¹i thuÌ sÆ ®ác chuyÊn ®Ùi sang ®¸nh thuÌ

mÜt sÛ ph¿n tr¨m "t¨ng theo", ho¾c cÛ ®Ònh, trªn trÒ gi¸ s¶n phÀm).

Chång ta hàng së tÃp trung chå ï vµo viÍc qu¶n lï h¹n ng¹ch theo thuÌ quan (TRQ). Kh¸i niÍm nµy, cÖ

nguØn gÛc tç VÓng ®µm ph¸n Urugoay, nhºm mang l¹i c¬ hÜi tiÌp cÃn thÒ trÝng trªn çc thÒ trÝng

tràc ®©y ®Öng cèa. MÜt mêc h¹n ng¹ch ban ®¿u sÆ ¸p dæng mêc thuÌ bºng kh«ng ho¾c rÂt thÂp vµ mÜt

mêc thuÌ cao h¬n rÂt nhiÉu sÆ ®ác ¸p dæng ®Ûi vài láng hµng nhÃp khÀu vát qu¸ mêc h¹n ng¹ch ban

®¿u.

Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i låc nµo kÌt qu¶ cäng lµ mêc ®Ü tiÌp cÃn thÒ trÝng ®ác c¶i thiÍn h¬n. Chång ta

®ang tÎm kiÌm biÍn ph¸p ®Ê n©ng cao mêc h¹n ng¹ch vµ gi¶m bàt ho¾c xo¸ bÔ thuÌ h¹n ng¹ch. §Øng

thÝi, chång ta ®· s¼n sµng ®Ê x©y dëng çc quy ®Ònh nhºm n©ng cao ho¹t ®Üng qu¶n lï TRQ. Chång ta

c«ng nhÃn rºng kh«ng cÖ mÜt hÍ thÛng qu¶n lï TRQ nµo thÑch háp cho tÂt c¶ çc thÒ trÝng vµ trong m×i

®iÉu kiÍn. Tuy nhiªn, çc quy ®Ònh dëa trªn çc nguyªn t½c minh b¹ch vµ cÖ thÊ dë ®o¸n sÆ ®¶m b¶o viÍc

t¹o ra c¬ hÜi tiÌp cÃn thÒ trÝng.

C¹nh tranh xuÊt khÈu. Trá cÂp xuÂt khÀu tiÌp tæc ®ác rÂt Ñt thµnh viªn WTO sè dæng. Trong khi sÛ

tiÉn ®ác sè dæng, xÇt c¶ vÉ gi¸ trÒ vµ sÛ láng, nºm trong quy ®Ònh cãa çc cam kÌt tç VÓng ®µm ph¸n

Urugoay, çc trá cÂp nµy tiÌp tæc ¶nh hÞng xÂu ®Ìn th¬ng m¹i thÌ giài vµ lµm sai lÍch çc dÂu hiÍu thÒ

trÝng ®Ûi vài nhµ s¶n xuÂt. ViÍc xo¸ bÔ trá cÂp xuÂt khÀu vÁn lµ mÜt mæc tiªu u tiªn, kh«ng chÏ cãa

Hoa Kì mµ cÓn lµ cãa h¿u hÌt tÂt c¶ çc thµnh viªn WTO.

Tuyªn bÛ Doha buÜc çc thµnh viªn WTO ph¶i cam kÌt c½t gi¶m, nhºm lo¹i bÔ d¿n, tÂt c¶ çc hÎnh thêc

trá cÂp xuÂt khÀu. §iÉu nµy xem ra lµ ph¿n g©y tranh c·i nhiÉu nhÂt trong tuyªn bÛ do së trâ trç cãa Liªn

minh Ch©u ¢u (EU) khi ®a ra cam kÌt nµy. ViÍc ®a vµo cæm tç "nhºm mæc ®Ñch lo¹i bÔ d¿n" lµm cho

tuyªn bÛ cÖ thªm sêc m¹nh vµ ch½c ch½n sÆ cÓn ®ác bµn c·i l©u dµi vµ gay g½t trong çc cuÜc ®µm ph¸n.

BÜ N«ng nghiÍp Hoa Kì (USDA) ghi nhÃn rºng cæm tç "m×i hÎnh thêc hÚ trá xuÂt khÀu" cÖ thÊ ®ác çc

thµnh viªn kh¸c cãa WTO hiÊu lµ bao gØm c¶ Ch¬ng trÎnh b¶o l·nh tÑn dæng xuÂt khÀu cãa USDA.

Ch¬ng trÎnh nµy trá giåp th¬ng m¹i vài çc nàc ®ang ph¸t triÊn bºng çch hÚ trá tµi chÑnh th¬ng

m¹i cho nhµ xuÂt khÀu Hoa Kì. Chång ta ®· tham gia ®¿y ®ã vµo çc cuÜc ®µm ph¸n cãa TÙ chêc Háp

t¸c vµ Ph¸t triÊn Kinh tÌ (OECD) theo ®Ói hÔi cãa HiÍp ®Ònh vÉ N«ng nghiÍp cãa VÓng §µm ph¸n Uru-

goay, nhºm x©y dëng çc quy ®Ònh vÉ tÑn dæng xuÂt khÀu vµ chång ta s¼n sµng cam kÌt tu©n thã nÜi

dung dë th¶o hiÍn thÝi cãa hiÍp ®Ònh OECD. MÜt cam kÌt nh vÃy sÆ cÖ ¶nh hÞng to làn ®Ìn ch¬ng

trÎnh nµy. Dâ cho kÌt qu¶ cuÛi câng cãa cuÜc th¶o luÃn trong OECD lµ gÎ, chång ta vÁn tham gia ®¿y ®ã

vµo çc cuÜc ®µm ph¸n cãa WTO vÉ tÑn dæng xuÂt khÀu. BÂt cê yÌu tÛ trá cÂp nµo mang tÑnh lï thuyÌt

trong ch¬ng trÎnh tÑn dæng xuÂt khÀu cãa chång ta cäng ®Éu kh«ng thÊ so s¸nh vài sÛ tiÉn hµng tí ®«-la

11

mµ hµng n¨m EU trá cÂp trëc tiÌp cho xuÂt khÀu.

Hç trî trong níc. Mæc ®Ñch cãa Hoa Kì lµ x¸c ®Ònh l¹i nÜi dung cuÜc bµn c·i vÉ hÚ trá trong nàc.

Çch tÛt nhÂt ®Ê ®¹t ®ác mæc tiªu nµy lµ ®µm ph¸n vµ xem xÇt l¹i çc tiªu chÑ x¸c ®Ònh liÍu mÜt ch¬ng

trÎnh cÖ g©y ¶nh hÞng xÂu ®Ìn th¬ng m¹i hay kh«ng. Th¸ch thêc ®Ûi vài çc thµnh viªn WTO lµ ph¶i

bµn th¶o xem ®©u lµ ranh giài giéa çc biÍn ph¸p g©y ¶nh hÞng xÂu vµ kh«ng g©y ¶nh hÞng xÂu ®Ûi

vài th¬ng m¹i. Çc ch¬ng trÎnh ¶nh hÞng xÂu ®Ìn th¬ng m¹i sÆ lµ ®Ûi táng cãa çc cam kÌt c½t

gi¶m. Chång ta ®· ®É nghÒ rºng mêc hÚ trá cuÛi câng ph¶i dëa vµo mêc ph¿n tr¨m cÛ ®Ònh trªn tÙng gi¸

trÒ cãa s¶n xuÂt n«ng nghiÍp.

Çc lÜnh vùc quan t©m kh¸c

Ngoµi çc cam kÌt dëa trªn ba træ cÜt chÑnh cÖ tç VÓng ®µm ph¸n Urugoay, tuyªn bÛ Doha hµm chêa hai

lÐnh vëc quan tr×ng kh¸c ®Ûi vài n«ng nghiÍp cãa Hoa Kì.

Çc níc ®ang ph¸t triÓn. Toµn bÜ tuyªn bÛ Doha lµ mÜt cam kÌt ®¶m b¶o rºng çc nàc ®ang ph¸t

triÊn, ®¾c biÍt lµ çc nàc kÇm ph¸t triÊn nhÂt, cÖ mÜt ph¿n trong së t¨ng trÞng cãa th¬ng m¹i toµn

c¿u. USDA cam kÌt sÆ háp t¸c lµm viÍc vài çc c¬ quan kh¸c cãa chÑnh phã Hoa Kì vµ çc tÙ chêc quÛc tÌ

nh TÙ chêc N«ng L¬ng cãa Liªn Háp QuÛc ®Ê tÃp trung quan t©m vµo viÍc x©y dëng n¨ng lëc th¬ng

m¹i Þ çc nàc ®ang ph¸t triÊn. N«ng nghiÍp lµ trung t©m cãa ph¸t triÊn bÉn véng ®Ûi vài ph¿n ®«ng

d©n sÛ trªn thÌ giài. Vài hÍ thÛng nghiªn cêu n«ng nghiÍp làn nhÂt thÌ giài vµ hµng chæc n¨m kinh

nghiÍm, USDA sÆ tiÌp tæc hÚ trá kî thuÃt cho çc nàc trªn toµn thÌ giài.

MÜt sÛ nghiªn cêu vÉ ¶nh hÞng cãa VÓng ®µm ph¸n Urugoay ®· kÌt luÃn rºng mêc ®Ü lái Ñch mµ çc

nàc thu ®ác tç th¬ng m¹i liªn quan trëc tiÌp tài mêc ®Ü tham gia cãa çc nàc ®Ö trong çc cuÜc ®µm

ph¸n. Mæc tiªu cãa chång ta lµ lµm n©ng cao së tham gia cãa çc nàc ®ang ph¸t triÊn trong çc cuÜc

®µm ph¸n. Çc nàc ®ang ph¸t triÊn kh¸c nhau theo nhiÉu çch, tç s¶n xuÂt ®Ãu t¬ng Þ Braxin, ®Ìn

trØng tr×t të cung, të cÂp Þ khu vëc vµnh ®ai sa m¹c Sahara, tài ph¬ng thêc canh t¸c truyÉn thÛng Þ çc

quÛc ®¶o nhÔ. Do ®Ö, mÜt m« hÎnh ho¾c çch thêc duy nhÂt sÆ kh«ng cÖ hiÍu qu¶. Tuy nhiªn, trong m×i

trÝng háp, chÑnh s¸ch th¬ng m¹i sÆ ®Öng mÜt vai trÓ quan tr×ng trong ph¸t triÊn n«ng nghiÍp, cho

phÇp n«ng d©n biÌt ®ác th«ng tin gi¸ c¶ trªn thÌ giài vµ dµnh cho ngÝi tiªu dâng nhiÉu së lëa ch×n

h¬n vµ vài gi¸ c¶ thÂp h¬n. ChÑnh s¸ch th¬ng m¹i c¿n n©ng cao an ninh l¬ng thëc vµ cÖ thÊ ®ác çc

nàc ®ang ph¸t triÊn sè dæng ®Ê ®¶m b¶o mÜt nguØn cung cÂp l¬ng thëc Ùn ®Ònh cho ngÝi tiªu dâng Þ

çc nàc nµy.

M«i trêng. Tuyªn bÛ Doha buÜc çc nàc thµnh viªn ph¶i cam kÌt tiÌn hµnh çc cuÜc ®µm ph¸n ®Ê

xem xÇt mÛi quan hÍ giéa çc quy t½c hiÍn hµnh cãa WTO vµ çc nghÐa væ th¬ng m¹i cæ thÊ trong çc

hiÍp ®Ònh ®a ph¬ng vÉ m«i trÝng. §iÉu cÖ ï nghÐa then chÛt lµ ph¶i ®¶m b¶o rºng nÜi dung khoa h×c

cãa HiÍp ®Ònh Urugoay, ®¾c biÍt lµ HiÍp ®Ònh vÉ çc biÍn ph¸p vÍ sinh vµ kiÊm dÒch ®ác duy trÎ.

Tuyªn bÛ Doha lµ kÌt qu¶ cãa cuÜc ®µm ph¸n khÖ kh¨n nhng chång ta ph¶i nhà rºng nÖ mài chÏ lµ së

b½t ®¿u. Chång ta cÖ mÜt ch¬ng trÎnh nghÒ së ®¿y tham v×ng cho çc cuÜc ®µm ph¸n nµy vµ chång ta

12

®ác ®a sÛ c¸c nàc thµnh viªn WTO ãng hÜ. Hoa Kì vµ USDA sÆ tiÌp tæc ®Öng vai trÓ dÁn d½t trong c¸c

cuÜc ®µm ph¸n nµy. Të do ho¸ h¬n néa th¬ng m¹i lµ mÜt viÍc tÛt, kh«ng chÏ cho n«ng d©n, ngÝi ch¨n

nu«i vµ ngÝi tiªu dâng Þ Hoa Kì mµ cÓn cho c¶ n«ng d©n vµ ngÝi tiªu dâng trªn toµn thÌ giài.


http:/ /usinfo.state.gov/journals/ i tes/0102/i jee/penn.htm (TiÕng Anh)

ht tp:/ /usembassy.state.gov/vietnam/wwwhta63_2.html (TiÕng ViÖt)

13

tù do th¬ng m¹i: c¬ héi lín h¬n cho tÊt c° çc níc Grant Aldonas, Th÷ trçng Phó tr¸ch Th¬ng m¹i Quäc tÕ

Bå Th¬ng m¹i Hoa Kù

Theo «ng Grant Aldonas, th«ng qua çc cuåc ®µm ph¸n cða WTO çc níc ®ang ph¸t triÓn rÊt cß lîi,

kh«ng chØ trong viÖc ph¸t triÓn toµn bå nÒn kinh tÕ mµ cÜn t¹o ra nhiÒu hµng ho¸ víi gi¸ c¶ thÊp h¬n

cho çc c«ng d©n cða hà.

¤ng nßi, çc níc ®ang ph¸t triÓn cß lîi nhiÒu nhÊt th«ng qua viÖc gi¶m thuÕ quan giöa çc níc nµy.

Khi tham gia çc cuåc ®µm ph¸n WTO, çc níc ®ang ph¸t triÓn kh«ng chØ nªn ®Üi hÝi çc nhîng bå

mç cõa thÛ træng tô çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn mµ cÜn nªn tø gi¶m çc rµo c¶n th¬ng m¹i cða

m×nh. Tø do bu«n b¸n sÏ ®îc cðng cä vöng ch¾c bºng viÖc gi¶m bít çc rµo c¶n ®äi víi sø thµnh c«ng

cða tông ç nh©n trong th¬ng m¹i cñng nh trong trong lÙnh vøc chÚnh trÛ, «ng nßi.

"Chång ta biÌt rºng viÍc t¹o ®iÉu kiÍn cho çc nàc ®ang ph¸t triÊn tiÌp cÃn h¬n néa çc thÒ

trÝng thÌ giài cÖ thÊ lµm t¨ng mÜt çch nhanh chÖng vµ ®Üt biÌn mêc ®Ü ®¿u t vµ thu

nhÃp. Chång ta cäng biÌt rºng të do th¬ng m¹i khuyÌn khÑch çc thÖi quen gi¶i phÖng lµm

c¬ sÞ cho së të do vÉ l©u dµi."

Ph¸t biÊu cãa TÙng thÛng Hoa Kì George W. Bush

t¹i cuÜc h×p vài Ng©n hµng ThÌ giài ngµy 17 th¸ng 7 n¨m 2001.

CuÛi HÜi nghÒ BÜ trÞng cãa TÙ chêc Th¬ng m¹i ThÌ giài (WTO) t¹i Qatar, çc bÜ trÞng th¬ng m¹i tç

h¬n 140 nàc ®· nhÂt trÑ ph¸t ®Üng "Ch¬ng trÎnh Ph¸t triÊn Doha". §Ê WTO thëc hiÍn ch¬ng trÎnh nµy

cÖ hiÍu qu¶, tÂt c¶ çc thµnh viªn ph¶i tham gia vµo qu¸ trÎnh ®a ra quyÌt ®Ònh. Do vÃy, nÌu chång ta

muÛn cÖ mÜt vÓng ®µm ph¸n th¬ng m¹i toµn c¿u thµnh c«ng, thÎ çc nàc ®ang ph¸t triÊn ph¶i ®Öng

vai trÓ trung t©m trong qu¸ trÎnh nµy. Ch¬ng trÎnh Ph¸t triÊn Doha sÆ cÖ nÜi dung rÜng h¬n çc cuÜc

tho¶ thuÃn tràc ®©y; nh Tuyªn bÛ HÜi nghÒ BÜ trÞng Doha nªu rÕ, "yªu c¿u vµ lái Ñch" cãa çc nàc

®ang ph¸t triÊn ph¶i lµ tr×ng t©m cãa ch¬ng trÎnh hµnh ®Üng trong t¬ng lai cãa WTO.

T¹i hÜi nghÒ Doha, t«i nhÃn thÂy ngay rºng çc nàc ®ang ph¸t triÊn muÛn ®ác tham gia vµo çc cuÜc

®µm ph¸n nµy vµ h× muÛn ph¸t biÊu cho chÑnh h×. §iÉu nµy kh«ng lµm ai ph¶i ng¹c nhiªn - vÎ çc nàc

®ang ph¸t triÊn sÆ thu ®ác rÂt nhiÉu lái Ñch. Theo mÜt nghiªn cêu cãa «ng Joseph Francois trong dë ¸n

cãa trÝng §¹i h×c Erasmus thÎ çc ®µm ph¸n th¬ng m¹i toµn c¿u mài cÖ thÊ lµm t¨ng thªm thu nhÃp

hµng n¨m cãa çc nàc ®ang ph¸t triÊn tç 90.000 triÍu ®«-la ®Ìn 190.000 triÍu ®«-la. Kh«ng cÖ gÎ ng¹c

nhiªn khi TÙng th kï Liªn Háp QuÛc, «ng Kofi Annan nÖi :"Nhéng nàc nghÄo vÁn nghÄo kh«ng ph¶i

vÎ toµn c¿u ho¸ qu¸ nhiÉu, mµ lµ vÎ qu¸ Ñt." WTO ho¹t ®Üng bºng së nhÂt trÑ rºng c¿n ph¶i dµnh cho çc

nàc ®ang ph¸t triÊn mÜt vai trÓ m¹nh mÆ trong çc cuÜc ®µm ph¸n vµ quan tr×ng h¬n lµ trong çc kÌt

qu¶ cãa vÓng ®µm ph¸n mài.

Trong khi th¬ng m¹i giéa çc nàc ph¸t triÊn vÁn ®ang chiÌm ph¿n làn th¬ng m¹i quÛc tÌ, së ph¸t

14

triÊn kinh tÌ thÌ giài Þ çc nàc ®ang ph¸t triÊn t¨ng nhanh h¬n. Trç mÜt vµi ngo¹i lÍ, thuÌ quan vµ h¹n

ng¹ch kh«ng cÓn lµ rµo c¶n ®¸ng kÊ t¹i çc nàc c«ng nghiÍp ph¸t triÊn nhng vÁn cÓn kh¸ cao t¹i çc

nàc ®ang ph¸t triÊn. §iÉu nµy lµ phi hiÍu qu¶. Gi¶m bàt çc rµo c¶n vÉ tiÌp cÃn thÒ trÝng cÖ thÊ thåc

®Ày th¬ng m¹i, ®¾c biÍt giéa çc nàc ®ang ph¸t triÊn vµ n©ng cao ho¹t ®Üng ®¿u t.

Lîi Ých cña më cöa thÞ trêng

TÂt c¶ çc nàc sÆ cÖ lái khi h× h¹ thÂp thuÌ quan vµ mÞ cèa thÒ trÝng. T¹i Hoa Kì, xuÂt khÀu cãa chång

ta ®· ®Öng gÖp h¬n 1/4 trong së t¨ng trÞng kinh tÌ trong thÃp kí vça qua. Tç 1970 ®Ìn 2000, kim ng¹ch

xuÂt khÀu cãa chång ta t¨ng h¬n 10% mÚi n¨m, ®¹t 1,1 nghÎn tí ®«-la vµo n¨m 2000 - têc lµ cê 7 n¨m thÎ

kim ng¹ch xuÂt khÀu cãa Hoa Kì l¹i t¨ng g¿n gÂp ®«i. àc tÑnh kho¶ng 12 triÍu viÍc lµm Þ Hoa Kì phæ

thuÜc trëc tiÌp vµo ho¹t ®Üng xuÂt khÀu - lµ nhéng c«ng viÍc cÖ thu nhÃp cao h¬n thu nhÃp trung bÎnh

quÛc d©n tç 13 ®Ìn 18%. Lái Ñch tç Khu vëc Të do Th¬ng m¹i B½c Mî (NAFTA) vµ VÓng ®µm ph¸n

Urugoay ®· lµm lái cho mÚi gia ®Înh cÖ bÛn ngÝi tç 1.200 ®Ìn 2.000 ®«-la mÚi n¨m qua viÍc khuyÌn

khÑch çc thÒ trÝng cãa chång ta s¶n xuÂt hµng ho¸ cÖ chÂt láng cao h¬n vµ gi¸ c¶ thÂp h¬n. Cê 1 trong

3 hecta ®Ât trØng tr×t cãa Hoa Kì ®ác sè dæng ®Ê s¶n xuÂt n«ng s¶n xuÂt khÀu.

NÖi çch kh¸c, mÞ cèa çc thÒ trÝng mài cho hµng ho¸, dÒch væ vµ n«ng nghiÍp cãa Hoa Kì lµ ®iÉu bêc

thiÌt ®Ûi vài t¬ng lai kinh tÌ vµ sêc m¹nh cãa ®Ât nàc chång ta. Kh«ng cÖ c«ng cæ chÑnh s¸ch nµo cÖ

thÊ n©ng cao triÊn v×ng kinh tÌ cãa Hoa Kì - vµ cãa toµn thÌ giài - tÛt h¬n viÍc mÞ cèa thÒ trÝng th«ng

qua çc hiÍp ®Ònh th¬ng m¹i.

§iÉu nµy cäng ®ång ®Ûi vài çc nàc ®ang ph¸t triÊn. Trong 5 n¨m ®¿u tiªn cãa VÓng Urugoay, çc nàc

®ang ph¸t triÊn ®· t¨ng kim ng¹ch xuÂt khÀu thªm 41% trong khi çc nàc cÖ thu nhÃp cao t¨ng kim

ng¹ch xuÂt khÀu thªm 29%. Së t¨ng trÞng m¹nh vÉ kim ng¹ch xuÂt khÀu lµ chÂt xåc t¸c cho t¨ng trÞng

kinh tÌ. B¸o ço n¨m 2001 cãa Ng©n hµng ThÌ giài vÉ TriÊn v×ng Kinh tÌ Toµn c¿u vµ Çc nàc ®ang ph¸t triÊn kÌt luÃn rºng nhéng nàc ®ang ph¸t triÊn h¹ thÂp rµo c¶n th¬ng m¹i trong 20 n¨m qua ®· tr¶i

qua giai ®o¹n t¨ng trÞng kinh tÌ m¹nh mÆ. §Ûi vài nhéng nàc ®ang ph¸t triÊn b½t ®¿u h¹ thÂp rµo c¶n

th¬ng m¹i trong nhéng n¨m 1980, GDP ®¿u ngÝi cãa h× t¨ng trung bÎnh 3,5% mÚi n¨m; vài nhéng

nàc ®ang ph¸t triÊn b½t ®¿u h¹ thÂp rµo c¶n th¬ng m¹i vµo nhéng n¨m 1990, GDP t¨ng trung bÎnh 5%

mÚi n¨m.

TiÒm n¨ng cña çc níc ®ang ph¸t triÓn

TiÉm n¨ng ®Ê çc nàc ®ang ph¸t triÊn trÞ nªn thÒnh váng vài vai trÓ ngµy mÜt làn h¬n trong çc cuÜc

®µm ph¸n th¬ng m¹i mài lµ rÂt to làn xÇt vÉ t¨ng trÞng GDP, nhng quan tr×ng h¬n vÁn lµ nhéng lái

Ñch mµ c«ng d©n cãa nhéng nàc nµy sÆ thu ®ác. MÜt vÓng ®µm ph¸n th¬ng m¹i mài tÃp trung vµo

viÍc gi¶m bàt thuÌ quan ®Ûi vài hµng c«ng nghiÍp vµ n«ng nghiÍp sÆ cÖ thÊ ®em l¹i nhiÉu së lëa ch×n vµ

gi¸ c¶ c¹nh tranh h¬n, kÊ c¶ viÍc tiÌp cÃn nhiÉu hµng ho¸ kh«ng cÖ s¼n. ThiÌt bÒ y tÌ, thiÌt bÒ n«ng nghiÍp

vµ dác phÀm ®· tçng khan hiÌm Þ çc nàc ®ang ph¸t triÊn; gi¶m bàt thuÌ quan vµ b¶o hÜ hiÍu qu¶ h¬n

15

quyÉn sÞ héu trÑ tuÍ cÖ thÊ lµ biÍn ph¸p khuyÌn khÑch c¿n cho çc th¬ng nh©n vµ nhµ ®¿u t khi th©m

nhÃp çc thÒ trÝng Þ çc nàc ®ang ph¸t triÊn. T¬ng të, çc h¹n chÌ ®Ûi vài ®¿u t nàc ngoµi vµ

quyÉn sÞ héu ®· c¶n trÞ së t¨ng trÞng trong ngµnh dÒch væ - thµnh tÛ cÖ tÛc ®Ü t¨ng trÞng nhanh nhÂt

cãa nÉn kinh tÌ toµn c¿u.

Xo¸ bÔ çc rµo c¶n tham gia thÒ trÝng vµ c¹nh tranh mài vµ të do ho¸ xuÂt khÀu, kÊ c¶ dÒch væ vÃn t¶i vµ

x©y dëng, cÖ thÊ thåc ®Ày çc c¬ hÜi thÒ trÝng mài vµ thu håt ®¿u t nàc ngoµi. MÜt vÓng ®µm ph¸n

mài cäng cÖ thÊ tÃp trung së quan t©m vµo vÂn ®É b¶o vÍ m«i trÝng th«ng qua viÍc tiÌp cÃn hiÍu qu¶

h¬n tài çc c«ng nghÍ, hµng ho¸ vµ dÒch væ.

Çc nàc ®ang ph¸t triÊn vÛn ®ác xem lµ Ñt khi t¹o c¬ hÜi cho çc nhµ ®¿u t. Së tham gia tÑch cëc vµo

hÍ thÛng th¬ng m¹i thÌ giài, bao gØm viÍc tu©n thã çc quy t½c th¬ng m¹i thÌ giài, sÆ khuyÌn khÑch

mÜt m«i trÝng kinh doanh cÖ sêc hÂp dÁn ®Ûi vài ®¿u t nàc ngoµi. MÜt m«i trÝng cÖ tÑnh minh b¹ch

vµ Ùn ®Ònh cao h¬n trong çc giao dÒch cãa chÑnh phã vµ kinh tÌ cÖ thÊ n©ng cao viÍc tÃp trung nguØn lëc

®¿u t cãa chÑnh phã vµ t nh©n cho t¨ng trÞng vµ ph¸t triÊn.

Hoa Kì lu«n tÎm kiÌm çc quan hÍ th¬ng m¹i ch¾t chÆ h¬n vài çc nàc ®ang ph¸t triÊn - nh ®ác

minh chêng bºng hµnh ®Üng cãa chång ta trong n¨m 2000 th«ng qua §¹o luÃt T¨ng trÞng vµ C¬ hÜi cãa

ch©u Phi vµ viÍc tiÌp tæc thëc hiÍn Ch¬ng trÎnh LÓng ch¶o Caribª. HiÍn nay, Þ Hoa Kì, 62% hµng ho¸

nhÃp khÀu tç çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®ác miËn çc lo¹i thuÌ quan.

Mêc thuÌ trung bÎnh ®¬n gi¶n cãa Hoa Kì lµ 4,3% - kh¸ thÂp so vài mêc thuÌ trung bÎnh cãa çc nàc

®ang ph¸t triÊn. ThuÌ quan Þ nhiÉu nàc ®ang ph¸t triÊn vát qu¸ 15% so vài mêc trung bÎnh, g©y ra

g¸nh n¾ng cho nhéng ngÝi d©n Ñt cÖ kh¶ n¨ng chÒu ®ëng ®ác çc mêc thuÌ ®Ö. ThuÌ quan trung bÎnh

®Ûi vài hµng c«ng nghiÍp cãa çc nàc ph¸t triÊn, kÊ c¶ dÍt may vµ qu¿n ¸o, hiÍn nay lµ 8% trong khi Þ

çc nàc ®ang ph¸t triÊn lµ 21%. §Øng thÝi, çc nàc ®ang ph¸t triÊn cÓn ¸p dæng thuÌ ®Ûi vài ph¬ng

tiÍn cÖ ®Üng c¬ vài mêc thuÌ trung bÎnh cao h¬n gÂp hai l¿n cãa çc nàc ph¸t triÊn.

Nhéng mêc thuÌ cao nµy, câng vài çc rµo c¶n tiÌp cÃn thÒ trÝng, ®· h¹n chÌ th¬ng m¹i vÉ m×i ph¬ng

diÍn. VÎ rµo c¶n th¬ng m¹i giéa çc nàc ®ang ph¸t triÊn cao h¬n rÂt nhiÉu so vài giéa çc nàc nµy vµ

çc nàc ph¸t triÊn, çc nàc ®ang ph¸t triÊn sÆ thu ®ác lái nhiÉu nhÂt tç viÍc të do ho¸ th¬ng m¹i vài

nhau. Th¬ng m¹i giéa çc nàc ®ang ph¸t triÊn chiÌm 40% tÙng giao th¬ng cãa h× vµ th¬ng m¹i cãa

çc nàc ®ang ph¸t triÊn vÁn chiÌm mÜt tí tr×ng rÂt nhÔ trong th¬ng m¹i toµn c¿u. Theo Liªn Háp

QuÛc, th¬ng m¹i giéa çc nàc ch©u Phi trong n¨m 1999 chiÌm 10% th¬ng m¹i toµn c¿u; th¬ng m¹i

giéa çc nàc Nam ¸ chiÌm 4%, giéa ¸-Phi chiÌm 1,5% vµ giéa Mî Latinh-Ch©u Phi chiÌm 1,5%.

Çc h¹n chÕ cña thuÕ quan cao

NhÎn chung, ngÝi ta tin rºng çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®ang s¶n xuÂt hµng ho¸ t¬ng të nhau - chã yÌu

lµ nguyªn liÍu th« vµ hµng ho¸ s¬ chÌ. Tuy nhiªn, sÛ chãng lo¹i s¶n phÀm Þ çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®a

d¹ng vµ phong phå h¬n nhiÉu. Ngµy cµng cÖ nhiÉu nàc ®ang ph¸t triÊn trÞ thµnh nhéng nàc s¶n xuÂt

16

vµ xuÂt khÀu quan tr×ng çc hµng ho¸ c«ng nghiÍp vµ viÍc phi tÃp trung ho¸ s¶n xuÂt ®· dÁn ®Ìn viÍc çc

bÜ phÃn ho¾c linh kiÍn ®ác l½p r¸p tç nhiÉu nguØn cung cÂp kh¸c nhau. Nhng mêc thuÌ quan cao giéa

çc nàc ®ang ph¸t triÊn h¹n chÌ kh¶ n¨ng s¶n xuÂt hµng thµnh phÀm ®Ê mua b¸n vÎ çc chi phÑ t¨ng

thªm do viÍc nhÃp khÀu çc bÜ phÃn vµ chi tiÌt. Çc rµo c¶n tçng ®ác dëng lªn ®Ê b¶o hÜ thÒ trÝng nÜi

®Òa vµ çc ngµnh xuÂt khÀu non trÅ hiÍn ®ang c¶n trÞ së t¨ng trÞng Þ toµn bÜ çc nàc ®ang ph¸t triÊn.

Tuyªn bÛ cãa HÜi nghÒ BÜ trÞng Doha nÖi rÕ rºng sÆ kh«ng cÖ ngo¹i lÍ u tiªn nµo cho çc s¶n phÀm

trong çc cuÜc ®µm ph¸n vÉ tiÌp cÃn thÒ trÝng hµng c«ng nghiÍp. Hoa Kì s¼n sµng xem xÇt viÍc të do

ho¸ trong çc ngµnh hµng nh¹y c¶m vµ c©n nh½c viÍc gi¶m bàt h¹n chÌ ®Ûi vài çc s¶n phÀm vµ dÒch væ

mµ çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®ang s¶n xuÂt cho ®Ìn khi viÍc të do ho¸ mang l¹i mÜt s©n ch¬i thëc së të

do vµ bÎnh ®»ng h¬n trong nhéng ngµnh hµng nµy trªn toµn thÌ giài. T¬ng të, çc nàc ®ang ph¸t triÊn

c¿n chuÀn bÒ ®Ê c¶i thiÍn tÎnh hÎnh cãa h× bºng çch të do ho¸ çc dÒch væ vµ h¹ thÂp çc rµo c¶n c¹nh

tranh nhÃp khÀu - h× tham gia çc cuÜc ®µm ph¸n kh«ng chÏ ®Ê yªu c¿u çc nàc c«ng nghiÍp ph¸t triÊn

gi¶m bàt rµo c¶n tiÌp cÃn thÒ trÝng mµ cÓn thÊ hiÍn së s¼n sµng ®¸p l¹i t¬ng xêng vµ gi¶m bàt çc rµo

c¶n thÒ trÝng cãa chÑnh h×.

TÂt nhiªn, h¹ thÂp thuÌ quan kh«ng chÏ lµ th¸ch thêc duy nhÂt cãa çc nàc thµnh viªn WTO. Çc hµng

rµo phi thuÌ quan nh thã tæc h¶i quan khÖ kh¨n vµ së thiÌu minh b¹ch trong viÍc thi hµnh çc luÃt lÍ vµ

quy ®Ònh cãa nhµ nàc, cäng lµm cho çc nàc ®ang ph¸t triÊn khÖ cÖ thÊ thu ®ác çc lái Ñch mµ h×

mong ®ái tç th¬ng m¹i. Ch¬ng trÎnh Ph¸t triÊn Doha sÆ gi¶i quyÌt nhéng vÂn ®É nµy vµ çc vÂn ®É

kh¸c. Trong vÓng ®µm ph¸n mài, çc nàc ph¸t triÊn lµ thµnh viªn WTO s¼n sµng háp t¸c vài çc nàc

®ang ph¸t triÊn ®Ê hiÍn thëc ho¸ toµn bÜ nhéng lái Ñch cãa hÍ thÛng th¬ng m¹i toµn c¿u. Nhng të do

ho¸ ph¶i trªn c¬ sÞ cÖ ®i cÖ l¹i vµ nÚ lëc cãa çc nàc ph¸t triÊn trong viÍc hÚ trá vÉ m¾t kî thuÃt vµ x©y

dëng n¨ng lëc cho çc nàc ®ang ph¸t triÊn sÆ lµ vÂn ®É trung t©m quyÌt ®Ònh së thµnh c«ng cãa Ch¬ng

trÎnh Ph¸t triÊn Doha.

T¹o ra c¬ héi lín h¬n

SÆ cÖ nhéng lái Ñch rÂt làn cho çc doanh nghiÍp vµ ngÝi tiªu dâng Þ çc nàc ®ang ph¸t triÊn trong

thÝi gian diËn ra çc cuÜc ®µm ph¸n th¬ng m¹i s½p tài. Mêc ®Ü tiÌp cÃn thÒ trÝng cao h¬n sÆ dÁn tài së

minh b¹ch h¬n, Ùn ®Ònh kinh tÌ h¬n vµ s¼n cÖ h¬n çc lo¹i hµng ho¸ thiÌt yÌu. Nh nhµ kinh tÌ nÙi tiÌng

Mancur Olson ®· nhÃn xÇt trong Sêc m¹nh vµ Së thÒnh váng: "Kh«ng ph¶i ngÁu nhiªn mµ çc nàc

ph¸t triÊn vài çc quyÉn ç nh©n ®ác x¸c lÃp tÛt nhÂt cäng ®Øng thÝi lµ nhéng x· hÜi cÖ çc giao dÒch

tinh vi vµ rÜng mÞ nhÂt (nh giao dÒch kì h¹n, b¶o hiÊm vµ thÒ trÝng vÛn) ®Ê hiÍn thëc ho¸ çc lái Ñch tç

th¬ng m¹i. NÖi chung ®Ö lµ çc x· hÜi cÖ mêc thu nhÃp tÑnh theo ®¿u ngÝi cao nhÂt".

T¿m quan tr×ng cãa së thµnh c«ng ®Ö kh«ng chÏ ®¬n thu¿n ®ác xÇt vÉ m¾t vÃt chÂt. Të do cÖ ®ác khi

çc chÑnh phã xo¸ bÔ çc rµo c¶n ®Ûi vài së thµnh c«ng cãa çc ç nh©n dâ çc rµo c¶n ®Ö lµ vÉ chÑnh trÒ,

x· hÜi hay kinh tÌ, nh trong trÝng háp cãa th¬ng m¹i. Vài vai trÓ ngµy cµng t¨ng trong hÍ thÛng

th¬ng m¹i ®a ph¬ng, çc nàc ®ang ph¸t triÊn sÆ nhÃn ®ác nhéng lái Ñch nµy th«ng qua th¬ng m¹i

17

vài c¶ çc nàc ph¸t triÊn vµ ®ang ph¸t triÊn kh¸c.

Trong n¨m 2000, Hoa Kì dµnh h¬n 555 triÍu ®«-la cho çc nàc ®ang ph¸t triÊn trong viÍc hÚ trá x©y

dëng n¨ng lëc liªn quan tài th¬ng m¹i - nhiÉu h¬n bÂt kì mÜt nàc nµo kh¸c. Së hÚ trá nµy bao gØm çc

ch¬ng trÎnh quan tr×ng dµnh cho WTO, lµ mÜt ph¿n cãa nÚ lëc tÙng thÊ cãa Hoa Kì nhºm trá giåp viÍc

x©y dëng n¨ng lëc Þ çc nàc ®ang ph¸t triÊn th«ng qua hÚ trá song ph¬ng vµ trong çc tÙ chêc quÛc tÌ

kh¸c. ViÍc nµy cãng cÛ niÉm tin cãa chång ta rºng çc nàc ®ang ph¸t triÊn ph¶i ®Öng mÜt vai trÓ trung

t©m trong çc cuÜc ®µm ph¸n cãa WTO - ®Ê t¨ng cÝng së hiÊu biÌt tÛt h¬n vµ t¹o ra c¬ hÜi làn h¬n cho

tÂt c¶.


http:/ /usinfo.state.gov/journals/ i tes/0102/i jee/aldonas.htm (TiÕng Anh)


18

ViÖc gia nhËp WTO °nh hëng thÕ n¯o ®Õn Trung Quèc P.Zumwalt, Tham t¸n C«ng s÷ Kinh tÕ

§¹i s÷ qu¸n Hoa Kù t¹i B¾c Kinh

Tham gia WTO lµ måt viÖc cß lîi cho Trung Quäc vµ cho c¶ hÖ thäng kinh tÕ thÕ giíi, «ng P.Zumwalt

nßi.

¤ng nßi, t çch thµnh viªn WTO sÏ giòp Trung Quäc duy tr× ph¸t triÓn kinh tÕ trong khi tiÕp tóc

ch¬ng tr×nh c¶i çch c¬ cÊu cða m×nh. Çc níc l¸ng giÒng ç ch©u ¸ sÏ ®äi mÆt víi çc th¸ch th÷c

c¹nh tranh lín h¬n tô Trung Quäc vµ cñng cß ®îc nhiÒu c¬ håi xuÊt khÈu h¬n.

Çc tranh chÊp th¬ng m¹i giöa Hoa Kù vµ Trung Quäc ch¾c ch¾n cß thÓ t¨ng lªn, «ng Zumwalt nßi,

khi Trung Quäc ph¶i cä g¾ng thøc hiÖn çc nghÙa vó vµ c¶ hai bªn ®Òu sÏ sõ dóng çc thð tóc gi¶i

quyÕt tranh chÊp cða WTO.

Nhng Hoa Kù vµ çc níc kh¸c ®ang cïng hîp t¸c ®Ó lµm gi¶m çc va ch¹m vÒ th¬ng m¹i bºng

viÖc trî giòp ®µo t¹o vµ hã trî kû thuËt, «ng nßi.

Vài viÍc gia nhÃp TÙ chêc Th¬ng m¹i ThÌ giài (WTO) vµo ngµy 11/12/2001, Trung QuÛc trÞ thµnh mÜt

trong nhéng cÝng quÛc th¬ng m¹i cuÛi câng chÑnh thêc tham gia tÙ chêc nµy. Vµ th«ng ®iÍp gèi cho

toµn thÌ giài rÂt rÕ rµng: Trung QuÛc s¼n sµng trÞ thµnh mÜt thµnh viªn ®¿y ®ã trong nÉn kinh tÌ toµn

c¿u. T çch thµnh viªn WTO sÆ mang l¹i cho Trung QuÛc nhéng lái Ñch to làn - ph¸t triÊn th¬ng m¹i,

®Ày nhanh c¶i çch kinh tÌ, thu håt h¬n néa ®¿u t nàc ngoµi vµ cãng cÛ nhµ nàc ph¸p quyÉn.

Trong nàc, t çch thµnh viªn WTO rÕ rµng sÆ ®¾t lªn vai çc nhµ l·nh ®¹o vµ ngÝi d©n Trung QuÛc

çc tr¸ch nhiÍm vµ th¸ch thêc to làn. VÉ ®Ûi ngo¹i, nÖ sÆ lµm thay ®Ùi c¨n b¶n quan hÍ cãa Trung QuÛc

vài çc nàc kh¸c, ®¾c biÍt lµ vài Hoa Kì, thÒ trÝng xuÂt khÀu quan tr×ng nhÂt cãa Trung QuÛc, ®Ây lµ

cha kÊ tài çc nàc l¸ng giÉng Þ khu vëc ch©u ¸.

MÜt ®iÉu ch½c ch½n lµ: nhéng thay ®Ùi do viÍc Trung QuÛc gia nhÃp WTO sÆ cÖ ¶nh hÞng vát ra ngoµi

quan hÍ th¬ng m¹i giéa Trung QuÛc vài çc nàc kh¸c, t¹o ra nhiÉu lái Ñch cäng nh th¸ch thêc.

Ph¬ng çch nµo lµ tÛt nhÂt ®Ê thu ®ác lái Ñch vµ gi¶m bàt rãi ro vÁn cÓn lµ chã ®É ph¶i tranh luÃn

nhiÉu giéa çc nhµ ho¹ch ®Ònh chÑnh s¸ch, doanh nghiÍp vµ ngÝi tiªu dâng.

Së bâng nÙ ph¸t triÊn kinh tÌ cãa Trung QuÛc trong 20 n¨m qua lµ mÜt së thµnh c«ng ®¸ng kh©m phæc.

§ác tiÌp sêc bºng çc nÚ lëc c¶i çch m¹nh mÆ, tÛc ®Ü t¨ng trÞng kinh tÌ trung bÎnh ®¹t g¿n 10% mÚi

n¨m ®· t¹o ra v« sÛ nhéng c¬ hÜi viÍc lµm vµ ®¿u t, lµm cho Trung QuÛc trÞ nªn thÒnh váng h¬n. °nh

hÞng cãa viÍc Trung QuÛc chuyÊn biÌn tç mÜt nÉn kinh tÌ ®Öng cèa, kÌ ho¸ch ho¸ tÃp trung thµnh mÜt

cÝng quÛc th¬ng m¹i theo hàng thÒ trÝng ®· cÖ t¸c ®Üng lan truyÉn trong toµn bÜ nÉn kinh tÌ toµn

c¿u, ¶nh hÞng ®Ìn m×i m¾t tç së lëa ch×n cãa ngÝi tiªu dâng cho ®Ìn çc luØng ®¿u t.

19

Tuy nhiªn, t¨ng trÞng nhanh cäng cÖ çi gi¸ cãa nÖ. Cæ thÊ, ®· xuÂt hiÍn tÑn hiÍu khÖ kh¨n do mÜt vµi

®iÊm yÌu trong c¬ cÂu cãa nÉn kinh tÌ Trung QuÛc, ®¾c biÍt lµ n«ng nghiÍp, tµi chÑnh vµ doanh nghiÍp

nhµ nàc. VÂn ®É ®· vµ sÆ tiÌp tæc, g©y khÖ kh¨n cho Trung QuÛc lµ ph¶i tÎm ra ph¬ng çch tÛt nhÂt ®Ê

tiÌp tæc gié ®ác ®µ cho c¶ t¨ng trÞng kinh tÌ vµ c¶i çch c¬ cÂu. VÎ nÌu mÜt trong hai yÌu tÛ nµy vÃn

hµnh chÃm l¹i thÎ yÌu tÛ kia cÖ thÊ sÆ bÒ ®Ù vß, cÖ kh¨ n¨ng t¹o ra mÜt lo¹t nhéng th¸ch thêc vµ khÖ kh¨n

mài vÉ kinh tÌ.

WTO l¯ sù lùa chän tèt nhÊt cña Trung Quèc

VÉ nhiÉu m¾t, t çch thµnh viªn WTO lµ së lëa ch×n tÛt nhÂt cãa Trung QuÛc ®Ê duy trÎ tÛc ®Ü t¨ng

trÞng kinh tÌ vµ c¶i çch. Khi nÉn kinh tÌ thÌ giài ngµy cµng phêc t¹p vµ liªn kÌt ch¾t chÆ h¬n bao giÝ

hÌt, së tham gia cãa Trung QuÛc - theo çc quy t½c cãa th¬ng m¹i quÛc tÌ - ®· trÞ nªn bêc thiÌt h¬n ®Ûi

vài Trung QuÛc, cäng nh ®Ûi vài Hoa Kì, ch©u ¸ vµ thÌ giài. Lµ mÜt thµnh viªn cãa WTO, Trung QuÛc

sÆ cÖ thÊ tham gia vµo viÍc ho¹ch ®Ònh çc quy t½c ®iÉu chÏnh th¬ng m¹i vµ ®¿u t quÛc tÌ.

T¬ng të, Trung QuÛc sÆ cÖ thÊ b¶o vÍ çc quyÉn lái th¬ng m¹i bºng çch sè dæng c¬ chÌ gi¶i quyÌt

tranh chÂp cãa WTO. Çc nhµ xuÂt khÀu Trung QuÛc sÆ cÖ lái tç së ®¶m b¶o ch½c ch½n lµ çc ®Ûi t¸c

th¬ng m¹i cãa h× buÜc ph¶i tu©n thã çc quy t½c cãa WTO. §iÉu nµy cÖ nghÐa lµ, vÑ dæ, çc thµnh viªn

WTO sÆ kh«ng thÊ ®Ûi xè ph©n biÍt vài hµng ho¸ cãa Trung QuÛc t¹i thÒ trÝng nÜi ®Òa. T çch thµnh

viªn WTO sÆ lµm cho Trung QuÛc trÞ nªn hÂp dÁn h¬n ®Ûi vài çc nhµ ®¿u t nàc ngoµi. Vµ cµng cÖ

thªm nhiÉu tiÉn ®¿u t vµo Trung QuÛc ®Øng nghÐa vài viÍc cÖ thªm nhiÉu c«ng viÍc ®ác tr¶ c«ng cao,

nguØn thu thuÌ cãa chÑnh phã t¨ng lªn vµ cÖ thªm chuyÊn giao c«ng nghÍ.

Çc cam kÌt WTO cãa Trung QuÛc sÆ hÚ trá viÍc gia t¨ng c¹nh tranh trong m×i ngµnh kinh tÌ. NgÝi tiªu

dâng Trung QuÛc sÆ lµ nhéng ngÝi hÞng lái trëc tiÌp khi c¹nh tranh mang l¹i nhiÉu së lëa ch×n h¬n,

gi¸ c¶ thÂp h¬n vµ chÂt láng cao h¬n, cha kÊ ®Ìn së hiÊu biÌt vµ t«n tr×ng h¬n quyÉn sÞ héu trÑ tuÍ vµ

quyÉn cãa ngÝi tiªu dâng. C¹nh tranh sÆ mang l¹i hiÍu qu¶ vµ n¨ng suÂt lao ®Üng cao h¬n, lµm t¨ng

cÝng sêc m¹nh kinh tÌ cãa Trung QuÛc vÉ l©u dµi vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cãa çc c«ng ty

Trung QuÛc vài çc c«ng ty ®a quÛc gia m¹nh nhÂt trªn bÂt kì thÒ trÝng nµo.

NÉn kinh tÌ Trung QuÛc sÆ cÖ lái tç së ph¸t triÊn cãa ngµnh dÒch væ - b¶o hiÊm, tµi chÑnh, ph©n phÛi - mµ

çc c«ng ty nàc ngoµi muÛn ®a vµo Trung QuÛc sau khi nàc nµy gia nhÃp WTO. C¹nh tranh trong

lÐnh vëc nµy sÆ kÑch thÑch ngµnh dÒch væ trong nàc cãa Trung QuÛc, mang l¹i cho çc c«ng ty vµ ngÝi

tiªu dâng thªm nhiÉu së lëa ch×n.

CÖ lÆ quan tr×ng nhÂt lµ ngÝi tiªu dâng cäng nh çc c«ng ty sÆ ®ác hÞng nhiÉu lái Ñch tç mÜt nhµ

nàc ph¸p quyÉn ®ác ph¸t triÊn khi Trung QuÛc thëc hiÍn çc cam kÌt WTO, ®¾c biÍt lµ nhéng cam kÌt

hàng tài mêc ®Ü minh b¹ch cao nhÂt vµ kh«ng ph©n biÍt ®Ûi xè liªn quan ®Ìn th¬ng m¹i.

20

Tr¸ch nhiÖm cña Trung Quèc trong WTO

Trong khi Trung QuÛc sÆ hÞng nhiÉu lái Ñch tç viÍc tham gia WTO, thÎ ®iÉu quan tr×ng c¿n ghi nhà lµ

trÞ thµnh thµnh viªn WTO kh«ng cÖ nghÐa lµ chÏ cÖ quyÉn mµ cÓn cÖ çc nghÐa væ cæ thÊ. Trung QuÛc ®·

tr¶i qua 15 n¨m ®µm ph¸n khÖ kh¨n, ®¾c biÍt vài Hoa Kì vµ Liªn minh ch©u ¢u, ®Ê cÖ ®ác t çch lµ

thµnh viªn WTO. Çc cam kÌt mµ Trung QuÛc ®a ra rÂt rÜng. §Ê cÖ thÊ hiÊu toµn diÍn çc cam kÌt nµy,

ngÝi ta ph¶i ®×c hÌt 1.000 trang tµi liÍu NghÒ ®Ònh th cãa Trung QuÛc, B¸o ço cãa NhÖm lµm viÍc vµ

ThÝi h¹n Cam kÌt vÉ Hµng ho¸ vµ DÒch væ. Thay vÎ lµm nh vÃy, chång ta cÖ thÊ tÖm t½t nÜi dung c¬ b¶n

çc cam kÌt cãa Trung QuÛc khi xin gia nhÃp WTO nh sau:

Gi°m thuÕ quan

Nhéng mêc thuÌ hµng c«ng nghiÍp quan tr×ng nhÂt ®Ûi vài doanh nghiÍp cãa Hoa Kì sÆ ®ác

gi¶m tç 25% xuÛng 7%.

Nhéng mêc thuÌ hµng n«ng s¶n quan tr×ng nhÂt ®Ûi vài n«ng d©n Hoa Kì sÆ ®ác gi¶m tç 31%

xuÛng 14%.

Cam kÕt vÒ dÞch vô

MÞ cèa ®¸ng kÊ cho mÜt lo¹t çc ngµnh dÒch væ, bao gØm çc dÒch væ quan tr×ng cãa Hoa Kì nh

ng©n hµng, b¶o hiÊm, viËn th«ng vµ dÒch væ chuyªn m«n.

C°i çch hÖ thèng

C¶i çch rÜng r·i trong mÜt sÛ khÑa c¹nh nh minh b¹ch, th«ng b¸o vµ gi¶i thÑch, ¸p dæng luÃt

nhÂt qu¸n vµ xÇt xè l¹i sÆ giåp gi¶i quyÌt vÂn ®É rµo c¶n ®Ûi vài çc c«ng ty nàc ngoµi kinh

doanh Þ Trung QuÛc.

Tu©n thñ çc HiÖp ®Þnh ®ang cã hiÖu lùc cña WTO

Trung QuÛc sÆ cÖ nghÐa væ tu©n theo nhiÉu hiÍp ®Ònh ®ang cÖ hiÍu lëc cãa WTO trong m×i khÑa

c¹nh vÉ th¬ng m¹i, nh n«ng nghiÍp, giÂy phÇp nhÃp khÀu, quyÉn sÞ héu trÑ tuÍ liªn quan ®Ìn

th¬ng m¹i, hµng rµo kî thuÃt ®Ûi vài th¬ng m¹i vµ çc biÍn ph¸p ®¿u t liªn quan ®Ìn th¬ng

m¹i.

Çc quy ®Þnh tù do ho¸ th¬ng m¹i ¸p dông riªng cho Trung Quèc

QuyÉn trëc tiÌp nhÃp khÀu tç vµ xuÂt khÀu cho ngÝi tiªu dâng Þ Trung QuÛc trong vÓng 3 n¨m.

QuyÉn tham gia ph©n phÛi tÂt c¶ çc lo¹i s¶n phÀm Þ Trung QuÛc trong vÓng 3 n¨m kÊ tç khi gia

21

nhÃp (trç ph©n ho¸ h×c, d¿u th« vµ d¿u mÔ tinh l×c cÖ thÊ ®ác ph©n phÛi b¸n bu«n 5 n¨m sau khi

gia nhÃp WTO vµ ph©n ho¸ h×c cÖ thÊ ®ác b¸n lÅ 5 n¨m sau khi gia nhÃp WTO).

ViÍc phª duyÍt ®¿u t vµ nhÃp khÀu kh«ng cÓn ph¶i theo çc yªu c¿u g©y c¶n trÞ th¬ng m¹i vÉ

chuyÊn giao c«ng nghÍ, c©n ®Ûi ngo¹i tÍ, ho¹t ®Üng xuÂt khÀu vµ çc yªu c¿u nÜi ®Òa ho¸.

QuyÉn xuÂt khÀu vµo Trung QuÛc mµ kh«ng c¿n cÖ ®¿u t.

Lo¹i bÔ d¿n çc biÍn ph¸p phi thuÌ quan (NTMs) nh h¹n ng¹ch vµ giÂy phÇp ®Ûi vài hµng tr¨m

m¾t hµng vµ tÂt c¶ çc NTMs tr¸i vài WTO sÆ bÒ xo¸ bÔ kÊ tç ngµy 1/1/2005.

Xo¸ bÔ ®Üc quyÉn kinh doanh nhÃp khÀu cãa nhµ nàc vÉ n«ng s¶n vµ hµng c«ng nghiÍp.

Yªu c¿u çc doanh nghiÍp nhµ nàc ph¶i thëc hiÍn mua b¸n chÏ dëa trªn çc tÑnh to¸n th¬ng m¹i.

Xo¸ bÔ trá cÂp xuÂt khÀu vÉ n«ng s¶n vµ xÖa bÔ thay thÌ hµng nhÃp khÀu vµ trá cÂp xuÂt khÀu cho

hµng c«ng nghiÍp.

C¬ chÕ b°o vÖ

Hoa Kì vµ çc thµnh viªn WTO kh¸c cÖ thÊ tiÌp tæc sè dæng çc ph¬ng ph¸p kinh tÌ phi thÒ

trÝng ®Ê x¸c ®Ònh mêc h¹ gi¸ trong çc væ ®iÉu tra chÛng b¸n ph¸ gi¸ chÛng l¹i Trung QuÛc

trong thÝi gian 15 n¨m.

Theo mÜt c¬ chÌ b¶o vÍ ¸p dæng riªng cho Trung QuÛc, Hoa Kì vµ çc nàc thµnh viªn WTO kh¸c

cÖ thÊ h¹n chÌ viÍc t¨ng nhÃp khÀu tç Trung QuÛc ®e d×a lµm rÛi lo¹n thÒ trÝng cãa h× trong thÝi

h¹n 12 n¨m.

ThÝi gian vµ c«ng sêc bÔ ra cho viÍc ®µm ph¸n çc cam kÌt nµy thÊ hiÍn quyÌt t©m cãa Trung QuÛc mong

muÛn trÞ thµnh mÜt thµnh viªn ®¿y ®ã trong hÍ thÛng th¬ng m¹i toµn c¿u vÃn hµnh dëa trªn çc quy

t½c. M¾c dâ ®Ê ®ác c«ng nhÃn t çch thµnh viªn WTO lµ mÜt viÍc rÂt khÖ kh¨n vµ gian khÙ, nhng xÇt

vÉ nhiÉu m¾t quÛc gia nµy ®ang ®Ûi m¾t vài mÜt th¸ch thêc kh¸c kh«ng kÇm ph¿n to làn nhng khÖ

kh¨n. Nh ®· nªu trong danh mæc çc cam kÌt Þ trªn, Trung QuÛc ®ang thëc hiÍn nhéng thay ®Ùi làn ®Ê

thëc hiÍn çc nghÐa væ WTO - c¬ cÂu l¹i çc ngµnh c«ng nghiÍp, xuÂt b¶n çc luÃt vµ quy ®Ònh trong nàc

ban hµnh tràc ®©y, x©y dëng thã tæc xÇt xè çc tranh chÂp vµ t¹o mÜt s©n ch¬i bÎnh ®»ng cho çc c«ng ty

nàc ngoµi. Trung QuÛc ®· ®Øng ï c½t gi¶m thuÌ quan vµ xo¸ bÔ h¹n ng¹ch nhÃp khÀu, lo¹i bÔ trá cÂp

xuÂt khÀu vµ mÞ cèa thÒ trÝng dÒch væ cho c¹nh tranh tç bªn ngoµi. MÜt vµi thay ®Ùi sÆ ®ác thëc hiÍn

ngay; mÜt sÛ kh¸c sÆ ®ác tiÌn hµnh trong mÜt vµi n¨m tài.

Trung Quèc v¯ çc níc l¸ng giÒng

Vài sÛ d©n 1,3 tí ngÝi vµ nÉn kinh tÌ ngµy cµng ph¸t triÊn vµ ®a d¹ng, viÍc gia nhÃp WTO cãa Trung

QuÛc (câng ®Øng thÝi vài §µi Loan) ch½c ch½n sÆ thay ®Ùi thµnh ph¿n vµ ®¾c ®iÊm cãa tÙ chêc th¬ng

m¹i nµy vµ nÖ sÆ cÖ t¸c ®Üng trëc tiÌp ®Ìn quan hÍ cãa Trung QuÛc vài çc quÛc gia kh¸c, ®¾c biÍt lµ çc

22

nàc l¸ng giÉng. NhiÉu nàc Þ ch©u ¸ ®ang ph¶i ®Ûi m¾t vài suy tho¸i vµ ®ang tr«ng chÝ vµo t¨ng

trÞng xuÂt khÀu ®Ê phæc hØi nÉn kinh tÌ cãa h×. VÉ mÜt sÛ m¾t, Trung QuÛc vça lµ mÜt th¸ch thêc c¹nh

tranh ®Ûi vài çc mæc tiªu nµy vµ vça lµ mÜt c¬ hÜi ®Ê khai th¸c çc lái Ñch tç tÎnh hÎnh kinh tÌ véng

m¹nh cãa nàc nµy.

Kho¶ng thÝi gian giéa n¨m 1995 vµ 2001, kim ng¹ch xuÂt khÀu cãa Trung QuÛc ®· t¨ng tç 2,9% lªn 3,9%

tÙng kim ng¹ch xuÂt khÀu toµn c¿u trong khi kim ng¹ch xuÂt khÀu cãa Th¸i Lan vµ In®«nªxia trong câng

thÝi gian nµy chéng l¹i. Trong 4 n¨m qua, Trung QuÛc ®· vát qua Malaixia vµ Singapo vÉ kim ng¹ch

xuÂt khÀu hµng ®iÍn tè sang Hoa Kì.

M¾t kh¸c, viÍc gia nhÃp WTO cãa Trung QuÛc cäng cÖ thÊ lµm t¨ng tÛc ®Ü t¨ng trÞng GDP cãa nhéng

nàc xuÂt khÀu hµng ho¸ cÖ gi¸ trÒ cao. Theo mÜt nghiªn cêu g¿n ®©y cãa Ng©n hµng §¿u t UBS War-

burg, viÍc gia nhÃp WTO cãa Trung QuÛc sÆ khiÌn nÉn kinh tÌ §µi Loan t¨ng thªm t¬ng ®¬ng 1,7%

GDP cãa n¨m 2000 vµo n¨m 2005. Çc nàc c«ng nghiÍp mài kh¸c Þ ch©u ¸ ®ác dë ®o¸n sÆ nhÃn thªm

bºng 1,1% GDP n¨m 2000 cãa h× khi Trung QuÛc t¨ng nhu c¿u nhÃp khÀu hµng ho¸ tç nhéng nàc nµy.

Tuy nhiªn, ®Ûi vài ph¿n làn khu vëc §«ng Nam ¸, triÊn v×ng kh«ng ®ác t¬i s¸ng nh vÃy. UBS War-

burg àc tÑnh rºng çc nàc §«ng Nam ¸ sÆ gi¶m tç kho¶ng 0,1% ®Ìn 0,2% GDP n¨m 2000 cãa h× vµo

n¨m 2005. Vài Ên §Ü, con sÛ nµy cÖ thÊ lµ 0,7%. §©y lµ mÜt trong nhiÉu lï do çc nàc ASEAN vµ Trung

QuÛc ®· ®Øng ï thè të do ho¸ th¬ng m¹i giéa h×.

Quan hÖ Hoa Kú-Trung Quèc

Mêc ®Ü Trung QuÛc hoµn thµnh çc nghÐa væ WTO cãa h× sÆ t¸c ®Üng trëc tiÌp ®Ìn ph¬ng hàng trong

t¬ng lai cãa quan hÍ Hoa Kì-Trung QuÛc. Çc nhµ l·nh ®¹o Trung QuÛc ®· tuyªn bÛ nhiÉu l¿n vÉ quyÌt

t©m thëc hiÍn ®¿y ®ã çc cam kÌt cãa h×. VÎ lái Ñch cãa c¶ Hoa Kì vµ Trung QuÛc, hai bªn c¿n tr¸nh

nhéng va ch¹m vÉ th¬ng m¹i do viÍc Trung QuÛc kh«ng cÖ kh¶ n¨ng ho¾c kh«ng muÛn thëc hiÍn rÂt

nhiÉu cam kÌt WTO cãa h×.

CÖ nghÐa lµ, çc va ch¹m vÉ th¬ng m¹i giéa Hoa Kì vµ Trung QuÛc sÆ kh«ng mÂt ®i vài viÍc Trung

QuÛc gia nhÃp WTO, giÛng nh chång ®· tçng kh«ng mÂt ®i giéa Hoa Kì vµ nhiÉu ®Ûi t¸c th¬ng m¹i lµ

çc thµnh viªn l©u n¨m cãa WTO. NÌu cÖ thÎ ®Ö lµ kh¶ n¨ng çc va ch¹m ®Ö t¨ng lªn, Ñt nhÂt lµ låc ban

®¿u, khi quy m« quan hÍ th¬ng m¹i cãa chång ta t¨ng lªn. Trung QuÛc ®ang hÞng th¾ng d th¬ng

m¹i vài Hoa Kì. NÌu çc c«ng ty Hoa Kì ph¸t hiÍn rºng viÍc tiÌp cÃn thÒ trÝng Trung QuÛc nh hêa

hÈn kh«ng ®ác thëc hiÍn nhanh chÖng nh mong chÝ, kÌt qu¶ cÖ thÊ lµ mÜt së kÌt háp kh«ng Ùn ®Ònh

giéa t¨ng trÞng xuÂt khÀu chÃm ch¹p cãa Hoa Kì, th¾ng d th¬ng m¹i song ph¬ng kh«ng bÉn véng

vÉ chÑnh trÒ cãa Trung QuÛc vµ mêc ®Ü tranh chÂp th¬ng m¹i cao h¬n.

Hoa Kì vµ çc thµnh viªn WTO kh¸c ®ang ®Öng mÜt vai trÓ then chÛt trong viÍc cÛ g½ng tr¸nh mÜt viËn

c¶nh nh vÃy bºng çch hÚ trá Trung QuÛc thëc hiÍn çc nghÐa væ WTO cãa h×. VÑ dæ, TÙng l·nh së cãa

chång ta Þ Tháng H¶i ®· lµm viÍc vài HÜi ®Øng Kinh doanh Hoa Kì-Trung QuÛc ®Ê x©y dëng mÜt

23

ch¬ng trÎnh hÜi nghÒ truyÉn hÎnh tç xa trong ®Ö çc chuyªn gia vÉ luÃt th¬ng m¹i cãa Hoa Kì nÖi

chuyÍn vài çc quan chêc Trung QuÛc. T¬ng të, §¹i sê qu¸n cãa chång ta Þ B½c Kinh ®ang háp t¸c vài

trÝng §¹i h×c TÙng háp B½c Kinh vµ mÜt viÍn gi¸o dæc tç xa cãa ®Òa ph¬ng ®Ê t¹o ®iÉu kiÍn ®µo t¹o

trªn m¹ng vÉ WTO cho ngÝi d©n Þ Trung QuÛc. BÜ phÃn Th¬ng væ cãa chång ta ®ang chuÀn bÒ tÙ chêc

mÜt lo¹t çc hÜi th¶o vÉ çc nguyªn t½c cãa WTO dµnh cho quan chêc ®Òa ph¬ng. Liªn minh ch©u ¢u ®·

chi kho¶ng 23 triÍu ®«-la ®Ê huÂn luyÍn çc quan chêc Trung QuÛc giåp h× nhanh chÖng n½m ®ác çc

quy t½c vµ kh¸i niÍm cãa WTO nh b¶o hÜ quyÉn sÞ héu trÑ tuÍ.

M¾c dâ Trung QuÛc ®ang ph¶i chÒu ¸p lëc ®Ói tu©n thã çc luÃt lÍ quÛc tÌ vµ thëc hiÍn ®¿y ®ã çc cam

kÌt WTO, nhng ®iÉu quan tr×ng c¿n ghi nhà lµ çc tranh chÂp th¬ng m¹i kh«ng ph¶i lµ vÂn ®É mÜt

chiÉu. Trung QuÛc cäng sÆ sè dæng c¬ chÌ cãa WTO ®Ê gi¶i quyÌt çc khiÌu n¹i vÉ th¬ng m¹i ®Ûi vài

çc thµnh viªn WTO kh¸c.

BÂt chÂp nhéng th¸ch thêc ®Ûi vài Trung QuÛc trong t¬ng lai, ®iÉu rÕ rµng lµ viÍc gia nhÃp WTO lµ së

lëa ch×n ®ång ®½n cãa Trung QuÛc vµ cÖ lái cho hÍ thÛng kinh tÌ thÌ giài. T çch thµnh viªn WTO sÆ

g½n ch¾t Trung QuÛc vài kinh tÌ toµn c¿u, t¹o ra thªm viÍc lµm vµ c¬ hÜi ®¿u t vµ Ùn ®Ònh h¬n vÉ x· hÜi

khi thÊ chÌ ph¸p quyÉn ngµy cµng ¨n s©u vµo c«ng viÍc ®iÉu chÏnh çc giao dÒch kinh tÌ Þ Trung QuÛc.

Hoa Kì sÆ cÖ lái tç çc c¬ hÜi xuÂt khÀu làn h¬n t¹i Trung QuÛc, t¹o thªm viÍc lµm Þ trong nàc vµ cÖ

thªm nhiÉu lëa ch×n ®¿u t Þ nàc ngoµi. Khi quan hÍ th¬ng m¹i vµ kinh doanh giéa hai nàc ph¸t

triÊn, çc mÛi liªn hÍ trëc tiÌp giéa c«ng d©n Trung QuÛc vµ Hoa Kì, çc trao ®Ùi vÉ quan ®iÊm, ï tÞng

vµ chuyÊn giao c«ng nghÍ cäng t¨ng lªn. T tÞng phæ thuÜc lÁn nhau theo tinh th¿n cãa WTO sÆ giåp

thåc ®Ày h¬n néa së nhÃn thêc vÉ mæc ®Ñch chung khi Trung QuÛc vµ Hoa Kì háp t¸c vài nhau ch¾t chÆ

h¬n vÉ mÜt lo¹t çc vÂn ®É liªn quan ®Ìn Ùn ®Ònh kinh tÌ, an ninh vµ thÒnh váng trªn toµn c¿u.


http:/ /usinfo.state.gov/journals/ i tes/0102/i jee/zumwalt.htm (TiÕng Anh)


24

Doha v¯ xa h¬n n÷a: Vai trß cña Quèc héi

trong vßng ®¯m ph¸n th¬ng m¹i míi

Thîng NghÛ sÙ Max Baucus, ñy ban Tµi chÚnh Thîng viÖn

Håi nghÛ WTO t¹i Doha, Qatar, vµo th¸ng 11 ®· ®em l¹i çc c¬ håi cho viÖc mç cõa thÛ træng, ®Æc

biÖt lµ vÒ n«ng nghiÖp vµ dÛch vó, cñng nh thòc ®Èy tiÕn bå vÒ çc móc tiªu m«i træng, Thîng NghÛ

sû Max Baucus, thµnh viªn §¶ng D©n chð, Chð tÛch Uú ban Tµi chÚnh Thîng viÖn, nßi.

MÆc dï vËy, theo «ng Baucus, sø kh«ng rÞ rµng trong Tuyªn bä Doha vÒ n«ng nghiÖp sÏ khß ®¶m b¶o

ch¾c ch¾n måt kÕt qu¶ tät ®Ñp.

Cñng theo «ng, viÖc nhÊt trÚ mç l¹i çc cuåc ®µm ph¸n vÒ luËt chäng b¸n ph¸ gi¸ vµ çc luËt kh¸c

chäng th¬ng m¹i kh«ng lµnh m¹nh, bÛ ®a sä trong thîng viÖn ph¶n ®äi, ®· cho thÊy Quäc håi cÇn

g©y ¶nh hçng lín h¬n trong qu¸ tr×nh çc cuåc ®µm ph¸n th¬ng m¹i.

VÓng ®µm ph¸n th¬ng m¹i mài t¹i HÜi nghÒ BÜ trÞng vµo th¸ng 11 cãa TÙ chêc Th¬ng m¹i ThÌ giài

(WTO) ®· chêng tÔ mÜt bàc tiÌn quan tr×ng cãa hÍ thÛng th¬ng m¹i toµn c¿u. Tràc së bÌ t½c t¹i HÜi

nghÒ BÜ trÞng Þ Seattle, hµng lo¹t çc nhµ bÎnh luÃn ®· biÊu lÜ së quan ng¹i vÉ kh¶ n¨ng tiÌp tæc cãa

qu¸ trÎnh toµn c¿u ho¸ vµ ®¾c biÍt lµ të do th¬ng m¹i. Do vÃy, së nhÂt trÑ ®¹t ®ác t¹i HÜi nghÒ Doha lµ

mÜt kÌ ho¹ch quan tr×ng cho viÍc mÞ rÜng th¬ng m¹i vµ t¹o ra mÜt nÉn kinh tÌ liªn kÌt toµn c¿u.

Tuy nhiªn, nÜi dung cãa kÌ ho¹ch nµy lµ chÏ rºng QuÛc hÜi Hoa Kì c¿n tiÌp tæc ®Öng mÜt vai trÓ tÑch cëc

vµ tiªn phong trong viÍc x©y dëng chÑnh s¸ch th¬ng m¹i cãa Hoa Kì.

ViÍc chÂp nhÃn Trung QuÛc vµ §µi Loan trÞ thµnh thµnh viªn cãa WTO trong qu¸ trÎnh diËn ra HÜi nghÒ

BÜ trÞng Doha ®· cho thÂy rÕ QuÛc hÜi, câng vài TÙng thÛng, cÖ thÊ lµm viÍc hiÍu qu¶ ®Ê ®a ra mÜt

ch¬ng trÎnh lµm viÍc chã ®Üng vÉ th¬ng m¹i. Hoa Kì lµ nàc ®É xàng sàm nhÂt viÍc xem xÇt ®Ê

Trung QuÛc vµ §µi Loan trÞ thµnh thµnh viªn cãa WTO vµ ®· tÑch cëc tÎm kiÌm së ãng hÜ cho hai quÛc

gia nµy c¶ Þ trong nàc vµ ngoµi nàc. ViÍc nµy ®· dÁn tài viÍc bÔ phiÌu ®¿y khÖ kh¨n ®Ê quyÌt ®Ònh cho

Trung QuÛc ®ác hÞng çc quan hÍ th¬ng m¹i bÎnh thÝng vÐnh viËn - mÜt cuÜc bÔ phiÌu, dâ vÁn cÓn

cÖ së tranh c·i, trÞ thµnh c©u chuyÍn giéa hai ®¶ng trong quÛc hÜi.

CuÜc bÔ phiÌu thµnh c«ng ®Ê c«ng nhÃn t çch thµnh viªn WTO cãa Trung QuÛc vµ §µi Loan cÖ ï nghÐa

®¾c biÍt quan tr×ng trong bÛi c¶nh mµ Hoa Kì vµ çc nhµ ®µm ph¸n quÛc tÌ cÖ thÊ ®i ®Ìn thÛng nhÂt vÉ

viÍc ph¸t ®Üng mÜt vÓng ®µm ph¸n th¬ng m¹i mài t¹i Doha. Trç mÜt sÛ ngo¹i lÍ ®¸ng chå ï - nh nàc

Nga - vÓng ®µm ph¸n nµy sÆ trÞ thµnh cuÜc ®µm ph¸n th¬ng m¹i rÜng nhÂt tç tràc tài nay.

B×nh luËn

25

Çc vÊn ®Ò ®¯m ph¸n tÝch cùc

Ch¬ng trÎnh cãa çc cuÜc ®µm ph¸n nµy bao gØm hµng lo¹t çc vÂn ®É ®µm ph¸n ®¿y hêa hÈn cÖ nhiÉu

kh¶ n¨ng kh«ng chÏ cÖ lái cho Hoa Kì mµ cÓn cho çc nàc kh¸c trªn thÌ giài. §iÊm mÂu chÛt cãa çc

cuÜc ®µm ph¸n nµy lµ viÍc t¨ng kh¶ n¨ng tiÌp cÃn thÒ trÝng trong nhéng ngµnh cÖ truyÉn thÛng ®Öng

cèa ®Ûi vài çc nhµ xuÂt khÀu Mî, nh dÒch væ vµ n«ng nghiÍp.

ViÍc t¨ng kh¶ n¨ng tiÌp cÃn thÒ trÝng trong ngµnh dÒch væ lµ ®¾c biÍt quan tr×ng ®Ûi vài së ph¸t triÊn

cãa Hoa Kì. Trong n¨m 2000, Hoa Kì lµ nàc xuÂt khÀu làn nhÂt (vµ cäng lµ mÜt trong nhéng nàc nhÃp

khÀu làn nhÂt) vÉ dÒch væ. M¾c dâ vÃy vÁn cÓn nhiÉu thÒ trÝng quan tr×ng vÁn ®Öng cèa, ®¬n thu¿n chÏ

vÎ lï do b¶o hÜ. NÌu cÖ mÜt s©n ch¬i bÎnh ®»ng ®ác hÎnh thµnh, thÎ çc nhµ ®µm ph¸n Hoa Kì ph¶i cÛ

g½ng ®Ê mÞ cèa çc thÒ trÝng nµy cäng nh çc thÒ trÝng trong çc ngµnh quan tr×ng kh¸c.

MÜt th½ng lái quan tr×ng kh¸c cãa Hoa Kì lµ çc vÂn ®É m«i trÝng sÆ ®Öng mÜt vai trÓ quan tr×ng trong

çc cuÜc ®µm ph¸n s½p tài. ViÍc gia t¨ng sè dæng çc hµng ho¸ kh«ng cÖ h¹i cho m«i trÝng, gi¶m trá

cÂp cho xuÂt khÀu ç g©y ¶nh hÞng xÂu ®Ìn th¬ng m¹i vµ viÍc WTO t¸i cam kÌt thåc ®Ày ph¸t triÊn

bÉn véng lµ nhéng bÙ sung quan tr×ng vµo ch¬ng trÎnh ®µm ph¸n ch½c ch½n sÆ nhÃn ®ác së ãng hÜ

tÑch cëc cãa c¶ QuÛc hÜi vµ nh©n d©n Hoa Kì. Nhng cam kÌt tÎm hiÊu mÛi liªn hÍ giéa çc Tho¶ àc M«i

trÝng §a ph¬ng (MEAs) vµ th¬ng m¹i vµ çc hiÍp ®Ònh th¬ng cho thÂy mÜt bàc tiÌn quan tr×ng

cãa WTO vµo thÌ kí 21. Hµng lo¹t væ gi¶i quyÌt tranh chÂp ®· chêng tÔ çc m©u thuÁn tiÉm tµng giéa

cam kÌt cãa çc nàc theo MEAs vµ WTO. ThÃt vÃy, ®©y lµ mÛi quan t©m ®¾c biÍt cãa Hoa Kì, n¬i mµ së

nhÃn thêc rºng WTO ®ang x©m ph¹m çc tiªu chuÀn vÉ m«i trÝng trong nàc ngµy cµng t¨ng lªn rÕ rÍt

trong nhéng n¨m qua.

Trong khi viÍc lµm cãa WTO kh«ng ®¶m b¶o sÆ dÁn tài çc çc cuÜc ®µm ph¸n cæ thÊ, thÎ viÍc ghi nhÃn

mÛi quan hÍ giéa th¬ng m¹i vµ m«i trÝng lµ ®iÉu kh«ng thÊ chÛi c·i. Trong thëc tÌ, bÂt kì mÜt hiÍp

®Ònh th¬ng m¹i nµo mµ kh«ng c«ng nhÃn mÜt çch rÕ rµng mÛi liªn hÍ quan tr×ng nµy thÎ sÆ rÂt khÖ

®ác QuÛc hÜi th«ng qua. Ngµy nay, WTO vµ çc nàc thµnh viªn c¿n ph¶i cÖ mÜt bàc tiÌn quan tr×ng

tiÌp theo vµ ph¶i b½t ®¿u xem xÇt vai trÓ cãa çc quyÉn lao ®Üng trong të do ho¸ th¬ng m¹i - mÜt bàc

®i c¨n b¶n kh¸c trong viÍc x©y dëng ch¬ng trÎnh ®µm ph¸n cho thÌ kí 21.

N«ng nghiÍp tÂt nhiªn vÁn lµ mÜt trong nhéng vÂn ®É th¬ng m¹i ®ác tranh c·i nhiÉu nhÂt, c¶ Þ Hoa

Kì vµ trªn thÌ giài. Tinh th¿n nÜi dung ®µm ph¸n trong Tuyªn bÛ BÜ trÞng rÂt cÖ triÊn v×ng vµ çc nhµ

®µm ph¸n Hoa Kì ®¸ng ®ác ngái khen vÎ ®· cÛ g½ng ®¶m b¶o rºng vÂn ®É trá cÂp xuÂt khÀu vÁn tiÌp

tæc ®ác ®a vµo ch¬ng trÎnh hÜi nghÒ.

Tuy vÃy, chi tiÌt cãa cuÜc ®µm ph¸n thëc tÌ vÁn cÓn cha rÕ rµng vµ hiÍn cÖ së quan ng¹i rºng kÌt qu¶

®µm ph¸n cuÛi câng cÖ thÊ kh«ng gi¶i quyÌt thÑch ®¸ng çc vÂn ®É nªu ra trong HÜi nghÒ BÜ trÞng. Cæ

thÊ lµ cÖ së lo l½ng rºng mÜt ch¬ng trÎnh lo¹i bÔ trá cÂp xuÂt khÀu triÍt ®Ê, dâ ®· ®ác kªu g×i trong

Tuyªn bÛ cãa HÜi nghÒ BÜ trÞng, cÖ thÊ bÒ ng¨n trÞ, bºng viÍc dâng ng«n ngé mÃp mÝ trong tuyªn bÛ

nh mÜt chàng ng¹i vÃt. N«ng d©n Hoa Kì ®· bÒ thiÍt h¹i n¾ng nÉ bÞi ¶nh hÞng lÍch l¹c cãa th¬ng

m¹i do trá cÂp xuÂt khÀu n«ng nghiÍp cãa ch©u ¢u trong suÛt thÃp kí qua vµ viÍc x©y dëng mÜt kÌ

26

ho¹ch lo¹i bÔ nÖ lµ rÂt c¿n thiÌt. ThÃt vÃy, çc trá cÂp xuÂt khÀu nµy thÑch háp vài hÍ thÛng th¬ng m¹i

cãa thÌ kí 19 h¬n lµ vài hÍ thÛng th¬ng m¹i të do hiÍn nay.

Çc vÊn ®Ò h¹n chÕ

Ngoµi çc mæc tiªu ®µm ph¸n tÑch cëc nÖi trªn, cÓn cÖ mÜt sÛ ®iÊm rÂt ®¸ng lo ng¹i trong ch¬ng trÎnh

®µm ph¸n - çc yÌu tÛ nµy ®e do¹ lµm gi¶m ®i së ãng hÜ cãa mÜt sÛ nghÒ sÐ QuÛc hÜi vµ mÜt sÛ làn ngÝi

d©n Hoa Kì ®Ûi vài viÍc thëc hiÍn vÓng ®µm ph¸n mài.

§¸ng chå ï nhÂt trong çc ®iÊm h¹n chÌ nµy lµ viÍc ®a luÃt th¬ng m¹i Hoa Kì, ®¾c biÍt lµ luÃt thuÌ

chÛng b¸n ph¸ gi¸ vµ chÛng h¹ gi¸ do cÖ trá cÂp, vµo ch¬ng trÎnh ®µm ph¸n. LuÃt thuÌ chÛng b¸n ph¸

gi¸ vµ luÃt chÛng h¹ gi¸ do cÖ trá cÂp lµ mÜt ph¿n cãa hÍ thÛng th¬ng m¹i quÛc tÌ tç n¨m 1948 vµ ®·

®ác ®µm ph¸n trªn ph¹m vi quÛc tÌ trong thÝi gian diËn ra Vong ®µm ph¸n Urugoay. Sau VÓng Uru-

goay, Hoa Kì ®· sèa ®Ùi çc luÃt th¬ng m¹i hiÍn hµnh cãa mÎnh cho phâ háp vài hÍ thÛng th¬ng m¹i

quÛc tÌ mài ®ác hÎnh thµnh.

Ngoµi ra, nhéng lÍch l¹c trong th¬ng m¹i lµ ®Ûi táng ®iÉu chÏnh cãa çc luÃt nµy ®ang tiÌp tæc g©y r½c

rÛi cho nÉn kinh tÌ Hoa Kì. Çc ngµnh c«ng nghiÍp tç c«ng nghiÍp thÇp ®Ìn c«ng nghiÍp b¸n dÁn, tài

hµng lo¹t çc ngµnh trong n«ng nghiÍp ®· bÒ tÙn h¹i rÂt nhiÉu do hµng xuÂt khÀu h¹ gi¸ vµ ®ác trá cÂp

cãa nhiÉu nàc, mÜt vÂn ®Ê trÞ nªn nghiªm tr×ng h¬n trong thÝi kì khãng ho¶ng kinh tÌ, khi mµ çc

ngµnh c«ng nghiÍp Hoa Kì dË bÒ tÙn th¬ng nhÂt. Çc luÃt th¬ng m¹i hiÍn hµnh lµ c«ng cæ héu hiÍu

duy nhÂt trong viÍc gi¶i quyÌt vÂn ®É th¬ng m¹i kh«ng lµnh m¹nh.

VÂn ®É nµy trÞ nªn nghiªm tr×ng ®Ìn mêc hai ph¿n ba sÛ Tháng NghÒ sî ®· kï th kiÌn nghÒ gèi §¹i

diÍn Th¬ng m¹i Hoa Kì Robert Zoellick yªu c¿u cæ thÊ lµ kh«ng ®a çc luÃt th¬ng m¹i cãa chång ta

ra bµn b¹c t¹i vÓng ®µm ph¸n mài. Tuy nhiªn, bÂt chÂp së hÛi thåc nµy, çc luÃt thuÌ chÛng b¸n ph¸ gi¸

vµ chÛng h¹ gi¸ do cÖ trá cÂp sÆ ®ác ®a ra xem xÇt, dÁn tài kh¶ n¨ng lµ çc luÃt nµy sÆ c¿n ph¶i ®ác

sèa ®Ùi làn thªm mÜt l¿n néa.

Sù gi¸m s¸t cña Quèc héi

Së thÂt b¹i cãa çc nhµ ®µm ph¸n Hoa Kì trong viÍc ®a vÂn ®É nµy ra ngoµi lÉ ch¬ng trÎnh ®µm ph¸n

®· chÏ ra rºng QuÛc hÜi Hoa Kì c¿n tiÌp tæc ®Öng vai trÓ tÑch cëc trong viÍc x©y dëng chÑnh s¸ch th¬ng

m¹i cãa Hoa Kì. M¾c dâ thëc tÌ thÝng bÒ bÔ qua, nhng HiÌn ph¸p Hoa Kì trao cho QuÛc hÜi, chê

kh«ng ph¶i TÙng thÛng ho¾c chÑnh phã, quyÉn ®iÉu chÏnh th¬ng m¹i. ChÑnh phã cÖ thÊ tiÌn hµnh viÍc

®µm ph¸n cæ thÊ, nhng tr¸ch nhiÍm ®¶m b¶o rºng çc hiÍp ®Ònh th¬ng m¹i ph¶n ¸nh çc yªu c¿u

chung cãa ngÝi d©n Hoa Kì l¹i hoµn toµn nºm trong tay QuÛc hÜi. NÌu çc cuÜc ®µm ph¸n cÖ tiÌn triÊn,

QuÛc hÜi c¿n ph¶i ®ác ®¶m b¶o rºng çc mÛi quan t©m cãa mÎnh ph¶i ®ác thÊ hiÍn trong ch¬ng trÎnh

nghÒ së cãa Hoa Kì, ®¾c biÍt lµ khi x¶y ra çc vÂn ®É g©y tranh c·i.

Câng vài viÍc ®µm ph¸n sèa l¹i çc luÃt th¬ng m¹i, cÖ hµng lo¹t çc vÂn ®É ®ác nªu lªn t¹i vÓng ®µm

27

ph¸n mài cÖ thÊ cÖ ¶nh hÞng c¨n b¶n ®Ìn luÃt ph¸p vµ quy ®Ònh cãa Hoa Kì. ViÍc x©y dëng chÑnh s¸ch

c¹nh tranh cÖ kh¶ n¨ng sÆ lµm thay ®Ùi c¬ chÌ chÛng ®Üc quyÉn ®· tØn t¹i h¬n mÜt tr¨m n¨m nay. Çc

cuÜc ®µm ph¸n vÉ quyÉn sÞ héu trÑ tuÍ cÖ thÊ lµm suy gi¶m çc b¶o hÜ mµ Hoa Kì ®· cÛ g½ng lµm cho

chång trÞ thµnh mÜt ph¿n kh«ng thÊ thiÌu cãa hÍ thÛng th¬ng m¹i thÌ giài. ThÃm chÑ c¶ çc vÂn ®É rÂt

cÖ nhiÉu kh¶ n¨ng cÖ lái cho Hoa Kì cäng chêa ®ëng kh¶ n¨ng lµm ph¸t sinh nhéng së ®¸nh ®Ùi khÖ cÖ

thÊ chÂp nhÃn ®ác.

Çc vÂn ®É nªu trªn vÁn cÓn lµ çc vÂn ®É qu¸ quan tr×ng c¿n cÖ së gi¶i quyÌt cãa QuÛc hÜi. Thëc tÌ lµ

çc nhµ ®µm ph¸n Hoa Kì bÔ qua viÍc ph¿n làn çc Tháng NghÒ sî Hoa Kì yªu c¿u kh«ng ®a çc luÃt

th¬ng m¹i Hoa Kì ra ®µm ph¸n chêng minh t¿m quan tr×ng cãa viÍc QuÛc hÜi c¿n thiÌt ph¶i tham gia

vµo bÂt kì cuÜc ®µm ph¸n nµo trong t¬ng lai.

ChÑnh phã ®· ®É nghÒ QuÛc hÜi trao cho mÎnh QuyÉn Xåc tiÌn Th¬ng m¹i (TPA, tràc ®©y ®ác g×i lµ

c¬ chÌ phª chuÀn nhanh), ®Ê bÂt kì mÜt tho¶ thuÃn nµo ph¸t sinh tç vÓng ®µm ph¸n mài ®Éu sÆ ®ác bÔ

phiÌu trªn c¬ sÞ "cÖ" ho¾c lµ "kh«ng". Hµng lo¹t çc nhµ bÎnh luÃn, c¶ trong vµ ngoµi chÑnh phã, ®· tranh

luÃn rºng, nÌu kh«ng cÖ thÀm quyÉn nh vÃy, thÎ vÓng ®µm ph¸n mài sÆ bÒ sæp ®Ù tràc khi nÖ b½t ®¿u.

Thëc së, t«i vÁn lu«n cho rºng tÙng thÛng nªn cÖ thÀm quyÉn ®Ö. Nhng ®iÉu c¨n b¶n lµ viÍc trao TPA

c¿n ®ác thëc hiÍn theo c¬ chÌ ®¶m b¶o duy trÎ quyÉn h¹n cãa QuÛc hÜi trong viÍc ®iÉu chÏnh th¬ng

m¹i. VÉ mÜt ph¬ng diÍn nµo ®Ö, ®iÉu nµy cÖ ®Øng nghÐa vài viÍc ®a çc quyÉn lao ®Üng vµ m«i trÝng

vµo bÂt kì hiÍp ®Ònh th¬ng m¹i nµo trong t¬ng lai. Çc vÂn ®É nµy trÞ nªn rÂt cÂp thiÌt vÎ bÂt kì hiÍp

®Ònh th¬ng m¹i nµo cäng ®Éu kh«ng thÊ ®ác së ãng hÜ cãa hai ®¶ng nÌu kh«ng cÖ çc nháng bÜ vÉ

çc vÂn ®É trªn. Tuy nhiªn, quan tr×ng h¬n c¶ lµ viÍc b¶o ®¶m vai trÓ gi¸m s¸t c¬ b¶n cãa QuÛc hÜi.

TÖm l¹i, viÍc tiÌn hµnh vÓng ®µm ph¸n mài sÆ mÞ ra mÜt sÛ c¬ hÜi hêa hÈn ®Ê ph¸t triÊn th¬ng m¹i cãa

Hoa Kì vµ thåc ®Ày viÍc të do ho¸ hÍ thÛng th¬ng m¹i thÌ giài. Tuy nhiªn, vÂn ®É c¨n b¶n lµ çc cuÜc

®µm ph¸n ®ác tiÌn hµnh trªn c¬ sÞ çc ®iÉu kiÍn kh«ng lµm ¶nh hÞng ®Ìn çc cÂu tråc c¿n thiÌt cho

viÍc duy trÎ së ãng hÜ cãa c«ng chång ®Ûi vài th¬ng m¹i. §iÉu nµy cÖ nghÐa lµ çc luÃt th¬ng m¹i cãa

Hoa Kì c¿n ph¶i ®ác cãng cÛ, kh«ng bÒ lµm suy gi¶m, bÞi bÂt kì cuÜc ®µm ph¸n nµo vµ çc vÂn ®É vÉ

lao ®Üng vµ m«i trÝng c¿n ph¶i ®ác quan t©m xem xÇt. NÌu tÙng thÛng ®ác trao TPA trong n¨m tài,

QuÛc hÜi vµ chÑnh phã c¿n ph¶i câng nhau ®¶m b¶o rºng çc cuÜc ®µm ph¸n ph¶i ph¶n ¸nh çc mÛi

quan t©m cãa ®¹i ®a sÛ cãa ngÝi d©n Hoa Kì bºng viÍc ®¶m b¶o th¬ng m¹i lµ të do vµ c«ng bºng.

_______________________________________________________________

Çc quan ®iÓm trong bµi nµy lµ cða t¸c gi¶ vµ kh«ng ph¶n ¸nh quan

®iÓm hay chÚnh s¸ch cða ChÚnh phð Hoa Kù.


http:/ /usinfo.state.gov/journals/ i tes/0102/i jee/baucus.htm (TiÕng Anh)


28

Nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ HéI NGHÞ Bé TR¦ëNG §¤HA Jeffrey J. Schott, Chuyªn gia Cao cÊp, ViÖn Kinh tÕ Quäc tÕ

HÜi nghÒ n¨m 2001 cãa WTO t¹i Doha, Qatar, ®· thµnh c«ng trong çc lÐnh vëc mµ hÜi nghÒ Seattle n¨m 1999 ®· thÂt b¹i vÎ hµng lo¹t çc lï do, bao gØm c¶ viÍc c¶i thiÍn quan hÍ Hoa Kì - ch©u ¢ u vµ viÍc tÙ chêc hÜi nghÒ tÛt h¬n, «ng Jeffrey J. Schott, Chuyªn gia Cao cÂp cãa ViÍn Kinh tÌ QuÛc tÌ Þ Washington nÖi.

ThÂt b¹i t¹i Doha cÖ thÊ dÁn ®Ìn çc nghi ho¾c nghiªm tr×ng vÉ triÊn v×ng cãa nÉn kinh tÌ toµn c¿u cäng nh viÍc háp t¸c quÛc tÌ trong cuÜc chiÌn chÛng chã nghÐa khãng bÛ, «ng nÖi.

Theo «ng, quan tr×ng lµ çc cuÜc ®µm ph¸n t¹i Doha sÆ ®ác tiÌn hµnh theo kiÊu mÜt "cam kÌt duy nhÂt" - nghÐa lµ sÆ kh«ng cÖ mÜt hiÍp ®Ònh th¬ng m¹i nµo kh«ng ®ác nhÂt trÑ vÉ m×i vÂn ®É.

§Ê tÃn dæng çc hiÍp ®Ònh th¬ng m¹i ®· ®¹t ®ác, çc nàc ®ang ph¸t triÊn c¿n ph¶i cÖ së trá giåp trong viÍc x©y dëng n¨ng lëc qu¶n lï kinh tÌ vµ c¬ sÞ h¹ t¿ng, «ng nÖi.

Sau ba n¨m chuÀn bÒ vµ n¨m ngµy lµm viÍc c¨ng th»ng vµo th¸ng 11 t¹i Doha, Qatar, çc bÜ trÞng

th¬ng m¹i tç 142 nàc thµnh viªn cãa TÙ chêc Th¬ng m¹i QuÛc tÌ (WTO) ®· hoµn thµnh cuÜc ch¹y

viÍt d· cãa mÎnh bºng viÍc ®Øng ï vát qua v¹ch xuÂt ph¸t ®Ê b½t ®¿u cho çc cuÜc ®µm ph¸n th¬ng

m¹i ®a ph¬ng mài. HÜi nghÒ Doha ®· ®a ra ba v¨n b¶n chÑnh sau ®©y:

Tuyªn bÛ cãa HÜi nghÒ BÜ trÞng nªu ra çc vÂn ®É ph¶i gi¶i quyÌt vµ çc mæc tiªu ®µm ph¸n cho

çc cuÜc ®µm ph¸n th¬ng m¹i mài, cäng nh çc hàng dÁn c«ng viÍc cho çc uí ban vµ çc nhÖm

lµm viÍc cãa WTO.

Tuyªn bÛ vÉ HiÍp ®Ònh vÉ QuyÉn SÞ héu TrÑ tuÍ liªn quan ®Ìn ®¿u t (TRIPS) vµ Sêc khoÅ CÜng

®Øng x¸c nhÃn çc quy ®Ònh hiÍn hµnh cãa WTO sÆ cho phÇp çc nàc cÖ së quyÌt ®Ònh linh ho¹t ®Ê

gi¶i quyÌt çc vÂn ®É vÉ sêc khoÅ cÜng ®Øng nÖi chung vµ cung cÂp thuÛc men nÖi riªng.

QuyÌt ®Ònh gi¶i quyÌt çc vÂn ®É n¶y sinh tç viÍc thëc hiÍn çc tho¶ thuÃn th¬ng m¹i cãa VÓng

§µm ph¸n Urugoay n¨m 1994.

Ngoµi ra HÜi nghÒ BÜ trÞng Doha ®· chÑnh thêc phª chuÀn ®¬n xin gia nhÃp WTO cãa Trung QuÛc vµ

§µi Loan, hai nàc ®· câng trÞ thµnh thµnh viªn cãa WTO vµo giéa th¸ng 12 n¨m 2001.

Bµi viÌt nµy sÆ ph©n tÑch lï do t¹i sao hÜi nghÒ Doha l¹i diËn ra tÛt ®Èp h¬n so vài hÜi nghÒ Seattle vµ sau

®Ö ®a ra nhéng nhÃn xÇt tÙng quan vÉ nhiÍm væ cãa hÜi nghÒ Doha vµ ¶nh hÞng cãa nÖ ®Ûi vài çc

cuÜc ®µm ph¸n mài.

29

V× sao Doha kh«ng gièng víi Seattle

CÖ mÜt vµi lï do khiÌn hÜi nghÒ Doha kh«ng ph¶i chÒu chung sÛ phÃn vài HÜi nghÒ BÜ trÞng tràc t¹i

Seattle.

§¿u tiªn, ®Ö lµ çc ®Ûi t¸c th¬ng m¹i làn nhÂt thÌ giài - lµ Hoa Kì vµ CÜng ®Øng Ch©u ¢u (EU) - ®· háp

t¸c ch¾t chÆ vài nhau h¬n vµ câng mong muÛn cÖ çc nháng bÜ vÉ nhéng vÂn ®É then chÛt mµ çc nàc

®ang ph¸t triÊn u tiªn quan t©m. §¹i diÍn Th¬ng m¹i Hoa Kì, «ng Robert Zoellick vµ Uí viªn Phæ

tr¸ch Th¬ng m¹i cãa Liªn minh Ch©u ¢u, «ng Pascal Lamy, ®Éu hiÊu rºng kh«ng bªn nµo cÖ thÊ ®¾t

®ác mæc tiªu cãa mÎnh nÌu h× kh«ng câng lµm viÍc vÎ mæc ®Ñch chung.

Quan hÍ háp t¸c giéa Hoa Kì - ch©u ¢u b½t ®¿u tç ®¿u n¨m 2001 bºng viÍc gi¶i quyÌt tranh chÂp l©u dµi

giéa çc bªn vÉ chuÛi vµ tho¶ thuÃn ng¿m tr¸nh viÍc tr¶ ®äa vÉ çc vÂn ®É nh trá cÂp xuÂt khÀu cho

C«ng ty Th¬ng m¹i QuÛc tÌ Hoa Kì. Çc ho¹t ®Üng nµy ®· chêng tÔ rºng viÍc xè lï çc khÖ kh¨n

th¬ng m¹i cÖ thÊ ®ác gi¶i quyÌt trªn c¬ s¬ thëc tÌ, kh«ng gay g½t vµ kh«ng theo kiÊu "®ác ¨n c¶"

trong çc tranh chÂp th¬ng m¹i. H× cäng x©y dëng mÜt tiÉn lÍ véng ch½c cho çc c«ng viÍc chung vÉ

ch¬ng trÎnh nghÒ së t¹i Doha. Çc bªn nhÃn ®Éu nhÃn ra rºng, m¾c dâ cÖ së kh¸c nhau trong nhÃn thêc

vÉ çc vÂn ®É mÂu chÛt nh n«ng nhiÍp vµ m«i trÝng, nhng kh«ng bªn nµo cÖ thÊ ®¹t ®ác çc mæc

tiªu toµn diÍn cãa mÎnh t¹i çc cuÜc ®µm ph¸n cãa WTO nÌu kh«ng cÖ së nháng bÜ cãa phÑa bªn kia.

T¹i Doha, Liªn minh ch©u ¢u ®· chÂp thuÃn ®É nghÒ cãa Hoa Kì vµ çc nàc kh¸c trong viÍc gi¶m ®¸ng

kÊ vµ cuÛi câng lo¹i bÔ trá cÂp xuÂt khÀu n«ng s¶n. VÉ ph¿n mÎnh, çc nhµ ®µm ph¸n Hoa Kì khuyÌn

khÑch çc nàc kh¸c ãng hÜ ®É nghÒ cãa ch©u ¢u tÙ chêc çc cuÜc ®µm ph¸n mài vÉ m«i trÝng, vÉ ®¿u

t vµ chÑnh s¸ch c¹nh tranh (bÒ ho·n l¹i ®Ìn HÜi nghÒ BÜ trÞng l¿n sau vµo n¨m 2003). NÌu kh«ng cÖ

nhéng së nháng bÜ nµy thÎ çc cÝng quÛc th¬ng m¹i khÖ lÓng mµ chÂp thuÃn Tuyªn bÛ Doha.

Thê hai, HÜi nghÒ BÜ trÞng Doha ®· ®ác chuÀn bÒ vµ tÙ chêc tÛt h¬n so vài HÜi nghÒ Seattle. Çc cuÜc

hÜi ï tham vÂn rÜng r·i ®· thu håt së tham gia cãa çc nàc thµnh viªn suÛt trong mÜt n¨m. Çc nàc

®ang ph¸t triÊn tham gia mÜt çch tÑch cëc th«ng qua çc cuÜc h×p riªng nam - nam, b½c - nam cãa mÎnh

(nh cãa çc nàc xuÂt khÀu n«ng s¶n trong NhÖm Cairns), çc cuÜc h×p bÜ trÞng kh«ng chÑnh thêc

trong çc th¸ng tràc khi b½t ®¿u HÜi nghÒ Doha vµ çc cuÜc hÜi ï ®«i bªn thÝng xuyªn giéa Hoa Kì vµ

Liªn minh ch©u ¢u. Çc cuÜc h×p tham vÂn nµy ®ác tÙ chêc lµ nhÝ së cÛ g½ng vµ chÏ ®¹o cãa TÙng

Gi¸m ®Ûc WTO, «ng Mike Moore vµ Chã tÒch HÜi ®Øng WTO «ng Stuart Harbinson, ngÝi trëc tiÌp chÏ

®¹o c«ng viÍc chuÀn bÒ cãa WTO cho HÜi nghÒ Doha.

Vµo n¨m 1999, çc cuÜc ®µm ph¸n WTO ®· thÂt b¹i trong viÍc xÖa ®i së kh¸c biÍt giéa çc ®oµn ®¹i biÊu

vµ ®· chuÀn bÒ çc tµi liÍu kh«ng cÖ gi¸ trÒ vµ kh«ng cÖ kh¶ n¨ng thëc thi cho HÜi nghÒ BÜ trÞng. N¨m

2001, qu¸ trÎnh chuÀn bÒ cãa WTO ®· ®¹t ®ác kÌt qu¶ tÛt h¬n. Hai «ng Moore vµ Harbinson ®· chuÀn bÒ

çc dë th¶o tuyªn bÛ ®ác xem lµ c©n bºng vµ kh¸ch quan vµ nhÝ ®Ö gi¶i quyÌt ph¿n làn çc tranh c·i vÉ

tçng mæc trong ch¬ng trÎnh. Khi kh«ng ®¹t ®ác tho¶ thuÃn giéa çc nhµ ngo¹i giao t¹i Geneva, h× ®a

ra nhéng ph¬ng ¸n lëa ch×n cho mÜt sÛ láng h¹n chÌ çc vÂn ®É nh¹y c¶m vÉ chÑnh trÒ ®Ê çc bÜ

trÞng cÖ thÊ thÛng nhÂt vÉ mÜt sÛ nháng bÜ cho phÇp tçng ngÝi cÖ thÊ mang "thµnh tÑch" vÉ cho

30

nhéng ngÝi ãng hÜ h×. Theo quan ®iÊm ®Ö, nháng bÜ tràc ®©y cãa Hoa Kì t¹i hÜi nghÒ Doha vÉ çc

vÂn ®É nh¹y c¶m nh chÛng b¸n ph¸ gi¸ vµ tuyªn bÛ vÉ TRIPS vµ Sêc khoÅ CÜng ®Øng, cäng nh së

nháng bÜ cãa EU vÉ n«ng nghiÍp ®· chêng tÔ ï nghÐa v« gi¸ trong viÍc ®¶m b¶o mÜt kÌt qu¶ lµm c©n

bºng quyÉn lái cãa çc nàc ph¸t triÊn vµ çc nàc ®ang ph¸t triÊn.

Thê ba, çc tÙn thÂt cãa viÍc thÂt b¹i t¹i hÜi nghÒ Doha sÆ làn h¬n nhiÉu so vài hÜi nghÒ Seattle. Trong khi

Hoa Kì, ch©u ¢u vµ NhÃt B¶n ®ang chÎm s©u trong suy tho¸i kinh tÌ, së thÂt b¹i trong viÍc ph¸t ®Üng çc

cuÜc ®µm ph¸n th¬ng m¹i mài cÖ thÊ b¸o hiÍu rºng çc nàc khÖ cÖ kh¶ n¨ng chÛng l¹i çc ®Ói hÔi b¶o

hÜ do çc vÃn ®Üng hµnh lang Þ trong nàc, g©y ph¶n êng xÂu trªn çc thÒ trÝng tµi chÑnh. H¬n néa, tç

kinh nghiÍm Þ Seattle, mÜt thÂt b¹i néa cÖ thÊ dÁn tài së nghi ngÝ vÉ tÑnh hiÍu qu¶ cãa thiÌt chÌ th¬ng

m¹i mài vµ vÉ viÍc çc quÛc gia th¬ng m¹i làn muÛn sè dæng WTO, chê kh«ng ph¶i çc hiÍp ®Ònh song

ph¬ng vµ ®a ph¬ng mài, ®Ê ®¹t ®ác çc mæc tiªu th¬ng m¹i cãa h×. Th¬ng m¹i kh«ng giÛng nh

m«n bÖng chµy; thÝng thÎ chÏ cÖ hai cå ®¸nh vµ b¹n sÆ bÒ lo¹i khÔi cuÜc ch¬i.

CuÛi câng vµ cÖ lÆ quan tr×ng nhÂt lµ thÂt b¹i cãa hÜi nghÒ Doha cÖ thÊ cÖ ¶nh hÞng xÂu ®Ìn liªn minh

quÛc tÌ cãa çc nàc T©y ¢u vµ çc nàc HØi gi¸o câng nhau chÛng l¹i m¹ng lài khãng bÛ toµn c¿u. Çc

së kiÍn bi th¶m ngµy 11 th¸ng 9 n¨m 2001 ®· lµm cho çc nàc tràc ®©y cÖ quan ®iÊm kh¸c nhau vÉ

chÑnh s¸ch th¬ng m¹i vµ ®Ûi ngo¹i ®ang xÑch l¹i g¿n nhau. Thëc tÌ lµ, çc nàc tràc ®©y miËn cßng

nhÂt trong viÍc tham gia vµo çc cuÜc ®µm ph¸n mài cãa WTO ®· trÞ thµnh çc ®Øng minh quan tr×ng

trong cuÜc chiÌn chÛng khãng bÛ vµ ®· nhÃn ®ác së trá giåp ®¸ng kÊ vÉ kinh tÌ tç çc nàc c«ng

nghiÍp ph¸t triÊn do viÍc ghi nhÃn ra së ®Öng gÖp cãa çc nàc nµy. ThÂt b¹i t¹i hÜi nghÒ Doha cÖ thÊ

lµm n¶y sinh së nghi ngÝ vÉ sêc m¹nh thëc së cãa liªn minh mài nµy.

NhiÖm vô cña héi nghÞ Doha: NhËn xÐt chung

§¿u tiªn, Tuyªn bÛ BÜ trÞng Doha lµ mÜt tho¶ thuÃn ®Ê ®µm ph¸n. Ngo¹i trç mÜt sÛ Ñt quyÌt ®Ònh thëc

thi, Tuyªn bÛ chÏ nªu lªn çc mæc tiªu ®µm ph¸n; Tuyªn bÛ kh«ng yªu c¿u lµ çc mæc tiªu ®Ö ph¶i ®¹t

®ác, toµn bÜ hay mÜt ph¿n, trong çc tho¶ thuÃn cuÛi câng. MÚi nàc tham gia sÆ quyÌt ®Ònh nghÐa væ

tÛi ®a cãa mÎnh trong tçng lÐnh vëc vµ nghÐa væ tÛi thiÊu cãa çc nàc kh¸c ®ác cho lµ ®ã ®Ê t¹o ra mÜt

lo¹t çc cam kÌt cÖ tÑnh chÂt t¬ng hÚ.

Thê hai, tuyªn bÛ x©y dëng mÜt ch¬ng trÎnh tÙng quan bao gØm çc cuÜc ®µm ph¸n ®ang diËn ra vÉ

n«ng nghiÍp vµ dÒch væ, c¶ vÉ ThÔa thuÃn chung vÉ ThuÌ quan vµ MÃu dÒch (GATT)/çc chã ®É cãa

WTO, çc vÂn ®É mài nh ®¿u t, chÑnh s¸ch c¹nh tranh vµ m«i trÝng vµ mÜt sÛ h¹n chÌ çc vÂn ®É vÉ

thiÌt chÌ (chã yÌu lµ c¶i tÙ l¹i c¬ chÌ gi¶i quyÌt tranh chÂp). Tuyªn bÛ ®É ra mÜt qu¸ trÎnh gØm hai giai

®o¹n, trong ®Ö çc cuÜc ®µm ph¸n mài vÉ çi g×i lµ çc vÂn ®É Singapo nh chÑnh s¸ch ®¿u t vµ c¹nh

tranh sÆ kh«ng b½t ®¿u ®Ìn tÃn HÜi nghÒ BÜ trÞng WTO l¿n sau, cÖ thÊ vµo mâa thu n¨m 2003, trªn c¬

sÞ çc ph¬ng thêc sÆ tho¶ thuÃn vµo thÝi ®iÊm ®Ö. Çc nàc ®ang ph¸t triÊn, vÛn rÂt miËn cßng trong

viÍc ®a çc vÂn ®É mài nµy vµo trong ch¬ng trÎnh cãa WTO, muÛn ®¶m b¶o rºng tr×ng t©m cãa çc

®µm ph¸n ban ®¿u lµ çc vÂn ®É bµn c·i l©u nay vÉ tiÌp cÃn thÒ trÝng vµ rºng thÂt b¹i trong viÍc ®¹t

®ác tiÌn bÜ vÉ çc vÂn ®É nµy cÖ thÊ ®e d×a çc cuÜc ®µm ph¸n vÉ çc vÂn ®É mài.

31

Ch¬ng trÎnh ®µm ph¸n kh«ng ®ác ®¶m b¶o ch½c ch½n. Tràc ®©y, çc chã ®É kh¸c ®· ®ác bÙ sung

vµo çc cuÜc ®µm ph¸n mµ kh«ng c¿n ®ác nh½c tài trong tuyªn bÛ cãa HÜi nghÒ BÜ trÞng tràc ®Ö vÉ

quyÌt ®Ònh tiÌn hµnh cuÜc ®µm ph¸n (vÑ dæ, hµng gi¶ trong th¬ng m¹i t¹i VÓng ®µm ph¸n Tokyo vµ vÉ

WTO t¹i vÓng ®µm ph¸n Urugoay). Trong çc cuÜc ®µm ph¸n mài, sÆ kh«ng cÖ gÎ ng¹c nhiªn khi HiÍp

®Ònh vÉ Çc BiÍn ph¸p B¶o vÍ l¹i ®ác ®em ra xem xÇt trªn tinh th¿n çc cuÜc th¶o luÃn vÉ §iÉu VI cãa

GATT (chÛng b¸n ph¸ gi¸) vµ çc quy ®Ònh vÉ çn c©n thanh to¸n t¹i §iÉu XVIII cãa GATT. Tuy nhiªn,

çc vÂn ®É kh«ng cÖ trong ch¬ng trÎnh ban ®¿u sÆ rÂt khÖ ®ác bµn trÞ l¹i. Trong Tuyªn bÛ Doha,

"th¬ng m¹i vµ lao ®Üng" lµ vÂn ®É duy nhÂt bÒ lo¹i trç khÔi çc cuÜc ®µm ph¸n.

Thê ba, çc nàc ®Øng ï rºng çc cuÜc ®µm ph¸n cãa hÜi nghÒ Doha sÆ lµ cam kÌt duy nhÂt. ThÃt lµ khÖ

®Ê ®¸nh gi¸ ®ác t¿m quan tr×ng cãa cam kÌt nµy. Vài quy t½c ®Øng thuÃn cãa WTO, yªu c¿u tÂt c¶ -

ho¾c - kh«ng cÖ nghÐa lµ ph¶i cÖ së tiÌn triÊn trªn tÂt c¶ çc lÐnh vëc then chÛt ho¾c kh«ng cÖ gÎ c¶ - vµ tÂt

c¶ çc vÂn ®É mài ®Éu ®ác nªu trong cam kÌt duy nhÂt. Do vÃy cam kÌt duy nhÂt lµ së b¶o ®¶m cho

Liªn minh ch©u ¢u rºng Ên §Ü vµ çc nàc kh¸c sÆ kh«ng c¶n trÞ viÍc b½t ®¿u ®µm ph¸n vÉ ®¿u t vµ

chÑnh s¸ch c¹nh tranh bºng viÍc tç chÛi ®Øng ï vÉ çc ph¬ng thêc ®µm ph¸n. NÌu Ên §Ü hay bÂt kì

mÜt nàc nµo kh¸c cÛ g½ng c¶n trÞ çc cuÜc ®µm ph¸n, thÎ h× sÆ nhÃn ®ác nhéng hµnh ®Üng t¬ng êng

nhºm c¶n trÞ çc cuÜc ®µm ph¸n vÉ nhéng vÂn ®É kh¸c mµ h× dµnh u tiªn. Toµn bÜ cuÜc ®µm ph¸n

WTO sÆ nhanh chÖng ®Ù vß vµ Ên §Ü sÆ bÒ buÜc tÜi vÎ ®· ®¬n ph¬ng ng¨n trÞ viÍc tiÌn hµnh çc cuÜc

®µm ph¸n t¹i Doha.

CuÛi câng, Tuyªn bÛ Doha c«ng nhÃn mÜt thëc tÌ lµ çc tho¶ thuÃn th¬ng m¹i t¹o ra c¬ hÜi nhng

kh«ng b¶o ®¶m viÍc bu«n b¸n. NÌu çc nàc ®ang ph¸t triÊn muÛn cÖ thÊ tÃn dæng çc tho¶ thuÃn mài

®¿y triÊn v×ng nµy thÎ h× sÆ c¿n së giåp ®ß trong viÍc t¨ng cÝng ®iÉu hµnh kinh tÌ vÐ m«, c¬ sÞ h¹ t¿ng

vµ n¨ng lëc qu¶n lï. §a ph¿n çc nÚ lëc b½t buÜc ph¶i thëc hiÍn nµy l¹i nºm ngoµi kh¶ n¨ng cãa WTO.

Tuy nhiªn, çc bÜ trÞng th¬ng m¹i ®· cam kÌt Þ Doha sÆ cÖ nhéng hÚ trá kî thuÃt vµ x©y dëng n¨ng

lëc c¿n thiÌt cho çc nàc ®ang ph¸t triÊn ®Ê h× cÖ thÊ tham gia vµ thu nhÃn lái Ñch ®¿y ®ã tç VÓng ®µm

ph¸n Doha. Së hÚ trá nh vÃy cÖ thÊ lµm cho çc cuÜc ®µm ph¸n WTO mài trÞ thµnh mÜt cuÜc ch¬i câng

cÖ lái cho c¶ çc nàc ph¸t triÊn vµ ®ang ph¸t triÊn.

_______________________________________________________________

Çc quan ®iÓm trong bµi nµy lµ cða t¸c gi¶ vµ kh«ng ph¶n ¸nh quan

®iÓm hay chÚnh s¸ch cða ChÚnh phð Hoa Kù.


http:/ /usinfo.state.gov/journals/ i tes/0102/i jee/schott.htm (TiÕng Anh)


32

Th¬ng m¹i h¯ng ho¸ cña Hoa Kú v¯ to¯n cÇu

Çc níc XuÊt khÈu v¯ NhËp khÈu H¯ng ®Çu trong

Th¬ng m¹i H¯ng hãa ThÕ giíi n¨m 2000 (gi¸ trÞ tÝnh bºng tû ®«-la v¯ tû lÖ phÇn tr¨m)

Níc xuÊt khÈu Gi¸ trÞ Tû lÖ phÇn tr¨m Níc nhËp khÈu Gi¸ trÞ Tû lÖ phÇn tr¨m

Hoa Kì 781.1 12.3 Hoa Kì 1257.6 18.9

§êc 551.5 8.7 §êc 502.8 7.5

NhÃt B¶n 479.2 7.5 NhÃt B¶n 379.5 5.7

Ph¸p 298.1 4.7 V¬ng quÛc Anh 337 5.1

Vu¬ng quÛc Anh 284.1 4.5 Ph¸p 305.4 4.6

Canada 276.6 4.3 Canada 244.8 3.7

Trung QuÛc 249.3 3.9 Italia 236.5 3.5

Italia 237.8 3.7 Trung QuÛc 225.1 3.4

Hµ Lan 212.5 3.3 HØng K«ng 214.2 3.2

HØng K«ng 202.4 3.2 Hµ Lan 198 3

Nguán: TÙ chêc Th¬ng m¹i ThÌ giài, Thäng kª Th¬ng m¹i ThÕ giíi, 2001

Th¬ng m¹i H¯ng ho¸ cña Hoa Kú theo Khu vùc (gi¸ trÞ tÝnh bºng tû ®«-la v¯ tû lÖ phÇn tr¨m)

XuÊt khÈu n¨m 2000 NhËp khÈu n¨m 2000

XuÊt khÈu tíi Gi¸ trÞ Tû lÖ phÇn tr¨m NhËp khÈu tõ Gi¸ trÞ Tû lÖ phÇn tr¨m

ThÌ giài 781.8 100 ThÌ giài 1257.6 100

Ch©u ¸ 214.6 27.4 Ch©u ¸ 469.3 37.3

T©y ¢u 181.4 23.2 T©y ¢u 248.5 19.8

B½c Mî 179.4 22.9 B½c Mî 238.4 19

Mî Latinh 170 21.7 Mî Latinh 216 17.2

Trung §«ng 19.2 2.5 Trung §«ng 40.3 3.2

Ch©u Phi 11 1.4 Ch©u Phi 28.5 2.3

Trung/§«ng ¢u/

Çc nàc Bantic/ CIS 5.9 0.8

Trung/§«ng ¢u/

Çc nàc Bantic/ CIS 16.6 1.3


Con sè v¯ Sù kiÖn

33

Th¬ng m¹i H¯ng ho¸ cña Hoa Kú theo níc (gi¸ trÞ tÝnh bºng tû ®«-la v¯ tû lÖ phÇn tr¨m)

XuÊt khÈu n¨m 2000 NhËp khÈu n¨m 2000

XuÊt khÈu tíi Gi¸ trÞ Tû lÖ phÇn tr¨m NhËp khÈu tõ Gi¸ trÞ Tû lÖ phÇn tr¨m

Canada 178.9 22.9 Canada 238.3 19

Liªn hiÍp Ch©u ¢u 165.2 21.1 Liªn hiÍp Ch©u ¢u 227.2 18.1

Mªhic« 111.3 14.2 NhÃt B¶n 151.3 12

NhÃt B¶n 64.9 8.3 Mªhic« 140.4 11.2

CÜng hÓa TriÉu Tiªn 27.8 3.6 Trung QuÛc 103.3 8.2

5 níc ®øng ®Çu 548.2 70.1 5 níc ®øng ®Çu 860.4 68.4

§µi Loan 24.4 3.1 §µi Loan 41.8 3.3

Singapo 17.8 2.3 CÜng hÓa TriÉu Tiªn 41.6 3.3

Trung QuÛc 16.2 2.1 Malaysia 26.4 2.1

Brazin 15.3 2 Singapo 19.8 1.6

HØng K«ng 14.6 1.9 Vªnªzuªla 19.2 1.5

óc 12.5 1.6 Th¸i Lan 16.9 1.3

Malaysia 10.9 1.4 ArÃp Xªåt 14.8 1.2

Thæy SÐ 10 1.3 Philippin 14.4 1.1

Philippin 8.8 1.1 Brazin 14.3 1.1

Ixraen 7.7 1 Ixraen 13.4 1.1

Th¸i Lan 6.6 0.8 HØng K«ng 11.8 0.9

ArÃp Xªåt 6.2 0.8 Ên §Ü 11 0.9

Vªnªzuªla 5.5 0.7 Nigªria 10.9 0.9

Achentina 4.7 0.6 Thæy SÐ 10.8 0.9

CÜng hÓa §«minic 4.5 0.6 In®«nªxia 10.7 0.9

ThÙ NhÐ Kì 3.7 0.5 Nga 7.9 0.6

C«l«mbia 3.7 0.5 C«l«mbia 7.2 0.6

Ên §Ü 3.7 0.5 óc 6.6 0.5

Chilª 3.5 0.4 Ir½c 6.3 0.5

Ai CÃp 3.3 0.4 Na Uy 5.9 0.5

Nam Phi 3.1 0.4 CÜng hÓa §«minic 4.5 0.4

H«ng®urat 2.6 0.3 Nam Phi 4.3 0.3

C«txta Rica 2.5 0.3 Ang«la 3.7 0.3

In®«nªxia 2.4 0.3 C«txta Rica 3.7 0.3

Liªn hiÍp c¸c TiÊu

V¬ng quÛc ArÃp

ThÛng nhÂt 2.3 0.3 Chilª 3.4

30 níc ®øng ®Çu 744.7 95.3 30 níc ®øng ®Çu 1191.8 94.8

34

Th¬ng m¹i H¯ng ho¸ cña Hoa Kú theo s°n phÈm, khu vùc v¯

®èi t¸c th¬ng m¹i chÝnh n¨m 2000

(gi¸ trÞ tÝnh bºng tû ®«-la)

N«ng s°n Kho¸n s°n H¯ng hãa C«ng nghiÖp DÖt may

XuÊt

khÈu

NhËp

khÈu

XuÊt

khÈu

NhËp

khÈu

XuÊt

khÈu

NhËp

khÈu

XuÊt

khÈu

NhËp

khÈu

B½c Mî 11.46 21.71 7.15 42.68 155.3 156.36 2.85 1.97

Mî Latinh 12.62 17.68 8.38 46.55 141.34 142.45 5.19 2.01

T©y ¢u 11.28 11.78 5.03 17.62 153.64 204.75 1.39 3.28

Trung/§«ng ¢u/

Bantic/CIS 1.1 0.71 0.11 6.02 4.35 9.62 0.05 0.19

Ch©u Phi 2.53 1.12 0.46 23.25 7.28 3.78 0.07 0.17

Trung §«ng 2.57 0.21 0.36 23.97 15.04 15.01 0.14 0.41

Ch©u ¸ 29.01 13.49 6.31 7.52 173.2 437.12 1.27 7.68

Canada 11.38 21.68 7.13 42.68 155.03 156.35 2.84 1.97

Liªn hiÍp Ch©u ¢u (*) 10.02 10.81 4.71 12.68 142.9 190.5 1.32 2.73

Mªhic« 7.61 6.52 6.09 14.64 92.64 113.12 3.78 1.6

NhÃt B¶n 14.74 0.67 2.2 1.04 46.35 145.36 0.28 0.62

Trung QuÛc 2.37 1.5 1.03 1.3 12.56 99.28 0.12 1.89

Hµn QuÛc 3.53 0.38 1.12 0.87 22.55 39.66 0.15 0.95

ThÌ giài 70.87 66.7 27.8 167.61 650.16 969.11 10.95 15.71


http:/ /usinfo.state.gov/journals/ i tes/0102/i jee/tables.htm (TiÕng Anh)


(*) C¸c nàc thµnh viªn EU: ¸o, BÏ, §an M¹ch, Ph¿n Lan, Ph¸p, §êc, Ailen, Italia, Låcxembua, Hµ Lan,

BØ §µo Nha, T©y Ban Nha, Thæy §iÊn, V¬ng quÛc Anh.


35

C¸c ®Þa chØ v¯ trang web quan träng

ChÝnh phñ Hoa Kú

Office of the U.S. Trade Representative 600 17th Street, N.W. Washington, D.C. 20508 U.S.A. Phone: 1-888-473-8787 http://www.ustr.gov/wto/index.shtml U.S. Department of Agriculture Foreign Agricultural Service 1400 Independence Avenue, S.W. Washington, D.C. 20250 U.S.A. Phone: (202) 720-1727 http://www.fas.usda.gov/ U.S. Department of Commerce International Trade Administration 14th Street and Constitution Avenue, N.W. Washington, D.C. 20230 U.S.A. Phone: (202) 482-5767 http://www.ita.doc.gov/

U.S. Department of State 2201 C Street, N.W. Washington, D.C. 20520 U.S.A. Bureau of Economic and Business Affairs Phone: (202) 647-7971 http://www.state.gov/e/eb/ Office of International Information Programs http://usinfo.state.gov/wto/homepage.htm U.S. Environmental Protection Agency Office of Pesticide Programs - Trade Issues 1200 Pennsylvania Avenue N.W. Washington, DC 20460 Phone: (202) 260-2090 http://www.epa.gov/oppfead1/international/trade.html

kh«ng thuéc ChÝnh phñ Hoa Kú

Advisory Centre on WTO Law http://www.acwl.ch/

American Federation of Labor-Congress of Industrial Organizations (AFL-CIO) http://www.aflcio.org/globaleconomy/

Canada -- Department of Foreign Affairs and Internation-al Trade http://www.dfait.gc.ca/tna-nac/WTO-MCD-e.asp

European Union http://europa.eu.int/comm/trade/

Food and Agriculture Organization of the United Nations - Trade in Agriculture, Fisheries and Forestry http://www.fao.org/trade/index.asp?lang+en

International Food Policy Research Institute http://www.ifpri.cgiar.org/

International Agricultural Trade Research Consortium http://iatrcweb.org/

National Association of Manufacturers http://www.nam.org/

Organization for Economic Cooperation and Development http://www.oecd.org/

Public Citizen http://www.citizen.org/trade/wto/index.cfm

U.S. Chamber of Commerce http://www.uschamber.org/international/default.htm

World Trade Organization http://www.wto.org/ Doha Organizing Committee http://www.wtodoha.org/

C¸c nguån th«ng tin

36

Dunkley, Graham. The Free Trade Adventure: The WTO, the Uru-guay Round and Globalism - A Critique. London & New York: Zed Books, 2000.

Esty, Daniel C. "Bridging the Trade-Environment Divide." Journal of Economic Perspectives, vol. 15, no. 3, Summer 2001, pp. 113-130.

Hanrahan, Charles E. Agriculture in WTO Negotiations. CRS Re-port for Congress. Washington, D.C.: Congressional Research Service, December 7, 2001.

Organization for Economic Cooperation and Development. To-wards More Liberal Agricultural Trade. OECD Policy Brief, Novem-ber 2001. http://www.oecd.org/pdf/M00022000/M00022532.pdf

Schott, Jeffrey C. (ed.) The WTO After Seattle. Washington, D.C.: Institute for International Economics, 2000.

United States General Accounting Office. World Trade Organiza-tion: Issues in Dispute Settlement. Report GAO/NSIAD-00-210. Washington, D.C.: GAO, 2000. http://www.gao.gov/

Weinstein, Michael M. and Steve Charnovitz. "The Greening of the WTO." Foreign Affairs, vol. 80, no. 6, November/December 2001, pp. 147-156.

World Bank. Global Economic Prospects and the Developing Countries, 2002: Making Trade Work for the World's Poor. Wash-ington, D.C.: The World Bank, 2001. http://www.worldbank.org/prospects/gep2002/full.htm

World Trade Organization. Ministerial Declaration: Adopted on 14 November 2001. Document WT/MIN(01)/DEC/1. Ministerial Con-ference, Fourth Session, Doha, 9 - 14 November 2001. http://www.wto.org/english/thewto_e/minist_e/min01_e/mindecl_e.htm

Aaronson, Susan Ariel. Taking Trade to the Streets: The Lost History of Public Efforts to Shape Globalization. Ann Arbor, Michigan: The University of Michigan Press, 2001.

Audley, John and Ann M. Florini. Overhauling the WTO: Opportunity at Doha and Beyond. Policy Brief No. 6. Washington, D.C.: Carnegie Endowment for Internation-al Peace, 2001. http://www.ceip.org/files/pdf/pb6-AudleyFlorini.pdf

Bagwell, Kyle and Robert W. Staiger. "The WTO As a Mechanism for Securing Market Access Property Rights: Implications for Global Labor and Environmental Is-sues." Journal of Economic Perspectives, vol. 15, no. 3, Summer 2001, pp. 69-88.

Barfield, Claude E. Free Trade, Sovereignty, Democra-cy: The Future of the World Trade Organization. Wash-ington, D.C.: AEI Press, 2001.

Beginning the Journey: China, the United States, and the WTO. Report of an Independent Task Force Spon-sored by the Council on Foreign Relations. By Robert D. Hormats, Chair. New York: Council on Foreign Rela-tions, Inc., 2001. http://www.cfr.org/Public/pdf/ChinaTF.pdf

Brown, Drusilla, Alan V. Deardorff, and Robert M. Stern. CGE Modeling and Analysis of Multilateral and Regional Negotiating Options. Discussion Paper No. 468. Ann Arbor, Michigan: The University of Michigan School of Public Policy, 2001. http://www.fordschool.umich.edu/rsie/workingpapers/papers451-475/r468.pdf

Cooper, William H. The WTO Doha Ministerial: Results and Agenda for a New Round of Negotiations. CRS Report for Congress. Washington, D.C.: Congressional Research Service, December 4, 2001.

Dollar, David and Aart Kraay. Trade, Growth and Pov-erty. World Bank Policy Research Department Working Paper No. 2615. Washington, D.C.: The World Bank, 2001. http://www.worldbank.org/research/growth/Trade5.htm

T liÖu ®äc thªm vÒ Th¬ng m¹i Quèc tÕ

v¯ Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi

- 32 -

Trung tâm Hoa Kỳ Phòng Thông tin-Văn hóa, Đại sứ quán Hoa Kỳ

Tầng 1, Rose Garden Tower, 170 Ngọc Khánh, Hà Nội

Tel: (04) 3850-5000; Fax: (04) 3850-5048; Email: [email protected] http://vietnam.usembassy.gov

c¸c t triÓn väng kinh tÕ - usembassy.govlÐnh viÍc n«ng nghiÍp. c¸c quÛc gia thÒnh váng...

Documents