cÁch sỬ dỤng thuỐc chỐng ĐÔngvnha.org.vn/upload/hoinghi/hn2015/n015-phan tuan...
TRANSCRIPT
CÁCH SỬ DỤNG THUỐC CHỐNG ĐÔNG
KHÁNG VITAMIN K
ThS. BS. Phan Tuấn Đạt
Bộ môn Tim mạch – Trường ĐHYHN
2
SO SÁNH WARFARIN VÀ SINTROM
T¸c dông
b¾t ®Çu
T¸c dông
kÐo dµi
Thêi gian
b¸n th¶i
Gi¸
Acenocoumarol
(Sintrom) 24-48h 2-4 ngµy 8-9h 5500
Warfarin
36-72h 4-5 ngµy 35-40h 8700
3
LỊCH SỬ WARFARIN
Được sử dụng lần đầu từ những năm
1930 với vai trò là thuốc trừ sâu, thuốc
diệt chuột
4
LỊCH SỬ WARFARIN
Ra đời từ những năm 1960, sau một loạt báo
cáo ở Mỹ về tình trạng chảy máu ở gia súc
ăn cỏ ngọt ba lá lên men có chứa dicoumarol
Thuốc kháng vitamin K hiện đã trở thuốc
dùng cơ bản trong liệu pháp chống đông
Tuy nhiên, nhóm thuốc này cũng là
nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện do
phản ứng bất lợi của thuốc (12,3%).
5
LỊCH SỬ WARFARIN
US president Dwight Eisenhower
(October 14, 1890 – March 28, 1969)
Joseph Stalin
(18 December 1878 - 5 March 1953)
6
QUÁ TRÌNH ĐÔNG MÁU
7
Vitamin K
Tổng hợp các yếu tố đông máu
VII
IX
X
II
CÁC YẾU TỐ ĐÔNG MÁU PHỤ THUỘC VITAMIN K
8
Vitamin K
VII
IX
X
II
CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA WARFARIN
Kháng Vitamin K Ngăn cản
tổng hợp các yếu tố đông máu
Warfarin
Endorsed by
The Anticoagulation Forum
The American Heart Association Council on Atherosclerosis,
Thrombosis, and Vascular Biology
Chỉ định Khoảng INR Mục tiêu
Dự phòng HKTM (phẫu thuật nguy cơ cao) 2.0–3.0 2.5
Điều trị huyết khối tĩnh mạch
Điều trị tắc động mạch phổi
Dự phòng tắc mạch hệ thống
Van tim sinh học nhân tạo
NMCT (dự phòng tắc mạch hệ thống)
Bệnh lý van tim
Rung nhĩ
Van tim nhân tạo cơ học (nguy cơ cao) 2.5–3.5 3.0
Hội chứng antiphospholipid và có tiền sử tắc mạch
NMCT (dự phòng tái NMCT)
Van nhân tạo hai cánh tại vị trí ĐMC 2.0–3.0 2.5
Chỉ định dùng Warfarin
Chống chỉ định dùng Warfarin
Phụ nữ có thai
Nguy cơ chảy máu cao hơn lợi ích lâm sàng mang lại Tình trạng xuất huyết đang tiến triển (VD: xuất huyết
tiêu hoá,…)
Nghiện rượu, ma tuý không kiểm soát được
Rối loạn tâm thần không kiểm soát được
BN suy gan hoặc suy thận nặng
BN không có khả năng theo dõi được xét nghiệm đông máu (PT, INR)
Liều Warfarin trung bình hàng ngày(mg)
Tuổi <50 50–59 60–69 70–79 >80
Gurwitz, et al, 1992 6.4 5.1 4.2 3.6 ND (n=530 patients total study)
James, et al, 1992 6.1 5.3 4.3 3.9 3.5 (n=2,305 patients total study)
Gurwitz JH, et al. Ann Int Med 1992; 116(11): 901-904.
James AH, et al. J Clin Path 1992; 45: 704-706.
Liều Warfarin theo từng nhóm tuổi
Warfarin viên nén
1mg – hồng
2mg – đỏ tía
2.5mg – xanh lá cây
3mg – màu da
4mg – xanh da trời
5mg – hồng đào
6mg – xanh mòng két
7.5mg – vàng
10mg – trắng
Drug for the heart, 8th , 2013
Warfarin: Liều dùng và theo dõi
Khởi đầu với liều 5 mg/ngày, trong 5 ngày. Kiểm tra INR hàng ngày, cho tới khi đạt được khoảng INR mong muốn
Sau đó, kiểm tra xét nghiệm PT, INR 3 lần/tuần trong 2 tuần tiếp theo
5 5 5 5 5 5 5
Thứ 2 3 4 5 6 7 CN
Tổng liều/tuần
35 mg
2.5 5 5 5 2.5 5 5 30 mg
2.5 2.5 5 5 5 5 2.5 27.5 mg
Cách chia liều dùng Warfarin
Liều hiện tại hàng ngày (mg)
2.0 5.0 7.5 10.0 12.5 Warfarin INR cách chỉnh liều* Liều hiệu chỉnh (mg)
1.0-2.0 Tăng liều x 2 ngày 5.0 7.5 10.0 12.5 15.0 2.0-3.0 Không thay đổi — — — — — 3.0-6.0 Giảm liều x 2 ngày 1.25 2.5 5.0 7.5 10.0 6.0-10.0† Giảm liều x 2 ngày 0 1.25 2.5 5.0 7.5 10.0-18.0§ Giảm liều x 2 ngày 0 0 0 0 2.5 >18.0§ Ngừng thuốc, cân nhắc cho bệnh nhân nhập viện † Consider oral vitamin K, 2.5–5 mg § Oral vitamin K, 2.5–5 mg * Allow 2 days after dosage change for clotting factor equilibration. Repeat prothrombin time 2 days after increasing or decreasing warfarin dosage and use new guide to management (INR = International Normalized Ratio). After increase or decrease of dose for two days, go to new higher (or lower) dosage level (e.g., if 5.0 qd, alternate 5.0/7.5; if alternate 2.5/5.0, increase to 5.0 qd).
Công thức chỉnh liều Warfarin
Tương tác thuốc
Làm đáp ứng của Warfarin
NSAIDS, ASA
Acetaminophen > 2g/d
Amiodarone
Quinolones (e.g., Cipro), sulfonamides, metronidazole
Fibrates
Ginkgo, Gừng, Sâm
Bưởi
Làm đáp ứng của Warfarin
Phenobarbital
Carbamazepine
Phenytoin
Thức ăn có chứa nhiều vitamin K (rau màu xanh)
SINTROM (Acenocumarol)
Sintrom: Liều dùng và theo dõi
Ngày đầu tiên 1/4 viên (1 mg)/ngày
Xét nghiệm INR sau 3 ngày
Chỉnh liều tăng/giảm 1/8 viên (0,5 mg)/ngày để đạt INR 2-3
Nếu INR > 3, không có biểu hiện xuất huyết bỏ liều tiếp theo
Quay lại với liều 1/8 viên (0,5 mg)/ngày hoặc luân phiên1/4 – 1/8 – 1/4 – 1/8
Sintrom: cách chia thuốc
1 viên 3/4 viên 1/2 viên 1/4 viên 1/8 viên
Nên uống thuốc vào lúc nào trong ngày?
Nên dùng thuốc kháng vitamin K vào buổi tối để hạn chế những biến cố tắc mạch thường xảy ra vào sáng sớm (nhịp sinh học của quá trình đông máu, nhịp bài tiết sinh lý cortisol và adrenalin)
Dùng thuốc vào chiều tối còn cho phép hiệu chỉnh liều sớm nhất có thể sau khi có kết quả xét nghiệm trong ngày hôm sau
Nên uống thuốc vào lúc nào trong ngày?
Có nên uống tăng liều gấp đôi trong trường hợp quên uống thuốc?
Trong trường hợp quên thuốc, có thể uống liều bị bỏ quên trong vòng 8 giờ sau giờ dùng thường ngày
Nếu vượt quá thời gian này, tốt nhất nên bỏ qua liều đã quên và dùng liều tiếp theo vào giờ dự kiến thông thường
Bệnh nhân KHÔNG được dùng liều gấp đôi để bù liều đã quên
Cần ghi lại việc bỏ quên này vào sổ theo dõi
Có nên uống tăng liều gấp đôi trong trường hợp quên uống thuốc?
Dấu hiệu quá liều Warfarin/Sintrom
Chảy máu lợi khi đánh răng
Thỉnh thoảng chảy máu mũi
Dễ bị bầm tím trên da
Chảy máu lâu không cầm sau khi bị đứt da nhẹ
Kinh nguyệt kéo dài
Gọi điện hoặc tái khám BS theo dõi ngay
Dấu hiệu quá liều Warfarin/Sintrom Chảy máu nhẹ
Chảy máu lợi, mũi thường xuyên
Bầm tím mà không rõ nguyên nhân
Nôn ra máu
Ho ra máu
Phân màu đỏ hoặc đen như bã càfe
Nước tiểu đỏ hoặc nâu đậm
Nhức đầu hoặc đau bụng nhiều
Khi bị ngã gây chấn thương nặng hoặc chấn thương vùng đầu do tai nạn
Gọi điện cho BS theo dõi và nhập viện cấp cứu ngay
Dấu hiệu quá liều Warfarin/Sintrom Chảy máu nặng
Khi dùng Warfarin/Sintrom, BN không được ăn rau cải xanh?
BN vẫn có thể ăn thức ăn có vitamin K trong khi dùng thuốc chống đông
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là càng điều hoà ít thay đổi càng tốt và không ăn quá nhiều thực phẩm có chứa nhiều Vitamin K vì có thể làm giảm tác dụng của thuốc chống đông
Khi dùng Warfarin/Sintrom, BN không được ăn rau cải xanh?
THÀNH PHẦN THỨC ĂN CÓ CHỨA VITAMIN K
Khi dùng Warfarin/Sintrom, BN có được uống rượu không?
BN vẫn có thể uống rượu mức độ vừa phải
Tối đa 1 ly rượu mỗi ngày nếu BN thường xuyên uống rượu và tối đa 1-2 ly nhỏ trong dịp đặc biệt
Uống rượu quá nhiều có thể làm tăng INR và tăng nguy cơ chảy máu
Khi dùng Warfarin/Sintrom, BN có được uống rượu không?
Nên chơi môn thể thao nào?
Nên chơi môn thể thao nào?
Bệnh nhân không nên chơi các môn thể thao mạnh, đối kháng (quyền anh, bóng rổ, võ thuật,…), hoặc làm các công việc như sửa chữa/ làm vườn mà không có phương tiện bảo vệ
Nên chơi các môn thể thao an toàn như đi bộ, chạy bộ, bơi lội,…
Khi dùng Warfarin/Sintrom, BN có đi du lịch được không?
Khi dùng Warfarin/Sintrom, BN có đi du lịch được không?
39