ng bng sng Cu Long c iu kin t nhin kh thun li cho hot ng nui c tra trn cc ao ven sng, trn cn nn ngh nui c tra khu vc ny pht trin mnh, nht l trong vi nm tr li y.

Theo quy hoch pht trin chung cho vng ng bng sng Cu Long c B Nng nghip & PTNT ph duyt th tc tng trng din tch trong vng trong cc nm ti trung bnh khong 4,2%/nm. C th n nm 2010 din tch nui c tra ca vng t 8.600 ha tp trung ch yu ng Thp l 2.300 ha, An Giang vi 2.100 ha. n nm 2015, din tch nui c tra ca vng t 11.000 ha v n nm 2020 l 13.000 ha. Nui c tra theo hnh thc thm canh c tc ng rt ln n mi trng do thc n d tha, cht thi dng phn, cht bi tit tch t li trong nc v nn y. Hng nm cc ngun cht thi do nui trng thy sn khu vc BSCL, thi ra khong gn 500 triu m3 bn thi v cht thi nui trng thy sn. Ring cht thi nui c tra, c ba sa trn 2 triu tn/nm. Ngun cht thi c hi ny hin nay vn cha c x l trit v thi vo sng rch trong khu vc. Cc cht thi nui trng thy sn l ngun thc n d tha thi ra b phn hy, cc cht tn d s dng nh ha cht v thuc khng sinh, vi v cc loi khong cht. Cht thi ao nui cng nghip c th cha n trn 45% Nitrogen v 22% l cc cht hu c khc, l ngun c th gy nhim mi trng v dch bnh thy sn pht sinh trong mi trng nc. Theo nghin cu ca cc nh khoa hc, t c sn lng trung bnh khong 200 tn c/ha vi h s chuyn i thc n FRC l 1,6 cn s dng lng thc n ti thiu l 320 tn v lng cht hu c thi ra mi trng l 256 tn!. Nh vy, theo quy hoch pht trin n nm 2020 sn lng c tra nui trng ti BSCL s l 1.850.000 tn th lng cht thi tng ng l 2.368.000 tn cht hu c, trong c 93.240 tn N; 19.536 tn P v 651.200 tn BOD5. Con s trn l mt thch thc ln i vi cc vng nui tp trung, vi lng thi trn nu khng c gii php hn ch s l him ha i vi mi trng nc vng BSCL ni chung v c bit nghim trng i vi cc vng nui c tra. Nh vy, vi lng cht thi ln v nng cc cht nhim kh cao, cht thi t ao nui c tra v ang tc ng rt ln n mi trng nc, nh hng tiu cc khng ch n ngh nui m cn tc ng n hot ng sinh hot ca ngi dn. Thc t trong pht trin nui c tra, ba sa BSCL nhng nm qua cho thy, dch bnh i vi i tng nui ny tng nhanh. Nguyn nhn l do h thng thy li phc v nui c cha bo m. Trong qu trnh nui c tra, ba sa cn rt nhiu nc v phi thng xuyn thay i nc trong ao nui do kh nng ly nhim dch bnh i vi c nui l rt ln. Ngoi ra, cc yu t nh nui c vi mt qu cao, lng thc n cho c qu nhiu cng lm nhim ngun nc. Ti vng ny, do ngun nc phc v nui c ch yu da vo cc cng trnh thy li phc v sn xut nng nghip, cho nn cc cng thng c thit k cao trnh y cng cao hn y knh. V vy, vic thot nc ra sng ln b hn ch, dn n cht nhim ng li y knh, lm tng nhim vng nui c tra, ba sa. Gii php ci thin cht lng nc trong ao nui l thay nc. Nh vy, cht dinh dng, to cng cc cht nhim c cho ra khi ao v c thay th bng ngun nc c cht lng tt hn, c tc dng ci to mi trng nc ao nui. Tuy nhin, y ch l gii php tc thi, khng th loi b c him ha ca chnh n. Vi vic loi b nhng cht thi khng c kim sot v qun l trong iu kin c s h tng phc v hot ng nui c tra pht trin km, thot nc khng m bo th cht thi t khu nui ny s theo ngun nc cp i vo khu nui khc. V vy, mi trng nc phc v hot ng nui c tra c m bo bn vng th bin php duy nht l phi x l cht thi trc khi thi ra mi trng.

khc phc vn nhim mi trng do nui trng thy sn cn c c quy hoch pht trin nui trng thy sn bn vng trn c s phn vng sinh thi nc ngt, nc mn, nc l..., cc h sinh thi ph hp vi cc hnh thc canh tc v cc m hnh nui tp trung, phn tn... Cc khu vc nui cn phi quy hoch ng b vi h thng cp v thot nc ring bit.

ng thi, cn c quy ch bo v mi trng trong nui trng thy sn, c bit quan tm i vi cc m hnh nui c nguy c nhim cao. Trong nui trng thm canh, nui cng nghip, vn bo v mi trng cn tp trung x l cht thi nui trng thy sn, bng cc gii php nh: Dng cc ch phm sinh hc cc vi khun ym kh, hiu kh, cc x khun, nm men...) x l trit cc thnh phn c hi nhim c trong nc thi, cht thi thnh cc cht an ton sinh thi; Khuyn khch ngi dn nui c tra thm canh theo tiu chun GAP/BMP/CoC hay cc tiu chun quc t khc thn thin vi mi trng; u t nghin cu v xy dng th nghim m hnh x l cht thi pht sinh t nui c tra, ch trng n gii php h sinh hc kt hp vi cnh ng ti nng nghip.

Tm li, nui c tra thm canh ng bng sng Cu Long c nhiu tim nng pht trin. Tuy nhin, nu pht trin nh hin nay ch ch trng pht trin v din tch v nng sut nui thu li nhun m b qun vn nhim mi trng th vi tnh trng ny, suy thoi mi trng do nui c s tc ng mnh n ngh nui v l cn tr ln nht cho vic pht trin ngh nui trong thi gian ti. V vy, ngh nui c tra pht trin bn vng, ngay by gi song song vi quy hoch pht trin ngh nui cn ch trng n vn bo v mi trng, trong c bit quan trng l phi nghin cu a ra cc gii php hp l, c tnh thc tin cao x l cc cht thi pht sinh trong qu trnh nui c tra.

http://vinhlong.agroviet.gov.vn/ContentDetail.aspx?Id=6492&CatId=13 ngy 09/02/2012

Kt qu nghin cu ca Dng Nht Long et al. (2003) cho thy mi trng trong ao nui c tra bng thc n t ch c DO thp, hm lng N-NH4+, H2S cao hn so vi cho c n bng thc n cng nghip. Do thc n t ch ch c s dng mt phn, thc n d tha s b ho tan v phn hu trong mi trng nc, lm gia tng hm lng cc mui dinh dng trong ao. Cc hp cht hu c tan trong ao h nh axit humic, fulvic, lignin, ng, protein, axit amin, m. Phn ln chng b phn hu t cc hp cht hu c khng tan bao gm: thc vt ph du, ng vt ph du, cn trng, cc loi thu thc vt, vi sinh vt, mn. ng vt thu sn ch hp thu c khong 40% t thc n nhn to, phn cn li chng c cung cp t s quay vng v bin i trong ao (L Vn Ct v ctv, 2006). Trong ao nui bng thc n tng hp th nit khng ch l ngun dinh dng cho ng vt m cn l cht thi ng k do qu trnh trao i cht ca ng vt. Trong ao nit tn ti cc dng kh nit tan trong nc, cc hp cht v c nh amonia, nitrat, nitrit v cc hp cht hu c nh axit amin, protein, urin, Nitrite s gy stress cho c hm lng 0,1ppm v gy mu nu khi hm lng NO2- khong 0,5ppm (Schmittou, 2004). Ngun nc nui cha nhiu hp cht nit t cc ao h nui cng gy hi cho cc ngun nc xung quanh khi thi ra mi trng ngoi. To l ngun tiu th lng m v c mnh nht trong mi trng nui, trong cc thnh phn m v c th to hp thu nhiu nht l amoni, chng c th lm gim nng ca cc cht trn ti 1- 2 mgN/m3. Nitrit v Nitrat cng c to hp th nhng trc khi ng ho thnh thnh phn t bo (axit amin) chng b kh v thnh phn amoniac. Lng amoniac to tiu th trong khong: 80- 800gN/(m2.ngy). Theo Chu Thi a (2007) th thc n t ch c ngun gc t xc c tra khi thi ra mi trng ngoi cha lng nit v photpho rt cao, t 9- 16 ln so vi thc n vin.

Theo Boyd,(1990) khi nghin cu chu trnh photpho trong ao nui c nheo tc gi nhn thy PO4 tng theo COD v tng m trong thi gian nui, trong P-PO4 chim khong 10- 20% ca tng photpho.Trong ngun nc t nhin, dng photpho tan thng c nng thp, t khi vt qu 0,1ppm, cn tng photpho t khi vt qu 1ppm. Nng photpho thp ch yu l do s hp thu ca to v b lng xung bn y ao h. Bn c kh nng hp thu photpho cao, c bit khi pH thp v trong cc ao h c cng cao. Mc thi photpho ca ng vt ph thuc vo loi v cht lng ca thc n. Thng thng ng vt ch hp thu c 25- 30% photpho trong thc n, s cn li c thi ra mi trng (L Vn Ct et al., 2006). Theo L Trnh, 1997 nhim dinh dng s to nn hin tng ph dng ha khi m t l nit v photpho ln hn 12 v s ko theo s n hoa ca nhiu loi to c kh nng gy c. Kt qu kho st ngun nc cc ao nui c tra thuc cc huyn Hng Ng, Tam Nng, Thanh Bnh, Lai Vung, Lp V, Cao Lnh ca S Ti Nguyn- Mi Trng ng Thp cho thy tt c cc ch tiu u vt ngng cho php gp nhiu ln so vi tiu chun nc nui thy sn TCVN 6774-2000. C th hm lng cht rn l lng trong nc (SS) tt c u vt t 20 ppm - hn 200 ppm. Trong khi cc cht hu c trong nc (BOD, COD) ch cho php nh hn 10ppm th cc ao u t 35 ppm n gn 50 ppm. Ring lng oxy ha tan (DO) tt c ao nui u khng t, thm ch nhiu ao lng oxy ha tan trong ao nhiu ni ch t 1,6 ppm trong khi yu cu cn thit cho ao nui c tra l trn 5 ppm (TCVN6774-2000) (Trn Vn Trng et al., 2007). Theo Phm nh n (2007), cc ngun cht thi trong nui trng thu sn khu vc ng bng Sng Cu Long hng nm thi ra 450 triu m3 bn thi v cht thi cha c x l. Ring cht thi nui c tra v c basa trn 2 triu tn/nm. Cc cht ny l do thc n d tha, thi ra b phn hu, cc cht tn d trong nui trng thu sn to thnh cht c trong mi trng nc. c bit cht thi ao nui cng nghip c cha trn 45% N v 22% cht hu c khc vt mc cho php, lm mt cn bng sinh thi trong nui trng thu sn dn n c tra, basa cht hng lot trn din rng ng bng Sng Cu Long. An Giang hin c gn 1.600 ha t ao hm nui c tra, tng 43% so nm 2006, trong gn 90% s ao hm cha c h thng x l nc thi. Vic x l nc thi trong cc ao hm nui c bng cc ch phm sinh hc nh hin nay ch l gii php tnh th cha m bo yu cu i vi cng tc bo v mi trng. in hnh nh huyn Ph Tn, An Giang c 1.972 h nui 2.557 ao hm c tra vi 250 ha mt nc, nhng ch c 101 ao hm c h thng x l nc thi, cn li 2.456 ao hm cha c h thng x l nc thi trc khi thi ra mi trng, chim 96% (Phm nh n, 2007). Do tc pht trin qu nng, ph v quy hoch, din tch nui c tra cng tng th mi

trng nc cng xu, tnh hnh nhim mi trng nc nhng vng nui c n mc bo ng, mi hi nng nc thc n, thuc, ph phmlm ngun nc d bn. Mi trng nc nhim nng lm cho t l hao ht trong qu trnh nui ngy cng cao, t 7 9% nhng nm 2000 nay tng ln 30 34%. ( Th Ho, 2000). Theo tnh ton ca Trng Quc Ph, (2007) vi din tch ao nui 5.600 ha, sn lng c c t 1,5 triu tn th lng cht thi ra mi trng khong 1 triu tn trong 900.000 tn cht hu c, 29.000 tn nit, 9.500 tn photpho (tnh trn vt cht kh), khong 250- 300 triu m3 nc thi v 8- 9 triu tn bn thi. Cc bin php x l cht thi nc ao nui c tra thm canh v bn y c nghin cu nh bin php x l nc thi bng ozone, lc bnh, thc vt thu sinh (Nguyn Th Huyn, 2008), tuy nhin mi phng php c nhng hn ch ring trong nhng iu kin nht nh. Theo Schmittou et al. (2004), nng sut c c th t n 600 kg /m3 khi qun l cht lng nc trong b tt, tng hm lng oxy, gim thiu nh hng ca cht thi. Cht dinh dng gy nhim ch yu mi trng nui c nc ngt l photpho, lng photpho thi ra t 1 tn thc n khong 7 kg (=16kg P2O5). Theo Bi Quang T (2006), m hnh nui c tra thm canh th thay nc khong 30% trong cc thng cui ca ao nui c tra gip gim cht thi trong ao, ci thin mi trng nc trong ao v kch thch s pht trin ca c, tuy nhin qu trnh thay nc ao nui c tra thm canh s khuch tn mt lng ln cht thi t ao nui vo mi trng xung quanh v hin ti cha c bin php no hu hiu gim thiu tc hi ca nhng cht thi, bn thi ny. Nguyn Hu Lchttp://vn.360plus.yahoo.com/budthuysan80/article?mid=790&fid=-1

Nui c tra BSCL: X l mi trng - gii php song hnh Nm 2008, kim ngch xut khu t mt hng c tra ca Vit Nam t 1,453 t USD, chim gn 1/3 tng kim ngch xut khu thy sn. Th trng xut khu c tra cng tng ln t hn 100 nc (nm 2007) ln gn 130 nc (nm 2009). Mt khc, ch vi din tch t khong 6.000 ha, cha tnh tiu th trong nc, ring xut khu t 1,453 t USD, ngha l 1 hecta to ra gi tr xut khu l 242.166 USD. y l con s kh n tng nu em so vi hiu qu sn xut cc mt hng nng nghip khc nh: nui tm, trng la, trng mu... Do , nhiu a phng ng bng sng Cu Long xc nh kinh t thy sn, c bit l nui c tra thm canh l ngnh kinh t mi nhn l u d hiu.

ng bng sng Cu Long c h thng sng ngi chng cht vi 2 dng sng Tin v sng Hu chy qua vi chiu di mi sng khong 220km nn iu kin t nhin kh thun li cho hot ng nui c tra trn cc ao ven sng, trn cn (d dng trong hot ng ly nc), cng vi k thut nui khng qu kh nn ngh nui c tra khu vc ny pht trin mnh nht l trong vi nm tr li y. Hu ht cc tnh c li th cho hot ng nui c tra ao thm canh u c quy hoch vng nui c tra. Theo quy hoch pht trin chung cho vng ng bng sng Cu Long va c B Nng nghip v Pht trin nng thn ph duyt th tc tng trng din tch trong vng trong cc nm ti trung bnh khong 4,2%/nm. C th n nm 2010 din tch nui c tra ca vng t 8.600 ha tp trung ch yu ng Thp l 2.300 ha, An Giang vi 2.100 ha. n nm 2015, din tch nui c tra ca vng t 11.000 ha v n nm 2020 l 13.000 ha. Theo bo co ca B, n nay din tch th nui c tra t 5.154 ha, tng gn 600 ha so vi cng k nm trc, thp hn so vi d kin do nh hng khng hong kinh t th gii, hot ng xut khu st gim. Nhng theo thng tin th trng th ngi tiu dng th gii vn thch n c tra k c dn Vit Nam cng vy. Do , khng hong kinh t ri s i qua, xut khu thy sn s tng trng tr li v hot ng nui c tra cng s phc hi, pht trin theo nh hng quy hoch. V vy, bn cnh pht trin ngh nui c tra, vic gii quyt vn nhim mi trng nui khng phi l tha m rt cn thit cho vic pht trin nn nng nghip bn vng trong tng lai.Nui c tra Ci B

Thc t cho thy, nui c tra theo hnh thc thm canh c tc ng rt ln n mi trng do thc n d tha, cht thi dng phn, cht bi tit tch t li trong nc v nn y. Di tc ng ca vi sinh vt v cc qu trnh phn hy t nhin, cht thi chuyn thnh Amoni, Nitorat, Photphat,... cc cht khong kch thch s pht trin ca to dn n hin tng n hoa ca to trong ao. Thm vo , cc c t pht sinh t qu trnh phn hy cc cht thi trong ao nui v s tn ri ca to lm cho mi trng nui nhanh chng b suy thoi, t lm cho cc i tng nui d b nhim bnh, thiu Oxy hay nhim c tnh ca cc cht chuyn ho. Gii php ci thin cht lng nc trong ao nui l thay nc. Nh vy, cht dinh dng, to cng cc cht nhim c cho ra khi ao v c thay th bng ngun nc c cht lng tt hn, c tc dng ci to mi trng nc ao nui. Tuy nhin, y ch l gii php tc thi, khng th loi b c him ha ca chnh n. Vi vic loi b nhng cht thi khng c kim sot v qun l trong iu kin c s h tng phc v hot ng nui c tra pht trin km, thot nc khng m bo th cht thi t khu nui ny s theo ngun nc cp i vo khu nui khc. V vy, mi trng nc phc v hot ng nui c tra c m bo bn vng th bin php duy nht l phi x l cht thi trc khi thy ra mi trng. Thc trng mi trng nui c tra

Cc cng ngh v sn xut con ging, thc n, quy trnh nui c tra thm canh ngy cng hon thin, quy m nui ngy cng ln. Nui thm canh c coi nh l qu trnh bao gm mt lng ln vt liu c a vo sau ch mt lng nh vt nui c thu hoch, phn cn li c coi nh l cht thi thi ra mi trng bn ngoi. Thc n cng nghip c thnh phn dinh dng cao, c bit l giu m, photpho l ngun tc ng mnh n mi trng. Cc nghin cu ca Boyd (1985), Gross v cng s (1998) cho thy c da trn ch hp thu c 27 -30% nitrogen (N), 16 - 30% photpho (P) v khong 25% cht Thu hoch c tra hu c a vo t thc n. Cc nghin cu ca Yang (2004) khi th nghim nui c da trn trong 90 ngy cho thy c ch hp thu c khong 37% hm lng N v 45% hm lng P trong thc n cho vo ao nui; nh vy, t c sn lng trung bnh khong 200 tn c/ha vi h s chuyn i thc n FRC l 1,6 cn s dng lng thc n ti thiu l 320 tn v lng cht hu c thi ra mi trng l 256 tn!. Nh vy, theo quy hoch pht trin n nm 2020 sn lng c tra nui trng ti BSCL s l 1.850.000 tn th lng cht thi tng ng l 2.368.000 tn cht hu c, trong c 93.240 tn N; 19.536 tn P v 651.200 tn BOD5. Con s trn l mt thch thc ln i vi cc vng nui tp trung, vi lng thi trn nu khng c gii php hn ch s l him ha i vi mi trng nc vng BSCL ni chung v c bit nghim trng i vi cc vng nui c tra. Mt khc, theo s liu thng k cho thy mc nhim ca vng nui c tra trn a bn tnh Tin Giang l kh ln, c bit l cht nhim dng N. C ti 80-82% hm lng N ha tan di dng NH4+. Xt gi tr hm lng Ccbon (C) cho thy 32-46% hm lng C dng ha tan trong nc v 54-68% dng l lng. Nh vy, vi lng cht thi ln v nng cc cht nhim kh cao, cht thi t ao nui c tra v ang tc ng rt ln n mi trng nc, nh hng tiu cc khng ch n ngh nui m cn tc ng n hot ng sinh hot ca ngi dn. Cc gii php x l nc thi trong nui c tra Cc cht thi t hot ng nui c tra rt ln, ch yu dng d phn hy sinh hc trong iu kin cc khu vc nui c u nm trong vng nng thn, gn cc khu sn xut nng nghip nn gii php p dng x l nc thi t hot ng nui c thit ngh nn hng v s dng cng ngh sinh hc t nhin v n gin.H thng t ngp nc s dng trong nghin cu ti i hc Cn Th

Ti Thi Lan, cc nh khoa hc s dng gii php nui tun hon c da trn trong iu kin th nghim, bao

gm nc thi t b nui c tra chuyn sang b nui c r phi, sau 3-7 ngy c tun hon li vo b nui c tra, cho hiu qu kinh t v mi trng. Ti i hc Clemson - M cng s dng h thng tun hon x l nc thi t khu nui c da trn v tn dng cht dinh dng trong ngun nc thi nui to thu sinh khi s dng cho cc mc ch nng lng. Ti Vit Nam, cc nghin cu s dng h thng t ngp nc x l nc thi trong nui c tra cho hiu qu. Th nghim ca Trng i hc Cn Th s dng cch lc nc thi qua t ngp nc chy ngm kin to cho hiu qu x l kh cao. Hiu qu x l trong h thng ny l kh kh quan: BOD5 t 84%. Ngi dn x Thnh M Ty, huyn Chu Ph, tnh An Giang s dng nc thi t hm nui c tra ti cho la vi t l 3 ha nui c ti cho 51 ha la cho hiu qu r rt. Cc th nghim ca ngi dn l mt trong nhng hng c trin vng gii bi ton x l lng nc thi khng l t hot ng nui c tra thm canh. Nhiu a phng Cn Th s dng nc thi t ao nui c tra ti cho la cng nhm nhm mc ch gii quyt vn nhim mi trng. Tuy nhin, y cng ch l nhng m hnh th nghim, cn phi c nhng nghin cu khoa hc c th khuyn co ngi dn s dng t hiu qu cao c v kinh t v mi trng. Nhng gii php c th p dng hn ch nhim mi trng T nhng phn tch thc trng do ngh nui gy ra cng nh kinh nghim x l mi trng trong lnh vc ny trong v ngoi nc, nht l kinh nghim bc u ca mt s b con An Giang, Cn Th th thit ngh cc khu vc nui c tra ca nc ta c th p dng mt s gii php sau: * Gii php quy hoch Trn c s quy hoch tng th ca B NN&PTNT, cc a phng cn xy dng quy hoch chi tit ty theo tnh hnh c th ca a phng mnh da trn nhng c s v iu kin t nhin, c s h tng. Cc khu vc nui cn phi quy hoch ng b vi h thng cp v thot nc ring bit. * Gii php v khoa hc - k thut Khuyn khch ngi dn nui c tra thm canh theo tiu chun GAP/BMP/CoC hay cc tiu chun quc t khc thn thin vi mi trng. u t nghin cu lm r v thnh phn cht thi theo thi gian nui c, xc nh r ti lng cc cht nhim t cc ao nui trn c s tnh ton din tch v cch thc x l cho ph hp. Vi c tnh lng cht thi ln, thnh phn ch yu l cc cht d phn hy sinh hc, cc khu nui nm gn cc vng sn xut nng nghip nn gii php thy li cho vn ny l dn nc

thi t khu nui s dng cho cc khu sn xut nng nghip s c tnh kh thi v ph hp vi iu kin v t ai, c s hn h tng v trnh qun l ca cc a phng. u t nghin cu v xy dng th nghim m hnh x l cht thi pht sinh t nui c tra. Ch trng n gii php h sinh hc kt hp vi cnh ng ti nng nghip, trong phi lm r vn iu kin p dng, cch thc, t l din tch, thi gian lu, cc vn nc thi ph dng, cn bng ding dinh dng trong nc thi khi s dng cnh ng ti nng nghip. Tm li, nui c tra thm canh ng bng sng Cu Long c nhiu tim nng pht trin. Tuy nhin, nu pht trin nh hin nay ch ch trng pht trin v din tch v nng sut nui thu li nhun m b qun vn nhim mi trng th vi tnh trng ny, suy thoi mi trng do nui c s tc ng mnh n ngh nui v l cn tr ln nht cho vic pht trin ngh nui trong thi gian ti. V vy, ngh nui c tra pht trin bn vng, ngay by gi song song vi quy hoch pht trin ngh nui cn ch trng n vn bo v mi trng, trong c bit quan trng l phi nghin cu a ra cc gii php hp l, c tnh thc tin cao x l cc cht thi pht sinh trong qu trnh nui c tra. Bi, nh: Tr Quanghttp://www.tiengiang.gov.vn/xemtin.asp?cap=3&id=10781&idcha=9662

X l cht thi nui c traTh nm, 05 Thng 8 2010 09:01

Bn cnh pht trin ngh nui c tra, vic gii quyt vn nhim mi trng rt cn thit cho vic pht trin nn nng nghip bn vng trong tng lai. Nm 2009, xut khu c tra c 607.665 tn, kim ngch hn 1,34 t USD, chim gn 1/3 tng kim ngch xut khu thy sn. V vy, bn cnh pht trin ngh nui c tra, vic gii quyt vn nhim mi trng nui rt cn thit cho vic pht trin nn nng nghip bn vng.

Nui c tra ng bng sng Cu Long Thc t cho thy, nui c tra theo hnh thc thm canh c tc ng rt ln n mi trng do thc n d tha, cht thi dng phn, cht bi tit tch t li trong nc v nn y. Di tc ng ca vi sinh vt v cc qu trnh phn hy t nhin, cht thi chuyn thnh Amoni, Nitorat, Photphat... cc cht khong kch thch s pht trin ca to dn n hin tng n hoa ca to trong ao. Thm vo , cc c t pht sinh t qu trnh phn hy cc cht thi trong ao nui v s tn ri ca to lm cho mi trng nui nhanh chng b suy thoi, t lm cho cc i tng nui d b nhim bnh, thiu -xy hay nhim c tnh ca cc cht chuyn ho. Thc trng mi trng nui c tra Cc nghin cu khoa hc cho thy, khi th nghim nui c da trn trong 90 ngy, c ch hp thu c khong 37% hm lng ni-t (N) v 45% hm lng pht-pho (P) trong thc n cho vo ao nui. Do , t c sn lng trung bnh khong 200 tn c/ha vi h s chuyn i thc n l 1,6 th cn s dng lng thc n ti thiu l 320 tn v lng cht hu c thi ra mi trng l 256 tn.

Nc thi t ao nui c tra Nh vy, theo quy hoch pht trin n nm 2020 sn lng c tra nui trng ti ng bng sng Cu Long (BSCL) s l 1.850.000 tn th lng cht thi tng ng l 2.368.000 tn cht hu c, trong c 93.240 tn N; 19.536 tn P v 651.200 tn BOD5. Con s trn l mt thch thc ln i vi cc vng nui tp trung, vi lng thi trn nu khng c gii php hn ch s l him ha i vi mi trng nc vng BSCL ni chung v c bit nghim trng i vi cc vng nui c tra. S liu thng k cho thy mc nhim ca vng nui c tra trn a bn tnh Tin Giang l kh ln, c bit l cht nhim dng N. C ti 80-82% hm lng N ha tan di dng NH4+. Xt gi tr hm lng cc-bon (C) cho thy 32-46% hm lng C dng ha tan trong nc v 54-68% dng l lng. Nh vy, vi lng cht thi ln v nng cc cht nhim kh cao, cht thi t ao nui c tra v ang tc ng rt ln n mi trng nc, nh hng tiu cc khng ch n ngh nui m cn tc ng n hot ng sinh hot ca ngi dn. S dng h thng t ngp nc x l nc thi Cc cht thi t hot ng nui c tra rt ln, ch yu dng d phn hy sinh hc trong iu kin cc khu vc nui c u nm trong vng nng thn, gn cc khu sn xut nng nghip nn gii php p dng x l nc thi t hot ng nui c thit ngh nn hng v s dng cng ngh sinh hc t nhin v n gin.

S dng h thng t ngp nc x l nc thi trong nui c tra Ti Thi Lan, cc nh khoa hc s dng gii php nui tun hon c da trn trong iu kin th nghim, bao gm nc thi t b nui c tra chuyn sang b nui c r phi, sau 3-7 ngy c tun hon li vo b nui c tra, cho hiu qu kinh t v mi trng. Ti i hc Clemson - M cng s dng h thng tun hon x l nc thi t khu nui c da trn v tn dng cht dinh dng trong ngun nc thi nui to thu sinh khi s dng cho cc mc ch nng lng. Ti Vit Nam, cc nghin cu s dng h thng t ngp nc x l nc thi trong nui c tra cho hiu qu. Th nghim ca Trng i hc Cn Th s dng cch lc nc thi qua t ngp nc chy ngm kin to cho hiu qu x l kh cao. Hiu qu x l trong h thng ny l kh kh quan: BOD5 t 84%. Ngi dn x Thnh M Ty, huyn Chu Ph, tnh An Giang s dng nc thi t hm nui c tra ti cho la vi t l 3 ha nui c ti cho 51 ha la cho hiu qu r rt. Cc th nghim ca ngi dn l mt trong nhng hng c trin vng gii bi ton x l lng nc thi khng l t hot ng nui c tra thm canh. Nhiu a phng Cn Th s dng nc thi t ao nui c tra ti cho la hay mt s b con p Khnh Ho, x Khnh Bnh, Chu Ph, An Giang dng nc thi ao nui c tra nui trng nc ngoi vic tng thm thu nhp cng nhm mc ch gii quyt vn nhim mi trng. Tuy nhin, y cng ch l nhng m hnh th nghim, cn phi c nhng nghin cu khoa hc c th khuyn co ngi dn s dng t hiu qu cao c v kinh t v mi trng. Theo Chi cc Thy sn Tin Gianghttp://www.hiendaihoa.com/Cong-nghe-moi-truong/Giai-phap-xu-ly-nuoc/xu-ly-chat-thai-nuoi-catra.html

PHT TRIN NUI C TRA BSCL

V CC VN MI TRNG CN GII QUYTDng Cng Chinh, ng An Thy TT. Nghin cu Mi trng & XLN Vin Khoa hc Thy li min Nam

1. M uNui thy sn thm canh cha ng nhiu tim nng khng n nh v y ri ro. Trong khi nui cn phi b xung mt lng ln thc n v nng lng trn 1 n v th tch nc. Vic nui thm canh chnh l vic iu chnh sn xut t mt din tch ln sang din tch kh nh, ao nui tr ln nh l phn cui ca ng ng. Thc t cho thy nui c theo hnh thc thm canh c tc ng rt ln n mi trng do thc n da tha, cht thi dng phn v cht bi tit b tch gp li trong nc v nn y. Di hot ng ca vi sinh vt v cc qu trnh phn hu, cht thi chuyn thnh Amoni, Nitorat, Photphatcc cht khong kch thch s pht trin ca to dn n hin tng n hoa trong ao. Thm vo cc c t pht sinh t qu trnh phn hu cht thi trong khi nui v s tn li ca to lm cho mi trng nui nhanh chng b suy tha, cc i tng nui d b Stress v cht do mc bnh, thiu oxi hay tng c tnh ca cc cht chuyn ho. Gii php cho vn trn l bin php thay nc nh vy, cht dinh dng, to cng cc cht nhim c cho ra khi ao v thay th bi ngun nc c cht lng tt hn c tc dng ci to mi trng trong ao nui. Nhng gii php thay nc cng khng loi b c him ho ca chnh n. Vi vic thi b cht thi khng c qun l v kim sot trong iu kin c s h tng pht trin cp thot cho khu nui khng c m bo th cht thi t khu nui ny s theo ngun nc cp vo cc khu nui khc. Trn c s bo v mi trng, hn ch tc ng t bn ngoi bin php duy nht l cht thi t cc khu nui thm canh u phi c x l. Trong bi tham lun ny chng ti nu ln mt s vn v hin trng pht trin nui c tra BSCL, vn nhim mi trng v xut cc gii php hn ch cc tc ng tiu cc n mi trng. 2. Hin trng nui c tra vng BSCL v nh hng pht trin Vi iu kin t nhin thun li, k thut khng qu kh ngh nui c tra pht trin kh mnh ti vng BSCL. Nm 2003 din tch nui c tra ca BSCL l 2.792 ha n 2007 ln ti 5.429 ha; tc tng trng bnh qun l 18,1%/nm. Cn Th l a phng c din tch nui c tra cao nht trong vng (1.569 ha, chim 29%); k n l An Giang (1.393 ha, chim 25,7%); ng Thp (1.272 ha, chim 23,4%). Ch ring 3 tnh trn chim khong 78% din tch nui c tra ton vng.

Hnh 1: Din bin din tch v sn lng c tra vng BSCL giai on 1997-7T/2008 v quy hoch n nm 2020 Theo quy hoch pht trin va c B Nng nghip v pht trin Nng thn ph duyt th tc tng trng din tch trong vng trong cc nm ti trung bnh khong 4,2%/nm. C th n nm 2010 din tch nui c tra ca vng t 8.600 ha tp trung ch yu ng Thp l 2.300 ha, An Giang vi 2.100ha. n nm 2015 din tch nui c tra ca vng t 11.000ha v n nm 2020 l 13.000ha. Nh vy, t quy hoch trn cho thy din tch nui c tra s tng dn trong thi gian ti v sn lng nui n nm 2020 s c th t 1,8 triu tn. Vi sn lng nh trn p lc i vi mi trng ngy cng cao c bit trong iu kin din tch tng trong thi gian ti ch yu s nm trong khu vc kh khn hn v cht lng ngun nc cp v kh nng tiu thot km. 3.Vn nhim mi trng trong nui c tra. Cc cng ngh v sn xut con ging, thc n, quy trnh nui thy sn thm canh ngy cng hon thin, quy m nui ngy cng tng. Hot ng ny s gy ra p lc tc ng tiu cc n mi trng. Nui thm canh c coi nh mt qu trnh cui ng ng bao gm mt lng ln cc vt liu c a vo sau ch mt lng nh vt nui c thu hoch phn cn li c coi nh l cht thi thi ra mi trng bn ngoi. Thc n cng nghip c thnh phn dinh dng cao c bit l giu protein, pht pho s l ngun tc ng mnh m n mi trng. Theo tnh ton ch khong 20% lng thc n kh c chuyn vo thnh trng lng c cn li l do d tha, bi tit v c bit c thi ra theo con ng tiu ha. Cc nghin cu ca Boyd, 1985, Gross v cng s, 1998 cho thy c da trn ch hp thu c 27 -30% Nitrogen, 16 30% photpho v khong 25% cht hu c a vo t thc n. Cc nghin cu ca Yang, 2004 khi th nghim nui c da trn trong 90 ngy cho thy c ch hp thu c khong 37% hm lng N v 45% hm lng P trong thc n cho vo ao nui nh vy, t c sn lng trung bnh khong 150 tn c/ha vi h s chuyn i thc n FRC l 1,6 cn s dng lng thc n ti thiu l 240 tn v lng cht hu c thi ra mi trng l 192 tn.

Bng 1: c lng cht thi pht sinh t 1ha nui c tra Cch tnh Khi lng

Sn lng c Thc n s dng Cht thi pht sinh Cht thi dng N Cht thi dng P Cht thi dng BOD5 Kh nng ph dng ca to

Thc n cha 5%N, 1,2%P, FCR=1,6 Bng 80% thc n kh 37% N c c hp thu 45% P c c hp thu 0,22 kg BOD5/kg thc n (Wimberly, 1990) Bng 2- 3 ln lng thc n s dng

(tn) 150 240 192 7,6 2,88 52 480-7420

Nh vy, theo quy hoch pht trin n nm 2020 sn lng c tra nui trng ti BSCL s l 1.850.000 tn th lng cht thi tng ng l 2.368.000 tn cht hu c trong c 93.240 tn N; 19.536 tn P v 651.200 tn BOD5. Con s trn l mt gi tr khng l i vi cc vng nui tp trung, vi lng thi trn nu khng c gii php hn ch s l him ha i vi mi trng nc vng BSCL ni chung v c bit nghim trng i vi cc vng nui c tra. Bng 2: Tng hp tnh cht nc trong ao nui c Tra ti Tin Giang. Thng s Total N TOC N-NH4+ TSS TDN DOC im quan trc Ao 2 thng 6,29 14,91 4,46 134 5,06 7,00 Ao 4 thng 19,36 29,25 14,52 178 15,96 9,44 Ao 6 thng 17,21 27,34 13,84 182 14,75 9,57 Knh dn 1 3,25 9,87 0,71 217 Knh dn 2 6,53 10,28 1,17 164,8 -

Ngun : TT nghin cu mi trng v x l nc thng 6 nm 2008 Nh vy, t bng cho thy mc nhim trong ngun nc l kh ln c bit l cht nhim dng N. C ti 80 82% hm lng tng N dng ha tan trong 88 91% ha tan di dng NH4+. Xt gi tr hm lng cc bon cho thy 32 46 % cc bon dng ha tan trong nc v 54 68% dng l lng. Bng 3: Tng hp lng nc thi pht sinh trong nui thy sn Hnh thc nui Nui c da trn cng nghip ti trung quc (catfish) Nui tm cng nghip ti Taiwan Nui c (Salmonids) trong b ti Anh Sn lng (Tn/ha) Lng nc thi (m3/tn sn phm) 50-200 29.000-43.000 252.000 Lng nc thi (m3/ha)

100-200 12,6-27,4 -

5.000 40.000 365.400-1.178.200

Ngun : http://www.dbc.uci.edu/~sustain/suscoasts/chapter5.htm Nh vy vi thi lng ln v nng cc cht nhim kh cao nh trn cht thi t cc ao nui c tra v ang tc ng rt ln n mi trng nc nh hng tiu cc khng ch n ngh nui m cn tc ng n cc hot ng sinh hot ca ngi dn trong vng. Ly cch tnh khc thng thng hm lng N tng s trong nc thi t cc ao nui c tra vo cc thng cui l khong 14 mg/l, nu ly trung bnh lng nc cn thay cho cc ao nui vo khong 15%/ngy, thi gian

thay nc trong 1 v l 150 ngy th tng hm lng Nito thi ra mi trng s vo khong 21 kg/ngy = 2.250kg/v. Lng m ny dng cho 15ha la sinh trng v pht trin. 4. Cc bin php x l nc thi trong nui c Nh phn tch trn nhim mi trng do cht thi t nui c tra mc rt cao. Vi c tnh lng nc thi nhiu ch yu dng d phn hy sinh hc trong iu kin cc khu vc nui c u nm trong cc vng nng thn, gn cc khu sn xt nng nghip nn cc gii php p dng x l nc thi t nui c u thin v hng s dng cng ngh sinh hc t nhin v n gin. Ti trng i hc Mississippi M nghin cu s dng h thng t ngp nc x l cht thi trong nui c da trn M vi t l tng ng s dng l 15, 25, 35% din tch t ngp nc so vi din tch nui c cho hiu qu x l Amoni t 2 63%; NO2- 29 97%; NO3- 28 80%, Pht pho 52 95%.

Hnh 2: H thng t ngp nc s dng trong nghin cu ti i hc Mississippi Ti i hc Clemson M cng s dng h thng tun hon x l nc thi t khu nui c da trn v tn dng cht dinh dng trong ngun nc thi nui to thu sinh khi s dng cho cc mc ch nng lng.

Hnh 3: M hnh s dng nc thi t nui c nui to ti i hc Clemson

Ti Thi Lan nhm nghin cu ca Yang s dng gii php nui tun hon c da trn trong iu kin th nghim, bao gm nc thi t b nui c tra c chuyn sang b nui c r phi sau 3 7 ngy c tun hon li cho b nui c tra cho hiu qu v kinh t v mi trng. Ti Vit Nam cc nghin cu s dng h thng t ngp nc x l cht thi trong nui c tra cho hiu qu. Th nghim ca L Anh Tun i hc Cn Th s dng cch lc nc thi qua khu t ngp nc chy ngm kin to cho hiu qu x l kh cao. Hiu qu x l trong h thng ny l kh kh quan: BOD 5 t 84%, TKN 85%, TSS 67 96%.

Hnh 4: S b tr th nghim x l nc thi t ao nui c tra (L Anh Tun) Ngi dn ti x Ph Bnh, Ph Tn, An Giang th nghim s dng nc thi t cc ao nui c tra ng c tra con sau ti s dng ngun nc ny ti cho la c hiu qu v kinh t v mi trng. Ngi dn x Thnh M Ty, Chu Ph, An Giang s dng nc thi t hm nui c ti cho la vi t l 3 ha nui c s dng cho 51 ha la cho hiu qu r rt v kinh t v mi trng. Cc th nghim trn ca ngi dn l mt trong nhng hng c trin vng gii bi ton cho x l lng nc thi khng l pht sinh t cc hm nui c tra vng BSCL. Tuy c cc kt qu bc u nhng y mi ch l cc th nghim my m ca ngi dn, nhiu a phng Cn Th, An Giang khi s dng nc thi t hm nui c tra ti cho la th khng mang hiu qu do la pht trin qu mnh v l cho nng xut km. 5. Gii php hn ch tc ng ca ngh nui n mi trng n thi im ny k thut nui c tra BSCL pht trin kh hon thin tuy nhin, gii php x l mt lng cht thi khng l th vn cha c nghin cu chuyn su a ra ng dng vo thc tin. B nng nghip v pht trin nng thn ph duyt quy hoch vng nui c tra cho BSCL tuy nhin, y khng phi l cy a thn gii quyt c cc vng mc v mi trng m cn phi c gii php c th c tnh tng hp bao gm quy hoch vng nui, h thng c s h tng cho pht trin ngh nui, cc cng ngh nui, cng ngh x l cht thi. Gii php quy hoch Trn c s ca quy hoch tng th ca B NN&PTNT cc a phng cn phi xy dng ngay quy hoch chi tit cho cc vng nui ca a phng mnh da trn trn c s iu kin t nhin, c s h tng ca cc khu vc. Cc khu vc nui cn phi c quy hoch ng b vi h thng cp nc v thot nc ring bit. Vi nh hng quy hoch cc khu vc nui c tra s nm ven cc sng Tin, sng Hu hay cc sng ln trong cc vng nn vn cp c th rt thun li nhng cn phi tht s ch trng n gii php tiu thot nc thi cho cc khu nui khng nh hng n ngun cp. Gii php v khoa hc k thut

Nghin cu xy dng quy trnh nui c tra thn thin vi mi trng bao gm gim h s chuyn i thc n (FCR) hn ch cc nh hng ca thc n t ch n mi trng nc. u t nghin cu lm r v thnh phn cht thi theo thi gian nui c, xc nh r ti lng cc cht nhim t cc ao nui trn c s tnh ton din tch v cch thc x l cho ph hp. Vi c tnh nc thi ln, thnh phn ch yu l cht d phn hu sinh hc, hm lng m cao, cc vng nui nm gn cc khu sn xut nng nghip nn gii php thy li cho vn ny l dn nc thi t khu nui s dng cho cc khu sn xut nng nghip s c tnh kh thi v ph hp vi hu ht iu kin v t ai, c s h tng v trnh qun l trong vng BSCL. u t nghin cu v xy dng th nghim m hnh x l cht thi pht sinh t nui c tra. Ch trng n gii php h sinh hc kt hp vi cnh ng ti nng nghip trong phi lm r c vn iu kin p dng, cch thc, t l din tch, thi gian lu, cc vn nc thi ph dng, cn bng dinh dng trong nc thi khi s dng cho cnh ng ti nng nghip.

6. Kt lun Nui c tra BSCL c nhiu iu kin thun li pht trin tuy nhin, nu pht trin nh hin nay: cc vng nui thiu tnh quy hoch, mi ch ch n pht trin din tch v nng xut trong nui trng m b qun vn bo v mi trng nui th c th ni ngh nui c tra BSCL ang bn dn mi trng thu li nhun v vi hin trng ny suy thoi mi trng do nui c s tc ng tiu cc n ngh nui v l cn tr ln nht n n nh v pht trin ngh nui trong thi gian ti. V vy ngh nui c tra vng BSCL pht trin n nh, ngay t by gi song song vi quy hoch pht trin ngh nui cn phi ch trng n vn qun l mi trng trong vn c bit quan trng l phi nghin cu a ra c cc bin php hp l, c tnh ng dng thc tin x l c cht thi pht sinh trong nui c tra.

http://www.wrd.gov.vn/Noi-dung/Phat-trien-nuoi-ca-tra-o-DBSCL-va-cac-van-de-moi-truong-can-giaiquyet/29796.news