chapter 4unay.weebly.com/uploads/7/6/8/5/7685938/m04... · 4-7 •ekonomi her üründen ne kadar...
TRANSCRIPT
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Chapter 4
Spesifik faktörler ve Gelir Dağılımı
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-3
Bölüm Organizasyonu
• Giriş
• Spesifik Faktörler Modeli
• Spesifik Faktörler Modelinde Uluslararası Ticaret
• Gelir Dağılımı ve Ticaretin Kazanımları
• Ticaretin Politik Ekonomisi: Ön Bakış
• Uluslararası İşgücü Hareketi
• Özet
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-4
Giriş
• Ticaret ekonomi için bu kadar iyiyse neden bu kadar karşıtlık var?
• Uluslararası ticaretin ülke içerisindeki gelir dağılımı üzerine güçlü etkileri olmasının 2 temel sebebi :
– Kaynaklar bir sektörden diğerine arasında anında ve masrafsızca harekete demez
– Sektörler talep ettikleri üretim faktörlerine göre değişirler.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-5
• Spesifik faktörler model ticaretin gelir dağılımını etkilemesine izin verir.
(Paul Samuelson, Ronald Jones, 1971)
• Modelin varsayımları:
– İki ürün: giyecek ve yiyecek.
– Üç üretim faktörü : işgücü (L), fiziki sermaye (K) ve toprak (T for terrain).
– Tüm piyasalarda tam rekabet etkin
Spesifik Faktör Modeli
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-6
– Giyecek fiziki sermaye ve işgücü kullanılarak üretiliyor (toprak yok).
– Yiyecek toprak ve işgücü kullanılarak üretiliyor (fiziki sermaye yok)
– İşgücü sektörler arasında hareket edebilen mobil faktör.
– Torak ve fiziki sermaye her ikisi de sadece bir ürün üretiminde kullanılan spesifik faktörler.
Spesifik Faktör Modeli (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-7
• Ekonomi her üründen ne kadar üretir?
• Giyeceğe ait üretim fonksiyonu, her miktar fiziki sermaye ve işgücü girdisi ile üretilebilecek giyecek miktarını verir:
QC = QC (K, LC) (4-1)
– QC giyecek üretimi
– K fiziki sermaye stoku
– LC giyecek sektöründe istihdam edilen işgücü
Spesifik Faktör Modeli (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-8
• Yiyeceğe ait üretim fonksiyonu, her miktar toprak ve işgücü girdisi ile üretilebilecek yiyecek miktarını verir:
QF = QF (T, LF) (4-2)
– QF yiyecek üretimi
– T toprak arzı
– LF yiyecek sektöründe istihdam edilen işgücü
Spesifik Faktör Modeli (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-9
• İşgücü bir sektörden diğerine kaydırılırsa ekonominin çıktı bileşimi nasıl değişir?
• İşgücü yiyecekten giyeceğe kayarsa, yiyecek üretimi düşerken giyecek üretimi artar.
• Şekil 4-1 giyeceğe ait üretim fonksiyonunu gösteriyor.
Üretim Olanakları
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-10
Şekil 4-1: Giyecek için Üretim Fonksiyonu
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-11
• Üretim fonksiyonun şekli azalan marjinal getiri (diminishing marginal returns) kanunu yansıtıyor.
– Üretim prosesine bir işçi eklemek (fiziki sermaye miktarını sabit tutarak) her bir işçinin çalışacağı daha az sermaye olması anlamına gelir.
– Bu nedenle, her bir ilave birim işgücü öncekine göre daha az çıktı kazandırır.
• Şekil 4-2 işgücünün birim çıktısını (marginal product of labor),bir birim ekstra işgücüne karşılık gelen çıktı artışı, gösteriyor .
Üretim Olanakları (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-12
Şekil 4-2: İşgücünün Marjinal Üretimi (Marginal Product of Labor)
Her bir ilave
birim işgücü
öncekine göre
daha az çıktı
kazandırır,
MPLC azalır.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-13
• Ekonomi geneli için, giyecek ve yiyecekte istihdam edilen toplam işgücü toplam işgücü arzına eşit olmalıdır:
LC + LF = L (4-3)
• Bu eşitlikleri ekonomideki üretim olanakları eğrisini (production possibilities frontier)çıkarmak için kullanalım.
Üretim Olanakları (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-14
Üretim Olanakları (devam)
• Şekil 4-3’deki üretim olanakları eğrisini (production possibilities frontier) oluşturmak için 4-kadranlı bir diyagram kullanın.
– Alt sol kadran işgücü tahsisini gösteriyor.
– Alt sağ kadran Şekil 4-1’deki giyecek üretim fonksiyonu gösteriyor.
– Üst sol kadran yiyecek üretim fonksiyonu gösteriyor.
– Üst sağ kadran üretilebilecek giyecek ve yiyecek kombinasyonunu gösteriyor.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-15
Şekil 4-3: Spesifik Faktörler Modelinde Üetim Olanakları Eğrisi
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-16
Üretim Olanakları (devam)
• Üretim olanakları eğrisi (productionpossibilities frontier) neden eğimlidir?
– Her bir sektördeki işgücünün azalan getirisi (Diminishing returns to labor) ekonomi bir üründen daha fazla ürettikçe o ürüne ait fırsat maliyetinin artmasına sebep olur.
– Giyeceğin yiyecek cinsinden fırsat maliyeti üretim olanakları eğrisinin eğimine eşittir –ekonomi daha fazla giyecek ürettikçe eğim daha da dikleşir.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-17
Üretim Olanakları (devam)
• Bir metre daha fazla giyecek üretmenin fırsat maliyeti MPLF/MPLC kilo yiyecek.
– 1 metre daha fazla giyecek üretmek için, 1/MPLC saat daha işgücüne ihtiyaç var.
– Bir saatlik bir işgücü elde etmek için, yiyecek çıktısını MPLF kilo azalmanız gerek.
– Daha az yiyecek ve daha çok giyecek üretmek için yiyecekte daha az ve giyecekte daha fazla kişi istihdam et.
• Yiyecekte işgücünün birim çıktısı (marginal product of labor) artar; giyecekte işgücünün birim çıktısı (marginal product of labor) düşer. Böylece MPLF/MPLC
artar.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-18
• Her bir sektörde kadar işgücü istihdam edilir?– işgücü piyasasındaki arz ve talebe bakmak
gerekir.
• İşgücü talebi :– Her bir sektörde, işverenler bir ilave saatte
üretilebilecek ürünün değerinin o saatte bir işçi çalıştırmanın maliyetine eşit olduğu noktaya kadar işgücü talep ederek karlarını maksimize ederler.
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-19
• Giyecek sektöründe işgücü talep eğrisi: MPLC x PC = w (4-4)
– Ücret işgücünün üretimdeki birim çıktısının değerine (value of the marginal product of labor) eşit.
• Yiyecek sektöründe işgücü talep eğrisi: MPLF x PF = w (4-5)
– Ücret işgücünün yiyecekteki birim çıktısının değerine (value of the marginal product of labor) eşit.
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-20
• Şekil 4-4 iki sektördeki işgücü talebini temsil ediyor.
• Giyecek sektöründeki işgücü talebi Şekil 4-2’deki MPLC çarpı PC kadardır.
• Giyecek sektöründeki işgücü talebi soldan sağa ölçülüyor. →
• Yiyecek sektöründeki işgücü talebi sağdan sola ölçülüyor.←
• Yatay eksen toplam işgücü arzını (L) temsil ediyor.
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-21
Şekil 4-4: İşgücü Tahsisi
Denge durumunda:
(1 noktası)
MPLC x PC = w1
MPLF x PF = w1
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-22
• İşgücü sektörler arsında hareket edebildiği için iki sektör de aynı ücreti ödemek zorunda.
• Ücretler giyecek sektöründe daha yüksek olsaydı, işçiler yiyecek yapımından giyecek yapımına kayarlardı taa ki ücretler eşitlenene kadar.
– Ya da ücretler yiyecek sektöründe daha yüksek olsaydı, işçiler tersi yöne hareket ederlerdi.
• İşgücü talep eğrilerinin kesişimi denge ücret ve iki sektör arasındaki işgücü paylaşımını (tahsisini) verir.
– w1 : denge ücret,
– LC1:giyecek üretimine tahsis edilen işgücü
– LF1: yiyecek üretimine tahsis edilen işgücü
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi(devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-23
• Üretim noktasında, üretim olanakları eğrisi (PPF) eğimi - (giyecek fiyatı / yiyecek fiyatı) olan bir eğriye tanjant olmalıdır.
• Relatif fiyatlar ile çıktı arasındaki ilişki:
-MPLF/MPLC = -PC/PF (4-6)
MPLC x PC = w → MPLC = w/ PC
MPLF x PF = w → MPLF = w/ PF
→ MPLF / MPLC = (w/ PF ) /(w/ PC ) = PC /PF
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi(devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Şekil 4-5: Spesifik Faktörler Modelinde Üretim
Üretim olanakları eğrisinin eğimi= -MPLF/MPLC
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-25
• Yiyecek ve giyecek fiyatları değişirse işgücün tahsisine ve gelir dağılımına ne olur ?
• İki durum:
1. Fiyatlarda eşit oransal bir değişim
2. Relatif fiyatlarda bir değişim
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi(devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-26
1. Her iki fiyatlar da aynı oranda değişirse , hiçbir reel bir değişiklik olmaz.
– Ücretler (w) fiyatlar ile aynı oranda artar, böylece reel ücretler (i.e., ücretlerin ürünlerin fiyatlarına oranı) değişmez.
– Fiziki sermaye sahiplerinin ve toprak sahiplerinin reel gelirleri de aynı kalır
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-27
Şekil 4-6: Giyecek ve YiyecekFiyatlarında Eşit Orsansal Artış
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-28
2. Sadece PC artarsa, işgücü yiyecek sektöründen giyecek sektörüne kayar, ve yiyecek çıktısı düşerken giyecek çıktısı artar. PC ↑ → QC ↑ ve QF ↓
• Ücret (w) , PC kadar yükselmez çünkü giyecek istihdamı artar ve bundan dolayı da o sektördeki işgücünün birim çıktısı (marginal product of labor) düşer.
• PC ↑ → QC ↑ → LC ↑ → MPLC ↓
• MPLC ↓ x PC ↑ = w ↑
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-29
Şekil 4-7: Giyecek Fiyatında Bir Artış
Pc↑ Üretim noktası 1’den 2’ye kaydı
Daha çok giyecek, daha az yiyecek üretiliyor
LC ↑LF ↓
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-30
Şekil 4-8: Üretimin Giyeceğin Relatif Fiyatındaki Değişime Tepkisi
PC ↑ → QC ↑ , QF ↓
PC /PF ↑
MPLF / MPLC = PC/PF ↑
QC ↑ → MPLC ↓
QF ↓ → MPLF↑
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-31
• Relatif fiyatlar ve Gelir Dağılımı
–PC varsayın ki 10% artıyor.
–Ücret (w) %10’dan daha az artar.
• Bu fiyat artışının aşağıdaki üç grubun gelirleri üzerindeki ekonomik etkisi nedir?
– İşçiler, fiziki sermaye sahipleri ve toprak sahipleri
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-32
• Fiziki sermaye sahipleri kesinlikle daha iyi durumda.
• Toprak sahipleri kesinlikle daha kötü durumda (çünkü toprak üretimi artan giyecek sektöründe kullanılmayan faktör).
• İşçiler: işçiler için daha iyi ya da kötü durumda olduğunu söyleyemeyiz:
– Giyecek ve yiyeceğin işçilerin tüketimindeki relatif önemine bağlı.
PC↑ , w ↑ , ancak w / PC ↓ (Giyecek cinsinden reel ücret)
PF sabit , w ↑ → w / PF ↑ (Yiyecek cinsinden reel ücret)
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-33
Şekil 4A-1: Marginal Ürün Eğrisinin Altındaki Alan Üretime Eşittir
Tam rekabet altında:
Üretim geliri= toplam faktör
ödemeleri
Toplam üretim işçiler ve
sermaye sahipleri arasında
gelir olarak paylaşılır.
Giyecek üretim geliri=
Giyecek üretimindeki işçilerin
gelirleri + sermaye
sahiplerinin geliri
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-34
Şekil 4A-1: Marginal Ürün Eğrisinin Altındaki Alan Üretime Eşittir
Tam rekabet altında:
Toplam üretim geliri
= toplam faktör ödemeleri
= kırmızı MPLC eğrisi altında kalan alan
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-35
Şekil 4A-2: Giyecek sektöründe Gelirin dağılımı
Giyecek sektöründe çalışan
işçilerin gelirleri
(mavi ile taralı alan)
= reel ücret (giyecek cinsinden)
X işgücü
İşçi gelirleri= ( w / PC )1 X LC
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-36
Şekil 4A-2: Giyecek sektöründe Gelirin dağılımı
Sermaye sahiplerinin gelirleri
(pembe taralı alan)
= Toplam üretim - Giyecek
sektöründe çalışan işçilerin gelirleri
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-37
Şekil 4A-3: PC deki artış sermaye sahiplerinin yararına
PC/PF ↑ → w/ PC ↓ → LC ↑
Toplam üretim: önce: A +B+D
sonra: A +B+C+D+E
Giyecek sektöründeki işçilerin geliri = w/ PC X LC
PC/PF artışı öncesi: LC1X (w/PC)1 = B+D
PC/PF artışı sonrası : LC2X (w/PC)2 = D+E
↓
→
A
BC
Sermaye sahiplerinin gelirleri :
PC/PF artışı öncesi: A
PC/PF artışı sonrası A+B+C
Sermaye sahiplerinin gelirleri artar ↑ D E
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-38
Şekil 4A-3: PC deki artış sermaye sahiplerinin yararına
PC/PF ↑ → w/ PC ↓ → LC ↑
Toplam üretim: önce: X+Y+Z+M+N
sonra: X+Y+M
Giyecek sektöründeki işçilerin geliri = w/ PF X LF
PC/PF artışı öncesi: LF1X (w/PF)
1 = M+N
PC/PF artışı sonrası : LF2X (w/PF)
2 = Y+M
→
X
YZ
Toprak sahiplerinin gelirleri :
PC/PF artışı öncesi: X+Y+Z
PC/PF artışı sonrası X
Toprak sahiplerinin gelirleri azalır ↓M N
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Relatif Fiyatların Belirlenmesi
• Giyeceğin yiyeceğe göre relatif fiyatı : PC/PF
• RS (relative supply) eğirisi :
Giyeceğin yiyeceğe göre relatif arzını belirler.
• RD (relative demand) eğiris :
Giyeceğin yiyeceğe göre relatif talebini belirler
• Ticaret yoksa denge üretim ülke içi relatif arz ve talebin eşitlenmesi ile bulunur (1 noktası)
4-39
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Relatif Fiyatların Belirlenmesi (devam)
• Giyeceğin yiyeceğe göre relatif fiyatı artarsa:
PC/PF ↑
• Giyeceğin yiyeceğe göre relatif arzı artar
O nedenle RS (relative supply) eğirisi + eğimlidir.
• Giyeceğin yiyeceğe göre relatif talebi azalır
O nedenle RD (relative deman) eğrisi - eğimlidir.
4-40
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-41
Şekil 4-9: Relatif Fiyatların Belirlenmesi
Ticaret yoksa :
Denge üretim her iki eğrinin
(RS ve RD eğrilerinin)
kesişimi ile belirlenir.
(1 noktası)
(relatif arz ve relatif talebin
eşitlendiği nokta)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-42
Şekil 4-9: Relatif Fiyatların Belirlenmesi
PC/PF ↑ QC / QF ↓
Relatif arz eğrisi
(RS eğrisi ) pozitif
eğimlidir.
Relatif talep eğrisi (RD
eğrisi ) negatif eğimlidir.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-43
• Ticaret ve relatif fiyatlar
–Ticaret öncesi giyeceğin relatif fiyatı ekonominin giyecek relatif arzı (RSeğrisi) ve relatif talebin (RD eğrisi) kesişimi ile belirlenir . (1 noktası)
–Serbest ticaret sonrası giyeceğin relatif fiyatı, dünya relatif giyecek arzı (RSworld
eğrisi) ve dünya relatif giyecek talebinin (RDworld eğrisi) kesişimi ile belirlenir. (2 noktası)
Spesifik Faktörler ModelindeUluslararsı Ticaret
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-44
Şekil 4-10: Ticaret ve Relatif Fiyatlar
RS eğrisi dünya relatif arz
eğrisinin (RSworld) sağında
→ Yerli ülkede belirli bir relatif
giyecek fiyat için relatif giyecek
arzı daha fazla.
Farklı relatif fiyatın olası sebebi:
•Teknolojide farklılık
•Kaynaklarda farklılık
NOT: Talep kısmında dünya
ve ülke relatif talebini aynı
varsayıyoruz (RD world).
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-45
Şekil 4-10: Ticaret ve Relatif Fiyatlar
Ticaret öncesi: 1 noktası
Giyecek relatif fiyatı= (PC/PF )1
Ticaret sonrası: 2 noktası
Giyecek relatif fiyatı= (PC/PF )2
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-46
Serbest ticaret sonrası giyeceğin relatif fiyatı, dünya relatif giyecek arzı (RSworld eğrisi) ve dünya relatif giyecek talebinin (RDworld eğrisi) kesişimi ile belirlenir → (PC/PF )2
Ülke ticaret yapmıyor olsa giyeceğin relatif fiyatı(PC/PF )1 olacaktı
Serbest ticaret sonrası giyeceğin relatif fiyatı, (PC/PF)
2 ticaret öncesi relatif fiyata göre daha yüksek olacağı için ülke giyecek ihraç eder.
(PC/PF )2 > (PC/PF )1
• Ticarete açılmak relatif giyecek arzı dünya toplamından çok olan ülkenin relatif giyecek fiyatını arttırır.
Spesifik Faktörler Modelinde Uluslararası Ticaret (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-47
• Ticaretin kazanımları
– Ticaret olmadan, ekonomide bir ürünün üretimi o ürününü tüketimine eşit olmak zorunda.
– Uluslararası ticaret tüketilen giyecek ve yiyecek bileşiminin üretilenden farklı olmasına olanak sağlar.
– Ülke kazandığından daha fazla harcayamaz:
PC x DC + PF x DF = PC x QC +PF x QF
Spesifik Faktörler Modelinde Uluslararası Ticaret (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-48
• Bütün olarak ekonomi ticaretten kazanır.
– Ülke, giyeceğin relatif fiyatı*ihraç edilen giyecek miktarına eşit tutarda kadar yiyecek ithal eder:
Yiyecek ithalatı = (PC / PF) x Giyecek ihracatı
DF - QF = (PC / PF) x (QC – DC )
(Food Demand – Quantity of food prodution)
= (PC / PF) X Quantity of food prodution- Food Demand
Food Demand – food prodution = Food import
Cloth Production– Cloth demad = Cloth export
Spesifik Faktörler Modelinde Uluslararası Ticaret (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-49
– Bir ülkenin kendisinin üretemeyeceği giyecek ve yiyecek miktarlarını tüketmesine imkan sağlar.
– Ticaret altındaki bütçe kısıtı, üretim olanakları eğrisinin üstünde yer alır bkz. Şekil 4-11.
Spesifik Faktörler Modelinde Uluslararası Ticaret (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-50
Şekil 4-11: Ticaret Yapan bir Ülke için Bütçe Kısıtı ve Ticaretin Kazanımları
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-51
Gelir Dağılımı ve Ticaretin Kazanımları
• Uluslararası ticaret giyeceğin yiyeceğe olan relatif fiyatını değiştirir, böylece faktör fiyatları da değişir.
• Ticaret her ülkedeki ihracat sektörüne spesifik olan faktöre kazanç sağlar, ancak ithalatla yarışan sektörlere spesifik faktöre ise zarar verir.
• Ticaretin mobil faktörler üzerindeki etkisi belirsizdir (her iki yönlü olabilir).
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-52
• Ticaret bir ülkenin olasılıklarını arttırarak ona yarar sağlar.
–Ticaretten herkesin kazanacağı şekilde gelir yeniden paylaştırılabilir.
–Ticaretten kazananlar kaybedenleri kompanse (tazmin, telafi) edebilir ve hala daha iyi durumda olabilirler.
–Herkesin ticaretten kazanabileceği gerçekte de kazandıkları anlamına gelmez– gelirin yeniden dağılımının uygulanması genellikle zordur.
Gelir Dağılımı ve Ticaretin Kazanımları (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-53
• Ticaret genellikle kazananlar kadar kaybedenleri de doğurur.
• Optimal ticaret politikası bir grubun kazanımına karşı diğer grubun kaybını tartmalıdır.
– Bazı grupların özel olarak ele alınması gerekebilir çünkü zaten görece daha yoksuldurlar (örnek, A.B.D.’deki ayakkabı ve giyecek işçileri).
• Çoğu ekonomist güçlü bir şekilde serbest ticareti savunur.
Ticaretin Politik Ekonomisi: Bir Ön Bakış
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-54
• Gelir Dağılımı ve Ticaret Politikası
– Tipik olarak, ticaretten kazananlar kaybedenlere göre çok daha az konsantre, haberdar, ve organize bir gruplardır.
• Örnek: A.B.D.'deki şeker sanayindeki tüketiciler ve üreticiler, sırasıyla
– Hükümetler genellikle ticaretten (ya da başka değişikliklerden) zarar görenlerin kayıplarını hafifletecek gelir desteği “güvenlik ağı” (“safetynet”) sağlarlar
Ticaretin Politik Ekonomisi:Bir Ön Bakış (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-55
• Ticaret işleri ithalatla yarışan sektördenihracat sektörüne kaydırır.
– Bu işlem anlık değildir – bazı işçiler yeni işlerararken işsiz kalacaklardır.
– İşsizliğin ne kadarı ticarete bağlanabilir?
– 2001’den 2010’a kadar, isteksiz iştençıkarmaların sadece %2 kadarı ithalatla rekabetya da fabrikaların denizaşırı gitmesindenkaynaklı.
Ticaret ve İşsizlik (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-57
Şekil 4-12: A.B.D.'deki İşsizlik ve İthalat Penetrasyonu
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-58
• Şekil 4-12 gösteriyor ki ABD’deki işsizlik oranı ile ithal/GDP arasında belirgin bir korelasyon yok.
– İşsizlik temel olarak resesyonlar sırasında artan makroekonomik bir problem.
– İşsizliği düşürmenin en iyi yolu ekonominin iyileşmesini sağlayacak makroekonomik politikalar uygulamak, ticari koruma uygulamak değil.
Ticaret ve İşsizlik (devam)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-59
Üretim Faktörleri Hareketi
• Üretim faktörleri hareketi aşağıdakileri kapsar:
– işgücü göçü (labor migration)
– uluslararası borç alıp borç verme yolu ile finansal varlıkların transferi
– yabancı firmaların sahibi olduğu çok uluslu şirketlerin işlemleri
• Ürünler ve servislerin hareketi (ticaret), gibi üretim faktörleri hareketi de politik olarak hassas bir konudur ve genellikle kısıtlanmıştır.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-60
Özet
1. Uluslararası ticaretin genellikle ülkeler içi gelir dağılımı üzerinde güçlü etkileri vardır--kaybedenler ve kazananlar yaratır.
2. Gelir dağılımı etkisi iki sebepten ortaya çıkar:
– üretim faktörleri masrafsız ve bir sektörden diğerine hareket edemezler.
– Ekonominin üretim bileşimindeki değişimin değişik üretim faktörlerinin talebi üzerine farklı etkileri vardır.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-61
Özet (devam)
3. Uluslararası ticaret spesifik faktörler modelinde gelir dağılımını etkiler.
– Her ülkedeki ihracat sektörüne spesifik faktörler ticaretten kazanırken, ithalatla yarışan spesifik faktörler kaybeder.Her iki sektörde de kullanılabilen mobil faktörler kazanabilir kaybede de.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-62
Özet (devam)
4. Ticaret sonuç olarak genel kazanımadır. Ticaretten kazananlar prensipte ticaret öncesi duruma kıyasla daha kötü duruma düşmeden kaybedenleri kompanse edebilirler.
5. Çoğu ekonomist ticareti kısıtlamak yerine gelir dağılımı problemini direkt olarak çözmeyi yeğler.
6. Ticaretten kaybedenler genellikle kazananlardan daha iyi organizedir. Bu da ticaret kısıtlarının uygulanmasına neden olur.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-63
Özet (devam)
7. İşgücü yüksek işgücü verimliliği, yüksek reelücretleri olan işgücünün kıt olduğu ülkelere göçeder.
– Real ücretler göç alımından dolayı azalır ve göç etme ileartar.
– dünya çıktısı artar.
8. Ülkeler arası reel ücretler teknolojik farklılıklar vegöç kısıtlarından dolayı eşitlikten çok öte.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-65
Uluslararsı İşgücü Hareketi
• İşgücü neden göç eder ve işgücü göçü ne etki doğurur?
• İşçiler ücretler nerede en yüksekse oraya göç ederler.
• Sektörler yerine ülkeler arası işgücünün hareketini düşünün.
• Varsayın ki iki ülke iki üretim faktörü kullanarak ticareti yapılamayan (non-traded) bir ürün (yiyecek) üretiyor:
– toprak ülkeler arası hareket edemez ama işgücü eder.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-66
Uluslararası İşgücü Hareketi (devam)
• Şekil 4-13 ülkeler arası göç ile denge ücret ve işgücü paylaşımını buluyor.
– Şekil 4-4’de sektörler arası denge işgücü paylaşımını belirlemesine benzer şekilde.
• Göç öncesi yerli ülkede OL1 işçinin ücreti (nokta C) yabancı ülkedeki L1O* işçinin ücretinden (nokta B) daha düşük.
– Yerli ülkede işçi başı daha az topraktan dolayı daha düşük ücret (düşük verimlilik).
• Yerli ülke ülkedeki işçiler daha çok kazanabilecekleri yabancı ülkeye göç etmek istiyorlar.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-67
Şekil 4-13: Uluslararası İşgücü Hareketinin Neden ve Sonuçları
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-68
Uluslararsı İşgücü Hareketi (devam)
• İşgücü göçüne hiçbir engel yoksa, ücretlerin alım gücü ülkeler arası eşitleninceye kadar (A noktası), işçiler yerli ülkeden yabancı ülkeye giderler.
• Yerli ülkede OL2 işçi ve yabacı ülkede L2O* işçi olana kadar
– Yerli ülkeden olan göç işgücü arzını düşürür ve orada kalan işçilerin reel ücretlerini artırır.
• Başlangıçta yerli ülkede olan işçiler göç etsin veya etmesin bu göçten dolayı daha çok kazanırlar.
– Yabancı ülkeye göç oradaki işgücü arzını arttırır ve reel ücreti düşürür.
• Ücretler, göçü kısıtlayıcı politikalar ve gitmeye karşı olan doğal isteksizlik gibi göç engellerinden dolayı gerçekte eşitlenmez.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-69
Uluslararsı İşgücü Hareketi (devam)
• İşgücü göçü dünya çıktısını artırır.
– Yabancı ülkedeki üretim değeri artar
(MPL* eğrisinin altındaki L1 den L2 ye kadar olan alan kadar )
– Yerli ülkedeki üretim değeri düşer
(MPL eğrisinin altındaki L2 den L1 e kadar olan alan kadar)
– Dünya çıktısı artar çünkü işgücü daha verimli olduğu yere gider (ücretler nerede daha yüksek ise).
– Dünya çıktısı marjinal işgücü verimliliği ülkeler arasında aynı olduğu zaman maksimize olur.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-70
Uluslararsı İşgücü Hareketi (devam)
• Bu işçi girişinden dolayı başlangıçtayerli ülkede olan işçiler kazanırkenyabancı ülkedeki işçiler zarar görür.
– Yabancı ülkedeki (göç alan ülke) topraksahipleri işçi girişi reel ücretleri düşüreceğive üretimi arttıracağı için fayda sağlarlar.
– Yerli ülkedeki (göç veren ülke) topraksahipleri işçi çıkışı reel ücretleri arttıracağıve üretimi düşüreceği için zarar görüler.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-71
Uluslararsı İşgücü Hareketi (devam)
• Göç öngörülen ücret değişikliklerine yol açıyor mu?
Tablo 4-1 gösteriyor ki
• 1870’de varılan ülkelerdeki reel ücretler kaynak ülkelerdekinden çok daha yüksek.
• 1913’de 1. Dünya Savaşının başına kadar, ücretler kaynak ülkelerde varılan ülkelere göre çok daha hızlı arttı (Kanada dışında).
Göç dünyayı daha eşitlenmiş ücretlere getirdi.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-72
Tablo 4-1
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-73
Uluslararası İşgücü Hareketi (devam)
• 20.yy’ın başlarında, A.B.D.'deki göçmen oranı hızla arttı.
– En yoğun göç doğu ve güney Avrupa’dan.
• 1920’lerde sıkı gök kısıtları getirildi.
– 1960’lere gelindiğinde ABD’de göçmenler küçük bir güçtü
• 1970 civarında yeni bir göç dalgası başladı.
– Çoğunlukla Latin Amerika ve Asya’dan
• 2006 itibari ile, A.B.D. işgücünün %15.3’i yabancı doğumlu.
• 2012 itibari ile, A.B.D. işgücünün %16.1’i yabancı doğumlu.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-75
Şekil 4-14: A.B.D. Nüfusuna oranla Göçmen Yüzdesi
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.4-76
Göç ve A.B.D. Ekonomisi
• Yakın zamandaki göçteki en büyük artış en düşük eğitim seviyesindeki işçiler arasında meydana geldi. Bu da A.B.D.’deki daha az eğitimli işçileri bollaştırdı.
– Muhtemelen doğma-büyüme vatandaş düşük eğitim seviyeli işçilerin ücretlerini düşürürken daha fazla eğitimlilerin ücretlerini arttırdı.
– Daha az eğitimli işçiler ile yüksek eğitimli işçiler arasındaki ücret farkını genişletti.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Şekil. 4-15: Eğitim Seviyesine Göre 25 Yaş Üstü Yabancı Doğumlu ve Toplam ABD Nüfusu