20สสวท. ระบบนเวศ

บทท 21

ระบบนเวศ

เนอหาและเวลาทใชสอน

21.1 ไบโอม 2 ชวโมง

21.2 ความหลากหลายของระบบนเวศ

21.2.1 การศกษาระบบนเวศ 4 ชวโมง

21.2.2 ระบบนเวศแบบตาง ๆ 2 ชวโมง

21.3 ความสมพนธในระบบนเวศ

21.3.1 ความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางกายภาพ 2 ชวโมง

21.3.2 ความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางชวภาพ 2 ชวโมง

21.4 การถายทอดพลงงานและการหมนเวยนสารในระบบนเวศ

21.4.1 การถายทอดพลงงานในสงมชวต 2 ชวโมง

21.4.2 วฏจกรสารในระบบนเวศ 2 ชวโมง

21.5 การเปลยนแปลงแทนทของระบบนเวศ 4 ชวโมง

รวม 20 ชวโมง

จดประสงคการเรยนร เพอใหนกเรยนสามารถ

1. สบคนขอมล อภปราย และสรปความหมายและประเภทของระบบนเวศ

2. สำรวจและวเคราะหขอมลเกยวกบระบบนเวศในทองถน

3. สบคนขอมล อภปราย และอธบายความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางกายภาพ

และทางชวภาพ

4. สบคนขอมล อภปราย และสรปความสำคญของการถายทอดพลงงาน การหมนเวยน

สาร และการเปลยนแปลงแทนทในระบบนเวศ

สาระสำคญ

ในโลกของสงมชวตมความหลากหลายของระบบนเวศทกระจายอยในเขตภมศาสตรตาง ๆ

ระบบนเวศทมองคประกอบของปจจยทางกายภาพ และปจจยทางชวภาพทคลายคลงกนกจะกระจาย

อยในเขตภมศาสตรเดยวกน นอกจากนในระบบนเวศแตละแหงกมความสมพนธเกดขนภายในระบบ

ความสมพนธนนอาจเกดระหวาง สงมชวตกบสงมชวต หรออาจเกดระหวางสงมชวตกบสงไมมชวตกได

ระบบนเวศจะมความสมดลไดกตอเมอมองคประกอบทางกายภาพและชวภาพทไดสดสวน

อยางสมดล และในระบบนเวศนนตองมการถายทอดพลงงานและการหมนเวยนสารเกดขนในระบบดวย

เมอระบบนเวศเสยสมดลกอาจมผลกระทบเกดขนในระบบ ถาหากผลกระทบนนไมรนแรงมากนก

ระบบนเวศกสามารถกลบคนสสมดลใหมได แตถาผลกระทบเกดขนจนสงผลทำใหเกดการเปลยนแปลง

ในระบบทงทางกายภาพ และทางชวภาพกอาจทำใหเกดการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวตใน

ระบบนเวศไดในทสด

21สสวท.ระบบนเวศ

ผงมโนทศน

บทท

21

ระบ

บนเวศ

ระบบนเวศ

เปนทร

วมขอ

ง

โลกข

องสงมช

วต

ไบโอม

ประกอ

บเปน

ระบบนเวศบ

นบก

ระบบนเวศในนำ

ประกอ

บดวย

มาบรรจบ

กนกอ

ใหเกด

แบงเปน

ระบบนเวศ

แหลงนำจด

ระบบนเวศ

แหลงนำเคม

ระบบนเวศ

แหลงนำกรอย

ยงม

เกดข

นระหวาง

และ

ความสม

พนธ

ในระบบนเวศ

สงมช

วตกบ

สงมช

วต

สงมช

วตกบ

สงไมมช

วต

การห

มนเวยน

สาร

ในระบบนเวศ

การถายทอด

พลงงาน

ในสงมช

วต

ตองม ถกทำลาย

กอใหเกด

ผลกระท

บตอ

ระบบนเวศ

การเปลยนแป

ลงแท

นท

ในระบบนเวศ

สมดล

ของระบ

บนเวศ

กอใหเกด

22สสวท. ระบบนเวศ

จดประสงคการเรยนร เพอใหนกเรยนสามารถ

1. อธบายปจจยทางกายภาพทเปนตวกำหนดชนดของไบโอม

2. เปรยบเทยบและอธบายลกษณะของไบโอมชนดตาง ๆ

3. เปรยบเทยบสภาพทางกายภาพ และสงมชวตในไบโอมชนดตาง ๆ

แนวการจดการเรยนร

ครนำเขาสบทเรยนโดยการนำภาพแผนทโลก ลกโลกจำลอง หรอภาพทแสดงเอกลกษณของ

เขตภมศาสตรแตละแหงในโลก อาทเชน ภาพทะเลทราย ภาพเขตขวโลกเหนอ ภาพแนวปะการง

เปนตน หรอภาพท 21-1 ก และ ข ในหนงสอเรยน มาแสดงใหนกเรยนด และใหนกเรยนรวมกน

อภปรายโดยครใชคำถามนำในการอภปราย ดงน

ภาพทนกเรยนเหน อยในเขตภมศาสตรใดของโลก พบไดทใดบาง มลกษณะใด ทบงบอก

เอกลกษณเฉพาะของเขตภมศาสตรนน

จากนนใหนกเรยนรวมกนอภปรายและสรปเกยวกบไบโอมวา มทงไบโอมบนบกและไบโอม

ในนำ และใหนกเรยนอภปรายเปรยบเทยบสภาพทางกายภาพและชวภาพของไบโอมชนดตาง ๆ แลวตอบ

คำถามในหนงสอเรยน ซงมแนวคำตอบดงน

พชเดนทพบในไบโอมบนบกแตละชนดไดแกอะไรบาง

21.1 ไบโอม

ปาดบชน

ปาผลดใบเขตอบอน

ปาสน

ทงหญาเขตอบอน

สะวนนา

ทะเลทราย

ทนดรา

ไมเถาจำพวกหวาย เฟน กลวยไม ฯลฯ

ยคาลปตส เมเปล โอค ฯลฯ

ไมยนตนจำพวกสน เชน สนสองใบ สนสามใบ สพรซ

ไพน เฟอ เฮมลอค เปนตน นอกจากนยงมพชลมลก จำพวก

บลเบอร ดวย

พชจำพวกไมลมลกพวก ทานตะวน หรอพชทมลำตน

ออน เชน ไอรช หรอพวกดอกไมปาจำพวก รานนคลส

รวมทงพชจำพวกหญา เปนตน

หญาตาง ๆ

กระบองเพชร อนทผาลม

ไมลมลกจำพวกไมดอก หญาตาง ๆ แหวทรงกระเทยม

รวมทงพชชนตำพวกมอสและไลเคน

ชนดของไบโอม พชเดนทพบ

23สสวท.ระบบนเวศ

ถาพจารณาจากลกษณะของไบโอมบนบกทไดกลาวมาแลว ประเทศไทยพบไบโอมบนบก

ชนดใดบางและอยในภาคใดของประเทศ

ไบโอมแหลงนำจดและไบโอมแหลงนำเคมแตกตางกนอยางไร

ไบโอมแหลงนำจดและแหลงนำเคมแตกตางกนทคาความเคม โดยไบโอมแหลงนำจดม

คาความเคมนอยกวา 0.01 ppt สวนไบโอมแหลงนำเคมมคาความเคมมากกวา 0.34 ppt

นอกจากนไบโอมแหลงนำเคมจะมกระแสนำขนและกระแสนำลงเปนตวแปรทสำคญ

จดประสงคการเรยนร เพอใหนกเรยนสามารถ

1. สำรวจ ตรวจสอบ สบคนขอมล วเคราะหขอมลและสรปเกยวกบระบบนเวศในทองถน

2. อธบายความหมายและประเภทของระบบนเวศ

แนวการจดการเรยนร

การนำเขาสบทเรยนในหวขอนครอาจทำไดดงน

1. ทบทวนความรเรองไบโอมโดยนำรปภาพสถานทตาง ๆ เชน ปาไม บงบอระเพด ทะเลนอย

ปาชายเลน ทะเลทราย ฯลฯ มาใหนกเรยนแตละกลมไดศกษา ตอจากนนครตงคำถามเพอใหนกเรยน

รวมกนอภปราย ดงน

รปภาพทนกเรยนไดศกษานนจดอยในไบโอมประเภทใด มองคประกอบทางกายภาพ

และชวภาพอะไรบาง

2. ครฉายวดทศนเรองระบบนเวศ ใหนกเรยนดและรวมกนอภปรายถงสงทไดดวาในแตละสถานท

นนมองคประกอบทางกายภาพและชวภาพอะไรบางและจดอยในไบโอมประเภทใด

ปาดบชน

ปาดบเขา

ปาดบแลง

ปาสน

ทงหญา

พบในภาคตะวนออกเฉพาะทจงหวดตราดและจนทบรเทานน

และภาคใตตงแตคอคอดกระ จงหวดระนองจนสดชายแดน

ไทย-มาเลเซย

พบในภาคเหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอทระดบ

ความสงเฉลยเกน 1,200 เมตร

พบกระจายตงแตตอนบนของเทอกเขาถนนธงชยจากจงหวด

ชมพรขนไปจนกระทงถงภาคเหนอ รวมทงบางสวนของ

เทอกเขาตะนาวศร สวนทางตะวนออกพบปกคลมตามแนว

เทอกเขาดงพญาเยน เทอกเขาบรรทดตอไปจนถงจงหวดระยอง

พบในภาคเหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

พบทกภาค

ชนดของไบโอมบนบก

ในประเทศไทย

อยในภาค

21.2 ความหลากหลายของระบบนเวศ

24สสวท. ระบบนเวศ

3. ใหนกเรยนรวมกนวเคราะหระบบนเวศในทองถนของนกเรยน โดยครตงคำถามนำเพอไปส

ประเดนอภปรายวา ในทองถนของนกเรยนมสถานททางธรรมชาตประเภทใดบาง และจดเปนไบโอม

ชนดใด

กอนทครจะนำเขาสเรองการศกษาระบบนเวศ ครควรเชอมโยงเนอหาระหวางไบโอมกบ

ระบบนเวศกอน โดยระบบนเวศนนจดเปนระบบหนง ๆ ทอยในไบโอมซงมทงระบบนเวศบนบกและ

ระบบนเวศในนำ ระบบนเวศประกอบดวยองคประกอบทางกายภาพและชวภาพ และมความสมพนธ

ระหวางสงมชวตกบสงแวดลอมในระบบนน ๆ ดวย จากนนใหนกเรยนตอบคำถามในหนงสอเรยน

แนวในการตอบคำถามมดงน

การถายทอดพลงงานในสงมชวต และการหมนเวยนสารในระบบนเวศกอใหเกด

สภาวะสมดลทางธรรมชาตไดอยางไร

การถายทอดพลงงานในสงมชวตเปนการถายทอดพลงงานเคมจากสงมชวตชนดหนง

ไปยงสงมชวตอกชนดหนง โดยพลงงานไมไดสญหายไปไหน เพยงแตมการเปลยนรป

ซงเปนไปตามกฎการอนรกษพลงงาน ดงแผนภาพ

สวนการหมนเวยนสารในระบบนเวศ เปนกระบวนการทเปลยนรปสารอนทรยใน

สงมชวตกลบคนสระบบนเวศในรปของสารอนนทรย เชน แรธาตตาง ๆ ทไดจากการ

ยอยสลายซากพชและซากสตว หรอของเสยทไดจากการขบถายของสงมชวตตาง ๆ

เปนตน

21.2.1 การศกษาระบบนเวศ

ครนำเขาสหวขอการศกษาระบบนเวศโดยใชคำถามนำในการอภปรายเกยวกบระบบนเวศ

ทพบในทองถนวามแบบใดบาง จากนนใหนกเรยนบอกถงความเหมอนและความแตกตางของ

ระบบนเวศบนบกและในนำ แลวใหนกเรยนทำกจกรรมท 21.1

กจกรรมท 21.1 ระบบนเวศในทองถน

จดประสงคของกจกรรม เพอใหนกเรยนสามารถ

1. อธบายสภาพแวดลอมทวไปรอบ ๆ บรเวณทสำรวจ พรอมทงระบสภาพของระบบนเวศนน ๆ

2. สงเกต และบนทกลกษณะทางกายภาพของดนและนำ

3. สงเกต บนทก ชนด จำนวน ลกษณะ และการกระจายของสงมชวตในบรเวณทสำรวจ

ในการทำกจกรรมท 21.1 น ระบบนเวศทนกเรยนเลอกทจะสำรวจนน ครควรพจารณาถง

ระยะทาง ระยะเวลาและความปลอดภย คอ ไมไกลเกนไป ใชเวลาเหมาะสม และมความปลอดภยและ

ทสำคญคอควรเลอกสถานททสามารถศกษาไดทงระบบนเวศบนบกและในนำ ครควรแนะนำวธใช

พลงงานแสงอาทตย

พลงงานเคมในพช พลงงานเคมในสตว

พลงงานความรอน

25สสวท.ระบบนเวศ

อปกรณตาง ๆ ใหชดเจน สำหรบการศกษาระบบนเวศในนำ ครอาจใหนกเรยนออกแบบศกษาทระดบ

ความลกมากกวา 20 เซนตเมตรได ซงควรคำนงถงความปลอดภยของสถานททไปศกษาดวย ใน

การใชถงลากแพลงกตอนนนใหนกเรยนลากทระดบผวนำ และทระดบความลกท 20 เซนตเมตร

หรอระดบทลกกวา 20 เซนตเมตร ตามทออกแบบไวดวย และในการศกษาระบบนเวศบนบก

การใชชดสำรวจสงมชวตในดน นกเรยนอาจทำขนมาเองกได โดยใชตะแกรงททำจากตาขาย

ซงมขนาดชองตาถอยางนอย 0.5 x 0.5 เซนตเมตร โดยศกษาทงระดบผวดนและทระดบความลก

ของดนอยางนอย 20 เซนตเมตร นอกจากนครอธบายเพมเตมแกนกเรยนวายงมสตวทมขนาดเลก

ทไมสามารถมองดวยตาเปลานนอกจำนวนมากทอาศยอยในดนซงตองศกษาดวยกลองจลทรรศน

แตในทนจะดสงมชวตทมองเหนดวยตาเปลาเทานน

สำหรบแบบบนทกขอมลทไดจากการสำรวจ ครและนกเรยนอาจออกแบบรวมกน ตามความ

เหมาะสมและแบบบนทกทใหไวนเปนเพยงตวอยางแบบหนงเทานน

1. แผนผงแสดงทศทางและตำแหนงของแหลงสำรวจ

2. ตารางบนทกผลการสำรวจสภาพทางกายภาพของแหลงนำ

กลมท........................วน/เดอน/ปทสำรวจ....................................................

บรเวณทสำรวจ..................................................................................................

NNNNN

1. สของนำ

2. กลน

3. สงปนเปอน

4. ความขนใส

5. คาการสองผานของแสง

6. อณหภมระดบผวนำ (oC)

7. อณหภมระดบความลก 20 cm (oC)

8. ความเปนกรด-เบสระดบผวนำ

9. ความเปนกรด-เบสระดบความลก 20 cm

รายการทสำรวจ ผลการสำรวจ

26สสวท. ระบบนเวศ

4. ตารางบนทกผลการสำรวจสภาพทางกายภาพของระบบนเวศบนบก

3. ตารางบนทกผลการสำรวจสงมชวตในแหลงนำ

รายการทสำรวจ

1. สงมชวตระดบผวนำ

และทอาศยกบพชลอยนำ

2. สงมชวต

ระดบความลก 20 cm

3. แพลงกตอนทศกษาจาก

กลองจลทรรศนทระดบผวนำ

4. แพลงกตอนทศกษาจาก

กลองจลทรรศนทระดบ

ความลก 20 cm

ผลการสำรวจ

ชอสงมชวต จำนวน ลกษณะและการกระจาย

1. สของดน

2. กลน

3. ความชน

4. ลกษณะเนอดน

5. สงปนเปอน

6. อณหภมระดบผวดน (oC)

7. อณหภมระดบความลก 20 cm (oC)

8. ความเปนกรด-เบสระดบผวดน

9. ความเปนกรด-เบสระดบความลก 20 cm

รายการทสำรวจ ผลการสำรวจ

27สสวท.ระบบนเวศ

5. ตารางบนทกผลการสำรวจสงมชวตของระบบนเวศบนบก

หมายเหต : จำนวนสงมชวตถานบไดใหใสจำนวนทนบ ถานบไมไดใหใสมาก ปานกลาง หรอนอย

เมอนกเรยนสำรวจระบบนเวศตามกจกรรมท 21.1 เสรจแลว ใหแตละกลมรวมกนสรปผลทไดจาก

การสำรวจ จากนนครอาจเลอกสมเฉพาะบางกลม เชน ระบบนเวศบนบก 2 กลม และระบบนเวศในนำ

2 กลม มาเขยนสรปบนกระดาน โดยครใหนกเรยนกลมอน ๆ ชวยเพมเตมขอมลทบางกลมอาจจะ

สำรวจไมพบ แลวใหนกเรยนบนทกลงในแบบบนทกขอมลใบกจกรรม จากนนอภปรายผลการสำรวจ

โดยใชคำถามทายกจกรรม ซงมแนวคำตอบดงน

องคประกอบทางกายภาพของระบบนเวศบนบก และระบบนเวศในนำมความเหมอน

หรอแตกตางกนอยางไร

องคประกอบทางกายภาพของระบบนเวศบนบก และระบบนเวศในนำมความ

แตกตางกนดงนคอ

1. ความชน ในแหลงนำจะมมากกวาบนบก สงมชวตทอาศยบนบกประสบกบปญหา

เรองความชนมาก

2. อณหภม การเปลยนแปลงอณหภมบนบกเกดขนไดมากกวาในนำ เพราะนำม

สมบตทเกบความรอนไวไดด จงไมทำใหอณหภมของนำเปลยนแปลงมาก

3. แกสทจำเปนตอสงมชวต บนบกมแกสออกซเจน และคารบอนไดออกไซด

มากกวาแหลงนำ เนองจากแกสออกซเจนทละลายในนำยงมความแปรผนกบอณหภมดวย

ถาหากในแหลงนำมอณหภมสงปรมาณแกสออกซเจนทละลายในนำกจะลดลง

4. แรธาต บนบกในแตละพนทมแรธาตชนดตาง ๆ ทแตกตางกนขนอยกบวตถ

ทเปนตนกำเนดดนบรเวณนน สำหรบในแหลงนำแรธาตทละลายในนำไดมาจาก

รายการทสำรวจ

1. สงมชวตบนดน

2. สงมชวตใตดน

3. สงมชวตใตขอนไม

4. สงมชวตบรเวณกอนหน

5. ความหนาแนนของ

สงมชวตบนบก

ผลการสำรวจ

ชอสงมชวต จำนวน ลกษณะและการกระจาย

28สสวท. ระบบนเวศ

การยอยสลายซากสงมชวต หรอไดจากการพดพาตะกอนหรอการชะลางพงทลายของดน

ลงสแหลงนำ หรอมการปลอยนำทงจากอาคารบานเรอนทมองคประกอบของฟอสเฟต

ในผงซกฟอกลงในแหลงนำ เปนตน ซงมผลตอการเจรญเตบโตของพช

5. แสง บนบกจะไดรบปรมาณแสงมากกวาในนำ และมผลตอพชทำใหมชนด

ของพชท หลากหลาย เชน ชนดของพชท ชอบแสงมาก ชอบแสงปานกลาง

และชอบแสงรำไร

องคประกอบทางชวภาพของระบบนเวศบนบก และระบบนเวศในนำแบงออกไดเปน

กประเภทอะไรบาง

แบงได 3 ประเภท คอ

1. ผผลต หมายถงสงมชวตทสามารถสรางอาหารไดเองโดยกระบวนการสงเคราะห

ดวยแสง ซงสวนมากจะเปนพชทมคลอโรฟลล หรอสงมชวตทสามารถสรางอาหารได

โดยการสงเคราะหทางเคม (chemosynthesis) เชน พชบกทงชนดทเปนไมยนตน ไมพม

ไมลมลก หรอพชนำจำพวกสาหรายและแพลงกตอนพช เปนตน

2. ผบรโภค หมายถงสงมชวตทไมสามารถสรางอาหารเองได สวนมากคอสตว

ทกนสงมชวตอนเปนอาหาร แบงไดเปน 3 ประเภทคอ

สตวกนพช (herbivore) เชน ชาง มา วว ควาย กระตาย รวมทงสตวนำ

จำพวกปลาบางชนด เชน ปลาตะเพยน ปลานล ฯลฯ

สตวกนสตว (carnivore) เชน เสอ สงโต สนขจงจอก รวมทงสตวนำ

จำพวกกง ป ปลาบางชนด ฯลฯ

สตวทกนทงพชและสตว (omnivore) เชน คน ไก เปด ฯลฯ

3. ผสลายสารอนทรย หมายถงสงมชวตขนาดเลกทสรางอาหารเองไมได ไดรบ

อาหารจากการปลอยเอนไซมออกมายอยสลายซากสงมชวตตาง ๆ แลวดดซมเขาสรางกาย

เชน แบคทเรย เหดรา

จากการศกษาสงมชวตในกจกรรมท 21.1 นน ผผลตไดแกอะไรบาง ผบรโภคทพบสามารถ

จำแนกออกเปนกประเภท อะไรบาง

สำหรบแนวการตอบขอน สงมชวตทพบ นกเรยนอาจตอบแตกตางกนไดตามทองถน

ของนกเรยน แตมแนวทางการตอบดงน

ผผลตทพบ ไดแก

ในแหลงนำ : จอก แหน ผกตบชวา บว กก สาหราย ฯลฯ

บนบก : ไมยนตน เชน จามจร หกวาง มะมวง มะพราว ฯลฯ

ไมพม เชน เขม แกว ฯลฯ

ไมลมลก เชน กลวย ผกชนดตาง ๆ ทานตะวน หญาชนดตาง ๆ ฯลฯ

ผบรโภคทพบ ไดแก

ในแหลงนำ : ผบรโภคพช เชน แพลงกตอนสตว ไสเดอนนำ (polycheate) และ

ตวออนแมลง เปนตน

ผบรโภคสตว เชน ป กง ปลา ไดแก ปลาชะโด ปลาชอน ปลาดก ฯลฯ

29สสวท.ระบบนเวศ

บนบก : ผบรโภคพช เชน วว ควาย ชาง มา ฯลฯ

ผบรโภคสตว เชน ง องอาง กบ แมลงปอ เหยยว ฯลฯ

ผสลายสารอนทรยในระบบนเวศ ไดแก สงมชวตประเภทใดบาง

ผสลายสารอนทรย ไดแก แบคทเรย เหดรา และจลนทรยชนดตาง ๆ เปนตน

21.2.2 ระบบนเวศแบบตาง ๆ

ระบบนเวศในนำ

ครนำเขาสหวขอนโดยใชคำถามนำในการอภปราย เพอเชอมโยงกบกจกรรมทนกเรยนได

ทำมาแลว ดงน

จากกจกรรมทนกเรยนไดทำไปแลวโดยการไปสำรวจระบบนเวศแหลงนำ นกเรยน

บอกไดหรอไมวา ระบบนเวศแหลงนำทไดไปสำรวจนนเปนแหลงนำจดหรอนำเคม

หรอครอาจจะพานกเรยนไปศกษาระบบนเวศแหลงนำในทองถนของนกเรยนทไมไกล

เกนไป และไมเปนอนตรายตอนกเรยน เพอศกษาตามสภาพจรง จากนนครใหนกเรยนรวมกนอภปราย

เกยวกบระบบนเวศแหลงนำ ซงม 3 ประเภทคอ แหลงนำจด แหลงนำเคม และแหลงนำกรอย

แลวตอบคำถามใน หนงสอเรยนซงมแนวการตอบคำถามดงน

ในแตละบรเวณของแหลงนำจดในภาพท 21-11 ข จะพบสงมชวตทเปนผผลตและผบรโภค

ชนดใดบาง

จากแผนภาพตดขวางแสดงบรเวณตาง ๆ ของแหลงนำนง พบวา

บรเวณชายฝง จะพบสงมชวตทเปนผผลตไดแก หญา บว กก ผกบง ธปฤาษ ผกแวน

ผบรโภค ไดแก หอยขม หอยโขง แพลงกตอนสตว หอยกาบ ไสเดอนดน เตา ง กบ องอาง

บรเวณผวนำ ผผลต ไดแก ไขนำ จอก แหน สาหราย แพลงกตอนพช ผบรโภค เชน

มวน แมงปองนำ จงโจนำ ลกปลา ลกกบ แพลงกตอนสตว

บรเวณนำชนลาง อาจไมพบผผลตเลย เนองจากปรมาณแสงสองลงไปไมถง ไมมกระบวน

การสงเคราะหดวยแสงเกดขน สวนผบรโภคทพบ เชน หอยโขง ป ปลา เชน ปลาไหล

ปลานล ฯลฯ

ระบบนเวศแหลงนำจดในทองถนของนกเรยนเปนระบบนเวศแบบใด และมความสำคญ

ตอชมชนในทองถนนนอยางไร

แนวคำตอบในขอนตอบตามลกษณะของทองถนของนกเรยน เชน เปนระบบนเวศ

แหลงนำนงหรอแหลงนำไหล และมความสำคญตอชมชนในแงของการใชเปนแหลง

สำหรบการอปโภคบรโภค ใชในโรงงานอตสาหกรรม ใชเพอผลตกระแสไฟฟา ใชใน

การชลประทาน ใชในการคมนาคม ใชในการประมงเปนแหลงอาหารของมนษย และ

เพอการพกผอนหยอนใจ

30สสวท. ระบบนเวศ

นกเรยนคดวามปจจยใดบาง ทสงผลตอการดำรงชวตของสงมชวตในระบบนเวศแหลงนำจด

และสงผลกระทบตอคนทใชประโยชนจากระบบนเวศนนอยางไร และมวธการแกไขได

อยางไร

ปจจยทมผลตอการดำรงชวตของสงมชวตในแหลงนำจด ไดแก

1. ปรมาณแกสออกซเจนทละลายในนำ (DO) นำทมคา DO สงจะมคณภาพดกวานำทมคา

DO ตำ นำทอณหภม 20 o C ความดนปกตมคา DO เทากบ 10 มลลกรม/ลตร

ถอวาเปนนำทมคณภาพด ถาคา DO นอยกวา 4 มลลกรม/ลตร ถอวานำนนเนาเสย

สตวนำและพชนำไมสามารถดำรงชวตอยได

2. ปรมาณแกสออกซเจนทจลนทรยใชยอยสลายสารอนทรยในนำ (BOD) นำทมคา BOD

สง แสดงวามปรมาณสารอนทรยมากกวานำทมคา BOD ตำ องคการอนามยโลกกำหนด

มาตรฐาน แหลงนำธรรมชาตทมคณภาพดควรมคา BOD ไมเกน 4 มลลกรม/ลตร

3. ความเปนกรด-เบสพบวา โดยปกตแหลงนำจดควรมคา pH ประมาณ 5.0-9.0

ถานอยหรอมากกวานสงมชวตในนำจะไดรบอนตราย

4. อณหภม ในแหลงนำจดควรมอณหภมประมาณ 20-35 o C ถาตำกวาหรอสงกวาน

สงมชวตในนำจะไดรบอนตราย

5. สงปนเปอนทางเคม เชน กรด เบส เกลอ ยาฆาแมลง ผงซกฟอก โลหะหนก

คราบนำมน ฯลฯ

6. สงปนเปอนทางชววทยา เชน แบคทเรย ไวรส เชอโรคตาง ๆ และพวกไดโนแฟลเจลเลต

7. สงปนเปอนทางกายภาพ เชน ส กลน สารแขวนลอย กรวด ทราย

8. สและกลน มสคลำ มกลนเหมนทเกดจากแกสไฮโดรเจนซลไฟด

9. การเพมจำนวนอยางรวดเรวของสาหราย (algae bloom) และพชนำ

กอใหเกดผลกระทบคอ

1. ทำใหชนดและปรมาณสตวนำตาง ๆ ลดจำนวนลง เนองจากสตวนำบางชนดกเปน

อาหารสำหรบมนษย

2. เกดโรคระบาดหลายชนด เชน อหวาต ไขไทฟอยด บด ซงเชอโรคเหลานจะปนเปอน

ในแหลงนำ เมอมนษยบรโภคเขาไปกอาจทำใหเกดโรคได

3. ขาดแคลนนำสำหรบการอปโภคและบรโภค

4. ทำใหการคมนาคมทางนำไมสะดวก เนองจากมกลนเหมน หรอมขยะในแหลงนำ

กดขวางการสญจรทางนำ ตลอดจนการตนเขนของแหลงนำดวย

5. ผลเสยตอทศนาการ

การแกไข

1. กำหนดมาตรฐานนำทง

2. จดใหมระบบบำบดนำเสยชมชน

3. มการประชาสมพนธและรณรงคในการดแลรกษาระบบนเวศแหลงนำ

4. ลดการใชสารเคมและสารพษทางการเกษตร

5. สงเสรมใหมการใชนำหมนเวยน

ฯลฯ

31สสวท.ระบบนเวศ

ระบบนเวศแหลงนำกรอย

ครใหนกเรยนรวมกนอภปรายถงความสำคญของระบบนเวศนำกรอย โดยใชแนวคำถาม

ในหนงสอเรยน ซงมแนวการตอบคำถามดงน

เพราะเหตใดในระบบนเวศแหลงนำกรอย จงมความอดมสมบรณของธาตอาหารสง และม

สงมชวตหลากหลายชนด

แหลงนำกรอยเปนบรเวณรอยตอระหวางทะเลและแมนำ และมความอดมสมบรณ

ของธาตอาหารสง เนองจากแมนำพดพาเอาธาตเหลก ซลกา ฟอสเฟต และสารอนทรย

มายงปากแมนำ และบรเวณทะเลจะมกระแสคลนทรนแรงและมอทธพลของกระแสนำขน

และลงเขามาเกยวของ เมอนำทง 2 บรเวณมาบรรจบกนทำใหเกดการพดพาของธาตอาหาร

ขนมาสบรเวณผวนำ และหมนเวยนตลอดเวลา จงทำใหพชและสตวทอาศยอยในนำ

สามารถนำธาตอาหารนไปใชเพอการเจรญเตบโตได

ระบบนเวศแหลงนำเคม

ครใหนกเรยนรวมกนอภปรายแผนภาพในหนงสอเรยนภาพท 21-14 โดยใชแนวคำถามใน

หนงสอเรยน ซงมแนวการตอบคำถามดงน

จากภาพท 21-14 ปจจยใดบางทมผลตอการกระจายของสงมชวตในระบบนเวศแหลงนำเคม

1. แสง แสงทสองลงไปในทะเลจะถกดดซบ และสะทอนออกมาตางกน และเปนสาเหต

ใหสของนำทะเลตางกนดวย ความสำคญของแสงตอสงมชวตในทะเลคอใหพลงงาน

แกผผลตในทะเล เพอใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ซงพบวาเขตทมแสงสอง

ถงจะมสงมชวตแพรกระจาย อยคอนขางมาก เนองจากมอาหารอดมสมบรณ

2. การขนลงของกระแสนำ ในบรเวณชายฝงชวงนำลง สตวนำทอาศยอยในบรเวณน

ตองมการปรบตวใหสามารถทนอยไดในสภาวะทขาดนำ และเมอนำลงมกจะพบ

สตวนำบรเวณชายหาดเปนจำนวนมาก รวมทงนกทะเลและนกชายฝงจำนวนมาก

มาหากนในชวงนำลงดวย

ระบบนเวศแหลงนำเคมมความสำคญตอมนษยอยางไร

ระบบนเวศแหลงนำเคม เปนแหลงทรพยากรธรรมชาตอนมคาทางเศรษฐกจของโลก

เปนแหลงอาหารของมนษย เปนแหลงพลงงาน เปนแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทสำคญ

เปนเสนทางคมนาคมและขนสงสนคาทสำคญตดตอระหวางประเทศตาง ๆ ในโลก เปนตน

จากภาพท 21-15 ผลผลตประมงในรอบ 10 ป (พ.ศ. 2535-2544) มแนวโนมเปนอยางไร

เพราะเหตใดจงเปนเชนนน

จากกราฟแสดงปรมาณผลผลตประมง ป พ.ศ. 2535-2544 พบวาสตวนำเคมและสตวนำจด

จากธรรมชาตมแนวโนมทจะลดลง เนองจากแหลงนำเคมและแหลงนำจดในปจจบน

มแนวโนมทจะมมลพษมากขน สตวนำถกมนษยจบไปเปนอาหารมากขน นอกจากน

การจบสตวนำในฤดวางไขกมผลทำใหสตวนำลดลงดวย และพบวาการเพาะเลยง

สตวชายฝงและการเพาะเลยงสตวนำจดมแนวโนมเพมขน เนองจากปรมาณอาหาร

ไมเพยงพอตอการบรโภคของมนษย

32สสวท. ระบบนเวศ

เพราะเหตใดสตวนำทจบจากธรรมชาตในแหลงนำเคมกบทจบจากนำจดจงแตกตางกน

ปรมาณสตวนำทจบจากธรรมชาตในแหลงนำเคมจะจบไดมากกวาแหลงนำจด เนองจาก

1. แหลงนำเคมมพนทมากกวาแหลงนำจด เพราะพนท 3 ใน 4 สวนของโลกเปนทะเล

และมหาสมทร

2. แหลงนำเคม เชน บรเวณทะเลมกระแสนำขนและนำลง ตลอดจนมคลนแรงจงสามารถ

พดพาเอาแรธาตและธาตอาหารกลบขนมาสผวนำไดตลอดเวลา พชนำกสามารถ

สงเคราะหดวยแสงไดมาก สตวทบรโภคพชกมากตามดวย

3. มนษยใชประโยชนจากแหลงนำจดในชวตประจำวนคอนขางมากกวา เชน ใชในการ

บรโภคและอปโภค ดงนนแหลงนำจดจงมโอกาสปนเปอนสารมลพษไดมากกวา

นอกจากนลกษณะพฤตกรรมของมนษยในการทงสงของสกปรกตาง ๆ ลงในแหลงนำ

โดยเฉพาะแมนำลำคลองกทำใหนำเกดการเนาเสยไดงาย

ฯลฯ

จากภาพท 21-17 สงมชวตทอาศยอยบรเวณหาดทรายมการปรบตวเพอการอยรอดอยางไร

สงมชวตทอาศยอยบรเวณหาดทรายมการปรบตวดงน มผวเรยบ ลำตวแบน เพอ

สะดวกในการแทรกตวลงไปในทราย เชน หอยเสยบ หอยทบทม เหรยญทะเลหรอ

อแปะทะเล (sand dollar) บางชนดลดขนาดของรางกายเพอลดความเสยดทาน ทถก

คลนซดเปนประจำ เชน จกจ นทะเล ปลมจะมเหงอกใหญอยในกระดองทชวย

กกเกบนำใหเหงอกชมชนอยเสมอ นอกจากนปลมยงเคลอนทไดรวดเรวเพอหลบหลก

ศตร บางชนดสรางปลอกหมลำตว เชน หนอนหลอด ไสเดอนทะเล

สงมชวตทอาศยอยบรเวณหาดหนสามารถทนทานตอการเปลยนแปลงอณหภม และ

ความชนโดยการปรบตวอยางไร

สงมชวตทอาศยอยบรเวณหาดหนมการปรบตวดงนคอ มสารพวกควทนเคลอบชวย

รกษาความชนและปองกนการระเหยของนำ และบางชนดมการปรบตวเพอเกบนำ

ไวภายในรางกาย เมอนำลง เชน พวกทเคลอนทไดจะไปหลบในซอกหน เชน ป ปลงทะเล

สวนพวกทเคลอนทไมไดจะมเปลอกหมสามารถเกบนำไวภายใน เชน เพรยงหน

หอยนางรม

สาเหตทปะการงถกทำลายโดยการกระทำของมนษยไดแกอะไรบาง

สาเหตทปะการงถกทำลายโดยการกระทำของมนษย เชน

1. การทำใหทะเลเกดมลพษ โดยการทงขยะมลฝอย ปลอยนำเสย ลงสทะเล หรอการ

ใชพาหนะสญจรในทะเลทมการรวไหลของนำมนลงสทะเล ซงเปนการปดกนออกซเจน

จากอากาศทละลายลงในนำ ทำใหปะการงไมสามารถดำรงชวตอยได

2. การทำการประมงไมถกวธ เชน การใชระเบดในการจบปลา หรอการใชอวนลาก

ทำใหเกดการทำลายปะการงเปนบรเวณกวาง

3. การทำเหมองแรใกลชายทะเล ทำใหเกดตะกอนดนพดพาลงสทะเลทบถมแนวปะการง

4. การเกบปะการงมาขายเปนสนคา หรอนำมาทำเปนเครองประดบตาง ๆ

5. การทอดสมอเรอในทะเล ทำใหแนวปะการงแตกหก พงทลาย

33สสวท.ระบบนเวศ

6. การดำนำชมปะการง โดยขาดความร หยบจบเดด หรอหก หรอเหยยบยำลงบนแนวปะการง

ฯลฯ

นอกจากนครอาจใหความรแกนกเรยนเพมเตมเกยวกบปะการง ดงน

ตวปะการงมลกษณะคลายดอกไมทะเลหรอซแอนโมนดอกเลก ๆ ปะการงแตละตวสราง

โครงรางหนปน มาหอหมรางกาย เมอตวเกาตายไปตวใหมกสรางขนอกบนซากของตวเดม แนวปะการงจง

ขยายขนาดขนเรอย ๆ ปะการงสบพนธโดยการแตกหนอจากตวเดม หนอเตบโตขนเปนปะการง

ตวใหม และสรางโครงรางขนมาหอหมรางกาย ปะการงตางสปชสกนมโครงรางหนปนตางกน ทำให

แตละสปชสมรปรางเฉพาะแตกตางกนออกไป นอกจากนปะการงยงมการสบพนธแบบอาศยเพศ

มการสรางตวออนเรยกวา พลานลา (planula)

ระบบนเวศบนบก

ระบบนเวศปาไม

ในการสอนเรองระบบนเวศปาไม ครอาจฉายวดทศน เรองระบบนเวศปาประเภทตาง ๆ

ซงจดทำโดย สสวท. ไดแก ปาเบญจพรรณ ปาเตงรง ปาดบเขา ปาชายเลน ปาพร เปนตน ใหนกเรยนด

หรอครอาจนำภาพปาไมประเภทตาง ๆ มาใหนกเรยนด แลวครนำเขาสการอภปรายเรองระบบนเวศปาไม

จากนนครใชแนวคำถามในหนงสอเรยน ซงแนวในการตอบคำถามมดงน

จากวดทศนปาไมทนกเรยนไดดไปแลวน ใหนกเรยนบอกลกษณะเดนของปาประเภทน

ในดานขององคประกอบทางกายภาพและชวภาพ

ปาพร : ลกษณะเดนของปาประเภทน ไดแก เปนปาทเกดขนในบรเวณทมนำทวมขง

และเกดการทบถมของซากอนทรยโดยเฉพาะใบไม ทำใหดนและนำมสภาพเปนกรด

มสนำตาลออน

องคประกอบทางกายภาพ มอณหภมคอนขางสง เนองจากมการยอยสลาย

ของจลนทรยในนำอยตลอดเวลา

องคประกอบทางชวภาพ พชทพบในปาพรมทงไมยนตนขนาดใหญและขนาดเลก

และพวกไมหนามท งหลาย เชน หมากแดง หลมพ หวาย สตวท พบสวนใหญ

ไดแกสตวเลอยคลาน และสตวเลยงลกดวยนำนมขนาดเลก เปนตน

ปาชายเลน : ลกษณะเดนของปาประเภทนคอ เปนปาทขนอยตามปากแมนำ ปากอาว

เปนแหลงอนบาลตวออนของสตวนำ

องคประกอบทางกายภาพ ดนเปนดนเลน นำเปนนำกรอย และมความแปรผน

ของคาความเคมตามกระแสนำขนและลง

องคประกอบทางชวภาพ พบสงมชวตหลากหลายชนด พชทพบ เชน พวก

โกงกาง แสม ลำพ ตะบน เปนตน และสตวทพบไดแกสตวนำทมคาทางเศรษฐกจ

จำพวกกง หอย ป ปลา ฯลฯ เปนตน

34สสวท. ระบบนเวศ

จดประสงคการเรยนร เพอใหนกเรยนสามารถ

1. อธบายปจจยทางกายภาพตาง ๆ ทมอทธพลตอชนด ปรมาณ การกระจาย และพฤตกรรม

ของสงมชวต พรอมทงยกตวอยางได

2. สรปไดวาปจจยทางกายภาพและปจจยทางชวภาพในระบบนเวศมความสมพนธกน

3. สบคนขอมล วเคราะหและอธบายความสมพนธของสงมชวตทอาศยอยรวมกนแบบตางๆ ได

4. สรปรปแบบความสมพนธของสงมชวตและใชสญลกษณไดถกตอง

แนวการจดการเรยนร

ครอาจใชคำถามนำในหนงสอเรยนนำเขาสบทเรยน

สงมชวตทอาศยในไบโอมตาง ๆ มรปรางลกษณะและการดำรงชวตแตกตางกน อะไร

เปนสาเหต ใหเปนเชนนน

แนวคำตอบเพอนำเขาสประเดนการอภปรายคอในไบโอมตาง ๆ ลกษณะทางภมประเทศ

จะเปนตวกำหนดลกษณะของปจจยทางกายภาพ และปจจยทางชวภาพของระบบนเวศในไบโอมนน

จากนนครอาจทบทวนขอมลทไดจากการทำกจกรรมท 21-1 ซงชใหเหนวาปจจยทางกายภาพ

มความสมพนธตอสงมชวตในระบบบนเวศ ใหนกเรยนชวยกนวเคราะหวาอณหภม แสง ความชน

21.3 ความสมพนธในระบบนเวศ

กจกรรมเสนอแนะ ศกษาความหลากหลายของระบบนเวศในทองถน

จดประสงคของกจกรรม เพอใหนกเรยนสามารถ

1. สำรวจและบนทกขอมลเกยวกบปจจยทางกายภาพและชวภาพในระบบนเวศบนบก และในนำ

2. อธบายความสมพนธของสงมชวตกบสภาพแวดลอมในระบบนเวศ

ในกจกรรมนครอาจจดกจกรรมในลกษณะของการทศนศกษา คายวทยาศาสตร การทองเทยว

เชงนเวศ โดยเลอกสถานทในบรเวณทองถนและไมไกลมากนก และคอนขางปลอดภยตามความเหมาะสม

และความพรอมของโรงเรยน โดยกจกรรมนอาจดำเนนการควบคไปกบการทำกจกรรมท 21.1

เรองสำรวจระบบนเวศในทองถนกได

คำถามในหนงสอเรยน และแนวการตอบคำถามมดงน

ในทองถนทนกเรยนอาศยอยมปาไมประเภทใดบาง และยงคงความอดมสมบรณอยหรอไม

อยางไร

แนวในการตอบคำถามขอนแลวแตทองถนทนกเรยนอาศยอย ครควรใหนกเรยน

แตละกลมอภปรายรวมกน ใหตวแทนนกเรยนนำเสนอผลการอภปรายหนาชนเรยน

และเปดโอกาสใหนกเรยนทงหองเรยนรวมกนอภปราย เพอนำไปสการสรปขอมลทงหมด

อกครงหนง ครอาจแนะนำใหไปสบคนขอมลเพมเตมเรองของระบบนเวศปาไมจาก

หองสมด วดทศน เวบไซตตาง ๆ เปนตน

35สสวท.ระบบนเวศ

ความเปนกรด-เบส ฯลฯ มผลตอสงมชวตในระบบนเวศทนกเรยนศกษามาแลวอยางไรบาง

ในดานการกระจาย ชนดปรมาณ และพฤตกรรมของสงมชวต เพอเชอมโยงกบเรองทนกเรยนจะศกษา

ตอไปในหนงสอเรยน

21.3.1 ความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางกายภาพ

ครนำเขาสเรองความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางกายภาพ โดยใชคำถามใน

หนงสอเรยน เปนประเดนอภปรายรวมกนของนกเรยนดงน

อณหภม

ในทองถนทนกเรยนอาศยอย นกเรยนเหนการปรบตวของสงมชวตประเภทใดบาง

แนวการตอบคำถามขอน นกเรยนอาจตอบตามสภาพของทองถนทนกเรยนอาศยอย

ตวอยางของแนวการตอบมดงน

สนขไทยมกจะมขนเกรยนสน เนองจากภมอากาศของประเทศไทย รอน มอณภมสง

สนขตองมการระบายความรอนออกจากรางกาย

ควายทอยตามทงนามวธการระบายความรอนออกจากรางกายโดยการลงไปแชในปลก

หรอในนำ

ชางมการระบายความรอนออกจากรางกายโดยการกระพอหรอโบกพดใบหไปมา

ฯลฯ

ใหนกเรยนยกตวอยางอณหภมทมผลตอสงมชวตในดานอน ๆ นอกจากทกลาวมาแลว 1-2

ตวอยาง

อทธพลของอณหภมตอกระบวนการสรรวทยาตาง ๆ ภายในรางกาย เชน ถาอณหภม

ลดลง จะมการพกตวหรอการจำศล เชน กบ กระรอกดน หมขวโลก

อทธพลตอโครงสราง ขนาด และรปราง เชน พชเขตหนาวมเปลอกของลำตนหนาเพอ

ใหทนทานตออณหภมทหนาวเยน หรอมการสลดใบทงเมอยางเขาสฤดหนาว และจะ

ผลใบใหมเมอฤดหนาวผานพนไปแลว หรอสตวในแถบขวโลกเหนอ เชน แมวนำ หมขวโลก

จะมขน หนง หรอชนไขมนใตผวหนงหนา เพอรกษาความอบอนใหกบรางกาย เปนตน

แสง

ในหวขอเรองแสง ครอาจใหนกเรยนรวมกนอภปรายถงความสำคญของแสงตอสงมชวต

ในระบบนเวศ และใหความรเพมเตมพรอมทงทบทวนเรองระบบนเวศดงน

ระบบนเวศบนบก เรองแสงจะไมมผลกระทบกบผผลต เพราะแสงพอเพยง สวนระบบนเวศ

ในแหลงนำโดยเฉพาะในทะเล แสงมกมผลกระทบตอสงมชวตโดยเฉพาะผผลต ทระดบความลก 0 -200

เมตร ทมแสงสองถงมกจะพบผผลตเปนจำนวนมาก จำพวกแพลงกตอนพช และสาหรายประเภทตาง ๆ เชน

สาหรายวน ( Gracilaria sp.) สาหรายทน (Sargassum sp.) หรอพชพวกหญาทะเลตาง ๆ

สวนในพนทะเลลก ทระดบความลกตงแต 1,500 -15,000 เมตรเปนระดบทแสงสองไปไมถง

จงไมมสงมชวตทสามารถสงเคราะหดวยแสงได แตจะมแบคทเรยทสงเคราะหอาหารโดยกระบวนการ

ทางเคม (chemoautotrophic bacteria) แทน เชน แบคทเรยทใชแอมโมเนย กำมะถน ไฮโดรเจน มเทน

คารบอนมอนอกไซด และเหลก ในรปของสารประกอบตาง ๆ ซงออกซไดซ ใหพลงงานออกมา

แบคทเรยเหลานจงเปนผผลตทสำคญในทะเลลก

36สสวท. ระบบนเวศ

ถาหากบนโลกนปราศจากแสง นกเรยนคดวาจะเกดอะไรขนกบสงมชวตบนโลกน

ผผลตไมสามารถสงเคราะหดวยแสงไดจงไมมอาหาร เมอไมมอาหารกไมมการถายทอด

พลงงานในสงมชวต สงมชวตทเปนผบรโภคกไมสามารถดำรงชวตอยได เนองจากขาดแคลน

อาหารและผสลายสารอนทรยกไมมการยอยสลายซากพชและซากสตว การหมนเวยนสาร

กจะไมเกดขน

แสงมผลตอการแพรกระจายของพชทะเลอยางไร

พชทะเลกมการสงเคราะหดวยแสงเชนเดยวกบพชบก โดยเฉพาะสาหราย ซงพบวาสาหราย

แตละชนดมความตองการความเขมของแสงตางกน เชน สาหรายทะเล Navicula

crytocephala และ Melosira grunulata ตองการความเขมของแสงมากจงมกพบแพรกระจาย

อยในเขตทมแสงสองถง สาหรายพวก Melosira roseana และ Surirella sp. และสาหรายสแดง

พบแพรกระจายอยในเขตทมแสงนอย เปนตน เมอพชทะเลไดแสงสวางกจะมการสงเคราะห

ดวยแสง มการสรางอาหาร สรางพลงงาน มการเจรญเตบโตดำรงชวตอยได แพรกระจายพนธ

ตอไป

ความชน

เพราะเหตใดความชนจงเปนตวกำหนดความอดมสมบรณ ลกษณะ และชนดของระบบนเวศ

ความชนมความสมพนธกบปรมาณนำฝนทตกลงบนพนโลก โดยทวไป กระแสลมจะพดพา

เอาความชมชนจากทะเลและมหาสมทรเขาสฝง ทำใหพนดนดานทรบลมจะมความชนสง

และฝนตกชก ทำใหพชเจรญงอกงามไดด มสงมชวตมาอาศยอยมาก สวนทางดานทอบลม

มความชนนอย พชไมเจรญงอกงามอากาศแหงแลง สงมชวตอาศยอยนอย

สงมชวตทอาศยอยในทะเลทรายมการปรบตว เพอปองกนการขาดแคลนนำไดอยางไร

พชทะเลทรายมการปรบตวดงน มลำตนและใบอวบนำ หรอมการลดรปใบเปนหนาม

และสวนมากจะมควทนเคลอบใบ เพอลดการระเหยของนำ เชน ตนกระบองเพชร

สตวทอาศยในทะเลทราย มการปรบตวทงดานพฤตกรรม และทางดานสรรวทยา

เชน ดานพฤตกรรม จะออกหาอาหารในชวงทดวงอาทตยตกเกอบจะลบขอบฟาไป

จนรงเชา สวนการปรบตวทางสรรวทยามหลายแบบ เชน สามารถดงเอานำทเกดขน

จากกระบวนการเมแทบอลซมของรางกายมาใช มการกำจดของเสยประเภททมไนโตรเจน

เปนองคประกอบในรปของสารประกอบทมนำเปนองคประกอบนอยทสด เชน เปน

สารประกอบกรดยรก

ภาพสาหรายทะเล

Gracilaria sp. Sargassum sp.

37สสวท.ระบบนเวศ

ครควรยกตวอยางและอธบายการปรบตวของอฐ ซงเปนสตวพาหนะในทะเลทรายให

นกเรยนไดทราบดงน

อฐเปนสตวพาหนะในทะเลทรายสามารถดมนำเกบไวไดครงละมาก ๆ เปนสตวทม

ขนาดใหญ เพราะการมมวลมากชวยรกษาอณหภมรางกายไมใหรอนมากเกนไป นอกจากนยง

มขนดานหลงหนา ดานใตลำตวบาง และมหลอดเลอดฝอยบรเวณใตผวหนงมากเพอระบายความรอน

ขนดานบนจงอาจรอนถง 70 องศาเซลเซยส แตบรเวณทตดผวหนงจะมอณหภมประมาณ 40 องศาเซลเซยส

แกส

แกสออกซเจนเปนปจจยจำกดตอสงมชวตทอาศยในนำอยางไร

โดยปกตในอากาศปรมาตร 1 ลตร มแกสออกซเจนอย 210 ลกบาศกเซนตเมตร แตในนำ

1 ลตรมแกสออกซเจนละลายอยเพยง 0.5 ลกบาศกเซนตเมตรเทานน ทงนเนองจากอณหภม

และธาตอาหารตาง ๆ ในนำ เปนปจจยสำคญททำใหออกซเจนละลายไดนอย นอกจากน

ออกซเจนยงแพรไดชา ดงนนสงมชวตในนำจงไดรบปรมาณแกสออกซเจนคอนขางจำกด

แกสออกซเจนเปนปจจยจำกดทสำคญยงในแหลงนำ โดยเฉพาะอยางยงในแหลงนำ

ทมอนทรยสารมาก เนองจากจลนทรยตองการใชในการยอยสลายอนทรยสารนน

จงทำใหเกดการขาดแคลนออกซเจนได

จากกระบวนการสงเคราะหดวยแสงและการหายใจ แกสคารบอนไดออกไซด และ

แกสออกซเจนมบทบาทอยางไร

แกสคารบอนไดออกไซดและแกสออกซเจนมบทบาทในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง

และการหายใจดงแผนภาพ คอ

กระบวนการสงเคราะหดวยแสง

กระบวนการหายใจระดบเซลล

พลงงานแสง

สารทใหพลงงานสง เชน ATP

ดวงอาทตย

นำตาลO2

CO2 H

2O

38สสวท. ระบบนเวศ

จากแผนภาพ พชไดรบพลงงานแสงและนำแกสคารบอนไดออกไซดทไดจากการหายใจ

ของสงมชวต มาใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ผลทไดจากกระบวนการนคอนำตาล

และแกสออกซเจน สงมชวตทงพชและสตวหายใจนำแกสออกซเจนเขาไปเพอเผาผลาญอาหาร

ในปฏกรยาการสลายสารอาหารระดบเซลลและปลอยแกสคารบอนไดออกไซดและนำออกมา

พรอมทงไดสารพลงงานสงจำพวก ATP เพอนำไปใชในกจกรรมการดำรงชวตตอไป

แกสไนโตรเจนมความสำคญในระบบนเวศอยางไร

ไนโตรเจนเปนธาตทเปนสวนประกอบสำคญของโปรตน กรดนวคลอก ซงเปนสาร

ชวโมเลกลทสำคญในเซลลของสงมชวต ในบรรยากาศมไนโตรเจนสงถงรอยละ 78

แตสงมชวตสวนใหญไมสามารถใชไนโตรเจนจากบรรยากาศไดโดยตรง จะใชเมอ

อยในสภาพสารประกอบ เชน แอมโมเนย ไนไตรท และไนเตรต ดงนนแหลงสะสม

ทแทจรงของไนโตรเจนจงอยในสภาพสารอนทรย

ดน

แรธาตสำคญทพชตองการในการเจรญเตบโต ไดแกอะไรบาง

แรธาตทจำเปนตอการเจรญเตบโตของพช ไดแก คารบอน ไฮโดรเจน ออกซเจน

ไนโตรเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยม แมกนเซยม กำมะถน เหลก

แมงกานส โบรอน ทองแดง สงกะส โมลบดนม และคลอรน แรธาตเหลาน

ทำใหดนมความอดมสมบรณ

พชไดรบธาตอาหารทางใดบาง

ทางรากและทางปากใบ

ทางราก โดยการดดธาตอาหารทมอยในดน เขาสรากผานระบบทอลำเลยงไปตาม

สวนตาง ๆ ของลำตน ทางปากใบโดยการผสมปยกบนำแลวฉดพนไปทใบพช ธาตอาหาร

จะเขาสใบพชและเขาสระบบลำเลยงในพชตอไป

นอกจากปจจยดงกลาวแลว ยงมปจจยทางกายภาพใดอกบางทมผลตอสงมชวตในระบบนเวศ

ปจจยทกลาวมาแลว ไดแก อณหภม แสงสวาง ความชน แกส ดน ยงมปจจยทางกายภาพ

ทสำคญตอสงมชวตในระบบนเวศอกดงนคอ แรธาต เสยง ความเปนกรด-เบส ฯลฯ

แรธาต

แรธาตมความสำคญและจำเปนตอสงมชวตในระบบนเวศทงในนำและบนบก เนองจากสงมชวต

ทเปนผผลตดดธาตอาหารทจำเปนตอการเจรญเตบโต เพอไปสรางเนอเยอตาง ๆ เชน ธาต N P K เปนตน

นอกจากนพบวาในระบบนเวศในนำบางครงการทมแรธาตอาหารสำหรบการเจรญเตบโตของพชมาก

เกนไปกจะสงผลกระทบตอระบบนเวศได เนองจากทำใหเกดปรากฏการณทเรยกวา ยโทรพเคชน

(eutrophication) หรอสภาวะสารอาหารมากเกนไป สงผลทำใหแหลงนำเนาเสยได

เสยง

เปนอกปจจยหนงทพบวามผลตอสงมชวตในระบบนเวศ เนองจากบางครงเสยงทดงเกนไป

ทำใหสตวบางชนด เชน นก เปด นกยง หรอไกบางชนด เชน ไกฟา เปนตน ไมสามารถขยายพนธได

39สสวท.ระบบนเวศ

21.3.2 ความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางชวภาพ

ในหวขอนนกเรยนเคยเรยนมาแลวในชวงชนท 3 ครอาจทบทวนโดยใชภาพประกอบ

คำถาม ใชสอตาง ๆ เชน ภาพหรอการออกไปศกษาการอยรวมกนของสงมชวตในสถานทจรง

นอกจากนอาจใชสำนวนไทย เชน

นกเอยงเลยงควายเฒา

แมงกะชอนตกนำปลาตอด

มองเหนผงวนเวยนเฝาเปลยนเชยชมเกสรดอกไม

บานใครใครอย อใครใครนอน

ฯลฯ

หรอครตงคำถาม เพมเตม ดงน

บรเวณตนไมนกเรยนพบเหนสงมชวตอน ๆ อยบนตนไมหรอไม

นกเรยนคนใดเคยมเหาบนศรษะบาง

บนตวสนข หรอแมว หรอสตวเลยงอน ๆ พบสงมชวตชนดใดอาศยอย

ในรางกายของเรามสงมชวตอน ๆ อาศยอยหรอไม

ฯลฯ

จากนนนำเขาสการอภปรายรวมกนวา สงมชวตเหลานมความสมพนธแบบใด ความสมพนธ

ดงกลาวกอใหเกดผลดและผลเสยตอสงมชวตเหลานนอยางไร จากนนใหนกเรยนทำกจกรรมท 21.2

กจกรรมท 21.2 ความสมพนธของสงมชวตกบสภาวะแวดลอมทางชวภาพ

จดประสงคของกจกรรม เพอใหนกเรยนสามารถ

1. อธบายความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกนในระบบนเวศ

2. สรปความสมพนธแบบตาง ๆ ของสงมชวต

3. ใชสญลกษณแทนความสมพนธแบบตาง ๆ

ในการทำกจกรรมท 21.2 นครควรแนะนำใหนกเรยนไดสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตาง ๆ

และหาตวอยางของความสมพนธของสงมชวตในรปแบบตาง ๆ ใหไดมากทสด เพอใหเกดความ

หลากหลาย

ตวอยางสงมชวตทอาจพบในรปแบบของความสมพนธแบบตาง ๆ ทกำหนดให มดงน

40สสวท. ระบบนเวศ

รปแบบของความสมพนธแบบภาวะพงพาอาศย กบการไดรบประโยชนรวมกนตางกน

อยางไร

ความสมพนธแบบภาวะพงพาอาศย คอสงมชวต 2 ชนดทอาศยอยรวมกน ขาดชนดหนง

ชนดใดไมได และตางไดรบผลประโยชนดวยกนทงสองฝาย เชน โพรโทซวในลำไสปลวก

ถาปลวกตายโพรโทซวกจะอยไมไดและตายไปดวย

ความสมพนธแบบไดรบประโยชนรวมกน เปนความสมพนธททงสองฝายไดรบผลประโยชน

แตสงมชวต 2 ชนดนไมจำเปนตองอยรวมกนเสมอไป เชน ดอกไมกบแมลงเมอแมลงนำ

นำหวานจากดอกไมแลวกอาจบนไปทอน และอาจกลบมาใหมเมอตองการนำหวานอก

1. ภาวะพงพาอาศย

(mutualism)

2. การไดประโยชนรวมกน

(protocooperation)

3. ภาวะเกอกล

(commensalism)

4. การลาเหยอ

(predation)

5. ภาวะเปนปรสต

(parasitism)

6. ภาวะแกงแยงแขงขน

(competition)

+,+

+,+

+,0

+,-

+,-

-,-

ตนไทรกบตอไทร โพรโทซวในลำไสปลวกกบปลวก

ไลเคน ไรโซเบยมในปมรากถว

ราไมคอรไรซาในรากสนหรอรากปรง ฯลฯ

ดอกไมกบแมลง นกเอยงกบควาย มดดำกบเพลย

ซแอนโมนกบปเสฉวน ฯลฯ

เฟนบนตนไมใหญ เหาฉลามกบปลาฉลาม

นกทำรงบนตนไม เพรยงหนบนกระดองเตา

นกกนหนอน เสอลากวาง เหยยวลากระตาย งกนกบ

กาฝากบนตนไม พยาธใบไมในตบสตว

เหาบนศรษะคน เหบหรอหมดบนผวลำตวสนข

พยาธตวตดในกลามเนอหม

การแยงธาตอาหารและแสงสวางของพช เชน

ผกตบชวาในบง บวในสระ

การแยงเปนจาฝงในสตวบางชนด เชน สงโต เสอ

ปลาในบอเลยงทแยงอาหารกน เชน ปลาสวาย

ปลาดก

การแยงกนครอบครองอาณาเขต เชน ฝงลง เสอ

สงโต ฯลฯ

รปแบบความสมพนธ ผลการสำรวจสญลกษณ

41สสวท.ระบบนเวศ

รปแบบของความสมพนธแบบการลาเหยอกบภาวะปรสตตางกนอยางไร

การลาเหยอ ความสมพนธแบบนจะมฝายหนงไดประโยชน เรยกวา ผลา (predator)

ซงมกจะมขนาดใหญและแขงแรงกวาอกฝายหนงเสยประโยชนและตองตายเพราะ

ถกกนเปนอาหารเรยกวา เหยอ (prey) ซงจะออนแอกวา

ภาวะเปนปรสต เปนความสมพนธของสงมชวตทฝายหนงจะไดรบประโยชน

อกฝายหนงเสยประโยชน ฝายทไดรบประโยชนอาจจะอาศยอยภายในหรอภายนอก

รางกายของผเสยประโยชน เรยกสงมชวตทไดรบประโยชนวา ปรสต (parasite)

และเรยกผเสยประโยชนวา ผถกอาศย (host) โดยปรสตจะแยงอาหารหรอกนบางสวน

ของรางกายผถกอาศย แตไมถงกบทำใหผถกอาศยตายเพยงแตเกดความรำคาญ หรอ

อาจกอใหเกดโรคได เปนตน

กจกรรมเสนอแนะ รปแบบความสมพนธของการอยรวมกนของสงมชวตกบสงมชวต

จดประสงคของกจกรรม เพอใหนกเรยนสามารถ

1. ศกษารปแบบความสมพนธของสงมชวตทอาศยอยรวมกนกบสงมชวตอกชนดหนงได

2. เตรยมตวอยางสงมชวตเพอศกษาดวยกลองจลทรรศนได

ครอาจใหนกเรยนทำกจกรรมน โดยใชตวอยางสงมชวตทหาได และครอาจอธบายพรอมนำ

ภาพประกอบมาใหนกเรยนดสงมชวตทตองการศกษานน เชน ภาพโพรโทซวชนดไตรโคนมฟา

(Trichonympha) ซงอาศยอยในลำไสปลวก ภาพคลอเรลลา (Chlorella) ซงเปนสาหรายเซลลเดยวทอาศย

อยในผนงชนในของไฮดรา ภาพสาหรายสเขยวแกมนำเงนชนดแอนาบนา (Anabaena) ซงอาศยอย

กบแหนแดง เปนตน จากนนอาจอธบายวธการศกษาแตละตวอยางดงน

ตวอยางท 1 โพรโทซวในลำไสปลวก

นำปลวกทอยตามบานซงกนไมหรอกระดาษมาวางบนสไลด ใชปากคบ หรอมดกดหวปลวกไว

ใชปากคบอกอนหนงจบสวนทองแลวดงสวนหวใหหลดออกมา ลำไสจะตดไป กบสวนหว

ตดสวนหวทงไปขยลำไสใหแตกบนสไลด เขยสงสกปรกออกจะเหลอแตของเหลวขน ๆ แลวปดดวย

กระจกปดสไลด ดดวยกลองจลทรรศนจะเหนโพรโทซวชอ ไตรโคนมฟา จำนวนมาก

ตวอยางท 2 คลอเรลลาในเซลลของไฮดรา

ปกตไฮดราเปนสตวหลายเซลลไมมส แตเรามกจะเหนตวไฮดราเปนสเขยวเสมอ ทเปนเชนน

เพราะมสาหรายสเขยวเซลลเดยวชอ คลอเรลลา เขาไปอาศยในผนงชนในของไฮดรา ซงนำ

หลอดหยดดดไฮดราวางบนสไลดปดดวยกระจกปดสไลด แลวใชดนสอดานทมยางลบเคาะเบา ๆ

แลวสองดดวยกลองจลทรรศน จะเหน สาหรายสเขยวเซลลเดยวพวกคลอเรลลาในลำตวของไฮดรา

ตวอยางท 3 เตรยมสไลดสดเพอศกษาแอนาบนาในแหนแดง

นำแหนแดงจากแหลงนำ คคลอง สระ หรอทองนาทว ๆ ไป มาวางบนสไลดปดดวย

กระจกปดสไลด ใชเขมเขยเข ยไปทซอกของใบแหนแดง เพอใหสาหรายสเขยวแกมนำเงน

หลดออกจากซอกใบ นำไปสองดดวย กลองจลทรรศนจะเหนแอนาบนาจำนวนมาก

42สสวท. ระบบนเวศ

ตวอยางท 4 ตะไครนำบนเปลอกไม

นำเปลอกไมหรอเศษไมผตามขอนไมทมตะไครนำเกาะอยมาแชในบกเกอรทมนำกลน แลวใช

ปากคบคบเปลอกไมแกวงเบา ๆ ในนำ จากนนใชหลอดหยดดดนำในบกเกอรนนหยดบนสไลด 1-2 หยด

ปดดวยกระจกปดสไลด แลวสองดดวยกลองจลทรรศนจะพบสาหรายสเขยวแกมนำเงนพวก

ออสซลลาทอเรย และสาหรายอน ๆ อยรวมกนจำนวนมาก

จากการศกษาภาพท 21-34 แลวตอบคำถามในหนงสอเรยน ซงมแนวคำตอบดงน

จากภาพท 21-34 นกเรยนจะอธบายความสมพนธของพารามเซยมทงสองชนดนไดวาอยางไร

จากภาพเปนการทดลองในหองปฏบตการ ซงพารามเซยมทง 2 ชนด เปนโพรโทซว

ทกนแบคทเรยเปนอาหารจากภาพ P. aurelia และ P. caudatum สามารถเจรญไดด

ในอาหารเลยงเชอชนดเดยวกน เมอเพาะเลยงเดยว ๆ กราฟการเจรญเตบโตเปนดงภาพ

ก. และ ข. คอพารามเซยมทง 2 ชนด เพมจำนวนอยางรวดเรวในระยะแรก หลงจากนน

อตราการเพมจะคงทตราบใดทยงมอาหารอย แตเมอนำมาเพาะเลยงดวยกนจะไดกราฟ

ดงภาพ ค. คอ P. aurelia จะเพมจำนวนไดมากกวา P. caudatum ซงแสดงวาพารามเซยม

ทงสองชนดมการแกงแยงอาหารกน

พารามเซยมชนดใด ไดประโยชนจากการแกงแยงอาหารและเพราะเหตใด

P. aurelia ไดประโยชนจากการแกงแยงอาหาร เนองจากอาจจะมความแขงแรงมากกวา

ปรบตวใหสามารถเพมจำนวนไดมากและอตราการอยรอดสงหรอสามารถแยงอาหาร

ไดมากกวา ทำใหเพมประสทธภาพในการดำรงชวตไดเหนอกวา

สงมชวตมการแกงแยงแขงขนกนเพอประโยชนในดานใดบาง

เพอแยงอาหาร แยงทอยอาศย ตองการจบจองอาณาเขต แยงคเพอการขยายพนธ

การแขงขนกนระหวางสงมชวตสปชสเดยวกน จะเกดประโยชนอยางไร

เมอมการแขงขนกนในสงมชวตสปชสเดยวกน เมอสงมชวตใดอยรอดได แสดงวาสงมชวต

นนมความสามารถในการปรบตวทจะอยในสภาพแวดลอมนน มความแขงแรงกวา ม

ศกยภาพในการดำรงชวตไดมากกวา

43สสวท.ระบบนเวศ

จดประสงคการเรยนร เพอใหนกเรยนสามารถ

1. อธบายความสมพนธของสงมชวตทเปนผผลต ผบรโภค ผสลายสารอนทรยในแงของการ

ถายทอดพลงงานในรปแบบโซอาหารและสายใยอาหาร และการหมนเวยนสาร

2. สบคนขอมล นำความรในเรองการถายทอดพลงงานมาคาดคะเนถงผลกระทบทอาจจะ

เกดขนในระบบนเวศ เมอปรมาณสงมชวตในบางระดบเปลยนไป

3. นำความรในหลกการถายทอดพลงงาน มาเสนอแนวทางในการรกษาคณภาพสงแวดลอม

4. อานและแปลความหมายของพระมดแบบตาง ๆ ของสงมชวต

5. อธบายและสรปความสำคญของการหมนเวยนสาร คารบอน ไนโตรเจน ฟอสฟอรส กำมะถน

ในสงมชวต

6. เปรยบเทยบทศทางการถายทอดพลงงานและการหมนเวยนสารในระบบนเวศ

แนวการจดการเรยนร

ครนำเขาสบทเรยนเรองนโดยอาจใชคำถามนำในหนงสอเรยน เพอนำมาสประเดนการอภปราย

หรอครตงคำถาม เพมเตม ดงน

นกเรยนรบประทานอาหารมอเชามาแลวหรอยง ใครรบประทานอะไรมาบางใหออกมา

เขยนบนกระดานดำ

นกเรยนอาจรบประทานอาหารหลากหลายชนดทแตกตางกน ครนำสการอภปรายวามนษยเปน

omnivore ซงสามารถบรโภคไดทงพชและสตว อาหารแตละ ประเภทนกมการเปลยนแปลงมาเปนทอด ๆ

ตามลำดบของการกนในโซอาหารและสายใยอาหาร และเกดการถายทอดพลงงานในสงมชวตตาม

ลำดบขนของการบรโภค จากนนนำเขาสหวขอท 21.4.1 แนวการตอบคำถามในหนงสอเรยนมดงน

21.4.1 การถายทอดพลงงานในสงมชวต

การถายทอดพลงงานในโซอาหารหรอสายใยอาหารมความสำคญอยางไร

การถายทอดพลงงานในโซอาหาร พลงงานจะผานจากผผลตไปตามผบรโภคระดบตาง ๆ ใน

แตละขนของสายโซอาหาร เรยกวา ลำดบขนการกน (trophic level) จะทำใหเกดการนำธาต

อาหารไปใชในการสรางเนอเยอ หรอสงเคราะหสารในการทำกจกรรมตาง ๆ ของรางกาย

ทำใหเกดความสมดลในระบบนเวศ

นกเรยนคดวา ถามสารพษปนเปอนอยในผผลต สารพษนจะถกถายทอดไปสผบรโภค

ไดหรอไม อยางไร

ถามสารพษปนเป อนอย ในผ ผลต สารพษเหลาน กจะถายทอดไปยงผ บรโภคได

เรยกวา การสะสมสารพษในโซอาหาร (biomagnification) เชน ถาฉดสารฆาแมลง

จำพวกดดทในพชผก ดดทซงเปนสารพษกจะสะสมในเนอเยอของพชตามเสนใย (fiber)

เมอผบรโภคลำดบท 1 บรโภคเขาไป ดดทกจะสะสมตามไขมนและเนอเยอในสตว และ

เมอผบรโภคลำดบท 2 บรโภคเขาไปดดทกจะสะสมในผบรโภคลำดบท 2 ยงผบรโภค

ลำดบสงขนไปจะมการสะสมดดทในเนอเยอมากขนตามลำดบของโซอาหาร และ

21.4 การถายทอดพลงงานและการหมนเวยนสารในระบบนเวศ

44สสวท. ระบบนเวศ

จะมผลกระทบมาถงมนษยดวย เนองจากมนษยเปนผบรโภคลำดบสดทายในโซอาหาร

จงมโอกาสไดรบดดทมาสะสมในเนอเยอไดมากทสด นอกจากนจากการศกษายง

พบวา แพลงกตอนพชแมไดรบดดทปรมาณเพยงเลกนอยกทำใหกระบวนการสงเคราะห-

ดวยแสงลดลง หรอดดทยงขดขวางการสรางเปลอกไขของนกทำใหจำนวนของนก

ในสายใยอาหารลดลงดวยไป

จากหลกการถายทอดพลงงานในโซอาหารน นกเรยนจะนำไปประยกตใชในการ

รกษาคณภาพสงแวดลอมไดอยางไร

เราสามารถนำหลกการถายทอดพลงงานในโซอาหารนไปประยกตใชในการรกษา

ดลยภาพสงแวดลอมได ดงทพบแลววาสารพษสามารถถายทอดในสงมชวตไดตาม

ลำดบขนของการบรโภค ดงนนควรจะหาทางปองกนอยาใหมสารพษตกคางใน

สภาพแวดลอม หรอตกคางในผผลต ซงอาจทำไดโดยใชสารทสกดจากสมนไพร

กำจดศตรพชแทนการใชสารเคมหรอใชชววธอน ๆ ในการกำจดศตรพช เชน การเลยงสตว

ทกนหนอน แมลง เพมขนแลวนำไปปลอยในพนททตองการกำจด ตลอดจนใช

สารเคมอยางถกตองและใชเทาทจำเปน

กจกรรมท 21.3 โซอาหารและสายใยอาหาร

จดประสงคของกจกรรม เพอใหนกเรยนสามารถ

จำแนกโซอาหารจากสายใยอาหารจากภาพได

ในการทำกจกรรมนครแนะนำวธการจำแนกโดยใหนกเรยนดลกศรเปนหลก จากนนตอบคำถาม

ในทายกจกรรม ซงมแนวคำตอบดงน

จากภาพในกจกรรมท 21.3 นกเรยนสามารถแยกออกเปนโซอาหารไดทงหมดกโซ อะไรบาง

สามารถจำแนกไดทงหมด 15 โซอาหาร ดงน

โซอาหารท 1 : สาหราย แพลงกตอนสตว กง ปลา มนษย

โซอาหารท 2 : สาหราย แพลงกตอนสตว กง ปลา นกอลม

โซอาหารท 3 : สาหราย แพลงกตอนสตว กง นกอลม

โซอาหารท 4 : สาหราย แพลงกตอนสตว กง มนษย

โซอาหารท 5 : สาหราย กง นกอลม เหยยว

โซอาหารท 6 : สาหราย กง ปลา มนษย

โซอาหารท 7 : สาหราย กง มนษย

โซอาหารท 8 : สาหราย ตวสงกรานต นกอลม เหยยว

โซอาหารท 9 : สาหราย หอย ปลา มนษย

โซอาหารท 10 : สาหราย หอย มนษย

โซอาหารท 11 : สาหราย หอย นกอลม เหยยว

โซอาหารท 12 : หญา หนนา นาก เหยยว

โซอาหารท 13 : หญา หนนา เหยยว

โซอาหารท 14 : หญา หนอน นกปรอด นาก เหยยว

โซอาหารท 15 : หญา หนอน นกปรอด เหยยว

เหยยว

เหยยว

45สสวท.ระบบนเวศ

โซอาหารหรอสายใยอาหารในระบบนเวศบนบก และระบบนเวศในนำบรเวณทองถน

มความซบซอนหรอไม เพราะเหตใดจงเปนเชนนน

ระบบนเวศบนบกและระบบนเวศในนำบรเวณทองถนมโซอาหารหรอสายใยอาหารทม

ความซบซอนมาก เพราะมผผลตและผบรโภคหลายชนดตางกเปนอาหารและถายทอด

พลงงานใหกบสงมชวตหลายชนดเชนกน โดยเฉพาะมนษยซงจดเปนผบรโภคลำดบสดทาย

ซงบรโภคทงพชและสตว จงสามารถบรโภคอาหารหลากหลายชนดและหลายประเภท

ดงนนจงมความซบซอนของโซอาหารและสายใยอาหารมาก

จากความสมพนธในรปโซอาหาร และสายใยอาหารทนกเรยนสำรวจได บงบอกถงสภาพ

ของระบบนเวศในทองถนไดอยางไร มสงใดทควรปรบปรงแกไขหรอไม

โซอาหารและสายใยอาหารสามารถบงบอกถงสภาพของระบบนเวศในทองถนได โดย

พจารณาจากสงมชวตทสำรวจได ถามหลากหลายชนด เมอนำสงมชวตเหลานนมาจด

ความสมพนธในรปของโซอาหารหรอสายใยอาหาร และพบวามหลากหลายโซอาหารหรอ

มสายใยอาหารทซบซอน แสดงวาในทองถนนน ๆ มความอดมสมบรณคอนขางสง

นอกจากนครใหขอมลเพมเตมเกยวกบโซอาหารและสายใยอาหารดทรทสหรอแซโพรไฟตก วา

เปนโซอาหารอกประเภทหนงทไมไดเรมตนจากผผลตแตเรมตนจากผยอยสลาย ผานผผลตแลวผาน

ผบรโภคเปนลำดบ หรอเรมตนจากผสลายสารอนทรยผานผบรโภคลำดบตาง ๆ เปนทอด ๆ โดยใชภาพท

21-37 ประกอบคำอธบาย

พระมดทางนเวศวทยา

ครอาจใชแผนภาพพระมดแสดงการถายทอดพลงงานในสงมชวต ซงมหลายรปแบบดวยกน

แตสงทเหมอนกนคอ ฐานพระมดจะตองเปนผผลตเสมอ จากนนใชคำถามในหนงสอเรยนอภปราย

ซงมแนวคำตอบดงน

พระมดของระบบนเวศแบบใดบาง ทบางครงพบวามยอดแหลมอยดานลาง และ

เพราะเหตใดจงเปนเชนนน

พระมดจำนวน และ พระมดมวลชวภาพ อาจมยอดแหลมอยดานลางไดดงนคอ

พระมดจำนวน อาจมลกษณะฐานกวางหรอแคบกไดขนอยกบขนาดของผผลต

ถาผผลตมขนาดเลก และมจำนวนมากกวาผบรโภคกจะเปนพระมดฐานกวาง ถาผผลตม

ขนาดใหญ เชนพระมดจำนวนของสวนเงาะจะมลกษณะเปนฐานแคบ เพราะเงาะหนงตน

จะเปนแหลงพลงงานใหแมลงตาง ๆ ไดจำนวนหลายพนตว และกลมแมลงบนตนเงาะ กเปน

แหลงพลงงานใหนกนานาชนดไดหลายสบตว

พระมดมวลชวภาพ โดยปกตพระมดแบบนจะเปนพระมดฐานกวาง เนองจากมวล

ชวภาพของผผลตจะมมากกวามวลชวภาพของผบรโภคทอยถดขนไปในแตละลำดบเสมอ

แตในบางโอกาสอาจเกดการเปลยนแปลงไดเชนในสภาพของแหลงนำบางแหง ในบาง

ฤดกาลหรอบางชวงเวลาแพลงกตอนพชอาจมมวลชวภาพนอยกวาผบรโภคลำดบถดไป

ถงแมวาแพลงกตอนพชจะมมวลนอยแตกเพมจำนวนไดรวดเรว เมอบางสวนถกกนไป

สวนทเหลอกเพมจำนวนไดทน เมอนำมาเขยนพระมดจงไดพระมดฐานแคบ

46สสวท. ระบบนเวศ

นอกจากนครใหนกเรยนรวมกนอภปรายถงพลงงานทสงมชวตไดรบในแตละขนของลำดบ

การบรโภควาเทากนหรอไม

ครเรมตนอภปรายนำวา แหลงพลงงานทสำคญของระบบนเวศทกระบบคอ ดวงอาทตย

แตพลงงานทเขาสระบบนเวศจรงๆนนมปรมาณนอยมาก เนองจากผผลตสามารถตรงพลงงานน

มาใชไดไมเกนรอยละ 5 เมอนำมาสรางเปนเนอเยอผผลตแลวจงเรมตนถายทอดพลงงานสผบรโภค

ตามลำดบ ซ งสวนใหญในการถายทอดพลงงานน นจะจำกดเหลอเพยง 4-5 ข นเทาน น ถา

โซ อาหารยงสนเทาไร พลงงานทสงมชวตในแตละขนไดรบกจะมากขน

ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนวเคราะห จากภาพท 21-41 แลวอภปรายใหไดขอสรปวา พลงงาน

ทสงมชวตถายทอดในแตละลำดบขนนนมการสญเสยไป 90 % และจะมพลงงานเหลอเพยง 10 % เทานน

ทผบรโภคนำไปใช ในการเจรญเตบโต

จากภาพพลงงานอก 90 สวน ในแตละลำดบขนของผบรโภคสญหายไปไหน

พลงงานทสญไป 90 สวนคอ สวนทกนไมได หรอสวนทกนไดแตยอยไมไดเปน

กากอาหารและ อกสวนหนงรางกายนำไปใชผลตพลงงานสำหรบการทำกจกรรมตาง ๆ

ของรางกาย

21.4.2 วฏจกรสารในระบบนเวศ

ในหวขอนใหนกเรยนนำความรจากเรองระบบนเวศ และการถายทอดพลงงานมาอภปราย

เพอเช อมโยงใหเหนวา ในระบบนเวศมความสมพนธกนในแงของการถายทอดพลงงานและ

การหมนเวยนของสารตาง ๆ ในธรรมชาต ครใชภาพวฏจกรสารตาง ๆ ทเสนอไวในหนงสอเรยน

ใหนกเรยนรวมกนอภปรายทละแผนภาพ และสรปเปรยบเทยบทศทางการถายทอดพลงงานและ

การหมนเวยนสารในรปของแผนภาพ ดงน

แผนภาพแสดงทศทางการถายทอดพลงงานและการหมนเวยนสาร

แสดงทศทางการถายทอดพลงงาน (energy flow) เปนแบบ unidirectional หรอ noncyclic

(หวลกศรชไปยงผรบการถายทอดพลงงาน)

แสดงทศทางการหมนเวยนสารเปนแบบ cyclic หรอ mineral cyclic

(หวลกศรชไปยงผบรโภคหรอผรบการถายทอดสาร)

ดวงอาทตย

(sun)

แหลงโภชนะ

(nutrient pool)ผสลายสารอนทรย

(decomposer)

ผบรโภคพช

(herbivores)

ผบรโภคสตว

(carnivores)

ผผลต

(producer)

ผบรโภค

ทงพชและสตว

(omnivores)

47สสวท.ระบบนเวศ

ครใหนกเรยนรวมกนอภปรายเพอตอบคำถามในหนงสอเรยน ซงมแนวการตอบคำถามดงน

ธาตทเปนองคประกอบของสารชวโมเลกล (biological molecule) นนมความสำคญตอ

สงมชวตอยางไร เพราะเหตใด

สารชวโมเลกลในเซลลสงมชวต ประกอบดวยธาตหลกทสำคญคอ C H O และ N

และอาจมธาตอน ๆ อก เชน P และ S ตวอยางของสารชวโมเลกล ไดแก คารโบไฮเดรต

โปรตน ไขมนและกรดนวคลอก สารชวโมเลกลมความสำคญตอสงมชวตหลายประการ เชน

1. เปนองคประกอบของเยอหมเซลล คอ ทำหนาทปองกนหรอใหความแขงแรง

แกเซลล เปนสวนทกำหนดขอบเขตของเซลลและควบคมรกษาสมดลของสาร

ภายในเซลลและนอกเซลล เปนตน

2. เปนองคประกอบของกรดนวคลอก ซงเปนสารพนธกรรมทเปนหนวยควบคมและ

กำหนดลกษณะของสงมชวตแตละชนด

3. เปนองคประกอบของฮอรโมนทสำคญของรางกายชวยควบคมใหรางกายมความสมดล

การหมนเวยนสารและถายทอดพลงงานในระบบนเวศมความเหมอนหรอแตกตางกน

อยางไร

สวนทเหมอนกนคอจะมการถายทอดจากผผลตไปยงผบรโภคลำดบตาง ๆ เปนขน ๆ

จนถงผสลายสารอนทรย

สวนทแตกตางคอการถายทอดพลงงานจะไมเปนวฏจกร และพลงงานทถายทอด

ในสงมชวตนนจะมการเปลยนรป แตไมมการสญหายไปไหนตามกฎขอท 2 ของการอนรกษ

พลงงานไมมการสญหายแตจะมการเปลยนรปจากรปหนงไปเปนอกรปหนงได เชน

จากแผนภาพจะเหนไดวา พชนำพลงงานแสงจากดวงอาทตยมาใชในกระบวนการสงเคราะห-

ดวยแสง ไดผลตภณฑจำพวกคารโบไฮเดรต ดงนนพลงงานแสงกมการเปลยนรปมาเปนพลงงานเคม

ในรปของสารอาหารสะสมในพช เมอสตวมากนพชสตวกไดพลงงานเคมในรปสารอาหารไปใชในการ

ดำรงชวต พลงงานเคมในพชกจะเปลยนรปไปเปนพลงงานเคมในสตวตอไป และเมอพชและสตว

ตายลงไปผสลายสารอนทรยกจะทำการยอยสลายซากพชและซากสตวเหลานน พลงงานเคมจง

มการเปลยนรป เปนพลงงานเคมทสะสมในผสลายสารอนทรยตอไป

สำหรบการหมนเวยนสารนนจะเปนวฏจกร โดยอาจเรมจากแหลงธาตอาหาร ซงเปนสารอนนทรย

ในรปของแรธาตซงพชนำไปใชในกระบวนการเจรญเตบโต หรออาจอยในรปของแกส เชน CO2

ซงพชนำไปใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงไดเปนสารอาหารซงอยในรปของสารอนทรย และ

พลงงานเคม

(ในผสลายสารอนทรย)

พลงงานแสง

(จากดวงอาทตย)

พลงงานเคม

(ในพช)

พลงงานเคม

(ในสตว)

48สสวท. ระบบนเวศ

ปลอยแกส O2 ออกมา และอยในรปของของเหลว เชน ไอนำ เปนตน และหมนเวยนในระบบ

อย ตลอดเวลา

สงมชวตไดรบแรธาตและสารอาหารตาง ๆ โดยวธการใดบาง

สงมชวตไดรบแรธาตและสารอาหารตาง ๆ โดยกระบวนการตอไปน

1. การลำเลยงในพช

2. การลำเลยงสารผานเซลลดวยวธการตาง ๆ เชน ออสโมซสและลำเลยงสารโดย

ตวพาในสงมชวต

3. การกนอาหาร และการดดซมสารอาหาร

วฏจกรนำ

ครทบทวนเรองวฏจกรนำจากการทนกเรยนไดศกษามาแลวในระดบมธยมศกษาตอนตน โดยใช

คำถามในหนงสอเรยน ซงมแนวการตอบคำถามดงน

การหมนเวยนของนำเกดจากกระบวนการตาง ๆ ทสำคญ ไดแกกระบวนการใดบาง

การหมนเวยนของนำเกยวของกบกระบวนการตาง ๆ ทสำคญดงน

การระเหยของนำ (evaporation) การควบแนน การตกของหยาดนำฟา (condensation)

การคายนำของพช (transpiration) การหายใจของสงมชวต (respiration)

วฏจกรของนำท เกดโดยผานกระบวนการในสงมชวตไดแกกระบวนการใดบาง

และเกยวของสมพนธกบกระบวนการทไมผานสงมชวตอยางไร

วฏจกรของนำทเกดโดยผานกระบวนการในสงมชวตไดแก การคายนำของพชและการหายใจ

ของสงมชวต กระบวนการทไมผานสงมชวตคอ การระเหยของนำกลายเปนไอนำ

ไอนำในบรรยากาศเมอกระทบความเยนกจะเกดการควบแนนแลวตกเปนหยาดนำฟา

ลงสแหลงนำในธรรมชาต

วฏจกรคารบอน

ครทบทวนเรองวฏจกรคารบอน โดยใชภาพท 21-42 ในหนงสอเรยน จากนนรวมกนอภปราย

โดยใชคำถามในหนงสอเรยน ซงมแนวการตอบคำถามดงน

วฏจกรคารบอนทเกดโดยผานกระบวนการในสงมชวต ไดแกกระบวนการใดบาง

กระบวนการในสงมชวตทเกยวของในวฏจกรคารบอน ไดแก

กระบวนการสงเคราะหดวยแสง (photosynthesis) กระบวนการยอยสลาย (decomposition)

การหายใจ ดงแผนภาพเกดแกส CO

2

กระบวนการสงเคราะหดวยแสง

กระบวนการ

ยอยสลายสารอนทรย

กระบวนการ

หายใจ

สตว

พช

ปลอย

CO 2

ปลอย CO2

ปลอย CO2

ใช CO2

ใช O2

ใช O2

เปนอาหารของ

ตาย

ตาย

ได O 2

49สสวท.ระบบนเวศ

วฏจกรคารบอนทเกดโดยกระบวนการอน ๆ ในชวตประจำวน ไดแกอะไรบาง

การเผาไหม (combustion) การผพง (weathering)

อธบายความสมพนธระหวางการหมนเวยนคารบอนกบการดำรงชวตของพชและสตว

วฏจกรคารบอนเรมจากพชนำแกสคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศไปใชในกระบวนการ

สงเคราะหดวยแสง จากนนธาตคารบอนจะมการหมนเวยนไปตามโซอาหารในระบบนเวศ

ในสภาพสารอนทรยในเนอเยอของสงมชวต ธาตคารบอนจะหมนเวยนกลบแหลงสะสม

ในบรรยากาศใหมโดยการหายใจของสงมชวตและการยอยสลายสารของจลนทรย

วฏจกรคารบอนเกดการเสยสมดลไดอยางไร และมผลกระทบตอสภาพแวดลอมอยางไรบาง

วฏจกรคารบอนเกดการเสยสมดลได โดยการกระทำของมนษย เชน การใชนำมน

เชอเพลงในยานพาหนะ ซงทำใหมการปลอยแกส CO และ CO2 ออกมาปะปนใน

อากาศ การตดไมทำลายปาทำใหแหลงดดซบ CO2 แหลงใหญของโลกลดลงเกดการสะสม

แกส CO2 มากในบรรยากาศทำใหอณหภมของโลกรอนขน เกดปรากฏการณทเรยกวา

ปรากฏการณเรอนกระจก

วฏจกรไนโตรเจน

ครใชภาพท 21-43 ในหนงสอเรยนในการนำอภปราย และใหนกเรยนรวมกนตอบคำถาม

ในหนงสอเรยน ซงมแนวการตอบคำถามดงน

จากภาพกระบวนการตาง ๆ ทสำคญของวฏจกรไนโตรเจนเกยวของสมพนธกนอยางไร

วฏจกรไนโตรเจนประกอบดวยกระบวนการทสำคญ 4 กระบวนการ คอ

1. การตรงไนโตรเจน เปนการเปลยนแกสไนโตรเจนในอากาศ ใหอยในสภาพของ

แอมโมเนย หรอไนเตรตทพชสามารถนำไปใชได การตรงไนโตรเจนนเกดขน

ไดจากพวก symbiotic bacteria เชน ไรโซเบยมในรากของพชตระกลถว

2. การเปลยนสารประกอบไนโตรเจนเปนแอมโมเนย คอการเปลยนจากกรดอะมโนหรอ

โปรตน ในซากสงมชวตหรอในของเสยจากเมแทโบลซมเปนแอมโมเนย กระบวนการน

เกดไดจากการกระทำของ ammonifying bacteria เชน Pseudomonas

3. การเปลยนเกลอแอมโมเนยเปนไนไตรทและไนเตรต สงขบถายจากสตว ซากของพช

และสตวทอยในรปของแอมโมเนยจะถก nitrifying bacteria เชน Nitrosomonas เปลยน

ไปเปนไนไตรทและไนไตรทจะถก nitrifying bacteria เชน Nitrobacter เปลยนเปน

ไนเตรตตอไป

4. การเปลยนไนเตรตกลบเปนไนโตรเจนในบรรยากาศ ไนเตรตทอยในดนจะละลายนำ

และถกพชนำไปใชไดโดยตรง พชจะเปลยนไปเปนกรดอะมโนและโปรตนในพชใหม

ถาดนขาดออกซเจน จะมพวก denitrifying bacteria เชน Thiobacillus เปลยนไนไตรท

และไนเตรตไปเปนแกสไนโตรเจนในบรรยากาศได

จากวฏจกรของไนโตรเจนแสดงใหเหนวา แกสไนโตรเจนมการเปลยนรปและ

นำไปใชในระบบนเวศในสภาพของสารประกอบชนดตาง ๆ และในทสดกหมนเวยน

กลบคนมาเปนแกสไนโตรเจนตามเดม โดยแตละขนตอนของการเปลยนแปลงจำเปน

ตองอาศยจลนทรยหลายชนด จงจะทำใหเกดการหมนเวยนเปนวฏจกรได

50สสวท. ระบบนเวศ

ถาขาดไนโตรเจนแลวจะมผลอยางไรตอระบบนเวศ

ไนโตรเจนเปนสวนประกอบสำคญของโปรตน และกรดนวคลอก ซงเปนสวนสำคญในสง

มชวตดงนคอ ชวยในการเจรญเตบโต เปนแหลงพลงงาน เปนเอนไซมเรงใหเกดปฏกรยา

เคมภายในเซลล เปนโครงสรางเซลล เปนองคประกอบของโครโมโซม ถาขาดไนโตรเจน

สงมชวตกไมสามารถดำรงชวตอยได ทำใหระบบนเวศขาดความสมดล

ปรากฏการณทางธรรมชาต เชน ฟาผา เกยวของกบวฏจกรไนโตรเจนอยางไร

เมอเกดฟาผา กระแสไฟฟาในอากาศจะทำใหไนโตรเจนรวมกบออกซเจนกลายเปนไนตรก

ออกไซด เมออยในอากาศนานๆไนตรกออกไซดจะรวมกบออกซเจนกลายเปนไนโตรเจน

ไดออกไซด ซงอาจรวมกบไอนำในบรรยากาศเกดเปนกรดไนตรกขน เมอทำปฏกรยากบ

ไอออนบวกในดน จะเกดเกลอไนเตรตซงพชนำไปใชได

วฏจกรฟอสฟอรส

ครนำเขาสหวขอนโดยการใชภาพท 21-44 ในหนงสอเรยนและคำถามเพอใหนกเรยนรวมกน

อภปราย ซงมแนวการตอบคำถามดงน

จากภาพแหลงของฟอสฟอรสทสำคญไดมาจากทใดบาง

แหลงของฟอสฟอรสไดมาจาก ฟอสเฟตทอยในดน หนฟอสเฟต ตะกอนททบถมในทะเล

ฟอสเฟตจากการทำเหมองแรและปย รวมทงฟอสเฟตจากการใชผงซกฟอกทปลอยลง

ในแหลงนำ

วฏจกรฟอสฟอรสหมนเวยนผานกระบวนการของสงมชวตอยางไร

เรมจากพชดดซมฟอสเฟตทละลายนำไดไปใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง

เปนฟอสเฟตอนทรย สตวไดรบฟอสเฟตอนทรยจากอาหารคอพชและสตวตามลำดบ

ในโซอาหาร เมอพชและสตวตายลง แบคทเรยบางประเภทจะยอยสลายซาก ไดกรด

ฟอสฟอรก ซงทำปฏกรยากบสารในดนกลบคนไปทบถมเปนกองหนฟอสเฟตใน

ดนในนำตอไป ทำใหเกดการหมนเวยนเชนนตลอดไป

สารประกอบฟอสฟอรสในผบรโภค กลายมาเปนสารประกอบฟอสฟอรสในนำไดอยางไร

ฟอสฟอรสเปนองคประกอบของสงมชวต ในรปของสารชวโมเลกลซงเปนสารอนทรย

ในพชและผบรโภคลำดบตาง ๆ เมอสงมชวตตายลงจะถกยอยสลายโดย phosphatizing

bacteria กลายเปนฟอสเฟตอนนทรยทละลายนำได (dissolved phosphate) เชน CaHPO4

ซงพชสามารถนำไปใชไดโดยตรงหรอบางสวนอาจตกตะกอนทบถมกนรวมเปน

หนฟอสเฟต [Ca3(PO

4)

2] ในทะเล

สารประกอบฟอสฟอรสมความสำคญกบสงมชวตอยางไร

ฟอสฟอรสเปนธาตทจำเปนมากสำหรบเซลลทกชนด เนองจากเปนสวนประกอบของกรด

นวคลอกซงเปนสารพนธกรรมและเปนสารทใหพลงงานสง เชน ATP และ ADP

และยงเปนสวนประกอบสำคญของกระดกและฟนในสตวมกระดกสนหลงดวย

51สสวท.ระบบนเวศ

วฏจกรกำมะถน

ครนำภาพท 21-45 ในหนงสอเรยนพรอมคำถามมารวมกนอภปรายกบนกเรยน ซงมแนวใน

การตอบคำถามมดงน

ธาตกำมะถนมการหมนเวยนผานกระบวนการในสงมชวตอยางไร

พชสเขยวสามารถดดกำมะถนไปใชในรปของสารละลายซลเฟต เพอนำไปสรางเปน

กลมซลฟไฮดรล (sulfhydryl หรอ SH) ของกรดอะมโนและโปรตน เมอสตวกนพชจะได

กำมะถนในรปของซลฟไฮดรลจากพช เมอพชและสตวตายจลนทรยจะยอยสลาย

ซากพชและสตว ไดแกสไฮโดรเจนซลไฟด (H2S) จลนทรยพวก sulfur oxidizing bacteria

ออกซไดซไฮโดรเจนซลไฟดเปนซลเฟตซงพชนำไปใชเปนอาหารไดอก

แหลงกำเนดของกำมะถนไดมาจากทใดบาง

กำมะถนอาจพบในธรรมชาตในรปของแรธาตในดน ในซากพชซากสตว ในถานหน

และนำมนปโตรเลยม ในบอนำพรอน รวมทงในบรรยากาศในรปของแกสซลเฟอร-

ไดออกไซดทไดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล

ธาตกำมะถนทอยในรปของแกสมบทบาททสำคญอยางไรตอระบบนเวศ และกอใหเกด

ผลกระทบตอระบบนเวศอยางไรบาง

สวนใหญธาตกำมะถนทอยในรปของแกสมกมผลกระทบตอระบบนเวศ เชน

แกสซลเฟอรไดออกไซด แกสนเกดจากการเผาไหมเชอเพลงเกอบทกชนด โดยเฉพาะ

อยางยงคอถานหนลกไนต เปนแกสพษทไมมส มกลนฉน แกสนรวมตวกบออกซเจน

ไดเปน SO2 และ SO

3 เมอรวมตวกบไอนำในอากาศ เกดเปนกรดซลฟรก มฤทธเปนกรด

กดกรอนทำลายสงกอสรางและวสดท เปนหนปน หนออน โลหะใหสกกรอน

ทำลายสงทอประเภทผาฝาย ไนลอน หนงสตว ยาง ทำใหพลาสตกเสอมคณภาพเรว

นอกจากน แกสซลเฟอรไดออกไซดละลายนำไดดเม อมความช นมากพอจะทำ

อนตรายตอ ระบบทางเดนหายใจ ทำลายเนอเยอปอดได แกสซลเฟอรไดออกไซด

เพยงเลกนอย สามารถทำลายคลอโรฟลลทำใหใบไมกลายเปนสเหลองจนไมสามารถ

สงเคราะหดวยแสงไดและตายในทสด ฝนกรดยงทำลายเนอเยอภายในของพชทำให

เปนจดหรอเปนร ตนไมแคระแกรน ผลผลตลดลง ผสมพนธไมตด ทำลายระบบนเวศ

ปาไม และแหลงนำ

52สสวท. ระบบนเวศ

กจกรรมท 21.4 การเปลยนแปลงแทนทของจลนทรย

จดประสงคของกจกรรม เพอใหนกเรยนสามารถ

1. เพาะเลยงจลนทรยและจำแนกชนดของจลนทรยได

2. วเคราะหการเปลยนแปลงแทนทของจลนทรยในหองปฏบตการได

3. สรปผลการทดลองไดอยางถกตอง

แนวการทำกจกรรม

ครควรใหนกเรยนแตละกลมเตรยมนำจากแหลงนำในธรรมชาตตามทนกเรยนตองการ เพอนำ

มาเตมในนำตมฟาง เพอใหไดจลนทรยหลากหลายชนด และครควรนำรปภาพจลนทรยชนดตาง ๆ

มาใหนกเรยนเปรยบเทยบกบทนกเรยนตรวจสอบไดในหองปฏบตการ

จากกจกรรมนนกเรยนควรสรปไดวา การเจรญเตบโต การดำรงชวต การขยายพนธ และการทนตอ

สภาพแวดลอมของจลนทรยแตละชนดมความแตกตางกนซงจะนำไปสการเปลยนแปลงแทนทของ

สงมชวตในหองปฏบตการนนเอง และครควรใหนกเรยนแตละกลมไดนำเสนอขอสรปในการทำกจกรรม

หนาชนเรยนใหเพอน ๆ กลมอน ๆ ไดรบทราบดวย ครอาจใชคำถามนำเมอนกเรยนไดผลแตกตางกน

วาเหตใดจงเปนเชนนน เพอใหไดขอมลหลากหลาย จากนนครใหนกเรยนรวมกนตอบคำถามทายกจกรรม

ซงมแนวในการตอบคำถามดงน

จดประสงคการเรยนร เพอใหนกเรยนสามารถ

1. อธบายความหมายและยกตวอยางของการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวตในธรรมชาต

2. สบคนขอมลและอธบายถงสาเหตททำใหเกดการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวต

3. อธบายความหมายและยกตวอยางของสงคมสมบรณ

4. อธบายถงสาเหตและผลกระทบทเกดขนเมอสมดลธรรมชาตเสยไป

แนวการจดการเรยนร

ครนำเขาสหวขอการเปลยนแปลงแทนทของระบบนเวศ โดยอาจใชคำถามดงน

ในขณะทนกเรยนเดนทางจากบานมาโรงเรยน นกเรยนอาจพบเหนสงตาง ๆ เปนประจำ

จนชนตา แลวนกเรยนเคยสงเกตถงการเปลยนแปลงแทนทในสงทนกเรยนเคยเหนอย

ประจำหรอไม

หรอครอาจนำภาพทเปนภาพเดยวกนแตเกดขนคนละชวงเวลามาเปรยบเทยบใหนกเรยนด เชน

ภาพถายปาไมในทองถนทเคยอดมสมบรณกบภาพถายปาไมหลงจากทมการตดไมทำลายปาแลวและ

เกดพชพรรณอน ๆ ขน หรอภาพพนททเคยผานการทำไรมาแลว ถกทงรกรางจนเกดพชชนดอน ๆ

ขนมาแทนท มาใหนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบการเปลยนแปลงของกลมสงมชวตทเหนในภาพ

จากนนจงทำกจกรรมท 21.4

21.5 การเปลยนแปลงแทนทของระบบนเวศ

53สสวท.ระบบนเวศ

จากการทดลองนนกเรยนสงเกตเหนการเปลยนแปลงแทนทเกดขนไดอยางไร

ในการทำกจกรรมท 21.4 ใหนกเรยนแตละกลมตอบตามสงทนกเรยนสงเกตเหน เนองจาก

นกเรยนอาจนำนำจากแหลงทตางกนมาเตมในนำตมฟาง แตสงทนกเรยนอาจพบเหมอนกน

คอ การมสงมชวตขนมาแทนท ดงน

วนเรมตน

นำนำตมฟางททงไวใหเยนมาสองด จะไมพบสงมชวตใด ๆ อยเลย

วนท 1-2

เมอนำนำจากแหลงตาง ๆ เตมลงไปในนำตมฟาง แลวทงไวอยางนอย 1-2 วน เมอนำ

มาสองดจะพบอะมบาเกดขนดงรป

วนท 3-4

พบอะมบาและมพวกไดอะตอมเกดขน

วนท 5

อะมบาหายไป ยงพบไดอะตอม และพบสงมชวตกลม ciliate แทนท เชน

วนท 6

พบพวก ciliate บางชนดเกดขน เชน

Coleps hirtus

Navicula sp.

Euplotes aediculatusStylonychia pstulata

Amoeba dubia

54สสวท. ระบบนเวศ

วนท 7

พบ ciliate ชนด Vorticella campanule และพารามเซยมจำนวนมากขนมาแทนท

กลมสงมชวตทพบมการเปลยนแปลงเกดขนเปนระยะ ๆ หรอไม อยางไร

มการเปลยนแปลงเกดขนเปนระยะ ๆ โดยในระยะแรกจะมพวกอะมบาจำนวนมาก

หลงจากนนจะเกดสงมชวตกลม ciliate พวกแรกขนมาซงกนอะมบาเปนอาหาร เมอ

อะมบาหมดกมกลมสงมชวตกลมใหม เชน โรตเฟอร (rotifer) ขนมากน ciliate กลมนน

แทนทไปเรอย ๆ

เพราะเหตใดจงเกดการเปลยนแปลงแทนทเกดขนจากการทดลองน

เพราะสภาพแวดลอมเปลยนไป สงมชวตแตละชนดสามารถทนทานตอสภาพแวดลอม

ทเปลยนแปลงไปไดไมเหมอนกน

เมอนกเรยนทำกจกรรมท 21.4 เสรจแลวใหศกษารายละเอยดการเปลยนแปลงแทนท

ในหนงสอเรยน แลวอภปรายรวมกนถงการเปลยนแปลงแทนทในทองถนทนกเรยนอาศยอย วาเปน แบบใด

มผลดหรอเกดผลกระทบอยางไร หรอไม

ในทองถนของนกเรยนมตวอยางการเปลยนแปลงแทนทของกลมสงมชวตทบรเวณใดบาง

และกระบวนการเปลยนแปลงนนเปนอยางไร

คำตอบขอนครและนกเรยนรวมกนอภปรายตามสภาพทองถนของตนเอง ครหาตวอยาง

การเปลยนแปลงแทนททชดเจนในทองถนมาสรปเพอใหนกเรยนเขาใจมากขน เชน การ

เปลยนแปลงเรอกสวนไรนามาเปนทอยอาศยหรอโรงงานอตสาหกรรม หรอการ

เปลยนแปลงนาขาวมาเปนนากง เปนตน

การเปลยนแปลงแทนทนอกจากเกดขนในสระนำแลว ยงมบรเวณอนใดอกบาง ให

นกเรยนยกตวอยาง และบอกถงการเปลยนแปลงดงกลาว

การเปลยนแปลงแทนททเกดจากไฟไหมปา จะทำลายพชและสตวทอาศยอยหนาดน

แตกยงคงมเมลดหรอรากพชบางชนดทอยใตดนสามารถงอกขนมาใหมได หรอม

หญาคาขนมา ตอมากจะมไมพมเตย ถาทงไวนาน ๆ หลายรอยปกอาจจะกลบมา

เปนปาไดอก

การเปลยนแปลงแทนทท เกดจากภเขาไฟระเบด เม อลาวาเยนตวลงกจะกลายเปน

พนหนทวางเปลา ตอมาจะมสงมชวตเซลลเดยว สาหรายสเขยว ไลเคน ตอมากอนหนจะ

ผกรอน บรเวณหนกจะมมอสเจรญเตบโตขนมาบรเวณรอยแตก เรมมเมดดน ทราย

ตอจากนนเรมมหญา ไมลมลก ไมพม ไมยนตน ตามลำดบ ซงใชเวลานานมาก

Vorticella campanula Paramecium sp.

55สสวท.ระบบนเวศ

กจกรรมท 21.5 ศกษาการเปลยนแปลงแทนทในระบบนเวศ

จดประสงคของกจกรรม เพอใหนกเรยนสามารถ

1. จำลองระบบนเวศเพอศกษาการเปลยนแปลงแทนท

2. อธบายขนตอนการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวตในระบบนเวศจำลอง

3. ศกษาความหลากหลายของสงมชวต

แนวการทำกจกรรม

ในการทำกจกรรมท 21.5 ครควรบอกใหนกเรยนเรมทำกจกรรมหลงจากทไดทำกจกรรมท 21.1

มาแลว เนองจากนกเรยนมความเขาใจเรองระบบนเวศแบบตาง ๆ เปนอยางดแลว และกจกรรมนตอง

ใชระยะเวลาในการศกษา เมอนกเรยนเรมทำกจกรรมแลวครควรใหนกเรยนไดมการตรวจสอบ

การเปลยนแปลงแทนทในระบบนเวศจำลองเปนระยะ ๆ พรอมทงบนทกผลการเปลยนแปลงอยาง

ละเอยด เมอเสรจสนการทำกจกรรมแลวใหนกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายผลการทำกจกรรม

ระบบนเวศทนกเรยนจำลองขน ซงผลอาจแตกตางกนขนอยกบการออกแบบการ ทดลองของแตละกลม

56สสวท. ระบบนเวศ

แนวการทำกจกรรมทายบทท 21

1. สภาพทางกายภาพของแหลงนำทดควรมลกษณะอยางไร

สภาพทางกายภาพของแหลงนำทดควรมลกษณะ ดงตอไปน

1. ปราศจากส กลน รส

2. ปรมาณออกซเจนละลายในนำ (DO) ไมตำกวา 3 มลลกรม/ลตร

3. ความเปนกรด - เบส (pH) ไมตำกวา 5 และไมสงกวา 9 โดยมการเปลยนแปลงในรอบวน

ไมควรเกน 2 หนวย

4. อณหภมอยระหวาง 23-32 องศาเซลเซยส โดยมการเปลยนแปลงตามธรรมชาต และไมมการ

เปลยนแปลงอยางรวดเรว

5. ความขน (turbidity) หรอคาความโปรงใส (transparency) อยในชวงระหวาง 30-60 เซนตเมตร

วดดวยเซคดสก

6. ปรมาณสารแขวนลอยในนำ (suspended solids) ไมเกน 25 มลลกรม/ลตร

7. คารบอนไดออกไซดไมสงกวา 30 มลลกรม/ลตร

2. เพราะเหตใดจงพบพชอยทผวนำมากกวาอยทระดบความลก 20 เซนตเมตร

เพราะในระดบผวนำพชสามารถไดรบแสงเตมท ความเขมของแสงพอเหมาะทพชจะใช

ในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง อณหภมกพอเหมาะเชนเดยวกน

3. ระบบนเวศแหลงนำมความสำคญตอมนษยอยางไร

ระบบนเวศแหลงนำมความสำคญตอมนษย ในแงของการใชเพอการทำกจกรรมตาง ๆ คอ

1. ใชเพอการอปโภคและบรโภค คอ การดมกน ชำระลางสงตาง ๆ

2. พชนำและสตวนำบางชนดเปนแหลงอาหารของมนษย มนษยสามารถนำมาเปนอาหารได

3. ใชในการเกษตรกรรม ในการเพาะปลกและเลยงสตว

4. ใชในการอตสาหกรรม ในกระบวนการผลตของโรงงานอตสาหกรรม เชน ใชนำเปน

วตถดบ ใชหลอเครองจกร ระบายความรอน ชะลางทำความสะอาดเครองจกรกลตาง ๆ

5. ใชในการคมนาคมและการขนสงสนคาทางนำ เชน ทะเล มหาสมทร แมนำ ลำคลอง

ใชเปนเสนทางเดนเรอและสญจรตดตอกนทางนำ

6. เปนแหลงผลตพลงงาน เชน ใชเปนแหลงในการผลตกระแสไฟฟาจากการสราง

เขอนกกเกบนำ

7. เปนแหลงพกผอนหยอนใจและการนนทนาการ เชน การเลนนำ การตกปลา การเลน

กฬาทางนำ ทองเทยว เปนตน

57สสวท.ระบบนเวศ

4. วฏจกรนำในระบบนเวศแบงเปนกแบบ อะไรบาง

แบงเปน 2 แบบ คอ วฏจกรนำทไมผานกระบวนการในสงมชวต และวฏจกรนำทผาน

กระบวนการในสงมชวตดงแผนภาพ

N

P

K CaMg

S

H2O

H2O

O2

CO2

N Ca

P

K

Mg

สารชวโมเลกล

CO2

O2

นำในบรรยากาศ

นำในดน นำในดน

พช สตว

นำในบรรยากาศ

แบบท 1 : ไมผานกระบวนการในสงมชวต แบบท 2 : ผานกระบวนการในสงมชวต

5. ตนไมใหญหนงตน ชวยใหเกดการหมนเวยนสารไดกชนด อะไรบาง อธบายและแสดงวธการ

เกดการหมนเวยนสารประกอบใหเหนดวย

ตนไมใหญหนงตน ชวยใหเกดการหมนเวยนสารไดหลายชนด เชน นำ คารบอน ไนโตรเจน

ออกซเจน ซลเฟอร ฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยม แมกนเซยม

โดย H2O, N, P, K, Ca, Mg, S เขาสราก ลำเลยงไปยงสวนตาง ๆ ของพช เชน กง กาน ใบ

และเรอนยอด เพอสรางสารอนทรย นอกจากนแรธาต N P K Ca ยงสามารถ

แพรเขาสบรเวณเรอนยอด สวน C จะเขาสใบในรปของ CO2 นำไปสรางสารอนทรย เมอ

ใบไม กงไมรวงหลนจะถกสลายโดยจลนทรยกลายเปนธาตอาหารพชตอไป นอกจากน

พชหายใจและคายนำ สารตาง ๆ เหลานกจะถกปลอยออกมาทำใหเกดเปนวฏจกร

58สสวท. ระบบนเวศ

6. ความสมพนธแบบภาวะมการยอยสลายมผลด หรอผลเสยตอระบบนเวศอยางไร

ความสมพนธแบบภาวะมการยอยสลาย มผลดตอระบบนเวศคอ ทำใหซากของสงมชวต

ซงอยในรปสารอนทรยถกยอยสลายกลายเปนสารอนนทรย และพชสามารถนำกลบไปใช

ประโยชนไดในรปของธาตอาหาร ผลเสยคอ เกดแกสพษ เชน H2S ทำใหอณหภมขณะ

ทมการยอยสลายสงและปรมาณการใชออกซเจนเพมขน ทำใหมความเปนกรด-เบสสงขน และ

มผลทำใหสงกอสราง อาคารบานเรอนเกดการผพงได

7. ถาปะการงถกทำลายจะสงผลกระทบตอสงมชวตในทะเลและตอมนษยอยางไร

ถาปะการงถกทำลายจะมผลกระทบตอระบบนเวศในทะเล คอ สงมชวตในทะเลหลายชนดจะขาด

แหลงทอยอาศย แหลงอนบาลตวออน ไมมทกำบงภย ขาดแหลงอาหารทอดมสมบรณ

ทำใหผลผลตในทะเลลดลง ซงจะสงผละกระทบตอมนษยทไดผลประโยชนจากแหลงผลต

ในทะเล

8. การใชสารเคมปราบศตรพชพวกหนอนและแมลง จะเกดผลกระทบตอระบบนเวศอยางไร

ควรใชหรอไม

สารเคมทใชอาจตกคางในพช เมอมนษยหรอสตวกนพชจะเขาไปกจะสะสมและถายทอด

ไปตามโซอาหาร และอาจไดรบอนตรายได

สารเคมทใชอาจถกชะลงสแหลงนำลำธาร ทำใหสงมชวตในบรเวณแหลงนำนนและ

บรเวณใกลเคยงทอาศยและใชแหลงนำนนไดรบอนตรายจากสารเคมนนได

สารเคมทใชอาจตกคางในดน ทำใหสภาพแวดลอมของดนเสยไปไมสามารถทำการ

เพาะปลกได

เราไมควรใชสารเคมทเปนสารสงเคราะห เนองจากมฤทธตกคางในระบบนเวศเปนระยะ

เวลายาวนาน อาจเปลยนมาใชสารสกดจากธรรมชาตจำพวกสมนไพรในการปราบศตรพชแทน

9. ไนโตรเจนในอากาศเปลยนเปนปยไนเตรตในดนดวยวธใดบาง

ไนโตรเจนในอากาศเปลยนเปนปยไนเตรตในดนไดโดย แบคทเรยพวกไรโซเบยมในปมรากถว

และสาหรายสเขยวแกมนำเงนพวกนอสตอก (Nostoc) และแอนาบนา (Anabaena)

จะตรงไนโตรเจนจากอากาศมาเปลยนเปนเกลอแอมโมเนยม แลวเปลยนตอไปเปนไนไตรท

และไนเตรตซงพชนำไปใชได

10. ถาสภาพความเปนกรด-เบสของนำและดนเปลยนแปลง จะกอใหเกดผลตอระบบนเวศนนอยางไร

ถาสภาพความเปนกรด-เบสของนำและดนเปลยนแปลง จะทำใหสภาพแวดลอมทงทางกายภาพ

และชวภาพของระบบนเวศนน ๆ เปลยนแปลงไป ชนดและปรมาณของสงมชวตใน

ระบบนเวศนน ๆ กจะเปลยนแปลงไปดวย เพราะสงมชวตแตละชนดจะดำรงชวตอยไดใน

สภาพความเปนกรด-เบสของนำและดนตางกน

59สสวท.ระบบนเวศ

11. ปจจยใดบางทเปนตวกำหนดชนดของปาไมแตละประเภท

ปาไมทข นกระจดกระจายอยในสวนตาง ๆ ของโลกจะแตกตางกนทงลกษณะ ความ

หนาแนน ขนาด ความสง และชนดของพนธไม เหตทเปนเชนนเพราะสภาพแวดลอมทาง

ธรรมชาตแตกตางกน ซงไดแก

1. ลกษณะภมอากาศ เชน แสงสวาง อณหภม ปรมาณนำฝน

2. ความอดมสมบรณของดน อนเนองมาจากวตถทเปนตนกำเนดดนแตกตางกน

3. ลกษณะภมประเทศ เชน ความสงของพนท ทลาดชน ทราบ ทโลง

4. องคประกอบทางชวภาพ ถามสงมชวตเลก ๆ ในดนมากจะทำใหดนอดมสมบรณ เนองจาก

ทำใหดนมชองวางระหวางอนภาคดนมาก โดยชวยใหตนไมโตเรว

12. ใหนกเรยนอธบายความสมพนธของจลนทรยในทางเดนอาหารกบสตวกนพช พรอมทงยกตวอยาง

สตวกนพชโดยสวนใหญไมมเอนไซมสำหรบยอยโมเลกลของเซลลโลส และพอลแซกคาไรด

อน ๆ ในพช แตพบวาในลำไสของสตวพวกนจะมแบคทเรยและโพรโทซวทสามารถ

ยอยเซลลโลสไดโดยกระบวนการหมก นอกจากนจลนทรยดงกลาวยงสงเคราะหกรดอะมโน

จากยเรยและแอมโมเนยทเกดจากการหมกและสงเคราะหกรดไขมนและวตามนบ 12 ดวย

จงทำใหสตวสามารถนำสารอาหารไปใชในกระบวนการดำรงชวตได

60สสวท. ระบบนเวศ

แหลงเรยนร

สอสงพมพ

จราภรณ คชเสน. หลกนเวศวทยา.พมพครงท 3 ฉบบปรบปรงแกไข. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย,

2544.

นตยา เลาหะจนดา. นเวศวทยาพนฐานสงแวดลอมศกษา. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาตร,

2546.

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. กระทรวงศกษาธการ. คมอศกษาสงมชวต

สามญบางชนดในประเทศไทย. กรงเทพฯ : องคการคาของครสภา, 2545.

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. กระทรวงศกษาธการ. แนวการจดกจกรรม

คายวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : องคการคาของครสภา, 2547.

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. กระทรวงศกษาธการ. หนงสอเรยนชววทยา

ว 441. พมพครงท 10, กรงเทพฯ : องคการคาของครสภา, 2545.

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. กระทรวงศกษาธการ. เอกสารสำหรบ

นกเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม ว 411. พมพครงท 4, กรงเทพฯ : องคการคาของ

ครสภา, 2545.

สงเสรมคณภาพสงแวดลอม, กรม. กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม. ปะการง

ชวตมหศจรรยแหงทองทะเล. กรงเทพฯ : อนโฟเฮาส, 2539.

Molles, M.C. Ecology : Concepts and Applications. WCB/McGraw-Hill, Boston. 1999.

วดทศน

1. ปาดบเขา 2. ปาชายเลน 3. ปาพร 4. ปาเตงรง 5. ปาเบญจพรรณ 6. ระบบนเวศ

7. ระบบนเวศในเมอง

ผลตโดยสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย 924 ถนนสขมวท

แขวงพระโขนง เขตคลองเตย กรงเทพฯ 10110

อนเทอรเนต (Internet)

1. http://www.youngzone.com/ กจกรรม สงแวดลอม เพอเยาวชน ความรดานสงแวดลอม รายการ โทรทศน

วทย ยงโซน โดย มลนธโลกทศนไทย

2. http://www.dmcr.go.th/ กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง ขอมลเกยวกบปาชายเลน หญาทะเล

ปะการง สตวทะเลหายาก และการอนรกษ

3. http://www.talaythai.com ใหขอมลเกยวกบทะเลไทย สตวในทะเล ปะการง การทองเทยวและ

การอนรกษ

4. http://www.saveoursea.net/index.php ใหขอมลเกยวกบโครงการตาง ๆ ทเกยวกบการอนรกษทะเล

ความรเกยวกบการดำนำ ภาพปะการงและสตวนำทสวยงาม

6. http://www.greenworld.or.th ใหความรและขอมลเกยวกบสงแวดลอมดานตาง ๆ และรวม

เวบสงแวดลอม

7. http://www.thaigoodview.com/library/studentshow/st2545/5-4/no02-44/forest.html ใหความร

เกยวกบปาไม ระบบนเวศ ทรพยากรธรรมชาตและสตวปา