cfa институтийн ёс зүйн дүрэм -...

“MOНГОЛЫН ҮНЭТ ЦААСНЫ АРИЛЖАА

ЭРХЛЭГЧДИЙН ХОЛБОО” ӨЗБ

С.Дашдорж, CFA

СЭЗИС-ийн ахлах багш

CFA институтийн ёс зүйн

дүрэм

▪ Хөрөнгө оруулалтын салбарт ёс зүйн дүрэм, итгэлцэл

яагаад чухал болох тухай

▪ CFA институтын ёс зүйн дүрэм ба мэргэжлийн үйл

ажиллагааны стандарт

▪ Ёс суртахуунгүй шийдвэр гаргалтын үндсэн шалтгаан

▪ Ёс суртахуунтай шийдвэр гаргах зөвлөмж

▪ CFA институтын ёс зүйн дүрэм ба мэргэжлийн

стандартын жижиг кэйсүүд

Mongolian Association of Securities Dealers SRO2

Агуулга

Хөрөнгө оруулалтын салбарт ёс зүйн дүрэм,

итгэлцэл яагаад чухал болох тухай

Бяцхан түүх: Та өөрийгөө томоохон андеррайтер компанийн

судалгаа, шинжилгээний хэлтэст ажилладаг гэж төсөөлнө үү.

Итгэлцэл (trust) гэдэг нь тухайн хүн, байгууллагын найдвартай

байдлын тухай баттай үнэмшил (strong beliefs)-ийг хэлнэ.

2013 онд хийгдсэн “Итгэлцэл”-ийн судалгааны үр дүнд, хөрөнгө

оруулагчийн итгэлийг олж авахын тулд хөрөнгө оруулалтын

мэргэжилтэн дараах гурван зүйлд анхаарах хэрэгтэй байна.

(1) ил тод, нээлттэй бизнесийн туршлага,

(2) онцгой тохиолдлуудад хариуцлагатай шийдвэрүүд гаргадаг

байх,

(3) ёс зүйн дүрэмтэй бизнесийн туршлага.



Аливаа шийдвэр, үйлдлүүд нь оролцогч талуудын хохироох, эсвэл таатай үр дүнг бий болгодог. Өөрөөр хэлбэл,

Бидний шийдвэр нь бүх оролцогч талуудад таатай байх,

Зарим оролцогч талуудад таатай байх,

Зарим оролцогч талуудад таатай, заримд таагүй үр дүнг бий болгох боломжтой.

Ёс зүй гэдэг нь ёс суртахууны зарчмуудын цогцыг судлах бөгөөд, түүгээр дамжуулан бидний шийдвэр гаргалт, зан төлөвт хөтөч болж байдаг.

Ёс суртахуунтай үйлдэл гэдэг нь 1) үр өгөөжтэй 2) бусдын ёс зүйн талаарх ойлголттой нийцтэй байх шаардлагатай. (Үнэнийг хэлэх)

Ёс суртахууны зарчим: Үнэнч байх, шударга байх, хичээнгүй байх, бусдын эрх, ашгийг хүндэтгэх



Нийгэм дэх дэд бүлэг нь “ёс зүйн дүрэм”-г

боловсруулж, түүнийгээ ажлын төрлүүдээр

нарийвчлан, “мэргэжлийн үйл ажиллагааны стандарт”

болгож хэрэгжүүлснээр үнэт зүйлээ бий болгох

боломжтой.

Ёс зүй нь зарчим, итгэл үнэмшил, үнэт зүйлийн гинжин

тогтолцоо хэлбэрээр тайлбарлагдаж болно.



Харилцагч – зөвлөхийн

харилцаа

Харилцагчийн хөрөнгийг анхаарал,

болгоомжгүй удирдах→ итгэл алдрах→

харилцагчаа алдах

Мэдээллийн ба мэдлэгийн

тэгш бус байдал

ХО-н зөвлөмж боловсруулах, үйл

ажиллагаа явуулах:

▪ Харилцагч, ажил олгогч, дараа нь та

Хөрөнгө оруулалтын

бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний

биет бус байдал

Хөрөнгө оруулалтын зөвлөх үйлчилгээ

үзүүлэх, тайлагналдаа ёс зүйг баримтлах

▪ Алдаа мадаггүй, бүрэн, зөв байх

Үр дагавар:

Харилцагчийн хөрөнгийг болгоомжгүй удирдах нь цаашлаад хөрөнгө

оруулагчийн итгэлийг үгүй хийнэ. Ингэснээр, хөрөнгийн зах зээл дээр

хувьцааны шаардах өгөөж өндөрт очдог. Өөрөөр хэлбэл, санхүүжилтийн

өртөг нэмэгдэнэ.

CFA институтын ёс зүйн зарчим ба

мэргэжлийн үйл ажиллагааны стандарт

Мэргэжлийн үйл ажиллагааны стандартууд нь a) дүрэм, журамд

суурилсан стандарт b) зарчимд суурилсан стандарт гэсэн хоёр

төрөл байдаг.

CFA институтын стандарт нь үнэнч байдал, цэгц байдал, ил тод

байдал, хичээнгүй байдал, харилцагчийн эрх ашгийг дээдлэх

гэсэн зарчмуудад тулгуурласан стандарт юм.

Мэргэжилтэн нь дараах гурван шинж чанарыг хангасан байна.

Нарийн, гүнзгий мэдлэг, ур чадвартай байх

Бусдад үйлчлэх

Бусад мэргэжилтнүүдтэй харилцан ойлголцсон ёс зүйн нийтлэг

дүрэмтэй байх



Act with integrity, competence, diligence, and respect and in an ethical

manner with the public, clients, prospective clients, employers, employees,

colleagues in the investment profession, and other participants in the global

capital markets.

Place the integrity of the investment profession and the interest of clients

above their own personal interests.

Use reasonable care and exercise independent professional judgment

when conducting investment analysis, making investment recommendations,

taking investment actions, and engaging in other professional activities.

Practice and encourage others to practice in a professional and ethical

manner that will reflect credit on themselves and the profession.

Promote the integrity and viability of the global capital markets for the

ultimate benefit of society.

Maintain and improve their professional competence and strive to maintain

and improve the competence of other investment professionals.

A-C-R-E-P-I

CFA институтын ёс зүйн зарчим ба мэргэжлийн

үйл ажиллагааны стандарт: 7 стандарт

Professionalism

Knowledge of Law – Хуулийг чанд сахидаг, хэрвээ CFA дүрэм

илүү чанга байвал түүнийг дагадаг байх.

Independent and objectivity – Бусдын нөлөөнд автахгүй,

мэргэжлийн хараат бус байдлыг алдагдуулахгүй байх.

Misrepresentation – Ташаа ойлголт төрүүлэхгүй байх.

Misconduct – Зүй бус үйлдэл гаргахгүй байх.

Integrity of Capital Markets

Duties to clients

Duties to employers

Investment analysis, recommendations, and actions

Conflict of Interests

Responsibilities as a CFA institute member or CFA candidate



Мэргэжлийн ур чадвар

Зах зээлийн цэгц байдал

Material nonpublic information – Материаллаг, хаалттай

мэдээллийг ашиглах, бусдад ашиглуулахгүй байх дээр анхаарах.

Market manipulation – Өөрийн нөөц, бололцоог урвуугаар

ашиглаж, зах зээлд төөрөгдөл үүсгэх

Харилцагчийн өмнө хүлээх үүрэг

Ажил, олгогчийн өмнө хүлээх үүрэг

Хөрөнгө оруулалтын судалгаа, зөвлөгөө ба үйл ажиллагаа

Ашиг, сонирхлын зөрчил

CFA цол эзэмшигч ба цол горилогчийн хүлээх үүрэг



Professionalism


Duties to clients

Loyalty, prudence, and care – Үнэнч, хянамгай, анхааралтай байх

Fair dealing – Харилцагчдыг алагчилахгүй байх

Suitability – Нийцтэй, тохиромжтой хөрөнгө оруулалт санал

болгох

Performance presentation (fair, accurate, complete) – Үр дүнг

бүрэн, алдаагүй, зөв тайлагнах

Preservation of confidentiality – Нууцыг чанд хадгалах

Duties to employers






Professionalism


Duties to clients

Duties to employers

Loyalty – Үнэнч байдал

Additional compensation arrangements – Нэмэлт орлогын хэлцэл

Responsibilities of supervisors – Ахлах ажилтны хариуцлага






Professionalism


Duties to clients

Duties to employers


Diligence and reasonable basis – Хичээнгүй, ул суурьтай байх

Communication with clients and prospective clients – Харилцагчтай

харилцах

Record retention – Баримт бичгийн архив





Professionalism


Duties to clients

Duties to employers



Disclosure of conflicts – Ашиг сонирхлын зөрчлөө ил тод

болгох

Priority of transactions – Арилжааны давуу байдал

Referral fees – Зуучлалын шимтгэл




Professionalism


Duties to clients

Duties to employers



Responsibilities as a CFA institute member or CFA

candidate

Conduct as participants in CFAI programs

Reference to CFAI, the CFA designation, and the CFA program

Ёс суртахуунгүй шийдвэр гаргалтын үндсэн

шалтгаан

Мэргэжилтнүүд хариуцлагатай байж, ёс суртахууны дээд

зарчмыг баримтлахыг зоридог юм бол бид яагаад ёс зүйг судлах

шаардлагатай гэж?

Түлхүүр үгс: тодорхой бус нөхцөл байдал; тохиромжтой шийдвэр

гаргалт нь тодорхойгүй байх, муу шийдвэр гаргалт

Дотоод хүчин зүйл: Хэт итгэлтэй байх (overconfidence)

Би шударга, зөв хүн гэж хэлэх нь ёс суртахуунтай шийдвэр

гаргах эсэх үндсэн хүчин зүйл байдаггүй.

Гадаад хүчин зүйл: Нөхцөл байдлын нөлөө (situational influence)

Мөнгө (money)

Нэр алдар (prestige)

Үнэнч байдал (loyalty)

Ёс суртахуунтай шийдвэр гаргах зөвлөмж

Ёс суртахуунтай шийдвэр гаргалт нь бүхий л оролцогч талуудыг

харгалзан үзэж, урт хугацаандаа аль шийдвэр нь илүү зөв байхыг

тунгаах тухай ойлголт юм.

Үе шат Тайлбар

1-р шат: Нөхцөл

байдлыг сайтар тань

Нөхцөл байдлын бодит баримтууд, ёс

зүй/хуулийн ямар үүрэг, хариуцлагыг оролцогч

талуудын өмнө хүлээж байгааг, мөн байж болох

ашиг, сонирхлын зөрчлүүдийг тодорхойлох.

2-р шат: Боломжит

шийдвэрүүдийг харгалз

Ямар нөхцөл байдлын нөлөө байж болох,

энэхүү шийдвэрээс өөр ямар боломжит

хувилбарууд байгааг, түүнчлэн үүсч буй нөхцөлд

ашиглаж болох зөвлөмжүүд юу болохыг

харгалзан үз.

3, 4-р шат: Шийдвэрээ

гарга, хэрэгжүүл, дүгнэ

Яагаад санаснаар болоогүй, юун дээр алдсан

бэ?


Жижиг кэйс:

Та томоохон хөрөнгө оруулалтын банкинд туслах шинжээчээр ажилд орсон байна. Таныг ажилд орох үед байгууллагын дүрэм журмыг цаасаар өгч, мөн сургалтанд суулгажээ.

Таны ахлах бол тус хөрөнгө оруулалтын банкны технологийн компани хариуцсан ахлах шинжээч. Удахгүй маш том технологийн компани IPO хийх гэж байгаа бөгөөд, түүнтэй холбоотой мэдээлэл цуглуулах, тайлангийн төсөл бэлтгэх, шинжилгээ хийх зэрэг бусад туслах үйл ажиллагааг танд даатгасан байна.

Таны ажил олгогч компани нь энэ том IPO-н нэг гол андеррайтер юм.

Танаас ахлах тань энэхүү IPO-н хувьцааг ямар үнээр гаргах талаар урьдчилсан судалгаа хийх, компанийн үнэ цэнийг тооцоолох даалгавар өгсөн байна.

Та ажлаа юунаас эхлэх вэ?


Аз болж, танд технологийн салбарын мэдлэгтэй, мөн

үнэлгээний арга зүй мэддэг хоёр танидаг хүн байжээ. Тэдгээр

хүнтэй холбоо баривал үнэтэй зөвлөмж авах нь гарцаагүй.

Та дараах цахим шууданг илгээжээ.

Миний бие одоогоор хөрөнгө оруулагчдад зориулан БигТэк

компанийн үнэлгээ, шинжилгээ дээр ажиллаж байна. Ажил

олгогч маань энэхүү IPO-д оролцож буй цөөн андеррайтерын

нэг юм. Тиймээс би аль болох бүхий л чухал зүйлсийг

тайлангийн төсөлдөө тусгахыг хүсч байна. Тус компанитай

холбоотой мэдээллүүдийг хараад ямар гол эрсдэл, гол хүчин

зүйлс байгаа талаар хариу ирүүлнэ гэж найдаж байна.

Хавсралт дах мэдээллийн нууцлалыг хадгална уу.

CFA институтын ёс зүйн дүрэм ба мэргэжлийн


Жаргал, CFA нь нэгэн нээлттэй компанийн санхүү хариуцсан

захирал юм. Тэрээр байгууллагын хөрөнгө оруулагчидтай

найрсаг харилцаа тогтоох үүднээс оройн зоог барихаар болсон

байна. Маргааш өглөө биржийн арилжаа нээгдэхээс өмнө олон

нийтэд зарлагдах учиртай компанийн ашигт ажиллагааны

тайланг энэхүү оройн зоог дээр хүрэлцэн ирсэн хөрөнгө

оруулагчдад товч тайлбарлажээ. Маргаашийн компанийн ашгийн

цацагдсан мэдээлэл дээрх тоо баримт нь өмнөх өдрийн оройн

зоог дээр дурьдагдсан тоо баримттай нийцтэй байв. Жаргал ёс

суртахуунтай байсан уу? CFA нийгэмлэгийн ёс зүйн дүрмийг

баримтласан уу?

Тийм

Үгүй, учир нь хоёр мэдээлэл яг ижилхэн байсан.

Үгүй, учир нь компанийн ашийн мэдээллүүд хоёул зах зээл хаасан үед

хүрсэн.

CFA институтын ёс зүйн дүрэм ба мэргэжлийн


Марлаа, CFA нь нэгэн брокерын компанийн хянан,

нийцүүлэх хэлтсийн дарга юм. Тэрээр CFA цол горилж буй,

судалгааны шинжээч Цогоог тодорхой үнэт цаас дээр

санал болгох гэж байсан “buy” зөвлөмжийг хөрөнгө

оруулагчдад хүрэхээс өмнө нь өөрийн дансаараа

хувьцаануудыг авсан талаар буруутгаж байгаа юм. Цогоо

үүнд дургүйцэж, тус байгууллагад энэ талаарх ямар ч

дүрэм, журам байхгүй талаар тайлбарласан байна. CFA –н

ёс зүйн дүрэм, мэргэжлийн үйл ажиллагааны стандартын

дагуу хэн нь буруутай вэ?

Марлаа

Цогоо

Марлаа ба Цогоо

Анхаарал хандуулсанд

баярлалаа

Холбоо барих: 99107270

Цахим шуудан: [email protected]; [email protected]

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

cfa институтийн ёс зүйн дүрэм -...

Documents