Cfare eshte HIV?H është për humane njerëzore, virusi mund të infektojë vetëm qeniet njerëzore.I është për imunitetin e dobësuar. Virusi e dobëson sistemin imunitar duke i shkatërruar qelizat e rëndesishme të cilat e luftojnë sëmundjen dhe infeksionin dhe si i tillë një system imuntar i dobësuar nuk e mbron organizimin.V është për virusin i cili shumohet pasi të ketë marrë tërësisht një qelizë në trupin e infektuar.

Virusi i HIV është ndryshe nga virusi i ftohjes apo i gripit sezonal kalues ku organizimi pastrohet dhe shërohet nga këta virus. Virusi HIV mund të fshihet për periudha të gjata në

qelizat e trupit dhe mund të atakojë në pjesë të rëndësishme të sistemit imunitar – qelizat T dhe CD4. Trupi ka nevojë për këto qeliza të luftojë infeksionet dhe sëmundjet , HIV i sulmon ato i shfrytëzon për tu shumuar vet, dhe pastaj i shkatërron ata.Me kalimin e kohës HIV mund të shkatërrojë aq shumë qeliza ashtu që trupi më nuk do të mund të mbrohet nga infeksionet dhe sëmundjet. Kur kjo ndosh atëherë HIV do të zhvillohet në AIDS.

Cfare eshte AIDS?

AIDS është shkurtesë për sëmundjen e shkaktuar nga HIV.

A – Aquired - ( i fituar) dmth dicka që ju e fitoni pas lindjesI – Immuno – sistemi imunitar i trupit tuaj i cili përmban të gjitha organet dhe qelizat që luftojnë infeksionin ose sëmundjen.D – Deficinecy – Ju merrni AIDS atëherë kur sistemi i juaj imunitar është “deficient” apo

nuk funksionon ashtu si duhet.S – Syndrome – Sindroma nënkupton disa simptome dhe shenja së bashku. AIDS është sindorm sepse ka një sërë komplikime dhe simptome.

AIDS është faza e fundit e infeksionit. Në këtë stad sistemi imunitar është shumë i dobësuar dhe e rrizikon organizimin nga infeksionet oportuniste. Diganoza me AIDS bëhet atëherë kur diganostifikohen një ose më tepër infeksione specifike, kancer të veqnatë ose një numër i vogël i qelizave CD4. Nëse keni AIDS, do të ju duhet ndihma dhe trajtimi mjekësor që ta prevenoni vdekjen. 

Si perhapet HIV?HIV më së shpeshti përhapet kur:

1. Nuk përdoren kondomët gjatë marrëdhënieve seksuale me një person që ka HIV.2. Duke shkëmbyer gjilpëra, shiringa ose mjete të tjera që përdoren për të pregaditur përdorimin e drogave

injektuese.3. Nëna është HIV pozitiv dhe HIV mund të kalojë nga nëna të fëmiu gjatë shtatëzënisë.

Rrugët më pak të shpeshta janë:Therja ose prerja me ndonjë objekt të kontaminuar me HIV (punëtoret shëdnetësor)Nga transfuzioni gjakut dhe produkteve të tij, tarsplantimi i organieve dhe indeve të kontaminuara me HIV.

HIV mund të transmetohet edhe gjatë injeksioneve dhe intervenimeve mjekësore dhe stomatologjike në kushtet e dobëta higjieniko sanitare.Tatuazhet poashtu paraqesin një mundësi të infeksionit, prandaj mjetet që përdoren për tatuazh duhet të jenë sterilKontakti përmes lëkurës së dëmtuar, plagës ose membranes së mukozës dhe gjakut të infektuar me HIV ose lëngjet trupore të kontaminuar me gjak.

HIV nuk përhapet përmes:

A. Ujit ose ajritB. Insekteve duke përfshirë

këtu edhe pickimin e mukonjave.

C. Pshtymës, lotëve ose djersës.

D. Kontaktet e zakonshme të përshëndetjeve me duar ose përdorimit të enëve.

E. Puthjet me gojë të mbyllur “ puthjet sociale”

Cfarë janë HIV testet?Testet që përdoren detektojnë antitrupat (substancat të cilat i prodhon trupi) pasi të jetë infektuar me HIV.

Mund të kalojë një kohë derisa sistemi imunitar të prodhojë mjaft anitrupa për për tu detektuar me test, dhe kjo periudhë në mes të infeksionit dhe mundësusë për tu

detektuar mund të ndryshojë nga personi në person. Gjatë kësaj periudhe mundësia e transmisionit përmes seksit dhe shkëmbimit të gjilpërave mund të jetë shumë e madhe.

Sipas Centers for Disease Control në Atlanta antitrupat mund te detektohen përmes testeve më të shpeshta brenda 2 deri në 8 javë (mesatarja 25 ditë) nga infeksioni. 97% të personave do të zhvillojnë nivelin e antitrupave që mund të detektohen Brenda tre muajve të parë. Prandaj, personat duhet të konsiderojnë të testohen edhe tre muaj pas ekspozimit të tyre potencial ndaj HIV. Në raste shumë të rralla mund të kalojnë deri në gjashtë muaj deri të zhvillimi i niveilt të detektueshëm të antitrupave.

Testet laboratorike të HIV dërgohen në laborator referent të Institutit Kombëtar të Shëndetësisë Publike të Kosovës. Eksistojnë edhe testet e shpejta të cialt mund të lexohen brenda 20 minutave.

Si mund të prevenohet HIV?

a) Qëndroni besnik partnerit tuaj.

b) Limitoni numrin e partnerëve tuaj seksual. Sa më pak partner të keni aq më pak mundësi do të keni të rastisni dikend që është i infektuar me HIV.

c) Përdorni kondom.d) Testohuni dhe isnistoni që edhe

partneri/ët juaj/tuaj të testohen.

Ku mund të testoheni?Insitutioni: Qendra e Testimit Konsultimit Vullnetar – Klinika e Sëmundjeve Infektive Qendra Klinike Universitare e Kosovës

Adresa: University Clinical Centre of Kosova Compound

Tel ++ 38 1 38 512 512

Orari i punës: 08:00 – 14:00 Hëne - Premte -