ch4 market failure

24
หหหหหห 4.1 หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห 4.2 หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห 4.3 หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห 4.4 หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหห หหหหห4 หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหห

Upload: iampatz

Post on 16-Nov-2014

122 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ch4 Market Failure

หั�วข้�อ4 1. ความหัมายข้องผลกระทบภายนอก4 2. ประเภทข้องผลกระทบภายนอก4 3. ร�ฐบาลก�บผลกระทบภายนอก4.4 ความล�มเหัลวในกลไกตลาดและกลไกทางการเม�อง

บทท� 4 ทฤษฎี�ความล�มเหัลวภาคร�ฐและภาค

เอกชน

Page 2: Ch4 Market Failure

4 1. ความหัมายข้องผลกระทบภายนอก• ผลกระทบภายนอก (Externality) หัมายถึ&ง ผลท� เก'ดจาก

การกระท)าข้องหัน*วยผล'ตหัร�อผ+�บร'โภคใด ๆ ท� ส่*งผลกระทบโดยตรงต*อม+ลค*าทางเศรษฐก'จข้องการผล'ต การบร'โภคหัร�อการแลกเปล� ยนข้องหัน*วยผล'ตหัน& งหัร�อบ0คคลหัน& ง ซึ่& งผลกระทบด�งกล*าวอาจท)าใหั�เก'ดผลด�หัร�อผลเส่�ยต*อการบร'โภคหัร�อการผล'ตต*อหัน*วยเศรษฐก'จอ� นได� โดยผลกระทบด�งกล*าวอาจไม*ผ*านกลไกตลาดและไม*ม�กฎีหัมายรองร�บใหั�ม�การชดเชยค*าเส่�ยหัายหัร�อตอบแทนผลประโยชน2ท� เก'ดข้&3นในบางกรณี�

• จากความหัมายด�งกล*าวข้�างต�นพิ'จารณีาได� 3 ประเด6น-อาจเก'ดจากก'จกรรมการบร'โภคหัร�อการผล'ตข้องบ0คคลใด

หัร�อหัน*วยผล'ตใดก6ได�-จะต�องกระทบการผล'ตหัร�อการบร'โภคข้องบ0คคลอ� นโดยตรง

แต*ผ+�กระท)าไม*ได�น)ามาค)าน&งถึ&งในกระบวนการต�ดส่'นใจ-อาจจะเป8นผลด�หัร�อผลเส่�ยก6ได�

Page 3: Ch4 Market Failure

แส่ดงล�กษณีะข้องการเก'ดผลกระทบภายนอก ผลเหัต0

การบร'โภค การผล'ตผลด�ต*อการ

บร'โภคผลเส่�ยต*อการ

บร'โภคผลด�ต*อการ

ผล'ตผลเส่�ยต*อการ

ผล'ต

เหัต0จากการบร'โภค

1( )-ex. ผ+�

โดยส่ารคนหัน& งใส่*น)3าหัอม-ท0กคนชอบกล' นน)3าหัอมน�3น -บ�านส่)าเร'งเป9ดไฟน�ออนท� ประต+ร�3ว-ผ+�คนในซึ่อยพิอใจจากท� ร+�ส่&กปลอดภ�ยเพิ' มข้&3น -ว'ลล� เป9ดเพิลงไพิเราะ-คนพิ�กอาศ�ยข้�างหั�องเก'ดความพิอใจ

(2 ) ex. –การใช�

รถึด�ดแปลงข้องว�ยร0*น-รบกวนผ+�ใช�ถึนนและผ+�อาศ�ยท� อย+*ใกล�ถึนน -จ�ดงานมหัรส่พิ-เส่�ยงด�งรบกวนผ+�อย+*ใกล�เค�ยง -ผ+�โดยส่ารส่+บบ0หัร� บนรถึประจ)าทาง-รบกวนผ+�โดยส่ารคนอ� น

(3 )-ex. ผ+�ชม

ภาพิยนต2ย'นด�น� งเก�าอ�3เส่ร'ม-โรงภาพิยนต2ได�ก)าไรเพิ' มข้&3น -นายมาร0ตเล*นเป;ยโน-เพิ� อนบ�านเป8นจ'ตกรเข้�ยนภาพิได�เพิ' มข้&3น -คนน'ยมด+ภาพิยนต2ในร+ปซึ่�ด�-การผล'ตซึ่�ด�ข้ยายต�ว ก)าไรเพิ' มข้&3น

(4 )-ex. ผ+�ใช�

ไฟฟ<าเร�ยกร�องใหั�เด'นส่ายไฟแบบท*อหัร�อฝั>งด'น(ร�ฐบาลก)าหันดเป8นนโยบาย -) โรงไฟฟ<าต�องเด'นส่ายไฟแบบท*อหัร�อฝั>งด'นต�นท0นส่+ง ก)าไรลดลง-คนน'ยมด+ภาพิยนต2ในร+ปซึ่�ด�เพิ' มข้&3นและด+ในร+ปว�ด�โอลดลง-บร'ษ�ทผล'ตว�ด�โอก)าไรลดลง

Page 4: Ch4 Market Failure

ผลเหัต0

การบร'โภค การผล'ตผลด�ต*อการ

บร'โภคผลเส่�ยต*อการ

บร'โภคผลด�ต*อการ

ผล'ตผลเส่�ยต*อการ

ผล'ต

เหัต0จากการผล'ต

(5 )-ex. การต�3ง

โรงงานผล'ตส่'นค�าทดแทนการน)าเข้�าท� ม�ประส่'ทธิ'ภาพิ-ผ+�บร'โภคได�ซึ่�3อส่'นค�าในราคาถึ+กลง -เกษตรกรปล+กผ�กปลอดส่ารพิ'ษข้าย-ผ+�บร'โภคได�บร'โภคผ�กท� ม�ค0ณีประโยชน2ต*อร*างกายไม*ม�ส่ารเคม�ตกค�าง

(6 ) ex. –บ�านป@า

หัม�อเล�3ยงไก*ร0*นเก�อบท�3งหัม+*บ�าน-ม�แมลงว�นในหัม+*บ�านและหัม+*บ�านใกล�เค�ยงมาก -โรงงานทอผ�าท)าการทอผ�าตลอด

24 ช� วโมง-ส่*งเส่�ยงรบกวนชาวบ�านท� อย+*ใกล�เค�ยง

(7 )-ex. การ

ส่ร�างเข้� อนผล'ตกระแส่ไฟฟ<า-เกษตรกรใต�เข้� อนได�ท)าการประมงและเพิาะปล+ก -การส่ร�างโรงงานผล'ตซึ่อส่มะเข้�อเทศ-เกษตรกรปล+กมะเข้�อเทศส่*งโรงงาน

(8 )-ex. บร'ษ�ท

ผล'ตเย� อกระดาษปล*อยน)3าเส่�ยท� ย�งไม*บ)าบ�ดลงส่+*ล)าน)3า-เกษตรกรท� ท)าการประมงได�ร�บความเส่�ยหัาย(ปลาตาย)-บร'ษ�ท A. ซึ่& งเป8นค+*แข้*งในการผล'ตคอมพิ'วเตอร2ท)าการผล'ตด�วยต�นท0นท� ลดลง-ท)าใหั�บร'ษ�ท B. ม�ยอดข้ายลดลง

Page 5: Ch4 Market Failure

การอธิ'บายผลกระทบภายนอกด�วยส่มการ

การเปล� ยนแปลงในปร'มาณีส่'นค�า Xn ท� ผ+�บร'โภคคนท� 2 บร'โภค จะท)าใหั�อรรถึประโยชน2ข้องผ+�บร'โภคคนท� 1 เปล� ยนแปลงไปด�วย

เป8นจ)านวนส่'นค�าชน'ดท� 1,2,3,…,m ท� ผ+� บร'โภคคนท� 1 บร'โภค

1.ผลกระทบภายนอกจากการบร'โภค

)X,X,...,X,X,U(XU 2n

1m

13

12

111

เม� อใหั�1U

เป8นส่มการอรรถึประโยชน2ข้องผ+� บร'โภคคนท� 1

1m

13

12

11 X,...,X,X,X

2nX

เป8นจ)านวนส่'นค�าชน'ดท� n ท� ผ+�บร'โภคคน ท� 2 บร'โภค

0X

U2n

- กรณี�ท)าใหั�คนท� 1 ได�ร�บประโยชน2เพิ' มข้&3น ความพิอใจเพิ' มข้&3น ท)าใหั�อรรถึประโยชน2หัน*วยส่0ดท�ายเป8นบวก0

X

U2n

- กรณี�ท)าใหั�คนท� 1 เด�อดร�อนร)าคาญจนอรรถึประโยชน2หัน*วยส่0ดท�ายเป8นลบ

Page 6: Ch4 Market Failure

2.ผลกระทบภายนอกจากการผล'ต)FK,F(L,F 21

เม� อใหั�

1F เป8นส่มการการผล'ตข้องหัน*วยผล'ตท� 1KL,

เป8นจ)านวนป>จจ�ยการผล'ต 2 ชน'ด ค�อ แรงงาน(L) และท0น(K)2F เป8นส่มการการผล'ตข้องหัน*วยผล'ตท� 2

0F

F2

1

- กรณี�ท)าใหั�หัน*วยผล'ตท� 1 ได�ร�บประโยชน2เพิ' มข้&3น และส่ามารถึผล'ตได�มากข้&3นน� นค�อ

0F

F2

1

-กรณี�ท)าใหั�หัน*วยผล'ตท� 1 เก'ดความเส่�ยหัาย หัร�อการผล'ตลดลง น� นค�อ การเปล� ยนแปลงปร'มาณีการผล'ตข้องหัน*วยผล'ตท� 2 จะท)าใหั�ผลผล'ตข้องหัน*วยผล'ตท� 1 เปล� ยนแปลงไปได�

การอธิ'บายผลกระทบภายนอกด�วยส่มการ(ต*อ)

Page 7: Ch4 Market Failure

ตั�วอย่�างแนวคำ�าถาม• คำวามหมาย่ของผลกระทบภาย่นอกคำ�ออะไร?

ผลกระทบภาย่นอกม�ล�กษณะอย่�างไร? พร�อม แบ�งแย่กล�กษณะท� งในร"ปตัาราง และเชิ&งสมการ

ท� งในกรณ�ท�(เป)นการบร&โภคำและการผล&ตั

Page 8: Ch4 Market Failure

4 2. ประเภทข้องผลกระทบภายนอก•ส่าเหัต0ข้องการเก'ดผลกระทบภายนอก 3

ประเภท1) ผลกระทบภายนอกด�านเทคน'ค2) ผลกระทบภายนอกอ�นเน� องจากกรรมส่'ทธิ'Bในทร�พิย2ส่'นส่*วนบ0คคลไม*ช�ดเจน3) ผลกระทบภายนอกอ�นเน� องมาจากส่'นค�าส่าธิารณีะ

Page 9: Ch4 Market Failure

1) ผลกระทบภายนอกด�านเทคน'ค(Technical Externality) • เป8นผลกระทบท� เก'ดข้&3น ในก'จกรรมการผล'ตข้องหัน*วยผล'ตท� ม�การค�นพิบเทคโนโลย�การ ผล'ตแบบใหัม*จนเก'ดการประหัย�ดจากข้นาด หัน*วยผล'ตน�3จ&งกลายเป8นผ+�ผ+กข้าดท� ม�ผลกระทบส่ร�างความเส่�ยหัายแก*ผ+�ผล'ตรายอ� น ๆ และกลไกราคาข้องตลาดไม*อาจจ�ดส่รรทร�พิยากรในส่�งคมได�อย*างม�ประส่'ทธิ'ภาพิ หัร�อท)าใหั�กลไกราคาล�มเหัลม บางคร�3งเร�ยก เก'ดความล�มเหัลวอ�นเน� องมาจากโครงส่ร�าง (Failure by Structure)

Page 10: Ch4 Market Failure

0

กลไกราคาล�มเหัลวเพิราะผลกระทบภายนอก ทางด�านเทคน'ค

B

P2

FP1

A

D

MRMC

AC

D

Q0

Q1

Q2

ปร'มาณี

ราคา

-หัน*วยผล'ตจะข้ยายการผล'ตจนถึ&งจ0ดท� ท)าใหั�

MR = MC(ท� จ0ด B)

-ปร'มาณีการผล'ต 0 3Q

-ราคาข้าย OP หัร�อ 3 บาทต*อ

หัน*วย -ต�นท0นต*อหัน*วย

3-ก)าไร FF บาทต*อหัน*วย

หัน*วยธิ0รก'จท� ค�นพิบเทคโนโลย�ใหัม*จะเก'ดการประหัย�ดจากข้นาด ท)าใหั�เส่�นต�นท0นต*อหัน*วย (AC) ลาดต) าลงเม� อข้ยายการผล'ตเพิ' มข้&3น ในท�ายท� ส่0ดหัน*วยผล'ตจะกลายเป8นผ+�ผ+กข้าด และท)าใหั�ผ+�ผล'ตรายอ� น ๆ ข้าดท0นจนต�องป9ดก'จการลง

Page 11: Ch4 Market Failure

2) ผลกระทบภายนอกอ�นเน� องจากกรรมส่'ทธิ'Bในทร�พิย2ส่'นส่*วนบ0คคลไม*ช�ดเจน

• ทร�พิยากรบางชน'ดไม*เป9ดโอกาส่ใหั�ส่ามารถึท)าการ ก)าหันดเร� องกรรมส่'ทธิ'Bได� ต�วอย*างเช*น อากาศ น)3าใน

แม*น)3า หัร�อปลาในทะเล ซึ่& งไม*ม�เคร� องม�อใดท� จะจ�บอากาศและปร'มาตรน)3าน�3มาเป8นกรรมส่'ทธิ'Bข้องบ0คคล

ใดบ0คคลหัน& งได� ล�กษณีะทางกายภาพิน�3เป8นอ0ปส่รรคในการก)าหันด

• กรรมส่'ทธิ'Bส่*วนบ0คคล นอกจากน�3แล�วค*าใช�จ*ายในการ จ�ดใหั�ม�กรรมส่'ทธิ'B ตลอดจนการด)าเน'นการเพิ� อ

ป<องก�นและแก�ไข้การละเม'ดในกรรมส่'ทธิ'Bท� ได�จ�ดใหั�ม� ข้&3นน�3นแพิงมาก ไม*ค0�มท� จะเข้�าไปจ�ดการ และควรใหั�

ทร�พิยากรน�3นอย+*ตามธิรรมชาต'ด�งเด'ม

Page 12: Ch4 Market Failure

3) ผลกระทบภายนอกอ�นเน� องมาจากส่'นค�าส่าธิารณีะ• ส่'นค�าส่าธิารณีะท� ก*อใหั�เก'ดผลกระทบภายนอกท�

เป8นผลด� ต�วอย*างเช*น การท� ร�ฐน)าเอาเง'นภาษ�อากรจ�ดใหั�ม�การร�กษาความส่งบภายในด�วย

บร'การข้องต)ารวจ• บางกรณี�ส่'นค�าส่าธิารณีะก*อใหั�เก'ดความไม*พิอใจ

หัร�อไม*ต�องการใหั�ม�อย+*แต*หัล�กเล� ยงไม*ได� ท)าใหั� ความพิ&งพิอใจข้องประชาชนลดลง เช*น การท�

ร�ฐน)าเง'นภาษ�ไปซึ่�3อหัร�อผล'ตอาว0ธิส่งครามน'วเคล�ยร2

Page 13: Ch4 Market Failure

ตั�วอย่�างแนวคำ�าถาม• สาเหตั,ของผลกระทบภาย่นอกแตั�ละสาเหตั,ก�อให�

เก&ดผลกระทบอย่�างไรบ�าง? อธิ&บาย่

Page 14: Ch4 Market Failure

4 3. ร�ฐบาลก�บผลกระทบภายนอก• พ&จารณาผลกระทบภาย่นอกก�บการจ�ดสรรทร�พย่ากร• การแทรกแซงของร�ฐบาลในกรณ�ผลกระทบภาย่นอก

1)พิ'จารณีาผลกระทบภายนอกก�บการจ�ดส่รรทร�พิยากร1.1) ผลกระทบภาย่นอกท�(เป)นผลด�ก�บการจ�ดสรรทร�พย่ากร1.2) ผลกระทบภาย่นอกท�(เป)นผลเส�ย่ก�บการจ�ดสรร

ทร�พย่ากร

Page 15: Ch4 Market Failure

ภาวะด0ลยภาพิเม� อม�ผลกระทบภายนอก(ผลด�)

ปร'มาณีการศ&กษา/หัน*วยเวลา

ผลประโยชน2หัน*วยส่0ดท�ายหัร�อต�นท0นหัน*วยส่0ดท�าย(บาท)

Q0

Q1

P1

P0

B0B1

O

LM

N

C

D

E

MC0

MBb

MBa

MB

MBa+b

P2

-MBa อรรถึประโยชน2หัน*วยส่0ดท�ายA-MBb อรรถึประโยชน2หัน*วยส่0ดท�ายA-MBa+b อรรถึประโยชน2หัน*วยส่0ดท�ายA+B-MCa ต�นท0นหัน*วยส่0ดท�ายA

Page 16: Ch4 Market Failure

แส่ดงภาวะด0ลยภาพิเม� อม�ผลกระทบภายนอก(ผลเส่�ย)

Q1

ผลประโยชน2หัน*วยส่0ดท�ายหัร�อต�นท0นหัน*วยส่0ดท�าย(บาท)

ปร'มาณีน)3าตาล/หัน*วยเวลา

MBC

C2

B

P1P0

C1

F

E

DC

A

MCd

MCc

MCc

+d

Q0

P2

-MCc ต�นท0นหัน*วยส่0ดท�ายบร'ษ�ท-MCd ต�นท0นหัน*วยส่0ดท�ายข้องส่�งคม-MCc+d ต�นท0นหัน*วยส่0ดท�ายC+D-MB ผลประโยชน2หัน*วยส่0ดท�าย

Page 17: Ch4 Market Failure

กระบวนการเก'ดผลกระทบภายนอกก�บการจ�ดส่รร ทร�พิยากร

ผลกระทบภายนอกผลกระทบภายนอกทางด�านเทคน'ค

ผลกระทบภายนอกอ�นเน� องมาจากกรรมส่'ทธิ'Bในทร�พิย2ส่'นส่*วนบ0คคลไม*ช�ดเจน

ผลกระทบอ�นเน� องมาจากส่'นค�าส่าธิารณีะ

ผลด� ผลเส่�ย

ต�นท0นทางส่�งคม ต�นท0นข้องเอกชน

การจ�ดส่รรทร�พิยากรเป8นไปอย*างไม*ม�ประส่'ทธิ'ภาพิ

Page 18: Ch4 Market Failure

2)การแทรกแซึ่งข้องร�ฐบาลในกรณี�ผลกระทบภายนอก • การออกกฎหมาย่หร�อข�อบ�งคำ�บเพ�(อป3องก�นไม�ให�เก&ดผลกระทบภาย่นอก

• ภาษ�และเง&นอ,ดหน,น

Page 19: Ch4 Market Failure

2)การแทรกแซึ่งข้องร�ฐบาลในกรณี�ผลกระทบภายนอก มาตรการภาษ�ในกรณี�ผลกระทบภายนอกท� เป8นผลเส่�ย

Q1

ราคำา/หน�วย่

D

C

OQ0

ปร&มาณส&นคำ�า X

S

D

C

F

G

I

E

H

E/

S/

Page 20: Ch4 Market Failure

มาตรการเง'นอ0ดหัน0นในกรณี�ผลกระทบภายนอกท� เป8นผลด�

ปร&มาณการศึ5กษา/หน�วย่เวลา

ผลประโย่ชิน6หน�วย่ส,ดท�าย่หร�อตั�นท,นหน�วย่ส,ดท�าย่(บาท)

Q0 Q1

P1

P0

B0

B1

O

LM

N

C

D

E

MC0

MBb

B

MBa

MB

MBa

+b

Page 21: Ch4 Market Failure

ตั�วอย่�างแนวคำ�าถาม• เม�(อเก&ดผลกระทบภาย่นอก(ผลด�-ผลเส�ย่)ร�ฐบาล

จะท�าการจ�ดสรรอย่�างไร? และในกรณ�ท�(เป)นผลด�และผลเส�ย่การจ�ดสรรจะแตักตั�างก�นอย่�างไร?

• ร�ฐบาลเข�าไปม�บทบาทด�วย่การแทรกแซงอย่�างไรบ�างเม�(อเก&ดผลกระทบภาย่นอก? และใชิ�เกณฑ์6อะไรบ�างในการเข�าไปม�บทบาทด�งกล�าว?

Page 22: Ch4 Market Failure

4.4 ความล�มเหัลวในกลไกตลาดและกลไกทางการเม�อง

1)ผลภายในและจ0ดหัมายส่*วนต�ว2)ต�นท0นมากเก'นไปและค*าใช�จ*ายเพิ' มข้&3นเร� อย ๆ3)ผลภายนอกส่�บเน� อง4)การกระจายท� ไม*เป8นธิรรม(ด�านอ)านาจการว'น'จฉั�ยส่� งการ)

Page 23: Ch4 Market Failure

ประเภทความล�มเหัลว

ในระบบตลาด ในระบบราชการ1.ผลภายนอกและส่'นค�าส่าธิารณีะ2.ต�นท0นการผล'ตลดลงและการผ+กข้าด3.ความไม*ส่มบ+รณี2ข้องตลาด4.การกระจายท� ไม*เป8นธิรรม(ด�านรายได�)

1.ผลภายในและจ0ดหัมายส่*วนต�ว2.ต�นท0นมากเก'นไปและค*า

ใช�จ*ายเพิ' มข้&3นเร� อย ๆ3.ผลภายนอกส่�บเน� อง4.การกระจายท� ไม*เป8นธิรรม(ด�านอ)านาจการว'น'จฉั�ยส่� งการ)

Page 24: Ch4 Market Failure

ตั�วอย่�างแนวคำ�าถาม• แนวข�อสอบย่กตั�วอย่�างมาให�ว&เคำราะห6ผลกระทบ

คำวามล�มเหลว แนวทางการแก�ไข โดย่ตั�วอย่�างจะเป)นเหตั,การณ6สมมตั&หร�อเหตั,การณ6จร&ง