cerrahİ asepsİde kanit temellİ uygulamalar...cerrahİ asepsİde kanit temellİ uygulamalar...

CERRAHİ ASEPSİDE KANIT TEMELLİ UYGULAMALAR

Hazırlayan: Hem. İlknur İNANIRAcıbadem Sağlık Grubu

Ameliyathaneler ve Merkezi Sterilizasyon Üniteleri KoordinatörüAcıbadem Kozyatağı Hastanesi Hemşirelik Hizmetleri Müdürü

Hazırlanma Tarihi: 22 Nisan 2013

Mayıs 2013 Hemşirelik E Dergi’de “Uygulamalarınızı Geliştirin” bölümünde yer aldı.

SUNU PLANI

Antisepsi TanımıTürkiye'de AsepsiAsepsi Uygulamalarının ÖnemiKanıt Temelli Öneri (Kanıt Düzeyleri)Kanıt Temelli Öneri (Enfekte/Kolonize Personel)Kanıt Temelli Öneri (Havalandırma)Kanıt Temelli Öneri (Çevre Temizliği)Kanıt Temelli Öneri (Alet Sterilizasyonu)Kanıt Temelli Öneri (Giysi ve Örtüler)Kanıt Temelli Öneri (El Antisepsisi)Kanıt Temelli Öneri (Ekibin Giyimi)Kanıt Temelli Öneri (Cilt Hazırlığı)Kanıt Temelli Öneri (Cerrahi Teknik)Kanıt Temelli Öneri (Profilaksi)Kanıt Temelli Öneri (Mikrobiyolojik Örnek Alımı)Kanıt Temelli Öneri (İnsizyon Yerinin Korunması)Kanıt Temelli Öneri (Değerlendirme)Literatür ÖrnekleriKaynaklar

Asepsi Tanım

Asepsi enfeksiyon organizmalarının olmayışı olarak tanımlanmaktadır (Alexander’ s Care of the Patient in

Surgery).

Asepsi Operasyon öncesi, sırası ve sonrasında mikropların operasyon bölgesine veya yaraya bulaşmasını fiziksel yollar

ve mekanik araçlarla önleme işlemi (Türk Dil Kurumu).

Türkiye'de Asepsi

Göktürkler ve Uygurlar asepsi ve antisepsiye büyük bir önem veriyorlardı. Cüzzamlılar cüzzam hastanelerinde tedavi ediliyorlardı.

Cerrahi operasyonlar Türkiye‟de l9. yüzyıla kadar basit uygulamalar şeklindeydi sirke, şarap gibi bazı solüsyonlar yaraların pansumanında kullanıldılar.

l9. Yüzyıl, anestezi, asepsi ve antisepsi alanında Türklerin modern yüzyılıydı.

Antisepsi cerrahide fenol ve iyodoformlu pomatlarla sağlanırdı.

Türkiye'de Asepsi

Modern antisepsi ve asepsi metodları ilk kez l884 – l892‟de uygulandı. Aseptik dönem l892 – l894 „de görüldü.

Dr. Cemil Topuzlu Paşa modern antiseptik metodları, yeni cerrahi uygulamaları ve anestetik metodları öğrenmek için l887‟de Paris‟e gönderildi ve l890‟da Türkiye‟ye döndü. Fenolle yaraları dezenfekte etti, operasyonlarında lastik eldiven, pamuk maske ve otoklav kullandı.

Türkiye'de Asepsi

Her ne kadar bazı araştırmacılar bu gün ki aseptik tekniğin ve uygulamaların kullanımını ritüellere veya bilimsel

çalışmaların eksikliğinden kaynaklandığına inansa da,

Bugünlerde ameliyathane hemşireliği uygulamaları aseptik ilkelerin güvenliği için enfeksiyon kontrolleri istatistiklerle

desteklenir.

Click to edit Master text stylesSecond level

Third levelFourth levelFifth level

Asepsi Uygulamasının Önemi

• Cerrahi alan infeksiyonu gelişme riski

• Operasyon alanının mikrobiyalkontaminasyon derecesi ile direk ilişkilidir.




• Ameliyat sırasında havadan, cerrahi aletlerden vb.durumlardan yara yerine çok sayıda mikroorganizma bulaşı gerçekleşir.

• Ameliyat bölgesinin antimikrobiyal ajanlarla hazırlanmasına rağmen ciltteki bakteriler tamamen yok edilemez.

• Ameliyat sırasında bir organ açıldığında, çok büyük hacimde bakteri bulaşı oluşur.

• Distal ince barsak 103- 104 bakteri/ml, kolon 105-106 bakteri/ml ve rektosigmoid bölgede dışkı 1010-1012 bakteri/g içerir.




Mide normalde açlık halinde mikroorganizma içermezken aklorhidri durumlarında veya midede kan olması durumunda mikroorganizma sayısı artar ve spektrumu değişir.

Safra normalde sterilken 70 yaşın üzerindeki hastalarda, tıkanma sarılığında, koledok taşlarında ve akut kolesistittebakteri içerir (baktibilia).

Kadın genital sistemi 106-107 bakteri/ml içerir.

Orofarenks, akciğer ve üriner sistem ameliyatlarında altta yatan hastalığa bağlı olarak önemli miktarda mikroorganizma bulaşı olabilir.

CAE‟larında intraoperatif bulaş önemlidir.




CDC‟nin, “National Nosocomial Infections Surveillance (NNIS)”verilerine göre;

ABD‟de her yıl ortalama 27 milyon cerrahi işlem uygulanmaktadır.Cerrahi alan infeksiyonları, nozokomiyal enfeksiyonlar arasında %14-16 oranıyla üçüncü sırada yer almaktadır.

Cerrahi kliniklerde yatan hastalar arasında ise; cerrahi alaninfeksiyonları %38 oranında görülmektedir. Bu infeksiyonların 2/3‟uinsizyon yerinde, 1/3‟u ise ilgili organ ya da boşlukta meydanagelmektedir. Nozokomiyal cerrahi alan infeksiyonu geçiren hastaların,%77‟sinin infeksiyon nedeniyle öldüğü ve yıllık maliyetin, 1.6 milyondolardan fazla olduğu bildirilmiştir.

Ülkemizde ise, Noso-Line projesi kapsamında toplanan 1998 yılıverilerine göre cerrahi alan infeksiyonları %22 oranıyla ikinci sıradayer almaktadır.




• “Centers for Disease Control and Prevention” (CDC)‟nin tahminine göre yılda ortalama 500.000 CAEgelişmektedir. CAE gelişen hastalar gelişmeyenlerekıyasla %60 oranında daha fazla olasılıkla yoğunbakıma yatmaktadır, tekrar hastaneye yatmaolasılıkları beş kat daha fazla, ölüm riski ise iki katartar.





KANIT TEMELLİ ÖNERİ Kanıt Düzeyleri

IA. Randomize kontrollü çalışmalar (RKÇ) ve meta analizden elde edilen kanıtlar

IB. En az bir RKÇ elde edilen kanıtlar

IIA. En az bir iyi düzenlenmiş randomize olmayan kontrollü çalışmadan elde edilen kanıtlar

IIB. En az bir deneysel çalışmalardan elde edilen kanıtlar

III. İyi düzenlenmiş tanımlayıcı çalışmalardan elde edilen kanıtlar

IV. Düzey Kanıt: Birden fazla iyi tasarlanmış kohort ya da vaka-kontrol çalışmaları.

V. Düzey Kanıt: Tanımlayıcı ve kalitatif çalışmaların sistematik gözden geçirilmesine dayalı çalışmalar (metasentezler)

VI. Düzey Kanıt: Tekli tanımlayıcı veya kalitatif çalışmalar.

VII. Düzey Kanıt: Saygın otoritelerin görüşleri ve/veya uzman komite raporları





KANIT TEMELLİ ÖNERİ Enfekte veya Kolonize Personel

YönetimiCerrahi personelin bulaşıcı veya taşınabilir enfeksiyon hastalıklarının semptom ve bulguları hakkında ve bu bulgular varlığında durumunun derhal supervizor veya mesleksel sağlık servisi personeline rapor edilmesi konusunda eğitilmesi ve teşvik edilmesi (kategori IB)

(kategori IB)

Hastalıktan sonra calışma kısıttlaması gerektiren durumlarda personelin o görevden alınması konusunda gerekli gerekli saptamaları belirlemektir

(kategori IB)

Kültürle etkeni saptanmış enfekte akıntılı deri lezyonları bulunan cerrahi personelin uygun tedavi ile enfeksiyonu giderilmesi ve bu süre içerisinde görev yapmaması

(kategori IB)

Burun el veya diğer vücut bölgelerinde S.aureus veya A grubu beta hemolitik streptokoklar gibi mikroorganizmalarla kolonize oldukları saptanan cerrahi personel, mikroorganizmanın buna bağlı bir epidemiyolojik yayılımı söz konusu değilse rutin olarak çalışmadan dışlanmaz.

(kategori IB)



KANIT TEMELLİ ÖNERİ Havalandırma

Operasyon odasından koridorlara ve diğer yakın alanlara doğru pozitif basınçta havalandırmanın sağlanması

(kategori IB)

Oda havasının saatte en az 15 kez değişmesi ve bu süreçte dolaşan havanın en az üç kez tazelenmesi

(kategori IB)

Tüm havanın filtre edilmesi ve taze olarak yeniden sirküle edilmesi (kategori IB)

Dolaşan havanın operasyon odasına tavandan girmesi ve odayı tabana yakın yerden terk etmesi

(kategori IB)

CAE‟lerden korunmak icin operasyon odasında ultraviyole ışın kullanılmaması

(kategori IB)

Gerekli olan ekipman, personel ve hastanın gecişi haricinde operasyon odasının kapılarının kapalı tutulması

(kategori IB)

Ortopedik implant operasyonlarının yapıldığı odalardahavalandırmalarda ultratemiz havanın kullanılması

(kategori II)

Operasyon odasına giren kişi sayısının gerekli personellesınırlı tutulması

(kategori II)



KANIT TEMELLİ ÖNERİÇevre Temizliği

Operasyon sırasında kan ve diğer vücut sıvılarıyla görünür bir kirlenme veya kontaminasyon olduğunda etkilenen bölgenin EPA tarafından önerilen hastane dezenfektanları ile bir sonraki operasyondan önce temizlenmesi

(kategori IB)

Kontamine veya kirli operasyonlardan sonra fazladan özel bir temizlik uygulanmaması veya operasyon odasının kapatılmaması

(kategori IB)

Enfeksiyon kontrolü icin operasyon odalarının girişinde yapışkan paspasların kullanılmaması

(kategori IB)

Günün veya gecenin son operasyonundan sonra operasyon odasının yerlerinin EPA tarafından önerilen hastane dezenfektanları ile ıslak vakum yöntemi ile temizlenmesi

(kategori II)

Operasyon odasındaki yüzeylerde görünür bir kirlenme olmadığı takdirde operasyonlar arasında yüzeylerin dezenfeksiyonu önerilmemektedir

Çözümlenememiş durum



KANIT TEMELLİ ÖNERİAlet Sterilizasyonu

Bütün cerrahi araçların özelliklerine göre uygun yöntemlerkullanılarak sterilize edilmesi

(kategori IB)

Flaş sterilizasyonun sadece hastanın sağlığı açısından zorunlu ve cerrahi aletin derhal kullanılması gereken durumlarda uygulanılması önerilmektedir.

Rahat durumlarda flaş sterilizasyonun uygulanmaması böyle durumlarda yedek araç setlerinin kullanılması veya yedek araç seti yoksa gelmesininbeklenmesi

(kategori IB)



KANIT TEMELLİ ÖNERİGiysi ve Örtüler

Operasyon başlarken devam ederken veya operasyon başlamadan önce gerekli steril araç ve gereçler açıldıktan sonra operasyon odasına girilirken maskenin ağız ve burunu tamamen kapatacak biçimde takılması

(kategori IB)

Operasyon odasına girilirken başlık veya bonenin saçları tamamen kapatacak şeklide takılması (kategori IB)

CAE‟lerden korunmak için galoş giyilmez. (kategori IB)

Cerrahi takım üyelerinin steril kıyafetleri giydikten sonra steril eldivenleri giymesi (kategori IB)

Islanmaya karşı etkin bariyer oluşturabilecek kıyafet ve kumaşların kullanılması (kategori IB)

Görünür derecede kirlenmiş kontamine olmuş veya kan ve diğer potansiyel infeksiyoz materyali geçirmiş kıyafetlerin uygun olan en kısa sürede değiştirilmesi

(kategori IB)



KANIT TEMELLİ ÖNERİEl Antisepsisi 1

Kullanılan el antiseptiği geniş spektrumlu, hızlı etkili, irrite etmeyen, sürekli etkisi olan bir ürün olmalıdır.

(Katagori IB)

El antiseptikleri tekrar kullanılabilir kaplara konulacaksa, tekrar kullanmadan önce kaplar iyice yıkanıp kurulanmalıdır

(Katagori IA)

Yıkanma lavabosu ameliyat salonunun yanında olmalı ve sadece cerrahi el yıkama için kullanılmalıdır. Ayak-diz kontrollü ya da fotoselli olmalı, suyun sıçramasını engelleyecek biçimde tasarlanmalıdır

(Katagori IB)

Yıkanma için tek kullanımlık, steril fırçalar kullanılmalıdır (Katagori II)

EKK tarafından seçilmiş bir el nemlendiricisi kullanılabilir (Katagori IA)



KANIT TEMELLİ ÖNERİEl Antisepsisi 2

Tırnakların kısa kesilmesi ve takma tırnak kullanılmaması (kategori IB)

Operasyondan önce uygun antiseptik kullanarak cerrahi fırça ile eller önkol ve dirseklerin en az iki-beş dakika fırçalanarak ve ovularak temizlenmesi

(kategori IB)

Temizlik bittikten sonra ellerin vücudun önünde ve yukarı da olacak biçimde dirsek eklemleri fleksiyon pozisyonunda suyun parmaklardan dirseklere doğru süzüllmesini sağlayacak bicimde tutulması.Ellerin steril havlu ile kurutulması ve derhal steril giysi ve eldiven giyilmesi

(kategori IB)

El tırnaklarınn altlarının günün ilk fırçalamasından önce temizlenmesi (kategori IB)

Ellerde ve kollarda takı bulunmaması (kategori IB)

Tırnak cilası konusunda öneri yoktur. (kategori IB)



KANIT TEMELLİ ÖNERİEkibin Giyimi

Ekip pamuklu giysiler yerine su geçirmez giysiler giymelidir. (kategori IB)

Ameliyat sırasında ıslanan giysiler değiştirilmelidir. (kategori IB)

Kan ve ameliyat sıvılardan olabilecek mikroorganizma bulaşmasını önlemek için kep, maske, gözlük, transparan koruyucular kullanılmalıdır.

(kategori IB)

Ameliyat ekibi kep giymelidir. (kategori II)

Çift eldiven giyilmelidir. (kategori II)

İki saatten uzun süren ameliyatlarda eldiven ve giysiler değiştirilmelidir

(kategori II)

Kaygan olmayan antistatik ayakkabı giyilmelidir. (kategori II)



KANIT TEMELLİ ÖNERİCilt Hazırlığı

Tüy dökücü krem/elektrikli makineleri ile yapılan cilt temizliği CAE oranını azaltır

(katagori IA)

Eğer ameliyat sahası için bir engel oluştumayacaksa, kıllar temizlenmemelidir.

(katagori IA)

Traş gerekiyorsa ameliyattan hemen önce yapılmalıdır. (katagori IA)

Ameliyat öncesi tüm vücudu içeren antisepteptikli banyoların etkisini gösteren yeterli kanıt bulunmamaktadır. Ancak hastanın ameliyathaneye alınmadan önce normal bir banyo yapması ve ameliyat bölgesinin antiseptik bir sabunla yıkanması yeterlidir.

(katagori IB)

İnsizyon bölgesi ve çevresindeki kirler antiseptik solüsyonla boyama öncesi yıkanmalı ve temizlenmelidir.

(katagori IB)

Deri hazırlığında uygun antiseptik solüsyon kullanılmalıdır. (katagori IB)

Hazırlanan bölge insizyonu ve dren konulacaksa dren bölgesini de kapsayacak genişlikte olmalıdır.

(katagori II)



KANIT TEMELLİ ÖNERİCerrahi Teknik

İntravasküler araçlar spinal veya epidural anestezi kateterleriuygulanırken veya intravenöz ilaç verilirken asepsiilkelerine bağlı kalınması

(kategori IA)

Steril araç ve solüsyonların kullanılmadan hemen önce açılması (kategori IB)

Dokuya nazik davranılması, etkin hemostaz sağlanarakölü doku ve yabancı cisimlerin minimum düzeyde tutulmayacalışılması

(kategori IB)

Cerrahın cerrahi bölgenin çok kontamine olduğunakarar vermesi halinde, primer cilt kapatılmasının ertelenmesiveya açık tutularak sekonder iyileşmeye bırakılması

(kategori IB)

Eğer drenaj gerekli ise kapalı vakum drenajı kullanılmasıdrenin cerrahi insizyon yerinden ayrı olarak yerleştirilmesive olabilecek en kısa zamanda çıkarılması

(kategori IB)



KANIT TEMELLİ ÖNERİProfilaksi

Sadece endikasyon bulunan hastalarda en yaygın CAE nedeni mikroorganizmalara etkin ve rehberlerde önerilen antibiyotikler seçilmelidir.

(kataogori IA)

Profilaktik antibiyotiğin ilk dozu IV yolla (1 saat önce, vankomisin uygulanacaksa 2 saat önce) insizyon yapıldığında serum ve dokuda bakterisidal konsantrasyona ulaşacak zamanlama ile verilmelidir.

(kataogori IA)

Serum ve doku ilaç düzeyi ameliyat boyunca ve ameliyathanede insizyonun kapatılmasından birkaç saat sonrasına kadar devam ettirilmelidir. Antibiyotik profilaksisinin süresi ulusalrehberlere dayanmalıdır.

(kataogori IA)

Vankomisin rutin profilaktik antibiyotik olarak kullanılmamalıdır. (kataogori IA)



KANIT TEMELLİ ÖNERİMikrobiyolojik Örnek Alımı

Operasyon odasında rutin çevre kültürü örnek toplanmasıuygulanmaz. Sadece hastane içi epidemiyolojikaraştırmanın bir bölümü olarak oda yüzeyleri ve havadanörnekleme yapılabilir.

(kategori IB)



KANIT TEMELLİ ÖNERİİnsizyon Yerinin Korunması

Postoperatif 24-48 saat steril kapatılan insizyon yerinin korunması (kategori IB)

Pansuman değiştirilmeden önce ve sonra veya cerrahi alan ile temas edileceği durumlarda ellerin yıkanması

(kategori IB)

Pansuman değiştirileceği zaman steril tekniğe dikkat edilmesi (kategori II)

Cerrahi alanın korunması ve cerrahi alanın infeksiyonuna ait olabilecek bildirilmesi gereken semptomlar hakkında hasta ve yakınlarının eğitilmesi

(kategori II)



KANIT TEMELLİ ÖNERİDeğerlendirme

Yatan ve ayakta tüm cerrahi hastalarda, modifiye etmeksizin CDC‟nin CAE tanımlamalarını kullanın

(katagori IB)

Artmış CAE riskini değerlendirebilmek için periyodik olarak operasyona özel CAE oranı hesapla

(katagori IB)



LİTERATÜR ÖRNEKLERİÇift Kat Eldiven Kullanımı

Eldivenlerin delinme sıklığını ölçen 31 RKÇ gözdengeçirilmiş:

Çift kat eldiven giyilerek yapılan 14 çalışma - Tek kateldivenlerde delinme oranı çift kat eldivene oranlabelirgin fazla (OR 4.10, %95 CI 3.30-5.09)

İndikatörlü eldivenle yapılmış 8 çalışma - tek kateldivende tespit edilebilen delik, indikatörlülere oranladaha az (OR 0.10, %95 CI 0.06-0.16)- standart çift kateldivenlere oranla da daha az (OR 0.08, %95 CI 0.04-0.17)ş

CAE‟nın azaltılmasıyla ilgili doğrudan kanıt yok.



LİTERATÜR ÖRNEKLERİTırnak Cilası Kullanımı

Sadece 1 RKÇ bulunmuş.

102 scrub hemşirenin katıldığı bir çalışma: tırnak cilasıolmayan, sürüldükten sonraki 2 gün içinde, ve 4 gündendaha eski olan tırnak cilası olan kişilerin, cerrahiyıkanma sonrası ellerinde kalan bakteri kolonizasyonunabakılmış. Bu gruplarda, cerrahi yıkanma öncesi-sonrasıarasında belirgin bir fark bulunmamış

Tırnak cilası ya da yüzük kullanımının CAE oranınıetkileyip etkilemediğini gösteren çalışma yok. Cerrahiyıkanma sonrası ciltte kalan bakteri sayısına etkisinekarar vermek için deliller yetersiz.



Kaynaklar

Kan Öntürk Z, Eti Aslan F (2010). Ameliyat Sırasında Çocukları Bekleyen Tehlike: Cerrahi Alan Enfeksiyonları ve Kanıt Temelli Önlemler,Çocuk Enf. Derg.,4:29-33

Terzi C (2006). Cerrahi Alan Enfeksiyonları,ANKEM Derg.,20(3):187-193

Güngör M (2007). Reusibıl Ameliyat Ortuleri ile Disposibıl Ameliyat Örtülerinin Bakteriyel Geçirgenliklerinin Değerlendirilmesi, 5. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi, 171-190

Özmen MM (2007). Cerrahi Alan Enfeksiyonları, Cerrah ve CerrahiTeknik, ANKEM Derg, 21:200-203

Çelik Ü, Parsak C, Aksaray N (2007).Cerrahi Alan Enfeksiyonlarından Korunma, Cocuk Enf Derg., 1: 102-8

Erdemir AD, Öncel Ö (2002). l9. Yüzyılda Türkiye'de Asepsi ve Antisepsinin Gelişimi ve Bugünün ve Geleceğin Türk Tıbbı Açısından Önemi,T Klin J Med Ethics, Law and History , 10,186-190

http://www.tdk.gov.tr/, Erişim Zamanı:20,04,13

Rothrock CC (2008). Alexander’ s Care of the Patient in Surgery, 44-99.

http://www.tdk.gov.tr/





TEŞEKKÜRLER

cerrahİ asepsİde kanit temellİ uygulamalar...cerrahİ asepsİde kanit temellİ uygulamalar...

Documents