chemia - · pdf filechemia nowej ery wyróżnione wymagania programowe odpowiadają...
TRANSCRIPT
24 Wymagania programowe
Propozycja wymagań programowych na poszczególne oceny została opracowana przez Małgorzatę Mańską do Programu nauczania chemii w szkole podstawo-wej autor stwa Teresy Kulawik i Marii Litwin. W Książce Nauczyciela znajdu-ją się wymagania do treści z podręcznika: Substancje i ich przemiany, Składniki powietrza i rodzaje przemian, jakim ulegają, Atomy i cząsteczki, Łączenie się ato-mów, Równania reakcji chemicznych, Woda i roztwory wodne, Tlenki i wodoro-tlenki.
Celem oceniania jest:• dostarczenie uczniowi, rodzicom i nauczycielom informacji o stanie wiedzy
ucznia,• motywowanie ucznia do pracy,• doskonalenie przez nauczyciela metod pracy.
Prezentowane wymagania mogą być dla nauczyciela podstawą do stworzenia własnych – dostosowanych do określonej szkoły i możliwości uczniów. Zostały one opracowane do 64 godzin chemii, czyli 2 godzin tygodniowo w klasie siódmej szkoły podstawowej. Przedstawione w formie tabeli, są przejrzyste i czytelne. Spełnienie wymagań z poziomu wyższego uwarunkowane jest spełnieniem wy-magań z poziomu niższego, co oznacza, że ubiegając się o kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi mieć również opanowane zagadnienia przyporządkowane ocenie niż-szej.
Jeśli wiadomości i umiejętności ucznia wykraczają poza wymagania zawarte w obowiązującej podstawie programowej, a spełnia on wszystkie wymagania niż-sze, uzyskuje ocenę celującą.
Szkolny system oceniania osiągnięć edukacyjnych ucznia umożliwia nauczy-cielowi rozpoznanie poziomu opanowania przez niego wiadomości i umiejętności, ustalenie właściwej oceny oraz monitorowanie postępów.
Wymagania zostały opracowane z myślą zarówno o nauczycielach doświadczo-nych, jak i początkujących; z pewnością przydadzą się jednym i drugim.
ZbiórzadańChemia w zadaniach i przykładach – niezastąpionapomocwrealizacjiwymagańprogramowych
Przygotowany dla klas siódmej i ósmej zbiór zadań Chemia w zadaniach i przykładach zawiera nie tylko opisy wszystkich doświadczeń zalecanych przez podstawę programową, ale też zapewnia uczniom dostęp do filmów przedstawia-jących te doświadczenia chemiczne, na stronie docwiczenia.pl.
Treści zbioru zadań podzielone są na trzy części:Część I. Przykłady i zadania – pomaga w utrwalaniu wiedzy i kształceniu
umiejętności z lekcji na lekcję, dzięki różnorodnym zadaniom uporządkowanym zgodnie z zasadą stopniowania trudności.
Część II. ABC chemii z testami przekrojowymi – doskonale sprawdzi się pod-czas powtarzania wiadomości przed sprawdzianami.
Część III. Przygotowanie do konkursów chemicznych – umożliwia kształcenie umiejętności wykraczających poza wymagania podstawy programowej.
Zbiór zadań Chemia w zadaniach i przykładach to niezastąpiona pomoc w nauce chemii − ułatwia zrozumienie trudniejszych zagadnień i skutecznie wspiera opanowywanie sposobów rozwiązywania zadań zarówno obliczeniowych, jak i problemowych, dzięki przykładom opisanym krok po kroku.
Propozycjawymagańprogramowych naposzczególneoceny
2
Wymagania programowe na poszcze gólne oceny, w formacie umożli wia jącym ich dostosowanie do włas nych potrzeb, znajdują się na portalu
Zbiór zadań to rozwiązanie wspie-rające naukę chemii zarówno z lekcji na lekcję, jak i podczas przygotowań do sprawdzianów czy konkursów chemicznych.
w zadaniach i przykładach
zbiór zadań dla szkoły podstawowej
ChemiaNow
a podsta
wa
programow
a
z dostępem do
25Wymagania programowe
Propozycjawymagańprogramowychnaposzczególneocenyprzygotowananapodstawietreścizawartychwpodstawie
programowej,programienauczaniaorazpodręcznikudlaklasysiódmejszkołypodstawowejC
hem
ia N
owej
Ery
Wyr
óżni
one
wym
agan
ia p
rogr
amow
e od
pow
iada
ją w
ymag
anio
m o
góln
ym i
szcz
egół
owym
zaw
arty
m w
tre
ścia
ch n
aucz
ania
pod
staw
y pr
ogra
mow
ej.
I.Substancjeiichprzemiany
Ocenadopuszczająca
[1]
Oce
na d
osta
tecz
na[1
+ 2
]O
cena
dob
ra[1
+ 2
+ 3
]O
cena
bar
dzo
dobr
a[1
+ 2
+ 3
+ 4
]U
czeń
: –za
licza
che
mię
do
nauk
prz
yrod
nicz
ych
–stosujezasadybezpieczeństwa
obowiązującew pracownichemicznej
–nazywawybraneelementyszkła
i sprzętulaboratoryjnego
orazokreśla
ich
prze
znac
zeni
e –zn
a sp
osob
y op
isyw
ania
doś
wia
dcze
ń ch
emic
znyc
h –opisujewłaściwościsubstancjibędących
głównymiskładnikamiproduktów
stosowanychnacodzień
–de
finiu
je p
ojęc
ie g
ęsto
ść –po
daje
wzó
r na
gęs
tość
–pr
zepr
owad
za p
rost
e ob
licze
nia
z wykorzystaniempojęć: m
asa,g
ęsto
ść,
obję
tość
–wymieniajednostkigęstości
–od
różn
ia w
łaśc
iwoś
ci fi
zycz
ne o
d ch
emic
znyc
h –de
finiu
je p
ojęc
ie m
iesz
anin
a su
bsta
ncji
–op
isuj
e ce
chy
mie
szan
in je
dnor
odny
ch
i niejednorodnych
–po
daje
prz
ykła
dy m
iesz
anin
–op
isuj
e pr
oste
met
ody
rozd
ziel
ania
mieszaninnaskładniki
–de
finiu
je p
ojęc
ia: z
jaw
isko
fizyc
zne
i r
eakc
ja c
hem
iczn
a –podajeprzykładyzjawiskfizycznych
i reakcjichemicznychzachodzących
w otoczeniuczłowieka
–de
finiu
je p
ojęc
ia: p
ierw
iast
ek c
hem
iczn
y i z
wią
zek
chem
iczn
y –dz
ieli
subs
tanc
je c
hem
iczn
e na
pro
ste
i zło
żone
ora
z na
pie
rwia
stki
i zw
iązk
i ch
emic
zne
–po
daje
prz
ykła
dy z
wią
zków
che
mic
znyc
h –dz
ieli
pier
wia
stki
che
mic
zne
na m
etal
e i niemetale
–po
daje
prz
ykła
dy p
ierw
iast
ków
che
mic
znyc
h (m
etal
i i n
iem
etal
i)
Ucz
eń:
–om
awia
, czy
m z
ajm
uje
się c
hem
ia –w
yjaś
nia,
dla
czeg
o ch
emia
jest
nau
ką
przy
datn
ą lu
dzio
m –w
yjaś
nia,
czy
m s
ą ob
serw
acje
, a c
zym
w
nios
ki z
doś
wia
dcze
nia
–pr
zelic
za je
dnos
tki (
mas
y, ob
jęto
ści,
gęst
ości
) –w
yjaś
nia,
czy
m c
iało
fizy
czne
róż
ni s
ię
od s
ubst
ancj
i –opisujewłaściwościsubstancji
–w
ymie
nia
i wyj
aśni
a po
dsta
wow
e sp
osob
y ro
zdzi
elan
ia m
iesz
anin
na
skła
dnik
i –sporządzamieszaninę
–dobierametodęrozdzielaniamieszaniny
naskładniki
–opisujei porównujezjawiskofizyczne
i reakcjęchemiczną
–projektujedoświadczeniailustrujące
zjawiskofizycznei reakcjęchemiczną
–de
finiu
je p
ojęc
ie s
topy
met
ali
–podajeprzykładyzjawiskfizycznych
i reakcjichemicznychzachodzących
w otoczeniuczłowieka
–w
yjaś
nia
potr
zebę
wpr
owad
zeni
a sy
mbo
li ch
emic
znyc
h –ro
zpoz
naje
pie
rwia
stki
i zw
iązk
i che
mic
zne
–wyjaśniaróżnicęmiędzypierwiastkiem,
związkiemchemicznymi mieszaniną
–pr
opon
uje
spos
oby
zabe
zpie
czen
ia p
rzed
rdzewieniemprzedmiotówwykonanych
z żelaza
Ucz
eń:
–po
daje
zas
toso
wan
ia w
ybra
nego
szk
ła
i spr
zętu
labo
rato
ryjn
ego
–id
enty
fikuj
e su
bsta
ncje
na
pods
taw
ie
poda
nych
wła
ściw
ości
–pr
zepr
owad
za o
blic
zeni
a z wykorzystaniempojęć:m
asa,g
ęsto
ść,
obję
tość
–pr
zelic
za je
dnos
tki
–po
daje
spo
sób
rozd
ziel
enia
wsk
azan
ej
mie
szan
iny
na s
kład
niki
–wskazujeróżnicemiędzywłaściwościami
fizycznymiskładnikówmieszaniny,które
umożliwiająjejrozdzielenie
–projektujedoświadczeniailustrujące
reakcjęchemicznąi formułujewnioski
–w
skaz
uje
w p
odan
ych
przy
kład
ach
reak
cję
chem
iczn
ą i z
jaw
isko
fizyc
zne
–w
skaz
uje
wśr
ód r
óżny
ch s
ubst
ancj
i m
iesz
anin
ę i z
wią
zek
chem
iczn
y –w
yjaś
nia
różn
icę
mię
dzy
mie
szan
iną
a zw
iązk
iem
che
mic
znym
–od
szuk
uje
w u
kład
zie
okre
sow
ym
pier
wia
stkó
w p
odan
e pi
erw
iast
ki c
hem
iczn
e –op
isuje
doś
wia
dcze
nia
wyk
onyw
ane
na le
kcji
–pr
zepr
owad
za w
ybra
ne d
ośw
iadc
zeni
a
Ucz
eń:
–om
awia
pod
ział
che
mii
na o
rgan
iczn
ą i n
ieor
gani
czną
–de
finiu
je p
ojęc
ie p
atyn
a –pr
ojek
tuje
doś
wia
dcze
nie
o po
dany
m ty
tule
(r
ysuj
e sc
hem
at, z
apisu
je o
bser
wac
je
i for
muł
uje
wni
oski
) –pr
zepr
owad
za d
ośw
iadc
zeni
a z
dzia
łu
Subs
tanc
je i
ich
prze
mia
ny –pr
ojek
tuje
i pr
zew
iduj
e w
ynik
i doś
wia
dcze
ń na
pod
staw
ie p
osia
dane
j wie
dzy
26 Wymagania programowe
–odróżniametalei niemetale
na podstawieichwłaściwości
–opisuje,naczympolegająrdzewienie
i korozja
–wymienianiektóreczynnikipowodujące
korozję
–posługujesięsymbolamichemicznymi
pierwiastków(H,O,N,Cl,S,C,P,Si,
Na,K,Ca,Mg,Fe,Zn,Cu,Al,Pb,Sn,
Ag,Hg)
Prz
ykła
dy w
iado
moś
ci i
um
ieję
tnoś
ci w
ykra
czaj
ące
poza
tre
ści
wym
agań
pod
staw
y pr
ogra
mow
ej; i
ch s
pełn
ien
ie m
oże
być
war
unki
em w
ysta
wie
nia
oc
eny
celu
jące
j. U
czeń
:–
opis
uje
zasa
dę r
ozdz
iału
mie
szan
in m
etod
ą ch
rom
atog
rafii
–
opis
uje
spos
ób r
ozdz
iela
nia
na s
kład
niki
bar
dzie
j zło
żony
ch m
iesz
anin
z w
ykor
zyst
anie
m m
etod
spo
za p
odst
awy
prog
ram
owej
– w
ykon
uje
oblic
zeni
a –
zada
nia
doty
cząc
e m
iesz
anin
II.Składnikipowietrzairodzajeprzemian,jakimulegają
Ocenadopuszczająca
[1]
Oce
na d
osta
tecz
na[1
+ 2
]O
cena
dob
ra[1
+ 2
+ 3
]O
cena
bar
dzo
dobr
a[1
+ 2
+ 3
+ 4
]U
czeń
: –opisujeskładi właściwościpowietrza
–ok
reśla
, co
to s
ą st
ałe
i zm
ienn
e sk
ładn
iki
pow
ietr
za –opisujewłaściwościfizycznei chemiczne
tlenu,tlenkuwęgla(IV),wodoru,
azo
tu
oraz
właściwościfizycznegazów
szla
chet
nych
–po
daje
, że
wod
a je
st z
wią
zkie
m c
hem
iczn
ym
wod
oru
i tle
nu –tłumaczy,naczympolegazmianastanu
skup
ieni
a na
prz
ykła
dzie
wod
y –de
finiu
je p
ojęc
ie w
odor
ki –om
awia
obi
eg tlenui tlenkuwęgla(IV)
w przyrodzie
–ok
reśla
zna
czen
ie p
owie
trza
, wod
y, tle
nu,
tlenk
u w
ęgla
(IV)
–po
daje
, jak
moż
na w
ykry
ć tle
nek
węg
la(IV
) –ok
reśla
, jak
zac
how
ują
się s
ubst
ancj
e hi
gros
kopi
jne
–opisuje,naczympolegająreakcje
syntezy,analizy,wymiany
–om
awia
, na
czym
pol
ega
spal
anie
–de
finiu
je p
ojęc
ia: s
ubst
rat i
pro
dukt
reak
cji
chem
iczn
ej –wskazujesubstratyi produktyreakcji
chem
iczn
ej
–określatypyreakcjichemicznych
Ucz
eń:
–projektujei przeprowadza
doświadczeniepotwierdzające,że
powietrzejestmieszaninąjednorodną
gazów
–w
ymie
nia
stał
e i z
mie
nne
skła
dnik
i pow
ietr
za –ob
licza
prz
ybliż
oną
obję
tość
tlen
u i a
zotu
, np
. w s
ali l
ekcy
jnej
–op
isuje
, jak
moż
na o
trzy
mać
tlen
–opisujewłaściwościfizycznei chemiczne
gazówszlachetnych,
azo
tu –po
daje
prz
ykła
dy w
odor
ków
nie
met
ali
–w
yjaś
nia,
na
czym
pol
ega
proc
es fo
tosy
ntez
y –w
ymie
nia
niek
tóre
zas
toso
wan
ia a
zotu
, gazówszlachetnych,
tlen
ku w
ęgla
(IV),
tlenu
, w
odor
u –po
daje
spo
sób
otrz
ymyw
ania
tlen
ku
węg
la(IV
) (na
prz
ykła
dzie
rea
kcji
węg
la
z tle
nem
) –de
finiu
je p
ojęc
ie re
akcj
a ch
arak
tery
styc
zna
–planujedoświadczenieumożliwiające
wykrycieobecnościtlenkuwęgla(IV)
w powietrzuwydychanymz płuc
–w
yjaś
nia,
co
to je
st e
fekt
cie
plar
nian
y –op
isuje
rol
ę w
ody
i par
y w
odne
j w
prz
yrod
zie
–w
ymie
nia
wła
ściw
ości
wod
y –w
yjaś
nia
poję
cie
higr
osko
pijn
ość
Ucz
eń:
–ok
reśla
, któ
re s
kład
niki
pow
ietr
za s
ą st
ałe,
a
któr
e zm
ienn
e –w
ykon
uje
oblic
zeni
a do
tycz
ące
zaw
arto
ści
proc
ento
wej
sub
stan
cji w
ystę
pują
cych
w
pow
ietr
zu –w
ykry
wa
obec
ność
tlen
ku w
ęgla
(IV)
–op
isuje
wła
ściw
ości
tlen
ku w
ęgla
(II)
–w
yjaś
nia
rolę
pro
cesu
foto
synt
ezy
w n
aszy
m
życi
u –po
daje
prz
ykła
dy s
ubst
ancj
i szk
odliw
ych
dla
środ
owisk
a –w
yjaś
nia,
ską
d się
bio
rą k
waś
ne o
pady
–ok
reśla
zag
roże
nia
wyn
ikaj
ące
z ef
ektu
ci
epla
rnia
nego
, dzi
ury
ozon
owej
, kw
aśny
ch
opad
ów –pr
opon
uje
spos
oby
zapo
bieg
ania
powiększaniusiędziuryozonowej
i o
gran
icze
nia
pow
staw
ania
kw
aśny
ch
opad
ów –projektujedoświadczenia,w których
otrzymatlen,tlenekwęgla(IV),wodór
–projektujedoświadczenia,w których
zbadawłaściwościtlenu,tlenku
węgla(IV),wodoru
–za
pisu
je s
łow
nie
prze
bieg
róż
nych
rod
zajó
w
reak
cji c
hem
iczn
ych
Ucz
eń:
–ot
rzym
uje
tlene
k w
ęgla
(IV) w
rea
kcji
w
ęgla
nu w
apni
a z
kwas
em c
hlor
owod
orow
ym –w
ymie
nia
różn
e sp
osob
y ot
rzym
ywan
ia
tlenu
, tle
nku
węg
la(IV
), w
odor
u –pr
ojek
tuje
doś
wia
dcze
nia
doty
cząc
e po
wie
trza
i je
go s
kład
nikó
w –uz
asad
nia,
na
pods
taw
ie r
eakc
ji m
agne
zu
z tle
nkie
m w
ęgla
(IV),
że tl
enek
węg
la(IV
) jes
t zw
iązk
iem
che
mic
znym
węg
la i
tlenu
–uz
asad
nia,
na
pods
taw
ie r
eakc
ji m
agne
zu
z pa
rą w
odną
, że
wod
a je
st z
wią
zkie
m
chem
iczn
ym tl
enu
i wod
oru
–pl
anuj
e sp
osob
y po
stęp
owan
ia u
moż
liwia
jące
oc
hron
ę po
wie
trza
prz
ed z
anie
czys
zcze
niam
i –id
enty
fikuj
e su
bsta
ncje
na
pods
taw
ie
sche
mat
ów r
eakc
ji ch
emic
znyc
h –w
ykaz
uje
zale
żnoś
ć m
iędz
y ro
zwoj
em
cyw
iliza
cji a
wys
tępo
wan
iem
zag
roże
ń,
np. p
odaj
e pr
zykł
ady
dzie
dzin
życ
ia, k
tóry
ch
rozw
ój p
owod
uje
nega
tyw
ne s
kutk
i dla
śr
odow
iska
przy
rodn
icze
go
27Wymagania programowe
–odróżniametalei niemetale
na podstawieichwłaściwości
–opisuje,naczympolegająrdzewienie
i korozja
–wymienianiektóreczynnikipowodujące
korozję
–posługujesięsymbolamichemicznymi
pierwiastków(H,O,N,Cl,S,C,P,Si,
Na,K,Ca,Mg,Fe,Zn,Cu,Al,Pb,Sn,
Ag,Hg)
Prz
ykła
dy w
iado
moś
ci i
um
ieję
tnoś
ci w
ykra
czaj
ące
poza
tre
ści
wym
agań
pod
staw
y pr
ogra
mow
ej; i
ch s
pełn
ien
ie m
oże
być
war
unki
em w
ysta
wie
nia
oc
eny
celu
jące
j. U
czeń
:–
opis
uje
zasa
dę r
ozdz
iału
mie
szan
in m
etod
ą ch
rom
atog
rafii
–
opis
uje
spos
ób r
ozdz
iela
nia
na s
kład
niki
bar
dzie
j zło
żony
ch m
iesz
anin
z w
ykor
zyst
anie
m m
etod
spo
za p
odst
awy
prog
ram
owej
– w
ykon
uje
oblic
zeni
a –
zada
nia
doty
cząc
e m
iesz
anin
II.Składnikipowietrzairodzajeprzemian,jakimulegają
Ocenadopuszczająca
[1]
Oce
na d
osta
tecz
na[1
+ 2
]O
cena
dob
ra[1
+ 2
+ 3
]O
cena
bar
dzo
dobr
a[1
+ 2
+ 3
+ 4
]U
czeń
: –opisujeskładi właściwościpowietrza
–ok
reśla
, co
to s
ą st
ałe
i zm
ienn
e sk
ładn
iki
pow
ietr
za –opisujewłaściwościfizycznei chemiczne
tlenu,tlenkuwęgla(IV),wodoru,
azo
tu
oraz
właściwościfizycznegazów
szla
chet
nych
–po
daje
, że
wod
a je
st z
wią
zkie
m c
hem
iczn
ym
wod
oru
i tle
nu –tłumaczy,naczympolegazmianastanu
skup
ieni
a na
prz
ykła
dzie
wod
y –de
finiu
je p
ojęc
ie w
odor
ki –om
awia
obi
eg tlenui tlenkuwęgla(IV)
w przyrodzie
–ok
reśla
zna
czen
ie p
owie
trza
, wod
y, tle
nu,
tlenk
u w
ęgla
(IV)
–po
daje
, jak
moż
na w
ykry
ć tle
nek
węg
la(IV
) –ok
reśla
, jak
zac
how
ują
się s
ubst
ancj
e hi
gros
kopi
jne
–opisuje,naczympolegająreakcje
syntezy,analizy,wymiany
–om
awia
, na
czym
pol
ega
spal
anie
–de
finiu
je p
ojęc
ia: s
ubst
rat i
pro
dukt
reak
cji
chem
iczn
ej –wskazujesubstratyi produktyreakcji
chem
iczn
ej
–określatypyreakcjichemicznych
Ucz
eń:
–projektujei przeprowadza
doświadczeniepotwierdzające,że
powietrzejestmieszaninąjednorodną
gazów
–w
ymie
nia
stał
e i z
mie
nne
skła
dnik
i pow
ietr
za –ob
licza
prz
ybliż
oną
obję
tość
tlen
u i a
zotu
, np
. w s
ali l
ekcy
jnej
–op
isuje
, jak
moż
na o
trzy
mać
tlen
–opisujewłaściwościfizycznei chemiczne
gazówszlachetnych,
azo
tu –po
daje
prz
ykła
dy w
odor
ków
nie
met
ali
–w
yjaś
nia,
na
czym
pol
ega
proc
es fo
tosy
ntez
y –w
ymie
nia
niek
tóre
zas
toso
wan
ia a
zotu
, gazówszlachetnych,
tlen
ku w
ęgla
(IV),
tlenu
, w
odor
u –po
daje
spo
sób
otrz
ymyw
ania
tlen
ku
węg
la(IV
) (na
prz
ykła
dzie
rea
kcji
węg
la
z tle
nem
) –de
finiu
je p
ojęc
ie re
akcj
a ch
arak
tery
styc
zna
–planujedoświadczenieumożliwiające
wykrycieobecnościtlenkuwęgla(IV)
w powietrzuwydychanymz płuc
–w
yjaś
nia,
co
to je
st e
fekt
cie
plar
nian
y –op
isuje
rol
ę w
ody
i par
y w
odne
j w
prz
yrod
zie
–w
ymie
nia
wła
ściw
ości
wod
y –w
yjaś
nia
poję
cie
higr
osko
pijn
ość
Ucz
eń:
–ok
reśla
, któ
re s
kład
niki
pow
ietr
za s
ą st
ałe,
a
któr
e zm
ienn
e –w
ykon
uje
oblic
zeni
a do
tycz
ące
zaw
arto
ści
proc
ento
wej
sub
stan
cji w
ystę
pują
cych
w
pow
ietr
zu –w
ykry
wa
obec
ność
tlen
ku w
ęgla
(IV)
–op
isuje
wła
ściw
ości
tlen
ku w
ęgla
(II)
–w
yjaś
nia
rolę
pro
cesu
foto
synt
ezy
w n
aszy
m
życi
u –po
daje
prz
ykła
dy s
ubst
ancj
i szk
odliw
ych
dla
środ
owisk
a –w
yjaś
nia,
ską
d się
bio
rą k
waś
ne o
pady
–ok
reśla
zag
roże
nia
wyn
ikaj
ące
z ef
ektu
ci
epla
rnia
nego
, dzi
ury
ozon
owej
, kw
aśny
ch
opad
ów –pr
opon
uje
spos
oby
zapo
bieg
ania
powiększaniusiędziuryozonowej
i o
gran
icze
nia
pow
staw
ania
kw
aśny
ch
opad
ów –projektujedoświadczenia,w których
otrzymatlen,tlenekwęgla(IV),wodór
–projektujedoświadczenia,w których
zbadawłaściwościtlenu,tlenku
węgla(IV),wodoru
–za
pisu
je s
łow
nie
prze
bieg
róż
nych
rod
zajó
w
reak
cji c
hem
iczn
ych
Ucz
eń:
–ot
rzym
uje
tlene
k w
ęgla
(IV) w
rea
kcji
w
ęgla
nu w
apni
a z
kwas
em c
hlor
owod
orow
ym –w
ymie
nia
różn
e sp
osob
y ot
rzym
ywan
ia
tlenu
, tle
nku
węg
la(IV
), w
odor
u –pr
ojek
tuje
doś
wia
dcze
nia
doty
cząc
e po
wie
trza
i je
go s
kład
nikó
w –uz
asad
nia,
na
pods
taw
ie r
eakc
ji m
agne
zu
z tle
nkie
m w
ęgla
(IV),
że tl
enek
węg
la(IV
) jes
t zw
iązk
iem
che
mic
znym
węg
la i
tlenu
–uz
asad
nia,
na
pods
taw
ie r
eakc
ji m
agne
zu
z pa
rą w
odną
, że
wod
a je
st z
wią
zkie
m
chem
iczn
ym tl
enu
i wod
oru
–pl
anuj
e sp
osob
y po
stęp
owan
ia u
moż
liwia
jące
oc
hron
ę po
wie
trza
prz
ed z
anie
czys
zcze
niam
i –id
enty
fikuj
e su
bsta
ncje
na
pods
taw
ie
sche
mat
ów r
eakc
ji ch
emic
znyc
h –w
ykaz
uje
zale
żnoś
ć m
iędz
y ro
zwoj
em
cyw
iliza
cji a
wys
tępo
wan
iem
zag
roże
ń,
np. p
odaj
e pr
zykł
ady
dzie
dzin
życ
ia, k
tóry
ch
rozw
ój p
owod
uje
nega
tyw
ne s
kutk
i dla
śr
odow
iska
przy
rodn
icze
go
–ok
reśla
, co
to s
ą tle
nki i
zna
ich
podz
iał
–wymieniapodstawoweźródła,rodzaje
i skutkizanieczyszczeńpowietrza
–w
skaz
uje
różn
icę
mię
dzy
reak
cjam
i egz
o-
i end
oene
rget
yczn
ą –po
daje
prz
ykła
dy r
eakc
ji eg
zo-
i end
oene
rget
yczn
ych
–w
ymie
nia
niek
tóre
efe
kty
tow
arzy
sząc
e re
akcj
om c
hem
iczn
ym
–za
pisu
je s
łow
nie
prze
bieg
rea
kcji
chem
iczn
ej –w
skaz
uje
w z
apisi
e sł
owny
m p
rzeb
iegu
re
akcj
i che
mic
znej
substratyi produkty
, pi
erw
iast
ki i
zwią
zki c
hem
iczn
e –op
isuje
, na
czym
pol
ega
pow
staw
anie
dzi
ury
ozon
owej
i kw
aśny
ch o
padó
w –po
daje
spo
sób
otrz
ymyw
ania
wod
oru
(w r
eakc
ji kw
asu
chlo
row
odor
oweg
o z
met
alem
) –op
isuje
spo
sób
iden
tyfik
owan
ia g
azów
: w
odor
u, tl
enu,
tlen
ku w
ęgla
(IV)
–wymieniaźródła,rodzajei skutki
zanieczyszczeńpowietrza
–wymienianiektóresposoby
postępowaniapozwalającechronić
pow
ietr
ze p
rzed
zan
iecz
yszc
zeni
ami
–definiujepojęcia:r
eakc
ja e
gzo-
i e
ndoe
nerg
etyc
zna
–podajeprzykładyróżnychtypów
reak
cji c
hem
iczn
ych
–w
ykaz
uje
obec
ność
par
y w
odne
j w
pow
ietr
zu –om
awia
spo
soby
otr
zym
ywan
ia w
odor
u –po
daje
prz
ykła
dy r
eakc
ji eg
zo-
i end
oene
rget
yczn
ych
–za
licza
prz
epro
wad
zone
na
lekc
jach
rea
kcje
do
egz
o- lu
b en
doen
erge
tycz
nych
Prz
ykła
dy w
iado
moś
ci i
um
ieję
tnoś
ci w
ykra
czaj
ące
poza
tre
ści
wym
agań
pod
staw
y pr
ogra
mow
ej; i
ch s
pełn
ien
ie m
oże
być
war
unki
em w
ysta
wie
nia
oc
eny
celu
jące
j. U
czeń
:–
opis
uje
dest
ylac
ję s
krop
lone
go p
owie
trza
III.Atomyicząsteczki
Ocenadopuszczająca
[1]
Oce
na d
osta
tecz
na[1
+ 2
]O
cena
dob
ra[1
+ 2
+ 3
]O
cena
bar
dzo
dobr
a[1
+ 2
+ 3
+ 4
]U
czeń
: –de
finiu
je p
ojęc
ie m
ater
ia
–de
finiu
je p
ojęc
ie d
yfuz
ja –opisujeziarnistąbudowęmaterii
–opisuje,czymatomróżnisięod
cząsteczki
–de
finiu
je p
ojęc
ia: j
edno
stka
mas
y at
omow
ej,
mas
a at
omow
a, m
asa
cząs
tecz
kow
a –obliczamasęcząsteczkowąprostych
związkówchemicznych
–opisujei charakteryzujeskładatomu
pierwiastkachemicznego(jądro–
protonyi neutrony,powłokielektronowe
– el
ektr
ony)
–w
yjaś
nia,
co
to s
ą nu
kleo
ny –definiujepojęciee
lekt
rony
wal
ency
jne
–w
yjaś
nia,
co to
są lic
zba
atom
owa,
liczb
a m
asow
a –ustalaliczbęprotonów,elektronów,
neutronóww atomiedanegopierwiastka
chemicznego,gdyznanesąliczby
atomowai masowa
Ucz
eń:
–planujedoświadczeniepotwierdzające
ziarnistąbudowęmaterii
–wyjaśniazjawiskodyfuzji
–po
daje
zał
ożen
ia te
orii
atom
istyc
zno-
-c
ząst
eczk
owej
bud
owy
mat
erii
–ob
licza
mas
y cz
ąste
czko
we
–op
isujepierwiastekchemicznyjakozbiór
atomówo danejliczbieatomowejZ
–w
ymie
nia
rodz
aje
izot
opów
–wyjaśniaróżnicew budowieatomów
izotopówwodoru
–wymieniadziedzinyżycia,w których
stosujesięizotopy
–ko
rzys
ta z
ukł
adu
okre
sow
ego
pier
wia
stkó
w
chem
iczn
ych
–w
ykor
zyst
uje
info
rmac
je o
dczy
tane
z u
kład
u ok
reso
weg
o pi
erw
iast
ków
che
mic
znyc
h –po
daje
mak
sym
alną
licz
bę e
lekt
ronó
w
w p
oszc
zegó
lnyc
h po
wło
kach
(K, L
, M)
–za
pisu
je k
onfig
urac
je e
lekt
rono
we
Ucz
eń:
–wyjaśniaróżnicemiędzypierwiastkiem
a związkiemchemicznymnapodstawie
założeńteoriiatomistyczno-
cząsteczkowejbudowymaterii
–ob
licza
mas
y cz
ąste
czko
we
zwią
zków
ch
emic
znyc
h –de
finiu
je p
ojęc
ie m
asy
atom
owej
jako
średniejmasatomówdanego
pierwiastka,z uwzględnieniemjego
składuizotopowego
–w
ymie
nia zastosowaniaróżnychizotopów
–ko
rzys
ta z
info
rmac
ji za
war
tych
w u
kład
zie
okre
sow
ym p
ierw
iast
ków
che
mic
znyc
h –ob
licza
mak
sym
alną
licz
bę e
lekt
ronó
w
w p
owło
kach
–za
pisu
je k
onfig
urac
je e
lekt
rono
we
–ry
suje
upr
oszc
zone
mod
ele
atom
ów
–ok
reśla
zm
ianę
wła
ściw
ości
pie
rwia
stkó
w
w g
rupi
e i o
kres
ie
Ucz
eń:
–wyjaśniazwiązekmiędzypodobieństwami
właściwościpierwiastkówchemicznych
w tejsamejgrupieukładuokresowego
a budowąichatomówi liczbąelektronów
wal
ency
jnyc
h –w
yjaś
nia,
dla
czeg
o m
asy
atom
owe
poda
nych
pi
erw
iast
ków
che
mic
znyc
h w
ukl
adzi
e ok
reso
wym
nie
są
liczb
ami c
ałko
wity
mi
28 Wymagania programowe
–po
daje
, czy
m je
st k
onfig
urac
ja e
lekt
rono
wa
–definiujepojęcieiz
otop
–do
konu
je p
odzi
ału
izot
opów
–wymienianajważniejszedziedzinyżycia,
w którychmajązastosowanieizotopy
–op
isuje
ukł
ad o
kres
owy
pier
wia
stkó
w
chem
iczn
ych
–po
daje
treś
ć pr
awa
okre
sow
ości
–po
daje
, kto
jest
twór
cą u
kład
u ok
reso
weg
o pi
erw
iast
ków
che
mic
znyc
h –odczytujez układuokresowego
podstawoweinformacjeo pierwiastkach
chem
iczn
ych
–ok
reśla
rod
zaje
pie
rwia
stkó
w (m
etal
, ni
emet
al) i
pod
obie
ństw
o w
łaśc
iwoś
ci
pier
wia
stkó
w w
gru
pie
–ry
suje
mod
ele
atom
ów p
ierw
iast
ków
ch
emic
znyc
h –ok
reśla
, jak
zm
ieni
ają
się n
iekt
óre
wła
ściw
ości
pie
rwia
stkó
w w
gru
pie
i okr
esie
Prz
ykła
dy w
iado
moś
ci i
um
ieję
tnoś
ci w
ykra
czaj
ące
poza
tre
ści
wym
agań
pod
staw
y pr
ogra
mow
ej; i
ch s
pełn
ien
ie m
oże
być
war
unki
em w
ysta
wie
nia
oc
eny
celu
jące
j. U
czeń
:–
oblic
za z
awar
tość
pro
cent
ową
izot
opów
w p
ierw
iast
ku c
hem
iczn
ym–
opis
uje
hist
orię
odk
ryci
a bu
dow
y at
omu
i pow
stan
ia u
kład
u ok
reso
weg
o pi
erw
iast
ków
– de
finiu
je p
ojęc
ie p
rom
ieni
otw
órcz
ość
– ok
reśl
a, n
a cz
ym p
oleg
ają
prom
ieni
otw
órcz
ość
natu
raln
a i s
ztuc
zna
– de
finiu
je p
ojęc
ie r
eakc
ja ła
ńcuc
how
a –
wym
ieni
a w
ażni
ejsz
e za
groż
enia
zw
iąza
ne z
pro
mie
niot
wór
czoś
cią
– w
yjaś
nia
poję
cie
okre
s pó
łtrw
ania
(okr
es p
ołow
iczn
ego
rozp
adu)
– ro
zwią
zuje
zad
ania
zw
iąza
ne z
poj
ęcia
mi o
kres
pół
trw
ania
i śr
edni
a m
asa
atom
owa
– ch
arak
tery
zuje
rod
zaje
pro
mie
niow
ania
– w
yjaś
nia,
na
czym
pol
egaj
ą pr
zem
iany
a, b
IV.Łączeniesięatomów.Równaniareakcjichemicznych
Ocenadopuszczająca
[1]
Oce
na d
osta
tecz
na[1
+ 2
]O
cena
dob
ra[1
+ 2
+ 3
]O
cena
bar
dzo
dobr
a[1
+ 2
+ 3
+ 4
]U
czeń
: –w
ymie
nia
typy
wią
zań
chem
iczn
ych
–po
daje
def
inic
je: w
iąza
nia
kow
alen
cyjn
ego
nies
pola
ryzo
wan
ego,
wią
zani
a ko
wal
ency
jneg
o sp
olar
yzow
aneg
o, w
iąza
nia
jono
weg
o –definiujepojęcia:j
on,k
atio
n,a
nion
–definiujepojęcie
ele
ktro
ujem
ność
–posługujesięsymbolamipierwiastków
chem
iczn
ych
–po
daje
, co
wys
tępu
je w
e w
zorz
e el
ektr
onow
ym –od
różn
ia w
zór
sum
aryc
zny
od w
zoru
st
rukt
ural
nego
Ucz
eń:
–opisujerolęelektronówzewnętrznej
powłokiw łączeniusięatomów
–od
czyt
uje
elek
trou
jem
ność
pie
rwia
stkó
w
chem
iczn
ych
–opisujesposóbpowstawaniajonów
–ok
reśla
rod
zaj w
iąza
nia
w p
rost
ych
przy
kład
ach
cząs
tecz
ek
–po
daje
prz
ykła
dy su
bsta
ncji o
wiąz
aniu
ko
wale
ncyjn
ym i
subs
tanc
ji o w
iązan
iu jo
now
ym
–pr
zeds
taw
ia tw
orze
nie
się w
iązań
che
micz
nych
ko
wale
ncyjn
ego
i jono
weg
o dl
a pr
osty
ch
przy
kład
ów
Ucz
eń:
–ok
reśla
typ
wią
zani
a ch
emic
zneg
o w
pod
anym
prz
ykła
dzie
–wyjaśnianapodstawiebudowyatomów,
dlaczegogazyszlachetnesąbardzomało
akty
wne
che
mic
znie
–w
yjaś
nia
różn
ice
mię
dzy
typa
mi w
iąza
ń ch
emic
znyc
h –opisujepowstawaniewiązań
kow
alen
cyjn
ych
dla
wym
agan
ych
przy
kład
ów –op
isuj
e m
echa
nizm
pow
staw
ania
wiązaniajonowego
Ucz
eń:
–wykorzystujepojęcie
elek
trou
jem
nośc
i do
określaniarodzajuwiązaniaw podanych
subs
tanc
jach
–uz
asad
nia
i udo
wad
nia
dośw
iadcz
alnie
, że
mas
a su
bstr
atów
jest
rów
na m
asie
pro
dukt
ów –ro
zwią
zuje
trud
niej
sze
zada
nia
doty
cząc
e po
znan
ych
praw
(zac
how
ania
mas
y, st
ałoś
ci
skła
du z
wią
zku
chem
iczn
ego)
–w
skaz
uje
pods
taw
owe
różn
ice
mię
dzy
wią
zani
ami k
owal
ency
jnym
a jo
now
ym o
raz
kow
alen
cyjn
ym n
iesp
olar
yzow
anym
a
kow
alen
cyjn
ym s
pola
ryzo
wan
ym
29Wymagania programowe
–za
pisu
je w
zory
sum
aryc
zne
i strukturalnecząsteczek
–definiujepojęciew
arto
ścio
woś
ć –ok
reśla
war
tośc
iow
ość
pier
wia
stkó
w
chem
iczn
ych
w s
tani
e w
olny
m
–odczytujez układuokresowego
maksymalnąwartościowośćwzględem
wodorupierwiastkówchemicznych
grup1.,2.i 13.–17.
–w
yzna
cza
war
tośc
iow
ość
pier
wia
stkó
w
chem
iczn
ych
na p
odst
awie
wzo
rów
su
mar
yczn
ych
–za
pisu
je w
zory
sum
aryc
zny
i strukturalnycząsteczkizwiązku
dwup
ierw
iast
kow
ego
na p
odst
awie
wartościowościpierwiastków
chem
iczn
ych
–ok
reśla
na
pods
taw
ie w
zoru
licz
bę a
tom
ów
pier
wia
stkó
w w
zw
iązk
u ch
emic
znym
–in
terp
retu
je z
apis
y (o
dczy
tuje
iloś
ciow
o i j
akoś
ciow
o pr
oste
zap
isy), np.: H
2,2H,
2 H
2. –us
tala
na
pods
taw
ie w
zoru
sumarycznegonazwęprostych
dwupierwiastkowychzwiązków
chem
iczn
ych
–ustalanapodstawienazwywzór
sum
aryc
zny
pros
tych
dwupierwiastkowychzwiązków
chem
iczn
ych
–ro
zróż
nia
pods
taw
owe
rodz
aje
re
akcj
i che
mic
znyc
h –wskazujesubstratyi produkty
re
akcj
i che
mic
znej
–podajetreśćprawazachowaniamasy
–podajetreśćprawastałościskładu
związkuchemicznego
–pr
zepr
owad
za p
rost
e ob
licze
nia
z wykorzystaniemprawazachowania
masyi prawastałościskładuzwiązku
chem
iczn
ego
–de
finiu
je p
ojęc
ia: r
ówna
nie
reak
cji c
hem
iczn
ej,
wsp
ółcz
ynni
k st
echi
omet
rycz
ny
–dobierawspółczynniki
w p
rost
ych
przy
kład
achrównańreakcjichemicznych
–za
pisu
je p
rost
e przykłady równań
re
akcj
i che
mic
znyc
h –od
czyt
uje
pros
te r
ówna
nia
re
akcj
i che
mic
znyc
h
–określawartościowośćnapodstawie
układuokresowegopierwiastków
–za
pisu
je w
zory
zw
iązk
ów c
hem
iczn
ych
na
pods
taw
ie p
odan
ej w
arto
ścio
woś
ci lu
b na
zwy
pier
wia
stkó
w c
hem
iczn
ych
–po
daje
naz
wę
zwią
zku
chem
iczn
ego
na
pods
taw
ie w
zoru
–ok
reśla
war
tośc
iow
ość
pier
wia
stkó
w
w z
wią
zku
chem
iczn
ym –za
pisu
je w
zory
czą
stec
zek,
kor
zyst
ając
z
mod
eli
–w
yjaś
nia
znac
zeni
e
wsp
ółcz
ynni
ka s
tech
iom
etry
czne
go
i ind
eksu
ste
chio
met
rycz
nego
–w
yjaś
nia
poję
cie
rów
nani
a re
akcj
i che
mic
znej
–od
czyt
uje
pros
te r
ówna
nia
reak
cji
chem
iczn
ych
–zapisujerównaniareakcjichemicznych
–dobierawspółczynnikiw równaniach
reak
cji c
hem
iczn
ych
–op
isuje
, jak
wyk
orzy
stać
ele
ktro
ujem
ność
do
okre
śleni
a ro
dzaj
u w
iąza
nia
chem
iczn
ego
w c
ząst
eczc
e –w
ykor
zyst
uje
poję
cie
war
tośc
iow
ości
–odczytujez układuokresowego
wartościowośćpierwiastków
chemicznychgrup1.,2.i 13.–17.
(względemwodoru,maksymalną
względemtlenu)
–na
zyw
a zw
iązk
i che
mic
zne
na p
odst
awie
w
zoró
w s
umar
yczn
ych
i zap
isuje
wzo
ry n
a po
dsta
wie
ich
nazw
–za
pisu
je i
odcz
ytuj
e ró
wna
nia
reak
cji
chem
iczn
ych
(o w
ięks
zym
sto
pniu
trud
nośc
i) –pr
zeds
taw
ia m
odel
owy
sche
mat
rów
nani
a re
akcj
i che
mic
znej
–ro
zwią
zuje
zad
ania
na
pods
taw
ie p
raw
a za
chow
ania
mas
y i p
raw
a st
ałoś
ci s
kład
u zw
iązk
u ch
emic
zneg
o –dokonujeprostychobliczeń
stec
hiom
etry
czny
ch
–op
isuje
zal
eżno
ść w
łaśc
iwoś
ci z
wią
zku
chem
iczn
ego
od w
ystę
pują
cego
w n
im
wią
zani
a ch
emic
zneg
o –w
ykon
uje
oblic
zeni
a st
echi
omet
rycz
ne
–porównujewłaściwościzwiązków
kowalencyjnychi jonowych(stan
skupienia,rozpuszczalnośćw wodzie,
temperaturytopnieniai wrzenia,
przewodnictwociepłai elektryczności)
–za
pisu
je i
odcz
ytuj
e ró
wna
nia
reak
cji
chem
iczn
ych
o du
żym
sto
pniu
trud
nośc
i –w
ykon
uje
oblic
zeni
a st
echi
omet
rycz
ne
30 Wymagania programowe
Prz
ykła
dy w
iado
moś
ci i
um
ieję
tnoś
ci w
ykra
czaj
ące
poza
tre
ści
wym
agań
pod
staw
y pr
ogra
mow
ej; i
ch s
pełn
ien
ie m
oże
być
war
unki
em w
ysta
wie
nia
oc
eny
celu
jące
j. U
czeń
:–
opis
uje
wią
zani
a ko
ordy
nacy
jne
i met
alic
zne
– w
ykon
uje
oblic
zeni
a na
pod
staw
ie r
ówna
nia
reak
cji c
hem
iczn
ej–
wyk
onuj
e ob
licze
nia
z w
ykor
zyst
anie
m p
ojęc
ia w
ydaj
ność
rea
kcji
–
zna
poję
cia:
mol
, mas
a m
olow
a i o
bjęt
ość
mol
owa
i wyk
orzy
stuj
e je
w o
blic
zeni
ach
– ok
reśl
a, n
a cz
ym p
oleg
ają
reak
cje
utle
nian
ia-r
eduk
cji
– de
finiu
je p
ojęc
ia: u
tlen
iacz
i re
dukt
or–
zazn
acza
w z
apis
ie s
łow
nym
prz
ebie
gu r
eakc
ji ch
emic
znej
pro
cesy
utl
enia
nia
i red
ukcj
i ora
z ut
leni
acz,
red
ukto
r–
poda
je p
rzyk
łady
rea
kcji
utle
nian
ia-r
eduk
cji z
acho
dząc
ych
w n
aszy
m o
tocz
eniu
; uza
sadn
ia s
wój
wyb
ór
V.Wodairoztworywodne
Ocenadopuszczająca
[1]
Oce
na d
osta
tecz
na[1
+ 2
]O
cena
dob
ra[1
+ 2
+ 3
]O
cena
bar
dzo
dobr
a[1
+ 2
+ 3
+ 4
]U
czeń
: –ch
arak
tery
zuje
rod
zaje
wód
wys
tępu
jący
ch
w p
rzyr
odzi
e –po
daje
, na
czym
pol
ega
obie
g w
ody
w p
rzyr
odzi
e –po
daje
prz
ykła
dy ź
róde
ł zan
iecz
yszc
zeni
a w
ód
–w
ymie
nia
niek
tóre
sku
tki z
anie
czys
zcze
ń or
az s
poso
by w
alki
z n
imi
–w
ymie
nia
stan
y sk
upie
nia
wod
y –ok
reśla
, jak
ą w
odę
nazy
wa
się
wod
ą de
styl
owan
ą –na
zyw
a pr
zem
iany
sta
nów
sku
pien
ia w
ody
–op
isuje
wła
ściw
ości
wod
y –za
pisu
je w
zory
sum
aryc
zny
i str
uktu
raln
y cz
ąste
czki
wod
y –de
finiu
je p
ojęc
ie d
ipol
–id
enty
fikuj
e cz
ąste
czkę
wod
y ja
ko d
ipol
–w
yjaś
nia
podz
iał s
ubst
ancj
i na
dobr
ze
rozp
uszc
zaln
e, tr
udno
roz
pusz
czal
ne
oraz
pra
ktyc
znie
nie
rozp
uszc
zaln
e
w w
odzi
e –podajeprzykładysubstancji,które
rozpuszczająsięi nierozpuszczająsię
w wodzie
–w
yjaś
nia
poję
cia:
rozp
uszc
zaln
ik i
subs
tanc
ja
rozp
uszc
zona
–projektujedoświadczeniedotyczące
rozpuszczalnościróżnychsubstancji
w wodzie
–definiujepojęcier
ozpu
szcz
alno
ść
Ucz
eń:
–opisujebudowęcząsteczkiwody
–w
yjaś
nia,
co
to je
st c
ząst
eczk
a po
larn
a –w
ymie
nia
wła
ściw
ości
wod
y zm
ieni
ając
e się
po
d w
pływ
em z
anie
czys
zcze
ń –pl
anuj
e do
świa
dcze
nie
udow
adni
ając
e,
że w
oda
z sie
ci w
odoc
iągo
wej
i na
tura
lnie
w
ystę
pują
ca w
prz
yrod
zie
są m
iesz
anin
ami
–pr
opon
uje
spos
oby
racj
onal
nego
gospodarowaniawodą
–tłumaczy,naczympolegająprocesy
mieszaniai rozpuszczania
–ok
reśla
, dla
jaki
ch s
ubst
ancj
i wod
a je
st
dobr
ym r
ozpu
szcz
alni
kiem
–ch
arak
tery
zuje
sub
stan
cje
ze w
zglę
du n
a ic
h ro
zpus
zcza
lnoś
ć w
wod
zie
–planujedoświadczeniawykazujące
wpływróżnychczynnikównaszybkość
rozpuszczaniasubstancjistałych
w wodzie
–po
rów
nuje
roz
pusz
czal
ność
róż
nych
su
bsta
ncji
w te
j sam
ej te
mpe
ratu
rze
–obliczailośćsubstancji,którąmożna
rozpuścićw określonejobjętościwody
w podanejtemperaturze
–podajeprzykładysubstancji,które
rozpuszczająsięw wodzie,tworząc
roztworywłaściwe
–podajeprzykładysubstancji,którenie
rozpuszczająsięw wodzie,tworząc
kolo
idy
lub
zaw
iesi
ny
Ucz
eń:
–w
yjaś
nia,
na
czym
pol
ega
twor
zeni
e w
iąza
nia
kow
alen
cyjn
ego
spol
aryz
owan
ego
w c
ząst
eczc
e w
ody
–w
yjaś
nia
budo
wę
pola
rną
cząs
tecz
ki w
ody
–ok
reśla
wła
ściw
ości
wod
y w
ynik
ając
e z
jej
budo
wy
pola
rnej
–przewidujezdolnośćróżnychsubstancji
dorozpuszczaniasięw wodzie
–pr
zeds
taw
ia z
a po
moc
ą m
odel
i pro
ces
rozp
uszc
zani
a w
wod
zie
subs
tanc
ji o
budo
wie
pol
arne
j, np
. chl
orow
odor
u –po
daje
roz
mia
ry c
ząst
ek s
ubst
ancj
i w
prow
adzo
nych
do
wod
y i z
najd
ując
ych
się
w r
oztw
orze
wła
ściw
ym, k
oloi
dzie
, za
wie
sinie
–w
ykaz
uje
dośw
iadc
zaln
ie w
pływ
róż
nych
cz
ynni
ków
na
szyb
kość
roz
pusz
czan
ia
subs
tanc
ji st
ałej
w w
odzi
e –po
sług
uje
się w
ykre
sem
roz
pusz
czal
nośc
i –w
ykon
uje
oblic
zeni
a z
wyk
orzy
stan
iem
w
ykre
su r
ozpu
szcz
alno
ści
–ob
licza
mas
ę w
ody,
zna
jąc
mas
ę ro
ztw
oru
i jeg
o st
ężen
ie p
roce
ntow
e –prowadziobliczeniaz wykorzystaniem
pojęcia
gęst
ości
–po
daje
spo
soby
zm
niej
szen
ia lu
b zwiększeniastężeniaroztworu
–ob
licza
stę
żeni
e pr
ocen
tow
e ro
ztw
oru
pow
stał
ego
prze
z za
gęsz
czen
ie
i roz
cień
czen
ie r
oztw
oru
Ucz
eń:
–pr
opon
uje
dośw
iadc
zeni
e ud
owad
niaj
ące,
że
wod
a je
st z
wią
zkie
m w
odor
u i t
lenu
–ok
reśla
wpł
yw c
iśnie
nia
atm
osfe
rycz
nego
na
war
tość
tem
pera
tury
wrz
enia
wod
y –porównujerozpuszczalnośćw wodzie
związkówkowalencyjnychi jonowych
–w
ykaz
uje
dośw
iadc
zaln
ie, c
zy r
oztw
ór je
st
nasy
cony
, czy
nie
nasy
cony
–ro
zwią
zuje
z w
ykor
zyst
anie
m g
ęsto
ści
zada
nia
rach
unko
we
doty
cząc
e st
ężen
ia
proc
ento
weg
o –ob
licza
roz
pusz
czal
ność
sub
stan
cji w
dan
ej
tem
pera
turz
e, z
nają
c st
ężen
ie p
roce
ntow
e je
j roz
twor
u na
syco
nego
w te
j tem
pera
turz
e –ob
licza
stę
żeni
e ro
ztw
oru
pow
stał
ego
po
zmie
szan
iu r
oztw
orów
tej s
amej
sub
stan
cji
o ró
żnyc
h st
ężen
iach
31Wymagania programowe
–w
ymie
nia
czyn
niki
, któ
re w
pływ
ają
na
rozp
uszc
zaln
ość
subs
tanc
ji –ok
reśla
, co
to je
st k
rzyw
a ro
zpus
zcza
lnoś
ci –odczytujez wykresurozpuszczalności
rozpuszczalnośćdanejsubstancji
w podanejtemperaturze
–w
ymie
nia
czyn
niki
wpł
ywaj
ące
na s
zybk
ość
rozp
uszc
zani
a się
sub
stan
cji s
tałe
j w w
odzi
e –de
finiu
je p
ojęc
ia: r
oztw
ór w
łaśc
iwy,
kol
oid
i zaw
iesin
a –podajeprzykładysubstancjitworzących
z wodąroztwórwłaściwy,zawiesinę,koloid
–de
finiu
je p
ojęc
ia: r
oztw
ór n
asyc
ony,
rozt
wór
ni
enas
ycon
y, ro
ztw
ór s
tężo
ny, r
oztw
ór
rozc
ieńc
zony
–de
finiu
je p
ojęc
ie k
ryst
aliz
acja
–po
daje
spo
soby
otr
zym
ywan
ia r
oztw
oru
nien
asyc
oneg
o z
nasy
cone
go i
odw
rotn
ie –de
finiu
je s
tęże
nie
proc
ento
we
rozt
wor
u –po
daje
wzó
r op
isują
cy s
tęże
nie
proc
ento
we
rozt
wor
u –pr
owad
zi p
rost
e ob
licze
nia
z wykorzystaniempojęć:s
tęże
nie
proc
ento
we,m
asa
subs
tanc
ji,m
asa
rozp
uszc
zaln
ika,m
asa
rozt
wor
u
–w
skaz
uje
różn
ice
mię
dzy
rozt
wor
em
wła
ściw
ym a
zaw
iesin
ą –opisujeróżnicemiędzyroztworami:
rozcieńczonym,stężonym,nasyconym
i nienasyconym
–pr
zeks
ztał
ca w
zór
na s
tęże
nie
proc
ento
we
rozt
wor
u ta
k, a
by o
blic
zyć
mas
ę su
bsta
ncji
rozp
uszc
zone
j lub
mas
ę ro
ztw
oru
–obliczamasęsubstancjirozpuszczonej
lubmasęroztworu,
zna
jąc
stęż
enie
pr
ocen
tow
e ro
ztw
oru
–w
yjaś
nia,
jak
spor
ządz
ić r
oztw
ór
o ok
reślo
nym
stę
żeni
u pr
ocen
tow
ym, n
p.
100
g 20
-pro
cent
oweg
o ro
ztw
oru
soli
kuch
enne
j
–obliczastężenieprocentoweroztworu
nasyconegow danejtemperaturze
(z wykorzystaniemwykresu
rozpuszczalności)
–w
ymie
nia
czyn
nośc
i pro
wad
zące
do
spor
ządz
enia
okr
eślo
nej o
bjęt
ości
roz
twor
u o
okre
ślony
m s
tęże
niu
proc
ento
wym
–sp
orzą
dza
rozt
wór
o o
kreś
lony
m s
tęże
niu
proc
ento
wym
Prz
ykła
dy w
iado
moś
ci i
um
ieję
tnoś
ci w
ykra
czaj
ące
poza
tre
ści
wym
agań
pod
staw
y pr
ogra
mow
ej; i
ch s
pełn
ien
ie m
oże
być
war
unki
em w
ysta
wie
nia
oc
eny
celu
jące
j. U
czeń
:–
wyj
aśni
a, n
a cz
ym p
oleg
a as
ocja
cja
cząs
tecz
ek w
ody
– ro
zwią
zuje
zad
ania
rac
hunk
owe
na s
tęże
nie
proc
ento
we
rozt
wor
u, w
któ
rym
roz
pusz
czon
o m
iesz
anin
ę su
bsta
ncji
stał
ych
– ro
zwią
zuje
zad
ania
z w
ykor
zyst
anie
m p
ojęc
ia s
tęże
nie
mol
owe
VI.Tlenkiiwodorotlenki
Ocenadopuszczająca
[1]
Oce
na d
osta
tecz
na[1
+ 2
]O
cena
dob
ra[1
+ 2
+ 3
]O
cena
bar
dzo
dobr
a[1
+ 2
+ 3
+ 4
]U
czeń
: –definiujepojęciek
atal
izat
or
–de
finiu
je p
ojęc
ie tl
enek
–po
daje
pod
ział
tlen
ków
na
tlenk
i met
ali
i tle
nki n
iem
etal
i –zapisujerównaniareakcjiotrzymywania
tlenkówmetalii tlenkówniemetali
–w
ymie
nia
zasa
dy B
HP
doty
cząc
e pr
acy
z za
sada
mi
–definiujepojęcia:w
odor
otle
neki z
asad
a –od
czyt
uje
z ta
beli
rozp
uszc
zaln
ości
, czy
w
odor
otle
nek
jest
roz
pusz
czal
ny w
wod
zie
czy
też
nie
Ucz
eń:
–po
daje
spo
soby
otr
zym
ywan
ia tl
enkó
w –opisujewłaściwościi zastosowania
wybranychtlenków
–podajewzoryi nazwywodorotlenków
–w
ymie
nia
wsp
ólne
wła
ściw
ości
zas
ad
i wyj
aśni
a, z
cze
go o
ne w
ynik
ają
–w
ymie
nia
dwie
głó
wne
met
ody
otrz
ymyw
ania
wod
orot
lenk
ów –zapisujerównaniareakcjiotrzymywania
wodorotlenkusodu,potasui wapnia
Ucz
eń:
–w
yjaś
nia
poję
cia:
wod
orot
lene
k i z
asad
a –w
ymie
nia
przy
kład
y w
odor
otle
nków
i za
sad
–w
yjaś
nia,
dla
czeg
o po
dcza
s pr
acy
z za
sada
mi
nale
ży z
acho
wać
szc
zegó
lną
ostr
ożno
ść
–w
ymie
nia
pozn
ane
tlenk
i met
ali,
z kt
óryc
h m
ożna
otr
zym
ać z
asad
y –za
pisu
je r
ówna
nia
reak
cji o
trzy
myw
ania
w
ybra
nego
wod
orot
lenk
u –planujedoświadczenia,w których
wynikumożnaotrzymaćwodorotlenki
sodu,potasulubwapnia
Ucz
eń:
–za
pisu
je w
zór
sum
aryc
zny
wod
orot
lenk
u do
wol
nego
met
alu
–planujedoświadczenia,w których
wynikumożnaotrzymaćróżne
wodorotlenki,takżepraktycznie
nierozpuszczalnew wodzie
–zapisujerównaniareakcjiotrzymywania
różnychwodorotlenków
–id
enty
fikuj
e w
odor
otle
nki n
a po
dsta
wie
po
dany
ch in
form
acji
–od
czyt
uje
rów
nani
a re
akcj
i che
mic
znyc
h
32 Wymagania programowe
–opisujebudowęwodorotlenków
–zn
a w
arto
ścio
woś
ć gr
upy
wod
orot
leno
wej
–rozpoznajewzorywodorotlenków
–za
pisu
je w
zory
sum
aryc
zne
wodorotlenków:NaOH,KOH,Ca(OH) 2,
Al(OH) 3,Cu(OH) 2
–opisujewłaściwościorazzastosowania
wodorotlenków:sodu,potasui wapnia
–łą
czy
nazw
y zw
ycza
jow
e (w
apno
pal
one
i wap
no g
aszo
ne) z
naz
wam
i sy
stem
atyc
znym
i tyc
h zw
iązk
ów
chem
iczn
ych
–definiujepojęcia:e
lekt
rolit,n
ieel
ektr
olit
–de
finiu
je p
ojęc
ia: d
ysoc
jacj
a jo
now
a, w
skaź
nik
–wymieniarodzajeodczynówroztworów
–podajebarwywskaźnikóww roztworze
o podanymodczynie
–wyjaśnia,naczympolegadysocjacja
jono
wa
zasa
d –zapisujerównaniadysocjacjijonowej
zasa
d (p
rost
e pr
zykł
ady)
–po
daje
naz
wy
jonó
w p
owst
ałyc
h w
wyn
iku
dyso
cjac
ji jo
now
ej –odróżniazasadyodinnychsubstancji
za pomocąwskaźników
–rozróżniapojęcia:w
odor
otle
neki z
asad
a
–w
yjaś
nia
poję
cia:
wod
a w
apie
nna,
wap
no
palo
ne i
wap
no g
aszo
ne –od
czyt
uje
pros
te r
ówna
nia
dyso
cjac
ji jo
now
ej
zasa
d –de
finiu
je p
ojęc
ie o
dczy
n za
sado
wy
–ba
da o
dczy
n –za
pisu
je o
bser
wac
je d
o do
świa
dcze
ń pr
zepr
owad
zany
ch n
a le
kcji
–pl
anuj
e sp
osób
otr
zym
ywan
ia
wod
orot
lenk
ów n
iero
zpus
zcza
lnyc
h w
wod
zie
–za
pisu
je i
odcz
ytuj
e równaniadysocjacji
jono
wej
zas
ad –określaodczynroztworuzasadowego
i uzasadniato
–op
isuje
doś
wia
dcze
nia
prze
prow
adza
ne
na le
kcja
ch (s
chem
at, o
bser
wac
je, w
nios
ek)
–opisujezastosowaniawskaźników
–planujedoświadczenie,któreumożliwi
zbadanieodczynuróżnychproduktów
używanychw życiucodziennym
Prz
ykła
dy w
iado
moś
ci i
um
ieję
tnoś
ci w
ykra
czaj
ące
poza
tre
ści
wym
agań
pod
staw
y pr
ogra
mow
ej; i
ch s
pełn
ien
ie m
oże
być
war
unki
em w
ysta
wie
nia
oc
eny
celu
jące
j. U
czeń
:–
opis
uje
i bad
a w
łaśc
iwoś
ci w
odor
otle
nków
am
fote
rycz
nych