chaꞌ tsoꞌo nu nchcuiꞌ jiꞌi̱ jesucristo nu …gospelgo.com/q/chatino tataltepec bible - new...

668
CHAꞌ TSOꞌO NU NCHCUIꞌ JIꞌI ̱ JESUCRISTO NU XUꞌNA NA El Nuevo Testamento de Nuestro Señor Jesucristo en el chatino de Tataltepec La Liga Bíblica Las Sagradas Escrituras para Todos

Upload: lambao

Post on 01-Oct-2018

213 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • CHA TSOO NU NCHCUI JII

    JESUCRISTO NU XUNA NA

    El Nuevo Testamento de Nuestro Seor Jesucristo

    en el chatino de Tataltepec

    La Liga BblicaLas Sagradas Escrituras para Todos

  • El Nuevo Testamento en chatino de Tataltepec

    La Liga Bblica 5C primera edicin 1981 [cta] La Liga Bblica versin electrnica 2009

    Publicado por La Liga Bblica 1981

    Se permite copiar, distribuir y comunicar pblicamente esta obra bajo las siguientes condiciones:

    Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bblica los derechos que tiene en la impresin o distribucin de esta obra, deslindndola de responsabilidad alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicacin.

    No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos.

    Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a partir de sta.

  • ACLARACIONESSOBRE EL ALFABETO CHATINO

    DE TATALTEPEC DE VALDEZEl alfabeto que se emplea en este libro para la escritura del chatino es el siguiente:

    a a b c ch d e f g h i i j k l

    ll m n o p q r s t u u x y z

    Como se puede ver, casi todos los sonidos del chatino de Tataltepec de Valdez, se encuentran tambin en espaol y se escriben con las mismas letras.

    Los sonidos diferentes al espaol son los siguientes:

    a i u x

    A fin de poder leer el chatino con facilidad, sugerimos que se tomen en cuenta las siguientes aclaraciones:

    1. Todas las palabras chatinas se pronuncian con mayor fuerza al final (como las palabras agudas del espaol).

    2. El chatino es un idioma tonal, es decir que hay palabras que se diferencian unas de otras no slo por las letras sino tambin por el tono. Por ejemplo:

    nga verde ngaa rojo

    Por lo general, el tono no ha sido representado en la escritura, debido a que en la mayora de los casos el contexto indica cul es el tono correcto de cada palabra.

    Sin embargo, en algunos casos se usa el signo para indicar un tono bajo cayendo. Esto sirve para distinguir entre dos palabras semejantes, como en los siguientes ejemplos:

    que flor ndyu est vivoquee piedra ndyuu est saliendo de

    3. En chatino hay vocales largas y vocales cortas. Para indicar las vocales largas se escriben dos vocales juntas, como en los siguientes ejemplos:

  • ndyiji obtiene cuan terciondyijii muere cuaana ladrn cuanaa espejo

    ngula nacinguula fuerte clya ser salvongulaa lleg clya hondo

    4. Las vocales a, i y u del chatino, se presentan tambin en forma nasal (sean largas o cortas), y en este caso se escriben subrayadas. Vea en los siguientes ejemplos la diferencia entre las vocales sencillas y las vocales subrayadas:

    cuu sahumerio cu vivircuu camote cuu sordomudo

    caty harina cuityi nii albailcatya hamaca cuityi nii va a derribar la casa

    5. El signo es conocido como saltillo; representa un pequeo corte de voz entre dos slabas o al final de palabras. Vea en los siguientes ejemplos la diferencia entre las palabras que llevan saltillo y las que no lo llevan:

    tyo maguey tyiquee por largo tiempotyo lluvia tyiquee pecho o estmago de --

    caya cerro cubi borrachocatya harina cubi nene

    Cuando el saltillo se encuentra entre dos vocales, las vocales estn en dos distintas slabas, por ejemplo:

    tii pobre cu vivir laa ladotii diez cuu sahumerio laa iglesia

    6. En chatino, la h al principio de palabras se pronuncia como en las siguientes palabras: hitya agua; hi tuyo; hichu espalda de --; hique cabeza de --.

    7. La letra x se pronuncia en chatino como en los siguientes ejemplos: xee luz; xly pan; cuxi malo. Note en los siguientes ejemplos que en chatino la s y la x no se pronuncian igual:

  • sna tres ngusii tarde nsuba metexna huir ngixii lo envolvi nxuba est metiendo

    8. Muchas palabras del chatino empiezan con dos o ms consonantes juntas, y es importante fijarse bien en stas para no confundir una palabra con otra. Vea los siguientes ejemplos:

    lya ti hace groseraliya afuera

    ndya pagnda diondiya ti le gusta

    Siya Tepenixtlahuacatsiya ti de una vez

    9. En algunas palabras la primera slaba es slo una consonante, sin vocal. Vea los siguientes ejemplos:

    bcha pasado (compuesta por las slabas b y cha) maanaltya mazorca (compuesta por las slabas l y tya)xne perro (compuesta por las slabas x y ne)ycua atole (compuesta por las slabas y y cua)ca dinero (compuesta por las slabas c y i).

  • INDICE SAN MATEO ...................................................................................1SAN MARCOS ..............................................................................86SAN LUCAS ...............................................................................136SAN JUAN ..................................................................................223LOS HECHOS .............................................................................284ROMANOS..................................................................................3651 CORINTIOS .............................................................................4032 CORINTIOS .............................................................................440GLATAS ....................................................................................463EFESIOS ......................................................................................478FILIPENSES ................................................................................492COLOSENSES ............................................................................5011 TESALONICENSES ................................................................5102 TESALONICENSES ................................................................5171 TIMOTEO .................................................................................5212 TIMOTEO .................................................................................532TITO ............................................................................................539FILEMON ....................................................................................543HEBREOS ...................................................................................545SANTIAGO .................................................................................5751 PEDRO .....................................................................................5852 PEDRO .....................................................................................5971 JUAN ........................................................................................6042 JUAN ........................................................................................6143 JUAN ........................................................................................616JUDAS .........................................................................................618APOCALIPSIS ............................................................................622

  • 1

    Jyoo cusu jii Jesucristo

    1 Nde nscua na quii ti cha jii lcaa ati nu ngua jyoo cusu jii Jesucristo, cha ati tyaa jii jyoo David laca yu, loo juaa ati tyaa jii jyoo Abraham laca yu, masi tyijyu ti.

    2Jyoo Abraham bi ngua sti Isaac;li jyoo Isaac bi ngua sti Jacob;li jyoo Jacob bi ngua sti Jud

    loo ca taa tyaa ngula yu; 3 li jyoo Jud bi ngua sti Fares

    loo Zara, loo Tamar ngua naa xtyaa ngu bi.

    Li jyoo Fares bi ngua sti Esrom;

    li jyoo Esrom bi ngua sti Aram;

    4 li jyoo Aram bi ngua sti Aminadab;

    li jyoo Aminadab bi ngua sti Naasn;

    li jyoo Naasn bi ngua sti Salmn;

    5 li jyoo Salmn bi ngua sti Booz, loo Rahab ngua naa xtyaa Booz bi.

    Li jyoo Booz bi ngua sti Obed, loo Rut ngua naa xtyaa Obed bi.

    Li jyoo Obed bi ngua sti Isa; 6 li jyoo Isa bi ngua sti rey

    David;li jyoo rey David ngua sti

    Salomn, loo xtyaa Salomn bi ngua nu cunaa nu ngua clyoo jyoo Uras clyo.

    7 Loo li jyoo Salomn bi ngua sti Roboam;

    li jyoo Roboam bi ngua sti Abas;

    li jyoo Abas bi ngua sti Asa; 8 li jyoo Asa bi ngua sti Josafat;

    li jyoo Josafat bi ngua sti Joram;

    li jyoo Joram bi ngua sti Uzas; 9 li jyoo Uzas bi ngua sti Jotam;

    li jyoo Jotam bi ngua sti Acaz;li jyoo Acaz bi ngua sti

    Ezequas; 10 li jyoo Ezequas bi ngua sti

    Manass;li jyoo Manass bi ngua sti

    Amn;li jyoo Amn bi ngua sti

    Josas; 11 li jyoo Josas bi ngua sti

    Jeconas loo tyaa ngula yu.Tyempo bi ndyaa loo ngu Babilonia jii ngu Israel ca quichi tyi ngu ca tyijyu, ne chcua jii ngu

    Quityi nu nguscua San Mateo iya ngua cha jii Jess

  • 2

    Babilonia ndyaa quiaa tsa ngu Israel bi li. 12 Ca tyijyu bi ngula Salatiel si

    jyoo Jeconas bi;li jyoo Salatiel bi ngua sti

    Zorobabel; 13 li jyoo Zorobabel bi ngua sti

    Abiud;li jyoo Abiud bi ngua sti

    Eliaquim;li jyoo Eliaquim bi ngua sti

    Azor; 14 li jyoo Azor bi ngua sti Sadoc;

    li jyoo Sadoc bi ngua sti Aquim;

    li jyoo Aquim bi ngua sti Eliud;

    15 li jyoo Eliud bi ngua sti Eleazar;

    li jyoo Eleazar bi ngua sti Matn;

    li jyoo Matn bi ngua sti Jacob. 16 Loo li si jyoo Jacob bi ngua

    Jos nu ngua clyoo Mara xtyaa Jess,

    loo juaa Cristo naa Jess bi.17

    Juaa naa jyoo ngu cusu bi, tii jlyacua tyaa baa ngu loo ngutu Abraham aa cuay nu ngula jyoo David. La cui juaa tya tii jlyacua tyaa baa ngu loo ngutu jyoo David, aa cuay nu ndyaa loo ngu xa tsu jii ngu Israel ca quichi tyi ngu, nu loo ngusuba ngu jii ngu Israel ne chcua ca quichi Babilonia tyijyu. Loo la cui juaa tya tii jlyacua tyaa baa ngu, li ngula nu laca Cristo.

    iya ngua loo ngula Jesucristo18

    Nde nscua na iya ngua loo ngula Jesucristo. Cua ngii cha jii Mara bi, cha caja clyoo loo

    nu Jos si Jacob bi. Bilya tyalaa Mara slo Jos nu loo ngua cuay ti nu Mara bi, cha cua ntsuu si; ca jii Xtyii ycui Ndyosi ngua bi, cha ngua tana Mara bi. 19Pana nu Jos bi ni, tyana ti yu jii Mara, tsoo tsa ntsuu tyiquee yu aa yu jii. Loo cua ndyuna yu cha bi, n nti yu ta yu cha tyujuu ti jii Mari, masi ngaaa caja clyoo yu loo xquiya si, ngua ti yu; tye cha juaa ti ngua ti yu, cha n nti yu sta yu quiya jii ca tonii ca. 20

    Laja loo nclyacua ti yu ni cha laca ngua juaa, li nduu tucua sca xca jii ycui Ndyosi slo yu laja xcal yu. Nchcui xca bi loo yu li:Jos nacui xca jii yu, ati

    tyaa jii jyoo David laca nuu nacui. N cutsii nuu caja clyoo loo Mari, cha caa cho tonii jinuu. Sii na cuxi nguani Mara bi tsiya ti; ca nu nguani Xtyii ycui Ndyosi laca cha ntsuu si Mari juani. 21Loo cala si nu cunaa bi, cubi quiyu caca nu bi. Loo xcua xtai cubi bi li, bi ca naa Jess. Loo nu Jess bi ni, bi laca nu cuani lya jii ati nu ntsuu cha jii loo ycui Ni, cha clya ngu jii quiya nu ntsuu jii ngu.

    22Loo juaa ngua cha bi, cha nu

    cua nchcui ycui Ndyosi loo ngu sani cha juaa caca. Tyempo sani nguscua jyoo cusu nu ngua tuba jii ycui Ndyosi cha bi lo quityi. Ndiya nguscua ngu: 23 Caca tana sca nu cunaa nu

    ntucua ycui ti, loo li quiyu caca si;

    Emanuel acui ngu jii cubi bi.Juaa nscua lo quityi, bi cha juaa ngua jii Mara li. Nu nchcui ngu

    SAN MATEO1

  • 3

    Emanuel ni, ndiya nti acui cha bi: Ndii ycui Ndyosi loo na.

    24Loo li ngue ti Jos, nduu yu

    ndyaa yu slo Mara cha caja clyoo yu loo, iya nu nacui xca jii ycui Ndyosi jii yu. Li aa loo yu jii ca tonii jii yu, 25pana n ngujua yu loo aa cuay nu cua ngula si. Loo cua ngula cubi, li ngua naa Jess.

    Loo ndyalaa ngu tii

    2 La cui tyempo loo ngula Jess nde quichi Beln, sca nu cusu nu naa Herodes ngua loo jii nasiyu bi. Ca loyuu su cuentya Judea, ca bi ndii quichi Beln bi. Loo li ndyalaa xi ngu tii nde Judea bi; ngutuu ngu tii bi xa quichi nde su ntyucua cuichaa, loo li ndyalaa ngu quichi Jerusaln. Nchcui ngu tii bi loo ngu nu ndyacua tyaa loo ngu tyucuii:

    2Macala ndii cubi nu ngula

    tsubi ti bi? nacui ngu. Rey jii cuma ngu judo laca cubi bi nacui ngu. Cua naa ya cuii cucui nu ndacui cua cuentya jii cubi bi, bi cha ndyalaa ya ca nde cha cuani tlyu ya jii cubi bi juani.

    3Loo nu rey Herodes ni, ndyutsii

    tsa yu loo ndyuna yu cha nu nchcui ngu tii bi, cha cuani tlyu ngu jii chaca rey. Loo juaa lcaa ngu quichi Jerusaln ndyutsii tsa ngu iya cuani rey Herodes. 4Li ngusiya rey Herodes bi jii lcaa sti jo nu laca loo, loo juaa jii mstru nu nclyuu cha jo ne laa cha caa ngu slo. Nchcuane nu rey bi jii ngu li:Ha n jlo ti ma macala nchcui

    quityi cha cala Cristo? nacui rey jii ngu.

    5Cala bi nde quichi Beln

    loyuu su cuentya Judea re nacui ngu jii. Ndiya nacui quityi jii ycui Ndyosi: 6 Quichi sube ti laca Beln nu

    ntsuu loyuu su cuentya Judea, nacui ycui Ni.

    Pana quichi tyi sca ngu tlyu tsa caca, masi quichi sube laca juani, nacui Ni.

    Caca nu quiyu tlyu bi loo,loo juaa aasii yu jii ngu

    Israel na.Juaa nscua lo quityi bi.

    7Loo cua ndyuna rey Herodes

    cha bi, li cuaana ti ngusiya yu jii nu ngu tii bi, cha caa ngu slo cha ta yu sca cha loo ngu. Li nchcuane rey bi jii ngu ni jacua naa ngu cha ndyuu tucua cuii cucui bi nde cua. 8Loo ndacha ngu jii, li nchcui rey loo ngu cha tsaa ngu nde quichi Beln.Yaa clya ma nacui rey jii ngu

    tii bi, clyana ma ma ntucua tyi cubi bi nacui. Loo si quije jii ma, li xtyuu ma slo na chaca quiya cha caca cuay ti na macala ntsiya cubi bi. Loo na tsaa cuani tlyu na jii cubi bi nta.

    9Loo li nduu ngu ndyaa ngu

    nu loo ndyuna ngu cha nu nchcui rey loo ngu. Chaca quiya naa ngu cuii bi laja loo ndyaa ngu tyucuii cha tsaa ngu ca quichi Beln, la cui cuii cucui nu naa ngu clyo ca su ntyucua cuichaa. Loo nguluu cuii jii ngu macala nscua nii su ndii cubi, ndyatu cuii su ntucua nii bi. 10Tsoo tsa ntsuu tyiquee ngu aa ngu cuii bi chaca quiya. 11

    Li ndyat ngu nii bi, naa ngu jii cubi loo jii Mara xtyaa cubi.

    SAN MATEO1 , 2

  • 4

    Hora ti ndyatu sti ngu tii bi slo cubi cha cuani tlyu ngu jii. Loo li ngusati ngu yuba jii ngu cha ta ngu msta jii cubi bi; nda ngu oro jii cubi bi, nda ngu yana jo nu quiaa tsa ngaa, loo juaa nda ngu mirra jii cubi bi. (Juaa naa sca tan yaca nu tyixi xtyii.) 12Nu loo ndyaa ngu caja ngu, li nchcui xcal ngu; nchcui ycui Ndyosi loo ngu laja xcal cha ngaaa tsaa ngu slo rey Herodes bi, cha cuii tsa yu. Bi cha ngusi ngu xa tyucuii cha xtyuu ngu tyaa ngu quichi tyi ngu chaca quiya.

    Ngusna loo Jos jii Mara nde Egipto

    13Nu loo cua nduu ngu tii ndyaa

    ngu quichi tyi ngu, li nchcui xcal Jos. Ndyuu tucua sca xca jii ycui Ndyosi slo yu laja xcal, nchcui loo yu li:Que ti nuu nacui xca jii

    Jos. Tyatu nuu, xna clya nuu nacui, tsaa loo nuu jii xtyaa cubi tyijyu nde loyuu su cuentya Egipto. Tyii ma cajua aa cuay nu cacha hi cha tsoo tyaa ma nde nasiyu re chaca quiya. Tyaala tsa rey Herodes bi; cua caa ti yu quichi re cha clyana jii cubi, cha cujuii jii cubi nti yu.

    14Hora ti ngue ti Jos, li ndyaa

    loo jii cubi loo jii xtyaa cubi masi tya talya; ndyaa ngu nde Egipto li. 15Loo li ndyanu ngu ca bi aa cuay nu cua ngujuii Herodes, rey nu tyaala bi. La cui cha bi nchcui jyoo cusu nu ngua tuba jii ycui Ndyosi cua sani la loo nchcui ndiya: Xiya na jii Si na cha tyuu ca loyuu su cuentya

    Egipto, cha xtyuu yu tyaa yu quichi tyi yu, nacui ycui Ndyosi nu Xuna na. Bi cha juaa ngua jii ngu tya li, cha ndyalaa ngu nde Egipto.

    Ndyujuii Herodes jii cubi jii ngu16

    Loo nu rey Herodes bi ni, asi tsa yu loo ngua tii yu cha ngaaa aa nu ngu tii bi slo. Li ngulo rey bi ca jii msu, cha tsaa ngu cujuii ngu jii lcaa cubi quiyu nu ntsuu quichi Beln, lcaa cubi nu bilya tye sna yija jii; loo juaa cujuii ngu jii lcaa cubi quiyu nu ntsuu quichi sube cacua ti. Cua jlo ti rey cha nu cubi bi bilya tye sna yija, cha juaa nchcui ngu tii bi xquiya cuii cucui nu cua naa ngu. 17La cui cha bi nchcui jyoo cusu Jeremas nu ngua tuba jii ycui Ndyosi nu ngua sani la. Ndiya nacui: 18 Lye tsa nda xtyii ati nde quichi

    Ram;nxiya ngu, ndyunaa tsa ngu,

    cha ngujuii si Raquel.Nxiya tsa nu cunaa bi, cha

    cua ngujuii si.Ni sca ati n ngua jii xaala

    tyiquee nu cunaa bi, cha ngaaa lu si.

    Juaa cha nscua lo quityi, masi bilya caca cha bi loo tya lu jyoo cusu nu nguscua cha bi. Bi cha juaa ngua jii ngu Beln, ngusiya tsa ngu cha ngujuii si ngu.

    19Ca tiya la li ngujuii rey

    Herodes bi, loo li nduu tucua sca xca jii ycui Ndyosi slo Jos laja xcal ti yu, cha tya ndii Jos ca loyuu su cuentya Egipto:

    20Que ti nuu nacui xca jii

    yu, tyatu clya nuu, tyaa loo nuu jii nu piti loo jii xtyaa yu

    SAN MATEO2

  • 5

    nde nasiyu Israel chaca quiya nacui, cha cua ngujuii ngu tyaala nu ngua ti cujuii jii cubi cua tya tsubi la.

    21Loo li ndyatu Jos, ndyaa loo

    jii nu piti loo jii xtyaa nu piti, aa ngu nde nasiyu Israel chaca quiya. 22

    Loo li ndyuna yu cha si jyoo Herodes laca loo nde Judea, la cui si yu nu naa Arquelao laca bi; ndyutsii xi Jos xquiya cha bi. Li xa nchcui xcal yu iya cuani yu, bi cha ndyaa ngu nde loyuu su naa Galilea li. 23Ca bi ndyalaa ngu quichi Nazaret cha tyii ngu. La cui cha bi nchcui jyoo cusu nu ngua tuba jii ycui Ndyosi nu ngua sani loo nchcui ngu ndiya: ngu Nazaret cuani ngu jii nu bi. Juaa nchcui jyoo cusu bi cua sani, bi cha juaa nduni ngu jii Jess juani.

    Nda Juan cuii loo ngu ne quixi su n ndii ati

    3 Loo ngua tyempo, li nguxana Juan nda yu cuii loo ngu nu ndyaa slo yu su ndii yu ycui ti yu ne quixi; ntyucuatya yu jii ngu li. La cui loyuu su cuentya Judea ndii yu; pana btyi tsa yuu su ndii Juan, ndii tsa quee, loo n ndii xa ati cajua.

    2Ca tyujuu ti cuma nacui

    Juan jii ngu, xtyanu ma jii cha cuxi nu ndyuni ma nacui. Cua xana ti cha caca ycui Ndyosi loo ne cresiya jii ati chalyuu.

    3Loo nu Juan ni, laca yu la cui

    ati nu nchcui jyoo cusu Isaas jii sani, cha jyoo cusu bi ngua tuba jii ycui Ndyosi. Ndiya nscua lo quityi bi:

    Cuii xiya sca ati ne quixi:Xaala clya ma sca tyucuii su caa

    ycui nu Xuna na;xquii tsoo ma tyucuii su tyeje

    tacui ycui, acui ati bi.Juaa nguscua jyoo cusu cuentya jii ati bi, loo Juan laca ati bi.

    4Loo nu Juan bi ni, lacu yu

    sca late quicha camello, loo juaa ndyaaca juata sii yu; ndacu yu tscu loo cuiaa cuityu. 5Loo li ndyuu tii quiaa ati slo yu; aa ngu quichi Jerusaln slo yu, loo juaa aa ngu lcaa quichi sube ti nu ndii loyuu su cuentya Judea bi slo yu, loo ngu nu ntsuu cacua ti to staa Jordn, aa ngu slo yu. 6

    Li ntyucuatya Juan jii ngu nu ndyaa slo yu nde lo hitya Jordn, ntyucuatya yu jii lcaa ngu nu nchcui cha ngua tyujuu ti ngu jii cha cuxi nu ndyuni ngu.

    7Loo ngua sca tsa naa Juan jii

    tyuu tyaa ngu fariseo loo ngu saduceo; tacati tsa nduni ycui ngu ngua ti ngu, lye tsa nduni tyucuaa ti ngu jii tyaa ngu. Loo xi ngu bi lijya ngu cha tyucuatya Juan jii ngu, pana n ndiya ti Juan juaa.iya nti cuaa tyaala, juaa nti

    cuma nacui Juan jii ngu bi. Ha cua nchcutsii ngu jii ma lacua? Ha juani ndube ti ma cha ca asi tsa ycui Ndyosi loo xcube Ni jii ma nu loo tye chalyuu? nacui yu. 8

    Tsoo lacua, culuu ma jii ya si chai cha cua ngulochu ma jii cha cuxi nu ntsuu jii ma. 9N culacua ti ma cha caca tsoo jii ma slo ycui Ndyosi si xcui ndyiu ti ma jii jyoo cusu jii ma, nu cusu Abraham bi. N talo ycui Ni jii cha cuxi nu nduni ma tsiya ti, masi ati tyaa jii

    SAN MATEO2 , 3

  • 6

    jyoo Abraham laca ma, nchcui ma. Na cuii ma. Si nti ycui Ndyosi, taca jii Ni cui Ni jii ati tyaa jii jyoo Abraham, masi loo quee to staa re, taca jii Ni si nti Ni. Ngaaa taquiya Ni jii cuma li. 10iya ndu sca ati loo hacha jii cha clyaja lo yaca siyu jii yu, juaa nti ycui Ndyosi; siyu yu bi jii lcaa yaca nu n nda siyu tsoo cha tyaqui lo quii, loo juaa xcube Ni jii ati nu n ntajaa xtyanu quiya nu ntsuu jii ngu. 11Loo na ni, ntyucuatya na jii ma loo hitya, si chai cha cua ngua tyujuu ti ma jii quiya nu ntsuu jii ma; pana cua caa ti sca ati nu tsoo la que na. Loo na, cuani tlyu na jii ati bi; tsoo tsa caca tyiquee na, masi caa nu ntsuu quiya ati bi culo na. Loo nu ati bi ni, n tyucuatya yu jii ngu loo hitya ti; pana cuani yu cha tyanu Xtyii ycui Ndyosi ne cresiya jii ngu nu loo tyucuatya yu jii ngu, loo li subii Ni jii ngu loo xee jii Ni cha caca lubii ne cresiya jii ngu. 12iya nduni xuna ltya, juaa cuani Ni; iya ndyuu coo yu nscua, pana ndaqui yu cualya loo nguti, juaa sabe tyaa Ni jii ati, loo li suba Ni jii ati cuxi cha tyaqui ngu lo quii su ngaaa tye cha tyaqui.

    Juaa nguluu Juan jii ati nu ndyaa slo.

    Ntyucuatya Juan jii Jess13

    Tyempo bi loo ngaa Juan to staa Jordn, nduu Jess nde loyuu su cuentya Galilea lijya ca slo Juan, cha loo ngua ti Jess cha tyucuatya Juan jii. 14Loo li ngua ti Juan cuaa yu jii Jess.

    N tsoo tyucuatya na jinuu nacui Juan jii. Tsoo la tyucuatya ycui nuu jna.

    15Li nchcui Jess loo yu:

    Tsoo tyucuatya nuu jna juani nacui Jess jii Juan, cha juaa tsoo si cuani na lcaa ca nu nti ycui Ndyosi cha cuani na.

    Loo ndyuna Juan cha nu nchcui Jess loo, ntyucuatya yu jii Jess li. 16Loo cua ngua cha bi, nduu Jess lo hitya, li cua ndyaala tyucuii nde cua. Loo li naa Jess cha nguaya Xtyii ycui Ndyosi lo; iya ndaya sca tyupe lo yuu, juaa nguaya Xtyii ycui Ni lo Jess. 17Li nguai nchcui ycui Ndyosi ca su ntucua Ni nde cua. Ndiya nacui Ni:Nu nde laca Si na nacui

    Ni. Tyacaa tsa yu na, cha tsoo tsa ntsuu tyiquee na aa na jii yu.

    Nchcui cuay xuna cuiaja loo Jess

    4 Loo li ndyaa loo Xtyii ycui Ndyosi jii Jess ca ne quixi su btyi tsa yuu, su n ndii ati, cha tyacua tyaa yu loo nu xuna cuiaja cajua. Ngua ti nu bi tyijiloo jii Jess. 2Loo li tuba tsa tuba talya n ndyacu Jess tsiya ti, ntyute tsa yu li. 3Loo li ndyuu tucua nu xuna cuiaja bi, cha chcui cuay loo Jess:Si chai cha nuu laca nu sca ti

    Si ycui Ndyosi nacui nu xaa bi jii Jess, xi nuu sca quee re lacua, cha juaa cui nuu xly loo quee re cha cacu na.

    4Loo li nguxacui Jess cha jii:

    Cua nscua sca cha lo quityi jii ycui Ndyosi nacui Jess jii.

    SAN MATEO3 , 4

  • 7

    Ndiya nchcui cha bi: Sii na cu ati chalyuu loo cacu ngu tyaja ti, masi loo cuna ngu lcaa cha nu nchcui ycui Ndyosi, li chai cha tyu ngu. Juaa nscua lo quityi.

    5Loo li ndyaa loo nu xuna

    cuiaja jii Jess nde quichi Jerusaln, su tyacaa tsa jii ycui Ndyosi; ca hique laa tonu jii quichi bi ndyaa ngu, cua tsa ntucua ngu li.

    6Ha chai cha nu sca ti Si

    ycui Ndyosi laca nuu? nacui nu xaa jii Jess. Tsoo si ty nuu ca lo yuu lacua, cha cua nscua sca cha lo quityi jii ycui Ndyosi ndiya:

    Culo ycui Ndyosi ca jii xca jii Ni cha aasii ngu jinuu, nacui quityi.

    Loo juaa nscua chaca cha:Loo ya ti xca jii Ni xatu ngu

    jinuu,cha n ca quicha quiya nuu su

    ty nuu chu quee.Juaa nscua lo quityi nacui nu xaa.

    7Li nguxacui Jess cha jii nu

    xaa bi:Pana ndiya nscua cha lo quityi

    jii ycui Ndyosi: N chcui cuay ma loo ycui Ndyosi nu Xuna ma, nacui quityi.

    8Loo ndye nchcui ngu, xa ndyaa

    loo nu xuna cuiaja jii Jess nde sca lo xlya caya nu cua tsa. Li nguluu nu xaa bi lcaa nasiyu tyucui aa chalyuu jii Jess, cha tsoo tsa aa chalyuu bi. 9Loo li nchcui cuay nu xaa bi loo Jess chaca quiya:Ta na chacuay caca nuu loo jii

    lcaa chalyuu nu aa nuu ca ndacua

    nacui nu xaa jii Jess, sca ti si tyu sti nuu loo na, si cuani tlyu nuu jna, li caca nuu loo.

    10Li nguxacui Jess cha jii nu

    xaa bi:Tyaatsu nuu slo na, Satans

    nacui Jess. Yaa clya nuu. Cua nscua sca cha lo quityi jii ycui Ndyosi ndiya: Sca ti jii ycui Ndyosi nu Xuna ma cuani tlyu ma jii, sca ti cha jii ycui Ni ngaa cha taquiya ma jii nde chalyuu, nacui quityi.

    11Li nduu xuna cuiaja ndyaa.

    Li nduu tucua xca jii ycui Ndyosi cha xtyucua ngu jii Jess, cha ta ngu xi juersa jii yu.

    Nguxana Jess ndyuni ca jii ycui Ndyosi nde loyuu su cuentya Galilea

    12Ca tiya la nduu Jess ndyaa,

    cha ndyuna yu cha cua ntejeya ngu jii Juan, ndyaa loo ngu jii yu ne chcua. Li nguxtyuu Jess chaca quiya nde quichi Nazaret, nde loyuu su cuentya Galilea. 13Pana n ndyanu yu nde Nazaret; nguxcutsaa yu su ndii yu, ndyaa yu ca quichi Capernaum to tayu. Nscua quichi bi loyuu su nduni ngu sani cha su cuentya Zabuln loo su cuentya Neftal laca bi. 14La cui ti cha bi cua nchcui jyoo Isaas nu ngua tuba jii ycui Ndyosi cua sani la. Ndiya nacui: 15 Ntsuu loyuu su cuentya Zabuln

    loo su cuentya Neftal ca chaca tsu staa Jordn.

    Tyeje tacui na loyuu bi, li tyalaa na to tyujoo,

    cha loyuu bi laca Galilea su ndii ati nu sii ngu judo laca.

    SAN MATEO4

  • 8

    16 Cua ngujuii sca xee tlyu slo ngu nu ndii su talya aa;

    juani cua nguxee jii ngu, cua caja ti chalyuu nu n ngaa cha tye jii ngu bi,

    masi cua tye ti chalyuu jii ngu bi tya tsubi la.

    Juaa nchcui jyoo cusu bi. Bi cha loyuu bi ngutii Jess li.

    17Loo li nguxana nchcui Jess

    loo ngu nu ndyaa slo:Ca tyujuu ti ma nacui Jess

    jii ngu, xtyanu ma jii lcaa cha cuxi nu ndyuni ma, cha cua tyalaa ti hora cha caca ycui Ndyosi loo ne cresiya jii ma.

    Nxiya Jess jii jacua tyaa ngu nu ndyaa cuta cualya

    18Loo ngua sca tsa ndyaa Jess

    to tayu Galilea bi. Li naa yu jii Simn loo Andrs tyaa ngula Simn, nchcu ngu taraya lo hitya cha xi ngu cualya, cha bi laca ca nu nduni ngu bi lcaa tsa. Loo nu Simn bi ni, Pedro nduni ngu jii. 19Loo li nchcui Jess loo tyucuaa nu quiyu bi:Tsaa ma loo na juani nacui

    Jess jii ngu bi. iya ngujui cualya jii ma loo ngutaa ma cuta cualya, juaa caja xa ca jii ma juani cuentya jna; culuu na jii ma iya nu clyana ma jii ati chalyuu re nu nguna tsa nduni, cha caca ngu ati na.

    20Hora ti nguxtyanu ngu jii

    taraya jii ngu, ndyaa lcaa ngu jii Jess li.

    21Loo nde loo la xi naa Jess jii

    Jacobo si Zebedeo loo Juan tyaa ngula yu; ngaa ngu ne yaca nii sube jii ngu loo sti ngu, ndyuni

    choo ngu taraya jii ngu. Li ngusiya Jess jii ngu bi, cha tsaa ngu loo. 22Hora ti nguxtyanu ngu jii sti ngu loo yaca nii jii ngu, ndyaa ngu loo Jess li.

    Nguluu Jess jii quiaa tsa ati 23

    Loo li ndyaa ngu lcaa quichi su cuentya Galilea loo Jess. Lcaa quichi ndyaa nclyuu yu jii ngu ne laa jii ngu judo; nchcui yu loo ngu iya laca cha tsoo jii ycui Ndyosi, cha cua ngulala ti caca Ni loo ne cresiya jii ngu. Loo juaa nguani yu joo jii lcaa nu quicha, masi quicha ti ti ngu nguani Jess cha ndyaca tsoo ngu. 24Li nguai cha jii Jess lcaa quichi, hasta ca nde loyuu Siria nguai cha jii yu; bi cha aa loo ngu jii lcaa ngu quicha slo ycui yu, cha cuani yu joo jii ngu. aa loo ngu jii nu quicha, masi ti tsa ngu xquiya quicha nu ntsuu jii ngu; aa loo ngu jii ngu nu ntsuu cuii cuxi jii ngu, masi nxal cuii jii ngu, masi nchcu tyucu tyucui aa ngu, masi nchcuti sca tsu ya ngu. Loo li nguani Jess cha ndyaca tsoo lcaa ngu quicha bi. 25Bi cha nduu lcaa quiaa tsa ati jii, masi ngu Galilea, masi ngu lcaa quichi nde Decpolis, masi ngu quichi Jerusaln, masi ngu xa quichi nde loyuu su cuentya Judea, masi ngu quichi chaca tsu staa Jordn. Quiaa tsa quichi ngutuu ngu ndyaa lcaa ngu jii Jess li.

    iya nguluu Jess jii ngu nu nguaa sii cuaa

    5 Naa Jess cha quiaa tsa ati lijya ngu slo yu, bi cha

    SAN MATEO4 , 5

  • 9

    ndyacui yu ndyaa la yu nde sii cuaa, ndyacaa yu xi cajua. Loo ndyuu tii ngu nu ndyaca tsaa jii slo, 2li nguxana Jess nclyuu yu jii ngu bi. Ndiya nchcui yu loo ngu:

    ati nu tsoo ntsuu tyiquee3

    Tsoo ntsuu tyiquee ati si jlo ti cha sca ti loo ycui Ndyosi caca cuani ngu cha tsoo nacui Jess. Caca ycui Ndyosi loo ne cresiya jii ngu bi, pana n caca jii ngu si juaa ti ngu.

    4Loo juaa tsoo ntsuu tyiquee

    ati masi xii ti juani xquiya quiya nu ntsuu jii, cha nduni ycui Ni cha caca tsoo tyiquee ati bi.

    5Loo juaa tsoo ntsuu tyiquee

    ati nu n nti tyijiloo jii tyaa ati, cha ca su ntucua ycui Ni tyacua cha tsoo nu ta ycui Ni jii ati bi li.

    6Loo juaa tsoo ntsuu tyiquee

    ati si tyajaa tsa cuani lcaa cha tsoo, lcaa cha lii; jii ati bi xtyucua ycui Ndyosi cha taca jii cuani lcaa cha nu nti ycui Ni.

    7Loo juaa tsoo ntsuu tyiquee

    ati nu tyana ti jii tyaa ati, cha juaa cuani tyana ti Ni jii ycui ngu bi.

    8Loo juaa tsoo ntsuu tyiquee

    ati nu lubii cresiya jii, cha jii ati bi cua nda ycui Ni chacuay cha aa jii ycui ca Ni nde loo la.

    9Loo juaa tsoo ntsuu tyiquee ati

    nu nxtyucua jii tyaa ati cha caca tsoo ti ngu loo tyaa cusuu ngu.

    Si na, acui ycui Ndyosi jii ati nu juaa xaala tyiquee tyaa ngu.

    10Loo juaa tsoo ntsuu tyiquee

    ati si talo tyiquee jii xa ati, masi

    lya ti ngu jii, masi ti ti ngu jii, xquiya cha tsoo nu nduni cuentya jii ycui Ni. Tsoo ntsuu tyiquee ati bi si talo tyiquee jii ngu, cha juaa laca ycui Ndyosi loo ne cresiya jii ati bi.

    11Loo juaa tsoo ntsuu tyiquee

    ma masi xty loo ngu jii ma xquiya na, masi lya tsa ti ngu jii ma, masi cuii tsa ngu, masi chcui tsa ngu cuentyu jii ma xquiya na. 12

    Li caca tsoo tyiquee ma, ca chaa ti ma cha cua laca nguxcoo ycui Ndyosi sca cha tsoo nu tyacua jii sa scaa ma ca su ntucua ycui Ni. La cui juaa ngua lya tsa ti jyoo cusu sani, nu loo naa ngu jii jyoo cusu nu ngua tuba jii ycui Ndyosi tyempo bi.

    iya nti teje, iya nti xee, juaa ndii ma chalyuu

    13iya nu ndunijoo tsa teje

    jina cha ci, cha cuani tyuju scuaa, juaa laca cuma nde chalyuu; na ndunijoo tsa ma jii ycui Ndyosi cha cuani ma ca jii Ni. Si cua ngunuu teje jina, ngaaa cuanijoo bi jina li; tsoo si xcuaa na jii teje bi li, masi to tyucuii su ntyeje tacui ati. N nduni cha masi sta quiya ngu hichu teje ngunuu bi. iya nti ngu loo teje ngunuu bi, juaa nti ycui Ndyosi loo ati nu n taquiya jii Ni.

    14iya nti sca xee laca cuma,

    cha culuu ma tyucuii jii ycui Ndyosi jii lcaa ati chalyuu. Sca quichi nu ndii lo xlya caya ni, n ca tyii bi cuaana ti; aa lcaa ati quichi bi. 15Loo juaa si cuaa ngu sca quii quityee, n suba cuatsi ngu jii bi ne caju li; cua sta ngu

    SAN MATEO5

  • 10

    quityee cha clyane xee tyucui aa nii bi. 16Loo juaa cuma ni, si xee laca ma nu culuu tyucuii jii ati, xcui cha tsoo cuani ma cha aa xa ati aa cha tsoo nu nduni ma, nu laca ma si ycui Ndyosi. Loo li tyiu ti ngu jii ycui Ndyosi Sti na, cuani tlyu ngu jii ycui Ndyosi nu ntucua nde cua.

    Nclyuu Jess cha cuentya jii ca nu ngulo ycui Ndyosi

    jii jyoo cusu sani17

    N culacua ti ma cha lijya na ca nde cha cuani tye na jii cha cusu; masi lcaa cha nu nda ycui Ndyosi loo jyoo Moiss, masi lcaa cha nu nguscua jyoo cusu nu ngua tuba jii ycui Ndyosi cua sani la, n cuityi na jii cha bi. Pana cua lijya na cha culuu lii na jii ati iya nu nti acui lcaa cha nu nscua lo quityi bi. 18Cha lii nda na loo ma juani, cha ni sca siyu cha nu nguscua jyoo cusu sani cuentya jii ycui Ndyosi, n taca cuityi ngu cha bi aa cuay nu tye chalyuu; chai cha caca lcaa ca cha nu nscua lo quityi jii ycui Ndyosi cua sani la. 19Bi cha juani, ngaaa ta Ni su tyii ati slo ycui Ni si n taquiya ngu jii cua aa ca ca nu nda ycui Ni jii ngu cha cuani ngu, si culuu ngu jii tyaa ati ngu cha ngaaa ntsuu cha taquiya ngu jii ca bi. Loo juaa ta Ni su tyii ati ca slo ycui Ni si taquiya ngu jii lcaa ca bi, si culuu ngu ca bi jii tyaa ati ngu. 20Ndiya acui na jii ma juani: n caja chalyuu nu n ngaa cha tye jii ma, si n tsoo la cha nu cuani ma, sii iya nu nduni

    ngu tacati jua, nu ngu fariseo bi loo juaa nu mstru cha jo bi.

    Nclyuu Jess jii ngu cha tye cha asi ngu loo tyaa ngu

    21Cua ndyuna ma iya nu ngulo

    ycui Ndyosi ca jii jyoo cusu nu ngua sani. Ndiya nchcui Ni: N cujuii ma jii tyaa ati ma, nacui ycui Ni. Si cujuii ngu jii tyaa ngu, li ntsuu cha tsaa ngu ne chcua cha cuani cuay bese jii ngu bi. 22Pana quiaa la cha chcui na loo ma juani: masi ca ti ti ngu jii tyaa ati, li ntsuu cha chcube ngu bi; masi na chcui ti ngu cha cuxi jii tyaa ati, ntsuu cha tsaa ngu bi slo ngu nu laca loo ca Jerusaln, cha caca cuay jii ngu cajua li. Loo juaa si acui ngu jii tyaa ati: Na ple tsa nuu! Na tonto tsa hique nuu! loo asi tsa ngu jii tyaa ati, li ngaa cha tsaa ngu bi ca bilyaa su n tye cha tyaqui quii.

    23Loo juaa laja loo ndyaa ti

    ma ne laa cha ta ma msta jii ycui Ndyosi, si tyiu ti ma cha ntsuu cha asi ti jii ma loo tyaa ma, 24

    li tsoo la xtyuu ma loo msta jii ma chaca quiya ca tonii jii ma. Li tsaa ma tsaa xaala ma tyiquee tyaa ma tya clyo. Loo li xa squiya ma msta bi tonii jii ma, tsaa loo ma jii ne laa chaca quiya.

    25Pana ndiya cuani ma si ntsuu

    ati nu sta quiya jii ma ca tonii ca: hora ti xaala ma cha jii ma loo ati bi, laja loo bilya tyalaa ma slo ngu tisiya cha cuani cuay ngu jii cha cusuu bi. Cuxi la cha si tyaala tsa ngu tisiya, cha li xiya ngu jii ngu polica cha suba

    SAN MATEO5

  • 11

    ngu jii ma ne chcua. 26Cha lii nchcui na loo ma, cha tiya tsa tyuu ma su lubii, cha li ntsuu cha ta ma lcaa ca centavo nu ja ngu tisiya jii ma cha tyuu ma li.

    Nchcui Jess sca cha jii ati nu nduni suba

    27Cua ndyuna ma iya ngulo

    ycui Ndyosi ca jii jyoo cusu sani. Ndiya nchcui Ni: N cuani suba ma loo clyoo xa ati, nacui ycui Ni. 28Pana, quiaa la cha chcui na loo ma juani: si aa sca nu quiyu jii sca nu cunaa, loo li culacua ti yu cha cuani suba yu loo, stuba ntsuu cha bi loo yu iya si cua laca nguani suba yu loo nu cunaa bi, masi tyiquee ti yu ntsuu cha cuxi bi.

    29Tsoo la si culo ma siyu cloo

    ma laa tsu cui, xcuaa ma jii li, si siyu cloo ma ndacui quiya cha nduni ma cha cuxi. Masi cuityi ma, tyanu lubii cresiya jii ma li, cha n tsaa ma su lye ndyaqui quii ca bilyaa. 30Tsoo la xiyu cu ma ya ma laa tsu cui, xcuaa ma jii li, si ya ma ndacui quiya cha nduni ma cha cuxi. Masi cu ya ma, tyanu lubii cresiya jii ma li, cha n tsaa ma su lye ndyaqui quii ca bilyaa.

    Nchcui Jess sca cha jii ati nu nguxtyanu jii clyoo

    31Ndiya nchcui jyoo cusu sani:

    Si acui sca nu quiyu jii clyoo yu cha tyaa slo sti chaca quiya, cha nti yu xtyanu yu jii clyoo yu, li ntsuu cha culo yu sca quityi cuentya jii nu cunaa bi. Quityi bi acui cha ngaaa sii clyoo yu laca juani. 32Pana, quiaa la cha chcui

    na loo ma juani: ndyuni cuxi sca nu quiyu si culo yu quityi cha xtyanu yu jii clyoo yu, si n ndacui nu cunaa bi quiya. Loo li si xa caja clyoo nu cunaa bi loo chaca ati, li ndacui nu cunaa quiya, loo juaa chaca yu bi ndacui quiya, cha clyoo xa ati bi laca nu cunaa bi; pana tlyu la quiya nu ndacui jii nu quiyu nu ngua clyoo clyo.

    Nclyuu Jess cha jii ngu cha n cuani ngu jura

    33Loo juaa cua ndyuna ma

    iya nu ngulo ycui Ndyosi ca jii jyoo cusu sani. Ndiya nchcui Ni: N tsoo ta ma sca cha loo ycui Ndyosi cha cuani ma sca ca, si cha cuii ti nda ma. Ngaa cha cuani ma iya nu nacui ma jii Ni cha cuani ma. 34Pana, quiaa la cha chcui na loo ma juani, cha n tsoo tsiya ti cuani ma jura nu loo chcui ma sca cha: masi chcui ma cuentya jii lcaa na nu ntsuu nde cua, n cuani ma jura juaa, cha ca bi ntucua ycui Ni; 35

    masi chcui ma cuentya jii yuu chalyuu re, n chcui ma jura juaa, cha cuentya jii ycui Ndyosi laca chalyuu re; masi chcui ma cuentya jii quichi Jerusaln, n cuani ma jura juaa, cha ca bi laca ycui Ni loo. 36La cui ti cha n cuani ma jura cuentya jii scua que ycui ca ma, cha sca ti ycui Ni ngi Ni jii cuma, loo n caca jii ma cui ma ni sca ca quicha hique ma, ni nu ngata, ni nu ngati. N tsoo cuentya jii ycui Ndyosi tsiya ti cha cuani ma jura. 37Tsa bi ti cha acui ma:

    Chai, si cha lii laca; loo juaa acui ma: Sii, si cha cuii. Cua

    SAN MATEO5

  • 12

    aa ca cha nu chcui ma nu loo nduni ma jura, cha jii nu xaa laca bi.

    Nclyuu Jess iya cuani ngu loo tyaa cusuu ngu

    38Loo juaa cua ndyuna ma cha

    nu nchcui jyoo cusu sani. Ndiya nacui: Sca ati tyaala ni, si cua ngichu yu siyu cloo tyaa yu, li ntsuu cha culo ngu nu laca ca siyu cloo ycui yu cha cati xquiya yu. Loo juaa si nguxty yu sca laya tyaa yu, li ntsuu cha culo ngu nu laca ca laya ycui yu, cha cati xquiya yu. Juaa nchcui ngu nu ngua tya sani li. 39Pana, quiaa la cha chcui na loo ma juani, cha ngaaa xuu tyaa ma loo ati nu nguani cha cuxi loo ma. Loo quijii ya ngu loo ma laa tsu cui, li ta ma chacuay quijii ngu chaca tsu loo ma, si nti ngu. 40Si nti sca ati tyaala xlya camxa jii ma, hora ti ta ma jii li; loo juaa ta ma xi xa la late jii yu, cha tyaala jii yu li. 41

    Juaa sca nu laca loo ni, si culo yu ca jii ma cha tsaa loo ma yuba jii yu sca sei, hora ti tsaa loo ma yuba bi jii; loo juaa tsoo masi tya tsaa loo ma jii ca tyijyu la xi, si juaa nti yu. 42Loo ja sca ati cua aa ca na jii ma, ta ma na bi jii; juaa si ja ngu xi ci jii ma, tsoo ti chcui ma loo ngu bi li.

    Nclyuu Jess cha tsoo ti tyuu tyiquee ngu aa ngu

    jii tyaa cusuu ngu43

    Cua ndyuna ma cha nu nchcui jyoo cusu sani. Ndiya nacui: Cuani tyacaa ma jii ngu tyaa ma, loo juaa ca ti ti ma jii tyaa cusuu ma.

    44Pana, quiaa la cha chcui na loo

    ma juani, cha tsoo ti tyuu tyiquee ma aa ma jii tyaa cusuu ma, loo juaa tsoo ti chcui ma jii ngu nu nchcui cuentyu jii ma, tsoo ti cuani ma loo ngu nu ti ti jii ma; chcui ma loo ycui Ndyosi cuentya jii ngu, masi ndyuni lya ti ngu jii ma, masi nxty loo ngu jii ma. 45Li taca tyuloo ati jii ma cha laca ma si ycui Ndyosi nu ntucua nde cua. Nduni Ni cha stuba ti tyucua cuichaa, masi ca su ndii ati cuxi, masi ca su ndii ati tsoo; nduni Ni cha stuba ti caya tyo, masi ca su ndii ati tsoo, masi ca su ndii ati cuxi. Bi cha tsoo la si stuba ti cuani ma loo lcaa ati. 46La cui ti n tsoo si xcui jii ngu tyaa tsoo ti ma tsoo ntsuu tyiquee ma aa ma jii. Sii na tsoo la taquiya ycui Ndyosi jii ma si juaa ti nduni ma, cha juaa nduni cua aa ca ati; masi ati tsoo, masi ati cuxi, masi ngu msu jii ngu xa tsu nu cuii ti nxi quiaa tsa ci ca loo jii ma, lcaa ngu bi nduni tyacaa ngu jii tyaa tsoo ti ngu. 47Loo chcui ma cha tsoo sca ti loo tyaa tsoo ma, n tsoo bi, cha la cui juaa nduni cua aa ca ati; masi ngu nu n ntsuu cha jii loo ycui Ndyosi tsiya ti, loo ngu bi nchcui tsoo loo tyaa tsoo ngu. Quiaa la cha tsoo cuani ma nti ycui Ndyosi. 48Ycui Ndyosi Sti na nu ntucua nde cua ni, xcui cha tsoo, xcui cha lii, xcui cha lubii nduni Ni; iya nduni ycui Ni, juaa ngaa cha cuani ma xcui cha tsoo loo lcaa ati, si chai cha si ycui Ni laca ma.

    Nclyuu Jess jii ngu iya xtyucua ngu jii ati tii

    6 Loo chaca cha ni, n ta ma sca na jii ngu tii nu loo aa

    SAN MATEO5 , 6

  • 13

    xa ati jii ma, cha n aa ngu iya laca cha tsoo nu nduni ma cuentya jii ycui Ni. N taca xcoo ycui Ndyosi Sti na sca cha tsoo nu tyacua jii ma ca su ntucua ycui Ni, si cha aa xa ati jii ma ndyuni ma cha tsoo ti. 2Loo xtyucua ma jii ngu tii ni, n ntsuu cha cacha ma cha bi jii xa ati. N cuani ma iya nu nduni ngu nu tucua cha ntsuu tyiquee ngu, nu nti tsa cha aa xa ati jii; nu loo nxtyucua ngu bi jii ngu tii, masi ne laa jii ngu judo tyaa na, masi to calle ti, sca ti nti ngu bi cha tsoo tsa chcui ati jii. N cuani ma juaa. Cha lii nchcui na loo ma: lcaa cha tsoo nu tyacua jii ngu bi ca slo ycui Ndyosi nquicha, cua laca ngujui cha bi jii ngu bi nu loo cua naa xa ati ti jii ngu. 3Loo cuma ni, nu loo ta ma sca na jii ngu tii, ta ma jii cuaana ti, cha n ca cuay ti xa la ati; masi tyaa ma, n caca cuay ti ngu ni ca ndyuni ma. 4Sca ti ycui Ndyosi Sti na caca cuay ti Ni iya laca cha tsoo nu nduni ma cuaana ti, loo li xcoo Ni cha tsoo nu tyacua jii ma nde loo la.

    Nclyuu Jess jii ngu iya chcui ngu loo ycui Ndyosi

    5Loo chaca cha ni, loo chcui ma

    loo ycui Ndyosi, n cuani ma iya nu nduni ngu nu tucua cha ntsuu tyiquee ngu. Ndu ngu cuii bi slo ati ne laa jii ngu judo tyaa na, cha nti ngu chcui ngu loo ycui Ndyosi laja loo aa ati jii ngu bi; la cui ti cha bi loo ndu ngu laja calle cha chcui ngu loo ycui Ni. Cha lii nchcui na loo ma:

    lcaa cha tsoo nu tyacua jii ngu bi ca slo ycui Ndyosi nquicha, cua laca ngujui cha bi jii ngu nu loo cua naa ati chalyuu ti jii ngu. 6

    Loo cuma ni, nu loo chcui ma loo ycui Ndyosi, tsaa ma sca sei su taca tyii ma cuaana ti. Si ngaa ma nde nii, li tacu ma tonii, cha juaa cuani tlyu ma jii ycui Ndyosi Sti na cajua; ndii ycui Ndyosi cacua ti slo ma, masi n ngaa xa ati slo ma. Sca ti ycui Ndyosi Sti na nchca cuay ti iya laca cha tsoo nu nduni ma cuaana ti, loo juaa xcoo Ni cha tsoo nu tyacua jii ma nde loo la.

    7Nu loo chcui ma loo ycui

    Ndyosi ni, n chcui ma la cui ti cha quiaa tsa quiya, ni n chcui ma quiaa tsa cha nu n nchca cuay ti ycui ca ma, iya nu nduni ngu nu n ntsuu cha jii loo ycui Ndyosi tsiya ti. Nclacua ti ngu bi, cha tsoo la taquiya jo jii ngu si quiaa tsa cha chcui ngu, juaa nti ngu bi. 8Pana, n chcui ma juaa, cha jlo ti ycui Ndyosi Sti na cua aa ca cha nu lyiji jii ma, masi bilya ja ma cha bi jii Ni. 9

    Tsoo la si ndiya chcui ma loo ycui Ni lacua:

    Ndyosi Sti ya nu ntucua nde cua, tacati tsa cha jinuu.

    10 Caa nuu nde chalyuu cha caca nuu loo jii ya.

    Cuani nuu cha caca lcaa cha nu nti nuu cha caca nde chalyuu; iya nu nduni nuu ca su ntucua nuu, juaa caca nde lo yuu re li.

    11 Ta nuu na cacu ya tsa juani. 12 Loo juaa cuiya nuu cha clyu

    ti jii ya jii lcaa cha cuxi nu

    SAN MATEO6

  • 14

    ntsuu tyiquee ya, cha juaa cua ngiya ya cha clyu ti jii ati nu nguani cha cuxi loo ya.

    13 N ta nuu chacuay cha cojolaqui cha cuxi jii ya, pana cuani lya nuu jii ya ya nu xaa.

    Nuu laca loo tsiya ti; lcaa chacuay nu ntsuu nde chalyuu, loo juaa chacuay nu ntsuu nde cua, jinuu ntsuu lcaa chacuay bi. N ngaa cha tye cha tlyu tsa laca nuu. Juaa caca cha tuni.

    Juaa acui ma jii ycui Ndyosi.14

    Si cuiya ma cha clyu ti jii ngu nu nguani cha cuxi loo ma, li loo Sti na nu ntucua nde cua cuiya Ni cha clyu ti jii ma; 15pana si n cuiya ma cha clyu ti jii tyaa ati ma, loo ycui Ndyosi Sti na, n cuani clyu ti Ni jii ma jii quiya nu ntsuu jii ma li.

    Nclyuu Jess cha jii tsa nu n ndacu ngu

    16Loo chaca cha ni: nu loo

    tyalaa tsa jii ma loo n cacu ma xquiya cha cuani tlyu ma jii ycui Ni, n tsoo si tyuu cha xii ti tyiquee ma, iya nu nduni ngu nu tucua cha ntsuu tyiquee ngu. Nti ngu bi cha aa ati jii cha tacati tsa nu nduni ycui ca ngu, cha n ndyacu ngu tsa bi. Cha lii nchcui na loo ma, cha cua laca ngujui cha jii ngu; lcaa cha tsoo nu tyacua jii ngu ca slo ycui Ndyosi nquicha, cua ngujui cha bi jii ngu nu loo cua naa xa ati chalyuu ti jii ngu. 17Pana cuma ni,

    loo tyalaa sca tsa nu n cacu ma, cha tsoo la cuani tlyu ma jii ycui Ni, li tsoo la tyaati loo ma, juaa sube ma chcuu hique ma, 18cha n caca cuay ti xa ati jii ma cha n ndyacu ma tsa bi. Sca ti ycui Ndyosi Sti na nchca cuay ti iya laca cha tsoo nu nduni ma cuaana ti. Loo li xcoo Ni cha tsoo nu tyacua jii ma nde loo la.

    Cha tsoo nu tyacua jii ngu ca su ntucua ycui Ni

    19Loo chaca cha ni: n xcoo

    ma quiaa tsa cha tsoo cuentya jii ycui ti ma laja loo ndii ma chalyuu re. Yala ti quiuu cha tsoo bi juaa ti; ntsuu quiya cacu tia jii, cacu cuixu jii, cuani uu jii li. La cui juaa cuaana ngu jii cha tsoo nu ntsuu jii ma, nguna cha bi jii ma li. 20Tsoo la loo xcoo ycui Ni cha tsoo nu tyacua jii ma ca su ntucua ycui Ni; ngaaa cacu tia jii cha tsoo bi, ngaaa quiuu, loo juaa ngaaa caca cuaana ngu jii cha tsoo bi. 21Cha nu tyacaa la jii ma ni, tyanu cresiya jii ma ca su ntsuu cha bi, masi sca cha tsoo nu ndyuu coo jii ma nde chalyuu, masi cha tsoo nu cua nchcoo Ni cuentya jii ma ca su ntucua ycui Ni.

    Nu laca xee jii tyucui aa ngu22

    Nu siyu cloo na ni, bi laca nu nda xee jii tyucui aa na. Nu loo tsoo ti siyu cloo na, li taca aa na cha cuani na lcaa lo ca nu ntsuu cha cuani na, taca cuani na xcui cha tsoo. 23Pana si quicha siyu cloo na, ngaaa caca cuani na ca, cha talya xee aa na li. Loo juaa

    SAN MATEO6

  • 15

    ne cresiya jii ma ni, si ndyacu xee jii ma cha ntsuu chalyuu cuxi jii ma, ngaaa tyuu xee ne cresiya jii ma tsiya ti li; talya tsa tyanu cresiya jii ma li.

    iya nchcui ycui Ndyosi cha jii ci24

    Ni sca ati n taca jii ngu cuani ngu ca jii tucua tyaa xuna ngu sca tyempo ti. N taca taquiya ma jii ycui Ndyosi la cui tyempo loo lye tsa ndyaa cha tyiquee ma cha jii ci. Si juaa ni, cua ntsuu tucua tyaa xuna ma li. N tyiquee li ca ti ti ma jii tsaca xuna bi, loo juaa ca tiji ti ma jii chaca xuna bi. La cui juaa taquiya tsoo ma jii xuna clyo bi, loo juaa ciloo ti ma jii chaca bi li.

    aasii tsoo ycui Ndyosi jii si Ni25

    Ndube ti ycui Ni jii ma, bi cha n ntsuu cha culacua tsa ti ma iya caca cha cu ma, na ca cacu ma, na ca coo ma su ndii ma chalyuu. N culacua tsa ti ma ma caja ste ma. Cuay tsa cha na lu ti na juani, masi sii quiaa tsa na nu cacu na; cuay tsa cha tsoo ti tyucui aa na, masi sii na tsoo tsa ste na. 26Culacua xi ti ma iya nu ndyaca jii quii nu ndyacui cua: n ntyaa ni nscua, n nduni ni clacua, n ndi ni jaba su xcoo ni na cacu ni; pana ycui Ndyosi Sti na nu ntucua nde cua, nda Ni na cacu ni juaa ti. Loo cuma ni, ha xti la ntsuu loo ma que quii bi ca slo ycui Ndyosi? Sii. Quiaa la ntsuu loo ma cuentya jii ycui Ni. 27

    Pana ngaaa caca caluu la ma sa clabe metro cua la, masi quiaa tsa cha culacua ti ma.

    28Loo juaa cha jii ste ma, ni

    cha nclyacua tsa ti ma jii cha bi? Culacua xi ti ma loo aa ma que nu ntsuu lo quixi cua. Tsoo ti nclyuu bi, masi n nduni bi ca, masi n nchca jii cui late cacu. 29

    Nu jyoo Salomn nu ngua rey culiya tsa cua sani ni, tsoo tsa aa ngua ste jyoo bi; pana n stuba aa ste yu loo que cua, cha tsoo la aa que. 30iya loo tsoo tsa ngi ycui Ndyosi jii que cua, cha nda Ni sca lo ste bi, masi sca ti tsa talo que bi loo li tyaqui ntsuu quiya; la cui juaa ta ycui Ni late cacu ma, masi xti tsa cha jlya ti ma jii ycui Ni. 31Bi cha n ntsuu cha culacua tsa ti ma iya cha cuxi tyacua jii ma ca nde loo la. N acui lye ma: Ma caja na cacu ya? N acui ma: Ma caja hitya coo ya? Ni n acui ma: Ma caja ste ya? 32Juaa nclacua ti ati nu n ntsuu cha jii loo ycui Ndyosi tsiya ti. Pana jlo ti ycui Ndyosi Sti na nu ntucua nde cua cha lyiji cha bi jii ma, 33bi cha sii jii cha bi clyana ma. Tsoo la si ta ma tyempo jii ycui Ni cha caca Ni loo ne cresiya jii ma, juaa tsoo la si cuani ma lcaa cha nu nti ycui Ni cha cuani ma nde chalyuu; li ta Ni lcaa na nu lyiji xi jii ma. 34Loo juaa n ntsuu cha culacua ti ma cuentya jii iya nu caca jii ma tsa quee. Chaca tsa laca bi. Sca ti jii tsa juani culacua xi ti ma iya cuani ma cha tyijiloo ma jii cha cuxi nu tyacua jii ma juani.

    N ntsuu cha sta ngu quiya jii tyaa ati

    7 Loo chaca cha ni: n sta ma quiya jii tyaa ati ma, cha

    SAN MATEO6 , 7

  • 16

    n tyiquee sta ycui Ndyosi quiya jii ma si cuani ma juaa. 2La cui iya nchcui cuxi ma jii xa la tyaa ati ma, si tyaala tsa ma, la cui juaa cuani cuay ycui Ni jii ma. Loo juaa, la cui cuay milya iya nu nda ma jii tyaa ati ma, la cui juaa ta ycui Ni jii ma. 3Ni cha yala tsa nchcui ma jii sca cha cuxi nu ntsuu jii xa la tyaa ati ma, masi iya nti si laca bi sca satya yuu ti nu ndyat cloo ngu? Pana n ndube ti ma cha tlyu tsa cha cuxi nu ntsuu jii ycui ma, iya nti si laca bi sca nguti tlyu nu ntsuu cloo ycui ca ma. 4Ni cha laca tlyu tsa tyiquee ma chcui ma loo tyaa ati ma ndiya: Ta nuu chacuay culo na yuu nu ntsuu cloo nuu? Juaa acui ma, masi n aa ma nguti nu ntsuu cloo ycui ca ma. 5Na cuii ma! Clyo la tyuu nguti tlyu nu ntsuu cloo ycui ca ma, loo li taca aa tsoo ma cha culo ma satya yuu nu ntsuu cloo tyaa ma.

    6Cha lubii nu cuentya jii ycui

    Ndyosi ni, n tsoo si tsaa chcui ma cha bi loo ati cuxi nu n nti cuna cha bi tsiya ti, cha iya nti xne, juaa nti ngu bi; suba asi ma jii ngu cuxi bi, cha cuani lya ti ngu jii ma li. Loo juaa n tsoo sta ma sca na tsoo nu quiaa tsa ngaa su ndyaa cube, cha hora ti sat quiya ni na tsoo bi.

    iya nu tsoo la ja ngu sca cha jii ycui Ndyosi

    7Loo chaca cha ni: ja ma sca

    cha jii ycui Ndyosi, loo juaa ta ycui Ni cha bi jii ma li; clyana ma jii ycui Ni, loo juaa quije Ni jii ma li; tyucui tyiquee ma chcui ma

    loo ycui Ni, cuna Ni cha nu chcui ma loo Ni li. 8Cua aa ca ati nu ndija sca cha jii ycui Ndyosi, caja cha bi jii ngu li; cua aa ca ati nu nclyana jii ycui Ni, quije Ni jii ngu li; loo juaa cua aa ca ati nu tyucui tyiquee nchcui loo Ni, cuna Ni cha nu nchcui ngu loo Ni li.

    9N ntsuu ni tsaca cuma nu ta sca

    quee cacu si loo ja nu piti xly cacu. Ha ntsuu? 10Ni n ntsuu ati nu ta cuaa jii si loo ja nu piti cualya cacu. Ha ntsuu? 11Bi cha lacua, si jlo ti ma iya ta ma na tsoo jii si ma, masi cuxi ntsuu cha tyiquee ma, la cui juaa caca cuay ti ma cha jlo la ti ycui Ndyosi Sti na nu ntucua nde cua iya nu ta Ni na tsoo jii ngu nu ndija jii Ni.

    12Ngaa cha cuani tsoo ma loo

    xa ati si nti ma cha tsoo ti cuani ngu loo ma. La cui ca bi ngulo ycui Ndyosi lo quityi nu nguscua jyoo Moiss, loo juaa cha nu nguscua xa jyoo cusu nu ngua tuba jii ycui Ndyosi sani la; sca ti cuay ndyuu cha nu nchcui lcaa ngu bi lo quityi.

    To loo chubi ti13

    Loo chaca cha ni, ngaa cha tyeje tacui ma toloo chubi. Tlyu tsa toloo, loo juaa sii tsa tyucuii su tsaa ngu ca bilyaa; tsoo tsa aa tyucuii bi nti ngu, bi cha quiaa tsa ati ndyaa tyucuii bi. 14Pana chubi tsa toloo, lati tsa tyucuii su tsaa ngu nu ngujui chalyuu nu n ngaa cha tye jii ngu; xti ti ati nquije jii tyucuii bi.

    Loo aa na siyu, li jlo ti na ni yaca laca nu nda siyu bi

    15Loo chaca cha ni: cuani tii

    ti ma aa ma jii ngu cuii nu

    SAN MATEO7

  • 17

    nchcui cuii ti cha cuentya jii ycui Ndyosi ncluu ngu cha jii ma. Sca nani tsoo laca nu naa xlya; loo nu ngu cuii bi ni, nti ngu cha culacua ti ma cha ati tsoo laca ngu iya laca xlya. Tsoo tsa nchcui ngu bi loo ma, tsoo tsa nduni ngu loo ma; pana cha cuii laca nu nchcui cha tsoo tsa ngu bi, cha tyaala tsa ngu, cuii tsa ngu bi. Sii iya laca xlya laca ngu bi; iya laca sca boo nu tyaala tsa, juaa laca ngu bi. 16Taca jii ma tyuloo ma jii ngu cuii bi loo aa ma ni ca nduni ngu, si cha tsoo, si cha cuxi nduni ngu. Sii jii quiche yane nsuu na siyu losu tyixi, cha n ta lti bi siyu tyixi; juaa sii jii yaca quiche nsuu na siyu tyixi. 17Jii lcaa yaca tsoo nsuu na siyu tsoo; pana yaca nu cua btyi ni, ngaaa nda bi siyu nu cacu na. 18N ta sca yaca tsoo siyu nu n tsoo; juaa sca yaca nu n tsoo ni, n ta bi siyu tsoo. 19Loo li siyu ngu jii yaca btyi bi, cha ngaaa tsoo bi; taqui ngu yaca bi li. 20Nchca cuay ti ma iya nduni sca yaca loo aa ma siyu yaca bi, loo juaa caca cuay ti ma si cuii ngu bi loo aa ma iya laca ca nu nduni ngu.

    Sii lcaa ati nu tyat ca su laca ycui Ni loo

    21Ntsuu tsa ngu nu nchcui loo

    na: Xuna, Xuna, nacui ngu na; pana sii lcaa ngu bi nu tyat ca su laca ycui Ni loo. Sca ti ngu nu taquiya jii cha nu nchcui Sti na nu ntucua nde cua, bi ngu laca nu tyat ca su laca ycui Ni loo. 22Nu loo tyalaa hora cha cuani cuay

    ycui Ni jii lcaa ati chalyuu, tyuu tucua quiaa ati nu acui na:

    Xuna, Xuna, acui ngu na, loo cuare, cua nchcui ya loo ati cuentya jinuu. Chacuay jinuu ngulo ya jii cuii cuxi nu ngusi jii ati, loo juaa cua nguani ya xa lo cha tlyu chacuay jinuu, acui ngu bi na. 23Loo li ntsuu cha xacui na cha jii ngu bi ndiya:

    N nslo na jii cuma tsiya ti. Yaa clya ma cha ngu xaa laca ma.

    Tucua lo aa ngi ngu nii 24

    Lcaa ati nu cuna tsoo cha nu nchcui na re, lcaa ati nu taquiya tsoo jii cha nu nchcui na, laca ati bi iya laca sca ati nu ngulacua xi ti nu loo tya lyiji cui yu nii jii. Loo li ngi yu bi nii jii yu chu sca quee cuaja. 25

    Li nguaya tsa tyo, aa cuay nu ndyalaa hitya yuu ca quiya nii nu ntucua chu quee bi. Loo juaa ndyaca tsa cuii, pana n ncly nii bi, cha tsoo tsa su ntucua chu quee bi. 26Loo juaa lcaa ati nu ndyuna cha nu nchcui na re loo ngu, pana n ndaquiya ngu jii cha bi, laca ngu bi iya laca sca ati tonto nu n ngulacua ti tsiya ti; ngi yu bi sca nii lo yusi ti. 27

    Li nguaya tsa tyo, aa cuay nu nxlyaba hitya yuu jii nii bi, loo juaa lye tsa ndyaca cuii. Ngaaa ndalo nii bi li, ndy bi, ndye bi, ngunuu tsiya ti li; loo juaa ati nu n ntajaa taquiya jii cha jna, tye cha jii ngu bi tsiya ti.

    28Loo ndye nguluu Jess lcaa

    cha re jii ngu, li ndube tsa ti nu ngu quiaa jii cha nu nguluu yu jii ngu. 29Ngua ti ngu cha tlyu

    SAN MATEO7

  • 18

    tsa chacuay ntsuu jii yu loo nchcui yu loo ngu, sii iya ncluu mstru cha jo ti nclyuu yu jii ngu.

    Nguani Jess joo jii sca nu quicha ndyatsu cuaa

    8 Loo li nguaya Jess caya bi. Quiaa tsa ati ndyaa lcaa jii. 2Loo li nduu tucua sca nu quicha slo. Ndyatu sti yu slo ycui Jess, cha nti yu cuane yu jii Jess cha cuani joo jii yu, cha ngusi quicha ndyatsu cuaa jii yu bi.Xuna nacui nu quicha bi jii

    Jess, cuani joo na. Jlo ti na cha nchca jinuu cuani nuu cha caca lubii cuaa na.

    3Li ngutacui ya Jess lo nu

    quicha bi, ngusta ya su ndyatsu cuaa yu.Cuani na joo jinuu nacui

    Jess jii nu quicha bi. Tyanu lubii cuaa nuu juani nacui.

    Hora ti ngua tsoo nu quicha bi, ngua lubii cuaa yu. 4Xa nchcui Jess loo yu li:Yaa clya nuu slo sti jo

    nacui. Cajua ta nuu msta nu nacui jyoo Moiss cha ta na jii ycui Ndyosi loo ndyaca tsoo na jii quicha nu ntsuu jina. N cacha nuu jii xa ati. Taca ca cuay ti lcaa ati cha cua ngua tsoo nuu, nu loo cuna ngu cha cua ngusi sti jo msta nu nda nuu.

    Nguani Jess joo jii msu jii xuna sendaru

    5Loo li ndyalaa Jess to quichi

    Capernaum. Quichi bi ndyacua tyaa loo sca capitn jii sendaru

    romano nu ndija jii Jess cha cuani joo jii sca nu quicha:

    6Xuna nacui capitn bi jii

    Jess, quicha tsa msu na. Na ntsiya ti yu to tyi na cha nchcu tyucu tyucui aa yu; ti tsa nti yu.

    7Li nchcui Jess loo:

    Tsaa na. Cuani na cha tyaca tsoo yu nacui Jess jii nu capitn bi.

    8Hora ti nguxacui capitn cha jii

    Jess li:Xuna nacui yu jii Jess, n

    tsoo tsaa nuu to tyi na, cha sii ati tsoo laca na. Tsa bi ti cha nti na, cha culo nuu ca cha cati quicha bi tsiya ti; jlo ti na cha caca tsoo msu na li, masi tyijyu ti tyu nuu chcui. 9Xuna sendaru laca na; laca na loo jii sca siyento tyaa sendaru, loo juaa ntsuu nu laca loo jna. Si culo na ca jii tsaca sendaru bi ndiya: Yaa clya nuu, hora ti tsaa yu, cha nti na cha tsaa yu. Juaa si chcui na loo chaca yu: Caa nuu ca nde, hora ti caa yu slo na li. Juaa si culo na ca jii msu na: Cuani sca ca na, acui na jii; hora ti cuani yu ca bi na nacui capitn jii Jess. Juaa nuu ni, jlo ti na cha taca jinuu culo ca cha cati quicha bi.

    10Ndube tsa ti Jess loo ndyuna

    cha nu nchcui capitn bi. Li nchcui Jess loo nu quiaa tsa ati nu lcaa jii:Lii tsa cha nchcui na loo

    ma juani nacui Jess jii ngu. Bilya aa na tsiya ti jii sca ati nu tsoo tsa jlya ti jii ycui Ndyosi, iya jlya ti nu capitn re; tyucui aa nasiyu Israel re n ntsuu ngu

    SAN MATEO7 , 8

  • 19

    nu jlya ti juaa. 11Chai cha tiya la tyalaa quiaa tsa ati tyijyu, masi ngu loyuu su ntyucua cuichaa, masi ngu loyuu su ndyaa cuichaa, tsaa ngu cha tyucua ngu to mesa ca su laca ycui Ndyosi loo nde cua; stuba ti tsaa tucua ngu to mesa bi loo jyoo Abraham loo jyoo Isaac loo jyoo Jacob. 12Loo juaa ntsuu xa la ati nu laca si ycui Ndyosi nacui ngu, pana n tyalaa ngu bi slo ycui Ni. Culo Ni ca jii xca jii Ni cha tsaa xca xcuaa jii ngu bi ca su talya tsa aa; xiya tsa ngu bi ca bi, ca asi tsa ngu aa cuay nu cacu laya ngu cha asi ngu.

    13Li xa nchcui Jess loo nu

    capitn bi:Yaa nuu to tyi nuu lacua

    nacui jii. Jlya ti nuu, bi cha cua ndyaca tsoo nu quicha bi jinuu juani ti nacui Jess jii.

    Loo la cui hora ngua tsoo msu bi.

    Nguani Jess joo jii xtyaa laa Pedro

    14Ca tiya la ndyaa Jess nde nii

    jii Pedro. Li naa Jess cha na ntsiya ti xtyaa laa Pedro lo quia, cha tlyu tsa tyique ntsuu jii ma. 15

    Li ngusta ya Jess chu ya ma cusu bi, loo hora ti ndyuu tyique jii; ndyatu ma cusu bi li, cha caque xi na cacu Jess loo ngu.

    Nguani Jess joo jii tyuu tyaa ngu quicha

    16Loo cua ngusii, li ndyalaa

    quiaa ngu slo Jess, lijya loo ngu jii ngu quicha nu ngusi cuii cuxi jii. Li ngulo Jess ca jii cuii cuxi bi, cha tyuutsu jii ngu quicha;

    loo li ndyaca tsoo ngu bi. Loo juaa nguani Jess joo jii lcaa ngu quicha nu ndyaa slo. 17Juaa ngua cha ndyuu tucua la cui cha nu nguscua jyoo Isaas cua sani la. Ndiya nscua cha: Cua ngua tii ycui Ni ma nde su ti jina, loo juaa iya laca quicha nu ntsuu jina; nguani tye Ni quicha bi, ndyaca tsoo na li. Juaa nscua lo quityi, bi cha nduni Jess joo jii ngu quicha.

    Ntsuu ngu nu nti tyaa loo Jess18

    Loo ngua sca tsa naa Jess cha quiaa tsa ati ndyaa slo, bi cha ngulo yu ca jii ngu tyaa ndyaa yu cha tsaa loo ngu jii ycui yu ne yaca nii ca chaca tsu tayu bi. 19

    Loo cua tsaa ti ngu, li ndyalaa sca mstru cha jo cha chcui loo Jess:Mstru nacui mstru bi jii

    Jess, loo na nta tyaa na loo nuu lcaa macala su tsaa nuu.

    20Nguxacui Jess cha jii mstru

    bi li:Nu naa cuatya ni, ne xtyuu ni

    ndyu ni; loo juaa quii sube, ne xlyati ndyu ni. Pana na ni, cua nda Ni na lijyaa chalyuu re cha caca na ati, loo juaa n ntsuu su xtyii na caja na, n ntsuu su chcaa ca na.

    21Loo li nchcui chaca nu quiyu

    nu ndyaa loo Jess nquicha:Cusu nacui yu jii Jess, ta

    xi chacuay na cha tsaa na to tyi na cha aasii na jii sti na aa cuay nu cajaa sti na, cha xatsi na jii sti na clyo. Li tsaa la loo nuu.

    22Li nguxacui Jess cha jii yu:

    SAN MATEO8

  • 20

    Tsoo la masi caa lcaa nuu na juani ti nacui Jess jii. Tya ntsuu xi xa la ati chalyuu tyaa ma nu taca xatsi jii ati nu cua ngujuii.

    Ngulo Jess ca jii cuii loo jii clyoo lo tayu

    23Loo li ndyat Jess ne yaca

    nii piti; ndyat ngu nu ndyaca tsaa jii loo, nduu ngu ndyaa ngu li. 24

    Loo li lye tsa ndyaca cuii, lye tsa ndyatu clyoo lo tayu; cua quilyuu ti yaca nii bi ne hitya xquiya clyoo, pana laja Jess ntsuu ne yaca nii bi. 25Li nguxtyuu ngu tyaa ndyaa jii Jess:Cusu nacui ngu jii Jess,

    cuani lya clya jina. Cua quilyuu ti yaca nii re ne hitya, cajaa na si nti.

    26Li nguxacui Jess cha jii ngu

    bi:Ni cha ntsii tsa ma? nacui jii

    ngu. Xi tsa tyempo ndalo ma, cha n jlya ti ma jii ycui Ndyosi cha caca jii Ni cuani Ni ca!

    Loo li ndyatu Jess, nchcui loo cuii loo clyoo cha cuaa jii cha bi; hora ti ngua ti bi li. 27Ndube tsa ti ngu bi li, cha ngua ti tsiya ti clyoo loo cuii bi.Ti ati ta laca nu cusu

    re? nacui ngu jii tyaa ngu. Ndaquiya clyoo jii, juaa nduna cuii cha nu nchcui nu cusu re loo.

    Nguani Jess joo jii ngu Gadara nu ngusi cuii xaa jii

    28Loo li ndyalaa ngu chaca tsu

    tayu nde loyuu jii ngu Gadara. Li ndyacua tyaa tucua tyaa ngu quicha loo Jess; ngusi cuii xaa jii tyucuaa ngu, bi cha tyaala tsa

    ngu quicha bi. Ndii ngu ne loo jyoo, loo juaa ngaaa nda ngu chacuay tyeje tacui xa ati tyucuii jua. 29Loo li nguani cuii xaa cha cuii tsa ngusiya ngu quicha bi:Ni cha ndyaa nuu slo cua,

    Jess? nacui ngu quicha jii. Nuu laca nu sca ti Si ycui Ndyosi. Ha xcube nuu jii cua nti nuu, masi sii tyempo juani caca cha nchcube bi?

    30Loo ndejua la xi ndii quiaa

    tsa cube, ndyaa nclyana ni na cacu ni. 31Li nguani cuii xaa bi, cha ngija ngu quicha chacuay jii Jess cuentya jii cuii bi.Jlo ti ya cha nti nuu culo

    cuii nu ntsuu jii ya, cha cuani nuu joo jii ya nacui ngu bi jii Jess. Bi cha ta xi chacuay jii cuii cha tsaa xi jii cube nu ndyaa jua.

    32Li nda Jess chacuay jii cuii

    bi:Yaa clya ma nacui Jess jii

    cuii bi.Loo li ndyuutsu cuii xaa jii

    tyucuaa nu quicha bi, ndyaa cuii bi ngusi jii cube. Hora ti ngusna lcaa cube bi, nguaya ni to cuaa, ndy ni ne hitya tayu, ndyio ni hitya, ngujuii lcaa cube bi li.

    33Loo naa ngu nu aasii jii

    cube bi iya nu ngua jii ni, ndyutsii tsa ngu li. Ngusna ngu ca quichi cha cacha ngu jii ngu quichi iya nu ngua jii ngu quicha nu ngusi cuii xaa jii, loo juaa ndacha ngu iya nu ngua jii cube bi. 34Loo ndyuna ngu quichi cha bi, nduu ngu ndyaa ngu slo Jess. Loo ndyacua tyaa ngu loo, li lye

    SAN MATEO8

  • 21

    tsa ngija ngu bi jii cha ngaaa tyanu Jess loyuu quichi tyi ngu, tyaa yu xa sei nti ngu.

    Nguani Jess joo jii sca nu quicha nu nchcu tyucu tyucui aa yu

    9 Loo li xa ndyat Jess ne yaca nii bi, cha tyeje tacui lo tayu cha tyaa quichi tyi. 2Loo ndyalaa quichi bi, li aa loo ngu jii sca nu quicha nu nchcu tyucu tyucui aa yu; aa ngu slo Jess cha cuani joo jii nu quicha bi. Ntsiya nu quicha bi ne sca catya. Pana jlo ti Jess cha jlya ti ngu bi jii, bi cha nchcui loo nu quicha ndiya:Ca tsoo nuu, si nacui Jess

    jii nu quicha. Cua nguani clyu ti na jii quiya nu ntsuu jinuu.

    3Loo li ngulacua xi ti mstru

    cha jo nu ndu cacua ti: Cha cuxi nchcui nu quiyu re cuentya jii ycui Ndyosi. Juaa ngulacua ti ngu. 4Pana, ngua tii Jess jii lcaa lo cha nu ntsuu tyiquee ngu bi.Ni cha chii nti ma aa ma

    na juani? nacui Jess jii mstru bi. 5N ndiya ti ma si acui na jii nu quicha re: Cua nguani clyu ti na jii quiya nu ntsuu hi. Ha tsoo la si chcui na loo nu quicha lacua: Tyatu nuu, xa tuba catya hi cha tyaa loo jii ca to tyi? nacui Jess. 6Ntsuu cha ca cuay ti ma cha ntsuu chacuay na cuentya jii ycui Ndyosi cha cuityi na quiya nu ntsuu jii ati chalyuu, cha nu cua nda Ni na lijyaa cha caca ati. Ca cuay ti ma loo aa ma cha tyaca tsoo nu quicha re juani.

    Li xa nchcui Jess loo nu quicha bi:

    Tyatu nuu nacui Jess jii, xi jii catya jinuu cha tsaa loo jii ca to tyi.

    7Hora ti ndyatu nu quicha bi,

    ngusi jii catya jii, nduu yu, ndyaa yu ca to tyi yu. 8Quiaa tsa ati naa jii cha bi, ndyutsii tsa ngu li. Nguani tlyu ngu jii ycui Ndyosi li, cha cua nda Ni chacuay jii ati chalyuu cha cuani ca tonu juaa, ngua ti ngu.

    Ngusiya Jess jii Mateo9

    Nduu Jess ndyaa, loo li cua tyeje tacui ti to nii su ntucua Mateo nxi ci ca loo ngu. Nchcui Jess loo nu Mateo bi li:Tyuu lcaa nuu na nacui

    Jess jii.Hora ti ndyatu Mateo, nguxtyanu

    ca jii, ndyaa lcaa jii Jess li.10

    Tiya la li ngaa Jess nde ne nii jii Mateo, ntucua yu to mesa cha ndyacu yu. Loo li quiaa la ati ndyalaa slo Mateo cha cacu ngu loo. Ndii ngu tyaa nduni ca loo Mateo, loo xa la ati nu nacui ngu jii cha n tsoo ati bi, loo nu ngu nu ndyaca tsaa jii Jess; stuba ti ndyacu lcaa ngu bi. 11Loo naa ngu fariseo cha ndyacu Jess loo ngu bi, hora ti nchcui ngu loo ngu nu ndyaca tsaa jii yu:Ni cha stuba ti ndacu xuna ma

    loo ngu nu n tsoo, masi loo ngu re nu laca msu jii ngu xa tsu nu cuii ti nxi quiaa tsa ci ca loo jii ngu? nacui ngu fariseo bi.

    12Pana ndyuna Jess cha nu nda

    ngu bi, bi cha nchcui ycui yu loo ngu li:Ngu nu n quicha ni, n ntsuu

    cha caca joo jii ngu bi nacui

    SAN MATEO8 , 9

  • 22

    Jess jii ngu. Sca ti jii ati quicha ntsuu cha caca joo. 13Yaa clya ma cuaa jyaca ma jii cha nu nguscua jyoo cusu lo quityi, nu ndiya nchcui: Nti na cha cuani tyana ti ma jii tyaa ati ma, nacui ycui Ni. Bi nu tsoo la, masi n ta ma quiaa tsa msta na; ni nani scu ma, n nduni cha ta ma msta na. Juaa nscua lo quityi. N lijya na chalyuu cha chcui na loo ati nu tsoo tsa ycui ngu, nti ngu; cua lijya na chalyuu cha chcui na loo ngu nu jlo ti cha ntsuu cha cuxi tyiquee ngu, cha caca tyujuu ti ngu li. Xtyanu ngu jii cha cuxi bi li.

    Ndacha ngu judo jii Jess si n cuani tacati yu jii

    tsa nu n ndacu ngu14

    Loo li ndyalaa sca taju ati slo Jess, la cui ngu nu ndyaca tsaa jii Juan laja loo ntyucuatya jii ngu laca ngu bi. Li nchcui ngu bi loo Jess:Ntsuu tsa nu n ndacu cuare

    nacui ngu, loo ntsuu tsa nu n ndacu ngu fariseo, xquiya cha nduni tacati ya tsa bi; pana nuu, loo juaa ngu nu ndyaca tsaa jinuu, lcaa tsa ndacu ma. Ni cha ta ndacu cuma lcaa tsa lacua?

    15Li nguxacui Jess cha jii ngu

    bi:Loo caja clyoo ngu ni, ndacu

    ngu nu ndyaa loo cutsii; n ndii ngu xii ti ngu tsa bi loo ndii ngu loo cutsii nacui Jess jii ngu li. Pana nu loo tyalaa tsa li, nu loo tyaa loo ngu jii cutsii, li n cacu ngu tyaa tsoo cutsii, cha caca xii ti ngu li. La cui juaa

    chaa ti tyaa tsoo na juani, pana caca xii ti ngu re nde loo la.

    16Chaca cha chcui na loo ma:

    ni sca ngu n cuani choo ngu late cusu jii ngu loo sa yube late cucui, cha loo cua ndyaati late bi, tyatsii late cucui bi; tyati jlyacua su ngalya late bi li. 17La cui ti cha, n suba ngu lcui nu chca ndyuu ti ne tyaca cusu. Si suba ngu jii ne tyaca cusu, yala ti catsu sei tyaca bi; ndye ngulaa tyaca li, tye lcui tyal li. Ne tyaca cucui tyuu lcui nu chca ndyuu ti; juaa talo tyucuaa cha bi, loo lcui loo tyaca bi. (Juaa nguluu Jess jii ngu cha ca cuay ti ngu cha n tsoo quixa ngu cha cucui nu nclyuu yu cuentya jii ycui Ndyosi loo cha nu nguxtyanu jyoo cusu cha cuani ngu.)

    Si Jairo, loo nu cunaa nu ndyala ste Jess

    18Laja loo nchcui Jess loo ngu

    bi, li ndyalaa sca ngu judo nu laca loo; ndatu sti yu slo Jess li, cha ja yu sca cha clyu ti jii:Cua ngujuii ca ti sca nu piti

    cunaa si na nacui nu cusu jii Jess. Ha n tsaa nuu slo na cha sta ya nuu lo nu piti bi? nacui. Jlo ti na cha nchca jinuu cuani cha tyu nu piti chaca quiya.

    19Li ndyatu Jess loo ngu nu

    ndyaca tsaa jii, ndyaa ngu loo nu cusu bi. 20Pana tyucuii su ndyaa ngu njyacua sca nu cunaa quicha jii Jess, lijya nde chu yu cha cala ma quiya ste yu; cua tii tyucuaa yija quicha nu cunaa bi, cha ndyal tai. 21Ndiya ngulacua ti

    SAN MATEO9

  • 23

    ma: Masi cala ti na ste Jess, li tyaca tsoo na. Juaa ti ngulacua ti ma. 22Loo li nguxtyacui Jess, nguxaa jii nu cunaa bi:Cuani choo tyiquee nuu, si

    nacui Jess jii. Jlya ti nuu na, bi cha ndyaca tsoo nuu juani.

    Loo hora ti ndyaca tsoo nu cunaa bi.

    23Loo li ndyalaa Jess ca to

    tyi nu laca loo bi, naa cha cua ndyalaa ngu musca slo cha nscua santo; nxiya tsa ngu ndii ngu tonii jii nu cusu bi. 24Nchcui Jess loo ngu li:Tyaa ma tsoo la nacui. Na

    laja ti nu piti re, sii na ngujuii re.Nxty loo tsa ngu jii Jess li,

    25pana nguloo Jess jii ngu cha

    caja su tyat ycui yu ne nii ca slo nu piti bi. Li ngusi yu ya nu piti bi, ndacaa nu piti li. 26Loo juaa ngua cha nguai cha bi lcaa quichi su ndii ngu ca bi.

    Nguani Jess joo jii tucua tyaa ngu cuityi

    27Loo li nduu Jess ca ne nii

    bi ndyaa yu, loo juaa ndyaa lcaa tucua tyaa ngu cuityi jii yu. Ngusiya ngu jii Jess li:Cuani tyana ti nuu jii cua,

    cusu, nuu nu laca ati tyaa jii jyoo David nduni ngu jii.

    28Loo cua ndyalaa Jess ndyat

    nii jii, loo nu ngu cuityi bi lijya ngu cacua la slo yu. Nchcui Jess loo ngu bi li:Ha jlya ti ma cha caca jna

    cuani na cha tyaca tsoo ma? nacui yu jii ngu.Jlya ti ya, cusu nacui nu ngu

    cuityi bi jii.

    29Loo li ndyala Jess cloo

    tyucuaa ngu cuityi bi:Tyaca tsoo ma lacua. Caca bi jii

    ma si jlya ti ma na nacui Jess jii ngu cuityi bi li.

    30Hora ti ngua tsoo siyu cloo

    ngu, aa tsoo ngu li. Loo li lye nchcui Jess loo ngu bi:N cacha ma jii ni sca ati, cha

    n caca cuay ti ngu iya ngua cha ngua tsoo cloo ma nacui Jess jii ngu bi.

    31Pana nduu ngu ndyaa ngu

    li, ndacha ngu jii lcaa ati iya ngua ca nu nguani Jess loo ngu; bi cha nguai cha bi tyucui aa loyuu jua.

    Nguani Jess joo jii sca nu cuu32

    Loo cua nduu ngu bi ndyaa ngu, li ndyalaa chaca latya ati, yaa loo ngu jii sca yu cuu; na cuu yu xquiya cuii cuxi nu ngusi jii yu. 33Loo ngulo Jess cuii cuxi jii nu quicha bi, li ngua nchcui yu, masi cuu yu tsa la. Ndube tsa ti lcaa ati nu ndu ndacua li.Bilya aa na sca cha tlyu juaa

    nacui ngu jii tyaa ngu. N ntsuu ati tyucui aa nasiyu Israel re nu caca cuani joo juaa nacui ngu.

    34Pana xa aa nchcui ngu

    fariseo bi:Na nclyo nu Jess jua jii cuii

    cuxi nu ngusi jii ngu xquiya nu xuna cuiaja nu nda chacuay cha cuani yu juaa nacui ngu fariseo bi.

    Tyana tsa ti Jess jii ngu quiaa35

    Loo li ndyaa Jess lcaa quichi sube, lcaa quichi tonu, cha culuu

    SAN MATEO9

  • 24

    jii ngu ne laa jii ngu judo; quiaa tsa cha nda Jess loo ati iya tsoo caca loo laca ycui Ni loo ne cresiya jii ngu. Loo juaa nguani joo jii lcaa ngu quicha, jii lcaa ngu nu ngunuu ti. 36Tyana tsa ti Jess jii nu quiaa tsa ati nu ndyaa lcaa jii, cha n nchca jii ngu bi; ngaaa jlo ti ngu iya nu tyii tsoo la ngu. iya nduni xlya nu n ntsuu nu aasii jii ni, juaa nduni ngu quiaa bi, ngua ti Jess. 37Li nchcui Jess loo ngu nu ndyaca tsaa jii, nda yu sca cuii loo ngu cuentya jii ngu quiaa bi. Nacui yu cha bilya cuna tsoo ngu cha jii ycui Ndyosi, cha iya laca sca xtya nu tsoo tsa ndyatsi cha cua ngulala ti caca clacua, juaa laca ngu bi.Chai cha ntsuu tsa ca re cha

    chcui na loo ati cha xi ngu cha nu nchcui na nacui Jess jii ngu bi. Loo juaa, xti ti ngu ntsuu nu caca cuani ca re. 38Bi cha chcui ma loo Sti na nu laca Xuna ca re, cha tya ta Ni xi xa la tyaa ati nu taca jii cuani ca re.

    Nu tii tyucuaa tyaa ati nu ngusubi Jess jii cha ca tsaa ngu jii

    10 Loo li ngusiya Jess jii nu tii tyucuaa tyaa ati nu ndyaca tsaa jii cha caa ngu slo. Nda yu chacuay jii ngu bi, cha tsaa ngu lo ca jii, cha culo ngu cuii cuxi nu ngusi jii ati; juaa nda yu chacuay cha cuani ngu cha tyaca tsoo ngu quicha.

    2Nde nscua na xtai ca taa tii

    tyucuaa tyaa ngu nu ngusubi Jess: nu clyo ngusubi yu jii Simn, nu loo nduni ngu Pedro jii, loo

    Andrs tyaa ngula nu Simn bi; li ngusubi yu jii Jacobo, loo Juan tyaa ngula Jacobo, nu laca si Zebedeo; 3loo juaa ngusubi yu jii Felipe, loo jii Bartolom, loo jii Toms, loo jii Mateo nu ngusi ci ca loo ngu clyo; loo juaa ngusubi yu jii Jacobo si Alfeo, loo jii Lebeo nu loo nduni ngu Tadeo jii; 4

    ngusubi yu jii Simn nu ngua jii taju ngu cananista, loo jii Judas Iscariote nu cujui cresiya jii Jess jii ngu cuxi ca tiya la.

    Ngulo Jess ca jii nu tii tyucuaa tyaa ngu bi, cha

    chcui ngu loo ngu xa quichi 5

    Ngulo Jess ca jii nu tii tyucuaa tyaa ngu bi ndiya:N tsaa ma tyucuii nde xa tsu

    su ndii ngu nu n ntsuu cha jii loo ycui Ndyosi tsiya ti, ni n tsaa ma quichi tyi ngu Samaria nacui Jess jii ngu bi. 6Sca ti slo ngu Israel tyaa ma tsaa ma, cha tyana tsa ngu; iya nduni xlya nu cua nguna, juaa nduni ngu bi. 7Ta ma cha loo ngu lcaa quichi cha cua tyalaa ti hora cha caca ycui Ndyosi loo. 8Cuani ma cha tyaca tsoo ngu quicha, cuani ma cha chaca quiya tyu ngu nu cua ngujuii; cuani ma joo jii ngu nu ndyatsu cuaa, cha nu xa caca lubii cuaa ngu quicha bi; culo ma jii cuii cuxi nu ngusi jii xa la ati. N ngusi na ci loo nda na chacuay jii ma cha cuani ma joo jii ngu quicha, bi cha n cuiya ma caya loo cuani ma joo jii ngu.

    9N loo ci cuiya ma tsaa ma,

    masi ci oro, masi ci plata, masi ci sube; 10ni n loo quixu tyaja

    SAN MATEO9 , 10

  • 25

    quiya ma tsaa ma. Loo juaa n quiya ma chaca camxa, ni xa caa, ni n loo yaca tyuu ya ma tsaa ma. Si cua nguxtyucua ma jii ngu, ngaa cha xacu ngu jii ma.

    11Loo tyalaa ma sca quichi, masi

    quichi tlyu, masi quichi sube ti, li clyana ma jii sca ati nu tsoo ntsuu tyiquee aa yu jii ma. Slo yu bi tyii ma aa cuay nu tsaa ma xa quichi. 12Nu loo tyat ma to tyi yu, ja ma jii ycui Ndyosi cha ti ti tyii tyiquee ngu ca tyi. 13Si chai cha nti ngu nu ndii nii bi cuna la ngu cha jii ycui Ndyosi, li cuani Ni cha ti ti tyii tyiquee ngu bi; pana si iloo ti ngu jii ma cha nti ngu cuna ngu, ngaaa culacua Ni jii ngu bi. Li ngaaa chcui ma cha jii ycui Ndyosi loo ngu bi. 14

    Loo si n nti ngu cha tyanu ma slo ngu, si n ntajaa ngu cuna ngu cha nu ncluu ma jii ngu, li xtyanu ma jii ngu bi, masi xtyanu ma jii quichi bi; juaa sal ma sii yuu nu ntsuu quiya ma loo tyuu ma quichi bi. 15Cha lii nchcui na loo ma, cha nu loo tyalaa tsa nu cuani cuay ycui Ndyosi jii lcaa ati, li xcube tsa Ni jii ngu quichi su n ntajaa ngu cuna ngu cha nu culuu ma jii ngu; tsa bi ca tsoo la cha jii ngu cuxi nu ngutii quichi Sodoma, nu ngutii quichi Gomorra nu ngua sani.

    Cuani lya ti ngu jii ma16

    Cuaa jyaca ma na: Ta na jii ma cha tsaa ma xa quichi iya si laca ma xlya nu ndyaa laja boo tyaala; bi cha tii ti ti ma tyaa ma laja ati, iya nti ndyaa cuaa nu tii tsa ti. Tsoo ti tyaa ma, n

    cuani tyaala ma jii ngu tsiya ti. Caca ma iya laca paloma, cha masu tsa ni, n tyaala ni tsiya ti. 17

    Pana cuani tii ti ti ma loo ati; n tyiquee tsaa loo ngu jii ma slo ngu tisiya, masi n tyaala ma jii ngu. Loo juaa quijii ngu jii ma ne laa jii ngu. 18Ntsuu ngu nu tsaa loo jii ma slo ngu nu laca loo cha asi ti ngu, hasta tyalaa ma ca slo ycui rey. Loo xcube ngu jii ma xquiya na, li caja xi tyempo cha ta ma xi cha jna loo ngu bi, masi loo ngu xa tsu. 19Nu loo tsaa loo ngu jii ma slo ngu tisiya ni, n culacua tsa ti ma iya caca cha nu chcui ma loo ngu bi, iya caca xacui ma cha jii ngu bi. Cuani ycui Ndyosi cha quije cha lii nu chcui ma loo ngu bi, 20cha sii cha jii ti ma nu chcui ma li; cha jii Xtyii ycui Ndyosi Sti na, bi caca cha nu chcui ma loo ngu.

    21Tii ti ti ma tyii ma lacua, cha

    loo tyaa ngula ma tsaa loo jii ma cha cuii ti sta quiya jii ma slo ngu tyaala bi; loo juaa cujuii cuai sti ma jii ma. Hasta si ma, cujuii cuai ngu jii cuma nu laca ma sti ngu xtyaa ngu slo ngu tyaala bi; hasta cujuii ngu jii ma nti nu sube bi. 22Loo juaa caca ti ti lcaa ngu aa ngu jii ma xquiya na. Pana ati nu talo jii lcaa cha cuxi bi, clya ngu li, caja chalyuu nu n ngaa cha tye jii ngu bi. 23Tsoo xna ma nde xa quichi nu loo lye tsa cuani lya ti ngu jii ma. Cha lii nchcui na loo ma juani: Bilya ta ma cha na loo ngu Israel tyaa na nde lcaa quichi tyi ngu nu loo caa na chalyuu chaca quiya, na nu cua nda Ni na lijyaa cha caca na ati.

    SAN MATEO10

  • 26

    24ati nu laca mstru jii ngu, bi

    laca nu jlo la ti, sii na jlo la ti ngu cuai nu ndyaca tsaa ca ti. Loo juaa ati nu laca xuna ngu, bi laca loo jii ngu, sii msu nu laca loo. 25Sca ti cuay cha ti caca jii ngu cuai bi li, iya nu ndyaca jii mstru jii ngu; sca ti cuay ca tii caca jii msu bi li, iya nu ndyaca jii xuna ngu. Bi cha taca ca cuay ti ma cha ti tsa chcui ngu jii ma nu ntsuu cha jii ma loo na, cha laca nu Xuna ma; cua nchcui ngu cha Beelzeb nu xuna cuiaja laca na.

    Ti jii cutsii ma?26

    Bi cha nacui na cha n cutsii ma jii ati chalyuu ti. Lcaa cha nu nguani ngu cuaana ti, nti ngu, quijeloo cha bi jii ati nde loo la; lcaa cha nu ntsuu cuatsi ti jii ngu, nti ngu, caca cuay ti ati jii cha bi nde loo la. 27Lcaa cha nu nchcui na loo cuma nde su ndii ma ycui ti ma, chcui ma cha bi loo lcaa ati nde loo la; juaa scaa cha nu nclyuu na jii ma cuaana ti, cuii chcui ma cha bi loo lcaa ngu quichi. 28N cutsii ma jii ngu nu cujuii jii ma nde chalyuu ti, cha n nchca jii ngu cujuii ngu jii cresiya jii ma; tsoo la si cutsii ma jii ycui Ndyosi nu cuani cuay jii ma nde loo la. Cutsii ma jii ycui Ndyosi tuni, xquiya cha cuani Ni cha tye cha jii ma tsiya ti si tsaa ma ca bilyaa.

    29Cua jlo ti ma cha tsaa tsa

    ngaa quii sube nu ndujui ngu, masi tucua tyaa quii sube caja jii ma sa paxu ti. Pana ycui Sti na laca loo, lcaa cha jlo ti Ni; masi sca ti

    quii sube cajaa ni, pana cua jlo ti ycui Ni cha bi. 30Loo juaa cua ngulacua Ni jii lcaa quicha hique ma, jlo ti Ni ni lcua tyaa quicha ntsuu hique scaa ngu. 31Loo cuma ni, quiaa tsa ntsuu lo cuma ca slo ycui Ndyosi; n stuba ma tsiya ti masi loo quiaa tsa quii sube. Bi cha n ntsuu cha cutsii ma jii ati.

    Cha jii ati nu ntsuu cha jii loo Jesucristo

    32Loo chaca cha ni: lcaa ati nu

    ntsuu cha jii loo na, nu nchcui cha jna loo xa ati, juaa na, chcui na loo Sti na nu ntucua nde cua cha tyaa tsoo na laca ati bi. 33

    Loo juaa lcaa ngu nu nchcui loo xa ati cha n ntsuu cha jii ngu loo na, juaa na, chcui na loo Sti na nu ntucua nde cua cha sii tyaa tsoo na laca ati bi.

    N stuba cha jii ati chalyuu xquiya Jess

    34N culacua ti ma cha ti ti tyii

    tyiquee ati chalyuu xquiya cha cua lijya na. N caca juaa. Lye la xuu tyaa ngu xquiya na; 35xuu tyaa sca ati loo sti yu xquiya na, xuu tyaa sca nu cunaa loo xtyaa cho xquiya na, xuu tyaa cuxii jii ngu loo xtyaa laa cho. 36Xuu tyaa ngu juaa aa cuay caca lcaa tyaa ngu tyaa cusuu ngu.

    37Tsoo tsa loo nduni tyacaa

    ngu jii sti ngu, jii xtyaa ngu; pana si xti la nduni tyacaa ngu bi na, n taca tyaa ngu bi loo na. Loo juaa tsoo loo nduni tyacaa ngu jii si ngu, masi si quiyu, masi si cunaa; pana si xti

    SAN MATEO10

  • 27

    la nduni tyacaa ngu bi na, n taca tyaa ngu bi loo na. 38Loo juaa n taca acui ngu cha na laca Xuna ngu, si n nti ngu bi tyaa ngu loo na tyucuii nu culuu na jii ngu cha tsaa ngu. Ntsuu cha xi ngu tyucuii bi, masi cujuii xa ati jii ngu bi xquiya cha jna. 39

    La cui juaa ngu nu n ndyujuii ati jii xquiya cha lye la nduni tyacaa ngu jii ycui ca ti ngu, n caja chalyuu nu n ngaa cha tye jii ngu bi; pana caja chalyuu nu n ngaa cha tye jii ngu si cujuii ati jii xquiya cha jna.

    Cha tsoo nu tyacua jii ngu nde loo la

    40Chaca cha ni: loo ta ati su

    tyii ma to tyi ngu, stuba ndyuu cha iya si cua nda ngu bi su tyii na to tyi ngu. Loo juaa, loo ta ngu su tyii na loo ngu, stuba ndyuu cha iya si cua nda ngu bi su tyii ycui Ndyosi loo ngu, cha la cui ycui Ndyosi laca nu cua nda Ni na lijya na ca nde. 41Loo si ta ngu su tyii sca ati nu laca tuba jii ycui Ndyosi, cha cuentya jii ycui Ndyosi ndyaa ati bi, tsoo tsa caca jii ngu bi nde loo la. Li tyacua sca cha tsoo nu cua nguxcoo ycui Ndyosi cuentya jii ngu bi, stuba ti caca jii ngu bi loo jii nu laca tuba bi. Loo juaa si ta ngu su tyii sca ati nu tsoo tsa tyiquee xquiya cha ndaquiya yu cha jii ycui Ndyosi, stuba caca jii ngu bi loo jii nu tsoo tsa tyiquee bi nde loo la, cha cua nguxcoo ycui Ndyosi sca cha tsoo nu tyacua jii ngu bi ca su ntucua ycui Ni. 42Loo juaa, si ta ati masi sca sca ti hitya coo

    ngu cuai re xquiya cha ngu nu ndyaca tsaa na laca ngu, chai cha cua nguxcoo ycui Ndyosi sca cha tsoo nu tyacua jii ati bi nde loo la.

    Nda Juan jii ati cha tsaa slo Jess

    11 Nu loo ndye nguluu Jess cha bi jii nu tii tyucuaa tyaa ati nu ndyaca tsaa jii yu, nduu yu ndyaa yu cha chcui yu loo ngu tyuu tyaa quichi nu ndii cacua ti; nguluu yu jii ngu quichi bi.

    2Tya ngaa Juan ne chcua, pana

    cua ndyuna nu Juan bi jii lcaa aa ca nu ndyuni Jess nu laca Cristo; bi cha ngulo Juan ca jii ngu nu ndyaca tsaa jii, cha tsaa ngu bi slo Jess, 3cha xcuane ngu bi jii Jess cuentya jii Juan ndiya:Ha chai cha nuu laca ycui

    nu cua caa ti? nacui ngu bi jii Jess li. Ha tya caa la chaca nu caca ycui Cristo?

    4Li nguxacui Jess cha jii ngu

    bi:Yaa ma cacha ma jii Juan lcaa

    lo cha nu nduna ma slo na, lcaa cha nu aa ma slo na nacui Jess jii ngu. 5Cacha ma cha nu cua naa ma ca nde jii yu; cacha ma jii cha nduni na cha ndyaca tsoo cloo ngu nu ngua cuityi, cha ndyaa ngu nu ngua quicha quiya, cha ngua lubii cuaa ngu nu ndyatsu cuaa, cha nduna ngu nu ngua cuu jyaca, cha ndyu ngu chaca quiya nu cua ngujuii, cha nchca cuay ti ngu tii iya nu cuani lya ycui Ni jii ati chalyuu jii nu cuxi. 6Tsoo tsa caca tyiquee ati nu aa ti tya nxi cha na,

    SAN MATEO10 , 11

  • 28

    masi n nchca cuay tsoo ti lcaa cha.

    7Loo cua ndyaa ngu bi, li

    nguxana Jess nchcui yu cha jii Juan bi loo nu quiaa tsa ati nu ndii cajua:Nu loo ndyaa ma ne quixi su

    ngutii Juan ca su n ndii ati, na ca ngulacua ti ma cha aa ma ca ndacua? nacui Jess jii ngu. Ha naa ma sca yaca quii nu nchcuta cuii jii? Sii juaa. 8Ni cha laca ndyaa ma cajua lacua? Ha naa ma jii sca nu quiyu nu tsoo tsa aa ste yu? Sii juaa, cha nu ngu nu lacu ste tsoo tsa aa ni, ndii ngu bi slo ngu culiya nu laca loo. 9N tyiquee ngua tii ma cha laca Juan sca ati nu laca tuba jii ycui Ndyosi. Chai cha laca yu juaa, pana tlyu la ca ngujui jii Juan. 10Ndiya nguscua jyoo cusu cua sani la cha jii ca nu ntsuu jii Juan:

    Culo na ca jii sca msu na cha tsaa yu nde loo nuu,

    cha saala yu tyucuii su caa nuu.

    Juaa nchcui ycui Ni jii Cristo. 11

    Cha lii nchcui na loo ma jii Juan nu ntyucuatya jii ngu, cha bilya cala sca ati chalyuu nu juaa ntsuu ca tlyu la jii, iya nu ngua jii Juan bi. Pana cua lijya na cha caca na loo ne cresiya jii ati; juani cua aa ca ati nu ngusi cha na, tlyu la cha ntsuu jii ngu bi que Juan, masi tii ti ngu, masi cuai ngu.

    12Tya loo lijya Juan bi tya clyo

    hasta juani quiaa tsa cha nchcui ngu, cha nti tsa ngu cha caca ycui Ndyosi loo jii ati. Loo juaa

    ntsuu tsa ngu nu lye tsa nduni juersa cha tyalaa ngu slo ycui Ndyosi juaa ti. 13Pana cua nchcui lcaa jyoo cusu nu ngua tuba jii ycui Ndyosi sani la iya caca loo xana caca ycui Ni loo ne cresiya jii ati; la cui juaa nchcui cha nu nguscua jyoo Moiss lo quityi, iya laca ca nu ngulo ycui Ni jii ati. Loo ca tiya la, li ndyalaa Juan. 14

    La cui bi laca iya ngua Elas, nu ngua tuba jii ycui Ndyosi cua sani; la cui cua sani nscua cha caa nu bi chaca quiya juani, si tyajaa ma xi ma cha bi. 15Cuaa jyaca tsoo ma jii cha nu nda na re loo ma.

    16N tsoo tsiya ti iya nu nduni

    ati chalyuu tyempo juani. Nduni ngu iya si laca ngu nu sube nu ndyaa ndijya ti clabe quichi, nu taja ti jii tyaa ndijya ngu cha n nti ngu quijya ngu loo tyaa ngu. Bi cha nxiya ngu jii tyaa ngu: 17

    Ni cha n ntyajaa ma cula quiya ma? Na nclyaa ya xi jii cha jii ma, nacui nu sube bi. Ni cha n ntyajaa ma ca xii ti ma loo cua? Na nclyaa ya marcha, na nxiya ya ngaa ya. La cui juaa ndyuni cuma ati chalyuu juani; xcui na taja ti ma, n tsoo ntsuu tyiquee ma tsiya ti aa ma jii tyaa ati ma. 18Nu loo aa Juan bi ni, ntsuu quiaa tsa na nu n ndacu yu, nu n ndyiyu yu. Loo li nchcui ma jii yu: Ntsuu cuii xaa jii yu, bi cha nduni yu juaa, nacui ma. 19

    Loo li lijya na nu cua nda Ni na lijyaa cha caca na ati, ndacu na lcaa lo na loo ma, ndyiyu na lcaa lo na loo ma, loo li nchcui ma na: aa ma aa! Ndacu tsa

    SAN MATEO11

  • 29

    yu jua, cubi tsa yu, nacui ma jii tyaa ma. N tsoo yu jua cha tyaa tsoo yu laca ngu nu nxi ci ca loo na, loo juaa xi xa la ngu cuxi laca tyaa tsoo yu, nacui ma na. Nacui ma juaa cha n tsoo cha nu nchcui na, nti ma; pana caca cuay ti ma nde loo la cha lii tsa cha nu nchcui ngu nu nacui cha cuentya jii ycui Ndyosi laca na.

    Quichi su n ndaquiya ngu jii ycui Ni

    20Loo li lye xi nchcui Jess cha

    jii quichi su luba ti ndyaa yu, cha quiaa cha tlyu cua nguani yu slo ngu ca tyi bi, pana n ngua tyujuu ti ngu jii cha cuxi nu ntsuu ne cresiya jii ngu; n nguxtyanu ngu jii cha cuxi bi.

    21Tyana tsa cuma ngu quichi

    Corazn! nacui Jess. Tyana tsa cuma ngu quichi Betsaida!

    nacui. Cua quiaa tsa cha tlyu nu cua naa cuma, pana n ngujuu ti ma tsiya ti jii cha cuxi nu ndyuni ma, n nguxtyanu ma cha bi. La cui juaa tya sani la xaa tsa ngu quichi Tiro loo ngu quichi Sidn, ngu xa tsu ngua ngu bi. Pana n ngujui iya caca tyujuu ti ngu bi jii cha cuxi nu nguani ngu, n ngulochu ngu jii cha cuxi bi, cha bilya aa ngu bi cha tlyu iya nu aa cuma ngu Israel; bi cha n ngua xii ti ngu bi. N ndyacu ngu late ngata, ni n ngusuba ngu jii hique ngu iya nu nduni ngu su nscua jyoo. 22Lii cacha na jii ma, cha caca tsoo la jii jyoo ngu Tiro loo jii jyoo ngu Sidn, nu loo tyalaa tsa tlyu loo cuani cuay

    ycui Ndyosi jii ati chalyuu; lye la xcube Ni jii cuma li. 23Loo cuma ngu Capernaum ni, ha tsoo tsa quichi tyi ma nti ma? Ha laca quichi tyi ma loo jii xa quichi nti ma? Pana nde loo la quiuu tsiya ti quichi tyi ma, tyaa ycui ma ca bilyaa li. Quiaa tsa cha tlyu nguani na slo cuma, loo n jlya ti ma na tsiya ti. La cui juaa nu ngua sani, xaa tsa ngua ngu quichi Sodoma; pana n naa jyoo ngu bi cha tlyu iya nu cua naa cuma ngu Capernaum. Si cua naa ngu cha bi, cua ngua tyujuu ti ngu jii cha cuxi nu nguani ngu li, cua ngulochu ngu jii cha cuxi bi; tya nscua quichi tyi ngu bi juani lacua. 24Lii cacha na jii ma, cha caca tsoo la jii jyoo ngu Sodoma bi tsa tlyu loo cuani cuay Ni jii ati chalyuu; lye la xcube Ni jii cuma li.

    Ti ti tyii tyiquee ngu xquiya Jess25

    Loo li nchcui Jess loo ycui Ndyosi Sti yu:Cuani tlyu na jinuu, Sti na;

    la cui nuu laca Xuna ya, masi nde cua, masi nde chalyuu nacui Jess jii ycui Ndyosi. Tsa xlyabe hi cha cua nguani nuu cha ngua cuay ti ati nu n jlo tsoo ti nquicha; pana xa ati iya nti ngu tii, n nchca cuay ti ngu bi cha jinuu. Masi ngu nu nchca tsa jii, masi ngu nu jlo tsa ti lcaa cha jinuu nti ngu, pana n nchca cuay ti ngu bi. 26Chai cha juaa nti ycui nuu, cha caca cuay ti ngu nu n jlo ti tsiya ti.

    27Loo li tya nguluu la Jess xi

    jii ngu:

    SAN MATEO11

  • 30

    Lcaa chacuaya jii Sti na ndyanu ya na. Ni sca ati n jlo ti iya laca cha nu ntsuu ne cresiya na nu laca Si ycui Ni; sca ti ycui Ndyosi Sti na jlo ti iya laca cha nu ntsuu ne cresiya na. Loo juaa, ni sca ati n jlo ti iya laca cha nu ntsuu ne cresiya jii Sti na; sca ti na nu laca Si ycui Ni jlo ti na, loo juaa culuu na cha bi jii ati nu subi na jii cha ca tsaa ngu na. 28Lcaa cuma nu ngaaa talo ma cha tii tsa ca nu ntsuu jii ma nde chalyuu, nti ma, caa ma tyuu cha jii ma loo na juani; ta na chacuay cha ti ti tyii tyiquee ma li. 29Xi ma ca nu ta na jii ma, loo li ca tsaa ma lcaa cha na. Tyana tsa ti na aa na jii ma, loo juaa talo tsa tyiquee na jii ma; ti ti tyii tyiquee ma loo cua ngityi na cha cuxi nu ntsuu ne cresiya jii ma. 30Cha tsoo laca cha nu ca tsaa ma na; n tucui cha bi, loo juaa lasa ti ca nu ta na jii ma.

    Nsuu ngu siyu trigo tsa nu ndii ca ngu

    12 Loo ngua tsa taa nu ndii ca ngu judo, li ndyaa Jess su nscua xtya trigo jii ngu loo ngu nu ndyaca tsaa jii. Cua ntyute ngu nu ndyaca tsaa jii, bi cha ngusuu ngu xi siyu trigo cha cacu ngu aa yee ti. 2Li naa ngu fariseo cha ndyuni ngu juaa, nchcui ngu loo Jess li:Ha n jlo ti ma cha n ntsuu

    chacuay cuani na ca juani, cha tsa nu ndii ca na laca? nacui ngu bi jii Jess. Nu ngu cua nu ndyaca tsaa jinuu ni, ni cha laca ndyuni ngu ca juani lacua?

    3Loo li nguxacui Jess cha jii

    ngu bi:Ha bilya chcui ma lo quityi

    jii ycui Ndyosi nu nscua iya nu nguani jyoo David sani? nacui Jess jii ngu. Ngua sca tsa ntyute tsa yu li, loo juaa ntyute tsa lcaa ngu tyaa ndyaa yu. 4Pana jlo ti yu cha ntucua xly nu laca msta jii ycui Ndyosi lo mesa ne nii nu cuentya jii Ni cajua. Bi cha ndyaa ngu ne nii bi, ndyacu ngu xly bi, masi n ntsuu chacuay cacu cua aa ca ati jii; sca ti jii ngu sti jo ntsuu chacuay cacu ngu xly bi. 5Loo juaa ntsuu chaca cha nu nguscua jyoo Moiss lo quityi, cha ngu sti jo ni, n ngaa ca sti jo ne laa tonu loo ndyaca tsa nu ndii ca ngu; ntsuu ca nu nduni ngu sti jo bi. Pana la cui ti n ntsuu quiya jii ngu bi cuentya jii ycui Ndyosi nacui Jess jii ngu fariseo bi. 6

    Chai cha nu nchcui na, sca cha nu ndulo la jii ma que laa tonu bi jii ma. 7N ndube ti ma iya nu nchcui cha nu nacui ycui Ndyosi, nu nscua lo quityi ndiya: Nti na cha cuani tyana ti ma jii tyaa ati ma, nacui Ni, bi ca nu tsoo la cha cuani ma. Pana n nti na cha ta ma quiaa tsa msta na; ni nani scu ma, n nduni cha ta ma na. Si cua ngua cuay ti ma iya nchcui cha nu nscua lo quityi bi, n sta ma quiya jii ngu cha cuii ti. 8Loo juaa ta na chaca cha loo ma, cha na nu cua nda Ni na lijyaa cha caca na ati ni, laca na loo, masi tsa nu ndii ca ngu.

    Cha jii sca yu quicha nu nchcu ya9

    Loo li nduu Jess, ndyaa yu xa quichi, ndyat yu ne laa jii ngu

    SAN MATEO11 , 12

  • 31

    judo cajua. 10Li naa yu cha ndii sca nu quiyu nu quicha ya, cha cua nchcu tyucu sca tsu ya. Li nchcuane ngu jii Jess:Ha ntsuu chacuay jina cha

    cuani na joo jii ngu quicha tsa taa, nu loo ngaa cha tyii ca na?

    nacui ngu jii Jess.Nti tsa ngu bi sta ngu quiya

    hichu Jess. 11Loo li nguxacui yu cha jii ngu:Ha n culo ma jii sca xlya

    jii ma si ty ni ne tyuu? nacui Jess jii ngu. Culo ma jii ni tuni, masi tsa taa laca. 12Loo ati ni, ndulo la cha jii ati que jii sca xlya, bi cha ntsuu chacuay xtyucua na jii ati, masi tsa nu tacati tsa jina, nu n ntsuu chacuay cha cuani na ca.

    13Loo li nchcui yu loo nu

    quicha bi:Xquii nuu ya nacui Jess jii.Loo nchquii nu quicha bi ya,

    hora ti ndyaca tsoo ya nu quicha, stuba ngua bi loo chaca tsu ya. 14

    Loo li ngua asi tsa nu ngu fariseo bi jii yu, nduu ngu, ndyaa ngu; ngua ti ngu si caja iya caca cuani tye ngu cha jii Jess li.

    iya nscua cha jii Jess lo quityi cua sani

    15Pana ngua cuaya ti Jess lcaa

    aa cha cuxi nu ntsuu tyiquee ngu fariseo, bi cha nduu yu ndyaa yu xa sei. Quiaa tsa ngu ngutuu lcaa ngu jii yu, loo juaa nguani yu cha ndyaca tsoo lcaa ngu quicha bi. 16Loo li ngulo yu ca jii ngu nu ngua quicha bi, cha n cacha ngu tilaca laca nu nguani cha ndyaca tsoo ngu. 17Tya sani

    cua nda ycui Ndyosi sca cha loo jyoo Isaas cuentya jii Cristo. Ndiya nscua cha bi lo quityi: 18 aa ma jii msu na nu cua

    ngusubi na jii, nacui ycui Ni.Tyacaa tsa bi jna, loo tsoo tsa

    ntsuu tyiquee na aa na jii yu bi.

    Cuani na cha caya Xtyii ycui na lo yu bi, cha chcui yu loo lcaa ati, masi sii ngu judo laca ngu.

    Culuu yu jii ngu iya laca cha lii nu nduni na loo ati, nacui ycui Ndyosi.

    19 N xuu tyaa yu, ni n xiya yu cuii;

    n cai xtyii yu laja calle ti. 20 Ycui ca yu xtyucua yu jii ngu

    cha xi la ngu cha jna, masi nti ngu iya nti sca yaca quii nu cua catsa ti, cha ngunaa tsa ti ngu.

    Loo juaa culuu yu jii ngu cha caca cuay la ti ngu lcaa cha nu cuentya jii ycui na,

    masi cua tye ti cha tsoo nu ntsuu tyiquee ngu, masi laca ngu iya laca sca candil nu cua tyubi ti.

    Juaa tyijiloo nu cha lii bi jii cha cuxi.

    21 Ndu ti ati tyucui aa chalyuu cha cua caa ti yu.

    Juaa nscua cha jii Cristo lo quityi bi.

    Nsta ngu quiya jii Jess22

    Loo li ndyaa loo ngu jii chaca nu quicha slo Jess; cua ngusi cuii xaa jii, bi cha ngua cuu tuba yu, juaa ngua cuityi yu. Hora ti nguani Jess joo jii nu quicha bi,

    SAN MATEO12

  • 32

    cha xa nchcui yu, xa nda Jess xee ndyuu cloo yu. 23Ndube tsa ti lcaa ngu nu naa jii cha bi li.Ha la cui nu ati tyaa jii jyoo

    David bi laca nu quiyu re? nacui ngu jii tyaa ngu.

    24Loo ndyuna ngu fariseo cha

    bi, xa aa cha nchcui ngu bi jii Jess:Sca ti chacuay jii Beelzeb nu

    laca xuna lcaa lo cuii cuxi, sca ti juaa nchca jii nu quiyu re culo jii cuii cuxi nu ngusi jii ati nacui ngu fariseo bi.

    25Pana ngua tii Jess