cdr brwinow e-biuletyn informacyjny cdr...nowa akcja edukacyjna skierowana do sadowników parada...

E-biuletyn

Informacyjny CDR Maj 2012

Rok V Nr 5/46

WYDARZENIA W CDR

2

IMPREZY PROMOCYJNE

5 ZAPROSZENIA

7 WARTO SKORZYSTAĆ

10 WARTO ZAPAMIĘTAĆ

14

WARTO PRZECZYTAĆ

16

PRAWO

30

W TYM NUMERZE:

Ciekawe tematy:

INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ

Nowa akcja edukacyjna skierowana do sadowników

Parada Gmin w TVR

CDR

Brwinow

Program Maj 2012

L.P. NAZWA I RODZAJ

FORMY EDUKACYJNEJ

DATA

I MIEJSCE

ZGŁOSZENIA

I INFORMACJE

1.

Organic Marketing Forum

7-9 maja

Warszawa

CDR O/Radom

Andrzej Siczek

48/ 365 69 27

[email protected]

2.

Kontrola zarządcza

/szkolenie /

8 maja

DODR Wrocław

CDR O/Kraków

Jolanta Brudnik

12/ 424-05-24

[email protected]

3.

Tworzenie biznesplanu wła-snej działalności /szkolenie /

8-9 maja

CDR O/Kraków

CDR O/Kraków

Łukasz Jawny

12/ 424-05-20

[email protected]

4.

Monitoring oraz ewaluacja mid-term elementami kontroli prawidłowej realizacji LSR w LGD /szkolenie /

9-11 maja

CDR O/Kraków

CDR O/Kraków

Leszek Leśniak

12/ 424-05-03

[email protected]

5.

Rozwój lokalnych środowisk w oparciu o idee ekonomii spo-łecznej /szkolenie /

14-16 maja

CDR O/Kraków

CDR O/Kraków

Marta Starmach

12/ 424-05-09

[email protected]

6.

Doroczne Seminarium dla Kie-rowników Działów Przedsię-biorczości i Agroturystyki oraz Rozwoju Obszarów

Wiejskich

16-18 maja

CDR O/Kraków

CDR O/Kraków

Klaudiusz Markiewski

12/ 424-05-26

[email protected]

E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012

WYDARZENIA W CDR

Str. 2

L.P. NAZWA I RODZAJ

FORMY EDUKACYJNEJ

DATA

I MIEJSCE

ZGŁOSZENIA

I INFORMACJE

7.

MoŜliwości sprzedaŜy przez rolników produktów lokalnych w kontekście znaczenia regionalnej i tradycyjnej Ŝywności wysokiej jakości

23-25 maja

CDR O/Kraków

CDR O/Kraków

Klaudia Kilejan

12/ 424-05-13

[email protected]

8.

Szkolenie dla przedstawicieli LGD „Wokół Łysej Góry”

21-23 maja

CDR O/Kraków

CDR O/Kraków

Klaudiusz Markiewski

12/ 424-05-26

[email protected]

9.

V Ogólnopolskie Warsztaty Metodyki Doradztwa dla Kierowników Działu Metodyki Doradztwa, Szkoleń i

Wydawnictw

29-31 maja

CDR O/Kraków

CDR O/Kraków

Jolanta Brudnik

12/ 424-05-24

[email protected]

10

Szkolenie dla kandydatów na doradców rolnośrodowiskowych

14-19 maja

CDR O/Poznań

CDR O/Poznań

Iwona Świechowska

61/ 8232081 w. 156

[email protected]

11.

Dobre praktyki rolnicze- intensywna produkcja zbóŜ

21-23 maja

CDR O/Poznań

CDR O/Poznań

Iwona Kajdan-Zysnarska

61/ 823 20 81 w. 136

[email protected]

12.

Minimalne wymogi wzajemnej zgodności oraz BHP w gospodarstwie rolnym /szkolenie komercyjne/

14-18 maja

CDR O/Radom CDR O/Radom

Barbara Pachocka-Oździńska

[email protected]

48/ 365 69 27


WYDARZENIA W CDR

Str. 3

L.P. NAZWA I RODZAJ

FORMY EDUKACYJNEJ

DATA

I MIEJSCE

ZGŁOSZENIA

I INFORMACJE

13.

Metody uprawy ziół do upraw

ekologicznych /szkolenie /

29-30 maja

CDR O/Radom

CDR O/Radom

Magda Kibler

[email protected]

48/ 365 69 40

14.

XII edycja ogólnopolskiego

konkursu „Sposób na Sukces” - finał konkursu

maj

CDR Brwinów

CDR Brwinów

Agnieszka Woszczek

22/729 66 34-38 wew.116

[email protected]


WYDARZENIA W CDR

Str. 4 Str. 4

1 maja XIII Wystawa Ogrodnicza

Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach

tel/fax 33/ 874 23 10, [email protected]

5 – 6 maja Międzynarodowe Targi Ogrodnicze – „Wiosna Kwiatów”

OODR Łosiów

77 / 412 53 27 wew.242, [email protected]

maj/czerwiec „Nasze Korzenie” – konkurs wojewódzki

OODR Łosiów


maj REDYK

ŚODR w Częstochowie, Oddział Bielsko-Biała

33/814 45 41, [email protected]

maj/czerwiec Warsztaty polowe „Prezentacja doświadczeń PDO

i nowości na polu doświadczalnym OODR”

OODR Łosiów


12-13 maja Święto Kwitnącej Jabłoni

Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Powiatowy

Zespół Doradztwa Rolniczego w Nowym Sączu z/s w Nawojowej

[email protected], 18/ 445 70 36

12-13 maja Ogólnopolska Wystawa Bydła Hodowlanego

Centrum Wystawowo-Szkoleniowe Sielinko,

61/ 447 36 58, [email protected]

13 maja Targi Turystyczno-Ogrodnicze „Lato na Wsi”

Wystawa Zwierząt futerkowych, drobiu i gołębi

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie


Str.

IMPREZY PROMOCYJNE WODR

20 majA Bezpieczne gospodarstwo rolne Biała Niedziela

Centrum Edukacyjno-Wystawowe w Maszewie,

62/ 742 73 59, 62/ 742 73 70, [email protected]

24 majA Konferencja EURORAPS

OODR Łosiów


25-27 maja VI Międzynarodowe Targi śywności Ekologicznej EKOGALA 2012

Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale

Rzeszów


26-27 maja VI Krajowa Wystawa Czerwonego Bydła Polskiego, Szczyrzyc 2012

Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Limanowej

26-27 maja XXII TARGI ROLNICZOOGRODNICZE w Kościerzynie

ŁODR zs. w Bratoszewicach, Oddział w Kościerzynie

Izabela Radziwon – Zespół Metodyki

Doradztwa, Szkoleń i Wydawnictw

26-27 maja XXI Targi Rolnicze „Lubniewice 2012”, impreza promocyjno-handlowa

LODR Kalsk, Oddział Lubniewice

Ośrodek Szkoleniowy GLISNO

95/ 755 76 14, 95/ 755 76 15, fax.95/ 755 71 79, [email protected]

26-27 maja Wielkopolskie Targi Rolnicze XVIII Wystawa Zwierząt Hodowlanych

WODR w Poznaniu

CWS Sielinko


27 maja Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych „Święto Mleka”

MODR Warszawa, Odział Ostrołęka



Str.

IMPREZY PROMOCYJNE WODR

Pierwszy numer e-biuletynu "Przedsiębiorczość wiejska"

ZAPROSZENIA

Zapraszamy do zapoznania się z pierwszym numerem e-biuletynu "Przedsiębiorczość wiejska". Biuletyn ten jest nową inicjatywą Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie.

Porusza on tematykę szeroko pojętej przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Celem wydawnictwa internetowego jest wskazanie ogólnych załoŜeń i moŜliwości w zakresie tworzenia small-businessu na obszarach wiejskich oraz wymiana doświadczeń pomiędzy regionami. Poprzez przygotowanie publikacji pragniemy przedstawić czytelnikom argumenty i wiedzę pomocną w zachęcaniu mieszkańców obszarów wiejskich do podjęcia decyzji związanej z uruchomieniem własnej działalności gospodarczej, wskazać teorię z tego zakresu oraz przykłady sukcesów, dobrych praktyk.

Redakcja proponuje czytelnikom moŜliwość współuczestnictwa w redagowaniu kolejnych numerów e-biuletynu poprzez przygotowywanie artykułów bądź teŜ materiałów z zakresu przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Osoby, które byłyby zainteresowane swoim współudziałem w przygotowaniu niniejszego biuletynu prosimy o przesyłanie artykułów na adresy mailowe [email protected] lub [email protected]. Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, Ŝeby go zobaczyć..

W publikacji będzie prezentowane szerokie spektrum zagadnień związanych z aktywnością pozarolniczą podejmowaną na polskiej wsi. Tematyka artykułów moŜe być więc bardzo róŜnorodna, ale pozostająca w związku z przedsiębiorczością na obszarach wiejskich.

Pierwszy Biuletyn jest dostępny na stronie: www.cdr.gov.pl/krakow/odsylacze/przedsiebiorczosc01.pdf

Str. 7 E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012

INSTYTUT HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN —PIB

ZAPROSZENIA

NASIENNICTWO I OCHRONA ZIEMNIAKA

Konferencja naukowo-szkoleniowa

Organizator: Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - PIB, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie

Planowany termin: 24-25 maja 2012 (2 dni)

Miejsce realizacji:

Hotel Jan, Centrum Konferencyjne, Darłowo - Darłówko Wschodnie

TEMATYKA SZKOLENIA:

− nowe odmiany ziemniaka, charakterystyka; − produkcja ziemniaka, w tym produkcja nasienna, wykorzystanie postępu

biologiczne-go, uwarunkowania ekonomiczne; − agrofagi ziemniaka, występowanie, zachodzące zmiany, zwalczanie; − diagnostyka patogenów; − środki ochrony roślin, zachodzące zmiany, skuteczność działania; − producenci i dystrybutorzy środków ochrony roślin.

ZGŁOSZENIA PRZYJMUJE:

IHAR-PIB, Odział w Boninie, Bonin, 76-009 Bonin Tel. (94) 342 30 31, (94) 342 69 97, Fax (94) 342 70 28, [email protected]


Parada Gmin w TVR

ZAPROSZENIA


WARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆ

Str. 10

Jest dobra wiadomość dla hodowców bydła mięsnego. Blisko trzyletnie

"boje" w Brukseli o polską wołowinę, produkowaną w oparciu

o certyfikowany system jakości Ŝywności Quality Meat Program QMP,

zakończyły się sukcesem. Komisja Europejska wyraziła zgodę na wpisanie

systemu QMP do krajowych systemów jakości, objętych wsparciem

finansowym w ramach działania "Uczestnictwo rolników w systemach

jakości" Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

Komisja Europejska zaakceptowała równieŜ zaproponowaną przez Polskę

kwotę wsparcia w wysokości 2386 zł rocznie na gospodarstwo.

Taka pomoc będzie mogła być wypłacana rolnikowi przez ARiMR w ciągu pięciu kolejnych lat

uczestnictwa w systemie QMP. Wsparcie będzie przeznaczone na pokrycie większych kosztów hodowli,

przeprowadzenie niezbędnych kontroli przez niezaleŜnych specjalistów, potwierdzających specjalnym

certyfikatem, Ŝe produkcja wołowiny przebiegała w gospodarstwie z przestrzeganiem wszystkich

"reŜimów" tego programu. A główne wymogi systemu QMP stanowią: odpowiednia rasa bydła lub jej

krzyŜówka, ściśle określony wiek ubijanych zwierząt oraz sposób ich utrzymania, przede wszystkim

Ŝywienie naturalnymi paszami, zapewnienie zwierzętom odpowiednio długiego przebywania na świeŜym

powietrzu i nie naraŜanie ich na stres. Preferowane są takie rasy jak: Limousine, Charolaise, Angus,

Hereford, Salers, Simentaler oraz krzyŜówki ras mięsnych, w których komponent ojcowski stanowią rasy

mięsne. Natomiast wymagany wiek bydła mięsnego przy uboju QMP to: dla wołowiny, nie mniej niŜ

12 miesięcy i nie więcej niŜ 16 miesięcy w przypadku buhajów oraz nie więcej niŜ 24 miesiące w

przypadku jałówek i wolców, a dla młodej wołowiny wiek ten wynosi od 8 do 12 miesięcy.

Zachęcamy rolników do zainteresowania uczestnictwem w systemie jakości wołowiny kulinarnej QMP, bo

opłacalność jej produkcji wzrośnie. Taka wołowina jest teŜ doceniana przez konsumentów w kraju i za

granicą. Soczysta, krucha i smaczna wołowina coraz częściej gości na naszych stołach, zwłaszcza

w rodzinach gdzie dba się o zdrowie. Z danych Polskiego Zrzeszenia Producentów Bydła Mięsnego wynika,

Ŝe sprzedaŜ wołowiny QMP wzrosła w Polsce w 2011 roku aŜ o 296 proc w stosunku do roku

poprzedniego. RównieŜ zapotrzebowanie kontrahentów zagranicznych na polską, certyfikowaną wołowinę

jest coraz większe.

System QMP jest otwarty dla wszystkich producentów. To podstawa większego zaufania do produktów

oznaczonych w ten sposób. Logo sytemu QMP oznacza, Ŝe takie mięso spełnia wyśrubowane kryteria

jakościowe, a ponadto identyfikuje jego dostawcę i przetwórcę. Warunkiem uczestnictwa jest uzyskanie

tylko certyfikatu jakości zgodności ze standardami QMP. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji będzie

wspierała finansowo starania o zdobycie tego certyfikatu. Nastąpi to po wejściu w Ŝycie rozporządzenia

Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków

i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach działania "Uczestnictwo rolników w

systemach jakości Ŝywności" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.


Dodatkowe pieniądze dla producentów i przetwórców wysokiej jakości wołowiny z certyfikatem QMP


Str. 11

Dodatkowe informacje o moŜliwości wsparcia producentów i przetwórców wysokiej jakości wołowiny z certyfikatem QMP przekazał podczas poniedziałkowej konferencji prasowej (2 kwietnia 2012 r.) Tadeusz Nalewajk podsekretarz stanu w MRiRW. W czasie spotkania zorganizowanego wspólnie przez resort rolnictwa i Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego reprezentowane przez prezesa Jerzego Wierzbickiego, wiceminister poinformował, Ŝe resort dokłada wszelkich starań, aby od czerwca tego roku moŜna było dofinansowywać koszty przystąpienia do systemu QMP ze środków przeznaczonych na "Uczestnictwo rolników w systemach jakości Ŝywności". Franciszek Kadzik, dyrektor Departamentu Działań Społecznych i Środowiskowych w ARiMR, odpowiedzialny za wdraŜanie m.in. tego działania, poinformował, Ŝe procedury pozwalające na udzielenie takiego wsparcia, przygotowywane przez ekspertów Agencji i ministerstwa rolnictwa, są juŜ na ukończeniu. Wiceminister Tadeusz Nalewajk powiedział równieŜ, Ŝe pomoc w ramach "Uczestnictwa rolników w systemach jakości Ŝywności" nie jest jedyną formą wsparcia przewidzianą przez ministerstwo rolnictwa dla producentów i przetwórców wołowiny wysokiej jakości. Resort bowiem prowadzi intensywne prace, aby koszty promocji i informacji o zaletach wołowiny produkowanej i przetwarzanej w systemie QMP dofinansowywać ze środków na "Działania informacyjne i promocyjne" wdraŜane przez Agencję Rynku Rolnego w ramach PROW 2007 - 2013. Wprowadzone zmiany pozwolą na refundację 70% kosztów poniesionych w ciągu dwóch lat na informowanie i promowanie spoŜywania wołowiny produkowanej i przetwarzanej zgodnie z QMP. Pieniędzy na pomoc w ramach "Działań informacyjnych i promocyjnych" jest jeszcze bardzo duŜo, bo z 10 milinów euro, przeznaczonych na takie wsparcie, Agencja Rynku Rolnego - jak powiedział jej wiceprezes Lucjan Zwolak - zawarła dotychczas 12 umów na kwotę niewiele ponad 2 miliony złotych.

Uruchomienie pomocy dla producentów i przetwórców wołowiny wysokiej jakości, z dwóch róŜnych

działań PROW 2007 - 2013, to kolejny krok w rozwoju tej branŜy. Bo jest to finansowa pomoc dla

producentów bydła i firm przetwórczych, a dla konsumentów jest to gwarancja produktów najwyŜszej

jakości. Takie wsparcie umoŜliwi polskim producentom dotarcie ze swoim, najwyŜszej klasy, towarem do

najbardziej wymagających klientów w Europie i na świecie.

Źródło: www.arimr.gov.pl

Bydło rasy Charolaise .. i Simentaler będzie preferowane w systemie QMP.


Dodatkowe pieniądze dla producentów i przetwórców wysokiej jakości wołowiny z certyfikatem QMP


Str. 12

Rada Ministrów przyjęła 3 kwietnia 2012 r. uchwałę określającą formy pomocy dla rolników i producentów rolnych, którzy w okresie zimowym na przełomie 2011 i 2012 ponieśli szkody w uprawach w wyniku ujemnych skutków przezimowania, w tym w wyniku wymarznięcia. Rada zmieniła równieŜ rozporządzenie z 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, co umoŜliwi realizację takiej pomocy.

W przyjętym przez Radę Ministrów programie jest zupełnie nowa forma pomocy, której udzielać będzie ARiMR. Polega ona na przyznawaniu wsparcia finansowego producentom rolnym na ponowne obsianie powierzchni, na których uprawy zostały zniszczone w wyniku ujemnych skutków przezimowania. Stawka pomocy wynosi 100 zł na obsianie 1 hektara i dotyczy następujących upraw: Ŝyta, jęczmienia, pszenŜyta, pszenicy, rzepaku lub rzepiku, trwałych uŜytków zielonych i ozimych upraw nasiennych. Będzie to tzw. pomoc de minimis. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie jej udzielać na wniosek producenta rolnego złoŜony do kierownika biura powiatowego Agencji, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta rolnego. Do takiego wniosku rolnik dołącza swoje oświadczenie o powierzchni upraw rolnych wymagających ponownego obsiania. To oświadczenie musi być potwierdzone przez komisję powołaną przez wojewodę. Na ponowne obsianie pól przewidziano 140 mln zł.

Rolnicy poszkodowani przez klęski, a do tych naleŜą np. ujemne skutki przezimowania, w tym wymarznięcie upraw, będą mogli teŜ otrzymać z ARiMR pomoc w postaci niskooprocentowanych tzw. kredytów klęskowych, czyli pieniądze na odtworzenie produkcji w swoich gospodarstwach. W tym przypadku zasady takiego wsparcia nie zmieniły się w stosunku do tych obowiązujących wcześniej. Bardzo istotne jest, Ŝe w przypadku wymarznięcia upraw oprocentowanie takiego kredytu wyniesie tylko 0,1%, jeŜeli rolnik zawarł umowę ubezpieczenia obejmującą ochroną co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem łąk i pastwisk, lub co najmniej 50% zwierząt gospodarskich. JeŜeli rolnik nie będzie posiadał takiej umowy ubezpieczenia, to oprocentowanie kredytu będzie wyŜsze (obecnie wynosi 3,85%). Resztę naleŜnego bankowi oprocentowania zapłaci za rolnika Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Uruchomienie kredytu klęskowego odbywa się według następującej procedury. Najpierw wojewoda powołuje komisję, której zadaniem jest oszacowanie strat spowodowanych przez występującą na danym obszarze klęskę, np. ujemne skutki przezimowania, i ma ona sporządzić dla kaŜdego poszkodowanego rolnika protokół strat. Na tej podstawie wojewoda przygotowuje wniosek do ministra rolnictwa o uruchomienie kredytów klęskowych dla poszkodowanych. Gdy Minister wyrazi zgodę na udzielanie takich kredytów, ARiMR przekazuje bankom wysokość limitu akcji kredytowej i od tego momentu rolnicy mogą składać w banku wnioski o przyznanie kredytu.

Rada Ministrów przyjęła równieŜ inne formy pomocy:

− odraczanie terminu płatności składek na ubezpieczenie społeczne (KRUS) i rozkładanie ich na dogodne raty, a takŜe umarzanie w całości lub w części bieŜących składek na indywidualny wniosek rolnika, w którego gospodarstwie rolnym powstały szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania;

− odraczania, rozkładania na raty, umarzania w części lub w całości przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych naleŜności Agencji;

− stosowania przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast ulg w podatku rolnym za 2012 r.;

− wprowadzenia moŜliwości stosowania pomocy w opłacaniu bieŜących składek na ubezpieczenie zdrowotne na indywidualny wniosek rolnika, w którego gospodarstwie rolnym powstały szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania.

Z dotychczasowych szacunków wynika, Ŝe na przełomie 2011 i 2012 roku wymarznięciu uległo 1,2 - 1,4 mln ha upraw, głównie pszenicy ozimej, jęczmienia, roślin motylkowych i wieloletnich traw.

Źródło: www.arimr.gov.pl


Będzie pomoc rządowa dla rolników, którym m.in. wymarzły uprawy


Str. 13


WARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆ

Str. 14

W kwietniu 2012 roku zainaugurowana została akcja edukacyjna pod hasłem „Skuteczne

zwalczanie przędziorków i pordzewiaczy w uprawach sadowniczych”. Kampania realizowana jest przy

wsparciu Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach. Głównym jej celem jest edukacja sadowników

w zakresie prawidłowego stosowania preparatów roztoczobójczych. Skuteczne zwalczanie tych

szkodników nie jest moŜliwe bez prawidłowej rotacji preparatów, polegającej na stosowaniu środków

naleŜących do róŜnych grup chemicznych – o róŜnym mechanizmie działania.

Wieloletnie badania oraz obserwacje praktyki sadowniczej prowadzone przez naukowców wskazują, iŜ

problemy ze zwalczaniem przędziorków i pordzewiaczy wynikają najczęściej z:

− niedostatecznej liczby lustracji, zwłaszcza w okresach pogody sprzyjającej rozmnaŜaniu obu

szkodników;

− słabej znajomości cech charakterystycznych stosowanych akarycydów, takich jak zwalczanie

poszczególnych stadiów rozwojowych, mechanizm działania na liściu czy na szkodnika, a takŜe

selektywność w stosunku do drapieŜnych roztoczy;

− niewłaściwej techniki wykonywania zabiegów, w szczególności: obniŜania dawek preparatów,

stosowania nieodpowiedniej ilości wody, wykonywania zabiegów w niewłaściwych temperaturach lub

przy wietrznej pogodzie;

− występowania zróŜnicowanej populacji w poszczególnych kwaterach czy odmianach oraz wpływu

silnie zasiedlonych sąsiednich sadów;

− braku kontroli skuteczności wykonanych zabiegów;

− zbyt późnych decyzji o podjęciu zwalczania, gdy populacja szkodników jest juŜ bardzo duŜa

i wystąpiły straty w wyniku ich Ŝerowania;

− przekonanie o długotrwałym następczym działaniu akarycydów kontaktowych;

− rezygnacji ze stosowania środków przyczepnych ułatwiających penetrację preparatów

roztoczobójczych;

− braku lub nieprawidłowej rotacji akarycydów, co w konsekwencji przyspiesza selekcję

− ras odpornych szkodników.

Organizatorzy akcji wraz z pracownikami Instytutu Ogrodnictwa przygotowali specjalną publikację

skierowaną do sadowników zawierającą między innymi10 wskazówek skuteczniejszego zwalczania

przędziorków i pordzewiaczy, według których naleŜy:

1. Prowadzić przez cały sezon systematyczną i prawidłową lustrację, szczególnie w okresie od początku

wegetacji do 2-4 tygodni po kwitnieniu i w drugiej połowie lata, zwłaszcza w okresach suchej

i słonecznej pogody.

2. Dobrać właściwy akarycyd, uwzględniając specyfikę występującego gatunku szkodnika i jego fazy

rozwojowej.

3. Decyzję o zwalczaniu podejmować po osiągnięciu lub przekroczeniu progu szkodliwości; nie moŜna

zwlekać z wykonaniem zabiegu, aŜ liczebność populacji przędziorków będzie zbyt duŜa.

4. Wykonywać zabiegi w temperaturze powyŜej 15°C, lecz nie wyŜszej niŜ 25°C (przędziorek jest

wówczas bardziej ruchliwy) i przy bezwietrznej pogodzie.



Autor: Anna Rogowska, na podstawie biuletynu „Skuteczne zwalczanie przędziorków

i pordzewiaczy w uprawach sadowniczych”

WARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆ

Str. 15


Autor: Anna Rogowska, na podstawie biuletynu „Skuteczne zwalczanie przędziorków

i pordzewiaczy w uprawach sadowniczych”

6. Stosować optymalne dawki wody do opryskiwania dla dobrego pokrycia liści w całej koronie

drzewa, ale takie by ciecz nie ściekała (przy duŜych koronach i rozstawach rzędów nawet 750-1000

l/ha).

7. Po 5-7 dniach od opryskiwania dokładnie ocenić skuteczność zabiegu.

8. Zwracać uwagę na sytuację z przędziorkiem w sadach sąsiadujących.

9. Stosować adiuwanty w celu polepszenia penetracji preparatu.

10. Wykonywać zabiegi przy wilgotności powietrza nie niŜszej niŜ 50% (słabsze odparowywanie

preparatu).

11. Prowadzić właściwą rotację preparatów (tzn. rotację grup chemicznych, a nie nazw preparatów!).

Warto zadbać równieŜ o faunę poŜyteczną, w której skład wchodzą waŜne gatunki będące wrogami

naturalnymi przędziorków, przede wszystkim dobroczynek gruszowiec

(Typhlodromus pyri), a takŜe np. dobroczynka jabłoniowa (Zetzellia mali) czy owady z rodziny

dziubałkowatych (Anthocoridae). Nie naleŜy stosować preparatów nieselektywnych, które niszczą faunę

poŜyteczną, a tym samym ograniczają naturalne moŜliwości walki z przędziorkami i pordzewiaczami.

Jednak najwaŜniejszym punktem programu jest rotacja akarycydów. Skuteczne zwalczanie

przędziorków i pordzewiaczy nie jest moŜliwe bez prawidłowej rotacji preparatów, polegającej na

przemiennym stosowaniu środków naleŜących do róŜnych grup chemicznych (o róŜnym mechanizmie

roztoczobójczym).

Z uwagi na udokumentowaną obniŜoną skuteczność środków roztoczobójczych zalecane jest

stosowanie preparatów opartych na tej samej substancji aktywnej nie częściej, niŜ raz w roku. Z uwagi na

wycofywanie niektórych substancji aktywnych, sadownicy mają ograniczone moŜliwości doboru

preparatów do zwalczania przędziorków i pordzewiaczy. Tylko do końca 2012 roku będą mogli korzystać

z preparatów opartych na propargicie i fenazachinie. Do dyspozycji pozostają oleje mineralne i m.in.

Ortus i Nissorun. To skuteczne preparaty, ale z uwagi na konieczność przeprowadzania rotacji oferta

akarycydów dostępnych na polskim rynku nie jest wystarczająca. Lukę tę moŜe z powodzeniem wypełnić

nowy preparat Sumo 10 EC, który zawiera milbemektynę – substancję z nowej grupy chemicznej –

makrocyklicznych laktonów. Preparat w Polsce zarejestrowany jest do zwalczania przędziorków

i pordzewiaczy na jabłoniach. Charakteryzuje się wysoką skutecznością, gdyŜ zwalcza wszystkie stadia

rozwojowe przędziorków i powoduje bezpłodność samic. Na roślinie działa nie tylko powierzchniowo, ale i

wgłębnie. Pojawienie się tego akarycydu daje moŜliwość naprzemiennego stosowania preparatów

roztoczobójczych w sadach. Jednak tylko racjonalne stosowanie zapewni mu długi okres skuteczności.

Zbyt częste jego uŜycie, podobnie zresztą, jak i innych preparatów obniŜy efektywność zabiegów. Tempo

wprowadzania nowych substancji aktywnych jest zdecydowanie wolniejsze niŜ ich wycofywania. Oferta

koncernów agrochemicznych dotycząca akarycydów do stosowania w uprawach sadowniczych, wyjątkowo

uboga i w najbliŜszym czasie nie moŜna spodziewać się rewolucji na tym rynku. Tylko rozsądne

stosowanie preparatów z zachowaniem rotacji, uŜycie środków opartych na tej samej substancji aktywnej

nie częściej niŜ raz w sezonie, zapewni sadownikom skuteczne narzędzie w walce z roztoczami.


Pszenica jest jedną z najwaŜniejszych roślin uprawnych w Polsce. Krajowa powierzchnia uprawy wg GUS w 2011 r. wyniosła blisko 2,3 mln ha. Największy udział w strukturze zasiewów występuje w tzw. "zagłębiu pszenicznym" - regionie wałbrzyskim i legnickim, gdzie osiąga 42% oraz w rejonach śuław, Zamościa, Chełmna, i Opola. Największe plony uzyskuje się na Pomorzu, śuławach i Warmii oraz na Opolszczyźnie.

1. Dobór odmian

Wybór odpowiedniej odmiany jest jednym z głównych warunków powodzenia uprawy. Przy wyborze Bookman Old Style

z wyników Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych, które prowadzi Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupii Wielkiej.

W krajowym rejestrze pszenicy zwyczajnej ozimej znajduje się obecnie 78 odmian, w tym 40 zaliczono do grupy technologicznej jakościowej (A), 26 – do chlebowej (B), 9 – do pszenicy pozostałej (C) oraz dwie na ciastka (K). W 2010 roku COBORU przeprowadził doświadczenia odmianowe na 49 odmianach pszenicy ozimej, w tym 23 odmianach naleŜących do grupy technologicznej jakościowej (A), 16 - do chlebowej (B), 1 - na ciastka (K), 4 – naleŜących do pszenicy paszowej, 4 – na CCA oraz jednej odmiany twardej - durum (Komnata). Dotychczas brak odmian z grupy elitarnej E o najlepszych parametrach jakościowych. Najlepszy plon w 2010 r. wśród odmian jakościowych uzyskały Figura i Tonacja – 76 dt/ha, Natula, Ostroga – 72 dt/ha, Bamberka – 71 dt/ha, wśród odmian chlebowych: Bogatka i Muszelka – 76 dt/ha, Mulan – 75 dt/ha. Pod względem jakości ziarna naleŜy wyróŜnić odmiany Fregata i Akteur.

W 2011 r. do Krajowego Rejestru wpisano nowe odmiany pszenicy ozimej – Arkadio, Elipsa, KWS Dacanto, Linus, Meister, Oxal oraz Saflor.

Na początku 2012 r. do Krajowego Rejestru wpisano kolejne odmiany pszenicy ozimej w tym 2 odmiany: Tulecka i Astoria z Poznańskiej Hodowli Roślin sp. z o. o. i jedną odmianę pszenicy orkiszowej ozimej – Rokosz, z Hodowli Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR.

2. Wymagania klimatyczne

Pszenica charakteryzuje się średnią i niską wraŜliwością na niskie temp. znosi mrozy do - 20oC. Zaptrzebowanie na wodę z opadów w ciągu całego okresu wegetacji kształtuje się na poziomie 200 - 240 mm, z czego na czerwiec (faza strzelania w źdźbło) powinno przypadać 30% tej sumy.

3. Wymagania glebowe

Pszenica ma największe wymagania glebowe ze wszystkich zbóŜ z powodu słabo rozwiniętego systemu korzeniowego. Najlepsze plony uzyskuje się, uprawiając pszenicę na glebach dobrych i bardzo dobrych (kompleks 1 i 2).

Str. 16


Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań


WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ

4. Termin i gęstość wysiewu pszenicy ozimej Termin siewu jest czynnikiem bardzo silnie wpływającym na plonowanie pszenicy.

Optymalne terminy siewu pszenicy dla poszczególnych części Polski:

− północno-wschodnia i wschodnia - od 15 do 25 września,

− centralna i południowo-wschodnia - od 20 do 30 września,

− północno-zachodnia i zachodnia - od 20 września do 5 października,

− Dolny Śląsk - od 25 września do10 października.

Opóźnienie siewu powoduje: słabsze rozkrzewienie się pszenicy ozimej. Natomiast, zbyt wczesne wysianie pszenicy ozimej moŜe być przyczyną atakowania roślin przez choroby mączniaka prawdziwego, septoriozę paskowaną liści oraz rdzę.

RównieŜ siewki są bardziej naraŜone na poraŜenie przez choroby podstawy źdźbła. Występuje teŜ większe prawdopodobieństwo Ŝerowania mszycy zboŜowej i skoczka sześciorka. Istnieje równieŜ ryzyko wytworzenia zbyt duŜej masy wegetatywnej, co zwiększa podatność pszenicy na wymarzanie. Niektóre odmiany pszenicy ozimej tj.: Bogatka, Finezja, Legenda Nadobna, Mikula, Rywalka, Smuga, Symfonia, Tonacja i Zawisza, oraz Rapsodia i Türkis są mniej wraŜliwe na opóźnienie siewu.

Ilość wysiewu pszenicy jest uzaleŜniona od warunków glebowych i stopnia intensywności technologii oraz odmiany.

Tabela 1

Normy wysiewu dla pszenicy ozimej i jarej (w mln ziarn/ha)

W warunkach intensywnej technologii produkcji normy wysiewu mogą być o 10-15% niŜsze niŜ wymienione w tabeli. Przy siewach opóźnionych zaleca się zwiększanie normy wysiewu o 10-15%. Rzadszy siew (300 - 350 szt./m2) jest korzystniejszy, ale na najlepszych glebach, w optymalnych warunkach agrotechnicznych (przedplon niezboŜowy, wysokie nawoŜenie mineralne, wczesne odchwaszczanie), łagodnej zimie i niewystępowaniu suszy w okresie krytycznym. Norma wysiewu - 160 - 290 kg na 1 ha.

Pszenicę ozimą sieje się na głębokość 3-4 cm. Szerokość międzyrzędzi powinna być zaleŜna od liczby wysianych ziaren na jednostkę powierzchni. Przy wysiewie 5,5 mln. ziarn/ha odstęp między rzędami powinien wynosić od 12 do 15 cm, przy wysiewie 5,5 do 6,5 mln. ziarn/ha od 10 do 12 cm, a przy wysiewie powyŜej 6,5 mln. ziarn/ha od 8 do 10 cm. UmoŜliwia to właściwe rozmieszczenie roślin w rzędzie i zmniejsza "wypadanie" roślin w okresie wegetacji.

Str. 17





Kompleks pszenny b. dobry i pszenny dobry

Kompleks Ŝytni bardzo dobry Kompleks Ŝytni dobry

4,5-5,0 5,0-5,5 5,5-6,0

5. Agrotechnika uprawy

5.1. Przedplon

Pszenica spośród roślin zboŜowych ma największe wymagania przedplonowe. Najkorzystniejsze stanowisko dla pszenicy pozostawiają rośliny motylkowe – pod warunkiem, Ŝe w okresie ich wegetacji nie wystąpił znaczny niedobór opadów, który mógł spowodować nadmierne przesuszenie gleby - oraz rośliny strączkowe (groch siewny, bobik, mieszanki). Pszenicę uprawia się takŜe po rzepaku ozimym, mieszankach, strączkowo - zboŜowych, ziemniakach wczesnych i średnio - wczesnych, owsie oraz kukurydzy uprawianej na ziarno lub silos i burakach (zbieranych nie później niŜ 20-25.IX).

W gospodarstwach, w których zboŜa stanowią duŜy udział w strukturze zasiewów (powyŜej 60%), a pszenica uprawiana jest w kolejnych latach po zboŜach, naleŜy do uprawy tego gatunku dobierać odmiany o większej odporności na choroby podstawy źdźbła i systemu korzeniowego. NaleŜą do nich: Finezja, Korweta, Zyta, Zawisza, Tonacja, Wydma.

5.2. Uprawa roli

Uprawa roli jest zasadniczym elementem agrotechniki roślin uprawnych. Głównym celem jest stworzenie roślinom optymalnych warunków wzrostu i rozwoju. Pszenica wymaga starannie i terminowo wykonanej uprawy roli. Dobre przygotowanie gleby, ma zapewnić pełne i wyrównane wschody.

Decydując się na uprawę konkretnej odmiany oraz znając zagroŜenia wynikające z warunków glebowo-klimatycznych naleŜy dobrać odpowiednią technologię uprawy do kierunku uŜytkowania pszenicy.

5.3. NawoŜenie

Jednym z waŜniejszych elementów technologii uprawy zbóŜ jest nawoŜenie. Przed nawoŜeniem zaleca się sporządzić bilans uwzględniający potrzeby pokarmowe rośliny, zasobność gleby w składniki pokarmowe, wartość nawozową resztek poŜniwnych, nawozów naturalnych czy organicznych zastosowanych przed siewem.

NawoŜenie przedsiewne

Pszenica ozima przed siewem wymaga nawoŜenia przede wszystkim fosforem i potasem, a w określonych sytuacjach równieŜ azotem.

W zaleŜności od zasobności gleby naleŜy zastosować 40-80 kg fosforu. Na glebach kompleksów słabszych dawkę dzieli się na dwie równe części, jedną stosując przedsiewnie drugą w czasie ruszenia wegetacji. Górną dawkę fosforu stosujemy, gdy przedplonem były rośliny uprawiane na ziarno lub nasiona.

Nawozy potasowe stosuje się w tych samych terminach co fosforowe w ilości 70-120 kg czystego składnika/ha. Po okopowych zaleca się zastosować najwyŜszą dawkę potasu.

NawoŜenie magnezem i siarką naleŜy wykonać w okresie wiosennym. Jesienne nawoŜenie magnezem jest uzasadnione tylko w przypadku niskiej i bardzo niskiej zasobności gleby w ten składnik.

Str. 18





NawoŜenie azotem

Największy wpływ na wysokość i jakość uzyskiwanych plonów ma azot. Efektywność nawoŜenia azotem zaleŜy od warunków siedliskowych, ilości i rozkładu opadów, odmiany oraz terminu nawoŜenia i podziału na dawki. W racjonalnym nawoŜeniu zbóŜ ozimych azotem przed zastosowaniem pierwszej dawki wskazane jest wykonanie analizy gleby na zawartość Nmin.

Przy uprawie pszenicy na cele konsumpcyjne najlepsze efekty uzyskuje się stosując azot w 3 czasami 4 dawkach.

Pierwsza dawka - wiosenna, stanowi około 50% dawki całkowitej (50-70 kg N/ha). Jej zadaniem jest pobudzenie pszenicy do krzewienia oraz uzyskanie odpowiedniej liczby źdźbeł i optymalnej liczby kłosków. Na plantacjach, gdzie pszenica została wysiana w terminie opóźnionym, a rośliny przed zimą nie zdąŜyły się dostatecznie rozkrzewić lub słabo przezimowały czy w przypadku przedplonu mało zasobnego w azot, pierwszą dawkę azotu naleŜy zastosować jak najwcześniej tj. w okresie ruszania wegetacji wiosennej. JeŜeli pszenicę wysiano w optymalnym terminie i po dobrym przedplonie to pierwszą dawkę moŜna opóźnić do fazy pierwszego kolanka.

Druga dawka azotu 40-50 kg N/ha (tj. około 30-40 % dawki całkowitej) powinna być zastosowana w okresie strzelania w źdźbło tj. w okresie, gdy pszenica osiągnie fazę 2-4 kolanka. Jej zastosowanie wpływa na liczbę ziaren w kłosie i długość kłosa.

Trzecia dawka azotu w ilości 20-25 kg N/ha stosowana jest zwykle w okresie kłoszenia pszenicy. Jej zadanie polega na zwiększeniu masy 1000 ziaren oraz korzystnym kształtowaniu się cech jakościowych białka, glutenu.

Ewentualną czwartą dawkę w ilości 10-15 kg N/ha (10% dawki całkowitej) moŜna stosować dolistnie w okresie dojrzałości mlecznej ziarna. Jednak późne zastosowanie azotu moŜe pogorszyć jakość glutenu. Korzystny wpływ na zawartość glutenu w ziarnie (wzrost o 1-2%) daje teŜ dolistne zasilanie roślin mikroelementami w okresie: kłoszenie - początek dojrzałości mlecznej.

Uprawiając pszenicę na ciastka (K) nawoŜenie azotowe naleŜy ograniczyć do 80 - 100 kg N/ha, z uwagi na poŜądaną mniejszą zawartość białka.

W przypadku uprawy pszenicy na cele paszowe, a takŜe przy mniej intensywnych metodach uprawy azot moŜna stosować w 2 lub 3 dawkach. Przy dwukrotnym zasilaniu pszenicy azotem - pierwszą dawkę wysiewamy wiosną w okresie ruszania wegetacji (40-60% dawki całkowitej), drugą w fazie strzelania w źdźbło (60-40% dawki). Lepszy efekt daje trzykrotne stosowanie azotu: 40% wczesną wiosną, 30% w okresie strzelania w źdźbło i 30% w fazie liścia flagowego. Wczesną wiosną na pszenicę ozimą moŜna stosować saletrą amonową lub mocznik. JeŜeli pszenica słabo przezimowała i trzeba ją pobudzić do krzewienia, lepiej w pierwszej dawce zastosować saletrę amonową, nawóz szybciej działający, a w drugiej mocznik, który działa wolniej i jest dłuŜej dostępny dla roślin.

Dokarmianie dolistne magnezem, siarką i mikroelementami

Pszenica jest zboŜem wraŜliwym na niedobór magnezu, siarki, miedzi i manganu. JeŜeli przed uprawą pszenicy regularnie stosowany jest obornik, bądź przyorywana jest słoma, niedobór tych składników nie występuje. W innym przypadku pszenicę, szczególnie uprawianą intensywnie, naleŜy zasilić nawozem wieloskładnikowym doglebowo lub dolistnie.

Dokarmianie dolistne naleŜy stosować w fazach największego zapotrzebowania roślin na te składniki pokarmowe i na początku suszy, gdy występuje ograniczenie pobierania ich z gleby.

Str. 19

INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań



Dokarmianie pszenicy magnezem i siarką moŜna przeprowadzić w fazach od początku krzewienia, aŜ do pełni strzelania w źdźbło. Dolistne nawoŜenie magnezem daje 2 – 4 razy większe efekty niŜ doglebowe wniesienie tego pierwiastka.

NawoŜenie dolistne mikroelementami, tj. miedzią i manganem powinno być przeprowadzone od fazy pełni krzewienia do początku strzelania w źdźbło. Zabieg moŜna wykonać raz lub dwa razy, w zaleŜności od potrzeb. Współczynnik pobierania mikroelementów stosowanych dolistnie jest 10 – 20 razy większy niŜ stosowanych w nawozach doglebowo.

Optymalne warunki do dokarmiania dolistnego to wysoka wilgotność powietrza, małe nasłonecznienie, niŜsza temperatura (optymalna to 10-150C; dopuszczalna do 200C) oraz brak wiatru. Wykonywanie oprysków w zbyt wysokiej temperaturze i przy duŜym nasłonecznieniu zmniejsza skuteczność wykonywanych zabiegów, poniewaŜ ciecz robocza szybko paruje przez co zmniejsza się przenikanie składników do rośliny i moŜe nastąpić poparzenie rośliny. W okresie wiosennym naleŜy zwracać uwagę na przymrozki, gdyŜ zarówno krótko przed, jak i krótko po ich wystąpieniu nie jest wskazane wykonywanie zabiegu dolistnego dokarmiania. W praktyce zabieg ten naleŜy wykonać co najmniej 2-3 dni przed lub 2-3 dni po nocy, w której wystąpiły przymrozki.

Tabela 2

Średnie jednostkowe pobranie składników pokarmowych przez zboŜa, kg/t ziarna (+ odpowiednia masa słomy)

Tabela 3

Średnie pobranie mikroelementów przez zboŜa, g/tonę ziarna + odpowiednia masa słomy

6. Ochrona plantacji

Powodzenie uprawy pszenicy w duŜym stopniu uzaleŜnione jest od zdrowotności roślin, w tym jakości materiału siewnego. Jednym z najbardziej oszczędnych i bezpiecznych dla środowiska zabiegów ochrony roślin przed chorobami jest przedsiewne zaprawianie ziarna. Właściwy dobór preparatu w uprawie pszenicy umoŜliwia uzyskanie łanu wolnego od chorób grzybowych oraz szybkie i wyrównane wschody. Dawka zaprawy musi być zgodna z zaleceniami, a ziarno powinno być równomiernie pokryte preparatem. Zastosowanie zbyt niskiej dawki moŜe okazać się nieskuteczne w walce z patogenami, natomiast zbyt duŜa dawka zaprawy moŜe powodować opóźnienie wschodów i zamieranie siewek.

Str. 20




Roślina uprawna N P2O5 K2O Mg S

Pszenica konsumpcyjna 28-32 11 20 3,0 4,5

Pszenica paszowa 22-26 10 18 3,0 3,5

Roślina Mikroelementy

Miedź-Cu Mangan-Mn Cynk-Zn Molibden-Mo Bor-B

Pszenica 8,5 90 65 1,0 5,0

Zaprawy, które zapobiegają występowaniu takich chorób jak: zgorzel siewek, pleśń śniegowa, zgorzel podstawy źdźbła oraz mączniak prawdziwy i rdzy brunatnej w pierwszej fazie wzrostu to: Jockey 201FS - 450ml+150ml H2O/100kg ziarna, Jockey New 113FS - 750ml/100 kg ziarna, Galmano 201FS - 450ml+ 150 ml H2O/100kg ziarna. Zaprawa Kinto Duo 080 FS- 200ml+400ml H2O/100kg ziarna - zapobiega wystąpieniu śnieci cuchnącej zgorzeli siewek, oraz pleśni śniegowej. MoŜna równieŜ stosować inne zaprawy zgodnie z instrukcją stosowania zalecane przez IOR.

Pszenica ze względu na słabe tempo wzrostu w początkowej fazie swego rozwoju, a takŜe niewielką wysokość (szczególnie u nowych odmian) jest najbardziej naraŜonym zboŜem na konkurencje ze strony chwastów. Najpospolitszymi chwastami dwuliściennymi występującymi w pszenicy są przytulia czepna, chwasty rumianowate, chaber bławatek, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, przetaczniki, mak oraz ostroŜeń polny.

Wśród chwastów jednoliścinnych największym zagroŜeniem jest miotła zboŜowa i perz. Poza tym wysokie wymagania nawozowe pszenicy stwarzają korzystne warunki dla roślin zachwaszczających.

W walce z chwastami powinno się uwzględnić przede wszystkim zabiegi profilaktyczne tj.:

− stosowanie czystego materiału siewnego,

− niedopuszczenie do zakwitania i owocowania chwastów pozostających na polu, na miedzach i w sąsiedztwie,

− stosowanie nawozów organicznych wolnych od chwastów,

− utrzymywanie sprzętu do uprawy roli siewu i zbioru w czystości,

− stosowanie właściwego zmianowania, które umoŜliwia utrzymanie agrofagów na niskim poziomie,

− optymalne zagęszczenie roślin na jednostce powierzchni, co wpływa na poprawę konkurencyjności pszenicy w stosunku do chwastów,

− zapewnienie roślinom uprawnym optymalnych warunków do wzrostu i rozwoju w ciągu całego okresu wegetacyjnego.

Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu chemicznych środków ochrony roślin zaleca się wykorzystać alternatywne metody redukcji zachwaszczenia np. przeprowadzić bronowanie pszenicy ozimej w fazie szpilkowania oraz/lub w fazie 3 - 4 liści, które nie tylko wyeliminuje znaczną część chwastów dwuliściennych, ale pobudzi rośliny do krzewienia oraz poprawi stosunki wodno-powietrzne.

Niestety zdolność konkurencyjna łanu pszenicy ozimej w stosunku do chwastów jest stosunkowo mała, dlatego obok zabiegów mechanicznej pielęgnacji w praktyce stosuje się herbicydy. NaleŜy je stosować, gdy przekroczone są progi szkodliwości liczby chwastów jednoliściennych i dwuliściennych.

Uprawiając pszenicę ozimą najkorzystniej rozpocząć walkę z chwastami jesienią. Pszenicę pozbawiamy konkurencji juŜ na początku jej wzrostu, co pozytywnie wpływa na wytworzenie silnego systemu korzeniowego, a w konsekwencji na dobre przezimowanie. Poza tym moŜe się zdarzyć, Ŝe wiosną warunki pogodowe uniemoŜliwiają wczesny wjazd na pole i wykonanie zabiegu w zalecanym terminie. W takiej sytuacji niezbędne jest opóźnienie zabiegu, zastosowanie najwyŜszych z moŜliwych dawek herbicydu, co jest działaniem zazwyczaj skutecznym, ale droŜszym.

Str. 21




Tabela 4

Orientacyjne progi szkodliwości chwastów w łanie pszenicy (Grabiński i Sułek 2002 r.)

Uprawiając pszenicę ozimą najkorzystniej rozpocząć walkę z chwastami jesienią. Pszenicę pozbawiamy konkurencji juŜ na początku jej wzrostu, co pozytywnie wpływa na wytworzenie silnego systemu korzeniowego, a w konsekwencji na dobre przezimowanie. Poza tym moŜe się zdarzyć, Ŝe wiosną warunki pogodowe uniemoŜliwiają wczesny wjazd na pole i wykonanie zabiegu w zalecanym terminie. W takiej sytuacji niezbędne jest opóźnienie zabiegu, zastosowanie najwyŜszych z moŜliwych dawek herbicydu, co jest działaniem zazwyczaj skutecznym, ale droŜszym.

Wykaz środków przydatnych do zwalczania chwastów w pszenicy jest zamieszczony w Zaleceniach Ochrony Roślin wydawanych co roku przez IOR-PIB w Poznaniu.

W ochronie pszenicy przed chorobami istotne znaczenie mają okresy: początek strzelania w źdźbło - faza 1 kolanka oraz koniec strzelania w źdźbło - początek kłoszenia. W pierwszym okresie pszenicy ozimej zagraŜa przede wszystkim łamliwość źdźbła. Patogen ten silniej rozwija się na pszenicy wysiewanej w gorszych stanowiskach i w zmianowaniach z większym udziałem zbóŜ. PoraŜone źdźbła łatwo wylegają, co powoduje duŜe straty plonu. Zwalczanie tej choroby jest uzasadnione po przekroczeniu progów szkodliwości. W drugim okresie krytycznym dla pszenicy (faza kłoszenia) najczęściej występującymi patogenami sa: mączniak prawdziwy, rdza brunatna, łamliwość podstawy źdźbła, septorioza liści i plew. Celowość zastosowania fungicydów w tej fazie rozwojowej moŜna określić na podstawie poraŜenia. NaleŜy unikać opryskiwania pszenicy w okresie kwitnienia. W przypadku późnej infekcji moŜna opryskiwać najpóźniej w początkowym okresie formowania się ziarna, jednak pod warunkiem utrzymania okresu karencji dla uŜytego do zabiegu preparatu.

Efektywne zwalczanie patogenu warunkuje zastosowanie odpowiedniego fungicydu w określonym terminie. Dzięki dobrej znajomości warunków rozwoju grzybów oraz objawów chorób moŜna precyzyjnie zastosować środek grzybobójczy.

Str. 22




Termin siewu pszenicy Optymalny Opóźniony Późny

Okres jesienny - liczba chwastów /m2

Chwasty jednoliścienne powyŜej 60 30 - 60 powyŜej 20

Chwasty dwuliścienne powyŜej 90 50 - 90 powyŜej 30

Okres wiosenny po pełnym wznowieniu wegetacji - liczba chwastów /m2

Miotła zboŜowa Wyczyniec polny

Owies głuchy Przytulia czepna

Rumianowate Rdest powojowy

Chaber polny Wyka kosmata OstroŜeń polny

20 30 5 2 5 2 2 2 2

Oprysk stosować, gdy jeden lub więcej

progów jest przekroczonych

Tabela 5

Choroby pszenicy

Najskuteczniejsze substancje aktywne stosowane w zwalczaniu:

Mączniaka prawdziwego to: - Metrafenon, cyflufenamid, proquinazid

quinoksyfen,fenpropimorf, fenpropidyna

Łamliwości źdźbła to : - Protiokonazol lub boskalid w mieszaninie z epoksykonazolem,

prochloraz, cyprodynil, strobiluryny

Fuzariozy kłosów to : - Dimoksystrobina + epoksykonazol, fluoksystrobina

+ protiokonazol, metkonazol, protiokonazol, tebukonazol.

Nie stosować propikonazolu, flusilazolu, fluchinkonazolu,

cyprokonazolu.

Pełen wykaz środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania jest zamieszczony w Zaleceniach IOR.

Intensywna ochrona zbóŜ przed chwastami i chorobami, wysokie nawoŜenie, zmiany w strukturze zasiewów oraz zmiany klimatyczne sprzyjają rozwojowi róŜnych gatunków szkodników, które mogą obniŜyć plon ziarna o 2-20 dt/ha. Spośród szkodników największe zagroŜenie dla pszenicy stwarzają mszyce i skrzypionki. Mszyce zaleca się zwalczać od pełni kłoszenia. Większość zalecanych przez IOR insektycydów zwalcza równocześnie obydwa gatunki szkodników.

Str. 23




Przenoszone przez materiał

siewny

We wczesnych fazach rozwojo-

wych

Podstawy

źdźbła Liści lub źdźbła Kłosów

Śnieć cuchnąca pszenicy

Pałecznica zbóŜ i traw

Fuzaryjna zgo-rzel podstawy

źdźbła

Septorioza pa-skowana liści

pszenicy

Septorioza plew pszenicy

Głownia pyląca pszenicy

Pleśń śniegowa zbóŜ i traw

Łamliwość źdźbła zbóŜ

Mączniak praw-dziwy zbóŜ i traw

Fuzarioza kło-sów zboŜa

Zgorzel siewek Zgorzel podsta-

wy źdźbła Rdza brunatna

pszenicy Sporysz zbóŜ

i traw

Rizoktonioza

zbóŜ Rdza Ŝółta zbóŜ i

traw

Tabela 6

Warunki orientacyjne sprzyjające rozwojowi grzybów w pszenicy

Tabela 7. Cechy diagnostyczne niektórych chorób pszenicy na kłosie

Str. 24




Choroba Grzyb Temperatura oC Deszcz

(wilgoć)

Słońce

dzień noc

Łamliwość źdźbeł Pseudocercospo-rella herpotricho-ides

4-12 0-4 konieczny

(wysoka wilgotność) –

Paskowana septorio-

za liści

Septoria tritici 10-16 0-10 konieczny

(wysoka wilgotność 24-48 godz., wilgotne liście)

–

Rdza brunatna Puccinia recondi-ta

12-24 0-12 niekonieczny

(rosa, wysoka wilgotność ok. 100%)

powyŜej 5 godzin

Fuzaryjna zgorzel

podstawy źdźbła

Fusarium spp. 0-20 0 niekonieczny powyŜej 5 godzin

Fuzarioza kłosów Fusarium spp. 12-24 0-14 niekonieczny

(długa, wysoka wilgotność) –

Septorioza plew Stagonospora nodorum

14-24 0-14 konieczny

(rosa, wysoka wilgotność, wilgotne liście)

rozproszone światło

Mączniak prawdziwy Blumeria grami-nis

Erysiphe grami-nis

12-20 5-12 niekonieczny (zarodnikuje w suchej, ciepłej pogodzie, infekcja – duŜa wilgotność w łanie)

mniej niŜ 5 godzin

Choroba Cecha diagnostyczna

Rdza Ŝółta, Rdza Ŝółte, pomarańczowe brunatne brodawki na plewach i wewnątrz plew lub na ościach

Mączniak prawdziwy biały, mączysty nalot na powierzchni plew

Septorioza plew fioletowobrązowe plamy na plewach zielonych kłosów, często plamy tworzą się od

Fuzarioza kłosów pobielenie poszczególnych kłosków, fragmentu lub całego kłosa, na zŜółkniętej części

Sporysz zbóŜ ziarniaki w kłosie przekształcone w purpurowoczarne roŜki (skleroty) róŜnej wielkości

Czerń zbóŜ czarny nalot grzybni na dojrzewających i dojrzałych kłosach

Tabela 8

Cechy diagnostyczne niektórych chorób pszenicy na liściach i pochwach liściowych

Tabela 9

Cechy diagnostyczne chorób podstawy źdźbła pszenicy

Str. 25





Mączniak prawdziwy biały, mączysty nalot na powierzchni liści, niekiedy na pochwach li-ściowych

Rdza brunatna brunatne brodawki, niekiedy z jasną obwódką, najczęściej po górnej stronie blaszki liściowej, porozrzucane przypadkowo na całej po-wierzchni liścia, nieraz brunatne brodawki na pochwach liściowych

Rdza Ŝółta Ŝółte lub pomarańczowe brodawki ułoŜone przewaŜnie wzdłuŜ ner-wów liścia w paski

Rdza źdźbłowa brodawki początkowo brunatne na źdźble i pochwie liściowej, pod koniec wegetacji brodawki stają się czarne, plamy na źdźble poroz-rzucane nieregularnie

Septorioza plew plamy na liściach brązowe, owalne z Ŝółtą obwódką, niekiedy na po-wierzchni plam obserwuje się małe, brunatne punkty - piknidia

Paskowana septorioza liści nekrozy barwy brązowej z czarnymi punktami – piknidiami na liściach górnych plamy, nekrozy wydłuŜone w paski

Fuzarioza kłosów plamy owalne, barwy sinoniebieskiej lub szarozielonej, początkowo podobne do plam rynchosporiozy na Ŝycie, później plamy są Ŝółte, słomkowe, kształtem i barwą przypominają plamy septoriozy na li-ściach


Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła zbrunatnienie pochwy liściowej i źdźbła, kreskowate lub nieregularne plamy barwy brązowej lub brunatnej, korzenie mogą być brązowe lub kasztanowe, kolanka barwy brązowej

Ostra plamistość oczkowa plamy na źdźble barwy beŜowosłomkowej z wyraźną brunatną ob-wódką, często z ostrymi nieregularnymi konturami

Łamliwość źdźbła zbóŜ plamy owalne, soczewkowate, z bursztynowobrązową rozmywającą się obwódką, na powierzchni plam czarne przyprószenie, tzw. „łatki”

Zgorzel podstawy źdźbła korzenie zgrubiałe, tzw. „mufka”, poczerniałe, zahamowane we wzro-ście, podstawa źdźbła poczerniała, wyglądająca jak osmolona, rośliny i kłosy przedwcześnie zasychają, tzw. białokłosowość

Tabela 10. Progi ekonomicznej szkodliwości głównych chorób pszenicy ozimej

Intensywna ochrona zbóŜ przed chwastami i chorobami, wysokie nawoŜenie, zmiany w strukturze zasie-wów oraz zmiany klimatyczne sprzyjają rozwojowi róŜnych gatunków szkodników, które mogą obniŜyć plon ziarna o 2-20 dt/ha. Spośród szkodników największe zagroŜenie dla pszenicy stwarzają mszyce i skrzypionki. Mszyce zaleca się zwalczać od pełni kłoszenia. Większość zalecanych przez IOR insektycy-dów zwalcza równocześnie obydwa gatunki szkodników.

Tabela 11. Progi ekonomicznej szkodliwości i terminy zwalczania szkodników zbóŜ

Str. 26




Choroba Faza rozwojowa Wartość progowa

Łamliwość podstawy źdźbła do początku strzelania w źdźbło

20% roślin z przebarwieniami u podstawy źdźbła

Rdza brunatna koniec strzelania w źdźbło 10% poraŜonych powierzchni liścia podfla-gowego

Mączniak prawdziwy koniec strzelania w źdźbło 15% poraŜonej powierzchni liścia podfla-gowego

Septorioza liści koniec strzelania w źdźbło 20% poraŜonej powierzchni liścia podfla-gowego

Septorioza plew początek kłoszenia 5% poraŜonej powierzchni kłosów

Tabela 12. Metody i sposoby ochrony zbóŜ przed szkodnikami

Wyleganie

Wyleganie jest jednym z głównych czynników obniŜających plon i pogarszających jakość ziarna. Głównymi czynnikami sprzyjającymi wyleganiu są: silny wiatr, nadmierne zachwaszczenie, intensywne opady deszczu lub gradu, poraŜenie przez choroby podstawy źdźbła, wysoka wilgotność gleby, zbyt małe nawoŜenie potasowe oraz zbyt gęsty siew (konkurencja o światło i wydłuŜanie źdźbła w łanie). Wyleganie jest równieŜ wynikiem stosowania wysokiego nawoŜenia azotowego, co w fazie krzewienia powoduje wydłuŜenie dolnych międzywęźli, natomiast w fazie strzelania w źdźbło wydłuŜa górne międzywęźla.

Przy uprawie odmian charakteryzujących się większą podatnością na wyleganie oraz w rejonach występowania w większym nasileniu łamliwości podstawy źdźbła i duŜej częstotliwości wylegania naleŜy stosować oprysk retardantami. Retardanty w znacznym stopniu przeciwdziałają wyleganiu poprzez skrócenie słomy. Powodują równieŜ szybsze zdrewnienie dwu dolnych międzywęźli oraz zmniejszają podatność pszenicy ozimej na choroby podstawy źdźbła. Wielkość dawki preparatu uzaleŜniona jest od odmiany, rejonu - ilości opadów w okresie kłoszenia - dojrzewania, Ŝyzności gleby oraz nawoŜenia azotowego. Aby zapobiec wyleganiu moŜna stosować: Antywylegacz płynny 675 SL w dawce 1,8 - 2,3 l/ha, Belcoccl 720 SL w dawce 2,0 - 3,5 l/ha, Cycocel 460 SL w dawce 2,0 - 3,5 l/ha, Stabilan 750 SL - dawka 1,8 - 2,2 l/ha, Modus 250 EC - dawka 0,3-0,4 l/ha oraz inne środki. Środki przeciwdziałające wyleganiu naleŜy stosować w terminach zalecanych przez IOR.

Najbardziej zagroŜone wyleganiem są łany zbóŜ uprawiane na glebach bardzo dobrych, przy wysokim poziomie nawoŜenia azotowego, szczególnie w latach o łagodnej zimie z umiarkowanymi opadami i ciepłej wilgotnej pogodzie w maju i na początku czerwca. Niekorzystny wpływ antywylegaczy na uprawę moŜe wystąpić, gdy zastosujemy oprysk na glebach ubogich i jednocześnie słabo nawoŜonych azotem, w nieodpowiedniej temperaturze (poniŜej 10°C i powyŜej 25°C), na rośliny mokre oraz na plantacjach silnie zachwaszczonych, na których zastosowano nieprawidłową ochronę herbicydową. Wtedy skrócenie źdźbeł moŜe stworzyć korzystne warunki dla rozwoju chwastów. Negatywne oddziaływanie regulatorów wzrostu moŜe wystąpić takŜe w warunkach suszy, kiedy jest osłabiony system korzeniowy rośliny uprawnej.

Literatura: Grabiński J.: Produkcja ziarna zbóŜ według zasady dobrej praktyki rolniczej, Dobry chleb rodzi się na polu, PZPRZ 2011

Integrowana ochrona roślin rolniczych, Materiały konferencyjne 7-28 kwietnia 2011, IOR-PIB, Poznań 2011.

Konieczny W.: Które pszenice siać, Farmer 18/2011.

Str. 27




Publikacja na stronie; http://www.minrol.gov.pl/



Str. 29

Telewizja Rolnicza TVR tej wiosny nie zawiedzie swoich

widzów. Stacja na najbliŜsze miesiące przygotowała kilka nowości.

SPORT czyli "piłkarskie sumo"! Nowa gra GETBOL – duŜe emocje, zawodnik przeciw

zawodnikowi, małe bramki, jedna piłka, karne, brak wślizgów! Premiera w kaŜdy wtorek o 19:55.

Wśród nowości znalazło się pasmo „Rolnictwo na świecie”. W tym programie zostaną

zaprezentowane nowinki rolnicze z Dani, Wielkiej Brytani, Francji, Niemiec.

Telewizja Rolnicza TVR nie zapomni równieŜ o swoich stałych widzach, dla których

przygotowano nowe odcinki znanych i lubianych programów, takich jak: „Ogród bez tajemnic”, „Uprawiamy biznes”, „Hodowca”.

Piatkowe imprezy rozkręci Magdalena Jabłońska w programie „Music Dance Show”.

W programie „Wieś pod gwiazdami” zobaczą Państwo wiejskie Ŝycie celebrytów,

a TVRowy straŜak Kevin Aiston w dalszym ciągu będzie spieszył na pomoc w programie

„StraŜak z OSP”.

Zapraszamy do oglądania Telewizji Rolniczej TVR - Cyfrowy Polsat kanał 168, Cyfra+ kanał 172, n kanał 222, satelita Hot Bird, wybrane sieci kablowe, a takŜe internet

www.tvr24.pl

PROGRAM maj 2012 r. Program Telewizji Rolniczej TVR na kolejne dni znajdą Państwo na stronie

www.tvr24.pl w zakładce RAMÓWKA

Pobierz program—www.cdr.gov.pl/pol/wydawnictwa/eBiuletyn/programTVR_05_2012.pdf


PRAWOPRAWOPRAWOPRAWO

Pozycja Treść

364

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 marca 2012 r.

zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań weteryna-ryjnych mających zastosowanie do nasienia bydła.

Dz. U. z 2012 Nr 364

343

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 marca 2012 r. w sprawie warunków, jakie powinny spełniać jednostki organizacyjne, któ-rym moŜna powierzyć przeprowadzanie kontroli związanych z przyznawa-niem pomocy finansowej organizacjom producentów, wzoru upowaŜnienia do wykonywania czynności kontrolnych oraz sposobu sporządzenia i wzoru protokołu z kontroli.

Dz. U. z 2012 Nr 343


www.cdr.gov.pl

http://www.odr.net.pl/rolnictwo_ekologiczne/ http://cc.cdr.gov.pl/ http://www.agroturystyka.edu.pl/ http://www.produktyregionalne.edu.pl/ http://www.leaderatorium.pl/ http://www.agroportal.agro.pl/

ODDZIAŁ W POZNANIU

61-659 Poznań

ul. Winogrady 63

tel. 61/823 20 81,

[email protected]

ODDZIAŁ W RADOMIU

26-600 Radom,

ul. Chorzowska 16/18

tel. 48/ 365-69-00,

[email protected]

ODDZIAŁ W KRAKOWIE

31-063 Kraków

ul. Meiselsa 1

tel. 12/424-05-00 424-05-10

[email protected]

CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO

W BRWINOWIE 05-840 Brwinów, ul. Pszczelińska 99

tel. 22/ 729-66-34do 38 [email protected]


Str. 31

e - Biuletyn Informacyjny CDR wy-dawany jest przez Dział Metodyki, Do-skonalenia Zawodowego i Kontroli Do-radztwa Rolniczego Centrum Doradztwa R o l n i c z e g o z s i e d z i b ą w Brwinowie.

W kaŜdym numerze znajdą Państwo zapowiedzi wydarzeń, wykaz najnow-szych informacji i aktów prawnych doty-c z ą c y c h r o l n i c t w a i rozwoju obszarów wiejskich oraz zapro-szenia.

Zachęcamy do zamieszczania w e-Biuletynie artykułów, ciekawych in-formacji i ofert. Jeśli są Państwo zainteresowani otrzymy-waniem e-Biuletynu Informacyjnego dro-gą elektroniczną, prosimy o zgłoszenia na adres: [email protected] lub tel. 22/729 66 34 w. 132,108

cdr brwinow e-biuletyn informacyjny cdr...nowa akcja edukacyjna skierowana do sadowników parada...

Documents