chemistry 2010 (khmer)

UNIVERSITY OF BATTAMBANG 10/5/2011

LIM SEIHA 1

LLIMIM SSEIHAEIHAFood Processing Laboratory, University of BattambangE‐mail: [email protected]: (855)‐12‐881‐922/(855)‐67‐717‐727October 18, 2010

10/5/2011 University of Battambang (Lim Seiha) 1

មល ឋ នរគះគមវទយ គជវទយ រសតែដលសករ• អពសមសភគ

• ទរមងរបសរបធត នង

• ករែរបរបលរបសរបធត10/5/2011 2University of Battambang (Lim Seiha)


LIM SEIHA 2

គមវទយ រតវបនែបងែចកជពរែផនកធៗ គ

គមអសរ ង ឬ គមែរ៖គមអសរ ងគ ឬ គមែរ៖

របតកមមគម នង

លកខណៈគមរបសធត នង សមសធតរបស

េលើកែលងែតសមសធតករបនេចញ។

គមសរ ងគ៖

សមសធតកបន។

10/5/2011 3University of Battambang (Lim Seiha)

គមវភគករវភគបរមណ េដើមបកណតរករបេភទៃនធតគម នងករវភគបរមណ េដមបកណតរករបេភទៃនធតគម នង

វភគគណភពេដើមបកណតរកសមមរតៃនធតផ ។

គមអនវតត គមឧស ហកមឧ ម

គមកសកមម នង

គមឧសថ ។



LIM SEIHA 3

គមជវៈធតបងៃនភវៈ នងធតបងកៃនភវៈ នង

របតកមមគមែដលបេងកើតបនជបណត ររបធតែដលជមលឋ នរគះៃនជវត។

គមរបលកខណៈៃនករបែបលងរបធត នង

ទនកទនង េទនងថមពល នង ទរមង។


នមមតសញញ ែដលបនេរបើរបសេដើមបត ងឲយធតរតវបនបងញ នង តេរៀបេទ មល បថកែដលរតវបនបងហ ញ នង តេរៀបេទ មល បថន កែដលមនលកខណៈរប ករបែហលគន ែដលមនេឈម ះថ

ងខប



LIM SEIHA 4

ធតធត គជ រធតែដលមន ចបែបកឲយេទជ រធត តចៗ មរយៈមេធយបយ មញញៗបនេនះេទ យ ញមនធតរបមណេរចើនជង ១០០ របេភទ នង សមសធត ឬ លបយ ជេរចើនេទៀតែដលជបន ៃនធតទងេនះបេងកើតបនជរបធតទងអសេនេលើពភពេ ក េទះបជ ធត ចមនករែរបរបលនវលកណៈៃនបន េទះបជ ធត ចមនករែរបរបលនវលកខណៈៃនបនយង កេ យ កធតទងេនះមន ចរតវបនបេងកើត ឬបែបកបនេនះេទ (េលើកែលងែតរបតកមមនយេកលែអរ)




LIM SEIHA 5

ច តថន ករបធតេនកនងវធ រសតៃនករេធវើច តថន ករបធត គ រសយេលើសមសភព៖ គរៃនរបធត ចជេល សមសភព៖ គរៃនរបធត ចជ

រធតសទធធត

សមសធត

លបយលបយលបយេសមើ ច (សលយសយង)

លបយមនេសមើ ច (លបយ)


តម មេលគល នង អយង



LIM SEIHA 6

១. តម១.១ រទសត តម

រទសត តម រតវបនេសនើរបេងកើតជរទសតេឡើងេ យេ ក John Dalton រ ត រ ន ក រ ត ឡេនឆន ១៨០៥។

េ ក Dalton បនគតថធតបងករេ យភគលអតែដលមន ចបែបកបនតេទេទៀតបន មនេឈម ះថ តម។

John Dalton (1768 ‐ 1828)


១. តម រទសតរបសេ ក Dalton ចសេងខបបនដចខងេរកម៖

ធតបនផ ពភគលអតែដលមន ចបែបកបនមនេឈម ះថ តម

រគប តមៃនធតមយ មនមសដចគន េហើយមសរបស តម ៃនធតមយខសគន ពមសរបស តមៃនធតមយេផ ងេទៀត

េនេពលែដលធតរមផ គន េដើមបបេងកើតជសមសធត តមៃនធតមយ រមផ ជមយនង តមៃនធតដៃទេទៀត កនងសមមរតជក ក េដើមបបេងកើតជមេលគលមយ។ េនកងដេណើ រករេនះ តមមនរតវបនបផញេនះេទ។មេលគលមយ។ េនកនងដេណរករេនះ តមមនរតវបនបផល ញេនះេទ។

តមៃនធតពរ ឬ េរចើន ចរមផ គន េនកនងសមមរតេផ ងគន េដើមបបេងកើតជសមសធតេផ ងគន ផងែដរ។



LIM SEIHA 7

១. តម ១.២ ទរមងៃន តម

តមៃនធតទងអសផ េឡើងេ យភគលអតបេផ ងគន គ៖ ឡ អ ន

េអឡចរតង a negatively charged particle

របតង a positively charged particle

ណរតង a neutrally charged particle

Properties of Atom: Particle Mass Electric charge Unit charge LocationProton 1.672 × 10‐24 g + 1.602 × 10 ‐19 coulomb + 1 In nucleusElectron 9.108 × 10‐28 g ‐ 1.602 × 10‐19 coulomb ‐ 1 Outside nucleus Neutron 1.675 × 10‐24 g 0 0 In nucleus


១. តម េលខ តម (Z) គជចននរបតងេនកនងៃណយៃន តមរបសធត។ េនកនងៃណយរបស តមណត ចននរបតងេសមើនងចននេអឡចរតង ដេចនះេលខ តម ក ចបងហ ញេ យចននេអឡចរតងផងែដរ។

ចននមស (A) គជផលបកៃនចននរបតង នង ណរតងេនកនង តម។ចននណរតង (N) កណតេ យ A-Z។នមតតសញញ ៃនេលខ តម នង ចននមសរបសធតមយ (X) រតវបន កណតេ យ៖



LIM SEIHA 8

១. តម អសតប

អសតប គ តមែដលមនរបតងដចគន បែនតមនចននណរតងខសគន ។ រ ន ត រ ន

ចននណរតង មនមនឥទធពលេទេលើលកខណៈគមរបស តមេនះេទ

ចនចសខនអពអសតប៖

អសតបខលះ ជវទយសកមមធមមជត

ភពសបរៃនអសតបរតវបនកណតេ យភគរយៃន តមអសតបេនះកនង រ នភគស កមយរបសធត។ ករតសបរៃនអសតបកនងធមមជតគ កណត។


២. មេលគល២.១ នយមនយ

មេលគល គជបណត មយែដលមន តមយងតចចននពរ េហើយមនករ ត េរៀបចដកណតមយ េដើមបចងភជ បេ យក ងគម (សមពនធគម)។

ឧទហរណ៖ ឧសមនអរដែសន (H2) គជធតសទធមយ

ទក (H2O) គជសមសធតមេលគលមយ

មេលគល មនបនទកអគគសនណត។ ទ គ

មេលគលឌ តម

មេលគលបល តម



LIM SEIHA 9

២. មេលគល២.២ មេលគលគរ

មេលគល គតច សសរមបេយើងសេងកតេ យផទ ល រ ក ទមេធយបយែដលមនរបសទធភព េដើមបសក អពមេលគល គេរបើរបសនវ មេលគលគរ

របមនតេរគង៖ រគបបលេឈើ ឬ ជរ ដ ងឲយតម ចងកះ ដ ងឲយសមពនធគម


គរបេពញកែនលង៖ ងេ យបលែដលតភជ បគន េ យរប បចងថពកសមពនធគមមនរតវបនបងហ ញេនកនងគរេនះេឡើយ

២. មេលគល២.៣ របមនតមេលគល

របមនតមេលគល បងហ ញនវចននពតរបកដៃន តមរបសធតនមយៗ េនកនងមេលគល

បែនតមនបនផតលនវពតមនជក កពរេបៀបៃនករតភជ បគន របស តមេនះេទ

ឧទហរណ៖ អរដែសន (H2) អកសែសន (O2) ទក (H O)ទក (H2O) េមទល លកល (CH3OH ឬ CH4O)

របមនតមេលគល គជរបមនតពតរបកដរបសមេលគល



LIM SEIHA 10

២. មេលគល២.៤ របមនតងយ

េរបើរបសសរមបចងអលបងហ ញអព វតតមនៃនធត ផលេធៀបចនន តម

បែនត មនបនបងហ ញរបបពចននពតរបកដៃន តម េនកនងមេលគលេនះេទ

ឧទហរណ៖ H2O2 ែដលផលេធៀបចនន តម 2:2 ឬ 1:1 របមនតងយ គ HO

N2H4 (អរ សន) ែដលមនផលេធៀបចនន តម 1:2របមនតងយ គ NH2

របមនតងយ គជរបមនតគម ែដល មញញបផត េគែតងែតសរេសរ េ យបនថយសនទស នេនកនងរបមនតមេលគលេទជរបមនតែដលមនចននសនទស នសរបតចបផត


៣. អយងអយង គជរបេភទគមមនបនទកអគគសន រតវបនបេងកើតេឡើងព តម ឬ មេលគលណតមយេនេពលែដលចេណញ ឬ បតបងេអឡចរតងេ យ របែរបរលគម។

កចង

Na (11P, 11é) -> Na+ (11P, 10é)

Al (13P,13é) -> Al3+ (13P,10é)

ញង

Cl (17P, 17é) -> Cl- (17P, 18é)

O (8P, 8é) -> O2- (8P,10é)



LIM SEIHA 11

៣. អយង៣.១ អយងមណ តម

អយងមណ តម ជលទធផលៃន តមែដលបនេបះបង ឬទទលយកេអឡចរតងមយ ឬេរចើន។

៣.២ អយងបល តម

តមពរ ឬេរចើន ចផ គន េដើមបបេងកើតបនជអយងមយ ែដលមនបនទកសរប វជជមន ឬអវជជមន េគឲយេឈម ះថ អយងបល តម។

ឧទហរណមញម

នរ ត


៣. អយង៣.៣ អយងកនងដ

កនងសលយសយងដែតងែតមនអយង

នង អយងមយចននេទៀតដចជប សយម

កលសយម

មញម

កលរ

នរ ត

សលផត

ផ វ ត



LIM SEIHA 12

ទនកទនងមស កនងរបតកមមគម


១. មស តម សមសភគភគរយ១.១ មស តម

មសរបស តមមយ រសយេទេលើចននេអឡចរតង របតង នងណរតង។

មអនតរជត មស តម គជមសរបស តមកនងមយខន ត តម។

មយ ខន តមស តម (ខ.អ) រតវបនេគកណតេសមើនង 1/12 ៃនមស តម កបន 12 មយ។

ករកណត តមកបន 12 េសមើនង 12 ផតលឲយេយើងនវសតង េដើមបកណតមសតមរបសធតដៃទៗេទៀត។តមរបសធតដៃទៗេទៀត។

ច មយខន តមស តម (ខ.អ) ចេ បនមយងេទៀតថ មយ លតន។



LIM SEIHA 13

១. មស តម សមសភគភគរយមសមធយម តម

មស តមៃនអសតបមយេនកនងមរត ឋ នមស តម ឲយេឈម ះថ មសអសតបរបស ។

មស តមរតវបនកណតេយងេទនង “ តមសតង រ” មយ មននយថេទនងតមកបន ១២ មយែដលមនមស

មសមធយមៃនធតមយ េឈម ះថ មស តម ៃនធតេនះ មសមករ នង នមតតសញញ េ យ m (ធត)

m1, m2 ,m3 មសអសតបៃនអសតប 1,2,3……

p1, p2, p3 ភគរយៃនករតសបរកនងធមមជតៃនអសតប


មសមលរបសធត នង ចនន វ ករដ

មល (mol) គជចននសនមតមយ ែដល 1mol = 6.022045 × 1023 ភគលអត

១. មស តម សមសភគភគរយ

ចនន 6.022045 × 1023 េ ថ ចនន វ ករដែដល ងេ យ

NA = 6.022045 × 1023

ដចេនះ ១ មល តមមន 6.022045 × 1023 តម

១មលមេលគលមន 6.022045 × 1023 មេលគល

១មលេអឡចរតងមន 6.022045 × 1023 េអឡចរតង

មសមល គជមសកនង 1 មលៃន តមឬមេលគល, មសមល គតជ g.mol-1

M(X) = មស តម × NA



LIM SEIHA 14

១. មស តម សមសភគភគរយ (ត) ទនកទនងរ ងមសមល នង បរមណរបធត

មនមយនយរបសមសមលេគបន៖

មសមេលគល

គជផលបករបសមស តមទង យេនកនងមេលគល

M(H2SO4) = 2(1) + 32 + 4(16) = 98g.mol-1


១. មស តម សមសភគភគរយ១.២ សមសភគភគរយរបសសមសធត

សមសភគភគរយជមស គជភគរយជមសរបសធតនមយៗែដល មនកនងសមសធតមយ។

ឧទហរណ៖ មសមលរបស សតសលផរច (H2SO4) គ 98g.mol-1



LIM SEIHA 15

២. របតកមមគម នង សមករគមរបតកមមគម គជដេណើ ករែដលអងគធតមយ ឬេរចើន រតវបនផល សបតរេទជ រធតថមមយ ឬេរចើន។

សមករគម េរបើសញញ គម េដើមបបងហ ញអវែដលេកើតមនកនងកឡងេពលមនរបតកមមគម។

េនកនងែផនកេនះេយើងនងសក ពករសរេសរ នង ថលងសមករគម។


២. របតកមមគម នង សមករគម២.១ ករសរេសរសមករគម

H2 + O2 H2O 2 2 2

សញញ (+) មននយថ មនរបតកមមជមយ

សញញ (រពញ) មននយថ ទទលបន

អងគធតរបតករ ផលតផល

អងធតរបតករ ជអងធតចបេផើមេនកងសមករគមអងគធតរបតករ ជអងគធតចបេផតមេនកនងសមករគម

ផលតផល ជអងគធតបេងកើតេឡើងេ យលទធផលៃនសមករគម



LIM SEIHA 16

២. របតកមមគម នង សមករគម២.២ ករថលងសមករគម

ជទេទ េដើមបថលងសមករគម េយើងរតវ៖

គ លអងគធតរបតករ នងផលតផល

កេលខេមគណេផ ងគន េដើមបឲយចនន តមនមយៗេសមើគន

ដបងរតវេមើលធតែដលមនែតមយកែនលងេនអងគនមយៗ នងមន តមេសមើគន

បនទ បមកេមើលធតែដលមនែតមយកែនលងេនអងគទងពរ ែតចនន តមមនេសមើគន

រចថលងធតទងេនះ។

ទបញចប រតវថលងធតទង យ ែដលមនេនេរចើនកែនលងៃនអងគទងពរ។


២. របតកមមគម នង សមករគមឧទហរណ៖ សរេសរសមករលនងរបសរបតកមម សតសលផរច (H2SO4) នង ស

ដយមអរដកសត (NaOH)

សរេសរសមករ ងរបតកមមគម (អងគធតរបតករ នងផលតផល)

H2SO4 + NaOH Na2SO4 + H2O

ថលងធតេ យ កេមគណេផ ងៗគនថលងធត S: H2SO4 + NaOH Na2SO4 + H2O

ថលងធត Na: H2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + H2O ល 2 4 2 4 2

ថលងធត H: H2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2H2O

ពនតយេឡើងវញនវចនន តមៃនធតនមយៗេនកនងសមករ

H2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + H2O



LIM SEIHA 17

២. របតកមមគម នង សមករគមរបតកមមចេហះ

C9H20 + 14O2 9CO2 + 10H2O9 20 4 2 9 2 2

របតកមមជនស

2 Na + FeCl2 2 NaCl + Fe

របតកមមបណត រ

AgNO3 + NaCl AgCl + NaNO3AgNO3 + NaCl AgCl + NaNO3

របតកមម សតជមយេ ហៈ

2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2


២. របតកមមគម នង សមករគមរបតកមម សតបស

HCl + NaOH NaCl + H2O 2

របតកមមបន

2Mg + O2 2MgO

របតកមមបែបក

CaCO3 CaO + CO2CaCO3 CaO + CO2



LIM SEIHA 18

៣.បរមណអងគធតរបតករ នង ផលតផលសទសយេមរទ គជករសក អពបរមណអងគធតរបតករ នងផលតផលេនកនងសមករគម

ើ ើ ើ ែ ើ េយើងេរបើរបសមលេដើមបគណនបរមណផលតផល ែដលេកើតេនកនងរបតកមមគម។ វធេនះេគេ ថ វធមល ែដលមននយថេលខេមគណេនកនងសមករ គមចេ បនថ ជចននមលរបស រធតនមយៗ។

ឧទហរណ៖ េនកនងរបតកមមចេហះរ ងកបនមណអកសត ជមយខយលេដើមបបេងកើតបនជ កបនឌអកសត។

ឧសមនកបនមណអកសត ចននពរមល មនរបតកមមជមយអកសែសនមយមលេដើមបបេងកើតបនជឧសមនកបនឌអកសត ចននពរមល។


៣.បរមណអងគធតរបតករ នង ផលតផលករគណន មចននមលរមមនជ នដចតេទេនះ៖

សរេសររបមនតឲយបនរតមរតវសរមបអងគធតរបតករ នងផលតផលទងអស នងថលងសមករ។

បតរបរមណសមសធតែដល គ ល (ជធមម អងគធតរបតករ) េទជចននមល

េរបើេលខេមគណេនកនងសមករលនង េដើមបគណនចននមលរបស រធត ែដលរក ឬ រធតែដលមន គ លេនកនងល ត (ជធមម ជផលតផល)

េរបើចននមលែដលរកេឃើញ នងមសមល រចបរបរមណែដលមន លេទជេរបចននមលែដលរកេឃញ នងមសមល រចបតរបរមណែដលមន គ លេទជ ខន ត ែដលេគសររក (ជទេទជរកម)

ចររតតពនតយថចេមលើយរបសអនក សមេហតផលឬេទ។



LIM SEIHA 19

៣.បរមណអងគធតរបតករ នង ផលតផលឧទហរណ៖ គណនចននមស Na2SO4 ែដលេកើតេចញពរបតកមមសពវរ ង NaOH

ចនន ១២៤g ជមយនង H2SO4?

ជ នទ ១៖ សមករ ងរបតកមម 2 NaOH + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O

ជ នទ ២៖ ចននមល NaOH៖

ជ នទ ៣៖ េ យ NaOH 2mol បេងកើតបនជ Na2SO4 1mol ដចេនះ

ជ នទ ៤៖ ចននមស N SO ៖

molg

molgnNaOH 10.30.40

1124 =×=

molmolmolmoln SONa 55.1

2110.3

42=×=

g142ជ នទ ៤៖ ចននមស Na2SO4៖

ជ នទ ៥៖ រតតពនតយេឡើងវញនវចេមលើយរបសអនក


gmol

gmolm SONa 220114255.1

42=×=

៣.បរមណអងគធតរបតករ នង ផលតផល៣.១ ករកណតបរមណអងគធតរបតករ

អងគធតរបតករកណត៖ អងគធតរបតករ ែដលេគេរបើអសមនេនកនងសមករអងគធតរបតករេលើស៖ គជអងគធតែដលមនបរមណេរចើនជងបរមណ ចបចែដលមនរបតកមមជមយអងគធតកណតបរមណអងគធតរបតករ

ឧទហរណ៖ អច ភលយអរ ព នធរ រតវបនបេងកើតេឡើងេ យករដតភលយអរជមយព នធរ េនកនងបរយកស

S 3 F SFS + 3 F2 SF6

ឧបមថ េគឲយ ព នធរ ៤មល មនរបតកមមជមយ ២០មល ភលយអរ។

េតើអងគធត ជអនកកណតបរមណអងគធតរបតករ?



LIM SEIHA 20

៣.បរមណអងគធតរបតករ នង ផលតផល៣.២ ទននផលរបតកមម

ទននផលជរទសត គជបរមណផលតផលែដលទទលបនរបសនេបើអងគធតកណតបរមណអងគធតរបតករទងអសចលរមរបតកមម។ ជទននផលអតបរម ែដលេយើងសងឃមថទទលបន មសមករ។

ទននផលពតរបកដ គែតងែតមនបរមណតចជងទននផលែដលេគទទលបន មរទសត។

ដចេនះ េដើមបកណតថបរមណផលតផលែដលទទលបនមនប គមវទ ែតងដចេនះ េដមបកណតថបរមណផលតផលែដលទទលបនមនប ណ គមវទ ែតងែតគណន ទននផលជភគរយ ែដលេរៀប បពសមមរត រ ងទននផលពត នងទននផលទទលបនេរកយរបតកមម។


៤. ជគមរកខជត រតវករយងេ ច សនវ រធត ចនន ៦របេភទ សរមបករលតស។ N, P, K, Ca, S នង Mg។

ជ សត មនអបលនរ ត (NO3-) អបល មញម (NH4

+) េហើយ រធតចបងៃនជសត គ មញក

3 H2 + N2 2 NH3

សមសភគភគរយជមស របស សតេនកនងជធមម ចនន ៥របេភទ៖របេភទជគម %N ជមស


NH3 82.4NH4NO3 35.0(NH4)2SO4 21.2 (NH4)2HPO4 21.2(NH4)2CO 64.7


LIM SEIHA 21

៤. ជគមក ត ែដលមនឥទធពលដលករេរជើសេរ ើសជមយរបេភទ៖

តៃមលរបស រធតែដលរតវករ េដើមបេរៀបចជ

ភពងយរសលទក ក ដកជញជ ន នងករេរបើរបស

សមសភគភគរយជមសរបស រធតចងបន

ភព កសមៃនសមសធតេនះ គថេតើសមសធតរបស រ យកនងទកេហើយ ចរតវបនចបយកេ យរកខជត។




LIM SEIHA 22

របតកមមកនងសលយសយងទក


១. លកខណៈទេទៃនសលយសយងទកេនេពលសមសធតែដលបេងកើតេឡើងពអយងបែបកកនងទក អយងបន ផត ចេចញពគន ករផត ចេចញៃនអយងេនះេកើតេឡើងេនេពលែដលសមសធតអយង រ យេ ថ ករបែបក។

ធតរ យ រធតែដលរតវរ យកនងធតរ យ

ធតរ យ រធតសទធែដលកនងេនះធតដៃទេទៀត (ធតរ យ) រតវរ យ។មជឈ ឋ នរ យជសលយសយង។

អងគធតរ យ + ធតរ យ សលយសយង



LIM SEIHA 23

១. លកខណៈទេទៃនសលយសយងទកលកខណៈេអឡចរតលត៖ រគបអងគធតរ យទងអស ែដលរ យកនងទករតវេទនងរបេភទមយៃនរបេភទទងពរៈ េអឡចរតលត នងមនែមនេអ ឡចរតលត។

េអឡចរតលត គជ រធតែដលេនេពលេគរ យ េនកនងទកលទធផលែដលទទលបនជសលយសយងែដល ចចមលងអគគសន។

េអឡចរតលតខល ង៖ អបលរ យ សតខល ង នងបសខល ង

េអឡចរតលតេខ យ៖ សតេខ យ នងបសេខ យ

មនែមនេអឡចរតលត ជ រធតែដលមន ចចមលងចរនតអគគសនេនេពលេគរ យ កនងទក។


២. របតកមមបេងកើតកកររបតកមមបេងកើតកករ ជរបេភទរបតកមមទេទមយ ែដលេកើតេឡើងកនងសលយ សយងទក េ យឲយផលបនជផលតផលមនរ យ ឬកករ។កករ គជអងធតរងែដលមនរ យ បែបកេ យែឡកពសលយសយង។កករ គជអងគធតរងែដលមនរ យ បែបកេ យែឡកពសលយសយង។ករតរ យៃនសមសធតអយនចកនងទក៖

សមសធតែដលផ េឡើងពកចងៃនេ ហៈ លក ង ឬ មញមរ យកនងទក រគបសមសធតនរ ត (NO3

-) រ យកនងទក។សមសធតភគេរចើនែដលផ េឡើងព Cl-, Br- នង I- រ យកនងទក។ េលើកែលងែតសមសធតែដលផ េឡើងព Ag+ ឬ Pb2+។


សមសធតែដលផ េឡងព Ag ឬ Pb ។សមសធតអរដកសតភគេរចើនមនរ យកនងទក។ េលើកែលងែតសមសធតែដលមនករចលរមពេ ហៈ លក ង ឬបរយម។សមសធតកប ត ផ វ ត នងសលភត មនរ យកនងទក។


LIM SEIHA 24

៣. ក បសលយសយងក បសលយសយង គជបរមណៃនវតតមនអងគធតរ យ កនងបរមណអងគធតរ យ ឬសលយយសយងែដលបនេរបើ។

ក បម រេត៖ ក បសលយសយងកនងមយមលធតរ យកនងសលយសយងមយលរត។ ម រេត ជខន តក បែដលរតវបនេរបើរបសជទេទបផតកនងគម។

គណនក បៃនសលយសយងេអ ណល (C H OH) 85 0 l ែដលមន 1 77គណនក បៃនសលយសយងេអ ណល (C2H5OH) 85.0ml ែដលមន 1.77gៃនេអ ណលេសមើនងបនម ន?


៣. ក បសលយសយងករពរងវសលយសយង

កពរងវ គជករបេងកើនសមមរតៃនធតរ យេទេលើធតរ យកនងសរ ក រ ន លយសយង មយែដលជេហតេធវើឲយក បៃនធតរ យកនងមយខន តមឌថយចះ

មលៃនធតរ យមនេពលពរងវ = មលៃនធតរ យេរកយេពលពរងវ

ni = nf

MiVi = MfVf



LIM SEIHA 25

៤. អរ កមម សត បសអរ កមម (ឬអរ មរត) សត បស គជលន ឬបេចចកេទសែដលេគេរបើេន ទពេ ធន េដើមបកណតក បរបសសលយសយង សត ឬបសែដលមន គ លក ប។

ឧទហរណ៖ កនងពេ ធនអរ កមម នស តមន ករកេឃើញថ 0.5468g ៃនប សយមអរដែសនផត ត (KHP) រតវករេដើមបបន បឲយបនសពវ23.48ml ៃនសលយសយង NaOH។ េតើក ប (ជម រេត) ៃនសលយ

ើ សយង NaOH េសមើបនម ន?

សមករ ងរបតកមម

KHC8H4O4 + NaOH KNaC8H4O4 + H2O


លកខណៈរបរបសសលយសយង



LIM SEIHA 26

១. របេភទសលយសយងសលយសយង គជលបយេសមើ ចមយ ៃន រធតពរ ឬេរចើន។េ យ រែត នយមនយេនះមនបញជ កចបសពធមមជតរបស រធតេយើង ចែបងែចកសលយសយងជ ៦របេភទ។

រធតទ១ រធតទ២ ឧទហរណឧសមន ឧសមន ខយលឧសមន អងគធត វ ទកស (ឧសមនកបនចកនងទក) ឧសន អងធតរង ឧសនអរដែសនកងប ដយម


ឧសមន អងគធតរង ឧសមនអរដែសនកនងប ដយមអងគធត វ អងគធត វ េអ ណលកនងទកអងគធតរង អងគធត វ សដយមកលរកនងទកអងគធតរង អងគធតរង ព ន (សេ ហៈៃនទងែដងនងសងកស)

១. របេភទសលយសយងករមតរ យ គជបរមណអតបរមៃនអងគធតរ យែដលនងរតវរ យេនកនងបរមណអងគធតរ យ កណតេនលកខខណឌ សតណហ ភព នងសពធកណត

ើ ើ ែេដើមបបេងកើតសលយសយងែឆអត។

សលយសយងែឆអត គជសលយសយងែដលមនបរមណអងគធតរ យ េសមើេទនងករមតរ យ។

សលយសយងមនែឆអត គជសលយសយងែដលអងគធតរ យមនលទធភពរ យអងធតរ យបនេទៀត។អងគធតរ យបនតេទៀត។

សលយសយងែឆអតហស គជសលយសយងែដលមនបរមណអងគធតរ យេរចើនជងបរមណអងគធតរ យកនងសលយសយងែឆអត។ សលយសយងែឆអតហស ពសវមនេសថរភពេទ។



LIM SEIHA 27

២. ទស នៈមេលគលៃនលនសលយសយងទនញអនតរមេលគល ែដលភជ បមេលគលជមយគន េនកនងអងគធត វ នងអងគធតរង កេដើរតនទយងសខនផងែដរេនកនងករបេងកើតសលយសយ ង។

ករេធវើឲយភគលអតអងគធតរ យ ជនសមេលគលអងគធតរ យមនភពរបេសើរេឡើង រសយេទេលើក ងអនតរកមមបរបេភទគៈ

អនតរកមមអងគធតរ យ-អងគធតរ យ




២. ទស នៈមេលគលៃនលនសលយសយងលនបេងកើតសលយសយង េកើតេឡើងកនងដ កកលបេផ ងគន ៖

ជ នទ ១ គជករបែបកមេលគលអងគធតរ យ

ជ នទ ២ ទកទងេទនងករបែបករបសមេលគលអងគធតរ យ

លនទងពរេនះ រតវករថមពល (កនងស ឋ នជកេមត ) េដើមបបែបកក ង មេលគល េ យ រសមពនធគម រតវបនកតផត ច ដចេនះលនេនះ ចជលនរសបកេ

ជ នទ ៣ អងធតរ យ នងអងធតរ យ យបញលគ សមនគមរតវជ នទ ៣ អងគធតរ យ នងអងគធតរ យ យបញច លគន សមពនធគមរតវបនបេងកើតេឡើង លនេនះជបេញចញកេ

ដចេនះ លនបេងកើតសលយសយង ចជលនបេញចញ ឬរសបកេ ។



LIM SEIHA 28


របតកមមបេញចញកេបេញចញកេ

ើ សតណហ ភពេកើនដលមជឈ ឋ នជវញ

ផលតផលែដលទទលបនមនថមពលទបជងថមពលអងគធតរបតករ

ថមពលែដលបេញចញកនងករបេងកើតសមពនធេរចើនជងថមពលរសបចលសរមប ប ត ចសមពនធ

A +B C + D + Heat របតករ ផលតផល

)0( <ΔH

របតករ ផលតផល

C(s) + O2(g) CO2(g) + 393.5 kJ

N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g) + 91.8 kJ

C6H12O6 + 6O2 6CO2 + 6H2O + 2804 kJ



LIM SEIHA 29

របតកមមរសបកេមត

រសបកេមត

សតណហ ភពទបជងពមជឈ ឋ នជវញ

ផលតផលែដលទទលបន មនថមពលខពសជងថមពលអងគធតរបតករ

ថមពលបេញចញកនងករបងករសមពនធ តចជងថមពលរសបចលសរមបប ត ចសមពនធ

A + B + Heat C + D របតករ ផលតផល

)0( >ΔH

រ

2H2O(g) + 483.6 kJ 2H2(g) + O2(g)

CO2(g) + 2H2O(l) + 890.8 kJ CH4(g) + 2O2(g)

N2(g) + 2O2(g) + 66.4 kJ 2NO2(g)




LIM SEIHA 30


គណនថមពលកេ សរមបករបែបក CaCO3 ឲយេទជ CaO នង CO2

សមករ ងរបតកម៖ CaCO3( ) CaO( ) + CO2( )សមករ ងរបតកមម៖ CaCO3(s) CaO(s) + CO2(g)



LIM SEIHA 31

៣. ខន តក បក បភគរយជមស គជផលេធៀបៃនអងគធតរ យ នងមសសលយសយង គណនង ១០០%។

ភគស កប សយមកលរចនន 0.892g រតវបនរ យេទកនងទកចនន 54.6g ចរគណនក បភគរយជមសរបសប សយមកលរែដលមនេនកនងសលយសយង េនះ?


ក បម រេត រតវបនកណតេ យចននមលរបសអងគធតរ យកនងមយលរតៃនសលយសយង។

គណនក បម រេតៃនសលយសយងមយែដលបេងកើតេឡើងេ យ NaFចនន 63.0g ជមយនងទកបេងកើតបនជសលយសយងែដលមនមឌ250.0ml។



LIM SEIHA 32

ក បម លេត គជចននមលៃនអងគធតរ យកនងមយគឡរកមៃនអងគធតរ យេនកនងសលយសយងមយ។

េតើេគរតវករទកចននបនម ន េដើមបបេងកើតនវសលយសយងមយែដលមនក ប 2.50m ជមយនង NaCl ចនន 0.511mol?


ភពខសគន រ ងក បម រេត នងក បម លេត៖

ម លេត រតវបនកណតេ យករេរបើរបសខន ត គឡរកម មនែមន រ រ រ ន ឡរជលរតេនះេទ

ម លេត រតវបនកណតេ យសេ េលើអងគធតរ យ មនែមនជសលយសយងេនះេទ

នមតតសញញ ៃនម លេតគ m មនែមន Mត ញ



LIM SEIHA 33

ក បណរមលេត គជចននេអគ ឡងកនងមយលរតៃនសលយសយង។ ឯកណរមលៃនសលយសយង ងេ យនមតតសញញ N ។

គណនក បណរមលេត ៃនសលយសយងមយែដលមន 0.75េអគ ឡង យ ឡេនកនងមឌ 2.50លរត។


ចននេអគ ឡង៖ មយេអគ ឡងគជបរមណៃនសមសធតមយែដលនងចលរមរបតកមមជមយ ឬ ឲយផលជ 1mol ៃនអយងអរដែសន ឬអយងអរដកសត។

គណនចននេអគ ឡងរបស សតកលររឌចរ យកនងទក?

គណនចននេអគ ឡងរបស សតសលផរចែដលរ យកនងទក?

គណនចននេអគ ឡងរបសសដយមអរដកសតែដលរ យកនងទក?



LIM SEIHA 34

ល តអនវតតន៖គណនក បណរមលេតរបសសលយសយង NaOH មយ េ យេគេធវើកររ យ NaOH សងតចនន ១០០g េទកនងទកេដើមបបេងកើតជសលយសយងែដលមនមឌ 5L។

What is the final concentration of HCl if 2.0 L of 2.2 N HCl and 1.5

L of 3.4 N HCl are mixed and diluted to 5.0 L?


របភគមល ៃន រធតមយេនកនងសលយសយង គជសមមរតៃនចននមល របសសមសធតេធៀបេទនងចននមលសរបេនកនងសលយសយង។ ជ ទេទ នមតតសញញ របភគមលៃនធតបងករ A គ XA អតថបទមយចននេរបើរបសនមតតសញញ NA។

គណនរបភគមលៃន CH3OH េនកនងសលយសយងមយែដលបងកេឡើងេ យ CH3OH ចនន 12.0g នង H2O ចនន 25.0g?



LIM SEIHA 35

៣.២ ករេរប បេធៀបខន តក ប

solutionmasssolutemassmass ×= %100%

AmolesLinvolumesolution

AmolesACAofmolarity

molesofnumbertotalAmoleXfractionmole

A

A

===

=

][

)(


LinvolumesolutionAsequivalentAofnormality

kginmasssolventAmolesmAofmolality A

=

==

៤. ឥទធពលសតណហ ភពេលើករតរ យករមតរ យ គជបរមណអតបរមរបសអងគធតរ យែដល ចរ យេនកនងបរមណអងគធតរ យផតលឲយេនសតណហ ភពជក ក មយ។

សតណហ ភពជះឥទធពលេទេលើករតរ យរបស រធតភគេរចើន។

េនកនងចនចេនះ េយើងនងសក ពឥទធពលសតណហ ភពេទេលើ ករតរ យរបស

ង ងអងគធតរង

ឧសមន



LIM SEIHA 36

ករតរ យរបសអងគធតរង នងសតណហ ភព

ករតរ យរបសអងគធតរងេកើនេឡើងជអនគមនេទនងសតណហ ភព។គ ឡ ហ

ឧទហរណ៖

លនទេងវើសលយសយង CaCl2 គជលនបេញចញកេ

លនទេងវើសលយសយង NH4NO3 ជលនរសបកេ

បែនករតរ យរបសសមសធតទងពរេនះ េកើនេឡើងជមយនងសតណបែនតករតរ យរបសសមសធតទងពរេនះ េកនេឡងជមយនងសតណហភពេកើនេឡើង។


ករតរ យរបសឧសមន នងសតណហ ភព

ឧសមនរ យកនងទកតចតចបផត។ម ន

ភពែឆអតៃនឧសមនអកសែសន េនកនងទកសទធគ

14.6 mg/L េន 0oC

9.2 mg/L េន 20oC

តៃលៃនភពែឆអតរបសអកសែសន បញជ ករបបថករមតរ យរបសឧសមអ ជ រ រ មន មនភពផទយគន ពសតណហ ភព។



LIM SEIHA 37

Laboratory Equipment



chemistry 2010 (khmer)

Documents