CHÀO MỪNGCHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔCÁC THẦY CÔ GIÁO GIÁOVỀ DỰ GIỜ VỚI LỚP VỀ DỰ GIỜ VỚI LỚP 9B9B TRƯỜNG THCS TRƯỜNG THITRƯỜNG THCS TRƯỜNG THI

Tiết 58

Tác giả : Tác giả : Nguyễn Nguyễn Duy Duy Tên khai sinh là Tên khai sinh là Nguyễn Duy Nhuệ, sinh Nguyễn Duy Nhuệ, sinh ngày 7 /12 /1948 tại xã ngày 7 /12 /1948 tại xã Đông Vệ, huyện Đông Đông Vệ, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Từng tham gia chiến Từng tham gia chiến đấu đấu ở nhiều chiến trường, ở nhiều chiến trường, trải qua nhiều gian khổ trải qua nhiều gian khổ của cuộc đời người lính.của cuộc đời người lính. Năm 1975: Chuyển sang làm báoNăm 1975: Chuyển sang làm báo

Năm 1977: Làm việc ở TP Hồ Chí MinhNăm 1977: Làm việc ở TP Hồ Chí Minh

Các tác phẩm tiêu biểuCác tác phẩm tiêu biểu•Chùm thơ giải Nhất cuộc thi thơ báo Chùm thơ giải Nhất cuộc thi thơ báo

văn nghệ 1972 – 1973 : Tre Việt văn nghệ 1972 – 1973 : Tre Việt Nam, Hơi ấm tổ rơm, Giọt nước mắt Nam, Hơi ấm tổ rơm, Giọt nước mắt và nụ cười, Bầu trời vuông.và nụ cười, Bầu trời vuông.

•Tác phẩm chính : Cát trắng (1973); Tác phẩm chính : Cát trắng (1973); Ánh trăng (1984); Mẹ và em (1987); Ánh trăng (1984); Mẹ và em (1987); Đường xa (1980); Quà tặng (1990); Đường xa (1980); Quà tặng (1990); Về (1994); Bụi (1996)Về (1994); Bụi (1996)

Thơ Nguyễn Duy đưa ta về một thế giới quen Thơ Nguyễn Duy đưa ta về một thế giới quen thuộc. Nguyễn Duy đặc biệt thấm thía cái cao thuộc. Nguyễn Duy đặc biệt thấm thía cái cao đẹp của những con người, những cuộc đời cần đẹp của những con người, những cuộc đời cần cù gian khổ, không tuổi không tên. Đọc thơ cù gian khổ, không tuổi không tên. Đọc thơ Nguyễn Duy thấy anh hay cảm xúc , suy nghĩ Nguyễn Duy thấy anh hay cảm xúc , suy nghĩ trước những chuyện lớn, chuyện nhỏ quanh trước những chuyện lớn, chuyện nhỏ quanh mình. Cái điều ở người khác chỉ là chuyện mình. Cái điều ở người khác chỉ là chuyện thoáng qua thì ở anh, nó lắng sâu và dường như thoáng qua thì ở anh, nó lắng sâu và dường như đọng lại. đọng lại.

Tác phẩmTác phẩm : : “Ánh trăng” được “Ánh trăng” đượcsáng tác năm 1978 (3 năm sau sáng tác năm 1978 (3 năm sau chiến tranh, 1 năm sau khi tác chiến tranh, 1 năm sau khi tác giảgiả về làm việc ở báo văn nghệ về làm việc ở báo văn nghệ giải phóng TP Hồ Chí Minh)giải phóng TP Hồ Chí Minh)

Hồi nhỏ sống với đồng Hồi nhỏ sống với đồng với sông rồi với bể với sông rồi với bể hồi chiến tranh ở rừng hồi chiến tranh ở rừng vầng trăng thành tri kỉvầng trăng thành tri kỉ  

• Bài thơ gồm sáu khổ, mỗi dòng năm Bài thơ gồm sáu khổ, mỗi dòng năm chữ là cả một tâm sự trĩu nặng. Mở chữ là cả một tâm sự trĩu nặng. Mở đầu là những hồi tưởng về quá khứ: " đầu là những hồi tưởng về quá khứ: " Hồi nhỏ", " Hồi chiến tranh", trong đó Hồi nhỏ", " Hồi chiến tranh", trong đó nhân vật trữ tình sống với thiên nhân vật trữ tình sống với thiên nhiên, gắn bó máu thịt " với đồng", " nhiên, gắn bó máu thịt " với đồng", " với sông", " với bể", " với rừng" với sông", " với bể", " với rừng"

Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ :Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ :• Tri kỉTri kỉ• Hồi nhỏ ở quê : Đồng, sông , bểHồi nhỏ ở quê : Đồng, sông , bể• Khi đã là người lính : ở rừngKhi đã là người lính : ở rừng• Tri kỉ : Hiểu biết, yêu quý nhau đến độ thân Tri kỉ : Hiểu biết, yêu quý nhau đến độ thân

thiếtthiết Vầng trăng tri kỉ là vầng trăng bạn bè thân Vầng trăng tri kỉ là vầng trăng bạn bè thân

thiết với con người.thiết với con người. Đó là một không gian mở rộng, thoáng Đó là một không gian mở rộng, thoáng

đãng cùng với thời gian lớn lên của tác giả. đãng cùng với thời gian lớn lên của tác giả. Ở đó tác giả được sống giữa lòng thiên Ở đó tác giả được sống giữa lòng thiên nhiên, được tận hưởng những cảm xúc nhiên, được tận hưởng những cảm xúc ngọt ngào từ ngọt ngào từ

thiên nhiên mang lại. Đó là niềm hạnh phúc thiên nhiên mang lại. Đó là niềm hạnh phúc chỉ trẻ em ở thôn quê mới có được.chỉ trẻ em ở thôn quê mới có được.

Trần trụi với thiên nhiên Trần trụi với thiên nhiên hồn nhiên như cây cỏ hồn nhiên như cây cỏ ngỡ không bao giờ quên ngỡ không bao giờ quên cái vầng trăng tình nghĩa cái vầng trăng tình nghĩa 

• Vầng trăng là biểu tượng đẹp đẽ của Vầng trăng là biểu tượng đẹp đẽ của những năm tháng ấy, đã trở thành " vầng những năm tháng ấy, đã trở thành " vầng trăng tri kỉ" ngỡ như không bao giờ, trăng tri kỉ" ngỡ như không bao giờ, không thể nào quên ! không thể nào quên !

Cuộc sốngCuộc sống : : Trần trụi giữa thiên nhiên Trần trụi giữa thiên nhiên Hồn nhiên như cây cỏ “ Hồn nhiên như cây cỏ “

• Gian khổ, thiếu thốnGian khổ, thiếu thốn• Giản dị, mộc mạcGiản dị, mộc mạc• Chung hoà với thiên nhiênChung hoà với thiên nhiên Đó là một cuộc sống thanh cao chân thậtĐó là một cuộc sống thanh cao chân thật

- Trăng là trò chơi của tuổi thơ cùng - Trăng là trò chơi của tuổi thơ cùng với những ước mơ trong sángvới những ước mơ trong sáng

- Trăng là ánh sáng trong đêm tối - Trăng là ánh sáng trong đêm tối chiến tranh, là niềm vui bầu bạn cảa chiến tranh, là niềm vui bầu bạn cảa người lính trong gian lao, thiếu thốn người lính trong gian lao, thiếu thốn của cuộc chiếncủa cuộc chiến

Trong mối quan hệ gần gũi thân thiết ấy, tác giả Trong mối quan hệ gần gũi thân thiết ấy, tác giả cứ nghĩ rằng sự gắn bó ấy là bền chặt & mãi mãi cứ nghĩ rằng sự gắn bó ấy là bền chặt & mãi mãi không bao giờ thay đổi vì vầng trăng là kỉ niệm không bao giờ thay đổi vì vầng trăng là kỉ niệm gắn với quá khứ của tác giảgắn với quá khứ của tác giả

Tác giả từng yêu, từng gắn bó từng niềm vui. Từng chia sẻ buồn vui với vầng trăng tình nghĩa

“Ngỡ không bao giờ quênNgỡ không bao giờ quên Cái vầng trăng tình nghĩa”Cái vầng trăng tình nghĩa”Quá khứQuá khứ - Đẹp đẽ ân tình- Đẹp đẽ ân tình- Gắn với hạnh phúc và gian lao của mỗi - Gắn với hạnh phúc và gian lao của mỗi con người, và của đất nướccon người, và của đất nước

Từ hồi về thành phố Từ hồi về thành phố quen ánh điện, cửa gươngquen ánh điện, cửa gươngvầng trăng đi qua ngõ vầng trăng đi qua ngõ như người dưng qua như người dưng qua đườngđường

Cuộc sốngCuộc sống :: Thành phố, đèn điện, Thành phố, đèn điện,

của gương. của gương. Cuộc sống hiện đại, tiện nghi, mọi Cuộc sống hiện đại, tiện nghi, mọi nhu nhu cầu vật chất được thoả mãn. cầu vật chất được thoả mãn. TrăngTrăng :: Người dưng qua đường Người dưng qua đường Biện pháp nghệ thuật : Biện pháp nghệ thuật : Nhân hoá, so sánh > Thái độ thờ Nhân hoá, so sánh > Thái độ thờ

ơ, lạnh nhạt của con người đối với ơ, lạnh nhạt của con người đối với vầng trăng.vầng trăng.

• Giữa chốn đô thị phồn hoa, giữa bộn bề Giữa chốn đô thị phồn hoa, giữa bộn bề của cuộc sống hiện đại, giữa ánh điện của cuộc sống hiện đại, giữa ánh điện sáng trưng, vầng trăng không thực sự cần sáng trưng, vầng trăng không thực sự cần thiết với con người như giữa chốn rừng thiết với con người như giữa chốn rừng sâu năm xưa, con người không có cơ hội sâu năm xưa, con người không có cơ hội được gần gũi với thiên nhiên. Đó không được gần gũi với thiên nhiên. Đó không phải là điều đáng trách vì Cuộc sống hiện phải là điều đáng trách vì Cuộc sống hiện đại luôn là mục tiêu vươn tới của con đại luôn là mục tiêu vươn tới của con người.người.

• Nhưng sự lãng quên, sự thờ ơ, lạnh nhạt Nhưng sự lãng quên, sự thờ ơ, lạnh nhạt với người bạn tri kỉ, tình nghĩa năm xưa với người bạn tri kỉ, tình nghĩa năm xưa là là sự thực đáng buồnsự thực đáng buồn..

Thình lình đèn điện tắt Thình lình đèn điện tắt phòng buyn-đinh tối om phòng buyn-đinh tối om vội bật tung cửa sổ vội bật tung cửa sổ đột ngột vầng trăng trònđột ngột vầng trăng tròn   

Trăng: Chiếu sáng cho căn phòng, thay thế

cho ánh điện Soi sáng góc tối trong tâm hồn tác

giả, thức tỉnh, sống dậy quá khứ với những kỉ niệm đẹp đẽ, ân tình

Ngửa mặt lên nhìn mặt Ngửa mặt lên nhìn mặt  có cái gì rưng rưng  có cái gì rưng rưng  như là đồng là bể  như là đồng là bể  như là sông là rừng như là sông là rừng  

””Nhìn trăng” – Trăng chỉ là vật chiếu sángNhìn trăng” – Trăng chỉ là vật chiếu sáng “ “Nhìn mặt” : Con người thấy mặt trăng là Nhìn mặt” : Con người thấy mặt trăng là

tìm lại được bạn tri âm tri kỉ ngày nào. Như tìm lại được bạn tri âm tri kỉ ngày nào. Như vậy con người đang đối diện với người bạn. vậy con người đang đối diện với người bạn.

Tâm hồn đang rung động xao xuyến, gợi Tâm hồn đang rung động xao xuyến, gợi nhớ, gợi thương, đang nghẹn ngào và nước nhớ, gợi thương, đang nghẹn ngào và nước mắt chực trào ra. mắt chực trào ra. 

•" Rưng rưng" là cung bậc tình " Rưng rưng" là cung bậc tình cảm sâu kín thiêng liêng và nhạy cảm sâu kín thiêng liêng và nhạy cảm nhất. Sự so sánh trùng điệp cảm nhất. Sự so sánh trùng điệp "như là" khẳng định quá khứ tốt "như là" khẳng định quá khứ tốt đẹp trong tâm hồn của nhân vật đẹp trong tâm hồn của nhân vật với đồng, với bể, với sông, với với đồng, với bể, với sông, với rừng, với đồng loại. rừng, với đồng loại.

Trăng cứ tròn vành vạnh Trăng cứ tròn vành vạnh kể chi người vô tình kể chi người vô tình ánh trăng im phăng phắc ánh trăng im phăng phắc đủ cho ta giật mình.đủ cho ta giật mình.

Nhưng con người thì đã “khuyết” bởi con Nhưng con người thì đã “khuyết” bởi con người đã vô tình tình quên đi vầng trăng người đã vô tình tình quên đi vầng trăng xưa, quên đi cái quá khứ ân tình đẹp đẽxưa, quên đi cái quá khứ ân tình đẹp đẽ

““Trăng cứ tròn vành vạnh”: Trăng cứ tròn vành vạnh”: Vẹn nguyên chung thuỷ Vẹn nguyên chung thuỷ

CứCứ”” : : Như một nốt nhấn. Trăng đã từng Như một nốt nhấn. Trăng đã từng tròn, đang tròn và sẽ tròn đầy mãi mãi, bởi tròn, đang tròn và sẽ tròn đầy mãi mãi, bởi trăng là vẻ đẹp của thiên nhiên vĩnh hằng trăng là vẻ đẹp của thiên nhiên vĩnh hằng bất diệt. bất diệt.

•Ánh trăngÁnh trăng :: •Là vẻ đẹp của đất trời thiên nhiên.Là vẻ đẹp của đất trời thiên nhiên.•Là biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình. Là biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình. •Là lời nhắc nhở mỗi con người về lẽ Là lời nhắc nhở mỗi con người về lẽ

sống thuỷ chung với chính mình, thủy sống thuỷ chung với chính mình, thủy chung với quá khứ.chung với quá khứ.

Ánh trăng tượng trưng cho vẻ đẹp và Ánh trăng tượng trưng cho vẻ đẹp và những giá trị truyền thống thì lời thơ những giá trị truyền thống thì lời thơ nói về sự :”nói về sự :”vô tìnhvô tình” và “” và “giật mìnhgiật mình” ” của con người trước trăng có ý nhắc của con người trước trăng có ý nhắc nhở chúng ta :nhở chúng ta :

Cần phải trân trọng giữ gìn vẻ Cần phải trân trọng giữ gìn vẻ đẹp và những giá trị truyền đẹp và những giá trị truyền thống, sống ân nghĩa, thuỷ thống, sống ân nghĩa, thuỷ chung với quá khứ.chung với quá khứ.

Như vậy ánh trăng trước hết là tiếng lòng, Như vậy ánh trăng trước hết là tiếng lòng, là sự suy nghĩ của riêng Nguyễn Duy là sự suy nghĩ của riêng Nguyễn Duy nhưng ý nghĩa của bài thơ không chỉ là nhà nhưng ý nghĩa của bài thơ không chỉ là nhà thơ đứng giữa hôm nay nhìn ngắm lại thời thơ đứng giữa hôm nay nhìn ngắm lại thời đã qua, mà từ tâm trạng riêng, tiếng thơ đã qua, mà từ tâm trạng riêng, tiếng thơ ông như một lời cảnh tỉnh, nhắc nhở cho ông như một lời cảnh tỉnh, nhắc nhở cho mọi người nhất là lớp trẻ : Không nên lãng mọi người nhất là lớp trẻ : Không nên lãng quên quá khứ. Lãng quên quá khứ tôt đẹp quên quá khứ. Lãng quên quá khứ tôt đẹp là phản bội lại chính mình, con người cần là phản bội lại chính mình, con người cần phải sống thủy chung trọn vẹn nghĩa tình phải sống thủy chung trọn vẹn nghĩa tình son sắt với bạn bè đồng chi nhân dân và son sắt với bạn bè đồng chi nhân dân và tâm hồn con người phải biết rung động tâm hồn con người phải biết rung động trước vẻ đẹp của thiên nhiên.trước vẻ đẹp của thiên nhiên.

Nghệ thuật biểu đạt của bài Nghệ thuật biểu đạt của bài thơ :thơ :

Ngôn ngữ mộc mạc, gỉan dị, Ngôn ngữ mộc mạc, gỉan dị, kết hợp tự sự và biểu cảm. kết hợp tự sự và biểu cảm.

Giọng điệu tâm tình tự nhiên, Giọng điệu tâm tình tự nhiên, hình ảnh giàu tính biểu cảm.hình ảnh giàu tính biểu cảm.

Nghệ thuật đó đã biểu đạt Nghệ thuật đó đã biểu đạt được nội dung :được nội dung :

• Cần sống ân nghĩa, thuỷ chung Cần sống ân nghĩa, thuỷ chung với quá khứ.với quá khứ.• Cần sống với đạo lý Cần sống với đạo lý ““Uống nước nhớ nguồn”Uống nước nhớ nguồn” Bài thơ như một lời tạ lỗi của tác giảBài thơ như một lời tạ lỗi của tác giả

CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINHVÀ CÁC EM HỌC SINH