International BusinessCompeting in the Global Marketplace

8e

By Charles W.L. Hill

Cэдэв 2

Улс төрийн эдийн засаг дахь

улс орнуудын ялгаатай

байдлууд

2-3

Улс төрийн эдийн засаг гэжюувэ?

Үндэсний улс төрийн эдийнзасаг гэдэг нь , улс орны улс төр

эдийн засаг болон хууль эрх зүйн системүүдийн хоорондын хамаарал

.юм Улс төрийн систем 2 гэдэг нь

зүйлээр хэмжигддэг улс орны .засгийн газрын систем юм

Улс орны Коллективизм болон индивидуализмын түвшин

Улс орны ардчилал эсвэл захиргаадалтын түвшин

2-4

Коллективизм гэжюувэ?

Коллективизм гэдэг нь хувийн зорилгоос дээгүүр хамтын

зорилгыг нэн тэргүүнд тавихыг.эрмэлздэг

ГрекийнфилософичПлато (427-347 МЭӨ)

, Өнөөдөр Коллективизм гэдэг ньсоциализмтай адилюм(Karl Marx 1818-1883) , , Үйлдвэрлэл хуваарилалт арилжаа нь

улсынмэдэлд байдаг

advocate state ownership of the basic means of production, distribution, and exchange

manage to benefit society as a whole, rather than individual capitalists

2-5

Орчин үеийн социализм ямар вэ?

20 :зууны эхээр социализм задарсан1. Коммунизм– зөвхөн хүч хэрэглэн,

, хувьсгал дарангуйлал захиргаадалтаар социализмд хүрч

.болно ( , , ..ЗХУ ХятадАнгол ) 1990- ээд оны дундуур задарсан

2. Социал демократ– Ардчилсан үзлээр . социализмд хүрч болно

(Aust,GB,France…) 1970- , , , харилцаа холбоо цахилгаан газ

төмөр зам) – ашиггүй тул Улсын мэдлийн байгууллагууд хувьд

шилжсэн

2-6

Индивидуализм гэжюувэ?Индивидуализм гэдэг нь хувь хүн

эдийн засгийн болон улс төрийн үзэл .бодлын хувьд эрх чөлөөтэй байхыг хэлнэ

Грекийн философич, Аристотель (384-322 МЭӨ), хувийн өмчийн үйлдвэрлэл

зогсолтгүй үргэлжлэнэ гэдэг санааг анх.гаргасан

Индивидуализмын2 үндсэн зарчим 1 Нийгмийн гишүүний эрх чөлөө нөгөө

.гишүүний эрх чөлөөгөөр хязгаарлагдана нийгмийн сайн сайхан нь хүн өөрийн

эдийн засгийн эрхийг хэн нэгний заавраар бус хэрэгжүүлэх замаар

. хэрэгжинэ

Адам Смит

“ ” – Үндэстний баялаг үнэ нууц .гарын тусламжтайгаар тогтоно

Нийтийн сайн сайхны төлөө ажиллаж байгаа хүн хэзээ ч бүх

хүчин чармайлтаа гаргаж байхыг – хараагүй гэжээ

-АНУ ЗХУ

2-7

2-8

Демократ болон Тоталитар

Демократ гэдэг нь сонгуулиар сонгогдсон хүмүүс засгийн эрхийг

барих ёстой гэсэн улс төрийн систем.юм

Ихэвчлэн индивидуализмтай холбожүздэг

Иргэдшийдвэр гаргалтадшууд оролцох – ёстой гэсэн үзэл бол демократ үзэл юм

Грек Өнөө үед иргэдшийдвэр гаргалтад

өөрсдийг нь төлөөлөх хүмүүсийг сонгох . . замаарш г д оролцож байна

Демокраси , Хувь хүний үг хэлэх саналаа өгөхэрх

Хэвлэл мэдээллийн чөлөөт байдал Иргэд бүгд оролцох боломжтойсонгууль

Сонгогдсон иргэдийн хязгаарлагдмал хугацаа

- Улс төрийн сис с ангидшүүх сис Улс төржөөгүй засаглал Улс төржөөгүй цагдаа цэрэг! Буцааж татах

2-9

2-10

Тоталитар дэглэм Тоталитор дэглэм гэдэг нь Демократ

ёсонд зөвшөөрөгдсөн бүх зүйлийг. , ... үгүйсгэдэг Хэлмэгдүүлэлт залхаалт 4

төрлийн ттлтр1. Коммунист дэглэм – Коммунист намын

– , ... монополь эрх мэдэл Хятад Хойд Солонгос2. Шашин төрийн хосолсон - Шашны

, зарчмуудаар нам бүлэг болон хувь хүн улс – ... орныг удирдах Иран Саудын араб Theocratic

3. Омгийн захиргаадалт- тодорхой нэг омгийн -сонирхлыг чухалчилдаг улс төрийн нам

,... Зимбаб4. Баруунжигүүрийн захиргаадалт- Хувь

хүмүүсийн эдийн засгийн эрх чөлөөг зарим хэмжээгээр зөвшөөрдөг боловч улс төрийн

- – эрх чөлөөний хувьд хаалттай цэргийн, ... Герман Итали

2-11

Эдийн засгийн систем гэж юувэ?

3 Эдийн засгийн системийн төрөлбайдаг:1. Зах зээлийн эдийн засаг- үйлдвэрлэлийн

үйл ажиллагаа нь хувийнх бөгөөд үйлдвэрлэл нь эрэлт нийлүүлэлтээр

, , зохицуулагддаг төр нь чөлөөтэй шударга өрсөлдөөнийг дэмждэг

2. Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засаг- , төр нь үйлдвэр үйлчилгээ тоо хэмжээ

болон үнийг төлөвлөдөг; бизнесүүд нь улсын өмчийнх ба төр нь нөөцийг

хуваарилдаг; түүнчлэн ямар салбарыг хөгжүүлэх асуудлыгшийддэг

3. Холимог эдийн засаг- зарим эдийн засгийн секторууд нь хувийн өмчийнх

бөгөөд чөлөөт зах зээлтэй байхад зарим нь улсын мэдлийнх ба төр нь төлөвлөдөг;

үндэсний аюулгүй байдлыг хангадаг хувийн компаниудыг төр нь хамгаалдаг

2-12

Хууль эрх зүйн систем гэжюувэ?

Улс орны хууль эрх зүйн систем гэдэг нь аливаа заргыгшүүх хуулийн

үйл явцыг зохицуулдаг дүрэм 3 Хууль эрх зүйн системийн төрөл

:байдаг1. Нэгдсэн хууль– , уламжлал жишиг

болон заншилд суурилсан2. Иргэний хууль- кодуудад

ангилагдсан хуулийн нарийвчилсанбагц

3. Шашин төрийн хууль – шашны номлолууд дээр үндэслэсэн

Гэрээний эрх зүй

– Гэрээний эрх зүй нэгдсэн болон иргэний хууль ялгаатай

– Нэгдсэн хууль гэрээ детальчилсан байх

– Иргэний хууль ихэнхи заалтээд иргэний хуульд заагдсан байдаг

. - ОУ ын худалдаанд маргаан гарахад ? – аль улсын хууль хүчинтэй вэ

Конвенц - Арбитрыншүүх Парис 2-13

2-14

Өмчийн эрх болон авилгын хамаарал ямар байдаг вэ?

Өмчийн эрх гэдэг нь эзэмшиж буй нөөцийг ашиглахтай холбоотой ойлголт

ба энэ нь дараах зүйлүүдээр асуудалүүсдэг1. Хув хүний үйлдэл– хулгай, зохиогчийн

эрх зөрчих, сүрдүүлгэ2. Төрийн үйлдэл- хуулиар, e.g., өндөр

татвар ногдуулах эсвэл хууль бусаар, авилга болон сүрдүүлгэ хийх

, Авилга их байх нь улс орныДНБ гадаад худалдаа болон эдийн засгийн өсөлтийн

хувийг бууруулдаг

2-15

Аль улс хамгийн их авилгад автсан бэ?

Rankings of Corruption by Country 2008

2-16

Оюуныөмчийг хэрхэн хамгаалах вэ?

Оюуныөмч – оюуны үйл ажиллагаагаар бий болсон хөрөнгө

бөгөөд дараах зүйлүүдээрхамгаалагдана

1. Патент – , Шинэ бүтээлийг үйлдвэрлэх, ашиглах эсвэл борлуулах тодорхой хугацаан дахь онцгой эрх

2. Зохиогчийн эрх – , , зохиогч туурвигч , тоглоом зохиогч уран бүтээлч болон

нийтлэгчдийн бүтээсэн ажлын нийтлэх онцгой эрх

3. Худалдааны тэмдэг– үйлдвэрлэгч болон худалдаачид өөрийн бүтээгдхүүнийг

ялгахын тулд бий болгосон загвар болоннэр

2-17

Бүтээгдэхүүний аюулгүй байдал

болон хариуцлага гэжюувэ?

Бүтээгдхүүний аюулгүй байдлын хууль – д бүтээгдхүүний заавал

баримтлах ёстой стандартуудыг тусгасан байдаг

Бүтээгдхүүний хариуцлага – ийг компаниуд хүлээх ёстой ба өөрсдийн

үйлдвэрлэсэн бараа бүтээгдхүүн нь , бусдад осол үхэл болон гэмтэл

гаргахгүй байхад хариуцлага хүлээнэ

2-18

How Free Are Countries Politically?Political Freedom in 2008

2-19

How Free Are Countries Economically?Distribution of Economic Freedom in 2008

Эдийн засгийн хөгжил

– Үндэсний нийт орлого Монгол1890$

PPP – Худалдан авах чадварынпаритет

- ХХИ Хүний хөгжлийн индекс Төрөлтийн үеийн дундаж наслалтБоловсрол Дундаж орлого

2-20

Эдийн засаг – улс төр

. У төрийн ямар систем хамгийн ?тохирмжтой вэ

- . , , Тоталитар ӨСолонгос Тайван Синга – Демократ энэтхэг

2-21

22

Газар зүйн орчин

Тээвэрлэлт болон харилцаа холбооны зардлууд

ex) овортой болон жин ихтэй бүтээгдхүүнүүд, ундаа, хөдөө аж ахуйн бүтээгдхүүнүүд Алс хол байх нь амар биш Улс орнуудын дэд бүтцийг бодолцох

хэрэгтэй: зам, далайн гарц, усан зам, хурдны замын хураамжууд

Ёс зүй

– Ёс зүй ба хүний эрх Хятад ГШХОнь эрх баригчдыг уламөөгшүүлдэг

Эдийн засаг сайжирснаар дотроосоо өөрчилөгдөнө

Ёс зүй ба Авилгал

2-23

Ярилцах

Amartya Sen хөгжлийг хэмжихдээ өөр ямар ямар хүчин зүйлсийг хэмжүүр

?болгох хэрэгтэй байсан бэ Хятад улс нь хүний эрхийг

. зөрчдөгөөрөө алдартай Та энэ . улсад х о хийх үү

100Та $- . , ын х о ыг Орос Чех ийн ?алинд нь оруулах вэ

2-24