chiÕn l îc toµn diÖn vÒ t¨ng tr ëng vµ xo¸ ®ãi gi¶m...

Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam

_______________________________________________________

ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ t¨ng tr−ëng vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo

Hµ Néi, th¸ng 5 n¨m 2002

1

céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ______________________________________________________________

CHIÕN l−îc TOµN DIÖN VÒ T¨NG TR−ëng Vµ Xãa ®ãi GI¶M NGHÌO

Giíi thiÖu 1. Ngay tõ khi ViÖt Nam giµnh ®−îc ®éc lËp (1945), Chñ tÞch Hå ChÝ Minh

®· x¸c ®Þnh ®ãi nghÌo nh− lµ mét thø "giÆc", còng nh− giÆc dèt, giÆc ngo¹i x©m, nªn ®· ®−a ra môc tiªu phÊn ®Êu ®Ó nh©n d©n lao ®éng tho¸t n¹n bÇn cïng, lµm cho mäi ng−êi cã c«ng ¨n, viÖc lµm, Êm no vµ ®êi sèng h¹nh phóc.

Gi¶m ®ãi nghÌo kh«ng chØ lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch x· héi c¬ b¶n, ®−îc Nhµ n−íc ViÖt Nam ®Æc biÖt quan t©m, mµ cßn lµ mét bé phËn quan träng cña môc tiªu ph¸t triÓn.

2. Thùc hiÖn ®æi míi, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh ®i ®«i víi tiÕn hµnh c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ®· h¹n chÕ sù ph©n çch giµu nghÌo gi÷a çc tÇng líp d©n c−, gi÷a çc vïng. Trong 10 n¨m qua, ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu trong c¶i çch vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, tõng b−íc c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n, thùc hiÖn ®iÒu chØnh c¬ cÊu ngµnh vµ lÜnh vùc kinh tÕ theo tÝn hiÖu cña thÞ tr−êng nh»m thiÕt lËp mét nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc. Thµnh tùu ®ã thÓ hiÖn kÕt qu¶ cña sù ®æi míi, ph¸t huy cao nguån néi lùc vµ sù hç trî tÝch cùc, cã hiÖu qu¶ cña céng ®ång quèc tÕ.

Trong thêi gian qua, nhê thùc hiÖn çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cã hiÖu qu¶, c«ng cuéc xãa ®ãi gi¶m nghÌo cña ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ. Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña ViÖt Nam 10 n¨m 1991-2000 kh¸ cao, tæng s¶n phÈm trong n−íc (GDP) t¨ng b×nh qu©n 7,5%, trong ®ã giai ®o¹n gi÷a hai cuéc ®iÒu tra møc sèng d©n c− (n¨m 1992-1993 vµ n¨m 1997-1998) t¨ng tr−ëng b×nh qu©n 8,4%. Nhê t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh, c«ng cuéc xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®· ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ to lín. Sau 10 n¨m, tû lÖ hé nghÌo theo chuÈn quèc gia ®· gi¶m 2/3 so víi n¨m 1990, tÝnh theo chuÈn quèc tÕ(1) tû lÖ hé nghÌo gi¶m mét nöa. Do vËy ViÖt Nam ®· ®−îc céng ®ång quèc tÕ ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng n−íc gi¶m tû lÖ ®ãi nghÌo tèt nhÊt.

(1) Kh¸i niÖm sÏ ®−îc ®Ò cËp t¹i môc 2.1 phÇn I.

2

3. Tuy nhiªn, ViÖt Nam vÉn ®ang lµ mét n−íc nghÌo, cã møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi vµo lo¹i thÊp (GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi n¨m 2000 kho¶ng 400 USD), tû lÖ hé nghÌo cßn lín. ChÝnh phñ ViÖt Nam nhËn thøc ®−îc ®iÒu nµy vµ coi t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao, bÒn v÷ng lµ ®iÒu kiÖn chñ yÕu vµ nh©n tè quan träng ®Ó rót ng¾n kho¶ng çch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam so víi çc n−íc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, ®ång thêi t¹o nguån lùc ®Ó t¨ng phóc lîi, c¶i thiÖn møc sèng nh©n d©n, gi¶m nghÌo ®ãi, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi.

4. §Ó tiÕp tôc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng tr−ëng cao vµ bÒn v÷ng, thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· x©y dùng ChiÕn l−îc Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 10 n¨m 2001-2010, ChiÕn l−îc ph¸t triÓn çc ngµnh, lÜnh vùc trong giai ®o¹n 2001-2010 (ChiÕn l−îc ch¨m sãc vµ b¶o vÖ søc kháe nh©n d©n; ChiÕn l−îc quèc gia vÒ cÊp n−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n; ChiÕn l−îc quèc gia vÒ ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n; ChiÕn l−îc d©n sè ViÖt Nam; ChiÕn l−îc quèc gia vÒ dinh d−ìng; Ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia v× trÎ em ViÖt Nam; Ch−¬ng tr×nh tæng thÓ c¶i çch hµnh chÝnh nhµ n−íc; ChiÕn l−îc quèc gia v× sù tiÕn bé cña phô n÷ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010; ChiÕn l−îc trong çc lÜnh vùc gi¸o dôc, khoa häc c«ng nghÖ, b¶o vÖ m«i tr−êng 2001-2010...); KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 5 n¨m 2001-2005 vµ Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ viÖc lµm giai ®o¹n 2001-2005, çc QuyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña çc tØnh T©y Nguyªn, miÒn nói phÝa B¾c vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long...

5. V¨n b¶n ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo lµ ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng nh»m cô thÓ ho¸ çc môc tiªu, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p chung cña ChiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 10 n¨m 2001-2010, KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 5 n¨m 2001-2005 cña c¶ n−íc còng nh− cña tõng ngµnh thµnh çc gi¶i ph¸p cô thÓ cã kÌm theo lé tr×nh thùc hiÖn. §©y lµ Ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng ®Ó thùc hiÖn ®Þnh h−íng t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo. ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo cã quan hÖ chÆt chÏ víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hµng n¨m cña c¶ n−íc vµ kÕ ho¹ch cña çc Bé, ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng. KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi hµng n¨m ®−îc Quèc héi th«ng qua lµ mét c«ng cô thùc hiÖn çc gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch trong ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Mèi quan hÖ gi÷a ChiÕn l−îc 10 n¨m vµ çc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi víi ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo cã thÓ m« t¶ b»ng s¬ ®å:

3

6. ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo thÓ hiÖn tÝnh hµi hoµ gi÷a t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ çc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò x· héi. Çc nhiÖm vô vµ môc tiªu trong ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo kh«ng chØ yªu cÇu çc biÖn ph¸p hç trî cã môc tiªu cho tõng ®èi t−îng cô thÓ vÒ xãa ®ãi gi¶m nghÌo mµ cßn liªn kÕt çc chÝnh s¸ch tõ chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, c¶i çch c¬ cÊu, chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh ®Õn chÝnh s¸ch an sinh x· héi cña tÊt c¶ çc ngµnh, çc cÊp nh»m b¶o ®¶m t¨ng tr−ëng bÒn v÷ng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo. ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo cô thÓ ho¸ çc môc tiªu c¬ b¶n sau:

• Thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng ®i ®«i víi thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi nh»m n©ng cao ®iÒu kiÖn vµ chÊt l−îng cuéc sèng cña mäi tÇng líp d©n c−. Ph¸t triÓn nhanh ë çc vïng ®éng lùc, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cã t¨ng tr−ëng cao vÒ kinh tÕ, ®ång thêi tËp trung ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n, b¶o ®¶m an ninh vÒ l−¬ng thùc, t¹o c«ng ¨n, viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho d©n c− n«ng th«n; quan t©m nhiÒu h¬n ®Çu t− hç trî cho çc vïng kÐm ph¸t triÓn; h¹n chÕ bít chªnh lÖch vÒ kho¶ng çch ph¸t triÓn gi÷a çc vïng, thu hÑp chªnh lÖch vÒ kho¶ng çch thu nhËp gi÷a çc tÇng líp d©n c−, quan t©m ®Õn ®êi sèng cña nhãm d©n téc Ýt ng−êi.

• T¹o ra m«i tr−êng kinh doanh b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ cho çc lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, bao gåm c¶ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi trong viÖc h−ëng lîi tõ çc dÞch vô c«ng vµ c¬ héi ®Çu t− kinh doanh, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa.

• TiÕp tôc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, s¾p xÕp, ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp nhµ n−íc, c¬ cÊu l¹i ng©n s¸ch, c¶i çch hÖ thèng ng©n hµng th−¬ng m¹i, s¾p xÕp l¹i vµ lµnh m¹nh ho¸ çc tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông, tù do ho¸ th−¬ng m¹i, thùc hiÖn çc cam kÕt quèc tÕ ®· tho¶ thuËn trong khu«n khæ AFTA, chuÈn bÞ tèt ®iÒu kiÖn ®Ó gia nhËp WTO, thùc hiÖn çc hiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng... ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh

ChiÕn l−îc ph¸t triÓn 10 n¨m

KÕ ho¹ch 5 n¨m; Ch−¬ng tr×nh môc tiªu 5 n¨m

ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ X§GN

KÕ ho¹ch hµng n¨m

Ch−¬ng tr×nh ®Çu t− c«ng céng

4

tranh, ®¸p øng yªu cÇu t¨ng tr−ëng nhanh vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. T¹o c¬ héi cho çc hé gia ®×nh nghÌo t¨ng thu nhËp b»ng çc gi¶i ph¸p ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn n«ng, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô trªn diÖn réng; më réng vµ ph¸t triÓn thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm, c¶i thiÖn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi vµ c«ng b»ng trong tiÕp cËn çc dÞch vô s¶n xuÊt vµ x· héi c¬ b¶n.

KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn con ng−êi vµ gi¶m bÊt b×nh ®¼ng, −u tiªn ph¸t triÓn y tÕ, gi¸o dôc, b¶o vÖ m«i tr−êng, k×m chÕ l©y nhiÔm HIV/AIDS, b×nh ®¼ng giíi vµ çc d©n téc Ýt ng−êi. Gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò ®Æc thï cña nghÌo ®ãi ®« thÞ vÒ viÖc lµm, thu nhËp, nhµ ë. B¶o ®¶m ng−êi nghÌo ®« thÞ tiÕp cËn mét çch c«ng b»ng tíi çc nguån lùc, dÞch vô c«ng vµ dÞch vô x· héi c¬ b¶n. C¶i thiÖn t×nh tr¹ng tiÕp cËn cña ng−êi di c−, ®Æc biÖt lµ con em cña hä.

• H×nh thµnh, më réng m¹ng l−íi b¶o trî vµ an sinh x· héi cho ng−êi nghÌo, ng−êi bÞ rñi ro do thiªn tai, gi¶m thiÓu møc ®é dÔ tæn th−¬ng cho ng−êi d©n. T¨ng vai trß cña çc héi vµ ®oµn thÓ tham gia vµo m¹ng l−íi an sinh x· héi.

• Thùc hiÖn c¶i çch hµnh chÝnh trªn 4 lÜnh vùc: c¶i çch thÓ chÕ, c¶i çch bé m¸y hµnh chÝnh, ®æi míi, n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò çn bé, c«ng chøc vµ c¶i çch tµi chÝnh c«ng ®Ó çn bé, c«ng chøc, chÝnh quyÒn thay ®æi phong çch lµm viÖc, cã tr¸ch nhiÖm h¬n víi c«ng viÖc vµ ng−êi d©n tiÕp cËn dÔ dµng h¬n çc dÞch vô c«ng, ®¶m b¶o b×nh ®¼ng x· héi. Thùc hiÖn mét çch ®Çy ®ñ Quy chÕ D©n chñ c¬ së nh»m c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn vµ thu hót sù tham gia cña ng−êi d©n vµo qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch vµ thùc thi çc quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi céng ®ång; t¨ng c−êng tÝnh c«ng khai, minh b¹ch vÒ ng©n s¸ch vµ c«ng t¸c thèng kª kinh tÕ vÜ m«.

H×nh thµnh hÖ thèng çc chØ tiªu ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l−îng vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo (cã tÝnh ®Õn yÕu tè giíi vµ nhãm x· héi) ®Ó theo dâi, gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn ChiÕn l−îc.

7. ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo b¾t ®Çu ®−îc x©y dùng tõ th¸ng 6 n¨m 2001 trªn c¬ së V¨n b¶n t¹m thêi ®· ®−îc Thñ t−íng ChÝnh phñ th«ng qua th¸ng 3 n¨m 2001. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t− chñ tr× phèi hîp víi çc Bé, ngµnh liªn quan(2) chuÈn bÞ ChiÕn l−îc nµy víi sù hç trî, tham gia t− vÊn réng r·i cña çc Bé, c¬ quan liªn quan vµ ®¹i diÖn céng ®ång

(2) Nhãm so¹n th¶o ChiÕn l−îc gåm 52 thµnh viªn tõ 16 bé, ngµnh cña ChÝnh phñ ViÖt Nam. Ngoµi ra çc Bé: N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Y tÕ, Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng,... ®· thµnh lËp Tæ c«ng t¸c chuyªn ngµnh ®Ó tham gia x©y dùng vµ thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o ChiÕn l−îc cßn cã sù tham gia cña çc nhµ tµi trî, çc tæ chøc quèc tÕ, tæ chøc phi chÝnh phñ.

5

tµi trî vµ çc bªn tham gia kh¸c nh− Nhãm hµnh ®éng chèng ®ãi nghÌo (gåm çc nhµ tµi trî, çc c¬ quan ChÝnh phñ, çc tæ chøc phi chÝnh phñ). ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®· ®−îc çc Bé, c¬ quan liªn quan, çc nhµ khoa häc, çc tæ chøc quÇn chóng, tæ chøc phi chÝnh phñ vµ céng ®ång çc nhµ tµi trî ®ãng gãp ý kiÕn th«ng qua çc cuéc héi th¶o ë trung −¬ng vµ çc héi th¶o cÊp vïng cña 61 tØnh, thµnh phè vµ qua çc cuéc tham vÊn lµng x· ë 6 tØnh, thµnh phè cña ViÖt Nam(3). ViÖc x©y dùng ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo cã sù tham vÊn réng r·i vµ theo kÕ ho¹ch thèng nhÊt, thÓ hiÖn sù nhÊt qu¸n cña ChÝnh phñ vÒ t¨ng c−êng sù tham gia cña ng−êi d©n vµo c«ng viÖc cña Nhµ n−íc vµ d©n chñ t¹i çc cÊp chÝnh quyÒn, ®Æc biÖt lµ ë cÊp c¬ së. §ång thêi ®· mang l¹i nhiÒu ý nghÜa thiÕt thùc trong viÖc n©ng cao nhËn thøc vÒ ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo, còng nh− qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn sau nµy.

ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo do ViÖt Nam biªn so¹n bao gåm 6 phÇn:

PhÇn I: Bèi c¶nh kinh tÕ - x· héi, thùc tr¹ng ®ãi nghÌo, thµnh tùu vµ th¸ch thøc

Trong thËp kû 90, ViÖt Nam tiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng cuéc c¶i çch vÒ luËt ph¸p, thÓ chÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh më cöa, héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, nhê ®ã ®· thùc hiÖn thµnh c«ng viÖc kiÒm chÕ l¹m ph¸t, duy tr× æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ ®¹t møc t¨ng tr−ëng cao, b×nh qu©n 7,5%/n¨m, gi¶m ®−îc mét nöa tû lÖ nghÌo ®ãi. C¶i çch trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ®· gióp t¨ng nhanh gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, s¶n l−îng l−¬ng thùc cã h¹t tÝnh trªn ®Çu ng−êi tõ 303 kg n¨m 1990 lªn 444 kg n¨m 2000; thu nhËp tõ xuÊt khÈu n«ng s¶n ®· t¨ng h¬n 4 lÇn so víi n¨m 1990 (®¹t 4,3 tû n¨m 2000). Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, søc khoÎ céng ®ång vµ møc sèng cña d©n c− ®· ®−îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, chØ sè ph¸t triÓn con ng−êi cña ViÖt Nam (HDI) t¨ng tõ 0,456 (xÕp thø 120) n¨m 1990 lªn 0,696 (xÕp thø 101 trªn 162 n−íc) n¨m 2000.

(3) Tæ chøc 4 héi th¶o vïng: Vïng nói phÝa B¾c, vïng miÒn Trung, vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long vµ héi th¶o dµnh cho çc thµnh phè tæ chøc t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh. Ngoµi ra, çc Bé, ngµnh tæ chøc hµng lo¹t çc héi th¶o chuyªn ®Ò ®Ó lÊy thªm ý kiÕn nh−: Héi th¶o vÒ giíi, Héi th¶o vÒ phô n÷ nghÌo cña Uû Ban v× tiÕn bé phô n÷ cña ViÖt Nam, Héi th¶o vÒ m«i tr−êng do Côc M«i tr−êng, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng tæ chøc....

6 cuéc lÊy ý kiÕn cña lµng, x· do çc tæ chøc phi ChÝnh phñ (Tæ chøc Cøu trî nhi ®ång Anh; Oxfam Anh; CRS; International Plan; Action Aid; Ng©n hµng thÕ giíi) tiÕn hµnh t¹i tØnh Lµo Cai ë miÒn nói phÝa B¾c; tØnh Hµ TÜnh vµ tØnh Qu¶ng TrÞ ë miÒn Trung; Thµnh phè Hå ChÝ Minh; tØnh VÜnh Long vµ Trµ Vinh ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long.

6

MÆc dï ®¹t nhiÒu thµnh tùu quan träng, nh−ng t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi vÉn cßn tån t¹i ë diÖn réng, ®Æc biÖt lµ khu vùc n«ng th«n, miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. Thu nhËp cña bé phËn lín d©n c− vÉn n»m gi¸p ranh møc nghÌo ®ãi vµ dÔ bÞ t¸c ®éng bëi çc biÕn ®éng do thiªn tai, mÊt viÖc lµm, èm ®au vµ gi¸ n«ng s¶n bÊp bªnh. Søc kháe kÐm, tr×nh ®é häc vÊn thÊp, t×nh tr¹ng vÖ sinh vµ m«i tr−êng xuèng cÊp lµm cho ng−êi nghÌo khã v−¬n lªn lªn tho¸t nghÌo. Ch−¬ng tr×nh c¶i çch çc doanh nghiÖp nhµ n−íc trong thêi gian tíi sÏ t¹o ra nhiÒu lao ®éng d«i d−, lµm t¨ng søc Ðp viÖc lµm vµ lµ qu¸ tr×nh ®iÒu chuyÓn lao ®éng tõ khu vùc nµy sang khu vùc kh¸c, më ra c¬ héi cho sù ph¸t triÓn c¹nh tranh gi÷a çc thµnh phÇn kinh tÕ.

PhÇn II: Môc tiªu, nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Õn n¨m 2005 vµ n¨m 2010

Môc tiªu tæng qu¸t cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n 10 n¨m 2001-2010 lµ c¶i thiÖn ®¸ng kÓ ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ vµ tinh thÇn cho nh©n d©n, t¹o nÒn t¶ng cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, d©n giµu n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh, h×nh thµnh thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa, b¶o vÖ vµ duy tr× nguån tµi nguyªn vµ v¨n ho¸ d©n téc cho thÕ hÖ mai sau. §Ó ®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu nµy, cÇn ph¶i tiÕp tôc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng theo h−íng n©ng cao hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Më réng vµ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, t¨ng c−êng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, c¶i tiÕn hÖ thèng gi¸o dôc ®µo t¹o ®Ó n©ng cao chÊt l−îng nguån nh©n lùc. T¨ng c−êng çc lîi thÕ c¹nh tranh trong çc cam kÕt th−¬ng m¹i song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng nh»m chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi.

T¨ng tr−ëng ph¶i ®i ®«i víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, b¶o vÖ m«i tr−êng nh»m t¹o thªm viÖc lµm, c¶i thiÖn søc khoÎ céng ®ång, xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ ng¨n chÆn kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶ çc tÖ n¹n x· héi. T¨ng tr−ëng kinh tÕ sÏ t¹o ra nguån lùc cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ®ång thêi ph¶i cã çc chÝnh s¸ch ph©n bæ nguån lùc vµ biÖn ph¸p x· héi nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng−êi nghÌo tiÕp cËn ®−îc çc c¬ héi c¶i thiÖn cuéc sèng cña m×nh, t¨ng thªm nhËn thøc vµ nç lùc v−¬n lªn tù tho¸t nghÌo.

Xãa ®ãi gi¶m nghÌo kh«ng ®¬n gi¶n lµ viÖc ph©n phèi l¹i thu nhËp mét çch thô ®éng mµ ph¶i t¹o ra ®éng lùc t¨ng tr−ëng t¹i chç, chñ ®éng tù v−¬n lªn tho¸t nghÌo. §ång thêi kh«ng ®¬n thuÇn lµ sù trî gióp mét chiÒu cña t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®èi víi çc ®èi t−îng cã nhiÒu khã kh¨n mµ cßn lµ nh©n tè quan

7

träng t¹o ra mét mÆt b»ng t−¬ng ®èi ®ång ®Òu cho ph¸t triÓn, t¹o thªm mét lùc l−îng s¶n xuÊt dåi dµo vµ b¶o ®¶m sù æn ®Þnh cho giai ®o¹n “cÊt çnh”.

PhÇn III: T¹o m«i tr−êng cho t¨ng tr−ëng nhanh, bÒn v÷ng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo

§Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¨ng tr−ëng nhanh vµ bÒn v÷ng, cÇn thiÕt lËp mét m«i tr−êng ph¸p lý c«ng b»ng, b×nh ®¼ng vµ c¹nh tranh cho çc doanh nghiÖp nhµ n−íc còng nh− t− nh©n trong n−íc vµ n−íc ngoµi. B·i bá çc giÊy phÐp kinh doanh kh«ng cÇn thiÕt; ®¶m b¶o sù tiÕp cËn b×nh ®¼ng çc nguån vèn, tÝn dông, ®Êt ®ai, c«ng nghÖ vµ th«ng tin; kh«ng ph©n biÖt ®èi xö çc lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau. S¾p xÕp, ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp nhµ n−íc. Cã çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Ó b¶o ®¶m çc kÕ ho¹ch ®Çu t− cña çc doanh nghiÖp nhµ n−íc phï hîp víi chiÕn l−îc ngµnh vµ m«i tr−êng kinh doanh trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Hoµn thiÖn LuËt ph¸ s¶n Doanh nghiÖp; thùc hiÖn NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ hç trî doanh nghiÖp nhá vµ võa. TiÕp tôc c«ng cuéc c¶i çch hµnh chÝnh nh»m x©y dùng nÒn hµnh chÝnh trong s¹ch, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ thùc thi theo ph¸p luËt. T¨ng c−êng kh¶ n¨ng qu¶n lý cho çc cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, nhÊt lµ qu¶n lý vÒ kinh tÕ vµ ng©n s¸ch.

Duy tr× æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, thùc hiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ thËn träng; hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ, më réng diÖn thu thuÕ vµ b¶o ®¶m g¾n kÕt gi÷a môc tiªu, chØ tiªu kÕ ho¹ch víi c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ ng©n s¸ch; c©n ®èi gi÷a chi ®Çu t− ph¸t triÓn vµ chi th−êng xuyªn h−íng vµo môc tiªu hç trî ng−êi nghÌo. Gi÷ tû lÖ l¹m ph¸t phï hîp, cã chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ tû gi¸ hîp lý phôc vô ng−êi nghÌo.. TiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i më cöa, tõng b−íc gì bá hµng rµo phi thuÕ quan vµ thùc hiÖn theo lé tr×nh cam kÕt trong khu«n khæ ASEAN, hiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng ViÖt Nam - Hoa Kú, vµ cam kÕt víi çc tæ chøc tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ. N©ng cao tÝnh nhÊt qu¸n vµ liªn kÕt gi÷a chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i, ®ång thêi cñng cè sù phèi hîp gi÷a çc bé ngµnh cã liªn quan.

Thùc hiÖn d©n chñ c¬ së, t¨ng c−êng ®èi tho¹i gi÷a chÝnh quyÒn víi céng ®ång d©n c−, c¶i thiÖn khu«n khæ trî gióp ph¸p lý cho ng−êi nghÌo. T¨ng c−êng tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan c«ng quyÒn tr−íc ng−êi d©n, ®Æc biÖt lµ çc cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng b»ng çch t¨ng tÝnh minh b¹ch vµ c«ng khai cña ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng.

8

PhÇn IV: ChÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn çc ngµnh, lÜnh vùc ®¶m b¶o t¨ng tr−ëng bÒn v÷ng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n: B¶o ®¶m an ninh l−¬ng thùc; ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp; chó träng nghiªn cøu thÞ tr−êng, ®¶m b¶o viÖc cung cÊp th«ng tin kÞp thêi; t¨ng ®Çu t− cho n«ng nghiÖp; kÕt hîp gi÷a s¶n xuÊt s¶n phÈm chÊt l−îng cao víi ph¸t triÓn c¬ së chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n; thóc ®Èy viÖc nghiªn cøu sö dông cã hiÖu qu¶ çc nguån tµi nguyªn, më réng çc ho¹t ®éng n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ çc ho¹t ®éng khuyÕn n«ng, l©m vµ ng− nghiÖp phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña çc vïng kh¸c nhau, ®¸p øng yªu cÇu cña ng−êi nghÌo; ph¸t triÓn thuû s¶n, ®a d¹ng ho¸ nu«i trång thuû s¶n; x©y dùng chiÕn l−îc phßng chèng thiªn tai nh»m gi¶m thiÓu thiÖt h¹i vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt còng nh− cuéc sèng d©n c− trong vïng th−êng xuyªn bÞ thiªn tai.

C«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn ®« thÞ: Ph¸t huy lîi thÕ c¹nh tranh cña çc ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng, sö dông çc s¶n phÈm vµ nguyªn liÖu tõ çc ngµnh n«ng, l©m, ng− nghiÖp. §Èy m¹nh ph¸t triÓn lÜnh vùc c¬ khÝ phôc vô n«ng nghiÖp nh»m tËn dông thÞ tr−êng réng lín trong n−íc vµ thÞ tr−êng khu vùc. Cã c¬ chÕ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn çc ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän vµ çc ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng. X©y dùng chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nghÌo ®ãi ë ®« thÞ, hç trî ph¸p lý, t¹o viÖc lµm, cung cÊp tÝn dông, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu, t¹o lËp m«i tr−êng vµ c¶nh quan ®« thÞ, t¨ng c−êng ®µo t¹o nghÒ vµ gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò di d©n ®« thÞ,...

Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng: Dùa trªn nhu cÇu cña ng−êi nghÌo, x©y dùng çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n vµ chÝnh s¸ch cung cÊp ®iÖn, c«ng tr×nh thuû lîi nhá, n−íc s¹ch, çc c«ng tr×nh vÖ sinh, ph¸t triÓn vµ phôc håi hÖ thèng giao th«ng, ®Æc biÖt ë çc vïng nghÌo.

TËp trung ®Çu t− giao th«ng cho vïng nói phÝa B¾c; thuû lîi cho T©y Nguyªn, miÒn Trung; gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò nhµ ë cho ng−êi nghÌo; tËp trung vµo çc nhãm yÕu thÕ trong x· héi.

Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o: TiÕp tôc n©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc; duy tr× çc môc tiªu phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc, trung häc c¬ së; thùc hiÖn miÔn, gi¶m häc phÝ vµ çc ®ãng gãp kh¸c ®èi víi trÎ em çc gia ®×nh nghÌo, vïng nghÌo. B¶o ®¶m sè l−îng vµ chÊt l−îng çc tr−êng, líp häc vµ gi¸o viªn d¹y häc, thùc hiÖn tõng b−íc viÖc kiªn cè ho¸ çc tr−êng häc phæ th«ng vµ d¹y nghÒ.

Y tÕ: T¨ng c−êng hÖ thèng y tÕ c¬ së, duy tr× vµ ph¸t triÓn çc dÞch vô y tÕ céng ®ång, −u tiªn cho viÖc phßng chèng çc bÖnh ¶nh h−ëng tíi ng−êi

9

nghÌo (søc khoÎ sinh s¶n, çc bÖnh truyÒn nhiÔm, HIV/AIDS, çc bÖnh cña trÎ em vµ çc bÖnh x· héi kh¸c); n©ng cao chÊt l−îng dÞch vô y tÕ; ®¶m b¶o ng−êi nghÌo cã thÓ tiÕp cËn ®−îc dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ cã chÊt l−îng; hç trî ng−êi nghÌo trong viÖc chi tr¶ çc dÞch vô y tÕ.

V¨n ho¸ th«ng tin: Duy tr× vµ b¶o tån çc di s¶n v¨n ho¸ vËt thÓ vµ phi vËt thÓ; x©y dùng çc trung t©m v¨n ho¸ x·; n©ng cao chÊt l−îng th«ng tin, cung cÊp th«ng tin nhiÒu h¬n nh»m gióp cho ng−êi d©n tiÕp cËn dÔ dµng, më réng kh¶ n¨ng lùa chän vµ quyÕt ®Þnh trong cuéc sèng.

M«i tr−êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi víi b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng, b¶o ®¶m cho mäi ng−êi d©n ®Òu ®−îc sèng trong mét m«i tr−êng trong s¹ch vµ lµnh m¹nh.

Thu hÑp kho¶ng çch chªnh lÖch vÒ x· héi gi÷a çc vïng vµ nhãm ng−êi, gi¶m kh¶ n¨ng dÔ bÞ tæn th−¬ng cña ng−êi nghÌo vµ yÕu thÕ; thùc hiÖn c«ng b»ng vÒ giíi vµ tiÕn bé cña phô n÷: æn ®Þnh vµ n©ng cao møc sèng cho çc d©n téc Ýt ng−êi; më réng m¹ng l−íi an sinh x· héi, ph¸t triÓn hÖ thèng cøu trî ®ét xuÊt cã hiÖu qu¶; më réng sù tham gia vµ n©ng cao vai trß cña çc tæ chøc x· héi trong n−íc vµ çc tæ chøc phi chÝnh phñ trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ thùc hiÖn m¹ng l−íi an sinh x· héi.

PhÇn V: Huy ®éng nguån lùc cho t¨ng tr−ëng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

Trong giai ®o¹n 2001-2005, dù kiÕn sÏ huy ®éng tèi thiÓu kho¶ng 840 ngh×n tû ®ång (kho¶ng 60 tû ®« la) cho ®Çu t− ph¸t triÓn, b»ng 1,5 lÇn so víi vèn ®Çu t− thùc hiÖn 1996-2000 (nguån vèn n−íc ngoµi chiÕm kho¶ng 1/3, vèn trong n−íc chiÕm 2/3). Khu vùc nhµ n−íc chiÕm 55,5%, khu vùc t− nh©n trong n−íc chiÕm kho¶ng 26,2% trong tæng nguån vèn ®Çu t− toµn x· héi.

Riªng chi tiªu tõ ng©n s¸ch (chi tiªu c«ng) ®· ®−îc huy ®éng tíi møc cao nhÊt vµ dù kiÕn bè trÝ kho¶ng 630 ngh×n tû ®ång (45 tû USD), trong ®ã chi ®Çu t− kho¶ng 185 ngh×n tû ®ång vµ chi th−êng xuyªn 445 ngh×n tû ®ång. Kinh phÝ thùc hiÖn çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vµ çc dù ¸n lín kho¶ng 60 ngh×n tû ®ång.

Tuy nhiªn víi quy m« vèn cßn h¹n hÑp, çc môc tiªu ®Ò ra cã thÓ ®¹t ®−îc vÒ sè l−îng, nh−ng chÊt l−îng cßn h¹n chÕ, do ®ã cÇn ph¶i huy ®éng ë møc cao h¬n.

10

TiÕp tôc c¬ cÊu l¹i chi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc, chuyÓn çc néi dung chi kh«ng thuéc chøc n¨ng nhiÖm vô cña Nhµ n−íc sang çc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. C¶i thiÖn m«i tr−êng ®Ó thu hót nguån vèn n−íc ngoµi tèt h¬n.

Nguån lùc sÏ −u tiªn tËp trung cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n; n©ng cao søc khoÎ céng ®ång vµ t¨ng çc c¬ héi t¹o thu nhËp; ph¸t triÓn çc ngµnh s¶n xuÊt cã tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ c¹nh tranh nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¨ng tr−ëng.

PhÇn VI: Tæ chøc thùc hiÖn vµ gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

ViÖc thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo cã sù chØ ®¹o tËp trung vµ cã sù phèi kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a çc c¬ quan cña ChÝnh phñ. Thµnh lËp Ban chØ ®¹o vµ Tæ c«ng t¸c liªn ngµnh ®Ó gióp Thñ t−íng ChÝnh phñ chØ ®¹o thùc hiÖn ChiÕn l−îc.

X©y dùng tiªu chÝ, quy tr×nh ®¸nh gi¸ vµ lùa chän çc dù ¸n vµ ch−¬ng tr×nh ®Çu t− −u tiªn, bao gåm viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ lîi Ých x· héi. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ çc rñi ro cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ChiÕn l−îc, cã çc biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó gi¶m thiÓu çc rñi ro.

Tæ chøc gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo nh»m ®¸nh gi¸ tæng quan vµ t×m ra nh÷ng bÊt hîp lý trong hÖ thèng çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh, lÜnh vùc, trªn c¬ së ®ã cã sù ®iÒu chØnh, bæ sung chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó thùc hiÖn ChiÕn l−îc ®ång bé, cã hiÖu qu¶, ®óng tiÕn ®é vµ môc tiªu ®Æt ra. Nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña c¶i çch c¬ cÊu, tµi chÝnh vµ kinh tÕ vÜ m« ®èi víi ng−êi nghÌo.

HÖ thèng çc chØ tiªu gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo bao gåm: Çc chØ tiªu ®Çu vµo; çc chØ tiªu kÕt qu¶, hiÖu qu¶ ®¹t ®−îc vÒ ®Çu t− cho chiÕn l−îc; çc chØ tiªu ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña tõng ch−¬ng tr×nh, chiÕn l−îc ®èi víi ng−êi nghÌo vµ ®èi víi toµn x· héi. Çc chØ tiªu ®−îc ph©n theo thµnh thÞ, n«ng th«n, vïng, ®Þa ph−¬ng, giíi tÝnh, d©n téc,...

Çc Bé, ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng cã tr¸ch nhiÖm ®Þnh kú thu thËp çc th«ng tin ®Þnh tÝnh, ®Þnh l−îng phôc vô cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ë çc cÊp. Çc tæ chøc nghiªn cøu ®éc lËp (tæ chøc phi chÝnh phñ, çc viÖn, tr−êng ®¹i häc...) tæ chøc viÖc lÊy ý kiÕn cña ng−êi d©n, thu thËp vµ ph©n tÝch sè liÖu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ xu h−íng vÒ t¨ng tr−ëng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

11

PhÇn I Bèi c¶nh kinh tÕ - x· héi

thùc tr¹ng ®ãi nghÌo, thµnh tùu vµ th¸ch thøc

I. Bèi c¶nh kinh tÕ - x· héi

1. Thùc hiÖn ChiÕn l−îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 10 n¨m (1991-2000), nÒn kinh tÕ ViÖt Nam mÆc dï ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc to lín, nhÊt lµ trong thêi kú 5 n¨m 1996-2000, nh−ng nhê thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p phï hîp, ph¸t huy néi lùc kÕt hîp víi sù hç trî cã hiÖu qu¶ cña céng ®ång quèc tÕ nªn vÉn tiÕp tôc xu thÕ ph¸t triÓn kh¸; tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP b×nh qu©n trong 10 n¨m qua lµ 7,5%/n¨m, tû lÖ tiÕt kiÖm vµ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi tiÕp tôc t¨ng. So víi n¨m 1990, tû lÖ tiÕt kiÖm trong n−íc so víi GDP n¨m 2000 gÊp 2,5 lÇn vµ GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi n¨m 2000 t¨ng 1,8 lÇn. TÝch luü vèn t¨ng lªn ®¸ng kÓ, tæng tÝch luü gép so víi GDP t¨ng tõ 14,4% n¨m 1990 lªn 29% vµo n¨m 2000.

BiÓu 1.1: Mét sè chØ tiªu kinh tÕ chän läc 1990-2000

1990 1995 2000

Tèc ®é t¨ng GDP b×nh qu©n 5 n¨m

(1986-1990;1991-1995; 1996-2000),% 4,4 8,2 6,9

Trong ®ã:

N«ng, l©m, ng− nghiÖp, % 3,1 4,1 4,3

C«ng nghiÖp vµ x©y dùng,% 4,7 12,0 10,6

DÞch vô,% 5,7 8,6 5,75

Kim ng¹ch xuÊt khÈu, tû USD 2,4 5,4 14,5

Kim ng¹ch nhËp khÈu, tû USD 2,7 8,1 15,2

TiÕt kiÖm so víi GDP,% 8,5 22,8 27,0

ChØ sè gi¸ tiªu dïng, % 67,1 12,7 - 0,6

Nguån: Tæng côc Thèng kª, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−.

2. N«ng nghiÖp - nÒn t¶ng ®Ó æn ®Þnh kinh tÕ, x· héi cña ViÖt Nam - ®−îc duy tr× vµ ph¸t triÓn kh¸ cao, cã t¸c ®éng quyÕt ®Þnh cho c«ng cuéc xãa ®ãi gi¶m nghÌo th«ng qua an ninh l−¬ng thùc, t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho d©n c− n«ng th«n. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng kh¸ vµ toµn

12

diÖn, b×nh qu©n 1991-2000 ®¹t 5,6%/n¨m, l−¬ng thùc cã h¹t b×nh qu©n ®Çu ng−êi tõ 303 kg n¨m 1990 lªn 444 kg n¨m 2000. ViÖt Nam ®· tù tóc ®−îc l−¬ng thùc, cã dù tr÷ vµ xuÊt khÈu mçi n¨m trªn 3 triÖu tÊn g¹o. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n t¨ng kh¸, tõ h¬n 1 tû USD n¨m 1990 lªn h¬n 4,3 tû USD n¨m 2000, b»ng kho¶ng 4 lÇn so víi n¨m 1990.

C¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªn nhiÒu vïng ®· cã sù chuyÓn dÞch theo h−íng t¨ng hiÖu qu¶ trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch sö dông; ®Æc biÖt lµ nghÒ nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thñy s¶n ph¸t triÓn kh¸ nhanh. Kinh tÕ n«ng th«n ph¸t triÓn ®a d¹ng h¬n, nhiÒu vïng s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ quy m« lín g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®−îc h×nh thµnh; çc lµng nghÒ b−íc ®Çu ®−îc kh«i phôc; s¶n xuÊt trang tr¹i ph¸t triÓn nhanh.

3. C«ng nghiÖp tiÕp tôc ph¸t triÓn víi nhÞp ®é cao, gãp phÇn quan träng vµo æn ®Þnh kinh tÕ x· héi vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo. N¨ng lùc s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm c«ng nghiÖp t¨ng kh¸; kh«ng nh÷ng ®· ®¶m b¶o ®ñ nhu cÇu cña ng−êi d©n vÒ ¨n, mÆc, ë, ph−¬ng tiÖn ®i l¹i, häc hµnh vµ nhiÒu lo¹i hµng tiªu dïng thiÕt yÕu kh¸c, mµ cßn cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu ngµy cµng t¨ng. C¬ cÊu çc ngµnh c«ng nghiÖp ®· cã b−íc chuyÓn dÞch ®¸ng kÓ, h×nh thµnh mét sè s¶n phÈm mòi nhän; mét sè khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt víi nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cïng víi ph¸t triÓn çc c¬ së c«ng nghiÖp cã quy m« lín, ChÝnh phñ chó träng ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa, ph¸t triÓn çc c¬ së, lµng nghÒ ®Ó thu hót thªm lao ®éng vµ t¨ng thu nhËp cho ng−êi s¶n xuÊt...

4. Çc ngµnh dÞch vô tuy ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn hÕt søc khã kh¨n, nh−ng chÊt l−îng ®· ®−îc n©ng lªn, ®¸p øng nhu cÇu t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ phôc vô ®êi sèng d©n c−. ThÞ tr−êng trong n−íc ®· th«ng tho¸ng h¬n víi sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ.

Tæng gi¸ trÞ dÞch vô tµi chÝnh, tÝn dông n¨m 2000 gÊp 3,2 lÇn so víi n¨m 1990, gi¸o dôc ®µo t¹o gÊp 2,2 lÇn, y tÕ vµ çc ho¹t ®éng cøu trî x· héi gÊp 1,7 lÇn.

Ngµnh giao th«ng vËn t¶i trong ®iÒu kiÖn cßn nhiÒu khã kh¨n, song ®· ®¸p øng kh¸ tèt vÒ c¬ së h¹ tÇng cho yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ. Gi¸ trÞ dÞch vô vËn t¶i, kho tµng, th«ng tin liªn l¹c t¨ng 1,8 lÇn. NhiÒu tuyÕn giao th«ng huyÕt m¹ch ®· ®−îc ®Çu t− n©ng cÊp, nhiÒu cÇu hiÖn ®¹i ®· ®−îc x©y dùng míi thay thÕ çc cÇu cò, cÇu yÕu; nhiÒu bÕn phµ, bÕn c¶ng ®−îc c¶i t¹o n©ng cÊp më réng, b¶o ®¶m giao th«ng vµ c¬ b¶n ®¸p øng nhu cÇu vËn t¶i trong nh÷ng n¨m qua. DÞch vô b−u chÝnh viÔn th«ng ph¸t triÓn nhanh, m¹ng l−íi

13

viÔn th«ng trong n−íc ®· ®−îc hiÖn ®¹i ho¸ vÒ c¬ b¶n. NhiÒu ph−¬ng tiÖn th«ng tin hiÖn ®¹i ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ®· ®−îc ph¸t triÓn, b−íc ®Çu ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin, th−¬ng m¹i cña c«ng chóng. §· h×nh thµnh thÞ tr−êng dÞch vô b¶o hiÓm víi sù tham gia cña çc doanh nghiÖp thuéc çc thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n−íc. DÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng cã nh÷ng ®æi míi quan träng. Çc dÞch vô kh¸c nh− t− vÊn ph¸p luËt, khoa häc vµ c«ng nghÖ... ®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn.

5. Tù do ho¸ th−¬ng m¹i ®· cã t¸c ®éng më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu thóc ®Èy kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu t¨ng nhanh. Møc ®é më cöa nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam thÓ hiÖn th«ng qua tû lÖ gi¸ trÞ th−¬ng m¹i trªn tæng s¶n phÈm quèc d©n (hoÆc tæng gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu so víi GDP) ®· t¨ng m¹nh tõ 58,2% vµo n¨m 1998 lªn 111% n¨m 2000. Tõ n¨m 1991 ®Õn 2000, gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô ®· t¨ng 3,6 lÇn, trong khi gi¸ trÞ nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô t¨ng 3,2 lÇn. ChÝnh s¸ch tù do ho¸ th−¬ng m¹i ®· t¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch m¹nh mÏ çc doanh nghiÖp trong n−íc vµ n−íc ngoµi tham gia trùc tiÕp vµo ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu, nhËp khÈu.

6. NhiÒu c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®æi míi kinh tÕ - x· héi ®· ®−îc thùc hiÖn; nhiÒu ®¹o luËt vÒ kinh tÕ ®· ®−îc ban hµnh vµ ®−îc söa ®æi phï hîp víi yªu cÇu thÞ tr−êng nh−: LuËt D©n sù, LuËt §Êt ®ai, LuËt Lao ®éng, LuËt Th−¬ng m¹i, LuËt §Çu t− n−íc ngoµi, LuËt Doanh nghiÖp, LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t− trong n−íc, LuËt H¶i quan, LuËt B¶o hiÓm, LuËt Ng©n hµng Nhµ n−íc vµ LuËt Çc tæ chøc tÝn dông, LuËt Ng©n s¸ch Nhµ n−íc vµ çc luËt thuÕ ®· tõng b−íc t¹o nªn m«i tr−êng ph¸p lý ®Çy ®ñ, ®ång bé, an toµn vµ thuËn lîi cho çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh b×nh ®¼ng. ThÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng hµng ho¸ - dÞch vô, thÞ tr−êng vèn, thÞ tr−êng lao ®éng, thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr−êng khoa häc - c«ng nghÖ... ®ang ®−îc h×nh thµnh vµ tõng b−íc ®−îc hoµn thiÖn, ®· cã t¸c dông khuyÕn khÝch d©n c−, doanh nghiÖp trong n−íc vµ n−íc ngoµi bá vèn ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

7. Nguån vèn ®Çu t− toµn x· héi, kÓ c¶ vèn ®Çu t− n−íc ngoµi t¨ng ®¸ng kÓ vµ ®· trë thµnh nh©n tè kÝch cÇu cã hiÖu qu¶ vµ t¨ng c−êng tiÒm lùc cña nÒn kinh tÕ quan träng nhÊt trong thËp kû 90. Nguån vèn trong n−íc ®· ®−îc khai th¸c kh¸ h¬n, chiÕm trªn 60% tæng vèn ®Çu t− x· héi, trong ®ã khu vùc d©n c− vµ t− nh©n ®ãng vai trß quan träng.

8. §êi sèng cña nh©n d©n ®· cã nhiÒu c¶i thiÖn, çc môc tiªu ph¸t triÓn x· héi vµ c¶i thiÖn ®êi sèng çc tÇng líp d©n c− ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n, nhÊt lµ môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ râ rÖt. Trong 10 n¨m

14

qua, tuæi thä b×nh qu©n t¨ng tõ 64 tuæi vµo n¨m 1990 lªn 68 tuæi vµo n¨m 2000; tû lÖ suy dinh d−ìng ë trÎ em d−íi 5 tuæi gi¶m tõ 51,5% xuèng cßn 33,1%; tû suÊt tö vong trÎ em d−íi 5 tuæi gi¶m tõ 81/1.000 xuèng cßn 42/1.000 trÎ ®Î sèng; tû suÊt chÕt mÑ liªn quan ®Õn thai s¶n gi¶m tõ 110/100.000 xuèng cßn 100/100.000 trÎ ®Î sèng.

Tû lÖ hé d©n n«ng th«n ®−îc dïng n−íc s¹ch t¨ng lªn gÊp ®«i; tû lÖ nhËp häc theo ®óng ®é tuæi ë bËc tiÓu häc ®¹t 95%... Tû lÖ çc x· kh«ng cã hoÆc thiÕu c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu ®· gi¶m ®i rÊt nhiÒu (n¨m 2000, cã 88% sè x· ®· cã ®iÖn, 95% sè x· cã ®−êng « t« ®Õn trung t©m x·); ®êi sèng cña d©n c− nhiÒu vïng ®−îc c¶i thiÖn râ rÖt, nhÊt lµ ®èi víi vïng n«ng th«n vµ çc vïng ®Æc biÖt khã kh¨n. ChØ sè ph¸t triÓn con ng−êi vµ tiÕp cËn çc dÞch vô x· héi còng ®−îc c¶i thiÖn râ rÖt, mÆc dï GDP tÝnh theo ®Çu ng−êi cña ViÖt Nam n¨m 1999 xÕp thø h¹ng thÊp (thø 167), song chØ sè ph¸t triÓn con ng−êi (HDI) ®−îc xÕp thø h¹ng 101, thuéc lo¹i trung b×nh trªn thÕ giíi víi chØ sè 0,682 (n¨m 1990 xÕp thø 121 víi chØ sè HDI lµ 0,456). N¨m 2001, b¸o ço ph¸t triÓn con ng−êi cña UNDP xÕp ViÖt Nam thø 89 trong tæng sè 162 n−íc vÒ chØ sè ph¸t triÓn giíi (GDI). Phô n÷ chiÕm 26% tæng sè ®¹i biÓu Quèc héi, lµ mét trong 15 n−íc cã tû lÖ n÷ cao nhÊt trong c¬ quan quyÒn lùc cña Nhµ n−íc.

9. Tuy nhiªn, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn ch−a v÷ng ch¾c. Tõ n¨m 1997, do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc, nhÞp ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ chËm l¹i. N¨m 2001 t¨ng 6,8%, chÆn ®−îc ®µ gi¶m sót, nÒn kinh tÕ cã chiÒu h−íng t¨ng lªn, song ch−a ®¹t møc t¨ng tr−ëng nh− nh÷ng n¨m gi÷a thËp kû 90. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam cßn ph¶i tr¶i qua nh÷ng khã kh¨n to lín do t¸c ®éng tiªu cùc cña nh÷ng yÕu tè bªn ngoµi kh«ng thuËn lîi, thiªn tai liªn tiÕp x¶y ra...

10. ChÊt l−îng ph¸t triÓn cßn thÊp, hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ ch−a cao, søc c¹nh tranh thÊp, nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, ngµnh s¶n phÈm ch−a ®ñ n¨ng lùc c¹nh tranh. Trong n«ng nghiÖp, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n cßn chËm, çc ph−¬ng thøc canh t¸c tiªn tiÕn ®−îc ®−a vµo n«ng th«n ch−a nhiÒu; lao ®éng thiÕu viÖc lµm vµ kh«ng cã tay nghÒ cßn cao, n¨ng suÊt lao ®éng cßn thÊp; kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng ho¸ cßn ch−a cao, mét sè s¶n phÈm tiªu thô cßn khã kh¨n, m«i tr−êng xuèng cÊp, tµi nguyªn bÞ khai th¸c qu¸ møc vµ c¹n kiÖt...

S¶n xuÊt c«ng nghiÖp ch−a æn ®Þnh, hiÖu qu¶ kh«ng cao. Mét sè ngµnh c«ng nghiÖp cßn nhiÒu khã kh¨n trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. NhiÒu doanh nghiÖp trong n−íc ch−a n¨ng ®éng, søc c¹nh tranh kÐm, ch−a b¸m s¸t

15

çc nhu cÇu thÞ tr−êng. Tr×nh ®é c«ng nghÖ, t×nh tr¹ng m¸y mãc, thiÕt bÞ l¹c hËu, chËm ®æi míi lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt cao; viÖc s¾p xÕp l¹i s¶n xuÊt, ®æi míi doanh nghiÖp, cæ phÇn ho¸... tiÕn hµnh chËm. Çc ngµnh dÞch vô ph¸t triÓn yÕu, m¹ng l−íi th−¬ng nghiÖp vµ thÞ tr−êng vïng n«ng th«n, miÒn nói, vïng s©u, vïng xa kÐm ph¸t triÓn.

11. ViÖc thùc hiÖn çc cam kÕt quèc tÕ trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ, bªn c¹nh viÖc mang l¹i nhiÒu thuËn lîi quan träng, còng sÏ ®Æt çc doanh nghiÖp n−íc ta tr−íc nh÷ng thö th¸ch vµ sù c¹nh tranh gay g¾t cña çc doanh nghiÖp n−íc ngoµi ngay trªn thÞ tr−êng néi ®Þa.

12. Çc c©n ®èi vÜ m« cña nÒn kinh tÕ võa h¹n hÑp võa thiÕu v÷ng ch¾c. Tµi s¶n quèc gia, tµi chÝnh c«ng vµ tµi chÝnh doanh nghiÖp nhµ n−íc ch−a ®−îc qu¶n lý chÆt chÏ. HÖ thèng çc chÝnh s¸ch vµ çc quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ thuÕ ch−a hoµn chØnh, khuynh h−íng miÔn, gi¶m çc kho¶n thu trong n−íc cßn nhiÒu. NhiÒu nguån thu ch−a ®−îc ®éng viªn ®óng møc (thuÕ tµi s¶n, thuÕ thu nhËp ç nh©n...), trong khi nguån thu dùa vµo xuÊt khÈu dÇu th«, thuÕ nhËp khÈu... cßn lín. HÖ thèng thu thuÕ cÇn ®−îc ®æi míi. ViÖc huy ®éng nguån vèn tõ khu vùc t− nh©n cßn thÊp; kh¶ n¨ng ph©n tÝch tÝn dông cña çc ng©n hµng th−¬ng m¹i cßn yÕu; ch−a tËp trung vèn cho nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶. ChÊt l−îng tÝn dông ch−a cao, tû lÖ nî xÊu cßn lín. Tû lÖ tiÕt kiÖm vµ ®Çu t− so víi GDP cßn thÊp so víi yªu cÇu ph¸t triÓn. Do nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i trªn viÖc huy ®éng, sö dông vµ qu¶n lý çc nguån lùc cña nÒn kinh tÕ cßn kÐm hiÖu qu¶. Nguån vèn trong d©n ch−a ®−îc huy ®éng ®óng møc, søc s¶n xuÊt ch−a ®−îc gi¶i phãng vµ ph¸t huy triÖt ®Ó.

13. HÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ vÉn ch−a ®Çy ®ñ vµ ®ång bé, thiÕu mét sè ®¹o luËt quan träng (LuËt C¹nh tranh,...), rÊt nhiÒu v¨n b¶n ph¸p quy d−íi LuËt ch−a ®−îc ban hµnh kÞp thêi vµ thiÕu nhÊt qu¸n ®· g©y kh«ng Ýt c¶n trë trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. ChÊt l−îng mét sè LuËt vÒ kinh tÕ, mét sè çc v¨n b¶n ph¸p quy d−íi LuËt cßn yÕu.

14. C¶i çch hµnh chÝnh chËm, thiÕu kiªn quyÕt, bé m¸y hµnh chÝnh chËm ®æi míi, kÐm hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶; mét bé phËn kh«ng nhá ®éi ngò çn bé c«ng chøc cßn nhiÒu bÊt cËp, yÕu kÐm vÒ n¨ng lùc, phÈm chÊt, ch−a t−¬ng xøng víi c−¬ng vÞ tr¸ch nhiÖm ®−îc giao ®· lµ trë ng¹i lín trong viÖc ®−a çc c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµo thùc hiÖn. T×nh tr¹ng tham «, l·ng phÝ cßn nghiªm träng vµ chËm ®−îc gi¶i quyÕt.

15. NhiÒu vÊn ®Ò x· héi vµ m«i tr−êng ®Æt ra rÊt bøc xóc. Lao ®éng vµ viÖc lµm ®ang trë thµnh vÊn ®Ò gay g¾t, næi cém nhÊt hiÖn nay; thu nhËp vµ

16

n¨ng suÊt lao ®éng, nhÊt lµ trong n«ng nghiÖp qu¸ thÊp. Kho¶ng çch thu nhËp gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ ngµy cµng do·ng ra; tr×nh ®é tay nghÒ kÐm, lao ®éng ch−a qua ®µo t¹o cßn chiÕm tû träng cao. Khoa häc c«ng nghÖ ch−a thùc sù trë thµnh c¬ së vµ ®éng lùc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ ®« thÞ ho¸ chËm, ch−a ®ñ søc thu hót lao ®éng d«i d− trong x· héi.

Nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ch−a ®−îc khai th¸c hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm vµ bÒn v÷ng. ChÊt l−îng m«i tr−êng cã xu h−íng suy gi¶m. DiÖn tÝch rõng tù nhiªn tiÕp tôc gi¶m; kho¸ng s¶n ë mét sè n¬i bÞ khai th¸c bõa b·i; ®Êt ®ai bÞ xãi mßn vµ tho¸i ho¸. §a d¹ng sinh häc trªn ®Êt liÒn vµ d−íi biÓn bÞ suy gi¶m dÇn. Vïng biÓn ven bê b¾t ®Çu bÞ « nhiÔm. §iÒu kiÖn vÖ sinh m«i tr−êng ë n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa, vïng nói vµ vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi cßn thÊp kÐm.

VÊn ®Ò x· héi cßn nhiÒu bøc xóc, tÖ n¹n x· héi cã xu h−íng tiÕp tôc gia t¨ng; gian lËn th−¬ng m¹i ch−a gi¶m; tai n¹n giao th«ng x¶y ra nghiªm träng vµ cã xu h−íng gia t¨ng; tû lÖ suy dinh d−ìng trÎ em cßn cao; trªn 60% trÎ em tµn tËt ch−a ®−îc ®iÒu trÞ; lao ®éng trÎ em ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc; trÎ em bÞ bu«n b¸n, bÞ x©m h¹i, trÎ em lang thang cã chiÒu h−íng gia t¨ng; sù l©y lan HIV/AIDS ch−a cã chiÒu h−íng gi¶m; khiÕu kiÖn vÉn cßn dai d¼ng... §êi sèng cña nh©n d©n ë mét sè vïng s©u, vïng xa, vïng th−êng bÞ thiªn tai cßn rÊt khã kh¨n.

II. Thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n ®ãi nghÌo ë ViÖt Nam

1. §Þnh nghÜa vµ ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn chuÈn ®ãi nghÌo

1.1. ViÖt Nam thõa nhËn ®Þnh nghÜa chung vÒ ®ãi nghÌo do Héi nghÞ chèng ®ãi nghÌo khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng do ESCAP tæ chøc t¹i B¨ng Cèc, Th¸i Lan th¸ng 9/1993: nghÌo lµ t×nh tr¹ng mét bé phËn d©n c− kh«ng ®−îc h−ëng vµ tháa m·n çc nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng−êi mµ nh÷ng nhu cÇu nµy ®· ®−îc x· héi thõa nhËn tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ phong tôc tËp qu¸n cña ®Þa ph−¬ng.

1.2. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chuÈn ®ãi nghÌo quèc tÕ

Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®−êng ®ãi nghÌo theo chuÈn quèc tÕ do Tæng côc Thèng kª, Ng©n hµng thÕ giíi x¸c ®Þnh vµ ®−îc thùc hiÖn trong çc cuéc kh¶o s¸t møc sèng d©n c− ë ViÖt Nam (n¨m 1992-1993 vµ n¨m 1997-1998). §−êng ®ãi nghÌo ë møc thÊp gäi lµ ®−êng ®ãi nghÌo vÒ l−¬ng thùc, thùc

17

phÈm. §−êng ®ãi nghÌo thø hai ë møc cao h¬n gäi lµ ®−êng ®ãi nghÌo chung (bao gåm c¶ mÆt hµng l−¬ng thùc, thùc phÈm vµ phi l−¬ng thùc, thùc phÈm).

§−êng ®ãi nghÌo vÒ l−¬ng thùc, thùc phÈm ®−îc x¸c ®Þnh theo chuÈn mµ hÇu hÕt çc n−íc ®ang ph¸t triÓn còng nh− Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi vµ çc c¬ quan kh¸c ®· x©y dùng møc Kcal tèi thiÓu cÇn thiÕt cho mçi thÓ tr¹ng con ng−êi, lµ chuÈn vÒ nhu cÇu 2.100 Kcal/ng−êi/ngµy. Nh÷ng ng−êi cã møc chi tiªu d−íi møc chi cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®−îc l−îng Kcal nµy gäi lµ nghÌo vÒ l−¬ng thùc, thùc phÈm.

§−êng ®ãi nghÌo chung tÝnh thªm çc chi phÝ cho çc mÆt hµng phi l−¬ng thùc, thùc phÈm. TÝnh c¶ chi phÝ nµy víi ®−êng ®ãi nghÌo vÒ l−¬ng thùc, thùc phÈm ta cã ®−êng ®ãi nghÌo chung.

N¨m 1993 ®−êng ®ãi nghÌo chung cã møc chi tiªu lµ 1,16 triÖu ®ång/n¨m/ng−êi (cao h¬n ®−êng ®ãi nghÌo l−¬ng thùc thùc phÈm lµ 55%); n¨m 1998 lµ 1,79 triÖu ®ång/n¨m/ng−êi (cao h¬n ®−êng ®ãi nghÌo l−¬ng thùc thùc phÈm lµ 39%). Dùa trªn çc ng−ìng nghÌo nµy, tû lÖ ®ãi nghÌo chung n¨m 1993 lµ 58% vµ 1998 lµ 37,4%; cßn tû lÖ ®ãi nghÌo l−¬ng thùc t−¬ng øng lµ 25% vµ 15%.

1.3. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chuÈn ®ãi nghÌo cña Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo quèc gia

C¨n cø vµo quy m« vµ tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ, nguån lùc tµi chÝnh 2001-2005 vµ møc sèng thùc tÕ cña ng−êi d©n ë tõng vïng, Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vµ X· héi ViÖt Nam ®−a ra chuÈn nghÌo ®ãi(4) nh»m lËp danh s¸ch hé nghÌo tõ cÊp th«n, x· vµ danh s¸ch x· nghÌo tõ çc huyÖn trë lªn ®Ó h−ëng sù trî gióp cña ChÝnh phñ tõ Ch−¬ng tr×nh môc tiªu Quèc gia vÒ xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ çc chÝnh s¸ch hç trî kh¸c...

Tr−íc nh÷ng thµnh tÝch cña c«ng cuéc gi¶m nghÌo còng nh− tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ møc sèng, tõ n¨m 2001 ®· c«ng bè møc chuÈn nghÌo míi ®Ó ¸p dông cho thêi kú 2001-2005, theo ®ã chuÈn nghÌo cña Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo quèc gia míi ®−îc x¸c ®Þnh ë møc ®é kh¸c nhau tuú theo tõng vïng, cô thÓ b×nh qu©n thu nhËp lµ: 80 ngh×n ®ång/ng−êi/th¸ng ë çc

(4) N¨m 1997, ViÖt Nam ®−a ra chuÈn nghÌo ®ãi thuéc ph¹m vi cña ch−¬ng tr×nh quèc gia (chuÈn nghÌo quèc gia cò) ®Ó ¸p dông cho thêi kú 1996-2000 nh− sau: Hé nghÌo: lµ hé cã thu nhËp tuú theo tõng vïng ë çc møc t−¬ng øng nh− sau: Vïng n«ng th«n miÒn nói, h¶i ®¶o: d−íi 15 kg g¹o/ng−êi/th¸ng (t−¬ng ®−¬ng 55 ngµn ®ång); vïng n«ng th«n ®ång b»ng, trung du: d−íi 20 kg/ng−êi/th¸ng (t−¬ng ®−¬ng 70 ngµn ®ång); vïng thµnh thÞ: D−íi 25kg/ng−êi/th¸ng (t−¬ng ®−¬ng 90 ngµn ®ång). X· nghÌo: lµ x· cã tû lÖ hé nghÌo ®ãi tõ 40% trë lªn, thiÕu c¬ së h¹ tÇng (®−êng giao th«ng, tr−êng häc, tr¹m y tÕ, ®iÖn sinh ho¹t, n−íc sinh ho¹t, thuû lîi nhá vµ chî).

18

vïng h¶i ®¶o vµ vïng nói n«ng th«n;100 ngh×n ®ång/ng−êi/th¸ng ë çc vïng ®ång b»ng n«ng th«n; 150 ngh×n ®ång/ng−êi/ th¸ng ë khu vùc thµnh thÞ.

Trong t−¬ng lai sÏ tiÕn ®Õn sö dông mét chuÈn thèng nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ tû lÖ hé nghÌo ë ViÖt Nam vµ cã tÝnh ®Õn tiªu chÝ Quèc tÕ ®Ó so s¸nh.

2. Thùc tr¹ng ®ãi nghÌo ë ViÖt Nam.

2.1. ViÖt Nam ®−îc xÕp vµo nhãm çc n−íc nghÌo cña thÕ giíi

Tû lÖ hé ®ãi nghÌo cña ViÖt Nam cßn kh¸ cao(5). Theo kÕt qu¶ §iÒu tra møc sèng d©n c− (theo chuÈn nghÌo chung cña quèc tÕ), tû lÖ ®ãi nghÌo n¨m 1998 lµ trªn 37% vµ −íc tÝnh n¨m 2000 tû lÖ nµy vµo kho¶ng 32% (gi¶m kho¶ng 1/2 tû lÖ hé nghÌo so víi n¨m 1990). NÕu tÝnh theo chuÈn ®ãi nghÌo vÒ l−¬ng thùc, thùc phÈm n¨m 1998 lµ 15% vµ −íc tÝnh n¨m 2000 lµ 13%.

Theo chuÈn nghÌo cña Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo quèc gia míi, ®Çu n¨m 2000 cã kho¶ng 2,8 triÖu hé nghÌo, chiÕm 17,2% tæng sè hé trong c¶ n−íc.

2.2. NghÌo ®ãi phæ biÕn trong nh÷ng hé cã thu nhËp thÊp vµ bÊp bªnh

MÆc dï ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh c«ng rÊt lín trong viÖc gi¶m tû lÖ nghÌo, tuy nhiªn còng cÇn ph¶i thÊy r»ng, nh÷ng thµnh tùu nµy vÉn cßn rÊt mong manh.

Thu nhËp cña mét bé phËn lín d©n c− vÉn n»m gi¸p ranh møc nghÌo, do vËy chØ cÇn nh÷ng ®iÒu chØnh nhá vÒ chuÈn nghÌo, còng khiÕn hä r¬i xuèng ng−ìng nghÌo vµ lµm t¨ng tû lÖ nghÌo.

PhÇn lín thu nhËp cña ng−êi nghÌo lµ tõ n«ng nghiÖp. Víi ®iÒu kiÖn nguån lùc rÊt h¹n chÕ (®Êt ®ai, lao ®éng, vèn), thu nhËp cña nh÷ng ng−êi nghÌo rÊt bÊp bªnh vµ dÔ bÞ tæn th−¬ng tr−íc nh÷ng ®ét biÕn cña mçi gia ®×nh vµ céng ®ång. NhiÒu hé gia ®×nh tuy møc thu nhËp ë trªn ng−ìng nghÌo, nh−ng vÉn gi¸p ranh víi ng−ìng nghÌo ®ãi, do vËy, khi cã nh÷ng dao ®éng vÒ

(5) Nh÷ng th«ng tin hiÖn cã vÒ nghÌo ®ãi ë ViÖt Nam rÊt phong phó so víi nhiÒu n−íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c. Çc sè liÖu chi tiÕt vµ cã tÝnh ®¹i diÖn cho toµn quèc ®−îc thu thËp tõ çc cuéc ®iÒu tra vÒ møc sèng cña hé gia ®×nh ViÖt Nam (VLSS) n¨m 1992 - 1993 vµ 1997 - 1998 do Tæng côc Thèng kª tiÕn hµnh víi sù hç trî cña UNDP, SIDA vµ Ng©n hµng thÕ giíi. Çc cuéc ®iÒu tra nµy ®−îc tiÕn hµnh trªn 4800 hé (cuéc ®iÒu tra 1992 - 1993) vµ 6.000 hé (cuéc ®iÒu tra 1997 - 1998) víi nhiÒu c©u hái hé ®a d¹ng, toµn diÖn. Khèi l−îng th«ng tin nµy ®−îc bæ sung thªm b»ng çc ®¸nh gi¸ vÒ nghÌo ®ãi cã sù tham gia cña céng ®ång (PPAs) do ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng th«n, miÒn nói cña ViÖt Nam vµ Thuþ §iÓn (MRDP), tæ chøc Action Aid ViÖt Nam, Oxfam Anh vµ Quü cøu trî trÎ em cña Anh tiÕn hµnh.

19

thu nhËp còng cã thÓ khiÕn hä tr−ît xuèng ng−ìng nghÌo. TÝnh mïa vô trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp còng t¹o nªn khã kh¨n cho ng−êi nghÌo.

Møc ®é c¶i thiÖn thu nhËp cña ng−êi nghÌo chËm h¬n nhiÒu so víi møc sèng chung vµ ®Æc biÖt so víi nhãm cã møc sèng cao. Sù gia t¨ng chªnh lÖch thu nhËp gi÷a nhãm 20% giµu nhÊt vµ 20% nghÌo nhÊt (tõ 7,3 lÇn n¨m 1993 lªn 8,9 lÇn n¨m 1998) cho thÊy, t×nh tr¹ng tôt hËu cña ng−êi nghÌo (trong mèi t−¬ng quan víi ng−êi giµu). MÆc dï chØ sè nghÌo ®ãi cã c¶i thiÖn, nh−ng møc c¶i thiÖn ë nhãm ng−êi nghÌo chËm h¬n so víi møc chung vµ ®Æc biÖt so víi nhãm ng−êi cã møc sèng cao. HÖ sè chªnh lÖch møc sèng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n cßn rÊt cao.

Nh÷ng tØnh nghÌo nhÊt hiÖn nay còng lµ tØnh xÕp thø h¹ng thÊp trong c¶ n−íc vÒ chØ sè ph¸t triÓn con ng−êi vµ ph¸t triÓn giíi.

2.3. NghÌo ®ãi tËp trung ë çc vïng cã ®iÒu kiÖn sèng khã kh¨n

§a sè ng−êi nghÌo sinh sèng trong çc vïng tµi nguyªn thiªn nhiªn rÊt nghÌo nµn, ®iÒu kiÖn tù nhiªn kh¾c nghiÖt nh− ë vïng nói, vïng s©u, vïng xa hoÆc ë çc vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long, miÒn Trung, do sù biÕn ®éng cña thêi tiÕt (b·o, lôt, h¹n h¸n...) khiÕn cho çc ®iÒu kiÖn sinh sèng vµ s¶n xuÊt cña ng−êi d©n cµng thªm khã kh¨n. §Æc biÖt, sù kÐm ph¸t triÓn vÒ h¹ tÇng c¬ së cña çc vïng nghÌo ®· lµm cho çc vïng nµy cµng bÞ t¸ch biÖt víi çc vïng kh¸c. N¨m 2000, kho¶ng 20-30% trong tæng sè 1.870 x· ®Æc biÖt khã kh¨n ch−a cã ®−êng d©n sinh ®Õn trung t©m x·; 40% sè x· ch−a ®ñ phßng häc; 5% sè x· ch−a cã tr¹m y tÕ; 55% sè x· ch−a cã n−íc s¹ch; 40% sè x· ch−a cã ®−êng ®iÖn ®Õn trung t©m x·; 50% ch−a ®ñ c«ng tr×nh thuû lîi nhá; 20% sè x· ch−a cã chî x· hoÆc côm x·.

Bªn c¹nh ®ã, do ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn kh«ng thuËn lîi, sè ng−êi trong diÖn cøu trî ®ét xuÊt hµng n¨m kh¸ cao, kho¶ng 1-1,5 triÖu ng−êi. Hµng n¨m sè hé t¸i ®ãi nghÌo trong tæng sè hé võa tho¸t khái nghÌo vÉn cßn lín.

2.4. §ãi nghÌo tËp trung trong khu vùc n«ng th«n

NghÌo ®ãi lµ mét hiÖn t−îng phæ biÕn ë n«ng th«n víi trªn 90% sè ng−êi nghÌo sinh sèng ë n«ng th«n. N¨m 1999, tû lÖ nghÌo ®ãi vÒ l−¬ng thùc, thùc phÈm cña thµnh thÞ lµ 4,6%, trong khi ®ã cña n«ng th«n lµ 15,9%. Trªn 80% sè ng−êi nghÌo lµ n«ng d©n, tr×nh ®é tay nghÒ thÊp, Ýt kh¶ n¨ng tiÕp cËn çc nguån lùc trong s¶n xuÊt (vèn, kü thuËt, c«ng nghÖ...), thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm gÆp nhiÒu khã kh¨n do ®iÒu kiÖn ®Þa lý vµ chÊt l−îng s¶n phÈm kÐm, chñng lo¹i s¶n phÈm nghÌo nµn. Nh÷ng ng−êi n«ng d©n nghÌo th−êng kh«ng

20

cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn víi hÖ thèng th«ng tin, khã cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi viÖc lµm sang çc ngµnh phi n«ng nghiÖp. Phô n÷ n«ng d©n ë vïng s©u, vïng xa, nhÊt lµ n÷ chñ hé ®éc th©n, phô n÷ cao tuæi lµ nh÷ng nhãm nghÌo dÔ bÞ tæn th−¬ng nhÊt. Phô n÷ nghÌo lao ®éng nhiÒu thêi gian h¬n, nh−ng thu nhËp Ýt h¬n, hä Ýt cã quyÒn quyÕt ®Þnh trong gia ®×nh vµ céng ®ång do ®ã cã Ýt c¬ héi tiÕp cËn çc nguån lùc vµ lîi Ých do chÝnh s¸ch mang l¹i.

BiÓu 1.2: ¦íc tÝnh quy m« vµ tû lÖ nghÌo ®ãi theo chuÈn nghÌo míi gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n n¨m 2000

Sè hé nghÌo,

ngh×n hé

So víi sè hé trong vïng

(%)

So víi tæng sè hé nghÌo c¶ n−íc (%)

Tæng sè 2.800 17,2 100

N«ng th«n: 2.535 19,7 90,5

Trong ®ã: - N«ng th«n miÒn Nói 785 31,3 28,0

- N«ng th«n ®ång b»ng 1.750 16,9 62,5

Thµnh thÞ 265 7,8 9,5

Nguån: Ch−¬ng tr×nh quèc gia xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

2.5. NghÌo ®ãi trong khu vùc thµnh thÞ

Trong khu vùc thµnh thÞ, tuy tû lÖ nghÌo ®ãi thÊp h¬n vµ møc sèng trung b×nh cao h¬n so víi møc chung c¶ n−íc, nh−ng møc ®é c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng kh«ng ®ång ®Òu. §a sè ng−êi nghÌo ®« thÞ lµm viÖc trong khu vùc kinh tÕ phi chÝnh thøc, c«ng viÖc kh«ng æn ®Þnh, thu nhËp thÊp vµ bÊp bªnh.

ViÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ chñ së h÷u trong khu vùc Nhµ n−íc dÉn ®Õn sù d«i d− lao ®éng, mÊt viÖc lµm cña mét bé phËn ng−êi lao ®éng ë khu vùc nµy, lµm cho ®iÒu kiÖn sèng cña hä cµng thªm khã kh¨n h¬n. Sè lao ®éng nµy ph¶i chuyÓn sang lµm çc c«ng viÖc kh¸c víi møc l−¬ng thÊp h¬n, hoÆc kh«ng t×m ®−îc viÖc lµm vµ trë thµnh thÊt nghiÖp.

Ng−êi nghÌo ®« thÞ phÇn lín sèng ë nh÷ng n¬i cã c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm, khã cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn tíi çc dÞch vô c¬ b¶n (n−íc s¹ch, vÖ sinh m«i tr−êng, tho¸t n−íc, ¸nh s¸ng vµ thu gom r¸c th¶i...).

Ng−êi nghÌo ®« thÞ dÔ bÞ tæn th−¬ng do sèng phô thuéc chñ yÕu vµo nguån thu nhËp b»ng tiÒn. Hä th−êng kh«ng cã hoÆc cã Ýt kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc vay vèn t¹o viÖc lµm.

21

Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ ®« thÞ ho¸ lµm t¨ng sè l−îng ng−êi di c− tù do tõ çc vïng n«ng th«n ®Õn çc ®« thÞ, chñ yÕu lµ trÎ em vµ ng−êi trong ®é tuæi lao ®éng. HiÖn t¹i ch−a cã sè liÖu thèng kª vÒ sè l−îng ng−êi di c− tù do nµy trong çc b¸o ço vÒ nghÌo ®ãi ®« thÞ. Nh÷ng ng−êi nµy gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc ®¨ng ký hé khÈu hoÆc t¹m tró l©u dµi, do ®ã hä khã cã thÓ t×m kiÕm ®−îc c«ng ¨n viÖc lµm vµ thu nhËp æn ®Þnh. Hä cã Ýt c¬ héi tiÕp cËn çc dÞch vô x· héi vµ ph¶i chi tr¶ cho çc dÞch vô c¬ b¶n nh− y tÕ, gi¸o dôc ë møc cao h¬n so víi ng−êi d©n ®· cã hé khÈu.

Ngoµi ra, ®ãi nghÌo cßn chiÕm tû lÖ cao trong çc nhãm ®èi t−îng x· héi kh¸c nh− nh÷ng ng−êi kh«ng nghÒ nghiÖp, ng−êi thÊt nghiÖp, ng−êi lang thang vµ ng−êi bÞ ¶nh h−ëng bëi çc tÖ n¹n x· héi (m·i d©m, nghiÖn hót, cê b¹c...).

2.6. Tû lÖ nghÌo ®ãi kh¸ cao trong çc vïng s©u, vïng xa, vïng nói cao

§ãi nghÌo mang tÝnh chÊt vïng rÊt râ rÖt. Çc vïng nói cao, vïng s©u, vïng xa, vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi sinh sèng, cã tû lÖ ®ãi nghÌo kh¸ cao. Cã tíi 64% sè ng−êi nghÌo tËp trung t¹i çc vïng miÒn nói phÝa B¾c, B¾c Trung bé, T©y Nguyªn vµ Duyªn h¶i miÒn Trung. §©y lµ nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn sèng khã kh¨n, ®Þa lý çch biÖt, kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi çc ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ dÞch vô cßn nhiÒu h¹n chÕ, h¹ tÇng c¬ së rÊt kÐm ph¸t triÓn, ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn kh¾c nghiÖt vµ thiªn tai x¶y ra th−êng xuyªn.

BiÓu 1.3: ¦íc tÝnh quy m« vµ tû lÖ nghÌo ®ãi theo chuÈn nghÌo míi (2001-2005) cña Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo theo vïng ®Çu n¨m 2001

Sè hé nghÌo,

(ngh×n hé)

So víi tæng sè hé trong vïng (%)

So víi tæng sè hé nghÌo c¶ n−íc (%)

Tæng sè 2.800 17,2 100

Vïng T©y B¾c 146 33,9 5,2

Vïng §«ng B¾c 511 22,3 18,2

Vïng §ång b»ng s«ng Hång 337 9,8 12,0

Vïng B¾c Trung Bé 554 25,6 19,8

Vïng duyªn h¶i miÒn Trung 389 22,4 13,9

Vïng T©y Nguyªn 190 24,9 6,8

Vïng §«ng Nam Bé 183 8,9 6,6

Vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long 490 14,4 17,5

Nguån: Ch−¬ng tr×nh quèc gia xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

22

2.7. Tû lÖ hé nghÌo ®ãi ®Æc biÖt cao trong çc nhãm d©n téc Ýt ng−êi

Trong thêi gian qua, ChÝnh phñ ®· ®Çu t− vµ hç trî tÝch cùc, nh−ng cuéc sèng cña céng ®ång d©n téc Ýt ng−êi vÉn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ bÊt cËp. MÆc dï d©n sè d©n téc Ýt ng−êi chØ chiÕm kho¶ng 14% tæng sè d©n c−, song l¹i chiÕm kho¶ng 29% trong tæng sè ng−êi nghÌo.

§a sè ng−êi d©n téc Ýt ng−êi sinh sèng trong çc vïng s©u, vïng xa, bÞ c« lËp vÒ mÆt ®Þa lý, v¨n ho¸, thiÕu ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vÒ h¹ tÇng c¬ së vµ çc dÞch vô x· héi c¬ b¶n.

3. Nguyªn nh©n vµ yÕu tè chÝnh ¶nh h−ëng ®Õn ®ãi nghÌo

3.1. Nguån lùc h¹n chÕ vµ nghÌo nµn

Ng−êi nghÌo th−êng thiÕu nhiÒu nguån lùc, hä bÞ r¬i vµo vßng luÈn quÈn cña nghÌo ®ãi vµ thiÕu nguån lùc. Ng−êi nghÌo cã kh¶ n¨ng tiÕp tôc nghÌo v× hä kh«ng thÓ ®Çu t− vµo nguån vèn nh©n lùc cña hä. Ng−îc l¹i, nguån vèn nh©n lùc thÊp l¹i c¶n trë hä tho¸t khái nghÌo ®ãi.

Çc hé nghÌo cã rÊt Ýt ®Êt ®ai vµ t×nh tr¹ng kh«ng cã ®Êt ®ang cã xu h−íng t¨ng lªn, ®Æc biÖt lµ ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long. ThiÕu ®Êt ®ai ¶nh h−ëng ®Õn viÖc b¶o ®¶m an ninh l−¬ng thùc cña ng−êi nghÌo còng nh− kh¶ n¨ng ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt, ®Ó h−íng tíi s¶n xuÊt çc lo¹i c©y trång víi gi¸ trÞ cao h¬n. §a sè ng−êi nghÌo lùa chän ph−¬ng ¸n s¶n xuÊt tù cung, tù cÊp, hä vÉn gi÷ çc ph−¬ng thøc s¶n xuÊt truyÒn thèng víi gi¸ trÞ thÊp, thiÕu c¬ héi thùc hiÖn çc ph−¬ng ¸n s¶n xuÊt mang lîi nhuËn cao h¬n. Do vÉn theo ph−¬ng ph¸p s¶n xuÊt truyÒn thèng nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ n¨ng suÊt çc lo¹i c©y trång, vËt nu«i cßn thÊp, thiÕu tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng vµ v× vËy ®· ®−a hä vµo vßng luÈn quÈn cña sù nghÌo khã.

Bªn c¹nh ®ã, ®a sè ng−êi nghÌo ch−a cã nhiÒu c¬ héi tiÕp cËn víi çc dÞch vô s¶n xuÊt nh− khuyÕn n«ng, khuyÕn ng−, b¶o vÖ ®éng, thùc vËt; nhiÒu yÕu tè ®Çu vµo s¶n xuÊt nh−: ®iÖn, n−íc, gièng c©y trång, vËt nu«i, ph©n bãn... ®· lµm t¨ng chi phÝ, gi¶m thu nhËp tÝnh trªn ®¬n vÞ gi¸ trÞ s¶n phÈm.

Ng−êi nghÌo còng thiÕu kh¶ n¨ng tiÕp cËn çc nguån tÝn dông. Sù h¹n chÕ cña nguån vèn lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n tr× ho·n kh¶ n¨ng ®æi míi s¶n xuÊt, ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ, gièng míi... MÆc dï trong khu«n khæ cña dù ¸n tÝn dông cho ng−êi nghÌo thuéc Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo quèc gia, kh¶ n¨ng tiÕp cËn tÝn dông ®· t¨ng lªn rÊt nhiÒu, song vÉn cßn kh¸ nhiÒu ng−êi nghÌo, ®Æc biÖt lµ ng−êi rÊt nghÌo, kh«ng cã kh¶ n¨ng

23

tiÕp cËn víi çc nguån tÝn dông. Mét mÆt, do kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp, nh÷ng ng−êi nghÌo, ph¶i dùa vµo tÝn chÊp víi çc kho¶n vay nhá, hiÖu qu¶ thÊp ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vèn. MÆt kh¸c, ®a sè ng−êi nghÌo kh«ng cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cô thÓ, hoÆc sö dông çc nguån vèn vay kh«ng ®óng môc ®Ých, do vËy hä khã cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn çc nguån vèn vµ cuèi cïng sÏ lµm cho hä cµng nghÌo h¬n.

Bªn c¹nh ®ã, viÖc thiÕu çc th«ng tin, ®Æc biÖt lµ çc th«ng tin vÒ ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vµ thÞ tr−êng, ®· lµm cho ng−êi nghÌo ngµy cµng trë nªn nghÌo h¬n.

3.2. Tr×nh ®é häc vÊn thÊp, viÖc lµm thiÕu vµ kh«ng æn ®Þnh

Nh÷ng ng−êi nghÌo lµ nh÷ng ng−êi cã tr×nh ®é häc vÊn thÊp, Ýt cã c¬ héi kiÕm ®−îc viÖc lµm tèt, æn ®Þnh. Møc thu nhËp cña hä hÇu nh− chØ b¶o ®¶m nhu cÇu dinh d−ìng tèi thiÓu vµ do vËy kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao tr×nh ®é cña m×nh trong t−¬ng lai ®Ó tho¸t khái c¶nh nghÌo khã. Bªn c¹nh ®ã, tr×nh ®é häc vÊn thÊp ¶nh h−ëng ®Õn çc quyÕt ®Þnh cã liªn quan ®Õn gi¸o dôc, sinh ®Î, nu«i d−ìng con çi... ®Õn kh«ng nh÷ng cña thÕ hÖ hiÖn t¹i mµ c¶ thÕ hÖ trong t−¬ng lai. Suy dinh d−ìng ë trÎ em vµ trÎ s¬ sinh lµ nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng ®Õn tr−êng cña con em çc gia ®×nh nghÌo nhÊt vµ sÏ lµm cho viÖc tho¸t nghÌo th«ng qua gi¸o dôc trë nªn khã kh¨n h¬n.

Sè liÖu thèng kª vÒ tr×nh ®é häc vÊn cña ng−êi nghÌo cho thÊy kho¶ng 90% ng−êi nghÌo chØ cã tr×nh ®é phæ th«ng c¬ së hoÆc thÊp h¬n. KÕt qu¶ ®iÒu tra møc sèng cho thÊy, trong sè ng−êi nghÌo, tû lÖ sè ng−êi ch−a bao giê ®i häc chiÕm 12%, tèt nghiÖp tiÓu häc chiÕm 39%; trung häc c¬ së chiÕm 37%. Chi phÝ cho gi¸o dôc ®èi víi ng−êi nghÌo cßn lín, chÊt l−îng gi¸o dôc mµ ng−êi nghÌo tiÕp cËn ®−îc cßn h¹n chÕ, g©y khã kh¨n cho hä trong viÖc v−¬n lªn tho¸t nghÌo. Tû lÖ nghÌo gi¶m xuèng khi tr×nh ®é gi¸o dôc t¨ng lªn. 80% sè ng−êi nghÌo lµm çc c«ng viÖc trong n«ng nghiÖp cã møc thu nhËp rÊt thÊp. Tr×nh ®é häc vÊn thÊp h¹n chÕ kh¶ n¨ng kiÕm viÖc lµm trong khu vùc kh¸c, trong çc ngµnh phi n«ng nghiÖp, nh÷ng c«ng viÖc mang l¹i thu nhËp cao h¬n vµ æn ®Þnh h¬n.

3.3. Ng−êi nghÌo kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn tiÕp cËn víi ph¸p luËt, ch−a ®−îc b¶o vÖ quyÒn lîi vµ lîi Ých hîp ph¸p

Ng−êi nghÌo, ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi vµ çc ®èi t−îng cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt th−êng cã tr×nh ®é häc vÊn thÊp nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng tù gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò v−íng m¾c cã liªn quan ®Õn ph¸p luËt. NhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt cã c¬ chÕ thùc hiÖn phøc t¹p, ng−êi nghÌo khã n¾m b¾t; m¹ng l−íi çc dÞch vô

24

ph¸p lý, sè l−îng çc luËt gia, luËt s− h¹n chÕ, ph©n bè kh«ng ®Òu, chñ yÕu tËp trung ë çc thµnh phè, thÞ x·; phÝ dÞch vô ph¸p lý cßn cao.

3.4. Çc nguyªn nh©n vÒ nh©n khÈu häc

Quy m« hé gia ®×nh lµ "mÉu sè" quan träng cã ¶nh h−ëng ®Õn møc thu nhËp b×nh qu©n cña çc thµnh viªn trong hé. §«ng con võa lµ nguyªn nh©n võa lµ hÖ qu¶ cña nghÌo ®ãi. Tû lÖ sinh trong çc hé gia ®×nh nghÌo cßn rÊt cao. §«ng con lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña çc hé gia ®×nh nghÌo. N¨m 1998, sè con b×nh qu©n trªn 1 phô n÷ cña nhãm 20% nghÌo nhÊt lµ 3,5 con so víi møc 2,1 con cña nhãm 20% giµu nhÊt. Quy m« hé gia ®×nh lín lµm cho tû lÖ ng−êi ¨n theo cao. (Tû lÖ ng−êi ¨n theo cña nhãm nghÌo nhÊt lµ 0,95 so víi 0,37 cña nhãm giµu nhÊt).

Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn tû lÖ sinh cao trong çc hé nghÌo lµ do hä kh«ng cã kiÕn thøc còng nh− ®iÒu kiÖn tiÕp cËn víi çc biÖn ph¸p søc khoÎ sinh s¶n. Tû lÖ phô n÷ nghÌo ®Æt vßng tr¸nh thai thÊp, tû lÖ nam giíi nhËn thøc ®Çy ®ñ tr¸ch nhiÖm kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh vµ sö dông çc biÖn ph¸p tr¸nh thai ch−a cao. Møc ®é hiÓu biÕt cña çc cÆp vî chång nghÌo vÒ vÖ sinh, an toµn t×nh dôc, còng nh− mèi liªn hÖ gi÷a t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi, søc khoÎ sinh s¶n vµ gia t¨ng nh©n khÈu cßn h¹n chÕ.

Tû lÖ ng−êi ¨n theo cao trong çc hé nghÌo cßn cã nghÜa lµ nguån lùc vÒ lao ®éng rÊt thiÕu, ®©y còng chÝnh lµ mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi cña hé.

3.5. Nguy c¬ dÔ bÞ tæn th−¬ng do ¶nh h−ëng cña thiªn tai vµ çc rñi ro kh¸c

Çc hé gia ®×nh nghÌo rÊt dÔ bÞ tæn th−¬ng bëi nh÷ng khã kh¨n hµng ngµy vµ nh÷ng biÕn ®éng bÊt th−êng x¶y ra ®èi víi ç nh©n, gia ®×nh hay céng ®ång. Do nguån thu nhËp cña hä rÊt thÊp, bÊp bªnh, kh¶ n¨ng tÝch luü kÐm nªn hä khã cã kh¶ n¨ng chèng chäi víi nh÷ng biÕn cè x¶y ra trong cuéc sèng (mÊt mïa, mÊt viÖc lµm, thiªn tai, mÊt nguån lao ®éng, mÊt søc khoÎ...). Víi kh¶ n¨ng kinh tÕ mong manh cña çc hé gia ®×nh nghÌo trong khu vùc n«ng th«n, nh÷ng ®ét biÕn nµy sÏ t¹o ra nh÷ng bÊt æn lín trong cuéc sèng cña hä.

Çc rñi ro trong s¶n xuÊt kinh doanh ®èi víi ng−êi nghÌo còng rÊt cao, do hä kh«ng cã tr×nh ®é tay nghÒ vµ thiÕu kinh nghiÖm lµm ¨n. Kh¶ n¨ng ®èi phã vµ kh¾c phôc çc rñi ro cña ng−êi nghÌo còng rÊt kÐm do nguån thu nhËp h¹n hÑp lµm cho hé gia ®×nh mÊt kh¶ n¨ng kh¾c phôc rñi ro vµ cã thÓ cßn gÆp rñi ro h¬n n÷a.

25

Hµng n¨m sè ng−êi ph¶i cøu trî ®ét xuÊt do thiªn tai kho¶ng tõ 1-1,2 triÖu ng−êi. B×nh qu©n hµng n¨m, sè hé t¸i ®ãi nghÌo trong tæng sè hé võa tho¸t khái ®ãi nghÌo vÉn cßn lín, do kh«ng Ýt sè hé ®ang sèng bªn ng−ìng ®ãi nghÌo vµ rÊt dÔ bÞ t¸c ®éng bëi çc yÕu tè rñi ro nh− thiªn tai, mÊt viÖc lµm, èm ®au,...

Çc ph©n tÝch tõ cuéc ®iÒu tra hé gia ®×nh 1992/1993 vµ 1997/1998 cho thÊy çc hé gia ®×nh ph¶i chÞu nhiÒu thiªn tai cã nguy c¬ dÔ lón s©u vµo nghÌo ®ãi. Do ®ã, viÖc t×m kiÕm çc gi¶i ph¸p gi¶m nhÑ hËu qu¶ thiªn tai ®−îc coi nh− lµ mét phÇn quan träng cña qu¸ tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

3.6. BÊt b×nh ®¼ng giíi ¶nh h−ëng tiªu cùc ®Õn ®êi sèng cña phô n÷ vµ trÎ em

BÊt b×nh ®¼ng giíi lµm s©u s¾c h¬n t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi trªn tÊt c¶ çc mÆt. Ngoµi nh÷ng bÊt c«ng mµ ç nh©n phô n÷ vµ trÎ em g¸i ph¶i chÞu ®ùng do bÊt b×nh ®¼ng th× cßn cã nh÷ng t¸c ®éng bÊt lîi ®èi víi gia ®×nh.

Phô n÷ chiÕm gÇn 50% trong tæng sè lao ®éng n«ng nghiÖp vµ chiÕm tû lÖ cao trong sè lao ®éng t¨ng thªm hµng n¨m trong ngµnh n«ng nghiÖp. MÆc dï vËy, nh−ng phô n÷ chØ chiÕm 25% thµnh viªn çc kho¸ khuyÕn n«ng vÒ ch¨n nu«i, vµ 10% çc kho¸ khuyÕn n«ng vÒ trång trät.

Phô n÷ cã Ýt c¬ héi tiÕp cËn víi c«ng nghÖ, tÝn dông vµ ®µo t¹o, th−êng gÆp nhiÒu khã kh¨n do g¸nh nÆng c«ng viÖc gia ®×nh, thiÕu quyÒn quyÕt ®Þnh trong hé gia ®×nh vµ th−êng ®−îc tr¶ c«ng lao ®éng thÊp h¬n nam giíi ë cïng mét lo¹i viÖc. Phô n÷ cã häc vÊn thÊp dÉn tíi tû lÖ tö vong trÎ s¬ sinh vµ bµ mÑ cao h¬n, søc khoÎ cña gia ®×nh bÞ ¶nh h−ëng vµ trÎ em ®i häc Ýt h¬n.

BÊt b×nh ®¼ng giíi cßn lµ yÕu tè lµm gia t¨ng tû lÖ sinh vµ t¨ng tû lÖ l©y truyÒn HIV do phô n÷ thiÕu tiÕng nãi vµ kh¶ n¨ng tù b¶o vÖ trong quan hÖ t×nh dôc.

3.7. BÖnh tËt vµ søc khoÎ yÕu kÐm còng lµ yÕu tè ®Èy con ng−êi vµo t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi trÇm träng

VÊn ®Ò bÖnh tËt vµ søc khoÎ kÐm ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn thu nhËp vµ chi tiªu cña ng−êi nghÌo, lµm hä r¬i vµo vßng trßn luÈn quÈn cña ®ãi nghÌo. Hä ph¶i g¸nh chÞu hai g¸nh nÆng: mét lµ mÊt ®i thu nhËp tõ lao ®éng, hai lµ g¸nh chÞu chi phÝ cao cho viÖc kh¸m, ch÷a bÖnh, kÓ c¶ çc chi phÝ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. Do vËy, chi phÝ ch÷a bÖnh lµ g¸nh nÆng ®èi víi ng−êi nghÌo vµ ®Èy hä ®Õn chç vay m−în, cÇm cè tµi s¶n ®Ó cã tiÒn trang tr¶i chi phÝ, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cµng cã Ýt c¬ héi cho ng−êi nghÌo tho¸t khái vßng ®ãi nghÌo. Trong khi

26

®ã kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®Õn çc dÞch vô phßng bÖnh (n−íc s¹ch, çc ch−¬ng tr×nh y tÕ...) cña ng−êi nghÌo cßn h¹n chÕ cµng lµm t¨ng kh¶ n¨ng bÞ m¾c bÖnh cña hä.

T×nh tr¹ng søc khoÎ ë ViÖt Nam trong thËp kû qua ®· ®−îc c¶i thiÖn, song tû lÖ ng−êi nghÌo m¾c çc bÖnh th«ng th−êng vÉn cßn kh¸ cao. Theo sè liÖu ®iÒu tra møc sèng n¨m 1998, sè ngµy èm b×nh qu©n cña nhãm 20% ng−êi nghÌo lµ 3,1 ngµy/n¨m so víi kho¶ng 2,4 ngµy/n¨m cña nhãm 20% giµu nhÊt. Trong thêi kú 1993-1997, t×nh tr¹ng èm ®au cña nhãm ng−êi giµu ®· gi¶m 30%, trong khi t×nh tr¹ng cña nhãm ng−êi nghÌo vÉn gi÷ nguyªn. ViÖc c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn søc khoÎ cho ng−êi nghÌo lµ mét trong nh÷ng yÕu tè rÊt c¬ b¶n ®Ó hä tù tho¸t nghÌo.

3.8. Nh÷ng t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch vÜ m« vµ chÝnh s¸ch c¶i çch (tù do ho¸ th−¬ng m¹i, c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc...) ®Õn nghÌo ®ãi

Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh trong thêi gian qua lµ mét trong nh÷ng nh©n tè ¶nh h−ëng lín tíi møc gi¶m nghÌo. ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tÝch gi¶m nghÌo ®ãi rÊt ®a d¹ng vµ trªn diÖn réng. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ më cöa nÒn kinh tÕ còng cã nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ng−êi nghÌo.

C¬ cÊu ®Çu t− ch−a hîp lý, tû lÖ ®Çu t− cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n cßn thÊp, chñ yÕu míi tËp trung cho thuû lîi, çc trôc c«ng nghiÖp chÝnh, chó träng nhiÒu vµo ®Çu t− thay thÕ nhËp khÈu, thu hót nhiÒu vèn; ch−a chó träng ®Çu t− çc ngµnh c«ng nghiÖp thu hót nhiÒu lao ®éng, ch−a chó ý khuyÕn khÝch kÞp thêi ph¸t triÓn doanh nhiÖp nhá vµ võa; nhiÒu chÝnh s¸ch trî cÊp (l·i suÊt tÝn dông, trî gi¸, trî c−íc...) kh«ng ®óng ®èi t−îng lµm ¶nh h−ëng xÊu ®Õn sù h×nh thµnh thÞ tr−êng n«ng th«n, thÞ tr−êng ë nh÷ng vïng s©u, vïng xa.

C¶i çch çc doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ çc khã kh¨n vÒ tµi chÝnh cña çc doanh nghiÖp nhµ n−íc ®· dÉn tíi viÖc mÊt ®i gÇn 800.000 viÖc lµm trong giai ®o¹n ®Çu tiÕn hµnh c¶i çch doanh nghiÖp. NhiÒu c«ng nh©n bÞ mÊt viÖc ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc t×m viÖc lµm míi vµ bÞ r¬i vµo nghÌo ®ãi. PhÇn lín sè ng−êi nµy lµ phô n÷, ng−êi cã tr×nh ®é häc vÊn thÊp vµ ng−êi lín tuæi.

ChÝnh s¸ch c¶i çch nÒn kinh tÕ, t¹o m«i tr−êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, tù do ho¸ th−¬ng m¹i t¹o ra nh÷ng ®éng lùc tèt cho nÒn kinh tÕ, khuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, mét sè ngµnh c«ng nghiÖp thu hót nhiÒu lao ®éng ch−a ®−îc chó träng, çc doanh nghiÖp nhá vµ võa cã kh¶ n¨ng t¹o viÖc lµm ch−a ®−îc quan t©m vµ t¹o c¬ héi ph¸t triÓn. T×nh tr¹ng

27

thiÕu th«ng tin, trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt l¹c hËu, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm thÊp, vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt h¹n chÕ ®· lµm kh«ng Ýt çc doanh nghiÖp nhá vµ võa bÞ ph¸ s¶n vµ ®Èy c«ng nh©n vµo c¶nh thÊt nghiÖp, hä sÏ buéc ph¶i gia nhËp ®éi ngò ng−êi nghÌo.

T¨ng tr−ëng kinh tÕ gióp xãa ®ãi gi¶m nghÌo trªn diÖn réng, song viÖc c¶i thiÖn t×nh tr¹ng cña ng−êi nghÌo (vÒ thu nhËp, kh¶ n¨ng tiÕp cËn, ph¸t triÓn çc nguån lùc) l¹i phô thuéc vµo lo¹i h×nh t¨ng tr−ëng kinh tÕ. ViÖc ph©n phèi lîi Ých t¨ng tr−ëng trong çc nhãm d©n c− bao gåm c¶ çc nhãm thu nhËp phô thuéc vµo ®Æc tÝnh cña t¨ng tr−ëng. Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®æi vÒ thu nhËp cña çc nhãm d©n c− cho thÊy, ng−êi giµu h−ëng lîi tõ t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhiÒu h¬n vµ kÕt qu¶ ®· lµm t¨ng thªm kho¶ng çch giµu nghÌo.

KÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng ®Õn çc vïng s©u, vïng xa, vïng ®ãi nghÌo cßn thiÕu vµ yÕu kÐm. ViÖc tiÕp cËn ®Õn çc vïng nµy cßn hÕt søc khã kh¨n. Vèn ®Çu t− cña Nhµ n−íc ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu, ®ãng gãp nguån lùc cña nh©n d©n cßn h¹n chÕ, chñ yÕu b»ng lao ®éng.

III. Nh÷ng thµnh tùu vµ th¸ch thøc

1. Nh÷ng thµnh tùu

1.1. T¨ng tr−ëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh lµ mét trong nh÷ng nh©n tè cã ¶nh h−ëng lín ®Õn møc gi¶m tû lÖ ®ãi nghÌo, trong ®ã ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n vµ kinh tÕ n«ng th«n ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng.

Theo −íc tÝnh vµo gi÷a nh÷ng n¨m 80, cø m−êi ng−êi d©n ViÖt Nam th× cã b¶y ng−êi sèng trong t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi.

Sau 15 n¨m ®æi míi vµ chuyÓn ®æi, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· cã nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n vÒ çc quan hÖ kinh tÕ - x· héi, ®−a ®Õn mét giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ vµ gi¶m tû lÖ nghÌo ®ãi ch−a tõng thÊy sau h¬n bèn thËp kû cña chiÕn tranh, khã kh¨n trong ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong lÜnh vùc nµy, ViÖt Nam ®· ®−îc biÕt ®Õn nh− mét tÊm g−¬ng xuÊt s¾c vÒ sù chuyÓn ®æi thµnh c«ng tõ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. C¬ chÕ kinh tÕ míi ®· t¹o ra nh÷ng nh©n tè míi cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ víi çc kÕt qu¶ ®Çy Ên t−îng. Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ thêi kú 1991-2000 ®¹t 7,5%/n¨m; xuÊt khÈu t¨ng nhanh, tõng b−íc kiÓm so¸t ®−îc l¹m ph¸t vµ æn ®Þnh gi¸ c¶.

28

Cïng víi qu¸ tr×nh t¨ng tr−ëng kinh tÕ, ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ xuÊt s¾c trong xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Chñ tr−¬ng cña ChÝnh phñ −u tiªn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa ®· thµnh c«ng trong viÖc gi¶i phãng søc s¶n xuÊt cña d©n c− n«ng th«n vµ khuyÕn khÝch d©n c− tù m×nh phÊn ®Êu c¶i thiÖn hoµn c¶nh sèng cña m×nh. Nh÷ng thµnh c«ng trong lÜnh vùc nµy, nhÊt lµ vÒ s¶n xuÊt l−¬ng thùc ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc xãa ®ãi gi¶m nghÌo, t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng cña d©n c−.

TÝnh theo chuÈn quèc tÕ, tû lÖ nghÌo ®ãi chung ®· gi¶m tõ trªn 70% vµo n¨m 1990 xuèng kho¶ng 32% vµo n¨m 2000 (gi¶m trªn 1/2 tû lÖ hé nghÌo so víi n¨m 1990). VÒ ®iÓm nµy, ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc môc tiªu ph¸t triÓn cña Thiªn niªn kû do Quèc tÕ ®Æt ra lµ gi¶m mét nöa tû lÖ ®ãi nghÌo trong giai ®o¹n 1990-2015.

1.2. Nguån lùc cho c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ t¹o viÖc lµm ®−îc t¨ng c−êng

MÆc dï Ng©n s¸ch Nhµ n−íc cßn h¹n hÑp, song Nhµ n−íc ®· ®Çu t− cho çc ch−¬ng tr×nh quèc gia phôc vô xãa ®ãi gi¶m nghÌo th«ng qua ch−¬ng tr×nh ®Çu t− c¬ së h¹ tÇng cho çc x· nghÌo (Ch−¬ng tr×nh 133, 135). Tõ khi cã Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo (1992) ®Õn n¨m 2000, Nhµ n−íc ®· ®Çu t− th«ng qua çc ch−¬ng tr×nh quèc gia cã liªn quan ®Õn môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo kho¶ng 21.000 tû ®ång. Riªng trong 2 n¨m 1999 vµ 2000 gÇn 9.600 tû ®ång (Ng©n s¸ch Nhµ n−íc ®Çu t− trùc tiÕp cho ch−¬ng tr×nh 3.000 tû ®ång; lång ghÐp çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n kh¸c trªn 800 tû ®ång; huy ®éng tõ céng ®ång trªn 300 tû ®ång; nguån vèn tÝn dông cho vay −u ®·i hé nghÌo trªn 5.500 tû ®ång).

Ng©n hµng phôc vô ng−êi nghÌo ®· ®−îc thµnh lËp nh»m cung cÊp tÝn dông −u ®·i cho ng−êi nghÌo. Nguån vèn huy ®éng cña céng ®ång d©n c−, çc tæ chøc vµ ç nh©n trong n−íc còng t¨ng ®¸ng kÓ.

Tæng nguån vèn cho ng−êi nghÌo vay ®¹t 5.500 tû ®ång. Ngoµi ra, Nhµ n−íc cßn cã sù hç trî ®¸ng kÓ cho ®êi sèng ®ång bµo d©n téc ®Æc biÖt khã kh¨n víi sè tiÒn trªn 70 tû ®ång vµ cho gÇn 90.000 hé vay vèn s¶n xuÊt kh«ng ph¶i tr¶ l·i.

C«ng t¸c ®Þnh canh, ®Þnh c−, di d©n kinh tÕ míi còng ®−îc Nhµ n−íc quan t©m ®Çu t− vµ hç trî kinh phÝ. Trong çc n¨m gÇn ®©y ng©n s¸ch trung −¬ng ®· trÝch trªn 500 tû ®ång ®Ó s¾p xÕp æn ®Þnh cuéc sèng cho çc gia ®×nh ®Þnh canh, ®Þnh c−, di d©n x©y dùng vïng kinh tÕ míi.

29

§Æc biÖt, c«ng cuéc xãa ®ãi gi¶m nghÌo cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua ®· nhËn ®−îc sù gióp ®ì cña nhiÒu quèc gia, çc tæ chøc quèc tÕ vµ çc tæ chøc phi chÝnh phñ vÒ nhiÒu mÆt (kinh nghiÖm, kü thuËt vµ nguån vèn) d−íi h×nh thøc kh«ng hoµn l¹i vµ tÝn dông −u ®·i. §©y lµ yÕu tè rÊt quan träng, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy nhanh c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

1.3. Tû lÖ çc x· kh«ng cã hoÆc thiÕu c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu ®· gi¶m

Trong 2 n¨m (1999 vµ 2000) ®· ®Çu t− 6.500 c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng ë çc x· nghÌo (trong ®ã Ng©n s¸ch Nhµ n−íc ®Çu t− trùc tiÕp cho 1.200 x· n¨m 1999 vµ 1.870 x· n¨m 2000. Ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng ®Çu t− cho 650 x· nghÌo kh¸c, b×nh qu©n mçi x· ®−îc x©y dùng 2,5 c«ng tr×nh. Ngoµi ra çc ®Þa ph−¬ng ®· huy ®éng ®−îc trªn 17 triÖu ngµy c«ng lao ®éng cña nh©n d©n tham gia x©y dùng çc c«ng tr×nh, huy ®éng ®ãng gãp b»ng tiÒn vµ hiÖn vËt trong nh©n d©n víi trÞ gi¸ hµng chôc tû ®ång. §Õn th¸ng 4 n¨m 2001 ®· cã trªn 5.000 c«ng tr×nh ®−îc hoµn thµnh vµ ®−a vµo sö dông.

1.4. N¨ng lùc cña çn bé lµm c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®· ®−îc t¨ng lªn

§Õn cuèi n¨m 2000 ®· cã 1.798 x· thuéc 22 tØnh, thµnh phè cã çc bé phËn chuyªn tr¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo t¹i chç. §©y lµ nh÷ng çn bé nßng cèt ®−îc trang bÞ çc kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó h−íng dÉn ng−êi d©n thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh trªn ®Þa bµn, gãp phÇn thùc hiÖn çc môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

1.5. ChÝnh phñ ®· ban hµnh nhiÒu c¬ chÕ, chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¹o c¬ héi ®Ó ng−êi lao ®éng cã thÓ chñ ®éng t×m hoÆc tù t¹o viÖc lµm kÕt hîp víi sù hç trî cña Nhµ n−íc vµ cña céng ®ång.

Ch−¬ng tr×nh quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm ®−îc triÓn khai thùc hiÖn ®· ®¹t ®−îc nhiÒu kÕt qu¶. Çc trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm, trung t©m d¹y nghÒ, h−íng nghiÖp cña çc ngµnh, çc cÊp, çc ®oµn thÓ quÇn chóng ®· ho¹t ®éng tÝch cùc. ChÝnh s¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®−îc sù h−ëng øng tÝch cùc cña çc ngµnh, çc cÊp, çc tÇng líp nh©n d©n, çc ®oµn thÓ quÇn chóng, tæ chøc x· héi vµ c¶ b¶n th©n ng−êi lao ®éng; nhiÒu ho¹t ®éng cô thÓ ®· ®−îc triÓn khai gióp çc hé ®ãi nghÌo gi¶m bít khã kh¨n, tõng b−íc tù v−¬n lªn, tho¸t khái ®ãi nghÌo vµ æn ®Þnh cuéc sèng.

Khu vùc n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n vÉn lµ n¬i thu hót nhiÒu lao ®éng nhÊt. B×nh qu©n mçi n¨m gi¶i quyÕt viÖc lµm cho kho¶ng 1,2-1,3 triÖu lao ®éng, trong ®ã khu vùc kinh tÕ t− nh©n, kinh tÕ hîp t¸c vµ hîp t¸c x· thu hót kho¶ng 90%. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn nhiÒu khã kh¨n vµ ngay trong nh÷ng n¨m kinh tÕ bÞ gi¶m sót, ViÖt Nam ®· thùc hiÖn m¹nh mÏ h¬n çc

30

chÝnh s¸ch b¶o trî x· héi, tËp trung cho çc lÜnh vùc xãa ®ãi gi¶m nghÌo, lao ®éng vµ viÖc lµm, gi¸o dôc, ®µo t¹o, ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n, ch¨m sãc nh÷ng ng−êi tµn tËt, trÎ em lang thang c¬ nhì, æn ®Þnh ®êi sèng cho çc ®èi t−îng x· héi.

1.6. §êi sèng d©n c− nhiÒu vïng ®−îc c¶i thiÖn râ rÖt

NghÌo ®ãi gi¶m ë c¶ n«ng th«n vµ thµnh thÞ, c¶ ë ng−êi Kinh vµ ng−ßi d©n téc Ýt ng−êi, nhÊt lµ vïng n«ng th«n ngo¹i vi çc thµnh phè, thÞ x· vµ nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi, ®Êt ®ai ph× nhiªu. Møc tiªu dïng b×nh qu©n ®Çu ng−êi tÝnh theo gi¸ hiÖn hµnh t¨ng tõ 2,6 triÖu ®ång n¨m 1995 lªn 4,3 triÖu ®ång n¨m 2000.

H×nh 1.1. Tû lÖ nghÌo ®ãi theo khu vùc thµnh thÞ n«ng th«n vµ nhãm d©n téc theo ®iÒu tra n¨m 1993 vµ n¨m 1998

2. Nguyªn nh©n vµ bµi häc kinh nghiÖm

2.1. Nhê kinh tÕ ph¸t triÓn vµ t¨ng tr−ëng liªn tôc, æn ®Þnh nhÊt lµ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ®−îc Nhµ n−íc −u tiªn ®Çu t− (thuû lîi, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ¸p dông çc tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt...); cã çc chÝnh s¸ch c¶i çch trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ giao quyÒn sö dông ®Êt cho ng−êi d©n ®· t¹o ra nh÷ng ®éng lùc vµ nguån lùc míi tõ ®ã ®ã cho phÐp thùc hiÖn xãa ®ãi gi¶m nghÌo trªn diÖn réng, nªn ®êi sèng cña ng−êi n«ng d©n ë n«ng th«n - khu vùc tËp trung ®«ng ng−êi nghÌo - ®· ®−îc c¶i thiÖn râ rÖt.

T¨ng tr−ëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh lµ tiÒn ®Ò gióp cho viÖc xãa ®ãi gi¶m nghÌo nhanh vµ toµn diÖn. Thùc hiÖn xãa ®ãi gi¶m nghÌo bÒn v÷ng cÇn ph¶i

66

45

25

9

29

188

20

10203040506070

Tû lÖ

%

N«ng th«n Thµnh thÞ N«ng th«n Thµnh thÞ

1993 1998

Møc nghÌo chung Møc nghÌo LTTP

54

31

8675

0102030405060708090

'000 V

ND

Ng−êi Kinh D©n téc thiÓu sè

1993 1998

31

b¶o ®¶m çc ®iÒu kiÖn cho ng−êi nghÌo cã thÓ thô h−ëng ®−îc çc thµnh tùu ph¸t triÓn. ViÖc t¨ng c−êng tµi s¶n cho ng−êi nghÌo, ®Æc biÖt lµ ®Êt ®ai, lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó t¨ng tr−ëng vµ gi¶m ®ãi nghÌo.

2.2. Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®· ®−îc çc cÊp uû §¶ng, chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ tõ Trung −¬ng ®Õn c¬ së chØ ®¹o s¸t sao vµ triÓn khai thùc hiÖn tÝch cùc, ®−îc nh©n d©n ®ång t×nh h−ëng øng. ChÝnh phñ ®· cô thÓ hãa thµnh chÝnh s¸ch, c¬ chÕ, dù ¸n vµ kÕ ho¹ch hµng n¨m nh»m tËp trung ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n, x©y dùng çc c«ng tr×nh thuû lîi ®Ó phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, hç trî chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, ®¶m b¶o an ninh l−¬ng thùc... Ng−êi nghÌo ®· b−íc ®Çu cã nhËn thøc ®óng ®Ó tù v−¬n lªn, biÕt tËn dông çc c¬ héi vµ sö dông cã hiÖu qu¶ sù hç trî cña Nhµ n−íc vµ céng ®ång.

Çc cÊp, çc ngµnh, çc tæ chøc ®oµn thÓ trong n−íc tõ Trung −¬ng ®Õn c¬ së vµ ng−êi d©n cÇn cã nhËn thøc ®óng vµ râ rµng vÒ tr¸ch nhiÖm xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Ó t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo; ®ång thêi ng−êi nghÌo ®· b¾t ®Çu cã nhËn thøc ®óng ®Ó tù v−¬n lªn; sÏ gióp hä n¨ng ®éng h¬n ®Ó tù v−¬n lªn trªn kh¶ n¨ng cña chÝnh m×nh, tho¸t khái nghÌo ®ãi.

2.3. HÖ thèng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ, gi¶i ph¸p xãa ®ãi gi¶m nghÌo b−íc ®Çu ®−îc thùc hiÖn vµ ®i vµo cuéc sèng nh−: tÝn dông −u ®·i; h−íng dÉn çch lµm ¨n; hç trî vÒ y tÕ, gi¸o dôc; hç trî ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi ®Æc biÖt khã kh¨n; hç trî ®Çu t− x©y dùng c¬ së h¹ tÇng; ®Þnh canh ®Þnh c−, di d©n kinh tÕ míi, hç trî ph¸p lý... t¹o hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ t¨ng c−êng ®Çu t− c¬ së vËt chÊt cho çc x· nghÌo ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng cña nh©n d©n, ®Æc biÖt ë nh÷ng x· nghÌo miÒn nói, biªn giíi, h¶i ®¶o, vïng s©u, vïng xa, vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi.

Çc môc tiªu vÒ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Ò ra ph¶i ®ång bé, mang tÇm chiÕn l−îc: xãa ®ãi gi¶m nghÌo kh«ng chØ tËp trung vµo viÖc n©ng cao møc sèng cña ng−êi nghÌo mµ cßn bao gåm c¶ viÖc t¹o c¬ héi vµ hµnh lang ph¸p lý ®Ó n©ng cao d©n trÝ vµ ý thøc ph¸p luËt gióp hä tham gia vµo ®êi sèng kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi. C¬ chÕ chÝnh s¸ch kh«ng chØ dõng l¹i ë chèng ®ãi nghÌo mµ cßn ng¨n chÆn t¸i ®ãi nghÌo.

ChiÕn l−îc h−íng vÒ xãa nghÌo ®ãi cÇn ph¶i ®a d¹ng vµ cã môc tiªu trªn c¬ së nhu cÇu cña d©n c−. HÖ thèng çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cÇn linh ho¹t tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng vïng, tõng ®Þa ph−¬ng. §Ó triÓn khai thùc hiÖn çc c¬ chÕ chÝnh s¸ch cã hiÖu qu¶, cÇn cã sù phèi kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a çc ngµnh, çc cÊp vµ ®ång thêi ph¸t ®éng phong trµo s©u réng trong c¶ n−íc.

32

2.4. HÖ thèng tæ chøc, çn bé ®· ®−îc h×nh thµnh ë çc tØnh, thµnh phè vµ b−íc ®Çu ho¹t ®éng tèt ë mét sè ®Þa ph−¬ng. §éi ngò thanh niªn t×nh nguyÖn, çn bé tØnh, huyÖn t¨ng c−êng cã thêi h¹n cho çc x· nghÌo (trong 2 n¨m 1999 vµ 2000 kho¶ng 2.000 ng−êi) ®· ho¹t ®éng tÝch cùc trong viÖc gióp çc x· x©y dùng kÕ ho¹ch, dù ¸n, tæ chøc thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë ®Þa ph−¬ng.

XuÊt hiÖn nhiÒu m« h×nh hé gia ®×nh, th«n, b¶n, x·, huyÖn xãa ®ãi gi¶m nghÌo cã hiÖu qu¶ vµ ®· ®−îc nh©n réng nh− m« h×nh tiÕt kiÖm - tÝn dông cña phô n÷; m« h×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo theo h−íng tù cøu; m« h×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo cho ®ång bµo d©n téc; m« h×nh ph¸t triÓn céng ®ång g¾n víi xãa ®ãi gi¶m nghÌo; m« h×nh g¾n kÕt çc ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty víi môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

2.5. §a d¹ng hãa viÖc huy ®éng nguån lùc, tr−íc hÕt lµ chñ ®éng ph¸t huy nguån lùc t¹i chç, huy ®éng nguån lùc céng ®ång (çc Tæng c«ng ty, çc ®Þa ph−¬ng, çc tÇng líp d©n c−...) kÕt hîp víi sù hç trî ®Çu t− cña Nhµ n−íc; më réng hîp t¸c quèc tÕ vÒ kinh nghiÖm, kü thuËt, tµi chÝnh cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

3. Nh÷ng th¸ch thøc

Tuy nh÷ng thµnh tùu vÒ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®¹t ®−îc trong nh÷ng n¨m qua ®· ®−îc ghi nhËn, song chóng ta vÉn cßn ph¶i ®−¬ng ®Çu víi nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc míi:

3.1. Tû lÖ hé nghÌo cßn cao. Theo chuÈn nghÌo míi cña Ch−¬ng tr×nh quèc gia, mÆc dï chuÈn nµy vÉn cßn thÊp so víi çc n−íc trong khu vùc, vµo ®Çu n¨m 2001, vÉn cßn kho¶ng 2,8 triÖu hé gia ®×nh nghÌo, chiÕm kho¶ng 17% trong tæng sè hé, trong ®ã phÇn lín lµ nh÷ng hé gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n ®Ó gi¶m nghÌo.

NghÌo ®ãi ph©n bè kh«ng ®Òu gi÷a çc vïng ë ViÖt Nam. Tû lÖ hé nghÌo ®ãi ë khu vùc çc x· miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, vïng b·i ngang, h¶i ®¶o, vïng th−êng xuyªn bÞ thiªn tai, vïng ®ång bµo d©n téc cßn kh¸ cao; t×nh tr¹ng c¬ së h¹ tÇng cña çc x· nghÌo chËm ®−îc c¶i thiÖn. §a sè ng−êi nghÌo Ýt cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn víi dÞch vô x· héi c¬ b¶n.

3.2. Trong tiÕn tr×nh më cöa vµ héi nhËp, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc do ph¶i c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr−êng quèc tÕ, trong khi chÊt l−îng ph¸t triÓn cßn thÊp, hiÖu qu¶ ch−a cao, søc c¹nh tranh kÐm, nhÊt lµ gi¸ c¶ n«ng s¶n kh«ng æn ®Þnh vµ cã xu h−íng gi¶m.

33

3.3. Môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo cÇn ph¶i tiÕp tôc ®−îc më réng thªm vÒ néi dung vµ thay ®æi vÒ chÊt, kh«ng chØ b¶o ®¶m nhu cÇu ®ñ ¨n mµ cßn ph¶i tho¶ m·n çc nhu cÇu kh¸c nh−: mÆc Êm, nhµ ë kh«ng dét n¸t, èm ®au ®−îc ch÷a bÖnh, trÎ em ®−îc ®i häc... §Ó ®¸p øng yªu cÇu trªn, bªn c¹nh viÖc gi¶i quyÕt ®ñ l−¬ng thùc, ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ hç trî ®Çu t− c¬ së h¹ tÇng x· nghÌo, cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi nghÌo tiÕp cËn çc dÞch vô x· héi c¬ b¶n, n©ng cao d©n trÝ, trî gióp ph¸p luËt, cã c¬ chÕ b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng−êi nghÌo, thùc hiÖn d©n chñ c¬ së gi¶m thiÓu nguy c¬ rñi ro cho ng−êi nghÌo...

3.4. Sù chªnh lÖch thu nhËp, møc sèng gi÷a n«ng th«n vµ ®« thÞ, gi÷a miÒn nói vµ vïng ®ång b»ng, gi÷a çc tÇng líp d©n c−, gi÷a vïng giµu vµ vïng nghÌo cã xu h−íng tiÕp tôc gia t¨ng. Chªnh lÖch còng cã xu h−íng gia t¨ng trong néi bé vïng, ®Æc biÖt lµ trong ®« thÞ, nghÌo ®ãi ®« thÞ ®ang lan réng vµ rÊt gay g¾t. Ngoµi ra, vïng nghÌo lµ vïng cã thu nhËp thÊp, v× vËy cÇn cã çc c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Ó thu hót ®Çu t− trong vµ ngoµi n−íc vµo khu vùc n«ng th«n nãi chung vµ vïng nghÌo nãi riªng.

Ng−êi nghÌo cßn gÆp nhiÒu h¹n chÕ trong viÖc tiÕp cËn vµ h−ëng thô çc dÞch vô x· héi c¬ b¶n. Kh¶ n¨ng tiÕp cËn çc dÞch vô, lîi Ých cña t¨ng tr−ëng vµ thµnh qu¶ do sù ph¸t triÓn mang l¹i cho mäi c«ng d©n mét çch kh¸ch quan vµ c«ng b»ng ch−a cao.

3.5. Nh÷ng thµnh tùu xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®· ®¹t ®−îc cßn thiÕu tÝnh bÒn v÷ng, nguy c¬ t¸i nghÌo cßn lín. Nguy c¬ dÔ bÞ tæn th−¬ng cña ng−êi nghÌo tr−íc nh÷ng rñi ro cña cuéc sèng (èm ®au, thiªn tai, mÊt mïa, biÕn ®éng thÞ tr−êng, m«i tr−êng « nhiÔm, mÊt ®i ng−êi trô cét cña gia ®×nh, thÊt nghiÖp...) cßn lín. HÖ thèng an sinh x· héi ch−a ph¸t huy t¸c dông ë vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa. §Æc biÖt n−íc ta n»m trong vïng th−êng xuyªn x¶y ra thiªn tai, b·o lôt vµ 80% ng−êi nghÌo lµm viÖc trong n«ng nghiÖp cã thÓ dÉn ®Õn nguy c¬ t¸i nghÌo ®ãi cao. MÆt kh¸c, cã kh«ng Ýt hé tuy kh«ng thuéc diÖn nghÌo ®ãi nh−ng møc thu nhËp kh«ng æn ®Þnh n»m gi¸p ranh chuÈn nghÌo ®ãi còng cã nguy c¬ t¸i ®ãi nghÌo.

Bªn c¹nh ®ã, nghÌo ®ãi cã mèi liªn quan mËt thiÕt víi t×nh tr¹ng suy tho¸i m«i tr−êng. NghÌo ®ãi cã thÓ khiÕn cho n«ng d©n khai th¸c qu¸ møc nguån tµi nguyªn vèn ®· h¹n hÑp vµ cµng lµm cho nghÌo ®ãi trë nªn trÇm träng h¬n.

§Þa bµn vïng nghÌo nh− miÒn nói, biªn giíi, vïng s©u, vïng xa th−êng bÞ thiªn tai ®e däa. Thµnh qu¶ x©y dùng çc c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng cã thÓ bÞ tæn thÊt lín nÕu gÆp thiªn tai nÆng. Ngoµi ra, cßn chÞu ¶nh h−ëng nÆng nÒ cña

34

phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu vµ çc tÖ n¹n x· héi nh−: bu«n b¸n thuèc phiÖn, khai th¸c kho¸ng s¶n bõa b·i vµ di d©n...

H×nh 1.2. Nh÷ng thµnh tùu trong gi¶m nghÌo cßn ch−a v÷ng ch¾c

3.6. Nguån lùc trong n−íc cßn qu¸ h¹n hÑp, võa ph¶i ®Çu t− lín cho sù ph¸t triÓn chung cña ®Êt n−íc võa ph¶i ®Çu t− cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo, trong khi ®ã viÖc khai th¸c çc nguån lùc ch−a ®−îc nhiÒu vµ ch−a cã hiÖu qu¶. Mét sè ®Þnh h−íng ®Çu t− ®ang trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh, kh¶ n¨ng t¸i ®Çu t− kh«ng ®¸ng kÓ, hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. H¬n n÷a thÞ tr−êng tµi chÝnh ®ang h×nh thµnh nªn huy ®éng ®Çu t− cßn yÕu. Çc nguån lùc cho ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo tuy cã t¨ng lªn qua çc n¨m, nh−ng vÉn ch−a ®¸p øng yªu cÇu cña çc ®Þa ph−¬ng. §Þa bµn träng ®iÓm cÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo hiÖn nay lµ nh÷ng vïng cao, vïng s©u cã nhiÒu khã kh¨n, kÕt cÊu h¹ tÇng thiÕu vµ l¹c hËu, suÊt ®Çu t− cao, chi phÝ lín, khã thu hót khu vùc t− nh©n tham gia ®Çu t−. §©y thùc sù lµ mét th¸ch thøc lín cho c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo trong thêi gian tíi.

3.7. Lao ®éng d− thõa nhiÒu; tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o cßn thÊp. Kh¶ n¨ng t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña x· héi cßn h¹n chÕ, trong khi ®ã d©n sè vµ nguån lao ®éng vÉn tiÕp tôc t¨ng víi tèc ®é cao lµm cho søc Ðp vÒ viÖc lµm t¨ng lªn. Sè lao ®éng ch−a cã vµ thiÕu viÖc lµm cßn lín. Trong khu vùc n«ng th«n tû lÖ thiÕu viÖc lµm cßn cao kho¶ng 26% (tû lÖ sö dông thêi

0

2

4

6

8

10

12

14

Tû l

Ö ph

Çn t

r¨m

d©n

sè

800 1600 2400 3200 4000 4800 5600 6400 7200 8000

Chi ti ª u b×nh qu©n ®Çu ng ê i('Ngh×n ®å ng , g i¸ th¸ng 1 n¨m 1998)

1993 1998

§ãi nghÌo vÒ l−¬ng thùc,

Ç§ãi nghÌo chung

35

gian lao ®éng míi ®¹t trªn 74%). Trong khu vùc thµnh thÞ, do t¸c ®éng cña nhËp c−, mÊt ®Êt s¶n xuÊt, ®« thÞ ho¸..., tû lÖ thÊt nghiÖp cã xu h−íng gia t¨ng trë l¹i (kho¶ng 6,4%), nhÊt lµ trong çc ®« thÞ vµ thµnh phè lín.

ViÖc tiÕp tôc vµ thóc ®Èy c¶i çch nÒn kinh tÕ, c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc, tù do ho¸ th−¬ng m¹i ®ang diÔn ra trªn quy m« ngµy cµng réng sÏ t¹o ra nh÷ng nh©n tè míi ®Ó t¨ng tr−ëng vµ huy ®éng nguån lùc cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Tuy nhiªn, nÕu ng−êi nghÌo kh«ng ®−îc t¹o c¬ héi hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng tham gia vµo qu¸ tr×nh nµy, th× t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp sÏ t¨ng lªn vµ nghÌo ®ãi sÏ t¨ng thªm. Thùc hiÖn lé tr×nh ®æi míi, s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp nhµ n−íc thêi kú 2001-2010 sÏ cã hµng chôc v¹n lao ®éng d«i d− cÇn ®−îc bè trÝ viÖc lµm míi.

3.8. Çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ hç trî cho ng−êi nghÌo tuy ®· ®−îc triÓn khai thùc hiÖn, song ch−a ®Çy ®ñ vµ ®ång bé, ch−a râ rµng vµ minh b¹ch ë mét sè vïng vµ ®Þa ph−¬ng, ch−a thÝch øng víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng vïng, tõng nhãm ng−êi nghÌo, v× vËy hiÖu qu¶ thùc hiÖn ch−a cao, ch−a t¸c ®éng m¹nh tíi céng ®ång nghÌo. ViÖc tæ chøc thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo cßn nhiÒu yÕu kÐm. Trong biÕn ®éng cña çc quan hÖ kinh tÕ xuÊt hiÖn xu h−íng çnh kÐo gi¸ gi÷a hµng n«ng s¶n vµ hµng c«ng nghiÖp t¨ng lªn ¶nh h−ëng ®Õn thu nhËp cña n«ng d©n, nhÊt lµ ng−êi thu nhËp thÊp. Çc ch−¬ng tr×nh Xãa ®ãi gi¶m nghÌo, Ch−¬ng tr×nh Ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n,... ®· thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ ë mét sè n¬i nh−ng ch−a toµn diÖn v× ch−a cã c¬ chÕ gi¸m s¸t phï hîp.

3.9. Çc chÝnh s¸ch vÒ b×nh ®¼ng nam n÷ tuy ®−îc ban hµnh nhiÒu nh−ng ch−a ®−îc thùc hiÖn nghiªm tóc. Phô n÷ vµ trÎ em g¸i nghÌo ë vïng s©u, vïng xa, phô n÷ d©n téc Ýt ng−êi cßn Ýt ®−îc h−ëng lîi tõ chÝnh s¸ch, bÞ chÞu ¶nh h−ëng t− t−ëng hoÆc phong tôc tËp qu¸n l¹c hËu vµ ë nhiÒu n¬i cßn lµ n¹n nh©n cña téi bu«n b¸n phô n÷ vµ b¹o lùc gia ®×nh. ViÖc x· héi hãa gi¸o dôc vµ y tÕ cã xu h−íng lµm t¨ng g¸nh nÆng ®èi víi gia ®×nh nghÌo, tr−íc hÕt lµ ng−êi phô n÷.

36

phÇn II

Môc tiªu, nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Õn 2005 vµ 2010

I. Môc tiªu tæng qu¸t vµ nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo

1. Môc tiªu tæng qu¸t

1.1. Môc tiªu tæng qu¸t vÒ ChiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi thêi kú 2001-2010

§−a ViÖt Nam ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn; n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸, tinh thÇn cña nh©n d©n; t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 ViÖt Nam c¬ b¶n trë thµnh mét n−íc c«ng nghiÖp theo h−íng hiÖn ®¹i. Nguån lùc con ng−êi, n¨ng lùc khoa häc c«ng nghÖ, kÕt cÊu h¹ tÇng, tiÒm lùc kinh tÕ, quèc phßng, an ninh ®−îc t¨ng c−êng; thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa ®−îc h×nh thµnh vÒ c¬ b¶n; vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn tr−êng quèc tÕ ®−îc n©ng cao(6).

1.2. Môc tiªu tæng qu¸t cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005

T¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng; æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. ChuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi. N©ng cao râ rÖt hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i. T¹o chuyÓn biÕn m¹nh vÒ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ, ph¸t huy nh©n tè con ng−êi. T¹o nhiÒu viÖc lµm; c¬ b¶n xãa ®ãi, gi¶m sè hé nghÌo; ®Èy lïi c¸c tÖ n¹n x· héi. TiÕp tôc t¨ng c−êng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ, x· héi; h×nh thµnh mét b−íc quan träng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa. Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ trËt tù an toµn x· héi, b¶o vÖ v÷ng ch¾c ®éc lËp chñ quyÒn, toµn vÑn l·nh thæ vµ an ninh quèc gia.

(6) Chi tiÕt xem ChiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 10 n¨m 2001-2010 - NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi 2001.

37

2. Çc nhiÖm vô cô thÓ vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi

2.1. PhÊn ®Êu ®¹t nhÞp ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ b×nh qu©n hµng n¨m cao h¬n 5 n¨m tr−íc vµ cã b−íc chuÈn bÞ cho 5 n¨m tiÕp theo.

2.2. TiÕp tôc chuyÓn dÞch m¹nh h¬n c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt theo h−íng ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, nhÊt lµ trong s¶n xuÊt n«ng, ng− nghiÖp, c«ng nghiÖp, dÞch vô, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong n−íc trªn c¬ së b¶o ®¶m chÊt l−îng vµ tÝnh c¹nh tranh cao.

2.3. T¨ng nhanh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ vèn ®Çu t− vèn ®Çu t− ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Huy ®éng tèi ®a mäi nguån lùc trong n−íc ®Ó t¨ng ®Çu t− ph¸t triÓn, nhÊt lµ t¨ng nguån vèn tõ khu vùc d©n c−. KhuyÕn khÝch ®Çu t− cña d©n c−, kÝch thÝch tiªu dïng hîp lý, huy ®éng tíi møc cao nhÊt nguån tiÕt kiÖm néi ®Þa cho ®Çu t− ph¸t triÓn. TiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kÝch cÇu ®Çu t− vµ tiªu dïng.

Hoµn chØnh mét b−íc c¬ b¶n hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng, ph¸t triÓn ®ång bé vµ bÒn v÷ng m¹ng l−íi giao th«ng quèc gia, t¹o lËp mét hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®óng cÊp, phôc vô cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc vµ qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. §Çu t− thÝch ®¸ng cho çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm, hç trî ®Çu t− nhiÒu h¬n cho çc vïng cßn khã kh¨n.

2.4. Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Cñng cè thÞ tr−êng ®· cã vµ më réng thªm thÞ tr−êng míi. Thùc hiÖn ®ång bé çc biÖn ph¸p ®Ó t¨ng nhanh tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, t¹o thÞ tr−êng æn ®Þnh cho hµng ho¸ n«ng s¶n vµ s¶n phÈm c«ng nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh; ®Èy m¹nh t×m kiÕm thÞ tr−êng cho çc mÆt hµng xuÊt khÈu míi; n©ng cao chÊt l−îng vµ uy tÝn hµng xuÊt khÈu.

2.5. TiÕp tôc ®æi míi vµ lµnh m¹nh ho¸ hÖ thèng tµi chÝnh, tiÒn tÖ, t¨ng tiÒm lùc vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh quèc gia. Thùc hµnh tiÕt kiÖm, t¨ng tû lÖ chi ng©n s¸ch cho ®Çu t− ph¸t triÓn, më réng thÞ tr−êng vèn ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.

TiÕp tôc c¬ cÊu l¹i Ng©n s¸ch Nhµ n−íc, c¶i çch hÖ thèng ng©n hµng th−¬ng m¹i; ®Èy m¹nh s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp nhµ n−íc ®Ó ®¸p øng yªu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn bÒn v÷ng.

2.6. Thùc hiÖn ®æi míi, t¹o chuyÓn biÕn c¬ b¶n, toµn diÖn vÒ ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l−îng nguån nh©n lùc víi c¬ cÊu hîp lý, triÓn khai thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh phæ cËp

38

trung häc c¬ së; øng dông nhanh çc c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, tõng b−íc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc, gi¶m « nhiÔm, n©ng cao hiÖu qu¶ b¶o vÖ m«i tr−êng.

2.7. Gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ nh÷ng vÊn ®Ò x· héi bøc xóc trong qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ vµ c«ng nghiÖp ho¸, t¹o viÖc lµm, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë c¶ thµnh thÞ vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n; cã chÝnh s¸ch ®ång bé, cã h−íng dÉn cô thÓ phï hîp víi tõng vïng ®Ó b¶o ®¶m c¬ b¶n xãa hé ®ãi, gi¶m nhanh hé nghÌo, gi¶i quyÕt çc tÖ n¹n x· héi, b¶o ®¶m ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Ph¸t triÓn m¹nh v¨n ho¸, th«ng tin, y tÕ, gi¸o dôc vµ thÓ dôc thÓ thao; n©ng cao møc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu thuèc ch÷a bÖnh, gi¶m tû lÖ trÎ suy dinh d−ìng, n©ng tû lÖ cung cÊp n−íc s¹ch cho d©n c− n«ng th«n. Gi¶m çc tÖ n¹n x· héi nh− HIV/AIDS, ma tuý, tai n¹n giao th«ng.

T¨ng c−êng b×nh ®¼ng giíi, lång ghÐp çc vÊn ®Ò vÒ giíi vµo çc chÝnh s¸ch, ch−¬ng tr×nh vµ dù ¸n ph¸t triÓn. §¶m b¶o nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó çc bé ngµnh vµ tØnh thµnh x©y dùng vµ thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch, ch−¬ng tr×nh ®¸p øng yªu cÇu vÒ b×nh ®¼ng giíi.

2.8. §Èy m¹nh c«ng cuéc c¶i çch hµnh chÝnh trªn 4 lÜnh vùc: thÓ chÕ hµnh chÝnh; tæ chøc bé m¸y; x©y dùng ®éi ngò çn bé, c«ng chøc vµ c¶i çch tµi chÝnh c«ng nh»m t¨ng c−êng hiÖu qu¶, sù minh b¹ch cña chÝnh s¸ch nhµ n−íc vµ c«ng cô cung cÊp dÞch vô; khuyÕn khÝch ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin ®Ó c¶i thiÖn dÞch vô, ®¶m b¶o mèi quan hÖ cëi më, minh b¹ch vµ æn ®Þnh gi÷a nhµ n−íc víi ng−êi d©n vµ doanh nghiÖp. Gi¶m thiÓu quan liªu, ®Èy lïi tham nhòng, vµ thùc hiÖn qu¶n lý nhµ n−íc d©n chñ, cã ng−êi d©n tham gia ë toµn bé çc cÊp hµnh chÝnh, nhÊt lµ ë cÊp c¬ së.

B¶o ®¶m trËt tù kû c−¬ng trong mäi ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi vµ thùc hiÖn d©n chñ ë c¬ së, t¨ng c−êng sù gi¸m s¸t cña ng−êi d©n ®èi víi çc dÞch vô c«ng vµ çc ho¹t ®éng c«ng vô, çc nguån tµi chÝnh c«ng...

II. Çc chØ tiªu chñ yÕu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Õn 2005 vµ 2010

Dùa trªn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 10 n¨m 2001-2010, chiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh, lÜnh vùc vµ KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 5 n¨m 2001-2005, cã tÝnh ®Õn çc môc tiªu ph¸t triÓn Thiªn niªn kû cña Liªn hîp quèc (MDGs), Nhµ n−íc ViÖt Nam x¸c ®Þnh çc chØ tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Õn n¨m 2005 vµ 2010 nh− sau:

39

1. Çc chØ tiªu vÒ kinh tÕ

1.1. §−a GDP n¨m 2005 lªn gÊp ®«i n¨m 1995 vµ GDP n¨m 2010 lªn Ýt nhÊt gÊp ®«i n¨m 2000, trong ®ã gi¸ trÞ t¨ng thªm cña n«ng, l©m, ng− nghiÖp t¨ng b×nh qu©n trong thêi kú 2001-2010 ®¹t 4-4,5%, trong ®ã 5 n¨m 2001-2005 ®¹t 4%; c«ng nghiÖp vµ x©y dùng t¨ng b×nh qu©n trong thêi kú 2001-2010 ®¹t 10-10,5%, trong ®ã 5 n¨m 2001-2005 ®¹t 10,4%; çc ho¹t ®éng dÞch vô t¨ng b×nh qu©n trong thêi kú 2001-2010 ®¹t 7-8%, trong ®ã 5 n¨m 2001-2005 ®¹t 6,8%.

1.2. B¶o ®¶m tÝch luü néi bé nÒn kinh tÕ ®¹t trªn 30% GDP, huy ®éng Ýt nhÊt 840 ngh×n tû ®ång (kho¶ng 60 tû USD) cho ®Çu t− ph¸t triÓn thêi kú 2001-2005.

1.3. Tû träng trong GDP cña n«ng nghiÖp lµ 20-21% vµo n¨m 2005 vµ 16-17% vµo n¨m 2010; c«ng nghiÖp 38-39% vµo n¨m 2005 vµ 40-41% vµo n¨m 2010; dÞch vô 41-42% vµo n¨m 2005 vµ 42-43% vµo n¨m 2010.

1.4. Tû träng lao ®éng trong c«ng nghiÖp trong tæng sè lao ®éng t¨ng lªn 20-21% vµo n¨m 2005 vµ 23-24% vµo n¨m 2010. Gi¶m lao ®éng n«ng, l©m, ng− nghiÖp xuèng 56-57% vµo n¨m 2005 vµ 50% vµo n¨m 2010. T¨ng tû träng lao ®éng dÞch vô lªn 22-23% vµo n¨m 2005 vµ 26-27% vµo n¨m 2010.

2. Çc chØ tiªu vÒ x· héi vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo

2.1. Gi¶m tû lÖ hé nghÌo

- §Õn n¨m 2010 gi¶m 2/5 tû lÖ nghÌo theo chuÈn nghÌo quèc tÕ(7) vµ gi¶m 3/4 tû lÖ nghÌo vÒ l−¬ng thùc thùc phÈm so víi n¨m 2000.

- §Õn n¨m 2005 gi¶m 2/5 tû lÖ hé nghÌo vµ ®Õn 2010 gi¶m 3/5 tû lÖ hé nghÌo so víi n¨m 2000 theo chuÈn cña Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ viÖc lµm.

2.2. §¶m b¶o c«ng tr×nh h¹ tÇng thiÕt yÕu cho ng−êi nghÌo, céng ®ång nghÌo vµ x· nghÌo

- TiÕp tôc c¶i t¹o, n©ng cÊp, më réng vµ x©y dùng míi çc c«ng tr×nh h¹ tÇng thiÕt yÕu (thuû lîi nhá, tr−êng häc, tr¹m y tÕ x·, ®−êng giao th«ng, ®iÖn chiÕu s¸ng, n−íc sinh ho¹t, chî, çc ®iÓm b−u ®iÖn v¨n ho¸ x·, nhµ héi häp...) b¶o ®¶m ®Õn n¨m 2005 cung cÊp cho 80% x· nghÌo vµ ®Õn 2010 cho 100% x· nghÌo cã çc c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu.

(7) §Þnh nghÜa t¹i phÇn I.1.2.

40

- §Õn n¨m 2005 më réng ®iÖn l−íi quèc gia ®Õn trung t©m 900 x· nghÌo, b¶o ®¶m 90% sè x· cã ®iÖn. B¶o ®¶m cã ®−êng « t« vÒ tíi trung t©m x·. PhÊn ®Êu 80% ®−êng x· cã kÕt cÊu mÆt ®−êng phï hîp, trong ®ã 30% mÆt ®−êng ®−îc r¶i nhùa hoÆc xi m¨ng.

- §Õn n¨m 2005, phÊn ®Êu 80% d©n sè thµnh thÞ, ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng khu vùc xa ®−êng giao th«ng chÝnh, vµ 60% d©n c− n«ng th«n ®−îc sö dông n−íc s¹ch víi sè l−îng 50 lÝt/ng−êi/ngµy, 50% gia ®×nh cã hè xÝ hîp vÖ sinh. Chó träng çc c«ng tr×nh n−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng cho çc nhµ trÎ, tr−êng häc, mÉu gi¸o, tr¹m x¸ ë n«ng th«n. §Õn 2010, 85% d©n sè n«ng th«n ®−îc sö dông n−íc hîp vÖ sinh víi sè l−îng 60 lÝt/ng−êi/ngµy, 75% gia ®×nh cã hè xÝ hîp vÖ sinh. Chó träng ®Õn çc c«ng tr×nh n−íc s¹ch cho çc gia ®×nh nghÌo, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng−êi ë xa trung t©m x·, xa trôc ®−êng chÝnh ®−îc tiÕp cËn n−íc s¹ch.

2.3. T¹o viÖc lµm

- Gi¶i quyÕt thªm viÖc lµm cho kho¶ng 1,4-1,5 triÖu lao ®éng/n¨m. N©ng tû lÖ lao ®éng n÷ trong tæng sè viÖc lµm míi lªn 40% vµo n¨m 2005 vµ 50% vµo n¨m 2010.

- N©ng tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o lªn 30% vµo n¨m 2005 vµ 40% vµo n¨m 2010. N©ng thêi gian sö dông lao ®éng ë n«ng th«n lªn 80% vµo n¨m 2005 vµ 85% vµo n¨m 2010, trong ®ã tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng cña n÷ lµ 75% vµo n¨m 2005 vµ 80% vµo n¨m 2010.

- Gi¶m tû lÖ lao ®éng ch−a cã viÖc lµm ë thµnh thÞ xuèng kho¶ng 5,4% trong tæng sè lao ®éng trong ®é tuæi vµo n¨m 2005 vµ xuèng d−íi 5% vµo n¨m 2010.

2.4. Phæ cËp vµ c¶i thiÖn chÊt l−îng gi¸o dôc

Cñng cè, duy tr× vµ ph¸t huy thµnh qu¶ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc vµ xãa mï ch÷, ®Æc biÖt ë çc tØnh miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. Thùc hiÖn phæ cËp trung häc c¬ së trong c¶ n−íc. T¨ng tû lÖ trÎ em d−íi 3 tuæi ®Õn nhµ trÎ tõ 12% n¨m 2000 lªn 15% n¨m 2005 vµ 18% n¨m 2010. §èi víi trÎ em tõ 3-5 tuæi t¨ng tû lÖ ®Õn tr−êng, líp mÉu gi¸o tõ 50% n¨m 2000 lªn 58% n¨m 2005 vµ 67% n¨m 2010.

T¨ng tû lÖ häc sinh ®i häc trong ®é tuæi lªn 97% vµo n¨m 2005 vµ lªn 99% vµo n¨m 2010. T¨ng tû lÖ häc sinh häc xong tiÓu häc lªn 85-95% vµo n¨m 2010.

41

Phæ cËp gi¸o dôc trung häc c¬ së ë çc thµnh phè, khu ®« thÞ vµ mét sè n¬i kh¸c vµo n¨m 2005 vµ toµn quèc vµo n¨m 2010. T¨ng tû lÖ häc sinh trung häc c¬ së trong ®é tuæi lªn 80% vµo n¨m 2005 vµ 90% vµo n¨m 2010.

T¨ng tû lÖ häc sinh trung häc phæ th«ng trong ®é tuæi lªn 45% vµo n¨m 2005 vµ 50% vµo n¨m 2010.

PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010, phÇn lín çc tr−êng tiÓu häc vµ phæ th«ng c¬ së cã ®ñ ®iÒu kiÖn cho häc sinh häc tËp vµ ho¹t ®éng hai buæi t¹i tr−êng.

PhÊn ®Êu xãa mï ch÷ cho 95% sè phô n÷ bÞ mï ch÷ ë ®é tuæi d−íi 40 tuæi vµo n¨m 2005 vµ 100% vµo n¨m 2010.

Thu hót häc sinh trong ®é tuæi vµo çc tr−êng trung häc chuyªn nghiÖp ®¹t 10% vµo n¨m 2005, 15% n¨m 2010; thu hót häc sinh tèt nghiÖp trung häc phæ th«ng vµo çc tr−êng d¹y nghÒ tõ 6% n¨m 2000 lªn 10% n¨m 2005 vµ 15% n¨m 2010.

C¶i thiÖn chÊt l−îng gi¸o dôc ë mäi cÊp häc vµ cho mäi ®èi t−îng, ®Æc biÖt chó ý ®Õn çc häc sinh nghÌo.

N©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc cho tÊt c¶ mäi ng−êi, ®Æc biÖt cho ng−êi nghÌo.

2.5. Gi¶m tû lÖ sinh, tû lÖ tö vong vµ suy dinh d−ìng cña trÎ em

Duy tr× v÷ng ch¾c xu thÕ gi¶m tû lÖ sinh ®Ó ®¹t møc thay thÕ b×nh qu©n trong c¶ n−íc chËm nhÊt vµo n¨m 2005; vïng s©u, vïng xa vµ vïng nghÌo chËm nhÊt vµo n¨m 2010.

§Õn n¨m 2005 gi¶m tû lÖ tö vong cña trÎ d−íi 1 tuæi xuèng 30‰ vµ ®Õn n¨m 2010 xuèng d−íi 25‰; gi¶m tû suÊt tö vong cña trÎ em d−íi 5 tuæi xuèng 36‰ n¨m 2005 vµ d−íi 32‰ n¨m 2010.

Gi¶m tû lÖ suy dinh d−ìng cña trÎ em d−íi 5 tuæi xuèng d−íi 25% n¨m 2005 vµ d−íi 20% vµo n¨m 2010.

Gi¶m tû lÖ trÎ sinh thiÕu c©n (d−íi 2.500 gram) xuèng cßn 7% n¨m 2005 vµ 5% n¨m 2010.

2.6. Søc khoÎ sinh s¶n, çc bÖnh dÞch, HIV/AIDS vµ çc bÖnh x· héi

§Õn n¨m 2005 gi¶m tû suÊt chÕt mÑ liªn quan ®Õn sinh s¶n xuèng 80/100.000 trÎ ®Î sèng vµ vµo n¨m 2010 xuèng d−íi 70/100.000 trÎ ®Î sèng trong toµn quèc (100/100.000 trÎ ®Î sèng ë miÒn nói). C¶i thiÖn t×nh tr¹ng søc khoÎ cña bµ mÑ sau khi sinh në.

42

Duy tr× kÕt qu¶ thanh to¸n bÖnh b¹i liÖt; khèng chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt tû lÖ m¾c vµ chÕt cña çc bÖnh t¶, th−¬ng hµn, sèt xuÊt huyÕt, sèt rÐt, dÞch h¹ch...

KiÒm chÕ tèc ®é l©y truyÒn HIV/AIDS vµ gi¶m thiÓu t¸c ®éng cña HIV/AIDS. Phßng ngõa ®Ó gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt sè trÎ em bÞ l©y nhiÔm HIV/AIDS. §Õn n¨m 2005 b¾t ®Çu h¹n chÕ møc t¨ng tû lÖ l©y nhiÔm HIV/AIDS vµ ®Õn n¨m 2010 gi¶m mét nöa møc t¨ng tû lÖ l©y nhiÔm. KiÓm so¸t vµ tiÕn tíi khèng chÕ çc bÖnh x· héi. Phßng chèng tai n¹n, chÊn th−¬ng vµ t¸c h¹i cña thuèc l¸.

2.7. Ph¸t triÓn v¨n ho¸ th«ng tin vµ n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n d©n

§Õn n¨m 2005, phÊn ®Êu 80% gia ®×nh ®¹t chuÈn gia ®×nh v¨n ho¸; 50% lµng xãm, khu phè ®¹t chuÈn v¨n ho¸ quèc gia; 78% x· ph−êng cã nhµ v¨n ho¸; b×nh qu©n mçi ng−êi d©n cã 4 b¶n s¸ch/n¨m.

TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng phñ sãng ph¸t thanh, truyÒn h×nh trªn c¶ n−íc, ®Õn 2005 b¶o ®¶m 95% sè hé gia ®×nh nghe ®−îc §µi TiÕng nãi ViÖt Nam vµ trªn 90% çc hé gia ®×nh xem ®−îc §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam, vµ phÊn ®Êu ®Õn 2010 hoµn thµnh c¬ b¶n viÖc phæ cËp çc ph−¬ng tiÖn ph¸t thanh, truyÒn h×nh ®Õn mçi gia ®×nh.

T¨ng thêi l−îng ch−¬ng tr×nh vµ giê ph¸t sãng ph¸t thanh, truyÒn h×nh, ch−¬ng tr×nh tiÕng d©n téc.

2.8. N©ng cao ®êi sèng vµ b¶o tån v¨n ho¸ cña ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi

N©ng cao ®êi sèng d©n trÝ, b¶o tån vµ ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng cña ®ång bµo çc d©n téc Ýt ng−êi. Gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn kh¶ n¨ng biÕt ®äc, biÕt viÕt tiÕng d©n téc ë nh÷ng vïng cã tû lÖ d©n téc Ýt ng−êi cao. T¹o kh¶ n¨ng tiÕp cËn gi¸o dôc mÉu gi¸o cho tÊt c¶ trÎ em vµ hoµn thµnh ch−¬ng tr×nh tiÓu häc mét phÇn b»ng tiÕng ViÖt vµ mét phÇn b»ng tiÕng d©n téc Ýt ng−êi vµo n¨m 2010. Hç trî ng−êi d©n thuéc nhãm d©n téc Ýt ng−êi tham gia nhiÒu h¬n vµo lµm viÖc t¹i çc c¬ quan nhµ n−íc. T¨ng tû lÖ ng−êi thuéc nhãm d©n téc Ýt ng−êi lµ çn bé, nh©n viªn chøc nhµ n−íc ®−îc ®µo t¹o theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng vïng d©n téc.

§¶m b¶o giao quyÒn sö dông ®Êt cho tËp thÓ vµ ç nh©n ë vïng d©n téc Ýt ng−êi vµ miÒn nói. H¹n chÕ viÖc mua b¸n ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña ng−êi d©n thuéc nhãm d©n téc Ýt ng−êi. Çc ®Þa ph−¬ng ph¶i dµnh quü ®Êt, quü nhµ lµm n¬i vui ch¬i gi¶i trÝ cho trÎ em.

43

TiÕp tôc cñng cè vµ më réng çc ho¹t ®éng y tÕ, v¨n ho¸, th«ng tin vÒ c¬ së phôc vô ®ång bµo d©n téc. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 mçi th«n b¶n vïng cao, vïng s©u, vïng xa ®Òu cã nhµ “céng ®ång” lµ n¬i sinh ho¹t v¨n ho¸, vui ch¬i cho mäi ng−êi.

2.9. B¶o ®¶m sù bÒn v÷ng m«i tr−êng

TËp trung gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng suy tho¸i m«i tr−êng vµ b¶o tån tµi nguyªn thiªn nhiªn; ®Õn n¨m 2010 kh«ng cßn çc khu nhµ æ chuét ë ®« thÞ vµ nhµ t¹m ë n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long.

§Õn n¨m 2010, phÊn ®Êu 100% çc khu c«ng nghiÖp, çc ®« thÞ vµ çc lµng nghÒ ë n«ng th«n ®−îc xö lý n−íc th¶i, thu gom chÊt th¶i r¾n vµ chÊt th¶i vÖ sinh, cã kÕ ho¹ch c¶i t¹o kh¾c phôc sù cè m«i tr−êng trªn çc dßng s«ng, hå, ao, kªnh m−¬ng...

N©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c b¶o vÖ rõng, trång rõng, phñ xanh ®Êt trèng, ®åi nói träc; n©ng tû lÖ che phñ cña rõng tõ 33% hiÖn nay lªn 38% vµo n¨m 2005 vµ 43% vµo n¨m 2010.

Qu¶n lý vµ sö dông bÒn v÷ng çc nguån tµi nguyªn vµ n¨ng l−îng, h¹n chÕ tèi ®a l−îng nguyªn liÖu th« vµ chÊt th¶i trong s¶n xuÊt.

2.10. Gi¶m kh¶ n¨ng dÔ bÞ tæn th−¬ng vµ ph¸t triÓn m¹ng l−íi an sinh x· héi trî gióp cho çc ®èi t−îng yÕu thÕ vµ ng−êi nghÌo

C¶i thiÖn ®¸ng kÓ t×nh tr¹ng thu nhËp cña ng−êi nghÌo, nhÊt lµ çc hé nghÌo do phô n÷ lµm chñ; n©ng cao chÊt l−îng vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn çc dÞch vô x· héi c¬ b¶n vµ dÞch vô s¶n xuÊt còng nh− çc nguån lùc kh¸c cña ng−êi nghÌo, ®Æc biÖt lµ phô n÷ nghÌo.

§Õn n¨m 2010, ®¶m b¶o çc gia ®×nh trong çc khu vùc ®« thÞ ®−îc cÊp chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt vµ quyÒn së h÷u nhµ trªn khu ®Êt hîp ph¸p.

Më réng hÖ thèng an sinh x· héi chÝnh thøc cho mäi ng−êi. C¶i çch chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ b¶o hiÓm x· héi. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn sù tham gia cña céng ®ång, hé gia ®×nh vµo çc h×nh thøc b¶o hiÓm tù nguyÖn.

C¶i thiÖn viÖc tiÕp cËn cña ng−êi lao ®éng nghÌo, nhãm yÕu thÕ trong thÞ tr−êng lao ®éng, ®Æc biÖt ®èi víi vÊn ®Ò ®µo t¹o. N©ng cao sè l−îng vµ chÊt l−îng viÖc lµm. B¶o ®¶m an toµn viÖc lµm.

T¨ng c−êng b¶o vÖ trÎ em vµ vÞ thµnh niªn, gi¶i quyÕt triÖt ®Ó t×nh tr¹ng trÎ em lao ®éng sím, trÎ em lang thang, trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt kh¸c,

44

nhÊt lµ trÎ em cña nh÷ng gia ®×nh nghÌo do phô n÷ lµm chñ hé. B¶o vÖ nh÷ng ng−êi cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt (ng−êi tµn tËt, ng−êi bÞ nhiÔm chÊt ®éc mµu da cam, ng−êi giµ c« ®¬n, ®èi t−îng chÝnh s¸ch vµ çc ®èi t−îng kh¸c). Ch¨m lo vµ ®iÒu trÞ cho bÖnh nh©n nhiÔm HIV/AIDS, nghiÖn ma tuý...

X©y dùng chiÕn l−îc phßng chèng vµ gi¶m nhÑ thiªn tai. §Õn 2010 gi¶m 1/2 sè ng−êi bÞ t¸i nghÌo do thiªn tai vµ çc rñi ro kh¸c.

2.11. B×nh ®¼ng giíi, t¨ng quyÒn cho phô n÷ vµ b¶o ®¶m quyÒn cho trÎ em

N©ng cao chÊt l−îng ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña phô n÷; n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña phô n÷. §¶m b¶o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó phô n÷ tham gia vµ h−ëng lîi mét çch ®Çy ®ñ vµ b×nh ®¼ng trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ x· héi. T¨ng thªm tû lÖ phô n÷ lµm viÖc trong çc c¬ quan ë tÊt c¶ çc cÊp, çc ngµnh, tõ 3% ®Õn 5% trong vßng 10 n¨m tíi.

§¶m b¶o phô n÷ cã quyÒn vµ ®−îc thô h−ëng tµi s¶n gia ®×nh b»ng çch ®¨ng ký tªn cña hä (còng nh− tªn cña chång); b¶o ®¶m 100% giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cã tªn c¶ 2 vî chång tr−íc n¨m 2005.

KhuyÕn khÝch x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ trªn c¬ së n©ng cao vai trß lµm chñ cña phô n÷ trong gia ®×nh; cã biÖn ph¸p gióp phô n÷ gi¶m g¸nh nÆng trong gia ®×nh (néi trî, ¨n uèng, ®i l¹i, ch¨m sãc con çi...). Gi¶m n¹n b¹o hµnh ®èi víi phô n÷, trÎ em g¸i trong gia ®×nh vµ x· héi.

T¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch ch¨m sãc, b¶o vÖ trÎ em, thùc hiÖn quyÒn trÎ em, b¶o ®¶m cho trÎ em ®−îc sèng trong m«i tr−êng an toµn vµ lµnh m¹nh, ph¸t triÓn hµi hoµ vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ vµ ®¹o ®øc, trÎ em må c«i, khuyÕn tËt, sèng trong hoµn c¶nh khã kh¨n cã c¬ héi häc tËp vµ vui ch¬i.

2.12. §Èy m¹nh c¶i çch hµnh chÝnh, cung cÊp kiÕn thøc vÒ ph¸p lý cho ng−êi nghÌo

T¨ng c−êng hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc, thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh tæng thÓ c¶i çch hµnh chÝnh nhµ n−íc giai ®o¹n 2001-2010.

TiÕp tôc hoµn thiÖn çc thÓ chÕ chÝnh s¸ch cã ¶nh h−ëng ®Õn ng−êi nghÌo, ®Þnh h−íng môc tiªu vµ ph©n bæ nguån lùc tèt h¬n cho çc ch−¬ng tr×nh cã lîi cho ng−êi nghÌo.

C¶i thiÖn kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña ng−êi nghÌo ®Õn víi mét ChÝnh phñ minh b¹ch, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, cã sù tham gia cña ng−êi d©n, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi d©n, phô n÷ nghÌo tiÕp cËn réng r·i h¬n ®Õn hÖ thèng t− ph¸p vµ

45

b¶o ®¶m cung cÊp th«ng tin ph¸p lý cho tÊt c¶ mäi c«ng d©n trong x· héi, ®Æc biÖt lµ phô n÷ nghÌo.

Hoµn thiÖn viÖc x©y dùng çc chiÕn l−îc c¶i çch liªn quan ®Õn khu vùc c«ng, ph¸p quyÒn vµ qu¶n lý tµi chÝnh ®Ó hç trî tèt h¬n cho ng−êi nghÌo. Quy ho¹ch tæng thÓ c¶i çch hµnh chÝnh c«ng, ®¶m b¶o thùc hiÖn triÖt ®Ó t¹i çc khu vùc ®« thÞ vµo n¨m 2010.

Gi¶m thiÓu quan liªu, ®Èy lïi tham nhòng, thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ n−íc d©n chñ cã sù tham gia cña ng−êi d©n. Thùc hiÖn tèt Quy chÕ D©n chñ c¬ së.

Më réng ho¹t ®éng trî gióp ph¸p lý cho ng−êi nghÌo, cñng cè vµ tiÕp tôc ®a d¹ng hãa çc m« h×nh trî gióp. N©ng cao tÝnh linh ho¹t vµ hiÖu qu¶ cña çc h×nh thøc trî gióp vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi nghÌo dÔ dµng tiÕp cËn víi dÞch vô ph¸p lý miÔn phÝ.

III. Quan hÖ gi÷a t¨ng tr−ëng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo

1. Xãa ®ãi gi¶m nghÌo lµ yÕu tè c¬ b¶n ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi vµ t¨ng tr−ëng bÒn v÷ng

Xãa ®ãi gi¶m nghÌo kh«ng chØ lµ c«ng viÖc tr−íc m¾t mµ cßn lµ nhiÖm vô l©u dµi. Tr−íc m¾t lµ xãa hé ®ãi, gi¶m hé nghÌo; l©u dµi lµ xãa sù nghÌo, gi¶m kho¶ng çch giµu nghÌo, phÊn ®Êu x©y dùng mét x· héi giµu m¹nh, c«ng b»ng, d©n chñ vµ v¨n minh.

Xãa ®ãi gi¶m nghÌo kh«ng ®¬n gi¶n lµ viÖc ph©n phèi l¹i thu nhËp mét çch thô ®éng mµ ph¶i t¹o ra ®éng lùc t¨ng tr−ëng t¹i chç, chñ ®éng tù v−¬n lªn tho¸t nghÌo. Xãa ®ãi gi¶m nghÌo kh«ng ®¬n thuÇn lµ sù trî gióp mét chiÒu cña t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®èi víi çc ®èi t−îng cã nhiÒu khã kh¨n mµ cßn lµ nh©n tè quan träng t¹o ra mét mÆt b»ng t−¬ng ®èi ®ång ®Òu cho ph¸t triÓn, t¹o thªm mét lùc l−îng s¶n xuÊt dåi dµo vµ b¶o ®¶m sù æn ®Þnh cho giai ®o¹n “cÊt çnh”.

Do ®ã, xãa ®ãi gi¶m nghÌo lµ mét trong nh÷ng môc tiªu cña t¨ng tr−ëng (c¶ trªn gãc ®é x· héi vµ kinh tÕ), ®ång thêi còng lµ mét ®iÒu kiÖn (tiÒn ®Ò) cho t¨ng tr−ëng nhanh vµ bÒn v÷ng. Trªn ph−¬ng diÖn nµo ®ã, xÐt vÒ ng¾n h¹n, khi ph©n phèi mét phÇn ®¸ng kÓ trong thu nhËp x· héi cho ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo th× nguån lùc dµnh cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ cã thÓ bÞ ¶nh h−ëng, song xÐt mét çch toµn diÖn vÒ dµi h¹n th× kÕt qu¶ xãa ®ãi gi¶m nghÌo l¹i t¹o tiÒn ®Ò cho t¨ng tr−ëng nhanh vµ bÒn v÷ng. T×nh h×nh còng gièng nh− viÖc thùc hiÖn ng−êi cµy cã ruéng ë mét sè n−íc ®· t¹o ra sù ph¸t triÓn v−ît

46

bËc cña n«ng nghiÖp. NhiÒu n«ng d©n nhê ®ã ®· tho¸t khái ®ãi nghÌo vµ cã ®iÒu kiÖn tham gia thùc hiÖn çch m¹ng xanh, t¹o sù ph¸t triÓn míi cho ngµnh n«ng nghiÖp.

2. Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph¶i dùa trªn c¬ së t¨ng tr−ëng kinh tÕ trªn diÖn réng víi chÊt l−îng cao vµ bÒn v÷ng, t¹o ra nh÷ng c¬ héi thuËn lîi ®Ó ng−êi nghÌo vµ céng ®ång nghÌo tiÕp cËn ®−îc çc c¬ héi ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh vµ h−ëng thô ®−îc tõ thµnh qu¶ t¨ng tr−ëng.

T¨ng tr−ëng chÊt l−îng cao lµ ®Ó gi¶m nhanh møc nghÌo ®ãi. Thùc tiÔn nh÷ng n¨m võa qua ®· chøng minh r»ng, nhê kinh tÕ t¨ng tr−ëng cao Nhµ n−íc cã søc m¹nh vËt chÊt ®Ó h×nh thµnh vµ triÓn khai çc ch−¬ng tr×nh hç trî vËt chÊt, tµi chÝnh vµ cho çc x· khã kh¨n ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ, x· héi c¬ b¶n. Ng−êi nghÌo vµ céng ®ång nghÌo nhê ®ã cã c¬ héi v−¬n lªn tho¸t khái ®ãi nghÌo. T¨ng tr−ëng kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó xãa ®ãi gi¶m nghÌo trªn quy m« réng, kh«ng cã t¨ng tr−ëng mµ chØ thùc hiÖn çc ch−¬ng tr×nh t¸i ph©n phèi hoÆc çc biÖn ph¸p gi¶m nghÌo truyÒn thèng th× t¸c dông kh«ng lín.

T¨ng tr−ëng trªn diÖn réng víi chÊt l−îng cao vµ bÒn v÷ng, tr−íc hÕt tËp trung chuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, t¹o c¬ héi nhiÒu h¬n cho çc doanh nghiÖp nhá vµ võa ph¸t triÓn, nh»m t¹o ra nhiÒu viÖc lµm phi n«ng nghiÖp, t¨ng thu nhËp cho ng−êi nghÌo...

3. Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®−îc ®Æt thµnh mét bé phËn cña ChiÕn l−îc 10 n¨m, KÕ ho¹ch 5 n¨m vµ hµng n¨m vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi tõ Trung −¬ng ®Õn c¬ së

C«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph¶i ®−îc quan t©m ngay tõ khi x©y dùng chñ tr−¬ng, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi dµi h¹n, trung h¹n vµ hµng n¨m, coi ®ã lµ mét nhiÖm vô träng t©m cña kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña Nhµ n−íc ®èi víi c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Th«ng qua kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, Nhµ n−íc chñ ®éng ®iÒu tiÕt hîp lý çc nguån lùc cña toµn x· héi vµo môc tiªu vµ ho¹t ®éng xãa ®ãi gi¶m nghÌo quèc gia. Nhµ n−íc x©y dùng çc biÖn ph¸p thiÕt yÕu nh− ®Çu t− hç trî s¶n xuÊt, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, lËp çc quü cøu trî x· héi,... ®Ó gióp ®ì, b¶o vÖ ng−êi nghÌo. Duy tr× liªn tôc sù trao ®æi, ph©n phèi mang tÝnh thÞ tr−êng, nh−ng kh«ng lo¹i ng−êi nghÌo ra khái nh÷ng nguån lùc vµ lîi Ých cña sù thÞnh v−îng chung vÒ kinh tÕ. Kinh nghiÖm thÕ giíi cho thÊy sù thiÕu v¾ng vai trß cña Nhµ n−íc ®Æc

47

biÖt cã h¹i ®èi víi ng−êi nghÌo, céng ®ång nghÌo, v× ng−êi nghÌo kh«ng tù b¶o vÖ ®−îc çc quyÒn cña m×nh, h¬n n÷a trong thµnh qu¶ chung cña t¨ng tr−ëng kinh tÕ, Nhµ n−íc cã vai trß nßng cèt vµ cã tr¸ch nhiÖm thu hót sù tham gia tÝch cùc cña céng ®ång, çc tæ chøc chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi.

4. Xãa ®ãi gi¶m nghÌo kh«ng chØ lµ nhiÖm vô cña Nhµ n−íc, toµn x· héi mµ tr−íc hÕt lµ bæn phËn cña chÝnh ng−êi nghÌo ph¶i tù v−¬n lªn ®Ó tho¸t nghÌo

Trong khi tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ lµ gióp gì bá rµo c¶n ng¨n çch x· héi vµ kinh tÕ ®Ó xãa ®ãi gi¶m nghÌo; hiÖu qu¶ xãa nghÌo ®¹t thÊp, nÕu b¶n th©n ng−êi nghÌo kh«ng tÝch cùc vµ nç lùc phÊn ®Êu v−¬n lªn víi møc sèng cao h¬n.

Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph¶i ®−îc coi lµ sù nghiÖp cña b¶n th©n ng−êi nghÌo, céng ®ång nghÌo, bëi v× sù nç lùc tù v−¬n lªn ®Ó tho¸t nghÌo chÝnh lµ ®éng lùc, lµ ®iÒu kiÖn cÇn cho sù thµnh c«ng cña môc tiªu chèng ®ãi nghÌo ë çc n−íc.

Nhµ n−íc sÏ trî gióp ng−êi nghÌo biÕt çch tù tho¸t nghÌo vµ tr¸nh t¸i nghÌo khi gÆp rñi ro. Bªn c¹nh sù hç trî vÒ vËt chÊt trùc tiÕp th× viÖc t¹o viÖc lµm cho ng−êi nghÌo b»ng çch h−íng dÉn ng−êi nghÌo s¶n xuÊt, kinh doanh ph¸t triÓn kinh tÕ theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña hä chÝnh lµ ®iÒu kiÖn xãa ®ãi gi¶m nghÌo thµnh c«ng nhanh vµ bÒn v÷ng.

48

PhÇn III

T¹o m«i tr−êng t¨ng tr−ëng nhanh, bÒn v÷ng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo

I. T¹o m«i tr−êng ph¸p lý ®Ó kinh doanh b×nh ®¼ng, cã tÝnh c¹nh tranh

1. T¹o m«i tr−êng ph¸p lý ®Ó kinh doanh b×nh ®¼ng vµ c«ng b»ng

§Ó t¹o ra m«i tr−êng ph¸p lý b×nh ®¼ng vµ c«ng b»ng cho çc lo¹i h×nh doanh nghiÖp cïng tham gia kinh doanh, ph¶i tõng b−íc tiÕn tíi hÖ thèng luËt ph¸p ®ång bé, ®iÒu chØnh çc lo¹i h×nh doanh nghiÖp theo mét c¬ chÕ chÝnh s¸ch thèng nhÊt trªn quan ®iÓm Nhµ n−íc t«n träng vµ ®¶m b¶o quyÒn tù do kinh doanh theo ph¸p luËt cña mçi c«ng d©n, tõng doanh nghiÖp; huy ®éng tèi ®a çc nguån vèn trong x· héi, gi¶i phãng triÖt ®Ó vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ çc nguån lùc s¶n xuÊt. §ã lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó t¨ng tr−ëng kinh tÕ, t¨ng thu nhËp cho mäi tÇng líp d©n c−.

TriÓn khai nhanh chãng vµ toµn diÖn nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña LuËt Doanh nghiÖp; tiÕp tôc xãa bá sè l−îng çc giÊy phÐp kinh doanh kh«ng cÇn thiÕt. Rµ so¸t ®Ó söa ®æi, bæ sung çc v¨n b¶n ph¸p quy trong hÖ thèng luËt ph¸p nh»m b¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng trong h−ëng thô çc dÞch vô c«ng, tiÕp cËn çc nguån lùc vµ c¬ héi ®Çu t− kinh doanh, trªn c¬ së t¹o ®iÒu kiÖn vµ t¹o m«i tr−êng b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ çc lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®−îc tiÕp cËn vèn tÝn dông, ®Êt ®ai, c«ng nghÖ míi, th«ng tin, thÞ tr−êng, ®µo t¹o vµ çc chÕ ®é −u ®·i hiÖn hµnh cña Nhµ n−íc.

X©y dùng vµ hoµn chØnh khung ph¸p lý ®¶m b¶o sù æn ®Þnh vµ râ rµng vÒ m«i tr−êng ®Çu t− vµ tÝnh c«ng khai, minh b¹ch vÒ chÕ ®é, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t−.

Ban hµnh th«ng lÖ vÒ qu¶n trÞ c«ng ty tèt nhÊt, yªu cÇu çc c«ng ty niªm yÕt trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n, çc ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn thùc hiÖn trong vßng 18 th¸ng. KhuyÕn khÝch çc c«ng ty cæ phÇn thùc hiÖn th«ng lÖ nµy.

49

Uû ban nh©n d©n çc tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng cÇn c«ng bè quy ho¹ch sö dông ®Êt, quy ho¹ch ph¸t triÓn ®« thÞ, çc quy ho¹ch vÒ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng d©n sinh (nhµ ë, cÊp n−íc, bÕn xe, ®−êng giao th«ng...) trªn ph¹m vi ®Þa ph−¬ng ®Ó çc doanh nghiÖp, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, lùa chän ®Çu t− ph¸t triÓn. N©ng cao hÖ thèng th«ng tin vµ lËp quy ho¹ch ®« thÞ ë çc thÞ trÊn.

Ban hµnh LuËt C¹nh tranh, x©y dùng c¬ chÕ h¹n chÕ ®éc quyÒn vµ c¬ chÕ gi¸m s¸t cã hiÖu qu¶ ®èi víi çc doanh nghiÖp cã vÞ thÕ ®éc quyÒn trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh vÒ gi¸ c¶ ®Çu vµo, ®Çu ra vµ çc ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c.

§æi míi c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra doanh nghiÖp, thñ tôc h¶i quan, kiÓm tra giao th«ng, gi¸m ®Þnh kü thuËt... theo h−íng t¹o thuËn lîi cho doanh nghiÖp vµ b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña ng−êi tiªu dïng. ChÊm døt çc h×nh thøc thanh tra, kiÓm tra tuú tiÖn, l¹m dông thanh tra ®Ó g©y khã kh¨n vµ nhòng nhiÔu doanh nghiÖp.

Trong n¨m 2002 sÏ söa ®æi LuËt Doanh nghiÖp nhµ n−íc, LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp, x©y dùng vµ chuÈn bÞ ban hµnh LuËt C¹nh tranh, ban hµnh Ph¸p lÖnh gi¸, Ph¸p lÖnh §èi xö tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia,...

Nhanh chãng thùc hiÖn LuËt §Êt ®ai (söa ®æi); sím ban hµnh NghÞ ®Þnh h−íng dÉn ®Ó hoµn thµnh viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt trong 2-3 n¨m tíi nh»m t¹o c¬ së ph¸p lý cho thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n ho¹t ®éng lµnh m¹nh. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc chuyÓn nh−îng, cho thuª, thÕ chÊp ®Ó vay vèn ng©n hµng vµ gãp vèn liªn doanh.

Ban hµnh çc quy chÕ cô thÓ cho phÐp çc ng©n hµng ®ang ho¹t ®éng ë ViÖt Nam ®−îc phÐp chÊp nhËn gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt lµm tµi s¶n thÕ chÊp; tõng b−íc h×nh thµnh çc thÓ chÕ tµi chÝnh phi ng©n hµng vµ çc quy ®Þnh vÒ huy ®éng vèn vµ cung øng tÝn dông ®a d¹ng. H×nh thµnh hÖ thèng kÕ to¸n tµi chÝnh vµ thèng kª kinh tÕ ®Ó cung cÊp cho çc doanh nghiÖp kh«ng ph©n biÖt lo¹i h×nh së h÷u.

2. TiÕp tôc c¶i çch hÖ thèng doanh nghiÖp nhµ n−íc

TriÓn khai nhanh çc chñ tr−¬ng, ®Þnh h−íng s¾p xÕp, ®æi míi, n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp nhµ n−íc gåm:

Lµm râ vµ cô thÓ ho¸ ®Þnh h−íng s¾p xÕp, ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhµ n−íc ho¹t ®éng kinh doanh vµ c«ng Ých. Ban hµnh tiªu chÝ ph©n lo¹i cô thÓ

50

doanh nghiÖp mµ Nhµ n−íc gi÷ 100% vèn, gi÷ cæ phÇn chi phèi, cæ phÇn ®Æc biÖt, cæ phÇn ë møc thÊp, doanh nghiÖp mµ Nhµ n−íc kh«ng gi÷ cæ phÇn khi cæ phÇn ho¸; doanh nghiÖp mµ Nhµ n−íc thùc hiÖn s¸p nhËp, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n, giao, b¸n, kho¸n kinh doanh, cho thuª.

KhuyÕn khÝch nh©n d©n vµ çc doanh nghiÖp thuéc çc thµnh phÇn kinh tÕ tham gia s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô c«ng Ých x· héi mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm.

Ban hµnh NghÞ ®Þnh míi thay thÕ NghÞ ®Þnh sè 56/CP vÒ doanh nghiÖp nhµ n−íc ho¹t ®éng c«ng Ých theo tinh thÇn doanh nghiÖp c«ng Ých còng thùc hiÖn h¹ch to¸n, Nhµ n−íc cã chÝnh s¸ch −u ®·i ®èi víi çc s¶n phÈm vµ dÞch vô c«ng Ých, kh«ng ph©n biÖt lo¹i h×nh doanh nghiÖp, thµnh phÇn kinh tÕ.

TriÓn khai thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 187/1999/Q§-TTg ngµy 16 th¸ng 9 n¨m 1999 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ ®æi míi tæ chøc qu¶n lý çc l©m tr−êng quèc doanh.

Söa ®æi, bæ sung c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, h×nh thµnh khung ph¸p lý ®ång bé t¹o m«i tr−êng ®Ó doanh nghiÖp nhµ n−íc tù chñ tù quyÕt ®Þnh kinh doanh theo quan hÖ cung cÇu, n©ng cao hiÖu qu¶, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng cña m×nh.

Ban hµnh c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vÒ −u ®·i ®èi víi çc ngµnh, vïng, çc s¶n phÈm vµ dÞch vô cÇn −u tiªn hoÆc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ.

Ban hµnh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp c¹nh tranh, hîp t¸c b×nh ®¼ng cïng ph¸t triÓn; cã c¬ chÕ kiÓm so¸t ®éc quyÒn.

Ban hµnh tiªu chÝ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶, c¬ chÕ gi¸m s¸t vµ chÕ tµi ®èi víi tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp nhµ n−íc: doanh nghiÖp mµ Nhµ n−íc gi÷ 100% vèn, gi÷ cæ phÇn chi phèi, tæng c«ng ty nhµ n−íc ®Ó khuyÕn khÝch nh÷ng çn bé qu¶n lý doanh nghiÖp ho¹t ®éng hiÖu qu¶, ®ång thêi xö lý nh÷ng çn bé qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ n−íc kÐm hiÖu qu¶ do n¨ng lùc, tr×nh ®é kÐm...

§æi míi chÕ ®é kÕ to¸n, kiÓm to¸n, chÕ ®é b¸o ço, th«ng tin, thùc hiÖn c«ng khai ho¹t ®éng kinh doanh vµ tµi chÝnh doanh nghiÖp nhµ n−íc.

ThÝ ®iÓm thµnh lËp C«ng ty §Çu t− tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn viÖc Nhµ n−íc ®Çu t− vµ qu¶n lý vèn t¹i doanh nghiÖp thay thÕ cho viÖc giao vèn. Ban hµnh LuËt Sö dông vèn nhµ n−íc ®Çu t− vµo kinh doanh. Söa ®æi bæ sung Quy chÕ qu¶n lý ®Çu t− vµ x©y dùng theo h−íng t¨ng thªm quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm

51

cña doanh nghiÖp trong quyÕt ®Þnh ®Çu t−. Ban hµnh NghÞ ®Þnh vÒ qu¶n lý lao ®éng, tiÒn l−¬ng, thu nhËp trong çc doanh nghiÖp nhµ n−íc thay thÕ NghÞ ®Þnh sè 28/CP vµ NghÞ ®Þnh sè 03/2001/N§-CP.

Ban hµnh tiªu chuÈn vµ quy chÕ thi tuyÓn çn bé qu¶n lý chñ chèt cña doanh nghiÖp nhµ n−íc; chó träng çc çn bé ®· cã kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc c«ng t¸c. X©y dùng hÖ thèng ®µo t¹o, båi d−ìng ®éi ngò gi¸m ®èc doanh nghiÖp theo ch−¬ng tr×nh, néi dung ®¸p øng yªu cÇu kinh doanh trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay.

ChÕ ®é ®·i ngé, chÕ ®é tr¸ch nhiÖm ®èi víi çn bé qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o khuyÕn khÝch tho¶ ®¸ng vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn tuú theo møc ®ãng gãp vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Ban hµnh chÕ ®é tiÒn l−¬ng, phô cÊp ®èi víi çc thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ, Ban kiÓm so¸t tæng c«ng ty nhµ n−íc vµ doanh nghiÖp ®éc lËp quy m« lín thay thÕ QuyÕt ®Þnh sè 83/1998/Q§-TTg. Ban hµnh c¬ chÕ khuyÕn khÝch vËt chÊt, tinh thÇn ®èi víi ®éi ngò qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ n−íc, ®ång thêi ban hµnh çc quy ®Þnh vÒ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm, chÕ tµi.

Ban hµnh c¬ chÕ, chÝnh s¸ch xö lý nî kh«ng thanh to¸n ®−îc cña doanh nghiÖp nhµ n−íc. Thµnh lËp vµ ®−a nhanh vµo ho¹t ®éng C«ng ty mua b¸n nî vµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp nhµ n−íc ®Ó xö lý nî vµ tµi s¶n kh«ng cÇn dïng, t¹o ®iÒu kiÖn lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh doanh nghiÖp.

Lao ®éng d«i d−, ®Æc biÖt lµ lao ®éng n÷ trong qu¸ tr×nh s¾p xÕp doanh nghiÖp nhµ n−íc ®−îc t¹o ®iÒu kiÖn ®µo t¹o l¹i hoÆc nghØ viÖc h−ëng nguyªn l−¬ng mét thêi gian ®Ó t×m viÖc; nÕu kh«ng t×m ®−îc viÖc th× ®−îc h−ëng chÕ ®é mÊt viÖc. Söa ®æi, bæ sung mét sè chÝnh s¸ch ®èi víi ng−êi lao ®éng d«i d− cã nguyÖn väng nghØ h−u tr−íc tuæi, hç trî tù kiÕm viÖc, kinh doanh.

Liªn kÕt çc tæ chøc, çc nhãm göi tiÕt kiÖm hoÆc vay tÝn dông víi hÖ thèng ng©n hµng. Nh©n réng çc m« h×nh tÝn dông vi m« bÒn v÷ng thµnh c«ng cña çc tæ chøc phi chÝnh phñ hoÆc çc tæ chøc quÇn chóng. Phèi hîp chÆt chÏ ho¹t ®éng tÝn dông víi khuyÕn n«ng.

§Èy m¹nh cæ phÇn hãa çc doanh nghiÖp mµ Nhµ n−íc kh«ng cÇn gi÷ 100% vèn. Nhµ n−íc cã chÝnh s¸ch ®Ó gi¶m bít t×nh tr¹ng chªnh lÖch vÒ cæ phÇn −u ®·i cho ng−êi lao ®éng gi÷a çc doanh nghiÖp thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, cã quy ®Þnh ®Ó ng−êi lao ®éng gi÷ ®−îc cæ phÇn −u ®·i trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Nghiªn cøu c¬ së vµ tiªu chuÈn ®Ó sö dông mét phÇn vèn tù cã cña doanh nghiÖp ®Ó h×nh thµnh cæ phÇn cña ng−êi lao ®éng, ng−êi lao ®éng ®−îc

52

h−ëng l·i nh−ng kh«ng ®−îc rót cæ phÇn nµy khái doanh nghiÖp. §¬n gi¶n quy tr×nh cæ phÇn ho¸, t¨ng c−êng tÝnh minh b¹ch cña qu¸ tr×nh nµy, nhµ ®Çu t− ®−îc mua cæ phÇn lÇn ®Çu ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ mµ Nhµ n−íc kh«ng gi÷ cæ phÇn chi phèi theo ®óng quy ®Þnh cña LuËt Doanh nghiÖp vµ LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t− trong n−íc. Ban hµnh NghÞ ®Þnh thay thÕ NghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§-CP vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n−íc.

Söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu NghÞ ®Þnh sè 103/1999/N§-CP ®Ó thóc ®Èy nhanh viÖc giao, b¸n, kho¸n kinh doanh, cho thuª doanh nghiÖp nhµ n−íc.

§Çu t− ph¸t triÓn vµ thµnh lËp míi doanh nghiÖp nhµ n−íc cÇn thiÕt vµ cã ®ñ ®iÒu kiÖn ë nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt, ®Þa bµn quan träng. S¸p nhËp, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n−íc ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶, nh−ng kh«ng thùc hiÖn ®−îc çc biÖn ph¸p cæ phÇn ho¸, giao, b¸n, kho¸n kinh doanh, cho thuª. Söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu NghÞ ®Þnh sè 50/CP vµ 38/CP vÒ thµnh lËp, tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n doanh nghiÖp nhµ n−íc theo tinh thÇn viÖc thµnh lËp míi doanh nghiÖp nhµ n−íc ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu sÏ thùc hiÖn d−íi h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn. ChØ thµnh lËp míi doanh nghiÖp nhµ n−íc 100% vèn Nhµ n−íc ®èi víi nh÷ng ngµnh vµ lÜnh vùc mµ Nhµ n−íc ®éc quyÒn, hoÆc çc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng muèn hay kh«ng cã kh¶ n¨ng tham gia. Söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp theo h−íng ng−êi quyÕt ®Þnh thµnh lËp doanh nghiÖp cã quyÒn ®Ò nghÞ ph¸ s¶n doanh nghiÖp nhµ n−íc. Thay thÕ chÕ ®é bé chñ qu¶n b»ng c¬ chÕ qu¶n lý nhµ n−íc, b»ng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, tiªu chuÈn, hiÖu qu¶; giao quyÒn chñ ®éng cho doanh nghiÖp trong viÖc thµnh lËp tæng c«ng ty, hiÖp héi.

KhuyÕn khÝch sù hîp t¸c, liªn kÕt ®a d¹ng gi÷a çc doanh nghiÖp thuéc çc thµnh phÇn kinh tÕ. T¨ng c−êng vai trß cña çc hiÖp héi doanh nghiÖp trong viÖc cung cÊp çc dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh cho çc héi viªn, lµm cÇu nèi gi÷a Nhµ n−íc vµ doanh nghiÖp, thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ xóc tiÕn th−¬ng m¹i, b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cho çc héi viªn.

TriÓn khai thùc hiÖn Bé luËt Lao ®éng ®· söa ®æi. X©y dùng LuËt B¶o hiÓm x· héi, bæ sung chÝnh s¸ch b¶o hiÓm thÊt nghiÖp theo h−íng Nhµ n−íc, doanh nghiÖp vµ ng−êi lao ®éng cïng ®ãng gãp.

Söa ®æi, bæ sung LuËt Doanh nghiÖp nhµ n−íc theo tinh thÇn doanh nghiÖp nhµ n−íc thùc sù tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong h¹ch to¸n kinh doanh, n©ng cao hiÖu qu¶ cña m×nh, quy ®Þnh vÒ thµnh lËp, tæ chøc ho¹t ®éng, tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n doanh nghiÖp nhµ n−íc...

53

3. T¹o ®iÒu kiÖn vÒ ®Êt ®ai, hç trî s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa, hîp t¸c x·, çc trang tr¹i vµ çc lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ t− nh©n

Doanh nghiÖp nhá vµ võa cã vai trß quan träng, gãp phÇn t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®Êt n−íc vµ t¹o nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng, thùc hiÖn chiÕn l−îc xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Nhµ n−íc thiÕt lËp m«i tr−êng thuËn lîi ®Ó khuyÕn khÝch vµ hç trî ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa, ®Æc biÖt çc doanh nghiÖp thuéc vïng s©u, vïng xa vµ n«ng th«n.

Nhanh chãng triÓn khai NghÞ ®Þnh sè 90/2001/N§-CP cña ChÝnh phñ vÒ ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa. Thµnh lËp Côc Doanh nghiÖp nhá vµ võa, thµnh lËp hÖ thèng çc tæ chøc xóc tiÕn vµ hç trî doanh nghiÖp nhá vµ võa ë Trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng, x©y dùng khung ph¸p lý vµ çc biÖn ph¸p cô thÓ khuyÕn khÝch trî gióp doanh nghiÖp nhá vµ võa. T¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó çc doanh nghiÖp tiÕp cËn dÔ dµng víi çc chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ çc ch−¬ng tr×nh hç trî cña Nhµ n−íc vÒ ®Çu t− vµ tÝn dông, vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt, vÒ th«ng tin thÞ tr−êng, vÒ t− vÊn kü thuËt vµ ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc còng nh− tiÕp cËn víi çc dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh.

B¶o ®¶m cho çc doanh nghiÖp nhá vµ võa ®−îc vay vèn ng©n hµng; Nhµ n−íc thµnh lËp çc quü hç trî ®Çu t−, cho vay trung, dµi h¹n; lËp quü b¶o l·nh tÝn dông, më réng h×nh thøc tÝn dông thuª mua tµi chÝnh, tÝn chÊp, −u ®·i, miÔn, gi¶m mét sè lo¹i thuÕ, tµi trî cho çc ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc vµ ®æi míi c«ng nghÖ cho çc doanh nghiÖp cã thu nhËn lao ®éng nghÌo, nhÊt lµ lao ®éng n÷. Më réng ®èi t−îng ®−îc h−ëng −u ®·i ®Çu t− vµ tÝn dông tíi çc doanh nghiÖp cùc nhá vµ hé kinh doanh ç thÓ, hé gia ®×nh lµm çc ngµnh nghÒ chÕ biÕn, thñ c«ng mü nghÖ. Chó träng ph¸t triÓn çc ch−¬ng tr×nh trî gióp doanh nghiÖp nhá vµ võa do phô n÷ qu¶n lý.

Nhµ n−íc cho phÐp doanh nghiÖp nhá vµ võa ®−îc h−ëng quyÒn lîi vÒ sö dông ®Êt ®ai nh− çc doanh nghiÖp nhµ n−íc, ®−îc h−ëng quyÒn lîi ®Çy ®ñ vÒ sö dông ®Êt ®ai theo quy ®Þnh cña LuËt ®Êt ®ai (chuyÓn ®æi, chuyÓn nh−îng, thõa kÕ, thÕ chÊp, cho thuª quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt).

KhuyÕn khÝch çc thµnh phÇn kinh tÕ thµnh lËp mét sè trung t©m hç trî kü thuËt ë çc vïng ®Ó cung cÊp çc dÞch vô c¬ b¶n, hç trî vÒ ®µo t¹o vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho thÞ tr−êng dÞch vô ph¸t triÓn, ho¹t ®éng (dÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n, th«ng tin thÞ tr−êng, qu¶ng ço,...). Thµnh lËp mét sè “v−ên −¬m doanh nghiÖp” (Incubator) t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc doanh nghiÖp nhá vµ võa ph¸t triÓn trong thêi kú ®Çu míi

54

thµnh lËp; khuyÕn khÝch h×nh thµnh çc chî c«ng nghÖ, t¨ng c−êng hîp t¸c chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn thÞ tr−êng gi÷a çc doanh nghiÖp lín vµ çc doanh nghiÖp nhá vµ võa. T¨ng thêi h¹n ®−îc xÐt miÔn, gi¶m thuÕ cho çc dù ¸n ®æi míi c«ng nghÖ; lËp quü quèc gia vÒ ®µo t¹o vµ viÖc lµm, hç trî ®µo t¹o vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ.

N©ng cao n¨ng lùc çc tæ chøc ë cÊp Trung −¬ng vµ cÊp tØnh vÒ qu¶n lý vµ hç trî doanh nghiÖp nhá vµ võa. T¨ng c−êng n¨ng lùc vµ hç trî vÒ tµi chÝnh cho çc tæ chøc hç trî, çc tæ chøc ®¹i diÖn doanh nghiÖp, çc tæ chøc t− vÊn trong viÖc ph¸t triÓn çc dÞch vô kinh doanh cung cÊp cho çc doanh nghiÖp nhá vµ võa. Phèi hîp vµ ®iÒu phèi thùc hiÖn çc ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa gi÷a çc tæ chøc qu¶n lý nhµ n−íc vµ çc tæ chøc hiÖp héi, héi ngµnh nghÒ, trung t©m t− vÊn vµ ®µo t¹o cña Nhµ n−íc vµ t− nh©n, x©y dùng m¹ng l−íi liªn kÕt bÒn v÷ng gi÷a çc nhµ cung cÊp dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh.

X©y dùng çc chÝnh s¸ch cô thÓ nh−: t¹o m«i tr−êng s¶n xuÊt kinh doanh, hç trî tÝn dông, th«ng tin vÒ thÞ tr−êng, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, −u ®·i vÒ thuÕ, cho thuª ®Êt, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng... ®Ó nh©n réng vµ hç trî cã hiÖu qu¶ doanh nghiÖp trong mét sè ngµnh nghÒ, vïng n«ng th«n, vïng nghÌo, x· nghÌo...

Sím ban hµnh c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp nhá vµ võa. TiÕp tôc ®æi míi chÕ ®é kÕ to¸n, kª khai vµ nép thuÕ theo h−íng ®¬n gi¶n ho¸ phï hîp víi tr×nh ®é vµ ®Æc ®iÓm cña çc hé kinh doanh, doanh nghiÖp nhá vµ võa, nhÊt lµ doanh nghiÖp ë vïng n«ng th«n, miÒn nói, võa t¹o thuËn lîi cho ng−êi kinh doanh, võa chèng thÊt thu thuÕ.

KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn çc hîp t¸c x· theo ®óng LuËt Hîp t¸c x· vµ çc h×nh thøc hîp t¸c kinh doanh ®a d¹ng vÒ quy m«, vÒ h×nh thøc gi÷a çc thÓ nh©n vµ ph¸p nh©n trªn c¬ së t«n träng quyÒn tù nguyÖn, tù quyÕt ®Þnh cña ng−êi lao ®éng, d©n chñ, c«ng khai. Xö lý døt ®iÓm nî tån ®äng cña çc hîp t¸c x· cò nay ®· chuyÓn ®æi vµ ch−a chuyÓn ®æi. Gi¶i thÓ çc hîp t¸c x· h×nh thøc kh«ng cã c¬ së kinh tÕ, ng−êi lao ®éng ch−a tù nguyÖn... KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn t− vÊn ph¸p lý cho çc tæ chøc thµnh lËp trªn c¬ së céng ®ång vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc tæ chøc nµy qu¶n lý tèt h¬n çc nguån lùc céng ®ång. H−íng dÉn triÓn khai thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn hîp t¸c x·.

KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ b¶o hé l©u dµi kinh tÕ trang tr¹i. Cô thÓ ho¸ çc néi dung c¬ b¶n cña NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP cña ChÝnh phñ vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hé s¶n xuÊt kinh doanh

55

tham gia vµo thÞ tr−êng, th«ng qua viÖc thóc ®Èy sù ra ®êi vµ hoµn thiÖn çc thÓ chÕ cña thÞ tr−êng, ®ång thêi thóc ®Èy viÖc ph¸t triÓn çc h×nh thøc dÞch vô t− vÊn tæng hîp cho çc hé hay nhãm hé s¶n xuÊt hµng ho¸, khuyÕn khÝch çc hé kinh doanh dÇn chuyÓn thµnh doanh nghiÖp.

4. KhuyÕn khÝch ®Çu t− n−íc ngoµi, coi ®Çu t− n−íc ngoµi lµ mét bé phËn kinh tÕ l©u dµi cña ViÖt Nam

TriÓn khai viÖc thùc hiÖn NghÞ quyÕt 09/2001/NQ-CP cña ChÝnh phñ vÒ t¨ng c−êng thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi thêi kú 2001-2005. Trong ®ã ®Æc biÖt chó ý ®Õn çc gi¶i ph¸p cÊp b¸ch nh−: §a d¹ng ho¸ h×nh thøc thu hót ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi, thÝ ®iÓm viÖc cho phÐp çc nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn vµ chuyÓn mét sè doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi ®ang ho¹t ®éng thµnh c«ng ty cæ phÇn; rµ so¸t th−êng xuyªn çc v¨n b¶n ph¸p quy do çc Bé, ngµnh, ®Þa ph−¬ng ban hµnh liªn quan ®Õn ®Çu t− n−íc ngoµi vµ çc lo¹i giÊy phÐp hoÆc çc v¨n b¶n t−¬ng tù nh− giÊy phÐp. TiÕp tôc n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng (®−êng x¸, cÇu, c¶ng, s©n bay, ®−êng tµu, hÖ thèng çp th«ng tin liªn l¹c, tr¹m cung cÊp ®iÖn...) ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi. TiÕp tôc thùc hiÖn lé tr×nh vÒ ®ång nhÊt çc chÕ ®é thuÕ, gi¸ thuª ®Êt, gi¸ c−íc dÞch vô, ®iÖn, vÐ m¸y bay néi ®Þa, c−íc phÝ c¶ng biÓn quèc tÕ gi÷a çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi vµ doanh nghiÖp trong n−íc; më réng thªm çc lÜnh vùc thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi; khuyÕn khÝch ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi vµo çc ngµnh c«ng nghiÖp hµng xuÊt khÈu, c«ng nghiÖp c¬ b¶n, çc ngµnh c«ng nghÖ cao, vËt liÖu míi, ®iÖn tö, çc ngµnh tËn dông ®−îc lîi thÕ so s¸nh, t¹o viÖc lµm.

T¨ng tû träng vèn ®Çu t− ODA vµo ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n, vµo ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, gi¸o dôc, y tÕ, khoa häc c«ng nghÖ vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c rµ so¸t th−êng xuyªn çc dù ¸n ®Çu t− n−íc ngoµi ®· cÊp phÐp ®Ó cã biÖn ph¸p hç trî, xö lý kÞp thêi; tiÕp tôc thùc hiÖn chñ tr−¬ng ph©n cÊp qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ ®Çu t− n−íc ngoµi, c¶i tiÕn thñ tôc hµnh chÝnh, ®æi míi néi dung vµ ph−¬ng thøc vËn ®éng xóc tiÕn ®Çu t−, t¨ng c−êng c«ng t¸c çn bé vµ ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt lµm viÖc trong khu vùc ®Çu t− n−íc ngoµi.

5. C¶i çch hµnh chÝnh, c¶i çch t− ph¸p, thùc hiÖn qu¶n lý tèt kinh tÕ x· héi ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých cho ng−êi nghÌo

Môc tiªu tæng thÓ lµ phÊn ®Êu x©y dùng ®−îc mét nÒn hµnh chÝnh Nhµ n−íc trong s¹ch, ho¹t ®éng cã hiÖu lùc, hiÖu qu¶, cã tr¸ch nhiÖm ë tÊt c¶ çc

56

cÊp, cã kh¶ n¨ng x©y dùng çc chÝnh s¸ch vµ cung øng dÞch vô theo yªu cÇu cña ng−êi d©n, khuyÕn khÝch c¬ héi cho ng−êi nghÌo, ng−êi thiÖt thßi gióp hä ph¸t huy ®−îc tiÒm n¨ng cña m×nh. §Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých nµy ph¶i t¹o nªn mét hÖ thèng hµnh chÝnh víi c¬ chÕ, tæ chøc bé m¸y gän nhÑ, ®éi ngò çn bé, c«ng chøc vÒ c¬ b¶n cã phÈm chÊt, n¨ng lùc vµ tr×nh ®é ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc. C¶i çch hµnh chÝnh ®−îc thùc hiÖn trªn 4 lÜnh vùc lµ: c¶i çch thÓ chÕ; c¶i çch bé m¸y hµnh chÝnh; ®æi míi, n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò çn bé, c«ng chøc vµ c¶i çch tµi chÝnh c«ng.

§Ó thùc hiÖn çc môc tiªu trªn, cÇn thùc hiÖn tèt çc nhiÖm vô sau:

Hoµn thiÖn hÖ thèng thÓ chÕ ph¸p lý, c¬ chÕ chÝnh s¸ch phï hîp víi thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, tr−íc hÕt lµ çc thÓ chÕ vÒ kinh tÕ, vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng hµnh chÝnh. TiÕp tôc ®æi míi quy tr×nh x©y dùng vµ ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, kh¾c phôc tÝnh côc bé trong viÖc chuÈn bÞ, so¹n th¶o çc v¨n b¶n; ph¸t huy d©n chñ, huy ®éng trÝ tuÖ cña nh©n d©n ®Ó n©ng cao chÊt l−îng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt.

X¸c ®Þnh râ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña çc c¬ quan Nhµ n−íc, nh÷ng viÖc nhÊt thiÕt ChÝnh phñ ph¶i lµm, nh÷ng viÖc ChÝnh phñ vµ nh©n d©n, çc tæ chøc t− nh©n cïng lµm, nh÷ng viÖc chØ do nh©n d©n vµ tæ chøc t− nh©n lµm. Trªn c¬ së x¸c ®Þnh râ chøc n¨ng nhiÖm vô, c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña ChÝnh phñ, h−íng chung lµ thu gän ®Çu mèi çc Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, thùc hiÖn nguyªn t¾c Bé qu¶n lý ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc. Sù qu¶n lý ph¶i thÓ hiÖn râ tr¸ch nhiÖm, tÝnh minh b¹ch, dÔ nhËn biÕt, kh«ng phiÒn hµ...

B¶o ®¶m cung cÊp th−êng xuyªn th«ng tin vÒ çc dÞch vô, çc chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cho ng−êi d©n, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi d©n tiÕp cËn ®−îc dÔ dµng th«ng qua hÖ thèng mét cöa.

Thùc hiÖn sím c¶i çch hµnh chÝnh c«ng ë çc Bé cã liªn quan trùc tiÕp víi ng−êi nghÌo (Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Bé Y tÕ, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vµ X· héi...) nh»m ®¶m b¶o cho ng−êi nghÌo tiÕp cËn ®−îc çc dÞch vô y tÕ, gi¸o dôc, c¬ së h¹ tÇng, n−íc, ®iÖn... ë çc ®Þa ph−¬ng, ®Æc biÖt chó träng çc tØnh miÒn nói vµ ng−êi nghÌo ®« thÞ.

§¶m b¶o tÝnh minh b¹ch cña Ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng; x¸c ®Þnh râ m« h×nh lËp ng©n s¸ch vµ chi tiªu trong tõng ngµnh, qua ®ã thùc hiÖn tiÕn tr×nh lËp ng©n s¸ch cã lîi cho ng−êi nghÌo.

57

§æi míi quy tr×nh x©y dùng vµ ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, nhÊn m¹nh t¨ng c−êng sù tham gia cã hiÖu qu¶ cña d©n, chó ý sù tham gia cña ng−êi nghÌo vµ phô n÷ nghÌo vµo qu¸ tr×nh x©y dùng ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch.

Thùc hiÖn m¹nh h¬n ph©n cÊp, ph©n quyÒn hµnh chÝnh c«ng vµ qu¶n lý nguån lùc tõ Trung −¬ng ®Õn c¬ së, ®i ®«i víi t¨ng c−êng n¨ng lùc vµ tr¸ch nhiÖm cña bé m¸y hµnh chÝnh ®Þa ph−¬ng, t¨ng c−êng c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm kiÓm tra vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng t¹i c¬ së. Tõ ®ã bè trÝ tæ chøc bé m¸y cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng çc cÊp theo h−íng gän nhÑ, bít ®Çu mèi.

§¬n gi¶n ho¸ vµ x©y dùng çc quy tr×nh hµnh chÝnh c«ng minh b¹ch h¬n ®èi víi ng−êi d©n vµ cho viÖc ®¨ng ký kinh doanh, gi¶m çc chi phÝ giao dÞch phôc vô ho¹t ®éng xuÊt khÈu - nhËp khÈu; c¶i çch dÞch vô hµnh chÝnh c«ng ®Ó gi¶m thiÓu phiÒn hµ vµ thêi gian cho ng−êi d©n.

§¶m b¶o thùc thi ph¸p luËt nghiªm tóc, ®Æc biÖt cña c¬ quan vµ çn bé c«ng chøc, coi träng viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin, chÕ ®é th«ng tin c«ng khai.

N©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ cña bé m¸y hµnh chÝnh, tÝnh tr¸ch nhiÖm vµ minh b¹ch trong çc ho¹t ®éng cña c¬ quan c«ng quyÒn vµ ph¸p quyÒn. §¶m b¶o tÝnh minh b¹ch trong qu¶n lý Ng©n s¸ch; ®æi míi c«ng t¸c kiÓm to¸n ®èi víi çc c¬ quan hµnh chÝnh, sù nghiÖp nh»m n©ng cao tr¸ch nhiÖm vµ hiÖu qu¶ sö dông kinh phÝ tõ Ng©n s¸ch Nhµ n−íc. Thùc hiÖn d©n chñ c«ng khai, minh b¹ch vÒ tµi chÝnh c«ng.

T¨ng c−êng biÖn ph¸p chèng tham nhòng, l·ng phÝ, thùc hµnh tiÕt kiÖm theo Ph¸p lÖnh TiÕt kiÖm, tr−íc hÕt trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n, cÊp phÐp, ®Êu thÇu, qu¶n lý dù ¸n,... TËp trung xö lý døt ®iÓm nh÷ng vô viÖc khiÕu kiÖn, tranh chÊp kÐo dµi cña ng−êi d©n. Söa ®æi, bæ sung vµ cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ viÖc kª khai ®Êt ®ai, tµi s¶n cña çn bé, c«ng chøc nhµ n−íc, xö lý kÞp thêi çc sai ph¹m cña çc nh©n viªn c«ng quyÒn.

II. T¹o m«i tr−êng kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh

1. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÕp tôc c¶i çch hÖ thèng thuÕ, t¨ng diÖn thu thuÕ nh»m ®¶m b¶o c©n ®èi ng©n s¸ch v÷ng ch¾c

Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh c«ng b»ng, hiÖu qu¶. C«ng khai, minh b¹ch çc nguån thu vµ chi ng©n s¸ch cña chÝnh quyÒn çc cÊp, çc kho¶n ®ãng gãp cña ng−êi d©n. T¹o lËp m«i tr−êng tµi chÝnh lµnh m¹nh, minh b¹ch nh»m gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn nguån lùc tµi chÝnh, båi d−ìng vµ më réng

58

nguån thu ng©n s¸ch, thu hót çc nguån vèn bªn ngoµi. X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh ®¶m b¶o sù c©n ®èi gi÷a chi ®Çu t− ph¸t triÓn vµ chi th−êng xuyªn, trong ®ã chó träng cho ho¹t ®éng duy tu, b¶o d−ìng çc c«ng tr×nh hiÖn cã. G¾n viÖc ®æi míi chÝnh s¸ch chi tiªu c«ng víi viÖc thùc hiÖn m¹nh mÏ chñ tr−¬ng x· héi hãa ®èi víi vïng cã ®iÒu kiÖn ®Ó tËp trung ng©n s¸ch cho vïng khã kh¨n. §æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ ph©n cÊp qu¶n lý tµi chÝnh vµ ng©n s¸ch.

§éng viªn tèi ®a çc nguån lùc tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn çc môc tiªu, nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, c«ng b»ng x· héi vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

Hoµn thiÖn ®ång bé hÖ thèng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ tµi chÝnh nh»m t¹o ra m«i tr−êng thuËn lîi, hÊp dÉn vµ th«ng tho¸ng ®Ó thóc ®Èy çc thµnh phÇn kinh tÕ më réng, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, gi¶i phãng m¹nh mÏ n¨ng lùc s¶n xuÊt.

N©ng tû träng çc nguån vèn huy ®éng trung vµ dµi h¹n cho ®Çu t− ph¸t triÓn kinh tÕ trªn c¬ së ®a d¹ng hãa çc c«ng cô huy ®éng nh− tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, tr¸i phiÕu ®Çu t−, tr¸i phiÕu ®« thÞ, tr¸i phiÕu nhµ ë... h×nh thøc tæ chøc tµi chÝnh, tiÒn tÖ phi ng©n hµng vµ çc quü ®Çu t−, ph¸t triÓn nhanh thÞ tr−êng vèn, thÞ tr−êng chøng kho¸n, thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n cã tæ chøc ®Ó thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chøng kho¸n ho¸ çc nguån vèn, tµi s¶n trong n−íc.

TiÕp tôc c¶i çch hÖ thèng thuÕ phï hîp víi yªu cÇu ®æi míi vµ çc cam kÕt quèc tÕ theo h−íng:

§¬n gi¶n hãa, tõng b−íc ¸p dông hÖ thèng thuÕ thèng nhÊt, kh«ng ph©n biÖt doanh nghiÖp thuéc çc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi.

N©ng dÇn tû lÖ thuÕ trùc thu trong tæng thu Ng©n s¸ch Nhµ n−íc trªn c¬ së hoµn thiÖn LuËt thuÕ Thu nhËp doanh nghiÖp theo h−íng gi¶m thuÕ suÊt vµ tiÕn tíi thèng nhÊt ¸p dông mét thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp ®èi víi çc doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi; ban hµnh LuËt thuÕ Thu nhËp ç nh©n thay cho Ph¸p lÖnh thuÕ ®èi víi ng−êi cã thu nhËp cao ®Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi, t¹o ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn.

Hoµn thiÖn hÖ thèng thu tµi chÝnh ®èi víi ®Êt ®ai theo h−íng ¸p dông mét lo¹i thuÕ sö dông ®Êt thèng nhÊt vµ mét h×nh thøc thu thuÕ ®èi víi çc kho¶n thu nhËp ph¸t sinh tõ qu¸ tr×nh sö dông ®Êt.

59

Nghiªn cøu ban hµnh thuÕ tµi s¶n ®Ó võa ®éng viªn çc nguån thu cho Ng©n s¸ch Nhµ n−íc, võa t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn, mua b¸n, chuyÓn nh−îng tµi s¶n.

Hoµn thiÖn çc lo¹i thuÕ gi¸n thu theo h−íng tõng b−íc c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu theo çc cam kÕt quèc tÕ, b¶o ®¶m yªu cÇu b¶o hé hîp lý, cã thêi gian, cã ®iÒu kiÖn ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh trong n−íc; hoµn thiÖn thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo h−íng ¸p dông mét lo¹i thuÕ suÊt thèng nhÊt, më réng ®èi t−îng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi çc lo¹i hµng nhËp khÈu; më réng çc mÆt hµng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt; nghiªn cøu ¸p dông çc s¾c thuÕ míi cã liªn quan ®Õn viÖc b¶o hé s¶n xuÊt trong n−íc khi tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nh− thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, thuÕ ®èi kh¸ng...

H¹n chÕ viÖc miÔn gi¶m thuÕ, tõng b−íc thu hÑp ph¹m vi thùc hiÖn chÝnh s¸ch x· héi th«ng qua thuÕ trªn c¬ së nghiªn cøu ¸p dông çc −u ®·i vÒ thuÕ ®óng ®èi t−îng, trong ®ã −u tiªn cho ®Çu t− míi, ®Çu t− më réng s¶n xuÊt kinh doanh, ®æi míi c«ng nghÖ, s¶n xuÊt s¶n phÈm míi, ph¸t triÓn çc ngµnh, nghÒ kü thuËt, c«ng nghÖ cao, s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu, çc dù ¸n thu hót nhiÒu lao ®éng gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, xãa ®ãi gi¶m nghÌo .

§æi míi vµ hiÖn ®¹i ho¸ c«ng t¸c thu thuÕ; më réng ph¹m vi, ®èi t−îng tù kª khai, tù tÝnh thuÕ vµ nép thuÕ trùc tiÕp vµo Kho b¹c Nhµ n−íc; t¨ng c−êng c«ng t¸c thanh tra viÖc kª khai, nép thuÕ, quyÕt to¸n thuÕ, hoµn thuÕ; n©ng cao hiÖu lùc cña c«ng t¸c kiÓm tra chèng thÊt thu thuÕ, chèng bu«n lËu, gian lËn th−¬ng m¹i.

Më réng ph¹m vi x· héi ho¸ trong lÜnh vùc gi¸o dôc, ®µo t¹o, y tÕ, v¨n ho¸, thÓ thao, çc dÞch vô c«ng kh¸c víi sù tham gia cña çc thµnh phÇn kinh tÕ. Cã chÝnh s¸ch miÔn gi¶m sù ®ãng gãp cho ng−êi nghÌo.

TiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt tµi chÝnh t¹o m«i tr−êng thuËn lîi, th«ng tho¸ng cã søc hÊp dÉn trong c¹nh tranh víi çc n−íc khu vùc ®Ó thu hót vèn ®Çu t− n−íc ngoµi.

Hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch vay nî vµ tr¶ nî n−íc ngoµi trªn c¬ së n©ng cao chÊt l−îng quy ho¹ch, thÈm ®Þnh tµi chÝnh vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ çc dù ¸n ®Çu t− cã sö dông vèn vay n−íc ngoµi; ®æi míi c¬ chÕ gi¸m s¸t ho¹t ®éng vay vèn n−íc ngoµi cña çc doanh nghiÖp nhÊt lµ doanh nghiÖp nhµ n−íc; x©y dùng hÖ thèng th«ng tin ®Ó ph©n tÝch, dù b¸o vµ ®¸nh gi¸ møc ®é an toµn trong vay vèn ODA vµ qu¶n lý nî cña ChÝnh phñ; n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn cña Quü TÝch luü tr¶ nî n−íc ngoµi.

60

Thùc hiÖn nguyªn t¾c c«ng b»ng trong chÝnh s¸ch ph©n phèi tµi chÝnh; n©ng cao hiÖu qu¶ Ng©n s¸ch Nhµ n−íc trong ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m«, gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò x· héi.

Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ph©n phèi lÇn ®Çu nh»m gi¶i quyÕt hµi hoµ lîi Ých kinh tÕ gi÷a Nhµ n−íc, doanh nghiÖp, ng−êi lao ®éng; më réng çc h×nh thøc ph©n phèi l¹i th«ng qua ph¸t triÓn hÖ thèng phóc lîi c«ng céng, b¶o hiÓm, an sinh x· héi, çc chÕ ®é −u ®·i vÒ tµi chÝnh, çc h×nh thøc trî cÊp x· héi ®Ó gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò x· héi, gi¶m chªnh lÖch giµu nghÌo, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi.

TiÕp tôc ®æi míi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc theo h−íng c¬ cÊu l¹i nguån thu vµ ph©n ®Þnh râ ph¹m vi chi ng©n s¸ch nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c«ng cô ng©n s¸ch trong ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò x· héi. ¦u tiªn nguån vèn ®Çu t− tõ Ng©n s¸ch Nhµ n−íc cho ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, chó träng t¨ng tû lÖ ®Çu t− cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n, gi¸o dôc - ®µo t¹o, khoa häc c«ng nghÖ, v¨n hãa, y tÕ.

¸p dông c¬ chÕ hç trî gi¸n tiÕp vµ trùc tiÕp tõ Ng©n s¸ch Nhµ n−íc cho çc doanh nghiÖp kh«ng ph©n biÖt çc thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, cung cÊp th«ng tin, xóc tiÕn th−¬ng m¹i, t×m kiÕm thÞ tr−êng, t− vÊn triÓn khai øng dông c¬ chÕ qu¶n trÞ doanh nghiÖp hiÖn ®¹i.

KÕt hîp vèn ®Çu t− cña Ng©n s¸ch Nhµ n−íc víi çc nguån tµi trî tõ bªn ngoµi vµ sù ®ãng gãp cña nh©n d©n ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia trong çc lÜnh vùc gi¸o dôc, y tÕ, xãa ®ãi, gi¶m nghÌo, b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i, gi¶i quyÕt viÖc lµm, trong ®ã ®Æc biÖt chó träng ®èi víi vïng cã tû lÖ hé nghÌo cao, vïng d©n téc Ýt ng−êi vµ çc vïng khã kh¨n kh¸c.

Sö dông Ng©n s¸ch Nhµ n−íc chñ ®éng trªn c¬ së t¨ng dù tr÷ tµi chÝnh, n©ng cao chÊt l−îng dù to¸n; th−êng xuyªn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn ng©n s¸ch; t¨ng c−êng kiÓm so¸t çc kho¶n chi, ®¶m b¶o Kho b¹c Nhµ n−íc lµ c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc kiÓm so¸t ®Çu ra cña Ng©n s¸ch Nhµ n−íc.

TiÕp tôc bæ sung söa ®æi vµ ban hµnh míi çc chÕ ®é, ®Þnh møc, tiªu chuÈn chi ng©n s¸ch phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ; triÖt ®Ó thùc hµnh chÝnh s¸ch tiÕt kiÖm vèn ®Çu t− cña ng©n s¸ch tõ x¸c ®Þnh chñ tr−¬ng, lËp vµ duyÖt dù ¸n ®Õn thùc hiÖn dù ¸n; kiªn quyÕt chèng thÊt tho¸t, l·ng phÝ trong chi tiªu c«ng.

61

C©n ®èi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc tÝch cùc, t¨ng dÇn dù tr÷, gi÷ béi chi ë møc hîp lý, b¶o ®¶m æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ an ninh tµi chÝnh Nhµ n−íc.

§æi míi m¹nh mÏ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp nh»m t¸ch biÖt tµi chÝnh Nhµ n−íc víi tµi chÝnh doanh nghiÖp, ®¶m b¶o quyÒn tù do kinh doanh, tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr−êng.

§æi míi chÝnh s¸ch tµi chÝnh thóc ®Èy ph¸t triÓn nhanh thÞ tr−êng vèn, thÞ tr−êng chøng kho¸n, thÞ tr−êng dÞch vô tµi chÝnh vµ thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n cã tæ chøc nh»m t¹o m«i tr−êng thuËn lîi cho viÖc ®éng viªn çc nguån lùc tµi chÝnh phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.

Thùc hiÖn triÖt ®Ó chÝnh s¸ch thùc hµnh tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý sö dông çc nguån tµi nguyªn, ®Êt ®ai, c«ng s¶n quèc gia.

Chñ ®éng vµ tÝch cùc héi nhËp quèc tÕ vÒ tµi chÝnh víi lé tr×nh, b−íc ®i hîp lý, më réng hîp t¸c tµi chÝnh vµ quan hÖ tµi chÝnh quèc tÕ.

Hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý, n©ng cao chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n (ban hµnh LuËt KÕ to¸n), kiÓm to¸n çc ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra vµ gi¸m s¸t tµi chÝnh, Ng©n s¸ch Nhµ n−íc.

2. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tÝch cùc nh»m æn ®Þnh tiÒn tÖ, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ

X©y dùng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh»m æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, thóc ®Èy s¶n xuÊt, tiªu dïng, kÝch thÝch ®Çu t− ph¸t triÓn, b¶o ®¶m nÒn kinh tÕ t¨ng tr−ëng cao vµ bÒn v÷ng. §æi míi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo h−íng vËn dông çc c«ng cô chÝnh s¸ch gi¸n tiÕp. Tõng b−íc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸, l·i suÊt, nghiÖp vô thÞ tr−êng më..., nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, tõng b−íc n©ng cao kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña ®ång tiÒn ViÖt Nam vµ cã lîi cho ng−êi nghÌo. N©ng cao vai trß cña Ng©n hµng Nhµ n−íc trong lÜnh vùc ®iÒu hµnh, qu¶n lý tiÒn tÖ, gi¸m s¸t çc ho¹t ®éng tÝn dông, t¨ng c−êng n¨ng lùc cña ng©n hµng Nhµ n−íc vÒ tæ chøc, thÓ chÕ vµ çn bé. Ph¸t triÓn thÞ tr−êng tiÒn tÖ thø cÊp, ®Æc biÖt lµ thÞ tr−êng liªn ng©n hµng vÒ néi tÖ vµ ngo¹i tÖ. Ph¸t triÓn çc c«ng cô tµi chÝnh cña thÞ tr−êng nµy ®Æc biÖt lµ çc c«ng cô, çc giao dÞch phßng tr¸nh rñi ro vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i.

Ph¸t triÓn thÞ tr−êng vèn vµ tiÒn tÖ víi çc h×nh thøc ®a d¹ng thÝch hîp, bao gåm hÖ thèng ng©n hµng vµ çc thÓ chÕ tµi chÝnh phi ng©n hµng, c«ng ty b¶o hiÓm, çc quü ®Çu t− vµ b¶o l·nh ®Çu t−... nh»m thu hót çc nguån vèn

62

®Çu t− trong x· héi, më réng nguån vèn dµi h¹n vµ trung h¹n. Gi¶m m¹nh çc h×nh thøc bao cÊp vÒ vèn, tÝn dông.

Thùc hiÖn hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam ¸p dông çc chuÈn mùc quèc tÕ trong çc ng©n hµng th−¬ng m¹i, trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t ng©n hµng.

TriÓn khai an toµn vµ tõng b−íc ph¸t triÓn thÞ tr−êng chøng kho¸n trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh trong thêi gian võa qua. KhuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó çc c«ng ty cæ phÇn ®ñ ®iÒu kiÖn cã thÓ niªm yÕt cæ phiÕu t¹i thÞ tr−êng chøng kho¸n bao gåm c¶ çc doanh nghiÖp FDI cæ phÇn hãa.

Hoµn thiÖn c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i theo h−íng võa linh ho¹t trong ng¾n h¹n, võa æn ®Þnh trong dµi h¹n, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, gãp phÇn æn ®Þnh thÞ tr−êng tiÒn tÖ vµ ®Æc biÖt lµ thÞ tr−êng vèn. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi theo h−íng tù do ho¸ çc giao dÞch v·ng lai vµ giao dÞch vèn, ®ång thêi x©y dùng hÖ thèng çc biÖn ph¸p kiÓm tra chu chuyÓn vèn quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ vèn ng¾n h¹n, kiÓm so¸t nî n−íc ngoµi, kiÓm so¸t vµ h¹n chÕ tèi ®a viÖc sö dông ngo¹i tÖ trªn l·nh thæ ViÖt Nam trªn c¬ së n©ng cao vÞ thÕ cña ®ång ViÖt Nam. Tõng b−íc gi¶m tû lÖ kÕt hèi ngo¹i tÖ vµ tiÕn tíi bá h¼n vµo cuèi n¨m 2003.

Hoµn thiÖn h¬n n÷a nghiÖp vô thÞ tr−êng më. Cã biÖn ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr−êng c«ng tr¸i b»ng viÖc giíi thiÖu thªm hµng ho¸ cho thÞ tr−êng më, t¹o ®iÒu kiÖn thu hót thµnh viªn tham gia thÞ tr−êng nh»m tõng b−íc hoµn thiÖn c«ng cô thÞ tr−êng më theo h−íng trë thµnh c«ng cô ®iÒu tiÕt tiÒn tÖ chñ yÕu cña Ng©n hµng Nhµ n−íc. Cã sù phèi hîp nhÞp nhµng h¬n n÷a gi÷a chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ qu¶n lý nî cña ChÝnh phñ (ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ).

X©y dùng hÖ thèng c¶nh b¸o sím trªn c¬ së biÕn thu thËp doanh nghiÖp vµ ph©n tÝch çc th«ng tin ®Ó ®−a ra nh÷ng khuyÕn nghÞ hîp lý cho çc tæ chøc tÝn dông nh»m gióp cho çc tæ chøc tÝn dông phßng chèng ®−îc nh÷ng rñi ro (l·i suÊt, tû gi¸, nî, kh¶ n¨ng thanh to¸n...), ®¶m b¶o an toµn cho hÖ thèng ng©n hµng vµ æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«.

Thµnh lËp çc c«ng ty qu¶n lý nî vµ khai th¸c tµi s¶n ®Ó xö lý çc vÊn ®Ò nî, x©y dùng çc biÖn ph¸p xö lý çc kho¶n nî qu¸ h¹n cã tµi s¶n thÕ chÊp theo c¬ chÕ thÞ tr−êng.

ChuyÓn dÇn c¬ chÕ cho vay dùa trªn thÕ chÊp tµi s¶n sang cho vay theo dù ¸n kinh doanh, hîp ®ång kinh tÕ vµ trªn c¬ cë quan hÖ cung - cÇu cña thÞ tr−êng tiÒn tÖ. N©ng cao quyÒn tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña çc ng©n

63

hµng th−¬ng m¹i trong kinh doanh tiÒn tÖ, chÊp nhËn c¹nh tranh, chñ ®éng t×m kiÕm kh¸ch hµng vµ dù ¸n ®Çu t− ®Ó cho vay.

C¶i çch hÖ thèng ng©n hµng th−¬ng m¹i

ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn mét chiÕn l−îc c¶i çch hÖ thèng ng©n hµng th−¬ng m¹i nh»m kh«i phôc l¹i sù lµnh m¹nh cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng nh»m c¶i thiÖn tÝnh an toµn, hiÖu qu¶ cña chøc n¨ng trung gian tµi chÝnh cho nÒn kinh tÕ. ChÝnh phñ ®· th«ng qua mét ch−¬ng tr×nh c¶i çch hÖ thèng ng©n hµng víi môc tiªu duy tr× sù ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh hÖ thèng, phï hîp víi khu«n khæ kinh tÕ vÜ m« cña ViÖt Nam. Träng t©m cña ch−¬ng tr×nh c¶i çch lµ çc nç lùc m¹nh mÏ nh»m ng¨n ngõa sù ph¸t sinh çc kho¶n nî khã ®ßi, vµ thùc hiÖn ho¹t ®éng ng©n hµng trªn c¬ së th−¬ng m¹i mét çch an toµn, hiÖu qu¶. §Ó gi¶m nh÷ng rñi ro mang tÝnh hÖ thèng trong ngµnh tµi chÝnh, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn lÜnh vùc tµi chÝnh phi ng©n hµng, cñng cè, ®a d¹ng ho¸ çc kªnh huy ®éng tiÕt kiÖm vµ çc ph−¬ng thøc cung cÊp tµi chÝnh cho ®Çu t− trung vµ dµi h¹n.

Ch−¬ng tr×nh c¶i çch nµy sÏ ®−îc thùc hiÖn kÕt hîp víi ch−¬ng tr×nh c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc. ViÖc thùc hiÖn c¶i çch çc ng©n hµng th−¬ng m¹i nhµ n−íc sÏ nh»m lµm t¨ng tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, n©ng cao tÝnh ®éc lËp, kh¶ n¨ng sinh lêi vµ th−¬ng m¹i hãa ho¹t ®éng cña çc ng©n hµng nµy. Trong ch−¬ng tr×nh c¶i çch, çc C«ng ty qu¶n lý nî vµ khai th¸c tµi s¶n (AMC) sÏ ®−îc thµnh lËp ®Ó xö lý çc kho¶n vay xÊu. Qu¸ tr×nh xö lý nî sÏ bao gåm gi¶m cho vay vµ xãa nî cho çc doanh nghiÖp nhµ n−íc ®−îc gi¶i thÓ, b¸n kho¸n cho thuª, vµ cæ phÇn ho¸ theo ch−¬ng tr×nh c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc.

Còng theo ch−¬ng tr×nh c¶i çch nµy viÖc cÊp vèn bæ sung dÇn cho mçi ng©n hµng th−¬ng m¹i nhµ n−íc theo lÞch tr×nh 3 n¨m sÏ ®−îc thùc hiÖn tuú theo tiÕn ®é ®¸p øng ®−îc çc ®iÒu kiÖn quy ®Þnh cña mçi ng©n hµng th−¬ng m¹i nhµ n−íc vÒ kÕt qu¶ c¬ cÊu l¹i toµn diÖn tæ chøc ho¹t ®éng vµ vÒ kÕt qu¶ thu håi çc kho¶n nî khª ®äng hµng n¨m. Ng©n hµng Nhµ n−íc sÏ tiÕp tôc çc nç lùc t¨ng c−êng khu«n khæ quy chÕ vµ thanh tra gi¸m s¸t tÊt c¶ çc ng©n hµng vµ sÏ t¨ng c−êng khu«n khæ quy chÕ ®èi víi quyÒn cña bªn cho vay, ®Æc biÖt lµ viÖc tÞch biªn tµi s¶n thÕ chÊp, ph¸t m¹i tµi s¶n trªn c¬ së thÞ tr−êng vµ viÖc chuyÓn ®æi quyÒn sö dông ®Êt. Ng©n hµng Nhµ n−íc sÏ so¹n th¶o chÝnh s¸ch vµ thñ tôc thùc hiÖn cÇn thiÕt ®Ó ¸p dông thanh tra, gi¸m s¸t ng©n hµng trªn c¬ së rñi ro.

ViÖt Nam còng sÏ tiÕp tôc c¬ cÊu l¹i vµ t¨ng c−êng khu vùc ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn. Ng©n hµng Nhµ n−íc ®· hoµn tÊt viÖc ®¸nh gi¸ tµi chÝnh

64

ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn vµ ®· phª duyÖt kÕ ho¹ch c¬ cÊu l¹i toµn bé khu vùc nµy. Çc ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn ho¹t ®éng yÕu kÐm sÏ bÞ rót giÊy phÐp vµ (hoÆc) s¸t nhËp víi çc ng©n hµng kh¸c. Ng©n hµng Nhµ n−íc sÏ ngµy cµng hoµn thiÖn çc khu«n khæ ph¸p lý nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn më réng vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh trªn c¬ së c¹nh tranh b×nh ®¼ng vµ ®óng ph¸p luËt, hoµn tÊt ®−îc viÖc chÊn chØnh, cñng cè theo ®Ò ¸n ®· ®−îc phª duyÖt, ®ång thêi còng kiªn quyÕt xö lý ®èi víi nh÷ng ng©n hµng yÕu kÐm vµ vi ph¹m ph¸p luËt.

T¹o dùng m«i tr−êng thuËn lîi, æn ®Þnh cho ho¹t ®éng tÝn dông vµ tiÕt kiÖm vi m« ®Ó hÖ thèng tµi chÝnh n«ng th«n ho¹t ®éng linh ho¹t vµ ®¸p øng nhu cÇu cña ng−êi nghÌo. C¶i çch vµ ®æi míi hÖ thèng tµi chÝnh vµ tÝn dông n«ng th«n, ®a d¹ng ho¸ çc h×nh thøc tÝn dông, t¹o ®iÒu kiÖn ®Çu t− vèn thuËn lîi, thu hót ®Çu t− t− nh©n vµo s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn n«ng s¶n.

3. ChÝnh s¸ch th−¬ng m¹i

TiÕp tôc chÝnh s¸ch më cöa vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn. B¶o ®¶m sù phï hîp gi÷a chÝnh s¸ch më tù do ho¸ th−¬ng m¹i víi çc chÝnh s¸ch c¶i çch ngµnh, thùc hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hé cã träng ®iÓm, cã ®iÒu kiÖn vµ cã thêi h¹n phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp.

TÝch cùc chuÈn bÞ vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi (WTO); thùc hiÖn theo lé tr×nh cam kÕt ®èi víi çc c¬ chÕ hîp t¸c song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng mµ ViÖt Nam ®· tham gia, ®Æc biÖt chó ý tíi çc cam kÕt trong khu«n khæ ASEAN (nh− AFTA, AFAS, AICO, AIA,...), APEC, ASEM; HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú vµ çc tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ.

Çc doanh nghiÖp thuéc çc thµnh phÇn kinh tÕ ®−îc tù do kinh doanh ngo¹i th−¬ng trõ nh÷ng ho¹t ®éng mµ ph¸p luËt kh«ng cho phÐp, bao gåm c¶ xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ vµ mét sè ngµnh dÞch vô.

TriÓn khai thùc hiÖn C¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ thêi kú 2001-2005 ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh 46/2001/Q§-TTg, ngµy 4 th¸ng 4 n¨m 2001 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ. TiÕp tôc b·i bá tõng b−íc hµng rµo phi thuÕ quan, hoµn thµnh viÖc chuyÓn tÊt c¶ çc hµng ho¸ nhËp khÈu thuéc Danh môc lo¹i trõ t¹m thêi trong cam kÕt AFTA sang Danh môc c¾t gi¶m vµo n¨m 2003 vµ b·i bá çc h¹n chÕ ®Þnh l−îng ®èi víi çc hµng ho¸ trong Danh môc lo¹i trõ t¹m thêi khi møc thuÕ nhËp khÈu ¸p dông cho nh÷ng hµng ho¸ nhËp khÈu tõ çc n−íc ASEAN xuèng thÊp h¬n hoÆc b»ng 20%.

65

TiÕp tôc bá çc h¹n chÕ ®èi víi doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu g¹o vµ nhËp khÈu ph©n bãn. TiÕn hµnh t¨ng dÇn tû lÖ vµ ®æi míi c¬ chÕ ®Êu thÇu h¹n ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n n÷a cho çc nhµ xuÊt khÈu thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ (kÓ c¶ khu vùc t− nh©n) cã c¬ héi b×nh ®¼ng tiÕp cËn thÞ tr−êng. T¨ng c−êng n¨ng lùc thÓ chÕ vµ n¨ng lùc quèc gia vÒ tiªu chuÈn ®o l−êng, kiÓm tra chÊt l−îng hµng ho¸.

Thùc hiÖn lé tr×nh gi¶m thuÕ nhËp khÈu thÝch hîp ®èi víi çc mÆt hµng lµ ®Çu vµo chñ yÕu trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nh»m gi¶m chi phÝ ®Çu vµo s¶n xuÊt cho ng−êi nghÌo.

§¸nh gi¸ viÖc ¸p dông LuËt Th−¬ng m¹i ®Ó söa ®æi bæ sung nh÷ng néi dung míi, sím ban hµnh LuËt C¹nh tranh, Ph¸p lÖnh §èi xö tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia, Ph¸p lÖnh vÒ çc biÖn ph¸p tù vÖ trong th−¬ng m¹i hµng ho¸ quèc tÕ; hoµn chØnh hÖ thèng chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i, chuÈn bÞ vµ ban hµnh ®Ó bæ sung çc c«ng cô chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i phï hîp víi çc quy ®Þnh cña WTO nh− h¹n ng¹ch thuÕ quan, thuÕ tuyÖt ®èi, thuÕ chèng ph¸ gi¸, thuÕ chèng trî cÊp, phÝ m«i tr−êng... ®èi víi mét sè mÆt hµng nhËp khÈu.

Nhµ n−íc khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, nhÊt lµ çc mÆt hµng chñ lùc cã lîi thÕ so s¸nh, th«ng qua vËn hµnh Quü Hç trî xuÊt khÈu, Quü B¶o l·nh xuÊt khÈu, chuÈn bÞ c¬ së ®Ó thµnh lËp Ng©n hµng XuÊt nhËp khÈu trong t−¬ng lai.

Cung cÊp th«ng tin cËp nhËt vµ hç trî cho çc doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ çc doanh nghiÖp do phô n÷ lµm chñ trong viÖc x©y dùng chiÕn l−îc vµ kÕ ho¹ch kinh doanh phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng trong n−íc vµ quèc tÕ, t¨ng h¬n n÷a thÞ phÇn xuÊt khÈu hµng hãa vµ dÞch vô vµo nh÷ng thÞ tr−êng truyÒn thèng, khai th«ng vµ tiÕp cËn thªm nhiÒu thÞ tr−êng míi.

ChÝnh phñ cã çc biÖn ph¸p hç trî vÒ th«ng tin, tham dù triÓn l·m, héi chî cho çc nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng hµng xuÊt khÈu chñ lùc (hµng may mÆc, giµy dÐp, g¹o, cao su, cµ phª, ®iÒu, tiªu, thuû s¶n...). §¬n gi¶n ho¸ çc thñ tôc hµnh chÝnh, ®Æc biÖt lµ thñ tôc h¶i quan, gi¶m chi phÝ giao dÞch xuÊt khÈu. Gi¶m gi¸ ®èi víi mét sè dÞch vô hç trî xuÊt khÈu mµ Nhµ n−íc cßn qu¶n lý gi¸. X©y dùng c¬ chÕ b¶o hiÓm hµng xuÊt khÈu, nhÊt lµ hµng n«ng s¶n vµ c¬ chÕ th−ëng xuÊt khÈu dùa vµo gi¸ trÞ gia t¨ng hµng xuÊt khÈu.

66

TiÕn hµnh nghiªn cøu t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i vµ cã çc biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m gi¶m thiÓu çc t¸c ®éng bÊt lîi cña tiÕn tr×nh héi nhËp vµ tù do ho¸ th−¬ng m¹i ®èi víi ng−êi nghÌo.

N©ng cao kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr−êng cña tÇng líp ng−êi nghÌo, nhÊt lµ ë vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa, kÝch thÝch tiªu dïng, th«ng qua viÖc t¹o ra çc chî, hoÆc trung t©m bu«n b¸n, trao ®æi hµng ho¸ ë çc vïng nghÌo nµy ®Ó hoµ nhËp tÇng líp nghÌo, phô n÷ nghÌo víi çc ®èi t−îng kh¸c cña x· héi vµ nh»m môc ®Ých trao ®æi hµng ho¸ vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt vµ tiÕp cËn víi c¬ chÕ thÞ tr−êng.

TÝch cùc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ çc biÖn ph¸p chèng bu«n lËu, gian lËn th−¬ng m¹i. Chñ ®éng dù b¸o vµ n¾m b¾t ®Ó cã biÖn ph¸p cô thÓ ®èi phã víi nh÷ng biÕn ®éng trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®Æc biÖt lµ biÕn ®éng vÒ gi¸ n«ng s¶n vµ gi¸ dÇu th«.

III. t¹o m«i tr−êng x· héi ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, thùc thi d©n chñ c¬ së vµ hç trî cho ng−êi nghÌo vÒ ph¸p lý

1. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mäi ng−êi tham gia ®Çy ®ñ vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, cã c¬ héi b×nh ®¼ng cho mäi ng−êi d©n

N©ng cao n¨ng lùc vµ t¹o c¬ héi cho phô n÷ vµ nam giíi ®Òu cã thÓ ph¸t huy hÕt tµi n¨ng, tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ thô h−ëng thµnh qu¶ ph¸t triÓn. Thùc hiÖn d©n giµu n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh, gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ d©n téc, ®Èy lïi çc tÖ n¹n x· héi.

X©y dùng khu«n khæ ph¸p lý cho çc tæ chøc x· héi, tæ chøc céng ®ång ë ®Þa ph−¬ng nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng vµ sù tham gia cña ng−êi nghÌo vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ cïng víi ng−êi nghÌo, t¹o c¬ héi cho hä tù tho¸t nghÌo.

N©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng cña nh©n d©n vÒ ¨n, mÆc, ë, ®i l¹i, phßng vµ ch÷a bÖnh, häc tËp, lµm viÖc, tiÕp nhËn th«ng tin, sinh ho¹t v¨n ho¸.

KhuyÕn khÝch lµm giµu hîp ph¸p, ®ång thêi ra søc xãa ®ãi gi¶m nghÌo, t¹o ®iÒu kiÖn vÒ h¹ tÇng, n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ kiÕn thøc, kü n¨ng lµm viÖc ®Ó çc vïng, çc céng ®ång ®Òu cã thÓ tù ph¸t triÓn, tiÕn tíi thu hÑp kho¶ng çch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi.

67

ThiÕt thùc ch¨m lo sù b×nh ®¼ng vÒ giíi, sù tiÕn bé cña phô n÷; ®Æc biÖt ch¨m lo sù ph¸t triÓn cña trÎ em, t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn çc quyÒn cña trÎ em trong cuéc sèng gia ®×nh vµ x· héi.

B¶o ®¶m çc d©n téc Ýt ng−êi ®−îc thùc sù trùc tiÕp h−ëng lîi tõ qu¸ tr×nh t¨ng tr−ëng kinh tÕ.

Thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi trong lÜnh vùc gi¸o dôc tiÓu häc vµ trung häc c¬ së; n©ng cao chÊt l−îng, hiÖu qu¶ ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu; thùc hiÖn an sinh x· héi cho ng−êi nghÌo; tÊt c¶ mäi ng−êi ®−îc quyÒn tiÕp cËn çc dÞch vô c«ng.

2. T¨ng c−êng d©n chñ c¬ së, çc cuéc ®èi tho¹i gi÷a chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ céng ®ång ng−êi nghÌo

Thóc ®Èy sù tham gia cña ng−êi d©n, trong ®ã cã ng−êi nghÌo vµo ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®−îc thÓ hiÖn râ nÐt qua thùc tiÔn ¸p dông Quy chÕ D©n chñ c¬ së ë x· ph−êng, thÞ trÊn.

TiÕp tôc chØ ®¹o, kiÓm tra b¶o ®¶m cho Quy chÕ D©n chñ thùc hiÖn ë x·, ph−êng, thÞ trÊn. TriÓn khai réng kh¾p ë tÊt c¶ çc th«n, lµng, Êp, b¶n, tæ d©n phè trong c¶ n−íc, duy tr× l©u dµi viÖc thùc hiÖn quy chÕ vµ ®−a quy chÕ trë thµnh nÒ nÕp lµm viÖc th−êng xuyªn ë c¬ së.

Ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng vµ n©ng cao n¨ng lùc, hiÖu lùc qu¶n lý ®iÒu hµnh, gi¸m s¸t, thanh tra cña c¬ quan Nhµ n−íc. Thùc thi cã hiÖu qu¶ çc quy chÕ vÒ thùc hiÖn d©n chñ ë c¬ së, ë c¬ quan, doanh nghiÖp nhµ n−íc.

B¶o ®¶m ng−êi d©n ®−îc cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ, çc chØ tiªu kÕ ho¹ch vµ nguån tµi chÝnh cho çc dù ¸n, ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn ë ®Þa ph−¬ng, ®−îc quyÒn tham gia, gãp ý kiÕn x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn, tham gia thùc hiÖn, vËn hµnh, duy tu, b¶o d−ìng vµ ®ãng gãp c«ng lao ®éng, thÓ hiÖn vai trß chñ nh©n ®Ó n©ng cao tr¸ch nhiÖm trong sö dông vµ qu¶n lý c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng.

T¨ng c−êng cung cÊp vµ trao ®æi th«ng tin hai chiÒu gi÷a Nhµ n−íc vµ nh©n d©n ®Ó truyÒn b¸ th«ng tin vµ lÊy ý kiÕn ph¶n håi th«ng qua mét sè biÖn ph¸p: n©ng cao chÊt l−îng çc kªnh truyÒn th«ng ®¹i chóng, truyÒn th«ng ®Õn tËn cöa, tiÕp cËn trùc tiÕp, sö dông ®µi vµ video cña céng ®ång.

Thùc hiÖn c¬ chÕ khuyÕn khÝch cho çn bé truyÒn th«ng tham gia c«ng t¸c truyÒn b¸ th«ng tin, gi¸o dôc, ®µo t¹o c«ng nghÖ, thÞ tr−êng, chÝnh s¸ch, luËt, çc quy ®Þnh vµ çc thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó t¨ng c−êng quyÒn lùc kinh tÕ,

68

chÝnh trÞ cho ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng nhÊt lµ vai trß cña giµ lµng, tr−ëng b¶n ë vïng s©u vïng xa. Qu¸n triÖt çc quy ®Þnh vÒ d©n chñ c¬ së víi çc ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn nh− ch−¬ng tr×nh 135 vµ çc ch−¬ng tr×nh kh¸c.

ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ph¶i thùc hiÖn d©n chñ, ®−a ra d©n bµn, d©n gãp ý cho çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n, çc kho¶n gióp ®ì nh©n ®¹o, tõ thiÖn cho ng−êi nghÌo, çc kho¶n ®ãng gãp x©y dùng nhµ t×nh nghÜa, nhµ t×nh th−¬ng... Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn çc c«ng tr×nh, dù ¸n cÇn −u tiªn sö dông nguån lao ®éng t¹i ®Þa ph−¬ng ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng−êi nghÌo. Ph©n cÊp cho çc tæ chøc, ®oµn thÓ, nh©n d©n, céng ®ång trùc tiÕp qu¶n lý vµ tham gia qu¶n lý viÖc x©y dùng, vËn hµnh vµ sö dông çc ch−¬ng tr×nh dù ¸n vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo trªn ®Þa bµn ®Þa ph−¬ng.

TÊt c¶ çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph¶i sù chÞu sù gi¸m s¸t vµ kiÓm tra cña nh©n d©n mµ nßng cèt lµ Ban Thanh tra nh©n d©n, MÆt trËn Tæ quèc, Héi Cùu chiÕn binh x·, Héi Phô n÷ ph−êng, thÞ trÊn. ChÝnh quyÒn c¬ së ph¶i l¾ng nghe, tiÕp thu ý kiÕn cña nh©n d©n, gi¶i quyÕt kÞp thêi çc khiÕu n¹i, tè ço, kiÕn nghÞ cña nh©n d©n.

ViÖc x©y dùng c¬ chÕ tham gia cña céng ®ång cÇn chó ý ®Õn çc nhãm yÕu thÕ nh− ng−êi giµ, phô n÷, d©n téc Ýt ng−êi, ng−êi tµn tËt. CÇn tÝnh ®Õn c«ng viÖc vµ nhu cÇu cô thÓ cña phô n÷ vµ nam giíi ®Ó mäi thµnh viªn trong céng ®ång cã thÓ bµy tá ý kiÕn vµ çc −u tiªn cña m×nh mét çch thuËn lîi.

3. Trî gióp ph¸p lý cho ng−êi nghÌo vµ çc ®èi t−îng cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt

Hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p luËt, t¨ng c−êng trî gióp ph¸p lý vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn ph¸p lý cho ng−êi nghÌo. Më réng m¹ng l−íi trî gióp ph¸p luËt ®Ó ng−êi nghÌo ë n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa cã thÓ tiÕp cËn víi çc dÞch vô trî gióp ph¸p luËt.

Hoµn thiÖn thÓ chÕ trî gióp ph¸p lý, ban hµnh v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ trî gióp ph¸p lý cã hiÖu lùc cao lµm c¬ së ph¸p lý cho viÖc hoµn thiÖn tæ chøc vµ ho¹t ®éng trî gióp ph¸p lý, bao gåm: x©y dùng hÖ thèng tæ chøc trî gióp ph¸p lý cña Nhµ n−íc vµ cña çc tæ chøc chÝnh trÞ, x· héi; x©y dùng chÕ ®Þnh luËt s− trî gióp ph¸p lý; quy t¾c ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña ng−êi thùc hiÖn trî gióp ph¸p lý...

X©y dùng vµ tõng b−íc kiÖn toµn ®éi ngò çn bé ph¸p lý (luËt s−, chuyªn viªn trî gióp ph¸p lý vµ céng t¸c viªn), ®¸p øng çc nhu cÇu trî gióp ph¸p lý ®a d¹ng. Tæ chøc ®µo t¹o vµ båi d−ìng nghiÖp th−êng xuyªn vµ chuyªn s©u cho

69

çn bé ph¸p lý; chó träng vïng s©u, vïng xa, vïng cã nhiÒu nhu cÇu trî gióp ph¸p lý. T¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho çc tæ chøc trî gióp ph¸p lý ë ®Þa ph−¬ng, x©y dùng çc trung t©m trî gióp ph¸p lý, tñ s¸ch ph¸p luËt ë x·, ph−êng vµ ph−¬ng tiÖn l−u ®éng xuèng lµng x·, th«n b¶n.

TiÕp tôc më réng ho¹t ®éng trî gióp ph¸p lý t¹i c¬ së, ®a d¹ng ho¸ çc h×nh thøc vµ ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh. Ph¸t hµnh tê gÊp ph¸p luËt nh»m gi¶i ®¸p çc t×nh huèng xö sù ph¸p luËt th−êng gÆp vÒ hµnh chÝnh, ®Êt ®ai, nhµ ë, lao ®éng... vµ cËp nhËt v¨n b¶n ph¸p luËt míi.

CÇn cung cÊp tµi liÖu cã tÝnh thèng nhÊt, c¬ b¶n vÒ çc quy ®Þnh ph¸p luËt trî gióp ph¸p lý, kü n¨ng vµ kinh nghiÖm trî gióp ph¸p lý cho chuyªn viªn vµ céng t¸c viªn. Phæ biÕn, gi¸o dôc nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt, chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc vµ gi¶i ®¸p th¾c m¾c vÒ ph¸p luËt.

Tæ chøc tèt toµ ¸n hµnh chÝnh, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ng−êi tiÕp cËn dÔ dµng víi toµ hµnh chÝnh khi cÇn. §¶m b¶o cung cÊp c¬ héi lùa chän çc c¬ chÕ ph©n xö vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp ë ®Þa ph−¬ng còng nh− b¶o ®¶m c«ng khai çc quyÕt ®Þnh vµ çc ph¸n quyÕt cña toµ ¸n vµ héi ®ång xÐt xö.

KhuyÕn khÝch çc tæ chøc x· héi tham gia ho¹t ®éng trî gióp ph¸p lý cho thµnh viªn cña m×nh vµ cho ng−êi nghÌo, ng−êi cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt.

70

S¬ ®å 3.1: T¹o m«i tr−êng t¨ng tr−ëng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo

C¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc

Nh»m cñng cè khu vùc doanh nghiÖp nhµ n−íc:

• T¨ng c−êng hiÖu qu¶ sö dông nguån lùc cña doanh nghiÖp.

• Gi¶m sù thÊt tho¸t vµ ¶nh h−ëng liªn quan ®Õn ng©n s¸ch.

• T¹o m«i tr−êng b×nh ®¼ng cho çc doanh nghiÖp t− nh©n.

ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ

Nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ:

• N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt.

• N©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng.

• Gi¶m chi phÝ.

Qu¶n lý chi tiªu c«ng

Nh»m t¨ng c−êng hiÖu qu¶, sù minh b¹ch vµ ¶nh h−ëng ®èi víi nghÌo ®ãi cña viÖc chi tiªu:

• Tèi ®a ho¸ hiÖu qu¶ sö dông nguån lùc cña ChÝnh phñ.

• Ph©n phèi hîp lý çc chi tiªu ®Çu t−.

• B×nh ®¼ng trong ph©n phèi chi tiªu cho x· héi vµ chi tiªu kh¸c ë çc tØnh.

Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc

Nh»m n©ng cao chÊt l−îng lao ®éng:

• N©ng cao tr×nh ®é häc vÊn, chuyªn m«n kü thuËt.

• N©ng cao søc khoÎ.

C¶i çch ng©n hµng

Nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn mét thÞ tr−êng vèn hiÖu qu¶ ë ViÖt Nam:

• Lµ trung gian hiÖu qu¶ gi÷a ng−êi tiÕt kiÖm vµ ng−êi vay.

• Ph©n phèi tÝn dông mét çch c«ng b»ng vµ trªn c¬ së th−¬ng m¹i h¬n.

• KhuyÕn khÝch tiÕt kiÖm hé gia ®×nh.

Ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc

doanh (DN t− nh©n, HTX, trang tr¹i...)

Nh»m khuyÕn khÝch ho¹t ®éng cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh t¹o vèn ®Çu t−:

• Khai th¸c çc lÜnh vùc cã −u thÕ t−¬ng ®èi.

• §¬n gi¶n ho¸ çc thñ tôc thµnh lËp DN

• T¹o viÖc lµm.

• T¨ng kh¶ n¨ng thu thuÕ phôc vô cho chi tiªu.

C¶i çch hµnh chÝnh

§Ó ng−êi d©n tiÕp cËn dÔ dµng h¬n çc dÞch vô c«ng:

• §¶m b¶o b×nh ®¼ng x· héi, thùc hiÖn mét çch ®Çy ®ñ NghÞ ®Þnh vÒ Quy chÕ d©n chñ ë cÊp c¬ së.

• §¶m b¶o kh¶ n¨ng tiÕp cËn çc dÞch vô c«ng cã chÊt l−îng.

• B¶o ®¶m sù c«ng b»ng cña mçi c«ng d©n tr−íc ph¸p luËt, thùc hiÖn c¬ chÕ trî gióp ph¸p lý cña nhµ n−íc

Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

Nh»m t¨ng c−êng më cöa nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®Ó:

• S¶n xuÊt, tiªu dïng, vµ ®Çu t− sÏ ®−îc ®Þnh h−íng theo gi¸ c¶ thÕ giíi.

• Më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu vµ cho phÐp çc nhµ s¶n xuÊt ViÖt Nam cung cÊp víi gi¸ thÊp nhÊt.

• KhuyÕn khÝch s¶n xuÊt trong n−íc ®¹t hiÖu qu¶ b»ng t¨ng sù c¹nh tranh tõ phÝa çc nhµ cung cÊp n−íc ngoµi.

• T¹o c¬ héi vµ thu hót çc nguån ®Çu t−.

M«i tr−êng x· héi ®Ó t¨ng tr−ëng vµ

X§GN

• Ph¸t triÓn vµ b¶o d−ìng th−êng xuyªn c¬ së h¹ tÇng cho vïng nghÌo, x· nghÌo.

• T¨ng c−êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña ng−êi nghÌo ®èi víi çc dÞch vô x· héi c¬ b¶n.

• B¶o vÖ m«i tr−êng vµ duy tr× cuéc sèng lµnh m¹nh

• N©ng cao ®êi sèng cña ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi.

X©y dùng m¹ng l−íi an sinh x· héi

• ChÝnh s¸ch trî cÊp ®èi víi ng−êi nghÌo, ng−êi dÔ bÞ tæn th−¬ng.

• T¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi nghÌo tham gia thÞ tr−êng s¶n phÈm, thÞ tr−êng lao ®éng.

• B¶o vÖ trÎ em vµ vÞ thµnh niªn.

• Gi¶i ph¸p cøu trî x· héi ®ét xuÊt.

T¨ng tr−ëng bÒn v÷ng vµ gi¶m nghÌo

Sö dông hiÖu qu¶ çc nguån lùc cña

ViÖt Nam

71

PhÇn IV

chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn çc ngµnh, lÜnh vùc b¶o ®¶m sù t¨ng tr−ëng bÒn v÷ng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo

I. ChÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn ngµnh, lÜnh vùc t¹o c¬ héi cho ng−êi nghÌo t¨ng thu nhËp

Çc gi¶i ph¸p chÝnh s¸ch ngµnh ®−îc cô thÓ ho¸ tõ ChiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 10 n¨m, KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 5 n¨m còng nh− çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n cña çc ngµnh vÒ t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

1. Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n ®Ó xãa ®ãi gi¶m nghÌo trªn diÖn réng

HiÖn nay trªn 77% c− d©n sèng ë n«ng th«n, 70% thu nhËp vµ ®êi sèng cña c− d©n n«ng th«n dùa vµo n«ng nghiÖp, 90% ng−êi nghÌo sèng ë n«ng th«n, do ®ã viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n lµ mÊu chèt cña ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

Do diÖn tÝch ®Êt trång trät giíi h¹n vµ nhu cÇu cña thÞ tr−êng n«ng s¶n truyÒn thèng h¹n chÕ, ®Ó ®¹t møc t¨ng tr−ëng cao, t¹o c¬ héi cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph¶i tiÕn hµnh ®ång bé çc biÖn ph¸p nh− ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ; chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n; tæ chøc vµ x©y dùng çc thÓ chÕ míi víi sù tham gia cña n«ng d©n trong s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiÕp thÞ; t¨ng ®Çu t− cho ngµnh n«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n; ph¸t triÓn nguån nh©n lùc; c¶i çch chÝnh s¸ch vÒ ®Êt, m«i tr−êng kinh doanh, tµi chÝnh, ®Çu t−, tÝn dông ®Ó h−íng ®Çu t− phôc vô cho ng−êi nghÌo; c¶i çch hµnh chÝnh; t¨ng c−êng hîp t¸c quèc tÕ... nh»m b¶o ®¶m çc môc tiªu t¨ng n¨ng suÊt, gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng nghiÖp trªn thÞ tr−êng trong n−íc vµ n−íc ngoµi; ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp, t¨ng kh¶ n¨ng chÕ biÕn ®Ó n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, ®¸p øng nhu cÇu trong n−íc vµ xuÊt khÈu; t¹o nhiÒu c«ng ¨n, viÖc lµm vµ thu nhËp ë n«ng th«n b»ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n, ph¸t triÓn dÞch vô vµ ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp.

72

1.1. N©ng cao hiÖu qu¶ vµ thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp

TËp trung nghiªn cøu thÞ tr−êng, nghiªn cøu lîi thÕ so s¸nh nh»m ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. TiÕn hµnh ®iÒu chØnh l¹i quy ho¹ch ®Êt ®ai, tËp trung th©m canh t¨ng n¨ng suÊt, b¶o ®¶m s¶n xuÊt n«ng s¶n phï hîp víi nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tiªu thô cña thÞ tr−êng. X©y dùng çc vïng s¶n xuÊt lóa, ng« hµng ho¸, tËp trung th©m canh cã chÊt l−îng cao ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng vµ xuÊt khÈu.

T¨ng c−êng çc biÖn ph¸p n©ng cao gi¸ trÞ vµ hiÖu qu¶ xuÊt khÈu g¹o. Cã chÝnh s¸ch b¶o ®¶m lîi Ých cho ng−êi s¶n xuÊt l−¬ng thùc. B¶o ®¶m an ninh l−¬ng thùc trong mäi t×nh huèng.

X©y dùng çc vïng s¶n xuÊt hµng hãa tËp trung chuyªn canh çc lo¹i c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶ nh− cµ phª, cao su, chÌ, ®iÒu, h¹t tiªu, dõa, d©u t»m, b«ng, mÝa, l¹c, ®Ëu t−¬ng, thuèc l¸... H×nh thµnh çc vïng rau, qu¶, c©y c«ng nghiÖp tËp trung cã gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ chÊt l−îng cao g¾n víi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thÞ tr−êng tiªu thô, b¶o qu¶n vµ xuÊt khÈu. T¨ng c−êng h−íng dÉn kü thuËt, cung cÊp gièng míi vµ t¹o ®iÒu kiÖn vÒ tÝn dông cho ng−êi d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¨ng thu nhËp, thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ nguån thu nhËp, bï ®¾p nh÷ng rñi ro bÊt th−êng vÒ gi¸ c¶ thÞ tr−êng.

Quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao quyÒn sö dông ®Êt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt. Giao ®Êt ch−a sö dông cho c− d©n n«ng th«n vµ çc ®èi t−îng cã nhu cÇu vÒ ®Êt ®ai ®Ó khai th¸c vµ ph¸t triÓn. TiÕp tôc söa ®æi, bæ sung LuËt §Êt ®ai ®Ó b¶o ®¶m tÝnh an toµn vµ thùc hiÖn tèt h¬n çc quyÒn sö dông ®Êt (sö dông l©u dµi, chuyÓn nh−îng, thõa kÕ, thÕ chÊp...). Thùc hiÖn sím viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt l©u dµi cho ng−êi n«ng d©n, ®Æc biÖt cho çc nhãm d©n c− sèng ë miÒn nói. Cã kÕ ho¹ch vµ biÖn ph¸p hç trî ®ång bé vÒ vèn, gièng, kiÕn thøc khoa häc kü thuËt, ®Ó ng−êi nghÌo cã thÓ tù m×nh v−¬n lªn tho¸t nghÌo, tr¸nh t×nh tr¹ng tiÕp tôc b¸n, cÇm cè ®Êt. Nghiªn cøu, ®iÒu chØnh møc diÖn tÝch ®Êt phï hîp ®èi víi çc vïng nghÌo, vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi lµm c¬ së thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch hç trî vÒ ®Êt ®ai phï hîp víi møc sèng, tËp qu¸n canh t¸c, c¬ cÊu c©y trång cña ng−êi nghÌo t¹i ®Þa ph−¬ng.

§èi víi çc vïng ®Æc biÖt khã kh¨n, vïng s©u, vïng xa, Nhµ n−íc sÏ hç trî kinh phÝ ®Çu t− x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, khai hoang x©y dùng ®ång ruéng, thùc hiÖn båi th−êng thu håi ®Êt cña çc hé kh«ng ®−a vµo sö dông hoÆc sö dông kÐm hiÖu qu¶ ®Ó giao cho çc hé thiÕu ®Êt canh t¸c gióp hä cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®Þnh c− ®êi sèng l©u dµi.

73

T¨ng c−êng s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i, c¶i thiÖn çc dÞch vô thó y ë ®Þa ph−¬ng, ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm ch¨n nu«i, më réng ch−¬ng tr×nh vÖ sinh dÞch tÔ, x©y dùng hÖ thèng b¸o ço t×nh h×nh dÞch bÖnh, c¶i thiÖn an toµn thùc phÈm. MiÔn çc lo¹i thuÕ s¶n xuÊt kinh doanh ®èi víi hé nghÌo, hé lµ ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi ®ang sèng t¹i çc vïng cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt khã kh¨n.

1.2. Ph¸t triÓn m¹nh l©m nghiÖp, ®−a nghÒ rõng trë thµnh ngµnh kinh doanh cã hiÖu qu¶, gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho n«ng d©n miÒn nói. Chó ý lîi Ých kinh tÕ cña ng−êi trång rõng vµ ®Ò cao vai trß qu¶n lý cña céng ®ång trong viÖc b¶o vÖ vµ t¸i sinh tù nhiªn cña rõng. TiÕp tôc dù ¸n 5 triÖu ha rõng, t¨ng nhanh viÖc giao ®Êt, kho¸n rõng, nhÊt lµ ë çc vïng xung yÕu, nh¹y c¶m vÒ m«i tr−êng. B¶o ®¶m hµng n¨m diÖn tÝch rõng trång míi kho¶ng 300 ngh×n ha, trong ®ã trång rõng phßng hé xung yÕu vµ ®Æc dông kho¶ng 150 ngh×n ha; khoanh nu«i, b¶o vÖ rõng kho¶ng 2 triÖu ha, trong ®ã t¸i sinh kÕt hîp trång bæ sung kho¶ng 500 ngh×n ha; ch¨m sãc rõng trång kho¶ng 500 ha.

Thùc hiÖn viÖc giao ®Êt, giao rõng, kÕt hîp víi c«ng t¸c ®Þnh canh ®Þnh c− vµ æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n vïng nói. KhuyÕn khÝch ®Þnh canh, ®Þnh c− vµ t¸i ®Þnh c− tù nguyÖn. Hç trî ®Çu t− ®Ó tæ chøc l¹i cuéc sèng cho nh÷ng ng−êi ë çc vïng dÔ bÞ tæn th−¬ng vµ çc vïng bÞ thiªn tai (lò quÐt, s¹t lë...) ®Õn ®Þnh c− ë nh÷ng n¬i an toµn h¬n. B¶o ®¶m cho nh©n d©n miÒn nói, nhÊt lµ çc hé nghÌo ®−îc trùc tiÕp qu¶n lý, b¶o vÖ rõng, g¾n bã quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm víi rõng.

TiÕp tôc nghiªn cøu, söa ®æi, bæ sung chÝnh s¸ch ®Çu t− ph¸t triÓn rõng nh− söa ®æi ®¬n gi¸, ®Þnh møc, khoanh nu«i, b¶o vÖ rõng. Thùc hiÖn cho vay kh«ng l·i hoÆc l·i suÊt thÊp ®Ó trång rõng; chó träng ®Çu t− c¬ së h¹ tÇng l©m sinh (®−êng vËn chuyÓn nguyªn liÖu, kho b·i chøa s¶n phÈm...) ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn l©m s¶n vµ nguyªn liÖu tõ rõng... ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh rõng, t¹o c¬ héi cho hä cã thÓ sèng vµ lµm giµu ®−îc tõ rõng.

1.3. Nu«i trång thuû s¶n vµ khai th¸c h¶i s¶n xa bê lµ lÜnh vùc cßn nhiÒu tiÒm n¨ng ph¸t triÓn. Nhµ n−íc sÏ cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t− th©m canh nu«i trång thuû s¶n vµ ®iÒu chØnh nghÒ ç ven bê phï hîp víi tr×nh ®é tæ chøc, ®Çu t− vµ trang bÞ kü thuËt cña çc vïng. Coi viÖc nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thuû s¶n lµ mét ngµnh s¶n xuÊt quan träng thóc ®Èy t¨ng tr−ëng, gi¶m ®ãi nghÌo. Nhµ n−íc hç trî thùc hiÖn çc biÖn ph¸p quy ho¹ch vµ x©y dùng ®ª bao, hÖ thèng cèng vµ kªnh dÉn n−íc; t¨ng c−êng cung cÊp ®ång bé çc dÞch vô

74

c«ng nh− khuyÕn ng−, kiÓm dÞch, kiÓm tra chÊt l−îng gièng vµ thøc ¨n nh»m gióp ng−êi d©n n©ng cao kh¶ n¨ng nu«i trång thñy s¶n hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng.

Thùc hiÖn ®Çu t− hç trî x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nghÒ ç, ®−êng ®iÖn, ®−êng giao th«ng... ®èi víi çc vïng ®Êt ®−a vµo nu«i trång thuû s¶n hoÆc chuyÓn ®æi diÖn tÝch tõ s¶n xuÊt lóa, muèi sang nu«i t«m, ç. Tr−íc m¾t, hoµn thµnh x©y dùng 6 trung t©m gièng thuû s¶n quèc gia vµ çc trung t©m c¶nh b¸o m«i tr−êng t¹i nh÷ng vïng nu«i trång thuû s¶n tËp trung ë B¾c bé, miÒn Trung vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long. B¶o ®¶m ®Õn n¨m 2005 ®−a diÖn tÝch nu«i trång thuû s¶n ®¹t kho¶ng 1,2 triÖu ha, t¨ng kho¶ng 300 ngh×n ha, s¶n l−îng thuû s¶n ®¹t kho¶ng 2,6 triÖu tÊn, trong ®ã s¶n l−îng t«m nu«i kho¶ng 300 ngh×n tÊn. Duy tr× sù t¨ng tr−ëng s¶n l−îng thuû s¶n theo h−íng bÒn v÷ng. T¨ng c−êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn çc ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, th«ng tin, dÞch vô khuyÕn ng−, tµi chÝnh vµ thÞ tr−êng cho ng− d©n nghÌo. N©ng cao kh¶ n¨ng phôc håi, qu¶n lý vµ ng¨n ngõa rñi ro trong ph¸t triÓn thuû s¶n kÓ c¶ thuû s¶n ®¸nh b¾t vµ nu«i trång.

§a d¹ng ho¸ ®èi t−îng vµ h×nh thøc nu«i trång thuû s¶n, kÕt hîp ph¸t triÓn m¹nh çc vïng nu«i trång tËp trung chuyªn t«m, chuyªn ç hoÆc kÕt hîp lóa-ç, lóa-t«m víi viÖc tËn dông ao hå, mÆt n−íc, s«ng suèi ®Ó nu«i ç, t«m, c¶i thiÖn ®êi sèng. Cã chÝnh s¸ch −u ®·i ®Çu t−, ®µo t¹o, chuyÓn giao kü thuËt, trî gi¸ con gièng cho çc hé nghÌo ®Ó ph¸t triÓn thuû s¶n. Nu«i trång thuû s¶n vµ khai th¸c h¶i s¶n ph¶i kÕt hîp víi b¶o vÖ m«i tr−êng vµ ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng.

KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n trªn biÓn b»ng çc chÝnh s¸ch hç trî ®Çu t−, tÝn dông −u ®·i vµ mét sè chÝnh s¸ch −u ®·i kh¸c.

1.4. §Èy m¹nh viÖc nghiªn cøu øng dông vµ chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ cho s¶n xuÊt, coi ®©y lµ kh©u ®ét ph¸ quan träng nhÊt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ ®a d¹ng ho¸ thu nhËp n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp thñy s¶n vµ ngµnh nghÒ n«ng th«n: Chó träng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ thÝch hîp, nhÊt lµ çc lo¹i gièng c©y trång vËt nu«i cã n¨ng suÊt, chÊt l−îng vµ gi¸ trÞ cao kü thuËt canh t¸c tiÕn bé vµ ph−¬ng ph¸p b¶o vÖ thùc vËt vµ thó y hiÖu qu¶, c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n n«ng s¶n phï hîp. T¨ng c−êng nghiªn cøu kinh tÕ x· héi, nghiªn cøu m«i tr−êng. §Þnh h−íng vµ tæ chøc l¹i hÖ thèng nghiªn cøu n«ng nghiÖp hiÖn nay vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch. T¨ng vèn ®Çu t− ng©n s¸ch cho nghiªn cøu, s¶n xuÊt gièng, ®µo t¹o kü thuËt.

TiÕn hµnh tËp huÊn cho çn bé ®Þa ph−¬ng, çn bé xãa ®ãi gi¶m nghÌo vÒ néi dung lµm kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, qu¶n lý gi¸m s¸t dù ¸n vµ çc néi dung biÖn ph¸p xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Më réng c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ

75

cho nam, n÷ thanh niªn n«ng th«n, Nhµ n−íc ®Çu t− gióp ®ì c¬ së h¹ tÇng, ng−êi ®i häc chØ ®ãng häc phÝ hµng th¸ng. X©y dùng c¬ chÕ hç trî kinh phÝ cho çc c¬ së d¹y nghÒ t¹i çc ®Þa ph−¬ng.

KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt l−îng çc dÞch vô ®µo t¹o vµ khuyÕn n«ng. TËp trung kinh phÝ khuyÕn n«ng vµo çc vïng khã kh¨n ®Ó b¶o ®¶m ng−êi nghÌo vµ ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi ®−îc h−ëng chÊt l−îng dÞch vô khuyÕn n«ng t−¬ng ®−¬ng víi çc vïng kh¸c. Tæ chøc th−êng xuyªn viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ ¸p dông gièng míi, h−íng dÉn kü thuËt, kinh nghiÖm s¶n xuÊt, giíi thiÖu çc m« h×nh tiªn tiÕn, kinh doanh giái vµ çch lµm ¨n míi cã hiÖu qu¶ cña çc hé nghÌo... Chó träng ®µo t¹o çn bé lµm c«ng t¸c khuyÕn n«ng lµ phô n÷, ng−êi ®Þa ph−¬ng vµ biÕt tiÕng d©n téc.

Hç trî nghiªn cøu c«ng nghÖ chi phÝ thÊp, hiÖu qu¶ phï hîp víi nhu cÇu cña ng−êi nghÌo. KhuyÕn khÝch trao ®æi th−êng xuyªn kinh nghiÖm s¶n xuÊt gi÷a çc tr−êng ®¹i häc, çc viÖn nghiªn cøu, çc nhµ nghiªn cøu vµ qu¶n lý, çn bé kü thuËt... víi n«ng d©n nghÌo ®Ó gióp hä t¨ng n¨ng suÊt c©y trång, vËt nu«i.

X©y dùng vµ phæ biÕn çc m« h×nh tù ph¸t triÓn ®Ó xãa ®ãi gi¶m nghÌo cã hiÖu qu¶ ë çc vïng kh¸c nhau, tËp dÇn cho ng−êi nghÌo cã kh¶ n¨ng tù v−¬n lªn, thay ®æi tËp qu¸n lµm ¨n ®Ó tho¸t nghÌo, hoµ nhËp cïng céng ®ång.

KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ cã chÝnh s¸ch hç trî çc h×nh thøc khuyÕn n«ng ®a d¹ng, tù nguyÖn vµ tù qu¶n gi÷a ng−êi d©n víi nhau ë tõng c¬ së, céng ®ång d©n c− nh»m chia xÎ vµ häc hái kinh nghiÖm s¶n xuÊt, gióp nhau n©ng cao thu nhËp vµ gi¶m nghÌo.

1.5. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp theo NghÞ quyÕt sè 09/2000/NQ-CP vµ NghÞ quyÕt sè 05/2001/NQ-CP cña ChÝnh phñ.

TiÕp tôc hç trî çc ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu n«ng l©m s¶n. Nghiªn cøu vµ ban hµnh çc chÝnh s¸ch phï hîp víi cam kÕt quèc tÕ nh»m hç trî s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®èi víi mét sè s¶n phÈm n«ng, l©m, ng− nghiÖp quan träng cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ cã thÞ tr−êng tiªu thô, c¶ cho xuÊt khÈu vµ thay thÕ nhËp khÈu nh− g¹o, cao su, cµ phª, chÌ, ®iÒu, nguyªn liÖu chÕ biÕn (gç, mÝa ®−êng, b«ng, d©u t»m), thuû, h¶i s¶n...

KhuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp, ç nh©n hîp t¸c liªn doanh ®a d¹ng theo chiÒu ngang (s¶n xuÊt - chÕ biÕn - tiªu thô) vµ theo chiÒu däc (ngµnh hµng - hiÖp héi) ®Ó tæ chøc tiªu thô n«ng s¶n hµng ho¸ cho n«ng d©n. T¹o khu«n khæ ph¸p lý thÝch hîp ®Ó thóc ®Èy thùc hiÖn çc h×nh thøc giao kÕt hîp ®ång kinh

76

tÕ gi÷a doanh nghiÖp, ç nh©n víi n«ng d©n vµ çc céng ®ång t¹i ®Þa ph−¬ng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.

Cã chÝnh s¸ch −u ®·i cho doanh nghiÖp kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ trong viÖc vay vèn tÝn dông, miÔn gi¶m thuÕ trong çc dù ¸n ®Çu t− c¬ së chÕ biÕn, t¹o vïng nguyªn liÖu t¹i çc céng ®ång nghÌo, çc vïng s©u, vïng xa. KhuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp nhËn b¶o trî, hç trî çc x· nghÌo.

Cã chÝnh s¸ch b¶o trî cho n«ng d©n khi gÆp thiªn tai, b·o lôt, gÆp rñi ro vÒ gi¸ do biÕn ®éng cña thÞ tr−êng th«ng qua çc biÖn ph¸p hç trî trùc tiÕp ®Õn ng−êi n«ng d©n vµ çc biÖn ph¸p qu¶n lý rñi ro b»ng c¬ chÕ thÞ tr−êng nh−: h×nh thµnh thÞ tr−êng tiªu thô theo hîp ®ång ký kÕt tr−íc, ¸p dông hÖ thèng hîp ®ång, b¶o hiÓm s¶n xuÊt, miÔn gi¶m çc lo¹i thuÕ, hç trî mét sè ®Çu vµo (gièng, vËt t−) ®èi víi çc hé khã kh¨n.

1.6. §a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n. TiÕp tôc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n theo QuyÕt ®Þnh 132/2000/Q§-TTg ngµy 24 th¸ng 11 n¨m 2000 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ nh»m t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp b»ng c«ng nghiÖp n«ng th«n, ph¸t triÓn çc dÞch vô vµ çc ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp. Tõng ®Þa ph−¬ng c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh sím ban hµnh quy ph¹m ph¸p luËt ®Ó thÓ chÕ ho¸ vµ ®−a vµo thùc hiÖn çc biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch cô thÓ phï hîp víi chñ tr−¬ng ®· nªu trong quyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng. Nhµ n−íc cã quy ho¹ch vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn çc c¬ së ngµnh nghÒ n«ng th«n theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, b¶o ®¶m ph¸t triÓn bÒn v÷ng, gi÷ g×n tèt vÖ sinh m«i tr−êng.

TËp trung ®Çu t− t¹o c¬ héi cho n«ng d©n chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt, thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: Nhµ n−íc sÏ cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch m¹nh mÏ viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, mïa vô. Thùc hiÖn kinh doanh tæng hîp, thu hót nhiÒu lao ®éng, ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo h−íng hµng hãa ®Ó t¨ng gi¸ trÞ thu nhËp trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch vµ ng−êi lao ®éng.

Gi¶m tÝnh ®éc quyÒn cña mét sè doanh nghiÖp nhµ n−íc trong thÞ tr−êng n«ng s¶n hµng ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn cho çc doanh nghiÖp t− nh©n ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ ë vïng nghÌo.

X©y dùng m«i tr−êng ph¸p lý, thÓ chÕ kinh doanh, tµi chÝnh... nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thµnh lËp çc doanh nghiÖp n«ng th«n quy m« nhá vµ võa ®Ó t¹o ra nhiÒu viÖc lµm phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n, khuyÕn khÝch thµnh lËp çc dÞch vô t− nh©n vµ hç trî vay vèn ban ®Çu cho çc doanh nghiÖp thu hót

77

nhiÒu lao ®éng. §Æc biÖt chó träng ®Õn çc doanh nghiÖp nhá vµ võa do phô n÷ qu¶n lý trong lÜnh vùc chÕ biÕn vµ dÞch vô.

Hoµn thiÖn çc chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t−, chuyÓn giao c«ng nghÖ tiªu thô s¶n phÈm, sö dông çc nguån nguyªn liÖu trong n−íc (gç, m©y, tre, l¸...). Thùc hiÖn cho vay vèn −u ®·i, thuª ®Êt dÔ dµng, miÔn gi¶m thuÕ, tù do kinh doanh, tiªu thô s¶n phÈm...

Nhµ n−íc hç trî ®Çu t− c¬ së h¹ tÇng lµng nghÒ truyÒn thèng; t¨ng c−êng ®Çu t−, hç trî ®µo t¹o, chuyÓn giao kü thuËt, cung cÊp th«ng tin ®Ó ph¸t triÓn vµ më mang çc ngµnh nghÒ. Hç trî çc ®Þa ph−¬ng, mçi huyÖn cã Ýt nhÊt mét trung t©m d¹y nghÒ, nhÊt lµ nghÒ truyÒn thèng cña ®Þa ph−¬ng. KhuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp, nghÖ nh©n, çc hîp t¸c x·, tæ chøc hiÖp héi, ®oµn thÓ më çc líp truyÒn nghÒ, d¹y nghÒ cho lao ®éng.

§èi víi çc vïng s¶n xuÊt khã kh¨n cã nhiÒu hé nghÌo, Nhµ n−íc sÏ t¨ng c−êng ®Çu t− kÕt hîp víi huy ®éng ®Çu t− cña céng ®ång ®Ó ®Çu t− x©y dùng çc c¬ së h¹ tÇng cÇn thiÕt nh− ®−êng giao th«ng, ®iÖn, n−íc, th«ng tin liªn l¹c, tr−êng häc, tr¹m y tÕ x·; hç trî x©y dùng çc doanh nghiÖp nhá vµ võa trªn ®Þa bµn.

TËp trung ®Çu t−, ph¸t triÓn m¹nh çc ngµnh phi n«ng nghiÖp ë khu vùc n«ng th«n nh−: chÕ biÕn, b¶o qu¶n n«ng s¶n, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, hµng m©y tre ®an, gèm sø, thuû tinh, dÖt may, thñ c«ng mü nghÖ. HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, ®ãng gãi vµ tiÕp thÞ s¶n phÈm, n©ng cao chÊt l−îng hµng ho¸ n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ ng− nghiÖp, nhê ®ã t¨ng gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm ViÖt Nam. ThiÕt lËp çc khu c«ng nghiÖp lµng nghÒ vµ chÕ biÕn n«ng s¶n ë n«ng th«n ®Ó trë thµnh çc trung t©m h¹t nh©n cho c«ng nghiÖp vµ dÞch vô n«ng th«n. Chó träng ph¸t triÓn çc ngµnh dÞch vô n«ng nghiÖp nh− cµy bõa, vËn chuyÓn, t−íi n−íc, b¶o vÖ thùc vËt, ®éng vËt, cung cÊp vËt t−, tiªu thô s¶n phÈm.

Nhµ n−íc th«ng qua kÕ ho¹ch hµng n¨m vµ çc ch−¬ng tr×nh quèc gia sÏ dµnh mét nguån kinh phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó trùc tiÕp ®Çu t−, t¹o c¬ héi cho çc hé nghÌo ®Ó chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt, më mang ngµnh nghÒ nh−: cho vay kh«ng l·i ®Ó lµm nhµ x−ëng, mua thiÕt bÞ vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ; hç trî ®µo t¹o kü thuËt, tæ chøc cung øng vËt t−, tiªu thô s¶n phÈm.

1.7. Më réng kh¶ n¨ng tiÕp cËn dÞch vô tµi chÝnh, tÝn dông ë n«ng th«n (tiÕt kiÖm vµ tÝn dông), c¶i çch vµ ®æi míi hÖ thèng tµi chÝnh tÝn dông n«ng th«n, h×nh thµnh thÞ tr−êng tÝn dông bÒn v÷ng, t¹o ®iÒu kiÖn ®Çu t− vèn thuËn

78

lîi ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, thu hót ®Çu t− t− nh©n vµo s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn s¶n phÈm chÊt l−îng cao. B¶o ®¶m cho çc hé nghÌo cã ®iÒu kiÖn "göi-vay" ®−îc thuËn lîi. Më réng m¹ng l−íi quü tiÕt kiÖm vµ cã chÝnh s¸ch cô thÓ huy ®éng çc nguån vèn nhµn rçi trong d©n, nguån vèn ®Çu t− cña çc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Ó t¹o thªm nguån vèn cho vay ë vïng n«ng th«n. T¨ng c−êng vai trß vµ c¶i tiÕn tæ chøc, ph−¬ng h−íng ho¹t ®éng cña Ng©n hµng phôc vô ng−êi nghÌo vµ çc Quü tÝn dông nh©n d©n.

Hoµn thiÖn quy tr×nh cho vay, thñ tôc vay, víi c¬ chÕ “mét cöa” gióp cho ng−êi nghÌo vay vèn ®−îc dÔ dµng. Chó träng viÖc cho vay trung h¹n, dµi h¹n phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt.

Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông phï hîp víi çc ®èi t−îng chÝnh s¸ch, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi nghÌo, ng−êi yÕu thÕ, ng−êi bÞ rñi ro, nhÊt lµ −u tiªn cho phô n÷ cã nhu cÇu ®−îc vay vèn tÝn dông víi l·i suÊt hîp lý, kÞp thêi vµ ®óng thêi vô ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Tr−íc m¾t, vÉn ¸p dông chÝnh s¸ch l·i suÊt thÊp cho ng−êi nghÌo, vµ vÒ l©u dµi sÏ chuyÓn dÇn sang t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña ng−êi nghÌo, cña phô n÷ víi hÖ thèng tÝn dông chÝnh thøc th«ng qua ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc g¾n víi ®µo t¹o h¬n lµ ¸p dông çc chÕ ®é −u ®·i vÒ l·i suÊt nh− hiÖn nay.

Thùc hiÖn trî cÊp trùc tiÕp cho çc tæ chøc ng©n hµng tÝn dông ho¹t ®éng ë çc vïng khã kh¨n ®Ó bï ®¾p çc chi phÝ ph¸t sinh, t¹o ®iÒu kiÖn cho çc ®¬n vÞ nµy duy tr× møc l·i suÊt t−¬ng tù nh− mÆt b»ng chung.

1.8. Tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ b¶o trî l©u dµi kinh tÕ hé, kinh tÕ trang tr¹i, kinh tÕ t− nh©n theo h−íng s¶n xuÊt tËp trung quy m« lín thu hót nhiÒu lao ®éng vµ viÖc lµm. TiÕp tôc ®Èy m¹nh kinh tÕ hîp t¸c víi çc lo¹i h×nh kh¸c nhau, ®a d¹ng vÒ ®èi t−îng vµ quy m« trªn c¬ së t«n träng quyÒn tù nguyÖn, tù quyÕt ®Þnh cña ng−êi lao ®éng, d©n chñ, c«ng khai, cã hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng cña hîp t¸c x·. Ph¸t triÓn dÞch vô t− vÊn vÒ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kinh doanh vµ tæ chøc th−êng xuyªn viÖc cung cÊp th«ng tin kinh tÕ ®Õn çc x·, çc hé nghÌo. Nhµ n−íc sÏ h−íng dÉn ®Ó çc céng ®ång n«ng d©n ë çc ®Þa ph−¬ng chän lùa, x¸c ®Þnh çc lo¹i s¶n phÈm, ngµnh nghÒ s¶n xuÊt cã thÞ tr−êng tiªu thô, cã hiÖu qu¶ ®Ó ®Çu t− ph¸t triÓn.

KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn çc h×nh thøc hç trî chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh thøc cña n«ng d©n (nhãm tù hç trî, nhãm dÞch vô x· héi, tÝn dông vµ tiÕt kiÖm, tiÕp thÞ, häc tËp vµ ®µo t¹o, nhãm phô n÷...) trë thµnh çc tæ chøc h÷u hiÖu trong viÖc gióp ®ì, b¶o vÖ, n©ng cao kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña ng−êi d©n tíi çc dÞch vô x· héi. T¨ng vÞ thÕ cña n«ng d©n trong çc hîp t¸c x· nh»m n©ng

79

cao kh¶ n¨ng tiÕp cËn tÝn dông ng©n hµng, b¶o hiÓm, khuyÕn n«ng, t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp thÞ cho ng−êi d©n n«ng th«n.

T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc hé s¶n xuÊt kinh doanh tham gia vµo thÞ tr−êng. KhuyÕn khÝch çc hé kinh doanh s¶n xuÊt nhá chuyÓn dÇn thµnh çc doanh nghiÖp quy m« gia ®×nh, çc c«ng ty cæ phÇn s¶n xuÊt tËp trung quy m« lín.

1.9. X©y dùng ChiÕn l−îc Phßng chèng vµ gi¶m nhÑ thiªn tai ®Ó h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt thiÖt h¹i, æn ®Þnh ®êi sèng vµ s¶n xuÊt cña ®ång bµo vïng thiªn tai. T¨ng c−êng ch−¬ng tr×nh phßng chèng, gi¶m nhÑ thiªn tai, x©y dùng hÖ thèng thu thËp th«ng tin, dù b¸o khÝ t−îng thuû v¨n, n©ng cao hiÓu biÕt vµ kh¶ n¨ng øng phã cña nh©n d©n víi rñi ro thiªn tai, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ n¬i tró Èn, dù tr÷ khÈn cÊp vµ ®µo t¹o ®éi ngò cøu trî phßng chèng thiªn tai. ThiÕt lËp Quü phôc håi thiªn tai ®Ó gióp ®ì ng−êi nghÌo kÞp thêi vµ hiÖu qu¶ khi x¶y ra thiªn tai vµ khi kh«i phôc s¶n xuÊt. TËp trung x©y dùng hÖ thèng an sinh x· héi nh− Quü cøu ®ãi khi gi¸p h¹t...

Hµng n¨m Nhµ n−íc sÏ t¨ng thªm nguån vèn ®Çu t− ®Ó tu bæ ®ª ®iÒu vµ x©y dùng çc c«ng tr×nh ph©n lò, chËm lò ë phÝa B¾c; tiÕp tôc ®iÒu chØnh quy ho¹ch l¹i d©n c−, x©y dùng çc c«ng tr×nh ng¨n lò, hå chøa n−íc ë çc tØnh miÒn Trung; x©y dùng côm, tuyÕn d©n c−; hç trî d©n lµm nhµ trªn cäc chung sèng víi lò, hoµn thµnh hÖ thèng c«ng tr×nh thuû lîi ®ª biÓn, ®ª cöa s«ng vµ kiÓm so¸t lò, gi¶m nhÑ thiªn tai do lò lôt g©y ra, nhÊt lµ vïng ngËp lò s©u ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long gióp ng−êi d©n cã nhµ ë an toµn, b¶o ®¶m çc mÆt sinh ho¹t t−¬ng ®èi b×nh th−êng trong mïa n−íc næi.

Thùc hiÖn x©y dùng Quü phßng chèng lò lôt cña ®Þa ph−¬ng do nh©n d©n ®ãng gãp theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. Cã kÕ ho¹ch dù tr÷ ®Ó øng phã víi diÔn biÕn phøc t¹p cña thêi tiÕt.

2. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, ®« thÞ nh»m t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cho ng−êi nghÌo

2.1. Ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp sÏ ®ãng gãp tÝch cùc vµo sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ, t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng−êi lao ®éng, nhÊt lµ ng−êi nghÌo ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n.

Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp víi nhÞp ®é cao, cã hiÖu qu¶, b¶o ®¶m n¨ng lùc c¹nh tranh vµ ®¸p øng yªu cÇu cña thÞ tr−êng; coi träng ®Çu t− chiÒu s©u, ®æi míi trang thiÕt bÞ tiªn tiÕn vµ tiÕn tíi hiÖn ®¹i ho¸ tõng phÇn çc ngµnh s¶n

80

xuÊt c«ng nghiÖp. KÕt hîp hîp lý gi÷a ph¸t triÓn çc ngµnh c«ng nghiÖp cã lîi thÕ c¹nh tranh, ngµnh c«ng nghÖ cao, ngµnh mòi nhän víi viÖc ph¸t triÓn çc ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp sö dông nguyªn liÖu t¹i chç vµ sö dông nhiÒu lao ®éng ®Ó thu hót lao ®éng, t¹o viÖc lµm.

Ph¸t triÓn, hiÖn ®¹i ho¸ çc ngµnh c«ng nghiÖp phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n (ho¸ chÊt, ph©n bãn, bao b×...), TiÕp tôc ®a d¹ng ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ s¶n phÈm c¬ khÝ ®¸p øng nhu cÇu cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh−: m¸y kÐo nhá, m¸y chÕ biÕn, b¶o qu¶n s¶n phÈm sau thu ho¹ch, m¸y phun thuèc s©u vµ t−íi n−íc hiÖn ®¹i...

Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vi sinh nh»m hç trî s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chuyÓn sang s¶n xuÊt s¹ch, b¶o ®¶m kh«ng ¶nh h−ëng xÊu tíi søc khoÎ cho ng−êi tiªu dïng vµ chiÕm lÜnh thÞ tr−êng l©u dµi, t¨ng ®é tin cËy ®èi víi ng−êi tiªu dïng.

2.2. Ph¸t triÓn vµ më réng çc mèi liªn kÕt gi÷a c«ng nghiÖp vµ çc ho¹t ®éng tiÓu thñ c«ng nghiÖp ë ®« thÞ trªn c¬ së ph¸t triÓn nhiÒu doanh nghiÖp nhá vµ võa trong çc lÜnh vùc ngµnh nghÒ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, t¹o s¶n phÈm cã chÊt l−îng cao, kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng. Më réng çc ho¹t ®éng gia c«ng c«ng nghiÖp tõ thµnh thÞ vÒ n«ng th«n.

KhuyÕn khÝch çc chñ s¶n xuÊt kinh doanh, bu«n b¸n nhá (cöa hµng, cöa hiÖu, x−ëng s¶n xuÊt...) më réng ®Çu t−, ph¸t triÓn kinh doanh l©u dµi vµ thu hót nhiÒu lao ®éng.

KhuyÕn khÝch çc c«ng ty, doanh nghiÖp lín trong ngµnh vËn t¶i, x©y dùng... vµ nh÷ng ngµnh cã kh¶ n¨ng tuyÓn dông thªm lao ®éng phæ th«ng t¹o viÖc lµm æn ®Þnh cho ng−êi nghÌo.

H×nh thøc khuyÕn khÝch chñ yÕu lµ: t¹o ®iÒu kiÖn vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh; miÔn gi¶m tiÒn thuª ®Êt, ë mét sè vïng n«ng th«n cã thÓ ¸p dông gi¸ thuª ®Êt b»ng kh«ng; gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp theo sè lao ®éng sö dông thªm; gióp doanh nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o lao ®éng, thu håi mÆt b»ng ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp sö dông kÐm hiÖu qu¶ ®Ó cho doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ thuª l¹i; biÓu d−¬ng vµ t«n vinh çc nhµ doanh nghiÖp cã chÝ h−íng ph¸t triÓn l©u dµi trong mét sè lÜnh vùc ®· kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶, ®ãng gãp Ng©n s¸ch vµ t¹o nhiÒu viÖc lµm cho ng−êi nghÌo.

KhuyÕn khÝch çc tæ chøc tµi chÝnh ng©n hµng, çc doanh nghiÖp lín vµ thÓ nh©n gióp vèn ®Çu t− vµo çc doanh nghiÖp nhá vµ võa cïng kinh doanh, cung cÊp th«ng tin kinh tÕ vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho çc doanh nghiÖp nhá vµ võa.

81

Hç trî çc doanh nghiÖp nhá vµ võa trong xuÊt khÈu trùc tiÕp vµ t×m kiÕm b¹n hµng n−íc ngoµi æn ®Þnh, l©u dµi.

Thµnh lËp çc tæ chøc xóc tiÕn vµ hç trî doanh nghiÖp nhá vµ võa ë Trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng theo NghÞ ®Þnh 90/2001/N§-CP ngµy 23 th¸ng 11 n¨m 2001 cña ChÝnh phñ vÒ trî gióp ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa.

TriÓn khai h−íng dÉn vµ thùc hiÖn çc quy ®Þnh vÒ mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®−a c«ng nghiÖp vÒ n«ng th«n vµ thµnh lËp çc khu c«ng nghiÖp n«ng th«n nh− hç trî vÒ ®Êt ®ai; nguyªn liÖu phôc vô s¶n xuÊt; ®Çu t−; tÝn dông; thuÕ vµ lÖ phÝ; th«ng tin thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm; khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr−êng; lao ®éng ®µo t¹o...

2.3. KhuyÕn khÝch ng−êi nghÌo ®« thÞ tù tho¸t nghÌo víi sù hç trî cña nhµ n−íc vµ céng ®ång d©n c−, kh«ng ph©n biÖt gi÷a ng−êi nghÌo ®Þa ph−¬ng vµ ng−êi nghÌo nhËp c−...

ThiÕt lËp khu«n khæ chiÕn l−îc, chÝnh s¸ch tæng thÓ ph¸t triÓn ®« thÞ ®Ó lµm c¬ së tõng b−íc gi¶i quyÕt çc khu nhµ æ chuét vµ t¹m bî ë çc thµnh phè vµ thÞ x·, gi¶m nghÌo, gi¶m tÝnh dÔ bÞ tæn th−¬ng cña khu vùc ®« thÞ, x©y dùng chiÕn l−îc quèc gia vÒ ®« thÞ ho¸.

§Ó gi¶m nghÌo ë ®« thÞ cÇn ph¶i t¹o viÖc lµm, gi¶m thÊt nghiÖp, x©y dùng vµ triÓn khai çc chiÕn l−îc vµ chÝnh s¸ch vÒ t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ x· héi ë çc ®« thÞ, bao gåm nh÷ng ch−¬ng tr×nh ®Çu t− cho çc khu vùc kinh tÕ cã tÝnh ®Õn nhãm ng−êi nghÌo; t¹o c«ng ¨n viÖc lµm th«ng qua ph¸t triÓn çc doanh nghiÖp nhá vµ võa; ph¸t triÓn khu vùc dÞch vô ®Ó ng−êi nghÌo tù t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho hä.

T¨ng c−êng hÖ thèng d¹y nghÒ vµ dÞch vô giíi thiÖu, t×m kiÕm viÖc lµm ®Ó t¹o cho ng−êi nghÌo ë thµnh thÞ cã viÖc lµm æn ®Þnh, t¨ng thu nhËp vµ dÇn dÇn c¶i thiÖn møc sèng cho hä.

Ph¸t triÓn çc chÝnh s¸ch nh»m cung cÊp çc kho¶n vay vèn cho ng−êi nghÌo ®« thÞ th«ng qua çc ch−¬ng tr×nh tiÕt kiÖm vµ tÝn dông céng ®ång, bao gåm çc kho¶n vay nhá cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, dÞch vô hç trî kÞp thêi cho nhu cÇu gi¸o dôc, ch¨m sãc søc khoÎ, c¶i t¹o, n©ng cÊp nhµ ë vµ çc ®iÒu kiÖn h¹ tÇng thiÕt yÕu nh− cÊp tho¸t n−íc, cÊp ®iÖn, vÖ sinh m«i tr−êng.

TiÕp tôc ph¸t triÓn çc ch−¬ng tr×nh x©y dùng n©ng cÊp m¹ng l−íi h¹ tÇng tíi tËn c¬ së; tõng b−íc c¶i t¹o, më mang giao th«ng ®« thÞ, ph¸t triÓn giao th«ng c«ng céng, chèng ïn t¾c vµ b¶o ®¶m an toµn giao th«ng. §¶m b¶o çc dÞch vô cÊp tho¸t n−íc, vÖ sinh, chiÕu s¸ng c«ng céng ®Õn ®−îc çc céng

82

®ång thu nhËp thÊp, thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh qu¶n lý r¸c th¶i trªn nguyªn t¾c x· héi ho¸ ®Ó gi¶m « nhiÔm khu vùc ng−êi nghÌo ®« thÞ. Ph¸t triÓn çc ch−¬ng tr×nh ch¨m sãc søc khoÎ céng ®ång cho ng−êi nghÌo. X©y dùng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nhµ ë cho ng−êi thu nhËp thÊp ë ®« thÞ. T¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó ng−êi nghÌo ®−îc tham gia lao ®éng t¹i çc c«ng tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng t¹i çc ph−êng, quËn, thÞ trÊn ®Ó t¨ng thªm viÖc lµm vµ thu nhËp.

X©y dùng chiÕn l−îc vµ chÝnh s¸ch n©ng cÊp ®« thÞ cã tÝnh ®Õn môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo, trong ®ã sÏ −u tiªn dµnh quü ®Êt ®Ó x©y dùng nhµ ë cho ng−êi nghÌo, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c©n b»ng ®« thÞ, gi¶m thiÓu sù kh¸c biÖt gi÷a ng−êi giµu vµ ng−êi nghÌo. Ph¸t triÓn c©n ®èi khu vùc néi - ngo¹i thµnh, t¨ng c−êng liªn kÕt thµnh thÞ - n«ng th«n th«ng qua çc ch−¬ng tr×nh cung cÊp c¬ héi viÖc lµm trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n, th−¬ng m¹i vµ dÞch vô.

X©y dùng chiÕn l−îc b¶o vÖ m«i tr−êng ®« thÞ, ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng theo nguyªn t¾c gi¶m thiÓu rñi ro vÒ søc khoÎ, ®Æc biÖt cho d©n nghÌo ®« thÞ th«ng qua çc biÖn ph¸p xö lý « nhiÔm nguån n−íc, kh«ng khÝ, ®Êt, tiÕng ån vµ çc chÊt th¶i kh¸c.

X©y dùng çc tiªu chuÈn, quy ph¹m trong thiÕt kÕ quy ho¹ch ®« thÞ, ®¶m b¶o yªu cÇu vÖ sinh m«i tr−êng cã tÝnh ®Õn nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng chi tr¶ cña ng−êi nghÌo ®« thÞ.

Thùc hiÖn c¶i çch çc thñ tôc hµnh chÝnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn ng−êi nghÌo ®« thÞ trong lÜnh vùc qu¶n lý nhµ, ®Êt, cÊp phÐp x©y dùng vµ kinh doanh, ®¨ng ký hé khÈu ë khu vùc ®« thÞ.

X©y dùng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch céng ®ång, ®éng viªn kh¶ n¨ng vµ sù chñ ®éng cña ng−êi nghÌo, bao gåm nguån tµi chÝnh, søc lao ®éng vµ kinh nghiÖm tham gia gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò nhµ ë, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, t¹o thu nhËp vµ qu¶n lý céng ®ång.

3. Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ®Ó t¹o c¬ héi cho çc x· nghÌo, vïng nghÌo, ng−êi nghÌo tiÕp cËn çc dÞch vô c«ng

TiÕp tôc ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng (giao th«ng, b−u ®iÖn, ®iÖn...) t¹o kh¶ n¨ng thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. TËp trung ph¸t triÓn çc c¬ së h¹ tÇng phôc vô tiÕp thÞ vµ th−¬ng m¹i nh−: c¶ng, kho tµng, bÕn b·i, chî,... th«ng tin thÞ tr−êng nh»m gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n.

83

3.1. VÒ ph¸t triÓn vµ sö dông ®iÖn cho çc x· nghÌo

§èi víi nh÷ng x· nghÌo ë vÞ trÝ ®Þa lý cã kh¶ n¨ng nèi l−íi, Nhµ n−íc hç trî vèn ®Çu t− ®Ó x©y dùng míi ®−êng d©y t¶i ®iÖn ®Ó nèi ®iÖn l−íi quèc gia theo c¬ chÕ: Nhµ n−íc ®Çu t− ®−êng d©y ®iÖn cao thÕ, m¸y biÕn ¸p trung thÕ vµ c«ng t¬ tæng. PhÇn cßn l¹i (tõ sau c«ng t¬ tæng) huy ®éng nh©n d©n cïng gãp vèn x©y dùng ®−êng h¹ thÕ vµ kÐo ®iÖn vµo tõng nhµ. Thùc hiÖn qu¶n lý viÖc ph©n phèi vµ b¸n ®iÖn tíi tõng hé vµ tr¶ tiÒn ®iÖn cho Nhµ n−íc theo gi¸ t¹i c«ng t¬ tæng. Cã çc h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý, ph©n phèi vµ thu tiÒn phï hîp nh−: tæ chøc Ban ®iÖn x·; hîp t¸c x· tiªu thô ®iÖn; ®Êu thÇu mét nhãm hé ®¶m nhËn, hoÆc c«ng ty ®iÖn lùc trùc tiÕp b¸n ®iÖn tíi hé.

§èi víi nh÷ng x· kh«ng cã kh¶ n¨ng nèi l−íi (kho¶ng 200 x· trong tæng sè x· nghÌo hiÖn nay), Nhµ n−íc hç trî vèn hoÆc cho vay tÝn dông −u ®·i víi l·i suÊt b»ng kh«ng ®Ó nh©n d©n tù lµm çc c«ng tr×nh cÊp ®iÖn t¹i chç nh−: thñy ®iÖn nhá; m¸y ph¸t ®iÖn gia ®×nh, liªn gia ®×nh sö dông çc lo¹i h×nh n¨ng l−îng kh¸c (n¨ng l−îng mÆt trêi, giã tù nhiªn...).

§èi víi çc hé gia ®×nh thuéc diÖn ®Æc biÖt khã kh¨n, Nhµ n−íc sÏ hç trî thªm mét phÇn kinh phÝ ®Ó nèi ®iÖn tõ nguån chung vµo ®Õn nhµ vµ l¾p ®Æt ®−êng d©y ®iÖn trong nhµ.

Nhµ n−íc hç trî ®µo t¹o, tËp huÊn çn bé, nh©n viªn lµm nhiÖm vô qu¶n lý vµ vËn hµnh vµ duy tu b¶o d−ìng hÖ thèng ph©n phèi ®iÖn mét çch cã hiÖu qu¶, tr−íc m¾t −u tiªn cho vïng s©u, vïng xa, vïng cã ®Þa h×nh phøc t¹p. Nhµ n−íc chØ ®¹o gi¸ ®iÖn sinh ho¹t cho ng−êi nghÌo ®Ó ®¶m b¶o kh«ng qu¸ cao so víi gi¸ ®iÖn sinh ho¹t trong ®Þnh møc ë çc ®« thÞ.

Chi phÝ duy tu b¶o d−ìng c«ng tr×nh ®iÖn ®−îc tÝnh tõ tiÒn sö dông ®iÖn hµng n¨m. Nh÷ng x· ®Æc biÖt khã kh¨n Nhµ n−íc hç trî mét phÇn söa ch÷a lín.

3.2. VÒ ph¸t triÓn ®−êng giao th«ng

§Ó ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng nh− môc tiªu ®Ò ra cÇn tiÕp tôc triÓn khai réng r·i chñ tr−¬ng Nhµ n−íc vµ d©n cïng lµm ®Ó x©y míi, n©ng cÊp ®−êng giao th«ng vµ thay thÕ çc cÇu khØ t¹o thuËn lîi cho d©n c− s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t.

B¶o ®¶m cã ®−êng « t« ®Õn çc trung t©m x·, côm x·, riªng ®èi víi çc tØnh miÒn nói: Lµm ®−êng cho xe c¬ giíi võa vµ nhá vÒ tíi trung t©m çc x· hoÆc côm x·; n¬i cã ®Þa h×nh khã kh¨n, giai ®o¹n ®Çu më ®−êng cho xe c¬ giíi 2 b¸nh hoÆc xe ngùa thå, sau ®ã më réng tiÕp cho xe « t«. §Õn 2005, b¶o ®¶m 30% mÆt ®−êng ®−îc bª t«ng ho¸, 70% ®−êng giao th«ng n«ng th«n ®i

84

l¹i quanh n¨m; xãa bá 80% cÇu khØ khu vùc ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Tõng b−íc sö dông ph−¬ng tiÖn vËn t¶i c«ng céng; phôc vô vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch khu vùc n«ng th«n, khu vùc ®ãi nghÌo.

§èi víi çc x· vïng s©u, vïng xa vµ n¬i thµnh lËp khu c«ng nghiÖp n«ng th«n, Nhµ n−íc cã chÝnh s¸ch ®Æc biÖt ®Ó x©y dùng çc tuyÕn ®−êng nèi víi ®o¹n giao th«ng chÝnh, n©ng cÊp çc tuyÕn ®−êng ®· xuèng cÊp.

§èi víi c¶i t¹o n©ng cÊp vµ më réng ®−êng néi x·, vèn ®Çu t− chñ yÕu do d©n ®ãng gãp (60% b»ng søc lao ®éng, vËt t− t¹i chç), Nhµ n−íc hç trî (30%) d−íi d¹ng vËt t− thiÕt yÕu nh− xi m¨ng, s¾t, thÐp. ¦u tiªn ®Çu t− vµo c¶i t¹o, n©ng cÊp, më réng çc tuyÕn ®−êng ®· cã, tËp trung cho çc tuyÕn ®−êng ch−a th«ng xe bèn mïa. ViÖc x©y míi sÏ ®−îc xem xÐt khi cã ®ñ nguån vèn.

§èi víi c¶i t¹o n©ng cÊp ®−êng liªn x·, nèi x· víi huyÖn vµ çc trôc giao th«ng chÝnh ë çc x· nghÌo, Nhµ n−íc hç trî phÇn lín vËt t− thiÕt yÕu, chi phÝ m¸y thi c«ng, c«ng m¸y san ñi, phÇn cßn l¹i huy ®éng nguån vèn t¹i ®Þa ph−¬ng.

§Ó huy ®éng nhiÒu h¬n vµ cã hiÖu qu¶ çc nguån vèn ®· cã, cÇn lång ghÐp, hîp nhÊt çc nguån vèn tõ ch−¬ng tr×nh 135; ch−¬ng tr×nh x©y dùng trung t©m côm x· miÒn nói, vïng cao, ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi çc tØnh miÒn nói phÝa B¾c, T©y nguyªn, ®ång b»ng s«ng Cöu Long.

C«ng khai kh¶ n¨ng tham gia cña ng−êi d©n ë çc x· nghÌo, céng ®ång nghÌo ®Ó lùa chän vµ quyÕt ®Þnh x©y dùng c¶i t¹o, n©ng cÊp ®−êng giao th«ng dùa trªn vèn vµ nguån lùc hç trî cña Nhµ n−íc. Thùc hiÖn nghiªm chØnh Quy chÕ D©n chñ c¬ së, g¾n quyÒn lîi, tr¸ch nhiÖm, t×nh c¶m cña nh©n d©n ®Þa ph−¬ng vµo ®Çu t−, khai th¸c, sö dông c«ng tr×nh ®−êng giao th«ng. ViÖc lùa chän, ra quyÕt ®Þnh x©y dùng cÇn thùc hiÖn c«ng khai, d©n chñ cã sù tham gia cña céng ®ång vµ dùa trªn nguån lùc cã thÓ huy ®éng ë ®Þa ph−¬ng. Kh«i phôc, n©ng cÊp hÖ thèng ®−êng s¾t hiÖn cã ®¹t cÊp chñ yÕu vµ x©y dùng míi mét sè tuyÕn ®−êng s¾t cÇn thiÕt.

N©ng cÊp çc tuyÕn vËn t¶i thuû néi ®Þa chñ yÕu, ®Æc biÖt ë ®ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long, ®¶m b¶o ph−¬ng tiÖn ®i l¹i 24/24 giê.

Gi¶i quyÕt c¬ b¶n hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ë çc ®« thÞ, ®Æc biÖt lµ ë Thñ ®« Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, h¹n chÕ ¸ch t¾c giao th«ng.

3.3. VÒ ph¸t triÓn thuû lîi nhá cho çc x· nghÌo

§èi víi çc x· nghÌo thuéc ch−¬ng tr×nh 135 ch−a cã c«ng tr×nh thuû lîi t−íi hoÆc ®· bÞ xuèng cÊp, Nhµ n−íc dïng vèn ng©n s¸ch hç trî ®Çu t− x©y

85

dùng vµ c¶i t¹o, n©ng cÊp. §èi víi çc ®Þa bµn vïng cao ®Æc biÖt khã kh¨n kh«ng cã ruéng n−íc, Nhµ n−íc hç trî kinh phÝ ®Ó lµm ruéng bËc thang, nh»m gióp ng−êi nghÌo cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt l−¬ng thùc t¹i chç, hoÆc trång rõng.

§èi víi nh÷ng x· nghÌo n»m gÇn çc c«ng tr×nh thuû lîi lín, Nhµ n−íc ®Çu t− x©y dùng hÖ thèng kªnh dÉn tõ c«ng tr×nh lín, t¹o nguån n−íc, hç trî vËt t− cïng nh©n d©n x©y dùng hÖ thèng kªnh néi ®ång.

TiÕp tôc tËp trung ®Çu t− ph¸t triÓn thñy lîi nhá cho çc x· nghÌo, vïng nghÌo.

Thùc hiÖn thu thuû lîi phÝ ®èi víi c«ng tr×nh do Nhµ n−íc t¹o nguån chØ ®¶m b¶o ®ñ trang tr¶i chi phÝ th−êng xuyªn, vËn hµnh, kh«ng tÝnh chi phÝ ®Çu t− ban ®Çu.

X©y dùng c¬ chÕ quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng (cÊp x·) cã sù tham gia cña céng ®ång trong viÖc qu¶n lý vµ duy tr× ho¹t ®éng l©u dµi cña çc c«ng tr×nh thuû lîi nhá trong néi x·.

Thùc tiÔn ph¸t triÓn çc c«ng tr×nh thuû lîi ë çc x· nghÌo võa qua cho thÊy nh©n d©n ®ãng gãp kho¶ng 20-40% vèn ®Çu t− cho mçi c«ng tr×nh x©y dùng míi, cßn duy tu b¶o d−ìng kho¶ng tõ 20-30% tæng chi phÝ; cÇn nghiªn cøu, më réng viÖc ¸p dông c¬ chÕ nµy cho giai ®o¹n tíi.

§èi víi nh÷ng n¬i ch−a cã nguån n−íc ®Ó phôc vô thuû lîi tuyÕn x·, ®Æc biÖt çc x· vïng s©u, vïng xa, Nhµ n−íc cÇn cã thªm kinh phÝ t¹o nguån.

3.4. VÒ ph¸t triÓn m¹ng l−íi th«ng tin liªn l¹c ë n«ng th«n, nhÊt lµ çc ®iÓm b−u ®iÖn v¨n ho¸ x·

TiÕp tôc ph¸t triÓn m¹ng l−íi th«ng tin liªn l¹c cho khu vùc n«ng th«n, chó träng çc vïng nghÌo, vïng s©u, vïng xa, çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n... TiÕp tôc ®Çu t− h×nh thµnh çc ®iÓm b−u ®iÖn v¨n ho¸ x· ë çc x· nãi chung vµ çc x· nghÌo nãi riªng. T¸c dông cña ®iÓm ®èi víi ng−êi nghÌo lµ rÊt lín, song kh¶ n¨ng thu håi vèn ban ®Çu rÊt khã, Nhµ n−íc nghiªn cøu x©y dùng c¬ chÕ hç trî vµ ph¸t huy sù ®ãng gãp cña céng ®ång ®Ó ph¸t triÓn ®iÓm b−u ®iÖn v¨n ho¸ x·.

3.5. VÒ ph¸t triÓn nhµ trÎ, mÉu gi¸o

Nhµ trÎ, mÉu gi¸o ®Æc biÖt ë n«ng th«n cã vai trß quan träng ®èi víi viÖc ng−êi nghÌo tiÕp cËn dÞch vô c«ng vµ gi¶m nghÌo mét çch bÒn v÷ng. Nhµ trÎ, mÉu gi¸o gióp trÎ em ®−îc nu«i d¹y hîp lý, gi¶m tû lÖ suy dinh d−ìng, ph¸t triÓn trÝ lùc, gióp çc em ®i häc ®óng tuæi. §ång thêi, nhµ trÎ, mÉu gi¸o gióp çc em g¸i cã nhiÒu c¬ héi ®Õn tr−êng do kh«ng ph¶i tr«ng em, çc gia

86

®×nh cã trÎ nhá cã thÓ t¨ng thêi gian lao ®éng s¶n xuÊt, chñ ®éng t×m viÖc lµm, gi¶m nghÌo khã.

§Õn n¨m 1998, trong c¶ n−íc cã 26% sè th«n cã nhµ trÎ vµ 77% sè th«n cã mÉu gi¸o, tû lÖ ®Õn nhµ trÎ lµ 4% vµ ®Õn líp mÉu gi¸o lµ 40%. Tuy nhiªn, tû lÖ nµy ë mét sè vïng nh− T©y Nguyªn vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long lµ rÊt thÊp, t−¬ng øng cã 2% vµ 1,5% trÎ ®Õn nhµ trÎ, 25% vµ 14% ®Õn líp mÉu gi¸o. Nhµ n−íc nghiªn cøu x©y dùng c¬ chÕ phï hîp ®Ó ph¸t triÓn hÖ thèng nhµ trÎ, mÉu gi¸o, ®Æc biÖt ë vïng s©u, vïng xa vµ vïng d©n téc Ýt ng−êi.

4. X©y dùng nÒn gi¸o dôc c«ng b»ng h¬n, chÊt l−îng cao h¬n cho mäi ng−êi

4.1. Tæ chøc thùc hiÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn gi¸o dôc 2001-2010 (QuyÕt ®Þnh 201/2001/Q§-TTg ngµy 28 th¸ng 12 n¨m 2001)

TËp trung ®æi míi çc môc tiªu, ch−¬ng tr×nh vµ néi dung gi¸o dôc theo h−íng chuÈn ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, tiÕp cËn víi tr×nh ®é tiªn tiÕn cña khu vùc vµ thÕ giíi, ®¶m b¶o phï hîp víi nhu cÇu nguån nh©n lùc cho çc lÜnh vùc kinh tÕ x· héi cña tõng vïng, tõng ®Þa ph−¬ng. Thùc hiÖn häc g¾n liÒn víi hµnh, lý luËn g¾n liÒn víi thùc tiÔn, khuyÕn khÝch t− duy ®éc lËp; n©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc phæ th«ng. PhÊn ®Êu n©ng sè giê häc b×nh qu©n vµ tû lÖ trÎ ®i häc ngµy hai buæi, ®Æc biÖt lµ trong khu vùc n«ng th«n. TiÕp tôc n©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc ®¹i häc, cao ®¼ng vµ d¹y nghÒ.

Ph¸t triÓn ®éi ngò gi¸o viªn, b¶o ®¶m ®ñ vÒ sè l−îng, hîp lý vÒ c¬ cÊu vµ chuÈn vÒ chÊt l−îng, kü n¨ng. §æi míi ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ båi d−ìng gi¸o viªn, gi¶ng viªn, chó träng viÖc rÌn luyÖn, gi÷ g×n, n©ng cao phÈm chÊt ®¹o ®øc nhµ gi¸o.

§æi míi qu¶n lý gi¸o dôc theo h−íng n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý nhµ n−íc, ph©n cÊp m¹nh mÏ nh»m ph¸t huy tÝnh tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña çc ®Þa ph−¬ng, çc c¬ së gi¸o dôc, ng¨n chÆn vµ ®Èy lïi tiªu cùc.

TiÕp tôc hoµn chØnh c¬ cÊu hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n vµ ph¸t triÓn m¹ng l−íi tr−êng líp, c¬ së gi¸o dôc. Hoµn thiÖn c¬ cÊu hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n theo h−íng ®a d¹ng ho¸, chuÈn ho¸, liªn th«ng, liªn kÕt tõ gi¸o dôc phæ th«ng, gi¸o dôc nghÒ nghiÖp ®Õn cao ®¼ng, ®¹i häc vµ sau ®¹i häc. Tæ chøc ph©n luång hîp lý sau trung häc c¬ së vµ trung häc phæ th«ng. Ph¸t triÓn m¹ng l−íi tr−êng, líp, c¬ së gi¸o dôc phï hîp víi nhu cÇu cña nh©n d©n vµ ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi

87

cña mçi vïng. ¦u tiªn ph¸t triÓn çc tr−êng cao ®¼ng kü thuËt, c«ng nghÖ. ¦u tiªn çc c¬ së gi¸o dôc cho vïng d©n téc Ýt ng−êi, vïng s©u, vïng xa.

KhuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó toµn x· héi tham gia ph¸t triÓn gi¸o dôc. T¹o c¬ héi cho mäi ng−êi ®−îc häc th−êng xuyªn, vµ cã ý thøc häc tËp suèt ®êi. Ph¸t triÓn çc tr−êng ngoµi c«ng lËp, cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Ó hä ®−îc −u tiªn thuª ®Êt, vay vèn tÝn dông. Më réng çc quü khuyÕn häc, quü b¶o trî gi¸o dôc, khuyÕn khÝch ç nh©n vµ tËp thÓ ®Çu t− cho gi¸o dôc. Ph¸t triÓn çc trung t©m gi¸o dôc céng ®ång. §æi míi chÕ ®é häc phÝ theo h−íng t−¬ng xøng víi chÊt l−îng çc dÞch vô gi¸o dôc, phï hîp víi kh¶ n¨ng ng−êi ®i häc ®ång thêi miÔn gi¶m cho ng−êi nghÌo. Quan t©m ®Õn viÖc xãa bá kho¶ng çch vÒ giíi trong gi¸o dôc, cã biÖn ph¸p ®Æc biÖt khuyÕn khÝch phô n÷ vµ trÎ em g¸i ë vïng s©u, vïng xa, vïng d©n téc Ýt ng−êi ®Õn tr−êng. Kh¾c phôc çc ®Þnh kiÕn giíi trong s¸ch gi¸o khoa nh»m thóc ®Èy çc c¬ héi b×nh ®¼ng trong gi¸o dôc.

Më réng vµ ®Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ vÒ ®µo t¹o, hîp t¸c nghiªn cøu víi çc tr−êng, çc c¬ quan nghiªn cøu khoa häc trªn thÕ giíi.

4.2. TiÕp tôc n©ng cao çc biÖn ph¸p nh»m t¹o ®iÒu kiÖn c«ng b»ng h¬n trong gi¸o dôc, chó träng ®Õn viÖc n©ng cao chÊt l−îng trong gi¸o dôc cho ng−êi nghÌo vµ çc nhãm yÕu thÕ trong x· héi (bao gåm c¶ trÎ em g¸i) lµ mét trong nh÷ng träng t©m cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi c«ng cuéc xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

TiÕp tôc hoµn thiÖn thÓ chÕ chÝnh s¸ch c«ng b»ng trong tiÕp cËn gi¸o dôc, ®Æc biÖt trong viÖc tiÕp cËn gi¸o dôc tiÓu häc vµ trung häc c¬ së cho con em çc hé gia ®×nh sinh sèng trong çc vïng n«ng th«n, çc vïng nghÌo, ®ång bµo çc d©n téc Ýt ng−êi; b¶o ®¶m b×nh ®¼ng giíi vµ t¨ng c−êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn gi¸o dôc cña trÎ em g¸i.

TiÕp tôc ®Çu t− thÝch ®¸ng cho hÖ thèng gi¸o dôc cña çc x· nghÌo, vïng nghÌo. T¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt bao gåm x©y míi vµ x©y l¹i çc phßng häc tranh, tre, nøa, l¸. Cung cÊp ®Çy ®ñ trang thiÕt bÞ gi¶ng d¹y vµ häc tËp cho çc tr−êng tiÓu häc vµ trung häc c¬ së. Quan t©m x©y dùng tr−êng kiªn cè, b¸n kiªn cè cho çc vïng th−êng x¶y ra thiªn tai. Duy tr× vµ më réng hÖ thèng tr−êng néi tró cho vïng s©u, vïng cao, vïng xa, h×nh thµnh hÖ thèng tr−êng néi tró x·, x©y dùng vµ cñng cè m« h×nh tr−êng khu vùc (tuyÕn huyÖn) ®Ó khuyÕn khÝch çc hé gia ®×nh nghÌo göi con ®i häc. Cã biÖn ph¸p thu hót n÷ sinh d©n téc Ýt ng−êi, t¨ng tû lÖ n÷ sinh t¹i çc tr−êng d©n téc néi tró.

88

N©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cña çc x· nghÌo, vïng nghÌo, b¶o ®¶m cho trÎ em vïng nghÌo cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi tiÕp cËn nÒn gi¸o dôc tiÓu häc chÊt l−îng cao. TiÕn hµnh c¶i tiÕn ch−¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa cho häc sinh, néi dung gi¶ng d¹y vµ båi d−ìng gi¸o viªn. X©y dùng chÝnh s¸ch ®Æc biÖt cho nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc ë çc vïng khã kh¨n nh−: Hoµn thiÖn chÕ ®é tiÒn l−¬ng, phô cÊp cho gi¸o viªn; −u tiªn ®µo t¹o vµ çc chÕ ®é ®·i ngé kh¸c. KhuyÕn khÝch b»ng nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó t¨ng tû lÖ n÷ gi¸o viªn ng−êi d©n téc Ýt ng−êi.

X©y dùng c¬ chÕ miÔn gi¶m, hç trî trän gãi cho trÎ em çc hé gia ®×nh nghÌo trong lÜnh vùc gi¸o dôc tiÓu häc bao gåm: tiÒn häc phÝ, tiÒn s¸ch gi¸o khoa, tiÒn x©y dùng tr−êng, tiÒn ¨n, ë, ®i l¹i... Cã biÖn ph¸p hç trî kÞp thêi cho çc gia ®×nh cã con em häc tiÓu häc t¹i çc vïng bÞ rñi ro (mÊt mïa, thiªn tai...) ®Ó gi¶m bít khã kh¨n cho çc gia ®×nh vµ h¹n chÕ t×nh tr¹ng con em bá häc. Tõng b−íc quan t©m ®Õn häc sinh nghÌo ë çc cÊp häc cao h¬n.

T¹o ®iÒu kiÖn cho çc d©n téc Ýt ng−êi häc tËp vµ n¾m v÷ng tiÕng phæ th«ng vµ tiÕng d©n téc m×nh. Chó träng ®µo t¹o çn bé cho çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n vµ ®µo t¹o theo ®Þa chØ. Thùc hiÖn chØ tiªu cö tuyÓn cho çc ®Þa ph−¬ng ®Æc biÖt khã kh¨n.

Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ t¹o c¬ héi cho thanh niªn n«ng th«n häc hµnh vµ t×m viÖc lµm sau tèt nghiÖp (h×nh thµnh quü häc bæng, quü t×m viÖc, trî cÊp cho çn bé trë vÒ lµm viÖc t¹i ®Þa ph−¬ng...)

§Èy m¹nh c«ng t¸c th«ng tin, tuyªn truyÒn vÒ ch−¬ng tr×nh môc tiªu, h−íng nghiÖp ®µo t¹o vµ lîi Ých cña gi¸o dôc trong viÖc n©ng cao thu nhËp vµ c¶i thiÖn møc sèng, khuyÕn khÝch ng−êi nghÌo ®Çu t− nhiÒu h¬n cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o.

4.3. T¨ng c−êng nguån tµi chÝnh cho gi¸o dôc, ®µo t¹o. N©ng tû lÖ chi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc cho gi¸o dôc, ®µo t¹o tõ 15% n¨m 2000 lªn Ýt nhÊt 18% n¨m 2005 vµ 20% n¨m 2010. Ng©n s¸ch Nhµ n−íc tËp trung nhiÒu h¬n cho çc bËc gi¸o dôc phæ cËp, cho vïng n«ng th«n, miÒn nói, cho ®µo t¹o tr×nh ®é cao, cho nh÷ng ngµnh khã thu hót ®Çu t− ngoµi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc. Tranh thñ nguån vèn vay víi l·i suÊt −u ®·i tõ Ng©n hµng thÕ giíi (WB), Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ (ADB), çc tæ chøc quèc tÕ vµ çc n−íc kh¸c. KhuyÕn khÝch sù tham gia cña khu vùc t− nh©n trong lÜnh vùc ®µo t¹o, ®Æc biÖt lµ ®µo t¹o nghÒ; khuyÕn khÝch çc h×nh thøc ®Çu t−, më réng thÞ tr−êng lao ®éng ®Ó t¨ng c¬ héi vÒ viÖc lµm, viÖc lµm cã n¨ng suÊt cao cho ng−êi nghÌo vµ vïng nghÌo. Thùc hiÖn chÕ ®é −u ®·i vÒ sö dông ®Êt ®ai, vay vèn −u ®·i ®Ó ®Çu t− x©y dùng çc c¬ së gi¸o dôc.

89

5. N©ng cao chÊt l−îng dÞch vô y tÕ, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ gi¶m g¸nh nÆng chi phÝ y tÕ cho ng−êi nghÌo

5.1. T¨ng c−êng cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng l−íi y tÕ c¬ së. T¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña ng−êi nghÌo, ®Æc biÖt lµ phô n÷ vµ trÎ em, ®Õn çc dÞch vô y tÕ c¬ b¶n; ®¶m b¶o c«ng b»ng trong tiÕp cËn vµ sö dông çc dÞch vô y tÕ. §æi míi ph−¬ng thøc ho¹t ®éng cña Ban ch¨m sãc søc khoÎ ë c¬ së.

Ph¸t huy kh¶ n¨ng cña y tÕ çc lùc l−îng vò trang trong viÖc kÕt hîp qu©n - d©n y ®Ó ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n ë c¬ së, ®Æc biÖt lµ khu vùc miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, h¶i ®¶o, vïng biªn giíi. Qu¶n lý vµ ph¸t huy tèt vai trß cña lùc l−îng y tÕ ngoµi c«ng lËp.

T¨ng c−êng çn bé y tÕ cho çc vïng nghÌo. §¶m b¶o 100% sè x·, ph−êng cã tr¹m y tÕ. §Õn n¨m 2005: 100% phßng kh¸m ®a khoa liªn x· ë miÒn nói cã b¸c sü; 65% sè x· toµn quèc cã b¸c sü (trong ®ã miÒn nói 50%); 100% tr¹m y tÕ x· cã n÷ hé sinh (trong ®ã, 60% n÷ hé sinh trung häc) hoÆc y sü s¶n nhi. §Õn n¨m 2010: 80% sè x· trong toµn quèc cã b¸c sü (trong ®ã miÒn nói: 60%); 100% th«n b¶n cã nh©n viªn y tÕ s¬ häc trë lªn.

Më réng çc h×nh thøc ®µo t¹o vµ båi d−ìng ®Ó ph¸t triÓn ®éi ngò çn bé y tÕ c¬ së, −u tiªn ®µo t¹o çn bé d©n téc Ýt ng−êi t¹i chç cho miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, vïng khã kh¨n... X©y dùng çc chÝnh s¸ch ®·i ngé thÝch hîp (vÒ l−¬ng, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi, phô cÊp tiÒn trùc, −u ®·i trong ®µo t¹o...) ®Ó khuyÕn khÝch çn bé y tÕ lµm viÖc cho khu vùc miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, vïng cßn thiÕu.

5.2. X©y dùng vµ ban hµnh çc chÝnh s¸ch −u tiªn ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, ®Æc biÖt quan t©m tíi ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi vµ ng−êi nghÌo. §Æc biÖt cÇn cã chÝnh s¸ch ch¨m sãc søc khoÎ cña phô n÷, trÎ em, ng−êi giµ c« ®¬n, kh«ng n¬i n−¬ng tùa. §Èy m¹nh viÖc øng dông y d−îc häc cæ truyÒn trong ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn çc bµi thuèc nam, thuèc l¸ d©n téc ®Ó gi¶m bít g¸nh nÆng chi phÝ cho ng−êi nghÌo.

5.3. N©ng cao chÊt l−îng dÞch vô y tÕ c«ng, ®Æc biÖt lµ ë tuyÕn c¬ së, ë miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. ¸p dông chuÈn quèc gia vÒ y tÕ x·. Quy ho¹ch tèt m¹ng l−íi kh¸m ch÷a bÖnh, ph©n tuyÕn chuyªn m«n. N©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n vµ y ®øc cho çn bé y tÕ. T¨ng c−êng çc ho¹t ®éng gi¸m s¸t vµ hç trî kü thuËt cña y tÕ tuyÕn trªn ®èi víi tuyÕn c¬ së, b¶o ®¶m cho tuyÕn c¬ së cã ®ñ kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn vµ ®iÒu trÞ kÞp thêi çc bÖnh theo tuyÕn kü thuËt,

90

gãp phÇn gi¶m t×nh tr¹ng qu¸ t¶i cña çc bÖnh viÖn tuyÕn trªn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ch¨m sãc søc khoÎ.

5.4. TiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng t¸c y tÕ dù phßng, n©ng cao søc khoÎ, gi¶m g¸nh nÆng bÖnh tËt vµ tö vong. TiÕp tôc triÓn khai tèt vµ më réng çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ y tÕ ®Ó khèng chÕ çc bÖnh x· héi, bÖnh dÞch nguy hiÓm vµ çc bÖnh th−êng gÆp ë ng−êi nghÌo, vïng nghÌo, vÝ dô: sèt rÐt, b−íu cæ, lao, phong, t©m thÇn... Cã çc biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ng¨n chÆn sù l©y lan cña dÞch bÖnh nµy. Ch¨m sãc nh÷ng ng−êi bÞ nhiÔm HIV/AIDS t¹i céng ®ång, cã chÝnh s¸ch nu«i d−ìng con çi cña nh÷ng ng−êi ®· bÞ chÕt do HIV/AIDS. Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö víi ng−êi bÞ nhiÔm HIV/AIDS, b¶o ®¶m cho hä ®−îc tiÕp cËn viÖc lµm nh− nh÷ng ng−êi kh¸c.

Thùc hiÖn tèt Ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng Quèc gia v× trÎ em ViÖt Nam vµ ChiÕn l−îc ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n giai ®o¹n 2001-2010. B¶o ®¶m cho tÊt c¶ trÎ em ®Òu ®−îc h−ëng çc dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ c¬ b¶n. Cã çc gi¶i ph¸p thÝch hîp vµ hiÖu qu¶ ®Ó n©ng cao t×nh tr¹ng dinh d−ìng cña bµ mÑ vµ trÎ em. C¶i thiÖn chÊt l−îng dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ bµ mÑ, trÎ em.

Cã biÖn ph¸p ®Ò phßng vµ nhanh chãng kh¾c phôc hËu qu¶ vÒ søc khoÎ do thiªn tai, th¶m ho¹ g©y ra. TriÓn khai tèt ChÝnh s¸ch quèc gia vÒ phßng chèng tai n¹n, th−¬ng tÝch vµ phßng chèng t¸c h¹i cña thuèc l¸. T¨ng c−êng kiÓm tra, gi¸m s¸t ®¶m b¶o chÊt l−îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm.

TiÕp tôc lång ghÐp çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ y tÕ víi xãa ®ãi gi¶m nghÌo. T¨ng c−êng çc ho¹t ®éng truyÒn th«ng gi¸o dôc søc khoÎ, h¹n chÕ çc tËp tôc l¹c hËu vµ çc lèi sèng cã h¹i cho søc khoÎ. T¨ng tû lÖ gia ®×nh sö dông n−íc s¹ch vµ hè xÝ hîp vÖ sinh. §Èy m¹nh x· héi ho¸ c«ng t¸c y tÕ, huy ®éng céng ®ång tÝch cùc tham gia çc ho¹t ®éng vÖ sinh, phßng bÖnh, rÌn luyÖn th©n thÓ, t¹o ra phong trµo "toµn d©n v× søc khoÎ".

5.5. T¨ng c−êng nguån tµi chÝnh cho y tÕ. Trong nh÷ng n¨m tíi, nhµ n−íc tiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch t¨ng ®Çu t− cho y tÕ, trong ®ã chó träng −u tiªn kinh phÝ ®Ó thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch ch¨m sãc søc khoÎ cho ng−êi d©n vïng nói, vïng khã kh¨n, vïng cã tû lÖ ng−êi nghÌo cao, vïng d©n téc Ýt ng−êi..... T¨ng kinh phÝ ®Ó ph¸t triÓn m¹ng l−íi y tÕ c¬ së. T¨ng c−êng trang thiÕt bÞ y tÕ thÝch hîp cho y tÕ c¬ së, ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ trang thiÕt bÞ cho y tÕ c¬ së theo danh môc trang thiÕt bÞ do Bé Y tÕ ban hµnh.

X©y dùng c¬ chÕ tµi chÝnh ®¶m b¶o kinh phÝ cho ho¹t ®éng th−êng xuyªn cña trung t©m y tÕ huyÖn vµ tr¹m y tÕ x·, ph−êng, ®Æc biÖt lµ ë vïng nói, vïng

91

s©u, vïng xa, vïng khã kh¨n, vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi. T¨ng c−êng ph¸t triÓn çc h×nh thøc chi tr¶ tr−íc cho ch¨m sãc søc khoÎ; më réng b¶o hiÓm y tÕ, ®Æc biÖt lµ b¶o hiÓm y tÕ n«ng th«n, tiÕn ®Õn b¶o hiÓm y tÕ b¾t buéc toµn d©n.

Cã çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p thÝch hîp vµ hiÖu qu¶ ®Ó gi¶m g¸nh nÆng chi phÝ cho ng−êi nghÌo khi ph¶i ®i kh¸m vµ ®iÒu trÞ bÖnh. Nhµ n−íc b¶o ®¶m cã ®ñ ng©n s¸ch cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch hç trî ng−êi nghÌo nh−: miÔn gi¶m phÝ dÞch vô kh¸m ch÷a bÖnh, mua thÎ b¶o hiÓm y tÕ cho ng−êi nghÌo, ng−êi giµ c« ®¬n kh«ng n¬i n−¬ng tùa, ng−êi tµn tËt; thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch miÔn viÖn phÝ ®èi víi ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi vµ trÎ em d−íi 6 tuæi.

Nhµ n−íc cÊp miÔn phÝ çc lo¹i thuèc th«ng th−êng ®Ó ®iÒu trÞ çc bÖnh x· héi (sèt rÐt, b−íu cæ, phong, lao, t©m thÇn) vµ çc v¾c-xin c¬ b¶n phßng bÖnh cho trÎ em. Nhµ n−íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch trî cÊp cã môc tiªu dÞch vô phßng bÖnh, phßng chèng dÞch ë miÒn nói. Nhµ n−íc thùc hiÖn viÖc trî cÊp tiÒn thuèc th«ng th−êng 20 ngh×n ®ång/n¨m/ng−êi cho ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi vïng 3.

5.6. Tæ chøc thùc hiÖn tèt ChiÕn l−îc d©n sè ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2010. Coi viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh vµ gi¶m tû lÖ sinh lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng nh»m xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Chó träng c«ng t¸c truyÒn th«ng vÒ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh cho çc cÆp vî chång ë ®é tuæi cã møc sinh cao, ®Æc biÖt lµ cho nam giíi. Sö dông ®a d¹ng vµ cã hiÖu qu¶ çc kªnh truyÒn th«ng vµ çc h×nh thøc th«ng tin gi¸o dôc truyÒn th«ng kh¸c, tiÕp cËn mäi ®èi t−îng ®Ó n©ng cao nhËn thøc vµ cam kÕt thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, duy tr× quy m« gia ®×nh hîp lý. Tõng b−íc n©ng cao chÊt l−îng d©n sè, chÊt l−îng cuéc sèng cña çc tÇng líp d©n c−, lång ghÐp çc môc tiªu ph¸t triÓn d©n sè vµo çc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn.

6. X©y dùng nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc vµ c¶i thiÖn viÖc cung cÊp th«ng tin gióp ng−êi d©n më réng kh¶ n¨ng lùa chän

6.1. T¨ng c−êng ®Çu t−, ph¸t triÓn v¨n ho¸, th«ng tin, x©y dùng nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, mang ®Ëm b¶n s¾c d©n téc; b¶o tån vµ t«n t¹o çc di s¶n v¨n ho¸ vËt thÓ vµ phi vËt thÓ lµm nÒn t¶ng cho sù giao l−u v¨n ho¸ gi÷a çc céng ®ång, gi÷a çc vïng trong c¶ n−íc vµ giao l−u v¨n ho¸ víi bªn ngoµi. Coi träng çc ho¹t ®éng truyÒn th«ng thÝch hîp vÒ v¨n ho¸ ®Ó lµm thay ®æi thãi quen nh»m t¨ng nhu cÇu vÒ çc dÞch vô, n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn cho ng−êi nghÌo.

92

Thùc hiÖn khuyÕn khÝch çc tæ chøc kinh tÕ - x· héi, céng ®ång d©n c−, kÓ c¶ ng−êi n−íc ngoµi ®Çu t− hç trî ph¸t triÓn çc ho¹t ®éng v¨n ho¸, ®−a th«ng tin vÒ c¬ së ë vïng s©u, vïng xa, vïng n«ng th«n miÒn nói, vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi.

TËp trung ®Çu t− x©y dùng çc ®iÓm v¨n ho¸ x·, kÕt hîp víi héi häp vµ khu vui ch¬i. B¶o ®¶m ®Õn n¨m 2005, x· nµo còng cã ®iÓm v¨n ho¸ x· (cã ®iÖn tho¹i liªn l¹c, th− viÖn s¸ch b¸o, phßng héi häp sinh ho¹t chung) vµ ®−îc ho¹t ®éng ®Òu. Néi dung ho¹t ®éng lµ sinh ho¹t v¨n ho¸, cung cÊp th«ng tin, tuyªn truyÒn, phæ biÕn chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch míi, nhÊt lµ çc lÜnh vùc liªn quan trùc tiÕp ®Õn ng−êi nghÌo nh− çc tiÕn bé khoa häc kü thuËt, çc m« h×nh s¶n xuÊt giái, ng−êi tèt, viÖc tèt, çc chñ tr−¬ng ®Çu t− hç trî cho ng−êi nghÌo...

KhuyÕn khÝch çc tæ chøc x· héi, nhÊt lµ thanh niªn, häc sinh, sinh viªn t×nh nguyÖn ®i vÒ n«ng th«n, më çc ®ît th«ng tin, tuyªn truyÒn l−u ®éng, phæ biÕn kiÕn thøc v¨n ho¸, nÕp sèng míi, vÖ sinh phßng bÖnh, phæ biÕn kiÕn thøc khoa häc kü thuËt cho çc hé nghÌo, hé ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi.

KhuyÕn khÝch céng ®ång d©n c−, çc nhµ tõ thiÖn, çc doanh nghiÖp ®Çu t− b¶o trî cho çc ho¹t ®éng v¨n ho¸, thÓ thao, tuyªn truyÒn vµ b¶o tån, t«n t¹o çc di s¶n v¨n ho¸.

6.2. N©ng cao chÊt l−îng vµ më réng hÖ thèng th«ng tin tuyªn truyÒn ë c¬ së d−íi nhiÒu h×nh thøc (tËp trung, ph©n t¸n, gÆp gì trùc tiÕp) víi nhiÒu lo¹i ph−¬ng tiÖn kh¸c nhau (ph¸t thanh, truyÒn h×nh, s¸ch b¸o, tµi liÖu, tê r¬i...). Thùc hiÖn tuyªn truyÒn, phæ biÕn b»ng c¶ hai thø tiÕng phæ th«ng vµ tiÕng d©n téc ®Þa ph−¬ng.

C¶i thiÖn chÊt l−îng çc h×nh thøc gi¸o dôc truyÒn th«ng ®Ó b¶o ®¶m tÝnh gi¶i trÝ, hÊp dÉn, khuyÕn khÝch sù tham gia cña trÎ em. §¶m b¶o mçi x· trªn c¶ n−íc cã b¸o vµ t¹p chÝ ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng ng«n ng÷ cho ®a sè trÎ em d©n téc. Ph¸t huy vµ duy tr× çc m«n thÓ thao quÇn chóng. §Èy m¹nh ho¹t ®éng v¨n ho¸, thÓ dôc, thÓ thao cho tÊt c¶ mäi ng−êi.

Cñng cè vµ n©ng cao chÊt l−îng th«ng tin, cung cÊp th«ng tin nhiÒu h¬n ®Ó n©ng cao ph¸t triÓn con ng−êi; gióp cho ng−êi d©n cã nhiÒu th«ng tin ®Ó më réng kh¶ n¨ng lùa chän vµ quyÕt ®Þnh.

TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸t thanh, truyÒn h×nh trªn c¶ n−íc, b¶o ®¶m 95% sè hé gia ®×nh nghe ®−îc ®µi tiÕng nãi ViÖt Nam vµ trªn 90% çc hé gia ®×nh xem ®−îc ®µi truyÒn h×nh ViÖt Nam vµo n¨m 2005. Ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ m¹ng l−íi th«ng tin ®¹i chóng. T¨ng thêi l−îng ph¸t thanh,

93

truyÒn h×nh vµ xuÊt b¶n s¸ch, b¸o b»ng tiÕng d©n téc Ýt ng−êi phï hîp víi tõng vïng. Nhµ n−íc cã chÝnh s¸ch hç trî b¶o ®¶m çc x· nghÌo ®Òu cã tr¹m truyÒn thanh ®Ó phæ biÕn chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc, çc th«ng tin khoa häc kü thuËt,...

Nhµ n−íc sÏ ®Çu t− hç trî ban ®Çu mét sè c¬ së vËt chÊt cÇn thiÕt nh− nhµ v¨n ho¸, th− viÖn, ph−¬ng tiÖn ph¸t thanh truyÒn h×nh, mét sè s¸ch b¸o, tµi liÖu khoa häc kü thuËt... ViÖc ®Çu t− bæ sung, chi phÝ vËn hµnh, duy tu b¶o d−ìng sÏ huy ®éng sù ®ãng gãp cña céng ®ång.

X©y dùng quy chÕ qu¶n lý, ho¹t ®éng cña ®iÓm v¨n ho¸ x· phï hîp víi tõng ®Þa ph−¬ng vµ tõng vïng. Ngoµi phÇn qu¶n lý trùc tiÕp cña ngµnh b−u ®iÖn, çc x· tù x©y dùng ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng, quy chÕ qu¶n lý tµi s¶n, chi phÝ ho¹t ®éng, lÖ phÝ dÞch vô vµ kÕ ho¹ch duy tu b¶o d−ìng ®Þnh kú cho c«ng tr×nh.

7. B¶o vÖ m«i tr−êng vµ duy tr× cuéc sèng trong lµnh cho ng−êi nghÌo

7.1. Thùc hiÖn chiÕn l−îc quèc gia vÒ m«i tr−êng. KÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi víi b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng b¶o ®¶m cho mäi ng−êi d©n ®Òu ®−îc sèng trong m«i tr−êng trong s¹ch vµ lµnh m¹nh. Chñ ®éng lång ghÐp vÊn ®Ò c¶i thiÖn m«i tr−êng vµo trong çc kÕ ho¹ch, ch−¬ng tr×nh, dù ¸n vµ coi lµ mét trong nh÷ng tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸ çc gi¶i ph¸p ph¸t triÓn. T¨ng c−êng sù tham gia cña phô n÷ trong viÖc b¶o vÖ m«i tr−êng vµ duy tr× cuéc sèng trong lµnh cho ng−êi nghÌo. Chó ý ®Õn viÖc b¶o ®¶m an toµn ho¸ chÊt, ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm.

Lång ghÐp ®Çy ®ñ vµ cô thÓ çc vÊn ®Ò m«i tr−êng - tµi nguyªn vµo çc quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña çc tØnh, huyÖn ®¶m b¶o cho çc quy ho¹ch ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ kh«ng lµm gi¶m tµi nguyªn.

7.2. Kh«ng ngõng c¶i thiÖn chÊt l−îng m«i tr−êng vµ sö dông hîp lý tµi nguyªn thiªn nhiªn. Chó träng t¨ng c−êng ®a d¹ng sinh häc ë çc vïng nghÌo, vïng çt, vïng hoang m¹c, vïng ®Çm lÇy... ®¶m b¶o t¹o nguån tµi nguyªn cho çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña d©n c−, nhÊt lµ cho ng−êi nghÌo.

N©ng cao chÊt l−îng n−íc, t¨ng tû lÖ ng−êi d©n ®−îc cung cÊp n−íc s¹ch. C¶i thiÖn chÊt l−îng rõng tù nhiªn vµ rõng trång, kh«ng ngõng n©ng cao çc gi¸ trÞ x· héi, kinh tÕ, m«i tr−êng, sinh th¸i cña çc lo¹i rõng. C¶i t¹o çc hÖ sinh th¸i nghÌo, t¨ng c−êng tÝnh æn ®Þnh cña çc hÖ sinh th¸i ë çc vïng nh¹y c¶m nh−: vïng çt ven biÓn, vïng b·i triÒu, vïng ®Êt trèng, ®åi träc....

94

7.3. TËp trung gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng suy tho¸i m«i tr−êng ë çc khu c«ng nghiÖp, çc khu d©n c− ®«ng ®óc, chËt chéi, ë çc thµnh phè lín vµ mét sè vïng n«ng th«n b»ng çch khuyÕn khÝch s¶n xuÊt s¹ch, c«ng nghÖ tèt cho m«i tr−êng, hiÖu qu¶ cao vÒ n¨ng l−îng vµ qu¶n lý chÆt vÊn ®Ò chÊt th¶i. KiÓm so¸t « nhiÔm vµ øng cøu sù cè m«i tr−êng do thiªn tai lò lôt g©y ra. Cã biÖn ph¸p c¶i t¹o, kh¾c phôc sù cè « nhiÔm m«i tr−êng trªn çc dßng s«ng, hå ao, kªnh m−¬ng, ruéng ®ång, nhµ ë... sau thiªn tai, b·o lôt, më réng c¬ së h¹ tÇng vµ dÞch vô ra ngo¹i «, ph¸t triÓn çc ®« thÞ vÖ tinh, h×nh thµnh çc côm c«ng nghiÖp cÊp huyÖn, x·, lµng nghÒ ë n«ng th«n.

Thùc hiÖn çc dù ¸n vÒ c¶i t¹o, b¶o vÖ m«i tr−êng, b¶o vÖ rõng ®Çu nguån, t¨ng çc khu rõng b¶o vÖ l−u l−îng n−íc, x©y dùng çc v−ên quèc gia, khu b¶o tån thiªn nhiªn, khu rõng ®Æc dông, trång c©y xanh, gi÷ g×n ®a d¹ng sinh häc. Ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt l−îng çc v−ên ®éng thùc vËt ë çc trung t©m nghiªn cøu vµ çc v−ên quèc gia ®Ó duy tr×, b¶o tån çc nguån gien di truyÒn quý hiÕm.

X©y dùng çc c«ng tr×nh lµm s¹ch m«i tr−êng nh− xö lý r¸c, chÊt th¶i, nguån n−íc th¶i, bôi, tiÕng ån... ë çc thµnh phè, thÞ x·; ph¸t triÓn çc c«ng tr×nh vÖ sinh tù ho¹i ë n«ng th«n; vËn ®éng h−íng dÉn ®ång bµo d©n téc miÒn nói kiÕn thøc vÒ søc khoÎ, lèi sèng vÖ sinh kh«ng ch¨n nu«i tr©u bß, lîn, gµ d−íi sµn nhµ ë...

Cã biÖn ph¸p phßng ngõa ®èi víi çc vÊn ®Ò m«i tr−êng, nh− sö dông cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, qu¶n lý n−íc, qu¶n lý chÊt th¶i, vµ ®Þnh c− hîp lý liªn quan tíi çc vÊn ®Ò ph¸t triÓn. Thùc hiÖn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña m«i tr−êng ®èi víi mäi dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Thö nghiÖm çc ph−¬ng ¸n, chÝnh s¸ch ®Ó t¨ng thªm sù tham gia cña khu vùc t− nh©n trong çc dù ¸n s¶n xuÊt; ®¶m b¶o tiÕp cËn l©u dµi nguån n−íc b»ng çch t¨ng c−êng b¶o vÖ l−u vùc ®Çu nguån. Thóc ®Èy çc chÝnh s¸ch hç trî vµ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt s¹ch, c«ng nghÖ tèt víi m«i tr−êng vµ sö dông n¨ng l−îng hiÖu qu¶.

ChÊm døt t×nh tr¹ng suy tho¸i, b¶o tån vµ qu¶n lý çc nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn nh− b¶o vÖ khÝ quyÓn, chèng n¹n ph¸ rõng, ®Æc biÖt lµ rõng ®Çu nguån; tiÕp tôc ®ãng cöa çc khu rõng ë nh÷ng vïng sinh th¸i dÔ bÞ tæn th−¬ng vµ nh÷ng khu rõng tù nhiªn ®ang bÞ xuèng cÊp; thùc hiÖn chèng hoang m¹c ho¸ vµ h¹n h¸n, ph¸t triÓn bÒn v÷ng vïng nói, b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, qu¶n lý c«ng nghÖ sinh häc, qu¶n lý nguån n−íc ngät, sö dông an toµn h¬n çc ho¸ chÊt ®éc h¹i...

95

Qu¶n lý ®Êt ®ai mét çch bÒn v÷ng, quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai, n−íc vµ çc d¹ng tµi nguyªn thiªn nhiªn hîp lý, tiÕt kiÖm cho çc lo¹i h×nh kinh tÕ-sinh th¸i (ven biÓn, trung du, miÒn nói, ®« thÞ, ®ång b»ng...), chó träng çc khu vùc ®ãi nghÌo, vïng s©u, vïng xa, thùc hiÖn kÕt hîp hµi hoµ gi÷a t¨ng tr−ëng kinh tÕ, xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ b¶o vÖ tµi nguyªn m«i tr−êng. Cã chÝnh s¸ch ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ng−êi d©n g¾n víi lîi Ých cña viÖc b¶o vÖ nguån tµi nguyªn chung.

7.4. TiÕp tôc triÓn khai thùc hiÖn ChiÕn l−îc quèc gia vÒ cÊp n−íc s¹ch vµ vÖ sinh n«ng th«n ®Õn n¨m 2010 (QuyÕt ®Þnh sè 104/2000/Q§-TTg ngµy 25 th¸ng 8 n¨m 2000). B¶o ®¶m ®Õn n¨m 2010 cã kho¶ng 85% d©n c− n«ng th«n sö dông n−íc hîp vÖ sinh víi sè l−îng 60 lÝt/ng−êi/ngµy, 70% gia ®×nh vµ d©n c− n«ng th«n sö dông hè xÝ hîp vÖ sinh vµ thùc hiÖn tèt vÖ sinh ç nh©n.

PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 tÊt c¶ çc nhµ trÎ, tr−êng häc, bÖnh viÖn, tr¹m x¸, c«ng së, chî ë n«ng th«n cã ®ñ n−íc s¹ch vµ ®ñ hè xÝ hîp vÖ sinh. ¦u tiªn gi¶i quyÕt n−íc s¹ch cho nh÷ng vïng thiÕu n−íc vµ gÆp khã kh¨n (vïng bÞ h¹n h¸n, h¶i ®¶o, vïng nói cao, vïng nhiÔm mÆn,...). Chèng c¹n kiÖt vµ « nhiÔm nguån n−íc, b¶o vÖ chÊt l−îng nguån n−íc mÆt, n−íc ngÇm.

T¨ng c−êng gi¸o dôc, vËn ®éng vµ kiÓm so¸t viÖc ch¨n nu«i t¹i gia ®×nh, ch¨n nu«i tËp trung, s¶n xuÊt ë çc lµng nghÒ ®Ó gi÷ s¹ch vÖ sinh m«i tr−êng lµng x·... ¦u tiªn nhiÒu h¬n vèn ng©n s¸ch hç trî cho çc ®Þa bµn khã kh¨n, tËp trung nhiÒu ng−êi nghÌo, ®Æc biÖt lµ vïng nói cao, cã nhiÒu ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi. Çc vïng kh¸c ¸p dông chÝnh s¸ch huy ®éng céng ®ång, sù ®ãng gãp cña ®Þa ph−¬ng vµ ng−êi h−ëng lîi ®Ó x©y dùng çc c«ng tr×nh n−íc s¹ch, chèng « nhiÔm, b¶o vÖ m«i tr−êng... Nhµ n−íc hç trî ®Çu t− çc c«ng tr×nh t¹o nguån (bÓ chøa vµ mét sè vËt t−, thiÕt bÞ kh¸c), dµnh nguån vèn ng©n s¸ch thÝch ®¸ng d−íi h×nh thøc vèn trî cÊp vµ vèn vay tÝn dông −u ®·i ®Ó hç trî n«ng d©n ph¸t triÓn çc c«ng tr×nh cÊp n−íc vµ vÖ sinh n«ng th«n.

Thµnh lËp Quü quèc gia vÒ m«i tr−êng víi sù ®Çu t− cña ng©n s¸ch (qua thu phÝ tµi nguyªn, thu phÝ « nhiÔm...), sù ®ãng gãp cña céng ®ång vµ çc ch−¬ng tr×nh t×nh nguyÖn kh¸c ®Ó ®¶m b¶o kinh phÝ cho çc ho¹t ®éng vÒ m«i tr−êng. Cã chÝnh s¸ch khen th−ëng cô thÓ ®èi víi ng−êi thùc hiÖn tèt çc quy ®Þnh vµ luËt b¶o vÖ rõng, b¶o vÖ tµi nguyªn n−íc, b¶o vÖ m«i tr−êng vµ ph¹t nghiªm kh¾c ®èi víi ng−êi vi ph¹m viÖc b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ m«i tr−êng.

96

KhuyÕn khÝch çc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô x· héi ph¸t triÓn çc dÞch vô m«i tr−êng nh− trång v−ên hoa, c©y xanh, thu gom r¸c th¶i, ph¸t triÓn çc khu du lÞch sinh th¸i, b¶o tån çc v−ên c©y, chim thó quý...

Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ¸p dông çc c«ng nghÖ vµ quy tr×nh s¶n xuÊt Ýt chÊt th¶i, Ýt g©y « nhiÔm m«i tr−êng. ¸p dông çc c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¹ch h¬n víi çc chÝnh s¸ch thuÕ −u ®·i ®Æc biÖt trong nh÷ng n¨m ®Çu hoÆc miÔn gi¶m thuÕ cho çc doanh nghiÖp nhËp khÈu vµ çc nhµ s¶n xuÊt. KhuyÕn khÝch sö dông khÝ ®èt sinh häc ë çc vïng n«ng th«n vµ ph¸t triÓn n¨ng l−îng mÆt trêi, giã vµ çc nguån nhiÖt n¨ng kh¸c. Söa ®æi çc quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ®Çu t− ®Ó võa ®¶m b¶o quyÒn tù do ®Çu t− cña c«ng d©n võa ®¶m b¶o kh«ng xuÊt hiÖn nguy c¬ g©y « nhiÔm m«i tr−êng.

7.5. KiÖn toµn hÖ thèng qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng. T¨ng c−êng hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng, nhÊt lµ hîp t¸c víi çc n−íc l¸ng giÒng, çc n−íc trong khu vùc trong viÖc ng¨n ngõa « nhiÔm m«i tr−êng, chuyÓn giao c«ng nghÖ xö lý « nhiÔm vµ x©y dùng çc m« h×nh xö lý chÊt th¶i.

N©ng cao ý thøc b¶o vÖ m«i tr−êng th«ng qua ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc m«i tr−êng víi nhiÒu h×nh thøc, ®Æc biÖt lµ trong hÖ thèng gi¸o dôc phæ th«ng. Huy ®éng vµ khuyÕn khÝch sù tham gia cña mäi tÇng líp d©n c−, cña doanh nghiÖp, çc tæ chøc x· héi vµo çc ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng.

Thùc hiÖn viÖc kiÓm kª, ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ vµ cô thÓ çc d¹ng tµi nguyªn vµ nguån lùc, ®Æc biÖt ë vïng s©u, vïng xa, vïng nghÌo ®ãi. Trªn c¬ së ®ã quy ho¹ch c¬ cÊu s¶n xuÊt ®Ó ®¶m b¶o t¨ng tr−ëng kinh tÕ, xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. TËp trung ®¸nh gi¸ vµ b¸o ço kÞp thêi 3 chØ sè vÒ m«i tr−êng: tû lÖ che phñ cña rõng, møc ®é tiÕp cËn víi n−íc s¹ch, chÊt l−îng n−íc vµ kh«ng khÝ ®Ó lµm c«ng cô qu¶n lý; ®−a ph¸t triÓn m«i tr−êng bÒn v÷ng vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn hµng n¨m. Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî çc ho¹t ®éng m«i tr−êng dùa trªn céng ®ång ®Ó t¨ng nhËn thøc vµ sù tham gia cña ng−êi d©n.

Hoµn thiÖn, bæ sung vµ x©y dùng míi çc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, çc quy chÕ, quy ®Þnh, tiªu chuÈn vµ h−íng dÉn thùc hiÖn LuËt Tµi nguyªn n−íc, LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng, LuËt B¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n vµ çc v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c.

97

II. thu hÑp kho¶ng çch chªnh lÖch gi÷a çc vïng, thùc hiÖn b×nh ®¼ng vÒ giíi, tiÕn bé cña phô n÷

1. T¹o ®iÒu kiÖn vÒ h¹ tÇng x· héi vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt ®Ó çc vïng ph¸t triÓn, tiÕn tíi gi¶m chªnh lÖch gi÷a çc vïng vÒ mÆt x· héi.

1.1. TËp trung nguån lùc ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ viÖc lµm giai ®o¹n 2001-2005

TiÕp tôc n©ng cao nguån lùc, t¹o c¬ héi cho çc hé nghÌo thùc hiÖn xãa ®ãi gi¶m nghÌo bÒn v÷ng: ®Èy m¹nh trî gióp tÝn dông cho hé nghÌo vay vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh; ®Èy m¹nh khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m vµ h−íng dÉn cho ng−êi nghÌo çch lµm ¨n, khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m, khuyÕn ng−; tæng kÕt vµ nh©n réng çc m« h×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Æc thï cho çc vïng.

Më réng thªm diÖn hç trî çc x· nghÌo kh«ng thuéc ch−¬ng tr×nh 135 cña ChÝnh phñ, trong ®ã t¨ng c−êng viÖc x©y dùng h¹ tÇng c¬ së, hç trî ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, ®µo t¹o båi d−ìng çn bé lµ c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, æn ®Þnh di d©n vµ x©y dùng vïng kinh tÕ míi.

G¾n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo víi t¹o viÖc lµm: TiÕp tôc cho vay vèn çc dù ¸n nhá gi¶i quyÕt viÖc lµm th«ng qua Quü quèc gia hç trî viÖc lµm; n©ng cao n¨ng lùc cña çc trung t©m dÞch vô viÖc lµm; t¨ng c−êng hÖ thèng th«ng tin thÞ tr−êng lao ®éng; ®µo tµo båi d−ìng çn bé.

1.2. Bªn c¹nh viÖc thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ viÖc lµm, cÇn tiÕp tôc thùc hiÖn çc gi¶i ph¸p sau ®©y ®Ó t¹o thªm c¬ héi vµ nguån lùc cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo

T¨ng ®Çu t− cho çc vïng chËm ph¸t triÓn nh»m gãp phÇn thu hÑp kho¶ng çch ph¸t triÓn gi÷a çc vïng, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n. KhuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp lín ®Çu t− t¹o viÖc lµm ë çc vïng nghÌo, hç trî ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë çc vïng nghÌo nh»m t¹o thªm viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho nh©n d©n.

C¬ cÊu chi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc cÇn tËp trung vµo c¬ së h¹ tÇng, ®Æc biÖt lµ giao th«ng vµ thuû lîi, t¹o thªm viÖc lµm phi n«ng nghiÖp trong khu vùc n«ng th«n. §æi míi c¬ chÕ ®Çu t− ph¸t triÓn h¹ tÇng c¬ së cho vïng nghÌo.

TiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ ph©n bæ, ®iÒu phèi nguån vèn hç trî vµ chi tiªu c«ng trong n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n (nh− çc nguån vèn khuyÕn n«ng, çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia...) cho çc ®Þa ph−¬ng

98

c¨n cø vµo møc ®é chªnh lÖch vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, tû lÖ nghÌo ®ãi vµ kh¶ n¨ng tù c©n ®èi ng©n s¸ch cña tõng ®Þa ph−¬ng.

Thu hót ng−êi nghÌo tham gia x©y dùng çc c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu, coi ®ã lµ mét h×nh thøc t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng−êi nghÌo. Chó träng viÖc thu hót phô n÷ vµ nam giíi tham gia vµo viÖc lËp kÕ ho¹ch, x©y dùng vµ gi¸m s¸t çc c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng, chó ý ®Õn nhu cÇu vµ çc −u tiªn cña phô n÷.

Chó träng ®Çu t− x©y dùng ®−êng giao th«ng t¹i çc vïng nghÌo. Cã çc chÝnh s¸ch −u tiªn ®Æc biÖt ®Ó më réng m¹ng l−íi giao th«ng n«ng th«n vµ n©ng cÊp chÊt l−îng çc tuyÕn ®−êng hiÖn cã. Thay thÕ tÊt c¶ çc lo¹i cÇu khØ; t¹o c¬ héi cho çc ®Þa ph−¬ng nghÌo, vïng nghÌo chñ ®éng qu¶n lý viÖc x©y dùng vµ b¶o tr× hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng n«ng th«n.

Më réng cung cÊp ®iÖn l−íi, tæ chøc, qu¶n lý vµ vËn hµnh hÖ thèng ph©n phèi ®iÖn, nhÊt lµ ®èi víi vïng s©u, vïng xa cã ®Þa h×nh phøc t¹p vµ ý thøc tù gi¸c cña ng−êi tiªu dïng ch−a cao. §èi víi vïng biªn giíi, h¶i ®¶o, nh÷ng n¬i xa l−íi ®iÖn quèc gia vµ çc hé gia ®×nh thuéc diÖn chÝnh s¸ch ®Æc biÖt gÆp khã kh¨n, Nhµ n−íc sÏ trî c−íc tiªu thô hµng ho¸, hç trî mét phÇn kinh phÝ ®Ó x©y dùng ®−êng trôc h¹ thÕ vµ nh¸nh rÏ ®Õn nhµ d©n.

H×nh thµnh çc chî n«ng th«n, nhÊt lµ ë miÒn nói, vïng s©u, vïng xa vµ h¶i ®¶o ®Ó b¶o ®¶m cung cÊp mét sè s¶n phÈm thiÕt yÕu cho ng−êi d©n vµ t¹o thuËn lîi cho viÖc tiªu thô n«ng s¶n. Nhµ n−íc −u tiªn trî gi¸, trî c−íc vËn chuyÓn vµ tiªu thô çc mÆt hµng thiÕt yÕu phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cho çc hé n«ng d©n thuéc çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n. ViÖc trî gi¸, trî c−íc ®Çu vµo t¹i çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n cÇn g¾n liÒn víi c«ng t¸c khuyÕn n«ng, hç trî chuyÓn dÞch c¬ cÊu gièng, c¬ cÊu mïa vô vµ g¾n liÒn víi çc ch−¬ng tr×nh ®ång bé hç trî ng−êi nghÌo vÒ vèn, ®Êt ®ai, thÞ tr−êng ®Ó ph¸t huy t¸c dông cña çc kho¶n trî cÊp cña Nhµ n−íc ®Õn ®óng ®èi t−îng, ®ång thêi tr¸nh t©m lý û l¹i vµo sù hç trî cña Nhµ n−íc.

Chó träng c¶i thiÖn m«i tr−êng ®Çu t−, kinh doanh vµ an toµn viÖc lµm cña khu vùc ngoµi nhµ n−íc. B¶o ®¶m çc quyÒn lîi tèi thiÓu cho ng−êi nhËp c− tõ n«ng th«n vµo thµnh thÞ. §Èy m¹nh ph¸t triÓn thÞ tr−êng dÞch vô vµ s¶n phÈm hµng ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. X©y dùng çc khu c«ng nghiÖp nhá cÊp huyÖn, çc lµng nghÒ ë n«ng th«n, t¹o viÖc lµm cho lao ®éng n«ng nhµn, t¨ng thu nhËp cho n«ng d©n.

99

2. æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi

TiÕp tôc thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n (ch−¬ng tr×nh 135), b¶o ®¶m vÒ c¬ b¶n çc x· cã ®ñ çc c«ng tr×nh thiÕt yÕu. Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn çc trung t©m côm x·, quy ho¹ch bè trÝ l¹i côm d©n c−, ®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp; ®µo t¹o çn bé x·, b¶n, lµng, phum sãc. Tõng b−íc thu hÑp kho¶ng çch vÒ ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn gi÷a çc nhãm d©n téc.

Thùc hiÖn tèt viÖc giao ®Êt, giao rõng cho hÇu hÕt çc ç nh©n, hé gia ®×nh vµ tæ chøc ë vïng d©n téc vµ miÒn nói, nhÊt lµ hé gia ®×nh d©n téc Ýt ng−êi. §¶m b¶o giao quyÒn sö dông ®Êt ç nh©n vµ tËp thÓ cho ®¹i bé phËn ng−êi d©n ë vïng d©n téc Ýt ng−êi vµ miÒn nói.

Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c ®Þnh canh ®Þnh c−, h¹n chÕ di c− tù do, æn ®Þnh s¶n xuÊt, n©ng cao ®êi sèng cña çc ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi phï hîp víi tËp qu¸n cña ng−êi d©n trªn c¬ së cã quy ho¹ch d©n c− theo h−íng h×nh thµnh çc côm d©n c− tËp trung, h×nh thµnh çc côm x·, thÞ tø, ®ång thêi nghiªn cøu vµ xem xÐt çc ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng nh−: giao th«ng, cung cÊp n−íc, ®iÖn, th«ng tin, chî... cho çc côm d©n c− nµy.

Khai th¸c tèt çc tiÒm n¨ng vÒ ®Êt ®ai, lao ®éng, ®Èy m¹nh ph¸t triÓn l©m nghiÖp, c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶, ngµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ë vïng d©n téc vµ miÒn nói.

H−íng dÉn çch lµm ¨n, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ cung cÊp th«ng tin nh»m ph¸t triÓn m¹nh kinh tÕ hµng ho¸, t¨ng nhanh tû träng c«ng nghiÖp, dÞch vô, tiÕn tíi xãa bá kinh tÕ tù cung, tù cÊp ë vïng d©n téc Ýt ng−êi vµ miÒn nói. Ph¸t triÓn çc trang tr¹i s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp cã quy m« phï hîp víi tr×nh ®é qu¶n lý vµ søc s¶n xuÊt cña tõng ®Þa bµn d©n c−. KÕt hîp ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm ë çc khu vùc miÒn nói.

N©ng cao d©n trÝ, b¶o tån vµ ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng cña ®ång bµo çc d©n téc Ýt ng−êi. ¦u tiªn ®µo t¹o, båi d−ìng, sö dông ®éi ngò çn bé lµ con em ®ång bµo çc d©n téc Ýt ng−êi ngay t¹i ®Þa ph−¬ng, tõng b−íc t¨ng dÇn tû lÖ çn bé d©n téc Ýt ng−êi. §·i ngé vµ sö dông tèt ®éi ngò giµ lµng, tr−ëng b¶n, thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch ®¹i ®oµn kÕt çc d©n téc ë vïng d©n téc vµ miÒn nói.

Chó träng cñng cè vµ më réng çc ho¹t ®éng gi¸o dôc, y tÕ, v¨n ho¸, th«ng tin cña ®ång bµo d©n téc. Gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn tiÕng nãi, ch÷ viÕt cña çc d©n téc. T¹o kh¶ n¨ng tiÕp cËn gi¸o dôc mÉu gi¸o cho phÇn lín trÎ em vµ

100

hoµn thµnh ch−¬ng tr×nh tiÓu häc b»ng tiÕng ViÖt. D¹y thªm tiÕng d©n téc trong tr−êng häc ®èi víi nh÷ng d©n téc cã ch÷ viÕt.

T¨ng c−êng th«ng tin vÒ çc ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo b»ng çc ph−¬ng ph¸p, h×nh thøc vµ tæ chøc t¹i çc ®Þa ®iÓm thÝch hîp lµm cho ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi cã thÓ tiÕp cËn ®−îc.

3. Thùc hiÖn b×nh ®¼ng vÒ giíi, v× sù tiÕn bé cña phô n÷ vµ quyÒn lîi cña trÎ em

Tæ chøc thùc hiÖn tèt ChiÕn l−îc quèc gia v× sù tiÕn bé cña phô n÷ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 (QuyÕt ®Þnh sè19/2002/Q§-TTg ngµy 21/1/2002). C¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña phô n÷; n©ng cao vµ ph¸t huy n¨ng lùc, kh¶ n¨ng vµ vai trß cña hä, ®¶m b¶o cho ng−êi phô n÷ cã thÓ thùc hiÖn nhiÖm vô vµ tham gia ®Çy ®ñ, ngang b»ng trong mäi ho¹t ®éng, ®Æc biÖt lµ chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ x· héi trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó ®¹t môc tiªu "d©n giµu, n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh".

§¶m b¶o çc ®iÒu kiÖn ®Ó phô n÷ thùc hiÖn quyÒn b×nh ®¼ng trong lÜnh vùc lao ®éng vµ viÖc lµm th«ng qua ®¶m b¶o ®ñ ®Êt canh t¸c, çc nguån lùc c¬ b¶n vµ x¸c ®Þnh chØ tiªu thu hót lao ®éng n÷ vµo viÖc lµm míi. Hoµn thiÖn çc quy ®Þnh vµ t¨ng c−êng viÖc gi¸m s¸t thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch ®èi víi lao ®éng n÷ nh»m ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ vµ c«ng b»ng trong chÝnh s¸ch ®µo t¹o nghÒ, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hé lao ®éng vµ chÕ ®é nghØ h−u. Lång ghÐp giíi cã hiÖu qu¶ vµo çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia. X©y dùng hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu vÒ thÞ tr−êng lao ®éng vµ ®µo t¹o nghÒ víi çc th«ng tin t¸ch biÖt theo giíi tÝnh. Ph¸t triÓn çc trung t©m ®µo t¹o nghÒ vµ giíi thiÖu viÖc lµm cho phô n÷. T¨ng c−êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña phô n÷ ®èi víi çc nguån vèn tÝn dông, vèn tõ ch−¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó phô n÷ ®−îc tËp huÊn vÒ çch sö dông vµ trùc tiÕp sö dông çc nguån vèn ®ã.

Cã çc biÖn ph¸p ®¶m b¶o phô n÷ ®−îc tiÕp cËn b×nh ®¼ng vÒ gi¸o dôc, ®−îc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n. Cã chÕ ®é khuyÕn khÝch n÷ sinh ë vïng s©u, vïng xa vµ vïng d©n téc Ýt ng−êi häc trung häc, vµo çc tr−êng néi tró, tr−êng cao ®¼ng vµ ®¹i häc. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî phô n÷ vµ em g¸i nghÌo ®i häc. Cã çc biÖn ph¸p ®iÒu chØnh sù t¸ch biÖt giíi trong ngµnh häc, kÕt hîp giíi vµo çc ch−¬ng tr×nh h−íng nghiÖp. Rµ so¸t vµ n©ng cao chÊt l−îng çc s¸ch gi¸o khoa, lo¹i bá çc quan niÖm vµ h×nh ¶nh rËp khu«n vÒ giíi. N©ng cao tû lÖ n÷ ë çc vÞ trÝ qu¶n lý ë çc cÊp vµ bËc häc. X©y dùng çc quü khuyÕn häc cho n÷ vµ x¸c ®Þnh chØ tiªu n÷ ë çc kho¸ ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ë çc ngµnh vµ çc cÊp.

101

C¶i thiÖn søc khoÎ cña phô n÷ b»ng viÖc n©ng cao nhËn thøc vµ thay ®æi hµnh vi ch¨m sãc søc khoÎ trong viÖc cung cÊp çc dÞch vô y tÕ vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. Cñng cè m¹ng l−íi y tÕ c¬ së, bao gåm viÖc t− vÊn vÒ søc khoÎ sinh s¶n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, cã biÖn ph¸p tÝch cùc khuyÕn khÝch nam giíi sö dông çc biÖn ph¸p tr¸nh thai. §¶m b¶o phô n÷ nghÌo ®−îc tiÕp cËn çc dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ mét çch thuËn lîi. N©ng cao chÊt l−îng çc dÞch vô ch¨m sãc tr−íc, trong vµ sau sinh. Thùc hiÖn çc biÖn ph¸p h¹n chÕ l©y nhiÔm HIV/AIDS vµ çc bÖnh viªm nhiÔm ®−êng sinh dôc. X©y dùng hÖ thèng d÷ liÖu vÒ bÖnh nghÒ nghiÖp. N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña çn bé y tÕ vµ chÊt l−îng phôc vô t¹i çc c¬ së ch¨m sãc søc khoÎ phô n÷ vµ trÎ em.

Gi¶m dÇn g¸nh nÆng c«ng viÖc gia ®×nh cho phô n÷ th«ng qua chó träng ®Çu t− vµo c«ng nghÖ phôc vô gia ®×nh cã quy m« nhá, çc dù ¸n n−íc s¹ch vµ n¨ng l−îng ë n«ng th«n. Ph¸t triÓn vµ tæ chøc l¹i hÖ thèng nhµ trÎ, mÉu gi¸o vµ ph¸t ®éng çc chiÕn dÞch tuyªn truyÒn gi¸o dôc vÒ chia sÎ tr¸ch nhiÖm gia ®×nh gi÷a tÊt c¶ çc thµnh viªn.

N©ng cao vai trß, vÞ trÝ vµ sù tham gia cña ng−êi phô n÷ vµo viÖc ra quyÕt ®Þnh vµ l·nh ®¹o, qu¶n lý ë tÊt c¶ çc cÊp vµ trong mäi lÜnh vùc b»ng viÖc kh¾c phôc sù ph©n biÖt ®èi xö vµ ng−îc ®·i ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em g¸i trong gia ®×nh, khuyÕn khÝch çc quan hÖ gia ®×nh b×nh ®¼ng, t«n träng vµ hîp t¸c. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó phô n÷ dù çc cuéc häp vµ tham gia vµo c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch, thùc hiÖn vµ gi¸m s¸t çc ch−¬ng tr×nh vµ dù ¸n ë lµng, x· vµ tÊt c¶ çc cÊp. Rµ so¸t çc chÝnh s¸ch ®èi víi n÷ c«ng nh©n viªn chøc ®Ó ®¶m b¶o viÖc thô h−ëng çc chÕ ®é mét çch b×nh ®¼ng. KÕt hîp giíi vµo çc ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o chÝnh trÞ vµ hµnh chÝnh çc cÊp.

§¶m b¶o sù tham gia vµ h−ëng lîi mét çch b×nh ®¼ng cña phô n÷ vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi b»ng viÖc hoµn thiÖn çc luËt vµ v¨n b¶n ph¸p lý nh»m thùc hiÖn vµ b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých cña phô n÷. N©ng cao nhËn thøc cña phô n÷ vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ sö dông çc c«ng cô ph¸p lý. N©ng cao n¨ng lùc cña bé m¸y hµnh chÝnh vµ çc tæ chøc x· héi nh»m thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch vµ chiÕn l−îc v× sù tiÕn bé cña phô n÷ vµ b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých cña phô n÷ mét çch hiÖu qu¶. N©ng cao quyÒn cña phô n÷ trong viÖc cÊp giÊy ®¨ng ký quyÒn sö dông ®Êt, t¨ng c−êng vai trß cña hä trong viÖc ra quyÕt ®Þnh ë ®Þa ph−¬ng.

T¨ng c−êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc, vËn ®éng x· héi víi néi dung vµ h×nh thøc phï hîp víi tõng vïng, tõng nhãm ®èi t−îng nh»m gãp

102

phÇn n©ng cao nhËn thøc vµ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan Nhµ n−íc, tæ chøc, gia ®×nh vµ mäi c«ng d©n trong c«ng t¸c b×nh ®¼ng vÒ giíi.

T«n träng vµ b¶o ®¶m cho trÎ em thùc hiÖn çc quyÒn vµ bæn phËn tr−íc gia ®×nh vµ x· héi. Tuyªn truyÒn, n©ng cao nhËn thøc, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao vai trß, bæn phËn cña gia ®×nh trong viÖc nu«i d¹y con çi.

III. Ph¸t triÓn m¹ng l−íi an sinh x· héi trî gióp cho çc ®èi t−îng yÕu thÕ vµ ng−êi nghÌo

1. TËp trung cã träng ®iÓm ®Ó hç trî ng−êi nghÌo, d©n téc Ýt ng−êi, nhãm yÕu thÕ kh¸c trong x· héi

C¶i thiÖn chÊt l−îng vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn çc dÞch vô c¬ b¶n vµ nguån lùc cña ng−êi nghÌo, ®Æc biÖt lµ ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu, gi¸o dôc tiÓu häc, søc khoÎ sinh s¶n, n−íc, vÖ sinh dinh d−ìng, nhµ ë, gióp ®ì hä tiÕp cËn víi ph¸p luËt kh«ng thu phÝ...

X©y dùng chÕ ®é −u tiªn nh»m gióp çc ®èi t−îng yÕu thÕ cã ®iÒu kiÖn ®−îc thô h−ëng lîi Ých tõ çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ ph¸t triÓn x· héi nh− x©y dùng chÕ ®é −u ®·i vÒ gi¶m møc vµ çc kho¶n ®ãng gãp, nép lÖ phÝ vµ gi¸ c¶ ®èi víi ng−êi nghÌo, ng−êi yÕu thÕ trong çc quan hÖ giao dÞch x· héi vµ tiÕp cËn çc dÞch vô x· héi c¬ b¶n, çc ho¹t ®éng v¨n ho¸, gi¸o dôc vµ n©ng cao d©n trÝ, ®−îc n©ng cao hiÓu biÕt ph¸p luËt, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p miÔn phÝ. Gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò nhµ ë cho ng−êi nghÌo. Ph¸t triÓn çc tuyÕn, côm d©n c− v−ît lò cña ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Cã kÕ ho¹ch ®ång bé xãa nhµ t¹m cho çc hé gia ®×nh nghÌo.

2. T¨ng c−êng m¹ng l−íi an sinh x· héi

Bæ sung mét sè chÝnh s¸ch trî gióp cña Nhµ n−íc ®èi víi çc nhãm ng−êi yÕu thÕ, cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n, ng−êi dÔ bÞ tæn th−¬ng ®Ó t¹o c¬ héi tù t¹o viÖc lµm hoÆc ®i lµm thuª, cã thu nhËp ®ñ nu«i sèng b¶n th©n, tham gia vµo çc ho¹t ®éng céng ®ång, tham gia çc ho¹t ®éng x· héi ®Ó h−ëng lîi tõ c¶i çch kinh tÕ.

Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi nh»m më réng chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi ¸p dông cho mäi ®èi t−îng, kÓ c¶ nh÷ng ng−êi lµm viÖc t¹i khu vùc kinh tÕ phi chÝnh thøc vµ b¶o ®¶m t−¬ng quan hîp lý gi÷a møc ®ãng vµ møc h−ëng.

103

§a d¹ng ho¸ m¹ng l−íi an sinh tù nguyÖn. §Èy m¹nh çc biÖn ph¸p b¶o vÖ c©y trång vµ vËt nu«i nh− dÞch vô thó y, ch−¬ng tr×nh qu¶n lý dÞch h¹i tæng hîp mét çch hiÖu qu¶ ë vïng s©u, vïng xa vµ çc vïng khã kh¨n. TiÕn hµnh thö nghiÖm çc h×nh thøc b¶o hiÓm c©y trång, vËt nu«i hoÆc b¶o hiÓm thÞ tr−êng cho n«ng th«n. T¨ng c−êng c«ng t¸c khuyÕn n«ng nh− lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó gi¶m tÝnh tæn th−¬ng cña ng−êi nghÌo. X©y dùng çc ch−¬ng tr×nh b¶o hiÓm trªn c¬ së céng ®ång ®èi víi khu vùc kinh tÕ kh«ng chÝnh thøc trªn nguyªn t¾c b¶o hiÓm nhãm (tèi thiÓu lµ b¶o hiÓm gia ®×nh). Ph¸t triÓn h×nh thøc B¶o hiÓm hé gia ®×nh ®Ó thay thÕ dÇn cho hÖ thèng b¶o hiÓm søc khoÎ häc ®−êng.

T¨ng c−êng m¹ng l−íi an sinh x· héi th«ng qua ph¸t triÓn vµ cñng cè çc quü cña x· héi vµ ®oµn thÓ. Trî gióp nh©n ®¹o th−êng xuyªn ®èi víi ng−êi nghÌo, ng−êi kh«ng cã søc lao ®éng vµ kh«ng n¬i n−¬ng tùa; tæ chøc, triÓn khai ho¹t ®éng cña çc quü nµy ngay t¹i nh÷ng céng ®ång lµng, x· n¬i tËp trung nhiÒu ng−êi nghÌo, yÕu thÕ. Trong ®ã, chó träng çc h×nh thøc trî cÊp x· héi b»ng hiÖn vËt (g¹o, thùc phÈm, quÇn ¸o,...) ®èi víi nh÷ng ®èi t−îng r¬i vµo hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n ë c¶ n«ng th«n vµ mét sè thµnh phè.

Duy tr× vµ bæ sung hÖ thèng chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p vÒ b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ trÎ em tµn tËt, må c«i, lang thang, lao ®éng kiÕm sèng, trÎ em bÞ hËu qu¶ chÊt ®éc mµu da cam, nhiÔm HIV/AIDS. N©ng cao tr¸ch nhiÖm vµ chøc n¨ng cña gia ®×nh trong viÖc b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em. Huy ®éng toµn bé x· héi tham gia vµo b¶o vÖ trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n.

Ph¸t triÓn hÖ thèng chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p hç trî ng−êi tµn tËt, ng−êi cao tuæi (®Æc biÖt lµ ng−êi giµ c« ®¬n kh«ng n¬i n−¬ng tùa), ng−êi bÞ nhiÔm chÊt ®éc ho¸ häc, nhiÔm HIV/AIDS.

Ph¸t triÓn çc trung t©m b¶o trî x· héi ë nh÷ng vïng nghÌo, vïng gÆp rñi ro th−êng xuyªn ®Ó nu«i d−ìng çc ®èi t−îng mÊt kh¶ n¨ng vµ c¬ héi tù kiÕm sèng, tr−íc m¾t triÓn khai tèt nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ cña NghÞ ®Þnh sè 07/2000/N§-CP ngµy 09/3/2000 vÒ chÝnh s¸ch cøu trî x· héi trong 3 n¨m 2001-2003.

§iÒu chØnh l¹i ph−¬ng ph¸p ph©n bæ ng©n s¸ch ®Ó thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch x· héi, trao quyÒn chñ ®éng cho çc ®Þa ph−¬ng, ®Æc biÖt lµ cÊp x·, huyÖn ®Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn quü céng ®ång ë lµng xãm vµ cÊp x·.

104

3. X©y dùng çc biÖn ph¸p ®Ó gióp ®èi t−îng yÕu thÕ c¶i thiÖn çc ®iÒu kiÖn tham gia thÞ tr−êng lao ®éng

C¶i thiÖn tiÕp cËn thÞ tr−êng lao ®éng cña ng−êi lao ®éng nghÌo, nhãm yÕu thÕ trong thÞ tr−êng lao ®éng, ®Æc biÖt ®èi víi vÊn ®Ò ®µo t¹o. Gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò lao ®éng d«i d−. DÇn dÇn tõng b−íc ¸p dông b¶o hiÓm thÊt nghiÖp

N©ng cao sè l−îng vµ chÊt l−îng viÖc lµm, ®Æc biÖt lµ viÖc lµm trong khu vùc ngoµi nhµ n−íc. Hoµn thiÖn Bé luËt Lao ®éng ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng lao ®éng. B¶o ®¶m an toµn viÖc lµm. Chèng sa th¶i tuú tiÖn, b¶o ®¶m viÖc lµm æn ®Þnh víi møc thu nhËp ngµy cµng t¨ng vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng, nhÊt lµ cho lao ®éng n÷, ngµy cµng ®−îc c¶i thiÖn. Gi¶m tai n¹n lao ®éng. B¶o ®¶m c«ng b»ng nam n÷ trong tuæi vÒ h−u, tr¸nh t×nh tr¹ng sö dông "vÒ h−u sím" lµm c«ng cô ®Ó gi¶i quyÕt lao ®éng d«i d− trong çc doanh nghiÖp nhµ n−íc còng nh− çc vÊn ®Ò kh¸c cña thÞ tr−êng lao ®éng.

4. X©y dùng hÖ thèng gi¶i ph¸p cøu trî x· héi ®ét xuÊt h÷u hiÖu

§èi víi ng−êi nghÌo, ng−êi dÔ bÞ tæn th−¬ng khi gÆp rñi ro thiªn tai, tai n¹n vµ çc t¸c ®éng x· héi kh«ng thuËn lîi, triÓn khai çc gi¶i ph¸p cøu trî ®ét xuÊt gåm:

C¶i tiÕn c¬ chÕ h×nh thµnh vµ ®iÒu phèi Quü cøu trî ®ét xuÊt.

Gióp ®ì ng−êi nghÌo phßng chèng cã hiÖu qu¶ khi gÆp thiªn tai nh− b·o, lôt, h¹n h¸n, s©u bÖnh,... b»ng tæ chøc tËp huÊn, chuyÓn giao nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm cô thÓ vÒ phßng chèng thiªn tai. Hç trî mét phÇn kinh phÝ ®Ó c¶i thiÖn tÝnh tr¹ng nhµ ë, tr¸nh b·o, tr¸nh lôt.

Quy ho¹ch l¹i çc vïng d©n c−, c¬ së h¹ tÇng s¶n xuÊt vµ x· héi thuËn lîi cho viÖc phßng chèng vµ cøu trî khi thiªn tai x¶y ra. Tæ chøc, chuÈn bÞ s½n sµng çc ph−¬ng tiÖn cøu trî ®Ó kÞp thêi, nhanh chãng øng phã vµ h¹n chÕ çc t¸c ®éng xÊu cña thiªn tai, h−íng dÉn ng−êi nghÌo chñ ®éng cøu gióp lÉn nhau khi gÆp thiªn tai.

Tæ chøc vµ trî gióp ng−êi nghÌo kh¾c phôc çc thiÖt h¹i sau thiªn tai, khi n«ng s¶n bÞ rít gi¸ hoÆc gÆp rñi ro, tai n¹n, nhanh chãng æn ®Þnh cuéc sèng, s¶n xuÊt b×nh th−êng nh− cung cÊp çc yÕu tè s¶n xuÊt cÇn thiÕt (gièng, c©y, con, ph−¬ng tiÖn canh t¸c,...), gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng m«i tr−êng sau thiªn tai. X©y dùng çc kho l−¬ng thùc, thùc phÈm, quÇn ¸o t¹i chç cña tõng céng ®ång n¬i th−êng x¶y ra thiªn tai nh»m cung cÊp kÞp thêi cho ng−êi gÆp n¹n trong thiªn tai.

105

5. Më réng sù tham gia vµ n©ng cao vai trß cña çc tæ chøc x· héi, tæ chøc phi chÝnh phñ trong viÖc ph¸t triÓn m¹ng l−íi an sinh x· héi

MÆt trËn Tæ quèc çc cÊp chñ tr× vµ phèi hîp víi chÝnh quyÒn, çc héi, ®oµn thÓ quÇn chóng x©y dùng çc ph−¬ng thøc vËn ®éng çc c¬ quan, doanh nghiÖp vµ toµn d©n tham gia ho¹t ®éng tõ thiÖp gióp ®ì çc ®èi t−îng nghÌo.

KhuyÕn khÝch çc ho¹t ®éng nh©n ®¹o cña çc tæ chøc phi chÝnh phñ, çc tæ chøc ®oµn thÓ, çc tæ chøc x· héi hç trî, tham gia ph¸t triÓn m¹ng l−íi an sinh x· héi, trî gióp cã hiÖu qu¶ çc ®èi t−îng yÕu thÕ, ®Æc biÖt lµ ng−êi giµ c« ®¬n, kh«ng n¬i n−¬ng tùa, trÎ em må c«i kh«ng n¬i nu«i d−ìng, trÎ em bÞ nhiÔm chÊt ®éng ho¸ häc, HIV...

106

PhÇn V

Huy ®éng vµ ph©n bæ nguån lùc cho t¨ng tr−ëng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo

§Ó cã thÓ thùc hiÖn thµnh c«ng çc môc tiªu cña ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo, qua tÝnh to¸n b−íc ®Çu vÒ nhu cÇu ®Çu t− cña çc ngµnh vµ lÜnh vùc: n«ng, l©m, ng− nghiÖp; c«ng nghiÖp vµ x©y dùng; giao th«ng; b−u ®iÖn; gi¸o dôc; v¨n ho¸; y tÕ; khoa häc c«ng nghÖ; dÞch vô; c«ng céng... vµ çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia liªn quan ®Õn xãa ®ãi gi¶m nghÌo, trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn 5 n¨m 2001-2005 yªu cÇu kho¶ng 840-980 ngh×n tû ®ång (t−¬ng ®−¬ng 60-70 tû USD) b»ng 1,5-1,75 lÇn so víi thùc hiÖn giai ®o¹n 1996-2000.

I. §Çu t− ph¸t triÓn

1. Nhu cÇu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn

1.1. N«ng, l©m, ng− nghiÖp: Nhu cÇu ®Çu t− kho¶ng 110-133 ngh×n tû ®ång, trong ®ã cho n«ng nghiÖp (chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, trång míi c©y l©u n¨m, s¶n xuÊt gièng, ®Çu t− h¹ tÇng, x©y dùng çc vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung, c¬ së chÕ biÕn, b¶o qu¶n, chuyÓn giao kü thuËt,...) yªu cÇu kho¶ng 53-62 ngh×n tû ®ång; l©m nghiÖp hoµn thµnh dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng, tËp trung ®Çu t− trång rõng kinh tÕ, t¹o vïng nguyªn liÖu, g¾n víi viÖc x©y dùng çc c¬ së chÕ biÕn giÊy, bét giÊy, v¸n gç nh©n t¹o,... yªu cÇu kho¶ng 10-13 ngh×n tû ®ång; thuû s¶n tiÕp tôc ®Çu t− th©m canh, më réng diÖn tÝch nu«i trång lªn 1,2 triÖu ha, kÓ c¶ nu«i thuû s¶n ë biÓn, x©y dùng ®ång bé h¹ tÇng nghÒ ç, ph¸t triÓn m¹nh çc ®éi thuyÒn ®¸nh ç xa bê,... yªu cÇu kho¶ng 21-27 ngh×n tû ®ång; thuû lîi ®Çu t− n©ng cÊp çc c«ng tr×nh hiÖn cã ®Ó ®−a hiÖu suÊt sö dông c«ng tr×nh tõ 60% n¨m 2000 lªn kho¶ng 80% n¨m 2005, ph¸t triÓn thªm çc hå chøa n−íc c¾t lò ë miÒn Trung, gi÷ n−íc ë miÒn Nói vµ t¹o nguån n−íc ngät ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long. X©y dùng cñng cè hÖ thèng ®ª biÓn vµ çc c«ng tr×nh ng¨n mÆn; kiªn cè ho¸ çc tuyÕn ®ª xung yÕu; tiÕp tôc thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng, cñng cè ®ª, kÌ, cèng vµ x©y dùng h¹ tÇng ph©n lò, chËm lò,... yªu cÇu kho¶ng 26-30 ngh×n tû ®ång.

107

1.2. C«ng nghiÖp, x©y dùng: Nhu cÇu ®Çu t− −íc tÝnh kho¶ng 370-400 ngh×n tû ®ång, trong ®ã ®Çu t− ngµnh ®iÖn kho¶ng 85-95 ngh×n tû ®ång; xi m¨ng 30-35 ngh×n tû ®ång; ho¸ chÊt, ph©n bãn 58-65 ngh×n tû ®ång, dÇu khÝ 55-60 ngh×n tû ®ång. Thùc hiÖn ®Çu t− chiÒu s©u, ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, hiÖn ®¹i ho¸ tõng phÇn çc ngµnh s¶n xuÊt, tr−íc hÕt lµ ph¸t triÓn çc ngµnh cã lîi thÕ c¹nh tranh, chiÕm lÜnh thÞ tr−êng trong n−íc vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh−: chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n, may mÆc, da, giµy, ®iÖn tö, tin häc, mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ vµ tiªu dïng. X©y dùng cã chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp nÆng (dÇu khÝ, luyÖn kim, c¬ khÝ chÕ t¹o, ho¸ chÊt c¬ b¶n, ph©n bãn, vËt liÖu x©y dùng,...), c«ng nghiÖp ®iÖn tö vµ c«ng nghÖ th«ng tin viÔn th«ng,...

1.3. Giao th«ng, b−u ®iÖn: Nhu cÇu ®Çu t− kho¶ng 126-147 ngh×n tû ®ång, trong ®ã cho giao th«ng kho¶ng 94-110 ngh×n tû ®ång; b−u chÝnh viÔn th«ng kho¶ng 30 ngh×n tû ®ång. §Çu t− n©ng cÊp vµ ph¸t triÓn hÖ thèng ®−êng bé, ®−êng s«ng, ®−êng biÓn, hÖ thèng s©n bay, bÕn c¶ng; hoµn thµnh c¬ b¶n viÖc n©ng cÊp quèc lé 1 vµ x©y dùng ®−êng Hå ChÝ Minh; n©ng cÊp hÖ thèng ®−êng s¾t hiÖn cã; më thªm çc tuyÕn giao th«ng míi ®Õn çc trung t©m kinh tÕ, ®Õn vïng s©u, vïng xa; gi¶i to¶ ¸ch t¾c giao th«ng ë çc ®« thÞ; cñng cè çc tuyÕn giao th«ng liªn tØnh thuéc ®ång b»ng s«ng Cöu Long, çc tuyÕn lªn T©y Nguyªn, miÒn nói...

Ph¸t triÓn m¹ng l−íi th«ng tin hiÖn ®¹i, ®ång bé, réng kh¾p víi dung l−îng lín vµ chÊt l−îng cao. TËp trung thùc hiÖn mét sè dù ¸n lín nh− m¹ng th«ng tin vÖ tinh VINASAT, VISAT...; chó träng ®Çu t− cho khu vùc biªn giíi, h¶i ®¶o, vïng s©u, vïng xa.

1.4. Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o: Nhu cÇu ®Çu t− −íc tÝnh kho¶ng 30-40 ngh×n tû ®ång. Chñ yÕu lµ ®Çu t− c¶i t¹o, n©ng cÊp vµ më réng çc c¬ së ®µo t¹o, gi¸o dôc, n©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc, trong ®ã chó träng ®Õn b¶o ®¶m ®ñ tr−êng, líp häc vµ gi¸o viªn cho ®ång bµo miÒn nói vµ vïng s©u, vïng xa; ®æi míi néi dung, ph−¬ng ph¸p d¹y vµ häc; ®µo t¹o ®éi ngò çn bé, gi¸o viªn cã chÊt l−îng cao; chó träng ®µo t¹o çn bé, gi¸o viªn ng−êi d©n téc.

TiÕp tôc ®Çu t− n©ng cÊp, më réng hÖ thèng nhµ trÎ, mÉu gi¸o trªn mäi ®Þa bµn d©n c−, ®Æc biÖt lµ ë n«ng th«n vµ nh÷ng vïng cã khã kh¨n. HiÖn ®¹i ho¸ mét sè tr−êng d¹y nghÒ, t¨ng nhanh tû lÖ lao ®éng ®−îc ®µo t¹o trong toµn bé lao ®éng x· héi,... tËp trung ®Çu t− cho Tr−êng ®¹i häc Quèc gia, çc tr−êng ®¹i häc vïng, çc tr−êng ®¹i häc träng ®iÓm vµ çc tr−êng ®¹i häc s− ph¹m.

108

1.5. Khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr−êng: Nhu cÇu ®Çu t− −íc tÝnh kho¶ng 6-14 ngh×n tû ®ång ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña çc c¬ quan nghiªn cøu khoa häc, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ tr−êng. Thùc hiÖn ¸p dông çc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ cao (tin häc, sinh häc, vËt liÖu míi, tù ®éng ho¸,...). TËp trung ®Çu t− x©y dùng çc phßng thÝ nghiÖm träng ®iÓm quèc gia theo tinh thÇn cña QuyÕt ®Þnh sè 850/Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin, Khu c«ng nghÖ cao Hoµ L¹c,...

B¶o vÖ vµ c¶i thiÖn chÊt l−îng m«i tr−êng cho ng−êi nghÌo, x©y míi 25% sè tr¹m quan tr¾c vµ ph©n tÝch m«i tr−êng tæng hîp theo quy ho¹ch, cñng cè kho¶ng 30% sè tr¹m quan tr¾c m«i tr−êng n−íc vµ kh«ng khÝ ®¹t tiªu chuÈn tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. X©y míi vµ më réng çc m« h×nh xö lý n−íc th¶i vµ chÊt th¶i r¾n ë çc khu c«ng nghiÖp vµ çc lµng nghÒ.

1.6. Y tÕ: Nhu cÇu ®Çu t− −íc tÝnh kho¶ng 16-28 ngh×n tû ®ång. Hoµn chØnh quy ho¹ch hÖ thèng y tÕ, cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng l−íi y tÕ c¬ së; n©ng cao chÊt l−îng dÞch vô y tÕ, t¨ng c−êng ®éi ngò çn bé vµ trang thiÕt bÞ y tÕ; t¨ng c−êng triÓn khai çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu vÒ y tÕ, ph¸t triÓn y tÕ dù phßng, y tÕ céng ®ång; t¨ng c−êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña ng−êi nghÌo ®èi víi çc dÞch vô y tÕ c¬ b¶n cã chÊt l−îng; cã biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó hç trî chi phÝ y tÕ cho ng−êi nghÌo.

1.7. Nhµ ë, cÊp tho¸t n−íc, dÞch vô c«ng céng: Nhu cÇu kho¶ng 118-130 ngh×n tû ®ång, chñ yÕu lµ ®Çu t− kÕt cÊu h¹ tÇng, dÞch vô th−¬ng m¹i, ph¸p lý, ph¸t triÓn nhµ ë, më réng hÖ thèng cÊp, tho¸t n−íc; chó träng nhiÒu h¬n ®Õn viÖc thay thÕ çc nhµ dét n¸t, æ chuét kh«ng b¶o ®¶m an toµn ë çc thµnh phè, khu ®« thÞ, nhÊt lµ nhµ ë cho çc hé nghÌo ë miÒn nói phÝa B¾c, T©y Nguyªn, vµ vïng th−êng xuyªn bÞ lò, lôt ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long.

1.8. V¨n ho¸, th«ng tin, thÓ thao: Nhu cÇu ®Çu t− kho¶ng 14-15 ngh×n tû ®ång. Thùc hiÖn ®Çu t− më réng, n©ng cÊp hÖ thèng ph¸t thanh, truyÒn h×nh, xuÊt b¶n b¸o chÝ, ph¸t triÓn çc khu liªn hiÖp thÓ thao quèc gia, çc trung t©m thÓ thao thuéc çc tØnh, thµnh phè, ®Çu t− x©y dùng çc c¬ së v¨n ho¸, th«ng tin vµ trî gióp ph¸p lý (®µo t¹o båi d−ìng çn bé trî gióp ph¸p lý, x©y dùng tñ s¸ch ph¸p luËt, cung cÊp vµ phæ biÕn tµi liÖu ph¸p luËt...) cho ng−êi nghÌo, ®ång bµo vïng s©u, vïng xa, vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi.

1.9. Qu¶n lý Nhµ n−íc vµ çc ngµnh, lÜnh vùc kh¸c: Nhu cÇu ®Çu t− kho¶ng 50-63 ngh×n tû ®ång.

109

BiÓu 5.1: Nhu cÇu vèn ®Çu t− toµn x· héi

(Ngh×n tû ®ång, theo gi¸ n¨m 2000)

Nhu cÇu ®Çu t− 2001-2005

Tæng sè 840 - 980 - N«ng, l©m, ng− vµ thuû lîi 110 - 133

- C«ng nghiÖp, x©y dùng 370 - 400

- Giao th«ng, b−u ®iÖn 126 - 147

- Gi¸o dôc, ®µo t¹o 30 - 40

- Khoa häc c«ng nghÖ, ®iÒu tra c¬ b¶n m«i tr−êng 6 - 14

- Y tÕ, x· héi 16 - 28

- Nhµ ë, c«ng céng, cÊp n−íc, dÞch vô 118 - 130

- V¨n ho¸ th«ng tin, thÓ thao 14 - 15

- Qu¶n lý nhµ n−íc 26 - 28

- Çc ngµnh, lÜnh vùc kh¸c 24 - 35

Nguån: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−

2. Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®Çu t− ph¸t triÓn

Qua tÝnh to¸n s¬ bé cña çc Bé, ®Þa ph−¬ng, qua çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n, vµ çc cam kÕt hîp t¸c ®Çu t− víi n−íc ngoµi, dù kiÕn vèn ®Çu t− toµn x· héi trong 5 n¨m tíi cã thÓ huy ®éng (t−¬ng ®èi kh¶ thi) lµ 840 ngh×n tû ®ång, gåm cã:

Vèn ®Çu t− trong n−íc dù kiÕn huy ®éng kho¶ng 21-22% GDP, kho¶ng 560 ngh×n tû ®ång, chiÕm kho¶ng 2/3 tæng vèn ®Çu t− toµn x· héi, t−¬ng ®−¬ng kho¶ng 40 tû USD.

Huy ®éng nguån vèn tõ bªn ngoµi: Dù kiÕn kho¶ng 20 tû USD, trong ®ã vèn ®¨ng ký çc dù ¸n ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI) ®−îc cÊp phÐp vµ çc dù ¸n t¨ng vèn kho¶ng trªn 15 tû USD, (vèn ®¨ng ký cña çc dù ¸n cÊp míi lµ 12 tû USD, çc dù ¸n t¨ng vèn ®¹t trªn 3 tû USD). ¦íc tÝnh vèn ®−a vµo thùc hiÖn cã thÓ ®¹t kho¶ng 11 tû USD vµ vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) dù kiÕn ®−a vµo kho¶ng 9 tû USD (vèn vay kho¶ng 7,5 tû USD, vèn viÖn trî kh«ng hoµn l¹i kho¶ng 1,5 tû USD).

110

BiÓu 5.2: Dù b¸o kh¶ n¨ng huy ®éng vèn 2001-2005

(Theo gi¸ n¨m 2000)

1996-2000 2001-2005 (tèi thiÓu)

Nguån vèn Thùc hiÖn (Ng. tû ®ång)

Tû lÖ trªn tæng sè

(%)

Kh¶ n¨ng huy ®éng

(Ng. tû ®ång)

Tû lÖ trªn tæng sè

(%)

Tæng sè 555 100.0 840 100.0

Trong ®ã:

- Vèn trong n−íc 320,5 57,7 561 66,8

- Vèn ngoµi n−íc 234,5 42,3 279 33,2

I. Vèn ®Çu t− khu vùc Nhµ n−íc (§Çu t− c«ng)

295,8 53,3 467 55,5

1. Huy ®éng trong n−íc 198,9 35,8 341 40,6

- Ng©n s¸ch (kh«ng kÓ ODA) 83,9 15,1 123,2 14,7

- TÝn dông (kh«ng kÓ ODA vay l¹i) 17,7 3,2 55,8 6,6

- Doanh nghiÖp nhµ n−íc 97,3 17,5 162 19,3

2. Vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA)

96,5 17,4 126 15,0

II. Vèn ®Çu t− khu vùc t− nh©n 259,6 46,8 373 44,4

1. Khu vùc t− nh©n trong n−íc 121,6 21,9 220 26,2

2. Vèn ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI) 138 249 153 18,2

Trong tæng vèn nªu trªn, kh¶ n¨ng huy ®éng cña khu vùc Nhµ n−íc (®Çu t− c«ng céng) ®¹t 467 ngh×n tû ®ång, chiÕm 55,5%, trong ®ã vèn Ng©n s¸ch (kh«ng kÓ ODA) kho¶ng 123 ngh×n tû ®ång, chiÕm 14,7%, tÝn dông nhµ n−íc (kh«ng kÓ ODA vay l¹i) gÇn 56 ngh×n tû ®ång, chiÕm 6,6%, doanh nghiÖp nhµ n−íc 162 ngh×n tû ®ång, chiÕm 19,3%; vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA ®¹t 126 ngh×n tû ®ång, chiÕm 15%; khu vùc t− nh©n trong n−íc kho¶ng 220 ngh×n tû ®ång, chiÕm 26,2%; khu vùc vèn ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI) kho¶ng 153 ngh×n tû ®ång, chiÕm 18,2% tæng vèn ®Çu t− toµn x· héi.

Nh− vËy khu vùc nhµ n−íc vÉn chiÕm tû lÖ lín (55,5%), khu vùc t− nh©n trong n−íc tuy tû lÖ cã t¨ng tõ 21,9% (1996-2000) lªn 26,2% (2001-2005), nh−ng vÉn cßn rÊt thÊp, míi chiÕm kho¶ng 1/4 vèn ®Çu t− toµn x· héi. §©y lµ khu vùc cßn nhiÒu tiÒm n¨ng, ChÝnh phñ sÏ chØ ®¹o c¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng tiÕp tôc nghiªn cøu, th¸o gì khã kh¨n, t×m c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu h¬n ®Ó huy ®éng thªm vèn ®Çu t− cho ChiÕn l−îc nµy.

111

3. §Þnh h−íng −u tiªn

Trong ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng nguån vèn cßn h¹n hÑp so víi nhu cÇu ®Æt ra, h−íng ph©n bæ sÏ −u tiªn ®Çu t− cho çc lÜnh vùc sau:

N«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, −u tiªn ®Çu t− cho viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, më mang ngµnh nghÒ, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng (thuû lîi, ®ª ®iÒu phßng chèng lò lôt, giao th«ng n«ng th«n, ®iÖn, n−íc sinh ho¹t,...), çc ho¹t ®éng b¶o qu¶n, chÕ biÕn; trång rõng vµ b¶o vÖ rõng, nu«i trång thuû s¶n; ¸p dông gièng míi, trong ®ã −u tiªn ®Æc biÖt cho x· nghÌo ë vïng s©u vïng xa, vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi.

Y tÕ, −u tiªn ph¸t triÓn m¹ng l−íi y tÕ c¬ së, b¶o ®¶m tÊt c¶ çc x· cã tr¹m y tÕ, cã ®ñ çc trang thiÕt bÞ vµ thuèc thiÕt yÕu, t¨ng c−êng çn bé y tÕ cho miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, vïng khã kh¨n; t¨ng c−êng ®Çu t− cho y tÕ dù phßng, n©ng cao søc khoÎ nh©n d©n. TiÕp tôc c¶i t¹o n©ng cÊp hÖ thèng bÖnh viÖn, phßng kh¸m vµ n©ng cao chÊt l−îng dÞch vô y tÕ ®Æc biÖt lµ tuyÕn c¬ së. T¨ng c−êng gi¸m s¸t vµ hç trî kü thuËt cña y tÕ tuyÕn trªn ®èi víi tuyÕn c¬ së, b¶o ®¶m cho y tÕ c¬ së ®ñ kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn vµ ®iÒu trÞ kÞp thêi çc bÖnh theo tuyÕn kü thuËt. Cã çc gi¶i ph¸p hiÖu qu¶ ®Ó hç trî tµi chÝnh cho ng−êi nghÌo trong ch¨m sãc søc khoÎ.

Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, tËp trung ®Çu t−, c¶i t¹o n©ng cÊp vµ x©y míi çc tr−êng líp häc, b¶o ®¶m ®ñ tr−êng líp häc tõ nhµ trÎ, mÉu gi¸o ®Õn çc tr−êng phæ th«ng trung häc. Thùc hiÖn tõng b−íc viÖc kiªn cè ho¸ çc tr−êng häc, quan t©m nhiÒu h¬n cho çc vïng khã kh¨n vµ th−êng x¶y ra thiªn tai. TiÕp tôc ®Çu t− ®æi míi néi dung ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc, chÊt l−îng gi¸o dôc, cung cÊp ®ñ ®å dïng häc tËp vµ gi¶ng d¹y cho çc tr−êng tiÓu häc vµ trung häc c¬ së. Chó träng ph¸t triÓn vµ më réng çc c¬ së ®µo t¹o gi¸o viªn, b¶o ®¶m ®ñ gi¸o viªn d¹y häc cho çc tr−êng phæ th«ng.

Giao th«ng vËn t¶i, chó träng ®Çu t−, b¶o ®¶m hiÖu qu¶ trong viÖc ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ®èi víi n«ng th«n; x¸c ®Þnh râ rµng tr¸ch nhiÖm, thÓ chÕ vÒ ®Çu t− vµ qu¶n lý ®−êng giao th«ng n«ng th«n. Phèi hîp chÆt chÏ gi÷a çc quy ho¹ch giao th«ng cña tØnh, huyÖn víi quy ho¹ch giao th«ng quèc gia. TiÕp tôc chñ tr−¬ng Nhµ n−íc vµ nh©n d©n cïng lµm, nh©n d©n h−ëng lîi ®ãng gãp kho¶ng 60% b»ng lao ®éng, vËt t− t¹i chç vµ mét phÇn b»ng tiÒn, Nhµ n−íc hç trî kho¶ng 30% b»ng çc vËt t− thiÕt yÕu nh− s¾t thÐp, dÇm cÇu, m¸y thi c«ng, hç trî kü thuËt.

Khoa häc c«ng nghÖ, −u tiªn ®Çu t− x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c«ng nghÖ th«ng tin, ph¸t triÓn c«ng nghÖ phÇn mÒm, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp c«ng nghÖ th«ng tin.

112

B¶o vÖ m«i tr−êng: TiÕp tôc ®Çu t− vµo lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i, b¶o ®¶m ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Thùc hiÖn triÓn khai çc dù ¸n c¶i t¹o m«i tr−êng, xö lý chÊt th¶i, xö lý « nhiÔm m«i tr−êng,...

Çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn çc vïng khã kh¨n, cã nhiÒu hé nghÌo nh− ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ viÖc lµm; d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh; phßng chèng mét sè bÖnh x· héi, bÖnh dÞch nguy hiÓm vµ HIV/AIDS; n−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n; ph¸t triÓn v¨n ho¸, gi¸o dôc, ®µo t¹o, ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n (ch−¬ng tr×nh 135) vµ dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng, sÏ ®Æc biÖt quan t©m ®Çu t− vµ thùc hiÖn lång ghÐp vµo kÕ ho¹ch ®Çu t− ph¸t triÓn cña çc ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng.

ViÖc ®¶m b¶o chi tiªu Ng©n s¸ch Nhµ n−íc cho çc tØnh, thµnh phè, cÇn −u tiªn h¬n cho çc tØnh, thµnh phè cã chØ sè HDI, GDI thÊp nh»m thu hÑp kho¶ng çch gi÷a çc vïng vµ khuyÕn khÝch çc tØnh t¨ng c−êng h¬n çc chÝnh s¸ch cã lîi cho ng−êi nghÌo.

4. Dù kiÕn kh¶ n¨ng thùc hiÖn vèn ®Çu t− toµn x· héi

Trªn c¬ së ®Þnh h−íng çc môc tiªu nµy vµ b»ng çc c¬ chÕ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t− phï hîp, dù kiÕn c¬ cÊu vèn ®Çu t− toµn x· héi vµo çc ngµnh vµ lÜnh vùc theo 2 ph−¬ng ¸n (ph−¬ng ¸n tèi thiÓu vµ ph−¬ng ¸n phÊn ®Êu) nh− sau:

BiÓu 5.3: Dù kiÕn c¬ cÊu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn Thùc hiÖn 1996-2000 KÕ ho¹ch 2001-2005

Ph−¬ng ¸n 1 Ph−¬ng ¸n 2 Ngh×n

tû ®ång Tû lÖ

% Ngh×n tû ®ång

Tû lÖ %

Ngh×n tû ®ång

Tû lÖ %

Tæng sè 555,0 100,0 840,0 100,0 980,0 100,0 - N«ng, l©m, ng− vµ thuû lîi 63,0 11,4 109,2 13,0 133,0 13,5 - C«ng nghiÖp, x©y dùng 238,0 43,0 369,6 44,0 406,0 41,4 - Giao th«ng, b−u ®iÖn 85,4 15,4 126 15,0 147,0 15,0 - Nhµ ë, c«ng céng, cÊp n−íc, DV 82,6 15,0 117,6 14,0 126,0 12,9 - Khoa häc CN, ®iÒu tra CB, MT 2,8 0,4 5,6 0,6 14,0 1,4 - Gi¸o dôc, ®µo t¹o 15,4 2,7 30,8 3,7 42,0 4,3 - Y tÕ, x· héi 8,4 1,5 16,8 2,0 28,0 2,9 - V¨n ho¸, th«ng tin, thÓ thao 7,0 1,3 14,0 1,7 21,0 2,1 - Qu¶n lý nhµ n−íc 18,2 3,2 26,6 3,2 28,0 2,9 - Çc ngµnh, lÜnh vùc kh¸c 33,6 6,1 23,8 2,8 35,0 3,6

113

Theo ph−¬ng ¸n 1, kh¶ n¨ng huy ®éng vèn nh− nªu ë trªn cã thÓ ®¹t kho¶ng 840 ngh×n tû ®ång (60 tû USD). Víi møc nµy míi ®¸p øng ®−îc nhu cÇu ®Çu t− cÇn tèi thiÓu cña çc ngµnh vµ lÜnh vùc, trong ®ã: n«ng nghiÖp dù kiÕn ®Çu t− kho¶ng 109 ngh×n tû ®ång, chiÕm 13% tæng vèn; çc ngµnh c«ng nghiÖp, x©y dùng ®Çu t− 369 ngh×n tû ®ång, chiÕm 44%; giao th«ng vËn t¶i, b−u ®iÖn 126 ngh×n tû ®ång, chiÕm kho¶ng 15%; khoa häc c«ng nghÖ, ®iÒu tra c¬ b¶n, m«i tr−êng 5,6 ngh×n tû ®ång, kho¶ng 0,6%; gi¸o dôc ®µo t¹o kho¶ng 31 ngh×n tû ®ång, kho¶ng 3,7%; y tÕ-x· héi, v¨n ho¸ th«ng tin, thÓ thao h¬n 30 ngh×n tû ®ång, kho¶ng 3,7%; khu vùc c«ng céng, nhµ ë, cÊp n−íc, dÞch vô 117,6 ngh×n tû ®ång, kho¶ng 14%; qu¶n lý nhµ n−íc vµ çc lÜnh vùc kh¸c kho¶ng 50,4 ngh×n tû ®ång, kho¶ng 6%.

Víi quy m« vèn h¹n hÑp nh− trªn, çc môc tiªu ®Ò ra cã thÓ ®¹t ®−îc vÒ sè l−îng nh−ng chÊt l−îng sÏ h¹n chÕ (nh− ®−êng giao th«ng n«ng th«n, tr¹m x¸, tr−êng häc, trang thiÕt bÞ cho y tÕ, gi¸o dôc... chØ ®¹t ®−îc çc tiªu chuÈn tèi thiÓu).

§©y lµ mét th¸ch thøc lín, cÇn cã çc gi¶i ph¸p thiÕt thùc h¬n ®Ó huy ®éng thªm çc nguån vèn trong n−íc, n−íc ngoµi còng nh− sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n çc nguån vèn hiÖn cã ®Ó b¶o ®¶m çc môc tiªu chiÕn l−îc.

Theo ph−¬ng ¸n 2, tæng vèn ®Çu t− kho¶ng 980 ngh×n tû ®ång (70 tû USD), t¨ng 140 ngh×n tû ®ång so víi ph−¬ng ¸n 1, trong ®ã cho n«ng, l©m, ng− nghiÖp, thñy lîi kho¶ng 133 ngh×n tû ®ång, chiÕm 13,5%; c«ng nghiÖp vµ x©y dùng kho¶ng 406 ngh×n tû ®ång, chiÕm 41,4%; giao th«ng vËn t¶i, b−u ®iÖn kho¶ng 147 ngh×n tû ®ång, chiÕm 15%; nhµ ë, c«ng céng, dÞch vô kho¶ng 126 ngh×n tû ®ång, chiÕm 12,9%; khoa häc c«ng nghÖ, ®iÒu tra c¬ b¶n m«i tr−êng kho¶ng 14 ngh×n tû ®ång chiÕm 1,4%; gi¸o dôc vµ ®µo t¹o 42 ngh×n tû ®ång, chiÕm 4,3%; y tÕ, x· héi 28 ngh×n tû ®ång, chiÕm 2,9%; qu¶n lý nhµ n−íc vµ çc lÜnh vùc kh¸c 63 ngh×n tû ®ång, chiÕm 6,5%. Víi ph−¬ng ¸n nµy, nh×n chung çc môc tiªu ®Ò ra cã thÓ ®¹t ®−îc c¶ vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng.

Thùc hiÖn ChiÕn l−îc nµy lÊy ph−¬ng ¸n 2 lµm môc tiªu phÊn ®Êu. §Ó cã nguån vèn t¨ng thªm so víi ph−¬ng ¸n 1, dù kiÕn 1/2 sè vèn t¨ng thªm sÏ huy ®éng trong n−íc, chñ yÕu tõ khu vùc kinh tÕ t− nh©n vµ d©n c−. Nhµ n−íc sÏ tiÕp tôc söa ®æi chÝnh s¸ch ®Çu t−, khuyÕn khÝch m¹nh mÏ kinh tÕ t− nh©n vµ çc thµnh phÇn kinh tÕ ®Èy m¹nh ®Çu t− ph¸t triÓn. Sè cßn l¹i, sÏ t¨ng c−êng çc biÖn ph¸p huy ®éng tõ céng ®ång quèc tÕ vµ çc nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi ®Ó t¨ng thªm vèn ®Çu t− cho ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

114

II. Chi tiªu tõ ng©n s¸ch (chi tiªu c«ng)

1. Nhu cÇu chi vèn ®Çu t− tõ Ng©n s¸ch Nhµ n−íc

Nhu cÇu chi ®Çu t− tõ ng©n s¸ch kh¸ lín, kho¶ng 190-200 ngh×n tû ®ång, trong ®ã n«ng, l©m, ng− nghiÖp yªu cÇu kho¶ng 50-60 ngh×n tû ®ång, chñ yÕu ph¸t triÓn hÖ thèng gièng c©y trång, vËt nu«i, h¹ tÇng thuû s¶n, c¶i t¹o n©ng cÊp çc c«ng tr×nh thuû lîi, x©y dùng çc hå chøa n−íc kÕt hîp víi phßng chèng lò ë miÒn trung, tu bæ, söa ch÷a çc ®ª xung yÕu...

Giao th«ng, b−u ®iÖn nhu cÇu kho¶ng 60-70 ngh×n tû ®ång, tËp trung x©y míi vµ c¶i t¹o n©ng cÊp kho¶ng 5.000 km ®−êng quèc lé, kh«i phôc çc cÇu trªn tuyÕn ®−êng s¾t Thèng NhÊt, më réng vµ tõng b−íc hiÖn ®¹i ho¸ çc c¶ng biÓn quan träng nh− H¶i Phßng, Sµi Gßn, §µ N½ng, CÇn Th¬; cñng cè vµ ph¸t triÓn çc tuyÕn giao th«ng liªn tØnh ë çc vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long, T©y Nguyªn vµ çc tØnh miÒn nói phÝa B¾c...

Çc ngµnh gi¸o dôc, ®µo t¹o, y tÕ, x· héi, dÞch vô... nhu cÇu kho¶ng 50-65 ngh×n tû ®ång ®Ó më réng hÖ thèng tr−êng líp, n©ng cÊp chÊt l−îng gi¸o dôc, t¨ng c−êng c¬ së ch¨m sãc søc khoÎ céng ®ång, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cÊp tho¸t n−íc ë çc khu ®« thÞ...

2. Nhu cÇu chi th−êng xuyªn tõ Ng©n s¸ch Nhµ n−íc

Nhu cÇu chi th−êng xuyªn tõ Ng©n s¸ch Nhµ n−íc trong giai ®o¹n 2001-2005 kho¶ng 450-460 ngh×n tû ®ång (ch−a kÓ tr¶ nî gèc), trong ®ã cho n«ng, l©m, ng− nghiÖp kho¶ng trªn 20 ngh×n tû ®ång; giao th«ng, b−u ®iÖn 20 ngh×n tû; y tÕ, x· héi kho¶ng 100 ngh×n tû ®ång. Riªng gi¸o dôc, ®µo t¹o, d¹y nghÒ nhu cÇu chi th−êng xuyªn lín nhÊt, yªu cÇu kho¶ng 110-120 ngh×n tû ®ång, chñ yÕu lµ b¶o ®¶m chi cho mét sè môc tiªu chÝnh trong gi¸o dôc nh− ®èi víi tiÓu häc Ng©n s¸ch Nhµ n−íc sÏ b¶o ®¶m 80% (çc thµnh phè, thÞ x·, ng©n s¸ch ®¶m b¶o 60-80%); ®èi víi cÊp trung häc, ng©n s¸ch b¶o ®¶m 60% (çc thµnh phè, thÞ x· 40-50%); ®èi víi khèi d¹y nghÒ lµ 20% (çc thµnh phè, thÞ x· 5-10%), thùc hiÖn miÔn gi¶m häc phÝ vµ chi phÝ häc ®−êng kh¸c réng r·i h¬n cho con em çc hé nghÌo ë vïng s©u, vïng xa, vïng cã nhiÒu ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi...

Nhu cÇu chi th−êng xuyªn cña çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n trong 5 n¨m (2001-2005) dù kiÕn kho¶ng 10 ngh×n tû ®ång, b»ng kho¶ng 1,5 lÇn so víi thùc hiÖn giai ®o¹n 1996-2000.

115

Nhu cÇu cho duy tu, b¶o d−ìng trong 5 n¨m kho¶ng 52 ngh×n tû ®ång, t¨ng 20 ngh×n tû ®ång, b»ng 164% so víi thùc hiÖn 5 n¨m 1996-2000, trong ®ã duy tu b¶o d−ìng ngµnh n«ng nghiÖp, thuû lîi, thuû s¶n 4,6 ngh×n tû ®ång, b»ng 2,8 lÇn giai ®o¹n 1996-2000; giao th«ng b−u ®iÖn 16 ngh×n tû ®ång, b»ng 2,1 lÇn; gi¸o dôc ®µo t¹o 9 ngh×n tû ®ång, b»ng 1,9 lÇn; y tÕ 2,5 ngh×n tû ®ång, b»ng 2,3 lÇn thùc hiÖn 1996-2000. Riªng 3 n¨m 2003-2005 nhu cÇu duy tu, b¶o d−ìng lµ 32,5 tû ®ång, trong ®ã giao th«ng, b−u ®iÖn 10,2 ngh×n tû ®ång; gi¸o dôc ®µo t¹o 5,7 ngh×n tû ®ång.

Ngoµi ra, viÖc c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh yªu cÇu chi tõ Ng©n s¸ch Nhµ n−íc trong 3 n¨m 2001-2003 kho¶ng 35 ngh×n tû ®ång ®Ó trî cÊp cho sè lao ®éng d«i d−, xö lý çc kho¶n nî tån ®äng, lç luü kÕ, bæ sung vèn ®iÒu lÖ.... Trong ®ã cho chi phÝ thùc hiÖn c¬ cÊu, s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp nhµ n−íc kho¶ng 10,6 ngh×n tû ®ång (xö lý nî tån ®äng cña doanh nghiÖp 4,6 ngh×n tû ®ång, chi hç trî lao ®éng d«i d− 6 ngh×n tû ®ång); cÊp vèn ®iÒu lÖ cho çc c«ng ty tµi chÝnh 1,5 ngh×n tû ®ång; chi phÝ c¶i çch 4 ng©n hµng th−¬ng m¹i nhµ n−íc 17 ngh×n tû ®ång.

3. Kh¶ n¨ng thùc hiÖn chi tõ ng©n s¸ch

Thùc hiÖn ®æi míi vµ c¶i çch hÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch, b¶o ®¶m tû lÖ huy ®éng vµo Ng©n s¸ch Nhµ n−íc b×nh qu©n hµng n¨m lµ 20-21% GDP, trong ®ã thuÕ vµ phÝ kho¶ng 18-19% GDP.

Dù b¸o thu Ng©n s¸ch Nhµ n−íc 5 n¨m 2001-2005 nh− sau: tèc ®é t¨ng tæng s¶n phÈm trong n−íc b×nh qu©n 7,5%/n¨m vµ theo tû lÖ huy ®éng nh− trªn, dù kiÕn tæng thu Ng©n s¸ch Nhµ n−íc 5 n¨m kho¶ng 620 ngh×n tû ®ång, trong ®ã thu tõ thuÕ vµ phÝ kho¶ng 560 ngh×n tû ®ång.

C¨n cø vµo nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thu ng©n s¸ch cña nhµ n−íc, dù kiÕn chi ng©n s¸ch trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 kho¶ng 630 ngh×n tû ®ång (ch−a kÓ tr¶ nî gèc), t¨ng gÇn 220 ngh×n tû ®ång, b»ng 1,5 lÇn so víi thùc hiÖn 1996-2000, trong ®ã chi ®Çu t− kho¶ng 185 ngh×n tû ®ång, t¨ng h¬n 60 ngh×n tû ®ång, b»ng 1,48 lÇn; chi th−êng xuyªn 445 ngh×n tû ®ång, t¨ng 157 ngh×n tû ®ång, b»ng 1,5 lÇn so víi thùc hiÖn 1996-2000. §Þnh h−íng c¬ cÊu vèn ng©n s¸ch dù kiÕn nh− sau:

116

BiÓu 5.4: Chi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc n¨m 2001-2005 (kh«ng bao gåm tr¶ nî gèc)

§¬n vÞ tÝnh: 1.000 tû ®ång

Thùc hiÖn 1996-2000 Dù kiÕn 2001-2005

Trong ®ã: Trong ®ã: Ngµnh, lÜnh vùc Tæng

sè Chi ®Çu t−

Chi th−êng xuyªn

Tæng sè

Chi ®Çu t−


Tæng sè 414,4 126 288,4 630,0 185,0 445,0

Trong ®ã:

- N«ng, l©m, ng− vµ thuû lîi 42,0 29,4 12,6 65,8 46,2 19,3

- Giao th«ng, b−u ®iÖn 49,0 37,8 11,2 72,8 54,6 18,2

- Nhµ ë, c«ng céng, cÊp n−íc, DV 18,2 14,0 4,2 28 21,0 7,0

- Khoa häc CN, ®iÒu tra CB, MT 7,0 2,8 4,2 14,0 4,2 9,8

- Gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ d¹y nghÒ 65,8 8,4 57,4 114,8 14,0 100,8

- Y tÕ, x· héi (an sinh, BH, trî cÊp...) 75,6 8,4 67,2 119,0 12,6 106,4

BiÓu 5.5: C¬ cÊu chi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc n¨m 2001-2005 (kh«ng bao gåm tr¶ nî gèc)

§¬n vÞ tÝnh: (%) Thùc hiÖn 1996-2000 Dù kiÕn 2001-2005

Trong ®ã: Trong ®ã: Ngµnh, lÜnh vùc Tæng

sè Chi ®Çu t−


Tæng sè

Chi ®Çu t−


Tæng sè 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

Trong ®ã:

- N«ng, l©m, ng− vµ thuû lîi 10,1 23,3 4,4 10,4 24,8 4,4

- Giao th«ng, b−u ®iÖn 11,8 30,0 3,9 11,5 29,3 4,0

- Nhµ ë, c«ng céng, cÊp n−íc, DV 4,3 11,1 1,5 4,4 11,3 1,6

- Khoa häc CN, ®iÒu tra CB, MT 1,7 2,2 1,5 2,2 2,3 2,2

- Gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ d¹y nghÒ 15,8 6,6 19,9 18,2 7,5 22,6

- Y tÕ, x· héi (an sinh, BH, trî cÊp...) 18,2 6,6 23,3 18,8 6,8 23,9

117

Trong 6 ngµnh nªu trªn cã liªn quan nhiÒu nhÊt ®Õn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, dù kiÕn bè trÝ trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 gÇn 420 ngh×n tû ®ång, chiÕm kho¶ng 2/3 tæng chi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc, b»ng 1,6 lÇn so víi thùc hiÖn 1996-2000. Trong ®ã: ngµnh n«ng, l©m, thuû s¶n ®¹t 65,8 ngh×n tû ®ång, t¨ng 55%; giao th«ng b−u ®iÖn 72,8 ngh×n tû ®ång, t¨ng 50%; nhµ ë c«ng céng, cÊp n−íc, dÞch vô 28 ngh×n tû ®ång, t¨ng 54%; khoa häc c«ng nghÖ, ®iÒu tra c¬ b¶n, m«i tr−êng 14 ngh×n tû ®ång, t¨ng 100%; gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ d¹y nghÒ 114,8 ngh×n tû ®ång, t¨ng 75%; y tÕ, x· héi 119 ngh×n tû ®ång, t¨ng 57%.

Çc ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng tiÕp tôc cô thÓ ho¸ kÕ ho¹ch ng©n s¸ch 5 n¨m thµnh kÕ ho¹ch chi tiªu trung h¹n, ng¾n h¹n ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn çc môc tiªu, nhiÖm vô cña çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n.

III. xãa ®ãi gi¶m nghÌo

1. Nhu cÇu chi cho mét sè môc tiªu cã liªn quan ®Õn xãa ®ãi gi¶m nghÌo

1.1. Theo tÝnh to¸n b−íc ®Çu cña çc Bé, ngµnh liªn quan kÕt hîp víi tæ tÝnh to¸n chi phÝ cña mét sè chuyªn gia quèc tÕ, nhu cÇu chi cho mét sè môc tiªu cña 8 ngµnh, lÜnh vùc (n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, y tÕ, gi¸o dôc, ®« thÞ, ®iÖn khÝ hãa, giao th«ng vËn t¶i, lao ®éng vµ b¶o hiÓm x· héi vµ çc ch−¬ng tr×nh quèc gia) trong 3 n¨m 2003-2005 kho¶ng 84 ngh×n tû ®ång, trong ®ã chi th−êng xuyªn kho¶ng 54 ngh×n tû ®ång, chi ®Çu t− kho¶ng 30 ngh×n tû ®ång.

BiÓu 5.6: Nhu cÇu chi cho mét sè môc tiªu cña 8 ngµnh vµ lÜnh vùc liªn quan ®Õn xãa ®ãi gi¶m nghÌo (Tû ®ång)

2003 2004 2005 Tæng sè

Tæng 28.330 27.870 28.275 84.475 - Th−êng xuyªn 17.280 18.001 18.719 54.002

- §Çu t− 11.050 9.869 9.556 30.473

Trong ®ã:

N«ng nghiÖp 5.002 4.906 4.772 14.681 - Th−êng xuyªn 3.001 2.944 2.863 8.808

- §Çu t− 2.001 1.963 1.909 5.872

Y tÕ 3.752 3.835 3.971 11.558 - Th−êng xuyªn 3.276 3.348 3.384 10.008

- §Çu t− 476 487 587 1.550

Gi¸o dôc 4.520 4.555 4.589 13.664 - Th−êng xuyªn 1.778 1.813 1.847 5.438

- §Çu t− 2.742 2.742 2.742 8.226

118

2003 2004 2005 Tæng sè Ph¸t triÓn ®« thÞ 1.500 1.500 1.500 4.500 - Th−êng xuyªn 75 75 75 225

- §Çu t− 1.425 1.425 1.425 4.275

§iÖn lùc (toµn bé lµ chi ®Çu t−) 1.248 261 75 1.584

Giao th«ng vËn t¶i 3.083 2.982 2.890 8.955 - Th−êng xuyªn 925 1.041 1.175 3.141

- §Çu t− 2.158 1.941 1.715 5.814

Lao ®éng vµ b¶o hiÓm x· héi (toµn bé lµ chi th−êng xuyªn) 7.225 7.731 8.272 23.229

Çc Ch−¬ng tr×nh quèc gia 2.000 2.100 2.205 6.305 - Th−êng xuyªn 1.000 1.050 1.103 3.153

- §Çu t− 1.000 1.050 1.103 3.153

Nguån: Çc Bé, ngµnh liªn quan cña ViÖt Nam phèi hîp thùc hiÖn víi tæ tÝnh to¸n chi phÝ cña mét sè chuyªn gia quèc tÕ.

N«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n: −u tiªn chi chñ yÕu vµo h¹ tÇng c¬ b¶n, çc dÞch vô nghiªn cøu, cung cÊp gièng míi, thùc hiÖn khuyÕn n«ng dµnh cho ng−êi nghÌo; c¶i t¹o, n©ng cÊp vµ x©y míi çc c«ng tr×nh thñy lîi nhá t¹i çc vïng s©u, vïng xa. Chi phÝ ®Ó thùc hiÖn çc môc tiªu nµy lµ 14,7 ngh×n tû ®ång.

LÜnh vùc y tÕ: tËp trung n©ng cao chÊt l−îng çc dÞch vô y tÕ vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn çc dÞch vô y tÕ, chó träng gi¶m tû lÖ m¾c çc bÖnh truyÒn nhiÔm ë ng−êi nghÌo, ng¨n ngõa HIV/AIDS. Chi phÝ thùc hiÖn 3 môc tiªu trªn kho¶ng 11,5 ngh×n tû ®ång trong giai ®o¹n 2003-2005, trong ®ã chi th−êng xuyªn 10 ngh×n tû ®ång vµ chi ®Çu t− 1,5 ngh×n tû ®ång.

§èi víi gi¸o dôc, chó träng nhiÒu h¬n viÖc c¶i t¹o n©ng cÊp c¬ së tr−êng líp ®Ó phæ cËp gi¸o dôc; c¶i thiÖn chÊt l−îng gi¸o dôc t¹i çc vïng s©u, vïng xa, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nhãm d©n téc Ýt ng−êi; thùc hiÖn miÔn gi¶m çc kho¶n thu vÒ gi¸o dôc ®èi víi çc hé nghÌo. Chi phÝ cho çc ho¹t ®éng nµy kho¶ng 13,7 ngh×n tû ®ång, trong ®ã chi th−êng xuyªn 5,4 ngh×n tû ®ång vµ chi ®Çu t− 8,3 ngh×n tû ®ång.

C¬ së h¹ tÇng ®« thÞ, chi phÝ dù kiÕn kho¶ng 4,5 ngh×n tû ®ång bao gåm 0,2 ngh×n tû ®ång chi th−êng xuyªn vµ 4,3 ngh×n tû ®ång chi ®Çu t− ®Ó c¶i thiÖn nhµ ë, cung cÊp n−íc s¹ch, ®iÖn... cho ng−êi nghÌo t¹i çc khu ®« thÞ.

119

§iÖn khÝ hãa, dù kiÕn nhu cÇu (2003-2005) kho¶ng 1,6 ngh×n tû ®ång chñ yÕu lµ ®Çu t− ®−êng d©y cao thÕ, tr¹m biÕn thÕ vµ c«ng t¬ ®iÖn ®Ó kÕt nèi çc x· vïng s©u, vïng xa vµo m¹ng l−íi ®iÖn quèc gia. ViÖc kÕt nèi çc ®−êng d©y h¹ thÕ tíi tõng hé gia ®×nh sÏ ®−îc cÊp tõ nguån ng©n s¸ch x·, vay tÝn dông −u ®·i vµ sù gãp c«ng lao ®éng cña ng−êi nghÌo.

Ngµnh giao th«ng vËn t¶i, −u tiªn ph¸t triÓn çc con ®−êng nèi liÒn çc x· vïng s©u, vïng xa vµ n©ng cÊp hÖ thèng ®−êng n«ng th«n t¹i çc huyÖn nghÌo. Dù kiÕn chi phÝ cho çc ho¹t ®éng nµy gÇn 9 ngh×n tû ®ång bao gåm h¬n 3 ngh×n tû ®ång chi th−êng xuyªn vµ gÇn 6 ngh×n tû ®ång chi ®Çu t−.

Lao ®éng vµ b¶o hiÓm x· héi, phÇn nµy bao gåm viÖc chi tr¶ cho çc ch−¬ng tr×nh quèc gia vµ hÖ thèng b¶o hiÓm x· héi do Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vµ X· héi vµ çc tØnh thùc hiÖn, gåm cã thùc hiÖn chi phÝ trùc tiÕp cho çc trung t©m b¶o vÖ vµ b¶o trî x· héi; chi tr¶ vµ chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn çc ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ b¶o trî x· héi; chi cho çc ch−¬ng tr×nh quèc gia vÒ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, phßng chèng ma tóy vµ m¹i d©m; chi hç trî ®èi víi n¹n ®ãi gi¸p h¹t vµ phôc håi sau thiªn tai. ¦íc tÝnh nhu cÇu h¬n 23 ngh×n tû ®ång, chñ yÕu lµ chi th−êng xuyªn.

Çc ch−¬ng tr×nh träng ®iÓm quèc gia, quan träng nhÊt lµ ch−¬ng tr×nh 135, ch−¬ng tr×nh t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, vµ ch−¬ng tr×nh vÖ sinh vµ n−íc s¹ch n«ng th«n. Nhu cÇu 3 n¨m (2003-2005) kho¶ng 6,3 ngh×n tû ®ång, bao gåm 3,1 ngh×n tû ®ång chi ®Çu t− vµ 3,2 ngh×n tû ®ång chi th−êng xuyªn.

1.2. Mét sè ch−¬ng tr×nh, dù ¸n quan träng cÇn triÓn khai ë çc vïng khã kh¨n

Ph¸t triÓn thuû lîi vïng T©y Nguyªn, Trung Bé (tõ Thanh Hãa ®Õn Ninh ThuËn) ®Ó më réng diÖn tÝch t−íi n−íc cho kho¶ng 8 ngh×n ha vµ ph¸t triÓn çc hå chøa n−íc kÕt hîp víi phßng chèng lò ë çc tØnh miÒn Trung. Nhu cÇu 5 n¨m (2001-2005) kho¶ng 23 ngh×n tû ®ång trong ®ã cho thuû lîi T©y Nguyªn 3 ngh×n tû ®ång, thuû lîi miÒn Trung 20 ngh×n tû ®ång.

X©y dùng h¹ tÇng, t«n nÒn v−ît lò çc tuyÕn, côm d©n c− vµ x©y dùng nhµ ë cho kho¶ng 200 ngh×n hé vïng lò ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Nhu cÇu kho¶ng 7 ngh×n tû ®ång.

120

Xãa bá çc nhµ dét n¸t, nhµ t¹m (lµm b»ng tranh, tre, nøa l¸ ®· bÞ xiªu vÑo, dét n¸t kh«ng ®¶m b¶o an toµn khi cã lò b·o) cho kho¶ng 440 ngh×n hé ®ång bµo d©n téc Ýt ng−êi, hé sèng trong çc vïng ngËp lò s©u, ®êi sèng qu¸ khã kh¨n, trong ®ã miÒn nói phÝa B¾c trªn 100 ngh×n hé, 4 tØnh T©y Nguyªn gÇn 90 ngh×n hé, 12 tØnh ®ång b»ng s«ng Cöu Long kho¶ng 130 ngh×n hé, çc tØnh kh¸c kho¶ng 120 ngh×n hé. Nhu cÇu ®Çu t− kho¶ng 10 ngh×n tû ®ång.

Hç trî ®ång bµo miÒn nói x©y dùng ruéng bËc thang ®Ó gãp phÇn gi¶i quyÕt du canh, du c−; ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ «n ®íi vµ mét sè c©y ®Æc s¶n thay thÕ c©y thuèc phiÖn ë vïng cao... Nhu cÇu ®Çu t− hç trî (2001-2005) kho¶ng 200 tû ®ång.

Çc ngµnh vµ lÜnh vùc nªu ra ë ®©y cã thÓ ch−a ®Çy ®ñ vµ cã phÇn trïng lÆp gi÷a ®Çu t− cho t¨ng tr−ëng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo, trïng lÆp gi÷a ngµnh nµy vµ ngµnh kh¸c... Nh−ng çc ngµnh, lÜnh vùc nµy ®Òu quan träng vµ cã nhu cÇu chi rÊt lín. ViÖc x©y dùng sÏ ®−îc tiÕn hµnh b»ng nhiÒu nguån vèn vµ sÏ ®−îc −u tiªn xem xÐt, s¾p xÕp trong ph©n bæ nguån lùc vµ lång ghÐp vµo çc kÕ ho¹ch ®Çu t− ph¸t triÓn cña çc Bé, ®Þa ph−¬ng vµ çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia, xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

2. Çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia liªn quan ®Õn xãa ®ãi gi¶m nghÌo

Çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia: xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ t¹o viÖc lµm, ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n, ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc, y tÕ, v¨n ho¸, dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng... lµ çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n cã t¸c ®éng trùc tiÕp nhÊt ®Õn xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Vèn ®Çu t− cña çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n nµy ®−îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu nguån: Vèn ph©n bæ trùc tiÕp cña ng©n s¸ch trung −¬ng, ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng; vèn lång ghÐp cña çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n; vèn vay tÝn dông; vèn huy ®éng tõ céng ®ång; trong ®ã vèn Ng©n s¸ch Nhµ n−íc dù kiÕn chiÕm kho¶ng 30% tæng vèn ®Çu t− cña ch−¬ng tr×nh, dù ¸n.

Qua tÝnh to¸n cña çc ®Þa ph−¬ng vµ çc bé trùc tiÕp qu¶n lý ch−¬ng tr×nh, dù ¸n, nhu cÇu cña 8 ch−¬ng tr×nh, dù ¸n quèc gia trong KÕ ho¹ch 5 n¨m (2001-2005) kho¶ng 70-75 ngh×n tû ®ång (kho¶ng 5-5,5 tû USD), cô thÓ lµ:

121

BiÓu 5.7: Nhu cÇu vèn cho çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n quèc gia

Nhu cÇu vèn 2001-2005 (ngh×n tû ®ång)

Tæng sè 70 - 75

1. Xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ viÖc lµm 27 - 28

2. N−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n 8,0 - 8,5

3. D©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh 3,5 - 4,0

4. Phßng chèng mét sè bÖnh x· héi, bÖnh dÞch nguy hiÓm vµ HIV/AIDS

5,0 - 5,5

5. Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn v¨n ho¸ 1,5 - 2,0

6. Ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o 6,5 - 7,0

7. Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n (vèn trong n−íc)

8,5 - 9,0

8. Dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng 10,0 - 11,0

C¨n cø nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng huy ®éng, dù kiÕn kinh phÝ thùc hiÖn çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n nµy trong 5 n¨m 2001-2005 sÏ t¨ng gÊp ®«i so víi thùc hiÖn n¨m 1996-2000, kho¶ng 60 ngh×n tû ®ång, trong ®ã chi tõ ng©n s¸ch kho¶ng 1/3. Cô thÓ môc tiªu vµ dù kiÕn chi cña çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n lµ:

2.1. Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia Xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ viÖc lµm

TËp trung x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ë çc x· nghÌo, hç trî s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, ®µo t¹o båi d−ìng çn bé lµm c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo, hç trî cho ng−êi nghÌo çch lµm ¨n khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m, khuyÕn ng− vµ vay vèn ®Ó s¶n xuÊt. Thùc hiÖn hç trî d©n di c− ®Õn çc vïng kinh tÕ míi vµ ®Þnh canh, ®Þnh c− ë çc x· nghÌo.

Tæng kinh phÝ 2001-2005 cho ch−¬ng tr×nh nµy kho¶ng 22,5 ngh×n tû ®ång.

2.2. Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ N−íc s¹ch vµ VÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n

Nhµ n−íc tËp trung hç trî mét phÇn cho nh÷ng vïng cã nhiÒu hé nghÌo, vïng khã kh¨n, x©y dùng hÖ thèng cÊp n−íc tËp trung, thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh n−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n, hç trî cho vay kh«ng l·i hoÆc l·i suÊt thÊp.

Kinh phÝ cho ch−¬ng tr×nh 2001-2005 dù kiÕn kho¶ng 7,1 ngh×n tû ®ång.

122

2.3. Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ D©n sè vµ KÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh

TiÕn hµnh quy ho¹ch vµ ph©n bæ l¹i d©n c− gi÷a çc vïng; tiÕp tôc ®Çu t− t¨ng c−êng dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ cho vïng nghÌo, vïng khã kh¨n, vïng s©u, vïng xa; ®Çu t− hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý cho ®éi ngò çn bé lµm c«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh.

Kinh phÝ cho ch−¬ng tr×nh kho¶ng 2,5 ngh×n tû ®ång.

2.4. Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia Phßng chèng mét sè bÖnh x· héi, bÖnh dÞch nguy hiÓm vµ HIV/AIDS

TËp trung thùc hiÖn çc dù ¸n: Phßng chèng bÖnh sèt rÐt, phßng chèng bÖnh b−íu cæ, phßng chèng bÖnh phong, phßng chèng bÖnh lao, phßng chèng bÖnh sèt xuÊt huyÕt; thùc hiÖn tiªm chñng më réng, phßng chèng suy dinh d−ìng trÎ em, b¶o vÖ søc khoÎ t©m thÇn céng ®ång; b¶o ®¶m chÊt l−îng vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm; thùc hiÖn phßng chèng HIV/AIDS...

Kinh phÝ cho ch−¬ng tr×nh trong 5 n¨m −íc tÝnh kho¶ng 4,5 ngh×n tû ®ång.

2.5. Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ Ph¸t triÓn v¨n ho¸

TiÕp tôc ®Çu t−, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸t thanh, truyÒn h×nh trªn c¶ n−íc, b¶o ®¶m 90-95% hé gia ®×nh xem ®−îc ®µi truyÒn h×nh vµ nghe ®−îc ®µi tiÕng nãi ViÖt Nam. Thùc hiÖn ®Çu t−, dù ¸n chèng xuèng cÊp vµ t«n t¹o çc di tÝch lÞch sö, dù ¸n nghiªn cøu, ®iÒu tra, b¶o tån mét sè lµng, b¶n, bu«n tiªu biÓu vµ lÔ héi truyÒn thèng ®Æc s¾c cña d©n téc Ýt ng−êi. TiÕn hµnh s−u tÇm vµ b¶o tån çc gi¸ trÞ v¨n ho¸ phi vËt thÓ tiªu biÓu, x©y dùng ng©n hµng d÷ liÖu vÒ v¨n ho¸ phi vËt thÓ; x©y dùng çc thiÕt chÕ v¨n ho¸ th«ng tin c¬ së, x©y dùng çc m« h×nh ho¹t ®éng v¨n ho¸ th«ng tin ë lµng x·. B¶o ®¶m tÊt c¶ çc x· ®Òu cã ®iÓm v¨n ho¸ x· (®iÖn tho¹i liªn l¹c, th− viÖn s¸ch b¸o, phßng héi häp, sinh ho¹t chung...).

Kinh phÝ cho ch−¬ng tr×nh giai ®o¹n 2001-2005 kho¶ng 1,3 ngh×n tû ®ång.

2.6. Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ Gi¸o dôc vµ §µo t¹o

T¨ng c−êng cñng cè vµ ph¸t huy kÕt qu¶ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc vµ xãa mï ch÷, thùc hiÖn phæ cËp gi¸o dôc trung häc c¬ së, tiÕn hµnh ®æi míi ch−¬ng tr×nh, néi dung s¸ch gi¸o khoa; thùc hiÖn dù ¸n ®µo t¹o çn bé tin häc vµ ®−a tin häc vµo nhµ tr−êng; chó träng ®µo t¹o vµ båi d−ìng gi¸o viªn, t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt çc tr−êng häc, tr−êng s− ph¹m, çc trung t©m kü thuËt tæng hîp - h−íng nghiÖp; x©y dùng mét sè tr−êng ®¹i häc, trung häc chuyªn nghiÖp träng ®iÓm...

Kinh phÝ cho ch−¬ng tr×nh trong 5 n¨m 2001-2005 kho¶ng 6 ngh×n tû ®ång.

123

2.7. Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n (Ch−¬ng tr×nh 135)

TËp trung x©y dùng c¬ së h¹ tÇng çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n, quy ho¹ch vµ x©y dùng çc trung t©m côm x·; quy ho¹ch bè trÝ l¹i d©n c−; ®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp; ®µo t¹o çn bé x·, b¶n, lµng, phum sãc. B¶o ®¶m ®Õn n¨m 2005, vÒ c¬ b¶n çc x· cã ®ñ çc c«ng tr×nh thiÕt yÕu nh− hÖ thèng ®iÖn, tr−êng häc, tr¹m x¸, ®−êng giao th«ng, chî, cÊp n−íc s¹ch. §èi víi çc trung t©m côm x·, chñ yÕu lµ x©y dùng çc phßng kh¸m ®a khoa, tr−êng häc, trung t©m khuyÕn n«ng, hÖ thèng cÊp ®iÖn, n−íc...

Kinh phÝ cho ch−¬ng tr×nh kho¶ng 7,6 ngh×n tû ®ång.

2.8. Dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng

§i ®«i víi b¶o vÖ h¬n 10 triÖu ha rõng, tiÕp tôc trång míi 1,43 triÖu ha, bao gåm trång 390 ngh×n ha rõng phßng hé, ®Æc dông vµ trång rõng s¶n xuÊt kho¶ng 1 triÖu ha, thùc hiÖn khoanh nu«i t¸i sinh kÕt hîp trång bæ sung kho¶ng 650 ngh×n ha, kho¸n b¶o vÖ rõng 2 triÖu ha.

Kinh phÝ dù kiÕn cho ch−¬ng tr×nh (giai ®o¹n 2001-2005) kho¶ng 8,5 ngh×n tû ®ång.

Ngoµi ra, sÏ tiÕp tôc ®Çu t− hç trî, huy ®éng céng ®ång vµ sù ®ãng gãp cña ng−êi h−ëng lîi ®Ó triÓn khai çc dù ¸n ®· ®−îc céng ®ång quèc tÕ vµ chÝnh phñ çc n−íc gióp ®ì nh−: dù ¸n ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp; dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n; dù ¸n gi¶m nghÌo 6 tØnh miÒn nói phÝa B¾c; dù ¸n gi¶m nghÌo 5 tØnh miÒn Trung; dù ¸n c¬ së n«ng th«n dùa vµo céng ®ång; dù ¸n b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n;...

3. C¬ chÕ thùc hiÖn

TiÕp tôc thùc hiÖn ph©n cÊp, më réng quyÒn chñ ®éng cho çc ®Þa ph−¬ng, c¬ së trong viÖc x¸c ®Þnh thø tù −u tiªn çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n; giao cho çc ®Þa ph−¬ng qu¶n lý vµ x©y dùng çc dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ, xãa ®ãi gi¶m nghÌo cña ®Þa ph−¬ng, trªn c¬ së ph−¬ng h−íng, môc tiªu vµ quy ho¹ch ®· ®−îc Nhµ n−íc phª duyÖt vµ yªu cÇu çc ®Þa ph−¬ng b¶o ®¶m ®¹t hiÖu qu¶ cao, tr¸nh çc rñi ro. T¨ng c−êng vai trß, tr¸ch nhiÖm vµ n¨ng lùc qu¶n lý cña ®Þa ph−¬ng trong viÖc bè trÝ çc nguån lùc, triÓn khai thùc hiÖn çc dù ¸n nh»m môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Cã çc tiªu chÝ râ rµng vÒ ph©n bæ ng©n s¸ch vµ vÒ lËp thø tù −u tiªn çc dù ¸n ®Çu t− c«ng céng ®Þa ph−¬ng.

124

Phèi hîp lång ghÐp vµ tiÕn tíi hîp nhÊt çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu trªn ®Þa bµn, chó träng ®Çu t− b¶o ®¶m çc môc tiªu cña ch−¬ng tr×nh x©y dùng trung t©m côm x·, ®Þnh canh, ®Þnh c−, hç trî d©n téc khã kh¨n víi ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n ë miÒn nói, vïng s©u, vïng xa.

X¸c lËp c¬ chÕ cô thÓ ®Ó huy ®éng sù tham gia cña céng ®ång trong viÖc x©y dùng dù ¸n, tæ chøc triÓn khai, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n ®Çu t−. B¶o ®¶m nguyªn t¾c thùc sù trao quyÒn cho ng−êi d©n tõ lùa chän môc tiªu, ph©n bæ nguån lùc ®Õn tæ chøc thùc hiÖn, kiÓm tra; b¶o ®¶m tÝnh minh b¹ch, phæ biÕn c«ng khai râ rµng cña çc quyÕt ®Þnh, chñ tr−¬ng cña Nhµ n−íc vÒ xãa ®ãi gi¶m nghÌo, çc ®èi t−îng vµ lÜnh vùc ®−îc thô h−ëng −u ®·i ®Çu t− hç trî; b¶o ®¶m c«ng b»ng, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng trong viÖc ph©n bæ, x©y dùng çc dù ¸n ®Çu t− vµ duy tr× ®−îc n¨ng lùc, ng−êi h−ëng lîi ®−îc tù chñ... T¹o quyÒn chñ ®éng h¬n n÷a cho cÊp x·, huyÖn trong viÖc x©y dùng Quü ph¸t triÓn céng ®ång, Quü cøu trî x· héi,...

N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña ch−¬ng tr×nh ®Çu t− ph¸t triÓn, çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia, çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n cã môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo. T¨ng c−êng ph©n cÊp vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ODA. §¬n gi¶n ho¸ çc thñ tôc ®Çu t−, thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó ®Èy nhanh tiÕn ®é triÓn khai çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n.

125

phÇn VI

Tæ chøc thùc hiÖn vµ gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ chiÕn l−îc toµn diÖn vÒ t¨ng tr−ëng

vµ xãa ®ãi gi¶m NghÌo

I. tæ chøc thùc hiÖn

Thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph¶i dùa trªn çc gi¶i ph¸p ®ång bé, bao gåm viÖc c¶i çch thÓ chÕ, n©ng cao nguån lùc vµ n¨ng lùc cña bé m¸y, còng nh− x©y dùng c¬ chÕ b¶o ®¶m sù tham gia cña çc cÊp, çc ngµnh vµ ng−êi d©n tõ kh©u x©y dùng chÝnh s¸ch ®Õn gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ chiÕn l−îc ®Ó b¶o ®¶m tÝnh v÷ng ch¾c cña çc kÕt qu¶ ®¹t ®−îc, tr¸nh rñi ro trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l−îc.

1. Ph©n c«ng nhiÖm vô gi÷a çc bé, ngµnh, ®Þa ph−¬ng

1.1. ViÖc thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo cÇn cã sù chØ ®¹o tËp trung vµ cã sù phèi kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a çc c¬ quan cña ChÝnh phñ: V¨n phßng ChÝnh phñ; Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−; Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vµ X· héi; Bé Tµi chÝnh; Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam; Bé Th−¬ng m¹i; Ban Tæ chøc Çn bé ChÝnh phñ; Ban chØ ®¹o ®æi míi vµ Ph¸t triÓn doanh nghiÖp; Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n; Bé Thuû s¶n; Bé C«ng nghiÖp; Bé Giao th«ng vËn t¶i; Bé Y tÕ; Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o; Bé X©y dùng; Uû ban D©n téc vµ MiÒn nói; Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng, Tæng côc Thèng kª, Trung −¬ng Héi liªn hiÖp phô n÷ ViÖt Nam... §ång thêi, nghiªn cøu thµnh lËp Ban chØ ®¹o thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Ó gióp Thñ t−íng ChÝnh phñ chØ ®¹o thùc hiÖn ChiÕn l−îc.

1.2. Giao cho Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t− chñ tr×, phèi hîp çc c¬ quan h÷u quan tæ chøc h−íng dÉn çc Bé, ngµnh, çc ®Þa ph−¬ng x©y dùng kÕ ho¹ch vµ triÓn khai ®−a ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hµng n¨m cña c¶ n−íc, çc Bé ngµnh, çc ®Þa ph−¬ng; ®Þnh kú kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ tæng hîp t×nh h×nh thùc hiÖn ChiÕn l−îc ®Ó b¸o ço Thñ t−íng ChÝnh phñ.

126

Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t− chñ tr× cïng çc Bé ngµnh thµnh lËp Tæ C«ng t¸c liªn ngµnh gåm çc c¬ quan liªn quan ®Ó phèi hîp thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Tæ C«ng t¸c liªn ngµnh cã chøc n¨ng cïng víi çc Bé ngµnh vµ çc ®Þa ph−¬ng triÓn khai thùc hiÖn ChiÕn l−îc, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ tiÕn ®é còng nh− kÕt qu¶ thùc hiÖn ChiÕn l−îc.

Gióp viÖc cho Tæ C«ng t¸c liªn ngµnh lµ Ban Th− ký.

1.3. C¨n cø vµo néi dung ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo, çc Bé, ngµnh, çc c¬ quan thuéc ChÝnh phñ vµ ®Þa ph−¬ng, trong ph¹m vi chøc n¨ng cña m×nh, cô thÓ hãa çc môc tiªu cña ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµo kÕ ho¹ch hµng n¨m ®Ó thùc hiÖn. Hµng n¨m tæ chøc theo dâi, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ vµ b¸o ço kÕt qu¶ thùc hiÖn çc môc tiªu do Bé, ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng phô tr¸ch cho c¬ quan cÊp trªn; ®ång thêi kiÕn nghÞ çc biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch phï hîp nh»m thùc hiÖn tèt çc môc tiªu ®Ò ra.

1.4. Tæng côc Thèng kª, Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vµ X· héi, çc Bé, ngµnh liªn quan c¨n cø vµo hÖ thèng chØ tiªu theo dâi, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ trong ChiÕn l−îc ®Ó lËp kÕ ho¹ch çc cuéc ®iÒu tra, thu thËp th«ng tin cÇn thiÕt trong ch−¬ng tr×nh c«ng t¸c cña m×nh. Tæng côc Thèng kª ®Þnh kú phèi hîp víi çc Bé, ngµnh cã liªn quan vµ çc tæ chøc ®oµn thÓ tiÕn hµnh çc cuéc ®iÒu tra ®¸nh gi¸ vÒ mÆt ®Þnh tÝnh còng nh− ®Þnh l−îng kÕt qu¶ vµ ¶nh h−ëng vÒ mÆt kinh tÕ - x· héi cña chiÕn l−îc ®èi víi toµn x· héi vµ ®Æc biÖt lµ ®èi víi ng−êi nghÌo. Dù trï kinh phÝ vµ t¨ng c−êng n¨ng lùc, c¬ së vËt chÊt phôc vô cho viÖc cung cÊp th«ng tin cã hiÖu qu¶.

1.5. Hµng n¨m c¨n cø kh¶ n¨ng Ng©n s¸ch Nhµ n−íc vµ tiÕn ®é thùc hiÖn ChiÕn l−îc, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, Bé Tµi chÝnh, çc Bé, ngµnh, çc c¬ quan thuéc ChÝnh phñ vµ çc tØnh, thµnh phè bè trÝ kinh phÝ ®Ó thùc hiÖn ChiÕn l−îc.

2. T¨ng c−êng n¨ng lùc bé m¸y

Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm cho çc bé ngµnh liªn quan vµ çc cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ®Ó theo dâi thùc hiÖn chiÕn l−îc vµ çc ho¹t ®éng cña ngµnh trong khu«n khæ chiÕn l−îc.

Cñng cè m¹ng l−íi vµ ®éi ngò çn bé lµm c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo t¹i çc cÊp, ®Æc biÖt lµ çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n. N©ng cao tr×nh ®é, bè trÝ çn bé lµm c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

127

3. Hoµn thiÖn c¬ chÕ khuyÕn khÝch sù tham gia cña mäi ng−êi d©n, tæ chøc x· héi trong viÖc tæ chøc thùc hiÖn, ®¸nh gi¸, gi¸m s¸t ChiÕn l−îc

3.1. T¨ng c−êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn, phæ biÕn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo trong qu¶ng ®¹i quÇn chóng nh©n d©n. Tæng côc Thèng kª, Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vµ X· héi, çc bé ngµnh liªn quan c¨n cø vµo hÖ thèng chØ tiªu theo dâi, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ trong ChiÕn l−îc ®Ó tæ chøc thu thËp th«ng tin hµng n¨m. Tõng b−íc h×nh thµnh trang th«ng tin m¹ng (WebSite) vÒ ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ t¨ng Tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

3.2. ThÓ chÕ ho¸ qu¸ tr×nh tham vÊn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo trong çc bé ngµnh, ng−êi nghÌo, tæ chøc kinh doanh, tæ chøc x· héi (trong n−íc vµ ngoµi n−íc), tæ chøc céng ®ång ë ®Þa ph−¬ng... nh»m n©ng cao chÊt l−îng gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ thùc hiÖn ChiÕn l−îc. X©y dùng tiªu chuÈn vµ quy tr×nh ®¸nh gi¸ vµ lùa chän çc ch−¬ng tr×nh, dù ¸n ®Çu t− c«ng céng −u tiªn chó ý ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ lîi Ých x· héi.

3.3. X¸c ®Þnh, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ çc rñi ro cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ cã çc gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu çc rñi ro ®ã.

II. gi¸m s¸t, §¸nh gi¸ thùc hiÖn

1. Môc tiªu gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸

Tæ chøc gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo nh»m b¶o ®¶m thùc hiÖn çc môc tiªu ®Ò ra víi tiÕn ®é, thêi gian vµ nguån lùc dù kiÕn. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ tæng quan t×nh h×nh thùc hiÖn vµ kÕt qu¶ ®¹t ®−îc, t×m ra nh÷ng bÊt hîp lý trong hÖ thèng çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh, ph¸t triÓn tõng lÜnh vùc ®Ó cã sù ®iÒu chØnh, bæ sung chÝnh s¸ch phï hîp.

Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn ChiÕn l−îc bao gåm 3 néi dung chÝnh: (i) gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo; (ii) t×nh h×nh huy ®éng nguån lùc vµ thùc hiÖn chiÕn l−îc; vµ (iii) ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña çc chÝnh s¸ch, çc ch−¬ng tr×nh ®èi víi gi¶m nghÌo; ¶nh h−ëng vÒ mÆt kinh tÕ, x· héi cña çc ch−¬ng tr×nh ®èi víi ng−êi nghÌo.

128

ViÖc gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ thùc hiÖn çc môc tiªu vÒ t¨ng tr−ëng vµ gi¶m nghÌo ®−îc thùc hiÖn ë cÊp quèc gia, cÊp bé, ngµnh, ®Þa ph−¬ng, khu vùc n«ng th«n, thµnh thÞ, giíi tÝnh vµ çc nhãm x· héi.

2. HÖ thèng çc chØ tiªu gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸

HÖ thèng çc chØ tiªu gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo bao gåm: (i) Çc chØ tiªu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo; (ii) Çc chØ tiªu theo dâi vµ ®¸nh gi¸ nguån lùc ®Çu vµo cña chiÕn l−îc; (iii) Çc chØ tiªu theo dâi vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®−îc çc môc tiªu cña chiÕn l−îc; vµ (iv) Çc chØ tiªu ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña tõng ch−¬ng tr×nh, chiÕn l−îc ®èi víi ng−êi nghÌo vµ ®èi víi toµn x· héi. HÖ thèng chØ tiªu nµy sÏ x©y dùng chi tiÕt theo vïng, tØnh, khu vùc thµnh thÞ, n«ng th«n, giíi tÝnh vµ mét sè chØ tiªu sÏ chi tiÕt ®Õn nhãm d©n téc, x· héi, khu vùc kinh tÕ...

HÖ thèng chØ tiªu sö dông ®Ó theo dâi, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®−îc thÓ hiÖn ë d¹ng b¶ng, bao gåm:

- Çc môc tiªu ph¸t triÓn (nªu çc chØ tiªu môc tiªu cña chiÕn l−îc thuéc çc lÜnh vùc kinh tÕ x· héi kh¸c nhau cã liªn quan ®Õn ng−êi nghÌo)

- Çc chØ tiªu phÊn ®Êu ®Ó ®¹t ®−îc trong thêi gian nhÊt ®Þnh, cô thÓ lµ ®Õn n¨m 2005 vµ n¨m 2010.

- Çc chØ tiªu trung gian (th−êng gäi çc chØ sè gi¸m s¸t) dïng ®Ó ph¶n ¸nh thèng kª nh»m thùc hiÖn çc môc tiªu ph¸t triÓn.

Mçi mét chØ tiªu ®Òu ®−a ra tÇn suÊt thèng kª vµ c¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn (xem Phô lôc 1).

3. Tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ thùc hiÖn ChiÕn l−îc

§Ó ®¸nh gi¸ ®−îc kh¸ch quan, trung thùc, cã chÊt l−îng ChiÕn l−îc ®ßi hái çc th«ng tin thu thËp ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hÖ thèng; tÝnh toµn diÖn; s¸t thùc vµ ph¶i ®−îc cËp nhËt th−êng xuyªn.

§Ó phôc vô cho c«ng t¸c theo dâi, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn ChiÕn l−îc, Tæng côc Thèng kª tiÕn hµnh ®iÒu tra møc sèng hé gia ®×nh 2 n¨m 1 lÇn. Çc cuéc ®iÒu tra nµy ®−îc thiÕt kÕ theo h×nh thøc kÕt hîp gi÷a ®iÒu tra cè ®Þnh víi ®iÒu tra lu©n phiªn. Ban hµnh LuËt Thèng kª, khuyÕn khÝch phæ biÕn sè

129

liÖu ®Õn tay ng−êi sö dông vµ n©ng cao n¨ng lùc ph©n tÝch chÝnh s¸ch cho çn bé çc c¬ quan cña ChÝnh phñ.

Çc tæ chøc nghiªn cøu ®éc lËp (tæ chøc phi chÝnh phñ, çc tr−êng ®¹i häc...) tæ chøc viÖc lÊy ý kiÕn cña ng−êi d©n, thu thËp vµ ph©n tÝch sè liÖu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ xu h−íng vÒ t¨ng tr−ëng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

Trªn c¬ së ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn thuéc çc lÜnh vùc cña m×nh. Çc Bé, ngµnh, ®Þa ph−¬ng tæ chøc biªn so¹n vµ c«ng bè çc b¸o ço chuyªn ®Ò, b¸o ço ®¸nh gi¸ tãm t¾t vÒ thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo thuéc ph¹m vi cña Bé ngµnh, ®Þa ph−¬ng m×nh.

Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t− phèi hîp víi çc Bé, ngµnh tæ chøc biªn so¹n vµ c«ng bè tµi liÖu "B¸o ço th−êng niªn vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo".

*

* *

ChÝnh phñ ViÖt Nam hoan nghªnh sù tham gia réng r·i cña çc chuyªn gia, çc tæ chøc trong n−íc vµ quèc tÕ, bao gåm c¶ çc nhµ tµi trî, çc tæ chøc phi chÝnh phñ, çc tæ chøc x· héi, nghÒ nghiÖp ë ®Þa ph−¬ng vµ céng ®ång... trong viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

ChÝnh phñ ViÖt Nam kªu gäi çc nhµ tµi trî quèc tÕ hç trî vÒ tµi chÝnh, kü thuËt cho ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ mong muèn çc nhµ tµi trî g¾n ch−¬ng tr×nh trî gióp ViÖt Nam cña m×nh víi ChiÕn l−îc nµy vµ x©y dùng çc ch−¬ng tr×nh trî gióp ®ã trong thêi gian trung h¹n (3 n¨m hoÆc 5 n¨m), t¹o ®iÒu kiÖn thu©n lîi cho ChÝnh phñ ViÖt Nam chñ ®éng h¬n trong viÖc bè trÝ nguån lùc ®Ó triÓn khai thùc hiÖn thµnh c«ng ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo nµy.

----------------------

Phô lôc 1: Çc môc tiªu ph¸t triÓn cña ViÖt Nam.

Phô lôc 2: Khu«n khæ kinh tÕ vÜ m« trung h¹n 3 n¨m.

Phô lôc 3: Khu«n khæ chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p vµ tiÕn ®é thùc hiÖn.

130

Phô lôc 1: Çc môc tiªu ph¸t triÓn cña ViÖt Nam

A. Çc môc tiªu vÒ kinh tÕ

Môc tiªu, chØ tiªu ChØ sè theo dâi Thêi kú b¸o ço

C¬ quan b¸o ço

Môc tiªu 1. T¨ng tr−ëng cña nÒn kinh tÕ

GDP n¨m 2010 t¨ng gÊp ®«i n¨m 2000

- Tæng s¶n phÈm trong n−íc (GDP)

- Sö dông tæng s¶n phÈm trong n−íc (tÝch luü-tiªu dïng)

- Tæng s¶n phÈm trong n−íc b×nh qu©n ®Çu ng−êi

- Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi ë çc tØnh, thµnh phè

- ChØ sè gi¸ tiªu dïng

Giai ®o¹n 2001-2010, gi¸ trÞ t¨ng thªm cña c«ng nghiÖp vµ x©y dùng c¬ b¶n t¨ng b×nh qu©n 10-10,5%

- Tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ x©y dùng

- Tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ t¨ng thªm cña ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng

Giai ®o¹n 2001-2010, n«ng, l©m, ng− nghiÖp t¨ng b×nh qu©n 4-4,5%

- Tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp

- Tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ t¨ng thªm cña ngµnh n«ng, l©m, ng− nghiÖp

- Tæng s¶n l−îng l−¬ng thùc cã h¹t

- S¶n l−îng l−¬ng thùc cã h¹t b×nh qu©n ®Çu ng−êi

Giai ®o¹n 2001-2010, gi¸ trÞ t¨ng thªm cña çc ho¹t ®éng dÞch vô t¨ng b×nh qu©n 7-8%

- Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸, dÞch vô

- Tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ t¨ng thªm cña ngµnh dÞch vô

NhÞp ®é t¨ng xuÊt khÈu gÊp trªn 2 lÇn nhÞp ®é t¨ng GDP

- Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu

- Gi¸ trÞ kim ng¹ch nhËp khÈu

§Õn n¨m 2010: Tû träng trong GDP cña n«ng nghiÖp 16-17%; c«ng nghiÖp 40-41% vµ dÞch vô 42-43%

- Tû träng GDP cña n«ng nghiÖp

- Tû träng GDP cña c«ng nghiÖp

- Tû träng GDP cña dÞch vô

§Õn n¨m 2010: Tû träng lao ®éng trong c«ng nghiÖp trong tæng sè lao ®éng 23-24%; n«ng, l©m, ng− nghiÖp 50%; dÞch vô 26-27%

- Tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp

- Tû träng lao ®éng cña c«ng nghiÖp

- Tû träng lao ®éng cña dÞch vô

N¨m

Tæng côc Thèng kª

131

Môc tiªu, chØ tiªu ChØ sè theo dâi Thêi kú b¸o ço

C¬ quan b¸o ço

Môc tiªu 2. Huy ®éng nguån lùc cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo

B¶o ®¶m tÝch luü néi bé nÒn kinh tÕ ®¹t trªn 30% GDP, huy ®éng 840 ngh×n tû ®ång (60 tû USD) cho ®Çu t− ph¸t triÓn thêi kú 2001-2005, trong ®ã huy ®éng tõ khu vùc t− nh©n kho¶ng trong n−íc 220 ngh×n tû ®ång vµ ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi 153 ngh×n tû ®ång.

- Tû lÖ tÝch luü

- Tæng nguån huy ®éng hµng n¨m

- Tæng nguån huy ®éng hµng n¨m tõ çc khu vùc kinh tÕ

Tæng kinh phÝ cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo

- Tæng sè kinh phÝ ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo thu hót ®−îc

- Tæng sè kinh phÝ ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph©n cho çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu

- Tæng sè kinh phÝ ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph©n cho çc ®Þa ph−¬ng, chi tiÕt ®Õn tõng huyÖn

N¨m Bé KÕ

ho¹ch vµ §Çu t−

Môc tiªu 3. HiÖu qu¶ thùc hiÖn nguån lùc

Tæng sè kinh phÝ ®· ®−îc sö dông cho ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ t¨ng tr−ëng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph©n theo çc ch−¬ng tr×nh môc tiªu

- Kinh phÝ ®· ®−îc sö dông cho ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ t¨ng tr−ëng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph©n theo çc ®Þa ph−¬ng chi tiÕt tíi tõng x·

- Tæng sè çc hé d©n ®−îc nhËn sù trî gióp cña ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ t¨ng tr−ëng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph©n theo çc ®Þa ph−¬ng

- Tû lÖ phÇn tr¨m sè ng−êi huy ®éng ®−îc cho ch−¬ng tr×nh so víi yªu cÇu ®Æt ra chi tiÕt cho tõng ch−¬ng tr×nh, tõng ®Þa ph−¬ng

- Tû lÖ phÇn tr¨m sè kinh phÝ huy ®éng ®−îc cho tõng ch−¬ng tr×nh so víi yªu cÇu ®Æt ra chi tiÕt cho tõng ch−¬ng tr×nh, tõng ®Þa ph−¬ng

- Tû lÖ phÇn tr¨m sè kinh phÝ huy ®éng ®−îc cho tõng ch−¬ng tr×nh, tõng ®Þa ph−¬ng ®óng thêi h¹n ®Æt ra

Quý

§Þa ph−¬ng, Ch−¬ng

tr×nh

132

B. Çc môc tiªu vÒ x· héi vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo

Môc tiªu, chØ tiªu Çc chØ sè theo dâi Thêi kú b¸o ço

C¬ quan b¸o ço

1. Xãa ®ãi gi¶m nghÌo

Tõ 2000 ®Õn 2010, gi¶m 2/5 tû lÖ nghÌo theo chuÈn nghÌo quèc tÕ vµ 3/5 theo chuÈn Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia X§GN vµ viÖc lµm (2001-2005).

Tõ 2000 ®Õn 2010, gi¶m 3/4 tû lÖ nghÌo vÒ l−¬ng thùc theo tiªu chuÈn quèc tÕ (2100 Kcal/ng−êi/ngµy).

- Tû lÖ hé nghÌo chung theo chuÈn quèc tÕ.

- Tû lÖ hé nghÌo theo chuÈn nghÌo quèc gia.

- Sè hé tho¸t khái ®ãi nghÌo.

- Kho¶ng çch nghÌo.

- Tû lÖ tiªu dïng cña nhãm 20% nghÌo nhÊt/tæng tiªu dïng x· héi.

- Tû lÖ hé nghÌo vÒ l−¬ng thùc thùc phÈm theo chuÈn quèc tÕ.

§iÒu tra møc sèng

hé gia ®×nh 2

n¨m 1 lÇn vµ hµng

n¨m

Tæng côc Thèng kª; Bé

Lao ®éng TBXH vµ çc ®Þa ph−¬ng

2. Cung cÊp çc dÞch vô c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu cho çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n vµ ng−êi nghÌo trong khu vùc thµnh thÞ

§Õn n¨m 2005, 80% sè x· nghÌo, x· ®Æc biÖt khã kh¨n vµ cã ®ñ h¹ tÇng c¬ së thiÕt yÕu vµ 100% vµo n¨m 2010.

- Tû lÖ % x· nghÌo cã ®−êng « t« ®Õn trung t©m x·.

- Tû lÖ % x· nghÌo cã c«ng tr×nh thuû lîi nhá.

- Tû lÖ % x· nghÌo cã tr¹m y tÕ x·.

- Tû lÖ % x· nghÌo cã tr−êng tiÓu häc, nhµ trÎ, líp mÉu gi¸o.

- Tû lÖ % côm x· nghÌo cã tr−êng trung häc c¬ së.

- Tû lÖ % x· nghÌo cã chî x·/liªn x·.

- Tû lÖ % x· nghÌo cã b−u ®iÖn v¨n ho¸ x·

- Tû lÖ % x· nghÌo cã tr¹m truyÒn thanh.

§Õn n¨m 2005 më réng ®iÖn l−íi quèc gia ®Õn trung t©m 900 x· nghÌo.

- Tû lÖ % x· nghÌo cã ®iÖn

B¶o ®¶m c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu nhÊt lµ cung cÊp n−íc vµ vÖ sinh cho çc khu nghÌo trong çc thµnh phè, thÞ x·.

- Tû lÖ hé nghÌo ®« thÞ tiÕp cËn çc dÞch vô thiÕt yÕu trong khu vùc ®« thÞ

§Õn n¨m 2005, phÊn ®¹t 80% d©n sè thµnh thÞ vµ 60% d©n c− n«ng th«n ®−îc sö dông n−íc s¹ch. §Õn 2010, 85% d©n sè n«ng th«n ®−îc sö dông n−íc hîp vÖ sinh.

- Tû lÖ % hé nghÌo ®−îc tiÕp cËn n−íc s¹ch.

- Tû lÖ % x· nghÌo vµ çc quËn huyÖn cã hÖ thèng n−íc sinh ho¹t b¶o ®¶m vÖ sinh.

§iÒu tra møc sèng

hé gia ®×nh 2


n¨m

Bé Lao ®éng

TBXH, Tæng côc

Thèng kª, çc bé liªn quan vµ

®Þa ph−¬ng

133


C¬ quan b¸o ço

3. T¹o viÖc lµm

Gi¶i quyÕt thªm viÖc lµm cho kho¶ng 1,4-1,5 triÖu lao ®éng/ n¨m. N©ng tû lÖ lao ®éng n÷ trong tæng sè viÖc lµm míi lªn 50% vµo n¨m 2010.

- Tæng sè viÖc lµm hµng n¨m.

- Tæng sè viÖc lµm míi hµng n¨m.

- Tû lÖ lao ®éng n÷ trong tæng sè viÖc lµm míi.

- Tæng sè viÖc lµm trong khu vùc ngoµi nhµ n−íc.

- Tû lÖ viÖc lµm míi trong khu vùc ngoµi nhµ n−íc.

- Tû lÖ hé nghÌo kh«ng cã ®Êt ®−îc t¹o viÖc lµm.

- Tû lÖ hé nghÌo ®−îc tiÕp cËn tÝn dông, vay vèn t¹o viÖc lµm

- Sè l−îng lao ®éng ho¹t ®éng trong çc ngµnh (n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, dÞch vô).

Tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o ®¹t 30% vµo n¨m 2005 vµ 40% vµo n¨m 2010.

- Tû lÖ lao ®éng ®−îc ®µo t¹o so víi tæng sè lao ®éng.

- Tæng sè lao ®éng ®−îc ®µo t¹o hµng n¨m.

Tû lÖ thêi gian lao ®éng ®−îc sö dông cña lùc l−îng lao ®éng trong ®é tuæi ë n«ng th«n ®¹t 80% vµo n¨m 2005 vµ 85% vµo n¨m 2010.

- Tû lÖ thêi gian lao ®éng ®−îc sö dông cña lùc l−îng lao ®éng trong ®é tuæi ë n«ng th«n

Tû lÖ lao ®éng trong ®é tuæi ch−a cã viÖc lµm ë thµnh thÞ ®¹t trªn 5% vµo n¨m 2004 vµ d−íi 5% vµo n¨m 2010.

- Tû lÖ lao ®éng trong ®é tuæi ch−a cã viÖc lµm ë khu vùc thµnh thÞ.

Hµng n¨m

(§iÒu tra viÖc lµm vµ ®iÒu

tra thèng kª)

Bé Lao ®éng

TBXH, Tæng côc thèng kª vµ çc ®Þa ph−¬ng

4. Phæ cËp gi¸o dôc

§Õn 2005 ®¹t 97% ®i häc tiÓu häc (80% trung häc c¬ së) vµ ®Õn 2010 ®¹t 99% (90% trung häc c¬ së).

- Tû lÖ häc sinh ®i häc tiÓu häc ®óng tuæi .

- Tû lÖ häc sinh ®i häc trung häc c¬ së ®óng tuæi.

- Tû lÖ trÎ em ®i häc mÉu gi¸o trong ®é tuæi 3-5.

- Tû lÖ häc sinh tèt nghiÖp tiÓu häc.

- Tû lÖ phæ cËp trung häc c¬ së.

- Tû lÖ ng−êi biÕt ch÷ trong ®é tuæi 15-24.

- Tû lÖ häc sinh l−u ban vµ bá häc. (Çc chØ sè trªn cã ph©n theo giíi vµ nhãm d©n téc).

PhÊn ®Êu ®Õn 2010 n©ng cao h¬n chÊt l−îng gi¸o dôc vµ n©ng tû lÖ häc hai buæi ë cÊp tiÓu häc.

- Tû lÖ trÎ em ®−îc häc hai buæi.

§iÒu tra hµng n¨m

vµ ®iÒu tra møc sèng hé gia ®×nh 2 n¨m 1

lÇn

Bé Gi¸o dôc vµ

§µo t¹o, Tæng côc Thèng kª vµ çc ®Þa ph−¬ng

134


C¬ quan b¸o ço

§Õn 2005 xãa bá sù çch biÖt vÒ tû lÖ nam n÷ trong çc cÊp tiÓu häc vµ trung häc, vµ ®Õn 2010 thu hÑp chªnh lÖch tû lÖ ®i häc gi÷a çc d©n téc ë cÊp tiÓu häc vµ trung häc c¬ së.

- Tû lÖ häc sinh theo giíi tÝnh ë tiÓu häc, trung häc vµ ®¹i häc.

- Tû lÖ biÕt ch÷ cña n÷ vµ nam ë ®é tuæi 15-24.

- Tû lÖ ®i häc cña trÎ em d©n téc ë cÊp tiÓu häc vµ trung häc so víi møc chung toµn quèc n¨m 2010.

PhÊn ®Êu xãa mï ch÷ cho 95% sè phô n÷ bÞ mï ch÷ ë ®é tuæi d−íi 40 tuæi vµo n¨m 2005 vµ 100% vµo n¨m 2010.

- Tû lÖ phô n÷ biÕt ch÷ ë ®é tuæi d−íi 40 tuæi.



lÇn

Bé Gi¸o dôc vµ

§µo t¹o, Tæng côc Thèng kª vµ çc ®Þa ph−¬ng

5. Gi¶m tû lÖ sinh, gi¶m tû lÖ tö vong trÎ em vµ suy dinh d−ìng trÎ em

Duy tr× v÷ng ch¾c xu thÕ gi¶m tû lÖ sinh ®Ó ®¹t møc thay thÕ b×nh qu©n trong c¶ n−íc vµo n¨m 2005; vïng s©u, vïng xa vµ vïng nghÌo vµo n¨m 2010.

- Tû lÖ t¨ng d©n sè.

- Tû lÖ sö dông çc biÖn ph¸p tr¸nh thai.

§Õn n¨m 2005 gi¶m tû lÖ tö vong cña trÎ d−íi 1 tuæi xuèng 30‰ vµ ®Õn n¨m 2010 cßn d−íi 25‰; gi¶m tû suÊt tö vong cña trÎ em d−íi 5 tuæi xuèng 36‰ n¨m 2005 vµ d−íi 32‰ n¨m 2010.

- Tû lÖ tö vong cña trÎ s¬ sinh.

- Tû suÊt tö vong cña trÎ em d−íi 5 tuæi.

Gi¶m tû lÖ suy dinh d−ìng cña trÎ em d−íi 5 tuæi xuèng 25% n¨m 2005 vµ d−íi 20% vµo n¨m 2010.

- Tû lÖ trÎ em d−íi 5 tuæi suy dinh d−ìng

Gi¶m nhanh tû lÖ trÎ sinh thiÕu c©n (d−íi 2.500 gram) xuèng cßn 7% n¨m 2005 vµ 5% n¨m 2010.

- Tû lÖ trÎ sinh thiÕu c©n (d−íi 2500 gram).

(ChØ tiªu trªn cã ph©n theo giíi tÝnh vµ nhãm d©n téc)

10 n¨m (Tæng

®iÒu tra d©n sè), ®iÒu tra

møc sèng hé gia ®×nh 2


n¨m

Tæng côc Thèng

kª; Bé y tÕ; Uû

ban D©n sè vµ

KHH gia ®×nh

6. Søc khoÎ sinh s¶n, HIV/AIDS, bÖnh dÞch vµ çc bÖnh x· héi

§Õn n¨m 2005 gi¶m tû suÊt chÕt mÑ liªn quan ®Õn thai s¶n xuèng 80/100.000 trÎ ®Î sèng vµ vµo n¨m 2010 gi¶m xuèng 70/100.000 trÎ ®Î sèng trong toµn quèc (100/100.000 trÎ ®Î sèng ë miÒn nói).

- Tû lÖ chÕt mÑ liªn quan ®Õn sinh s¶n.

- Tû lÖ s¶n phô ®−îc ch¨m sãc t¹i çc c¬ së y tÕ. §iÒu tra hµng n¨m


lÇn

Bé Y tÕ; Tæng côc thèng kª vµ çc ®Þa ph−¬ng

135


C¬ quan b¸o ço

Duy tr× kÕt qu¶ thanh to¸n bÖnh b¹i liÖt; khèng chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt tû lÖ m¾c vµ chÕt cña çc bÖnh t¶, th−¬ng hµn, sèt xuÊt huyÕt, sèt rÐt, dÞch h¹ch...

- Tû lÖ trÎ em m¾c çc bÖnh t¶, th−¬ng hµn, sèt xuÊt huyÕt, sèt rÐt, dÞch h¹ch...

KiÒm chÕ tèc ®é l©y truyÒn HIV/AIDS.

- Tû lÖ ng−êi trong ®é tuæi 15 - 49 bÞ nhiÔm HIV/AIDS.

- Tû lÖ trÎ em bÞ nhiÔm HIV/AIDS.

KiÓm so¸t vµ tiÕn tíi khèng chÕ çc bÖnh x· héi.

- Tû lÖ ng−êi m¾c çc bÖnh x· héi.



lÇn

Bé Y tÕ; Tæng côc thèng kª vµ çc ®Þa ph−¬ng

7. Ph¸t triÓn v¨n ho¸ th«ng tin vµ n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n d©n

§Õn n¨m 2005, phÊn ®Êu 80% gia ®×nh ®¹t chuÈn gia ®×nh v¨n ho¸; 50% lµng xãm, khu phè ®¹t chuÈn v¨n ho¸ quèc gia; 78% x· ph−êng cã nhµ v¨n ho¸.

- Tû lÖ gia ®×nh ®¹t chuÈn gia ®×nh v¨n ho¸.

- Tû lÖ lµng, xãm, khu phè ®¹t chuÈn v¨n ho¸ quèc gia.

- Tû lÖ x·, ph−êng cã nhµ v¨n ho¸.

B¶o ®¶m trªn 90% çc hé gia ®×nh xem ®−îc §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam vµ 95% sè hé gia ®×nh nghe ®−îc §µi TiÕng nãi ViÖt Nam vµo n¨m 2005.

- Tû lÖ çc hé gia ®×nh xem ®−îc §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam

- Tû lÖ hé gia ®×nh nghe ®−îc §µi tiÕng nãi ViÖt Nam

T¨ng thêi l−îng ch−¬ng tr×nh vµ giê ph¸t sãng ph¸t thanh, ch−¬ng tr×nh tiÕng d©n téc.

- Thêi l−îng ph¸t thanh b»ng tiÕng d©n téc

Hµng n¨m

Bé V¨n ho¸ th«ng tin, Tæng

côc Thèng kª

8. N©ng cao møc sèng, b¶o tån vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ cña çc d©n téc Ýt ng−êi

Gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn kh¶ n¨ng biÕt ®äc biÕt viÕt tiÕng d©n téc.

- Tû lÖ biÕt ch÷ tiÕng d©n téc

Giao quyÒn sö dông ®Êt ç nh©n vµ tËp thÓ ë vïng d©n téc Ýt ng−êi vµ miÒn nói.

- Tû lÖ hé ng−êi d©n téc ®−îc giao quyÒn sö dông ®Êt trong mäi lo¹i h×nh sö dông ®Êt.

- Tû lÖ ng−êi d©n téc du canh du c−.

T¨ng tû lÖ çn bé ng−êi d©n téc Ýt ng−êi trong bé m¸y chÝnh quyÒn çc cÊp.

- Tû lÖ çn bé ng−êi d©n téc trong chÝnh quyÒn çc cÊp.

Hµng n¨m

Bé GD vµ §T; Tæng

côc §Þa chÝnh; Ban

TCCB CP vµ çc ®Þa ph−¬ng

136


C¬ quan b¸o ço

9. B¶o vÖ m«i tr−êng bÒn v÷ng

Tû lÖ ®é che phñ rõng ®¹t 38% n¨m 2005 vµ lªn 43% vµo n¨m 2010.

- §é che phñ rõng

- Tû lÖ diÖn tÝch rõng “®Æc dông” ®−îc b¶o tån

- Møc ®é ®a d¹ng sinh häc trong çc vïng rõng ®−îc b¶o tån.

B¶o ®¶m kh«ng cã nhµ æ chuét vµ nhµ t¹m ë tÊt c¶ çc thµnh phè vµ thÞ x· vµo n¨m 2010

- Tû lÖ hé gia ®×nh sinh sèng trong çc nhµ æ chuét vµ nhµ t¹m.

- Tû lÖ % thµnh phè, thÞ x· cã h¬n 5% diÖn tÝch lµ nhµ æ chuét.

- Tû lÖ % thµnh phè vµ thÞ x· kh«ng cã nhµ æ chuét.

- Tû lÖ % thµnh phè vµ thÞ x· cã h¬n 10% diÖn tÝch lµ nhµ t¹m.

- Tû lÖ % thµnh phè, thÞ x· kh«ng cã nhµ t¹m.

§Õn 2010, b¶o ®¶m 100% n−íc th¶i ®−îc xö lý t¹i çc thµnh phè vµ thÞ x·.

- Tû lÖ % thµnh phè, thÞ x· cã 100% n−íc th¶i ®−îc xö lý.

§Õn 2010, ®¶m b¶o 100% chÊt th¶i r¾n ®−îc thu gom vµ vËn chuyÓn ®Õn b·i an toµn ë tÊt c¶ çc thµnh phè vµ thÞ x·.

- Tû lÖ % çc thµnh phè vµ thÞ x· cã 100% chÊt th¶i r¾n ®−îc thu gom vµ vËn chuyÓn ®Õn b·i an toµn.

§Õn 2005, « nhiÔm kh«ng khÝ vµ n−íc ph¶i ®¹t møc tiªu chuÈn quèc gia.

- ChÊt l−îng n−íc vµ kh«ng khÝ

- Tû lÖ hé nghÌo cã c«ng tr×nh vÖ sinh

- Tû lÖ hé nghÌo sö dông n−íc hîp vÖ sinh

Hµng n¨m

Bé NN; TCTK;

Bé KHCNMT vµ ®Þa ph−¬ng

10. Gi¶m kh¶ n¨ng dÔ bÞ tæn th−¬ng

C¶i thiÖn ®¸ng kÓ t×nh tr¹ng thu nhËp cña ng−êi nghÌo. §Õn n¨m 2005 t¨ng thu nhËp b×nh qu©n cña 20% nhãm tiªu dïng nghÌo nhÊt b»ng 140% so víi møc tiªu dïng cña nhãm nµy n¨m 2000 vµ lªn 190% vµo n¨m 2010.

- Møc thu nhËp b×nh qu©n cña nhãm 20% tiªu dïng nghÌo nhÊt trong khu vùc ®« thÞ vµ n«ng th«n

C¶i thiÖn kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña ng−êi nghÌo ®èi víi çc dÞch vô x· héi c¬ b¶n, dÞch vô s¶n xuÊt vµ çc nguån lùc

- Tû lÖ ng−êi nghÌo cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn çc dÞch vô x· héi c¬ b¶n trong khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n

- Tû lÖ ng−êi nghÌo nhËn ®−îc çc hç trî dÞch vô s¶n xuÊt



lÇn

Bé Lao ®éng

TBXH; Bé Tµi chÝnh; çc bé ngµnh

liªn quan vµ çc ®Þa ph−¬ng

137


C¬ quan b¸o ço

Më réng hÖ thèng an sinh x· héi chÝnh thøc (b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi...) vµ ®a d¹ng ho¸ m¹ng l−íi an sinh tù nguyÖn (b¶o hiÓm häc ®−êng, b¶o hiÓm mïa mµng, dÞch bÖnh, c©y trång, ph−¬ng tiÖn s¶n xuÊt, khuyÕn n«ng...).

- Tû lÖ ng−êi tham gia hÖ thèng b¶o hiÓm x· héi chÝnh thøc vµ tù nguyÖn.

- Tû lÖ ng−êi tµn tËt, ng−êi giµ c« ®¬n kh«ng n¬i n−¬ng tùa vµ çc ®èi t−îng x· héi kh¸c ®−îc nhËn trî gióp x· héi.

- Tû lÖ ng−êi nghÌo nhËn ®−îc çc hç trî c¬ b¶n (nhµ ë, trî cÊp th−ßng xuyªn, trî cÊp ®ét xuÊt...)

- Sè l−îng çc trung t©m b¶o trî x· héi

- Sè l−îng çc quü trî gióp nh©n ®¹o

- Tû lÖ ng−êi nghÌo tham gia b¶o hiÓm y tÕ

B¶o ®¶m an toµn viÖc lµm. - Tû lÖ ng−êi h−ëng b¶o hiÓm thÊt nghiÖp.

- Tû lÖ lao ®éng d«i d− ®−îc h−ëng chÝnh s¸ch trî cÊp, ®µo t¹o, tÝn dông ...

Gi¶i quyÕt triÖt ®Ó t×nh tr¹ng trÎ em lao ®éng sím, trÎ em lang thang. B¶o vÖ trÎ em khái bÞ bãc lét vÒ kinh tÕ vµ l¹m dông t×nh dôc.

- Tû lÖ trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n ®−îc ch¨m sãc (trong ®ã: trÎ em må c«i, trÎ em tµn tËt, lang thang, lao ®éng sím)

X©y dùng chiÕn l−îc phßng chèng vµ gi¶m nhÑ thiªn tai. §Õn 2010 gi¶m 1/2 tû lÖ ng−êi nghÌo bÞ t¸i nghÌo do thiªn tai vµ çc rñi ro kh¸c.

- Tû lÖ ng−êi bÞ t¸i nghÌo do thiªn tai



lÇn

Bé Lao ®éng

TBXH; Bé Tµi chÝnh; çc bé ngµnh

liªn quan vµ çc ®Þa ph−¬ng

11. B×nh ®¼ng giíi vµ t¨ng quyÒn cho phô n÷

T¨ng sè l−îng phô n÷ trong nh÷ng c¬ quan do d©n bÇu vµ trong bé m¸y chÝnh quyÒn ë tÊt c¶ çc cÊp (quèc gia, tØnh, huyÖn vµ x·). T¨ng tû lÖ phô n÷ lµm viÖc trong çc c¬ quan ë tÊt c¶ çc cÊp, çc ngµnh thªm 3-5% trong vßng 10 n¨m tíi.

- Tû lÖ n÷ trong Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng.

- Tû lÖ n÷ lµ ®¹i biÓu Quèc héi.

- Tû lÖ n÷ lµ ®¹i diÖn cña çc c¬ quan d©n cö.

- Tû lÖ n÷ lµ l·nh ®¹o trong çc bé, ngµnh, c¬ quan trung −¬ng.

- Tû lÖ n÷ lµ chñ doanh nghiÖp.

§¶m b¶o ®Õn 2005 100% giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cã c¶ tªn vî lÉn tªn chång

- Tû lÖ hé gia ®×nh ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cã c¶ tªn vî vµ tªn chång

Gi¶m nguy c¬ tæn th−¬ng cho phô n÷ tr−íc n¹n b¹o hµnh trong gia ®×nh

- ChØ sè ph¸t triÓn giíi GDI.

NhiÖm kú bÇu cö (5 n¨m)

Hµng n¨m

VP Quèc

héi; VP T¦

§¶ng; Ban

TCCB CP vµ çc bé ngµnh liªn quan

138


C¬ quan b¸o ço

12. §¶m b¶o qu¶n lý nhµ n−íc tèt ®Ó gi¶m nghÌo

§¶m b¶o d©n chñ ë c¬ së - Tû lÖ x· cã çn bé theo dâi c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

- Tû lÖ sè x· ®−îc cung cÊp th«ng tin vÒ ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo

- Tû lÖ x· cã khiÕu kiÖn. Tû lÖ ®¬n khiÕu kiÖn ®−îc gi¶i quyÕt.

- Tû lÖ x· kh«ng cã çc tÖ n¹n x· héi

- Tû lÖ x· cã tñ s¸ch ph¸p luËt

- Sè ®ît tËp huÊn vµ phæ biÕn cho ng−êi nghÌo vÒ ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch.

§¶m b¶o minh b¹ch ng©n s¸ch

- Tû lÖ x· c«ng khai vÒ thu chi ng©n s¸ch x·

Hµng n¨m, ®iÒu tra møc sèng hé gia ®×nh

hai n¨m 1 lÇn

Tæng côc Thèng kª, Ban TCCB CP; Bé T− ph¸p

vµ çc ®Þa ph−¬ng

139

Phô lôc 2:

Khu«n khæ kinh tÕ vÜ m« trung h¹n, 3 n¨m 2002-2004 N¨m

2000 ¦íc 2001

2002 2003 2004

S¶n l−îng vµ gi¸ c¶

- Tèc ®é t¨ng GDP (%) 6,8 6,8 7,0 >7 7,5

Çn bé cña Quü TiÒn tÖ quèc tÕ dù b¸o(1) 5,5 5,0 5,3 6,5 7,0

- ChØ sè gi¸ tiªu dïng (cuèi kú so víi th¸ng 12 %) -0,6 0,8 4,0 3,5 3

Çn c©n v·ng lai (gåm c¶ kho¶n chuyÓn tiÒn cña ChÝnh phñ)

2,1 2,2 -1,9 -3,2 -1,7

XuÊt nhËp khÈu

- Tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ (%)(2) 25,2 4,0 4(3) 12 - 14 12,5 - 14

- Tèc ®é t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu hµng ho¸ (%) 34,5 2,3 10,0 15,0 11,0

Ng©n s¸ch Nhµ n−íc/GDP (%)(4)

- Thu ng©n s¸ch 21,1 20,6 19,5 19,8 19,8

- Tæng chi ng©n s¸ch (kh«ng bao gåm cho vay l¹i) 23,9 23,5 22,0 22,7 22,7

- Béi chi ng©n s¸ch (kh«ng bao gåm cho vay l¹i) -2,8 -2,9 -2,5 -2,9 -2,9

Dù tr÷ ngo¹i hèi (tÝnh b»ng tuÇn nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô phi yÕu tè)

8,9 9,1 9,0 9,2 9,4

(1)- Çc tæ chøc quèc tÕ cã nh÷ng dù b¸o kh¸c nhau vÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP do dïng çc çch tÝnh ®Ó −íc tÝnh GDP vµ cÊu thµnh cña GDP theo c¬ së chi tiªu kh¸c nhau. Ng©n hµng ThÕ giíi vµ Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ dù b¸o cao h¬n.

(2) - Dao ®éng t−¬ng øng sè dù b¸o cña Quü TiÒn tÖ quèc tÕ vµ ChÝnh phñ.

(3)- KÕ ho¹ch ®Çu n¨m lµ 10%. Tuy nhiªn trong nh÷ng th¸ng gÇn ®©y, tèc ®é xuÊt khÈu ®¹t thÊp, phÝa Quü TiÒn tÖ quèc tÕ dù b¸o tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu n¨m 2002 lµ 4%, phÝa ChÝnh phñ mong muèn ®¹t cao h¬n.

(4)- Tû lÖ thu, chi ng©n s¸ch trªn ®©y dùa trªn sè dù b¸o GDP hiÖn hµnh cña ViÖt Nam vµ ch−a bao gåm chi phÝ c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ c¶i çch ng©n hµng th−¬ng m¹i.

140

Phô lôc 3

ChÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p vµ tiÕn ®é thùc hiÖn

Çc môc tiªu vµ lÜnh vùc Çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p vµ tiÕn ®é thùc hiÖn 2003-2005

A. Çc chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ chÝnh s¸ch c¬ cÊu ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ, t¨ng thu nhËp vµ t¹o c¬ héi cho ng−êi nghÌo

I. T¹o m«i tr−êng ph¸p lý ®Ó kinh doanh b×nh ®¼ng vµ cã tÝnh c¹nh tranh.

1. T¹o m«i tr−êng kinh doanh b×nh ®¼ng cho çc lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ t¨ng tÝnh minh b¹ch vÒ çc chÕ ®é chÝnh s¸ch.

Lo¹i bá çc c¶n trë ®èi víi viÖc ®¨ng ký thµnh lËp doanh nghiÖp vµ t¹o ®iÒu kiÖn b×nh ®¼ng cho çc lo¹i h×nh doanh nghiÖp th«ng qua viÖc thùc hiÖn LuËt Doanh nghiÖp, tiÕp tôc b·i bá hoÆc söa ®æi giÊy phÐp kinh doanh trong çc ngµnh nghÒ cßn l¹i.

T¹o m«i tr−êng b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ çc lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®−îc tiÕp cËn vÒ vèn, tÝn dông, ®Êt ®ai, c«ng nghÖ, ngµnh nghÒ, th«ng tin vµ çc chÕ ®é −u ®·i hiÖn hµnh cña Nhµ n−íc.

X©y dùng vµ hoµn chØnh khung khæ ph¸p lý ®¶m b¶o sù æn ®Þnh m«i tr−êng ®Çu t− vµ tÝnh c«ng khai, minh b¹ch vÒ chÕ ®é, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t−.

Söa ®æi mét sè chÝnh s¸ch ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho viÖc thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi. Tõng b−íc b·i bá dÇn hÖ thèng hai gi¸ doanh nghiÖp trong n−íc vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi ®èi víi viÖc sö dông çc dÞch vô do Nhµ n−íc cung cÊp.

Thùc hiÖn çc biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi trong çc lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ çc lÜnh vùc x· héi.

Tõng b−íc thèng nhÊt khung luËt ph¸p, chÝnh s¸ch vµ ®iÒu kiÖn hîp t¸c gi÷a çc doanh nghiÖp trong n−íc vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi.

TriÓn khai çc quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 90/CP vÒ thóc ®Èy doanh nghiÖp nhá vµ võa (2002-2003).

Thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh tÕ trang tr¹i th«ng qua viÖc thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 03/CP (2002-2003).

Ban hµnh çc quy ®Þnh thùc hiÖn LuËt §Êt ®ai ®· ®−îc söa ®æi (2002); cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho ®èi t−îng sö dông ®Êt (2005).

ChuÈn bÞ ®iÒu kiÖn ®Ó thèng nhÊt LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t− trong n−íc vµ ®Çu t− n−íc ngoµi (2003).

Ban hµnh LuËt Ph¸ s¶n (söa ®æi) ¸p dông cho tÊt c¶ çc doanh nghiÖp (2003).

Söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña bé LuËt Lao ®éng (2002).

Ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ Gi¸ (2002)

Ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ Träng tµi th−¬ng m¹i (2002-2003).

TriÓn khai thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 132/CP vÒ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n.

Söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt Hîp t¸c x· (2003).

Ban hµnh th«ng lÖ qu¶n trÞ c«ng ty tèt nhÊt, yªu cÇu çc c«ng ty niªm yÕt trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n, ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn ph¶i thùc hiÖn trong vßng 18 th¸ng, khuyÕn khÝch çc c«ng ty cæ phÇn thùc hiÖn th«ng lÖ nµy.

X©y dùng khung ph¸p lý cho phÐp thµnh lËp çc hiÖp héi kinh doanh

X©y dùng vµ th«ng qua LuËt §iÖn

141

2. C¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc (DNNN) ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh.

Thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh c¶i çch DNNN trung h¹n 5 n¨m 2001-2005 víi çc môc tiªu hµng n¨m ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ vµ gi¶m thua lç cho khu vùc nµy. Hoµn thµnh viÖc cæ phÇn ho¸, giao, b¸n, kho¸n, cho thuª, s¸p nhËp, hîp nhÊt, gi¶i thÓ vµ ph¸ s¶n kho¶ng 2.800 DNNN. Trong ®ã cæ phÇn ho¸, b¸n, giao, gi¶i thÓ vµ ph¸ s¶n: 400 DNNN (n¨m 2002), 500 DNNN (n¨m 2003).

Ban hµnh tiªu chÝ ph©n lo¹i çc DNNN vµ çc Tæng c«ng ty nhµ n−íc thµnh çc DNNN ho¹t ®éng kinh doanh vµ çc DNNN ho¹t ®éng c«ng Ých (2002).

Ban hµnh h−íng dÉn cho viÖc chuyÓn ®æi çc DNNN thµnh çc c«ng ty TNHH mét chñ së h÷u (2002).

Ban hµnh NghÞ ®Þnh thay thÕ NghÞ ®Þnh 44/1998/N§-CP vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n−íc.

Ban hµnh NghÞ ®Þnh vÒ Quü an sinh x· héi më réng cho çc c«ng nh©n cña çc DNNN (2002).

Ban hµnh NghÞ ®Þnh vÒ xö lý lao ®éng d«i d− (2002).

X©y dùng c¬ chÕ khuyÕn khÝch th«i viÖc tù nguyÖn thóc ®Èy ch−¬ng tr×nh c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc.

X©y dùng kÕ ho¹ch thÝ ®iÓm c¬ cÊu l¹i mét sè Tæng c«ng ty ®−îc lùa chän (kho¶ng 3 TCT). Hoµn thµnh kÕ ho¹ch c¬ cÊu l¹i 3 Tæng c«ng ty (2002) vµ b¾t ®Çu thùc hiÖn kÕ ho¹ch hµnh ®éng (2003)

Ban hµnh nghÞ ®Þnh vÒ xö lý nî cña çc DNNN

X©y dùng tiªu chÝ, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh kinh doanh vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña DNNN. Hoµn thiÖn hÖ thèng gi¸m s¸t c«ng nî cña 200 DNNN lín ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý. Ph¸t triÓn hÖ thèng gi¸m s¸t nî ®èi víi DNNN ®Ó cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn rñi ro, xö lý çc kho¶n nî khã ®ßi, s¾p xÕp hoÆc gi¶i thÓ çc DNNN kinh doanh kh«ng cã hiÖu qu¶.

Thùc hiÖn kiÓm to¸n ®èi víi mét sè DNNN lín. Hoµn thµnh ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng/ kiÓm to¸n 30 DNNN (2002) vµ 30 DNNN kh¸c (2003) nÕu cã ®ñ çc nguån tµi trî.

Söa ®æi vµ bæ sung NghÞ ®Þnh 103/CP cho viÖc giao, b¸n, kho¸n vµ cho thuª DNNN (2002)

Ban hµnh çc quy ®Þnh yªu cÇu çc c«ng ty t− nh©n, TNHH, cæ phÇn ph¶i cã b¸o ço tµi chÝnh vµ kiÓm to¸n (2002)

Ban hµnh nghÞ ®Þnh míi vÒ qu¶n lý lao ®éng, tiÒn l−¬ng vµ thu nhËp trong çc DNNN (2003), bao gåm c¶ c¬ chÕ khuyÕn khÝch thÝch hîp.

II. T¹o m«i tr−êng kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh.

1. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ qu¶n lý chi tiªu c«ng:

Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®Ó æn ®Þnh bÒn v÷ng trung h¹n.

Cñng cè hÖ thèng thuÕ, t¨ng diÖn thu thuÕ theo h−íng nu«i d−ìng nguån thu vµ cã hiÖu qu¶ h¬n, ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o chÝnh s¸ch thuÕ vµ hÖ thèng thuÕ lµ cã lîi cho ng−êi nghÌo. Thùc hiÖn bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt Ng©n s¸ch Nhµ n−íc söa ®æi (2002)

Tõng b−íc thùc hiÖn çc khuyÕn nghÞ ®· ®−îc hai Bªn nhÊt trÝ trong B¶n B¸o ço chi tiªu c«ng. T¨ng c−êng chi cho ho¹t ®éng dÞch vô x· héi c¬ b¶n vµ h¹ tÇng n«ng th«n, dµnh thªm nguån lùc cho çc tØnh nghÌo.

142

T¨ng tÝnh minh b¹ch ng©n s¸ch, c¶i thiÖn c¬ së th«ng tin cho viÖc ®−a ra çc quyÕt ®Þnh vµ ®Æt môc tiªu.

C¶i thiÖn hÖ thèng gi¸m s¸t thu, chi ng©n s¸ch ë tÊt c¶ çc cÊp.

TiÕp tôc thùc hiÖn c«ng khai thu, chi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc çc cÊp mét çch hîp lý h¬n.

2. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ:

ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ thËn träng ®Ó kiÓm so¸t l¹m ph¸t.

KiÓm so¸t tiÒn tÖ vµ tÝn dông nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸nh tiÒn tÖ vµ ®¹t ®−îc çc môc tiªu ®Ò ra.

TiÕp tôc thùc thi chÝnh s¸ch l·i suÊt c¬ b¶n, tõng b−íc tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt.

C¶i çch khu vùc ng©n hµng vµ çc tæ chøc tµi chÝnh ®Ó huy ®éng çc nguån vèn trong n−íc.

X©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch c¬ cÊu l¹i 4 ng©n hµng th−¬ng m¹i Nhµ n−íc cho phï hîp víi c¶i çch ng©n hµng tæng thÓ (2002-2004).

Hoµn thµnh kiÓm to¸n theo tiªu chuÈn quèc tÕ cho 4 ng©n hµng th−¬ng m¹i nhµ n−íc do c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp thùc hiÖn (2003) vµ gi¶i quyÕt çc bÊt cËp vÒ kiÓm to¸n (2004)

T¸ch çc ho¹t ®éng tÝn dông cã tÝnh chÊt −u ®·i, chÝnh s¸ch ra khái çc ng©n hµng th−¬ng m¹i Nhµ n−íc, ®Æt çc ng©n hµng th−¬ng m¹i Nhµ n−íc ho¹t ®éng trong m«i tr−êng c¹nh tranh.

Xö lý çc vÊn ®Ò bÊt cËp ®· ®−îc tr×nh bµy trong b¸o ço kiÓm to¸n theo tiªu chuÈn quèc tÕ (IAS) n¨m 2000 (2003)

Gi¶i quyÕt çc kho¶n nî kh«ng sinh lêi cña çc ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh xuèng møc 20% tæng sè çc kho¶n nî (2002). Gi¶i quyÕt tiÕp 30% kho¶n nî kh«ng sinh lêi cña çc ng©n hµng th−¬ng m¹i nhµ n−íc (2003)

Hoµn thµnh viÖc t¸ch Ng©n hµng phôc vô ng−êi nghÌo ra khái Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ®Ó ho¹t ®éng nh− mét ng©n hµng chÝnh s¸ch (2003). T¨ng l−îng cho vay cña Ng©n hµng phôc vô ng−êi nghÌo ®èi víi çc vïng khã kh¨n.

C¬ cÊu vµ cñng cè l¹i çc ng©n hµng cæ phÇn, ®ãng cöa hoÆc s¸t nhËp çc ng©n hµng yÕu kÐm vµ tu©n thñ chÆt chÏ çc quy ®Þnh trong ho¹t ®éng kinh doanh. Gi¶m sè ng©n hµng cæ phÇn kh¸c cßn 28 (2003).

Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 1627 ®Ó ph©n lo¹i çc kho¶n cho vay kh«ng sinh lêi cña 4 ng©n hµng th−¬ng m¹i Nhµ n−íc vµ trong vßng 3 n¨m (2003-2005) ®−a dÇn trÝch lËp dù phßng thÊt tho¸t theo çc tiªu chuÈn quèc tÕ, cho phÐp ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña çc ng©n hµng

H−íng dÉn NghÞ ®Þnh triÓn khai thùc hiÖn LuËt §Êt ®ai söa ®æi ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc chuyÓn nh−îng, cho thuª, thÕ chÊp ®Ó vay vèn ng©n hµng vµ gãp vèn liªn doanh.

H−íng dÉn çc quy chÕ cô thÓ cho phÐp çc ng©n hµng n−íc ngoµi ®ang ho¹t ®éng ë ViÖt Nam sö dông gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt lµm tµi s¶n thÕ chÊp.

Çc ng©n hµng th−¬ng m¹i nhµ n−íc cÇn n©ng dÇn tû lÖ vèn cho vay dµnh cho çc doanh nghiÖp nhá vµ võa vµ çc doanh nghiÖp ho¹t ®éng ë n«ng th«n, vïng khã kh¨n.

Cho phÐp quü tÝn dông nh©n d©n vµ quü tiÕt kiÖm b−u ®iÖn më réng ph¹m vi nhËn tiÒn göi ngoµi ph¹m vi ho¹t ®éng cña Quü ®Ó cho vay ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

143

ChÝnh s¸ch ngo¹i hèi nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, tù do ho¸ tµi kho¶n v·ng lai.

T¨ng tÝnh linh ho¹t, minh b¹ch cña c¬ chÕ ngo¹i hèi vµ tû gi¸. Ph¸t triÓn thÞ tr−êng ngo¹i hèi liªn ng©n hµng.

X©y dùng hÖ thèng vµ biÖn ph¸p kiÓm tra chu chuyÓn vèn quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ vèn ng¾n h¹n. KiÓm so¸t vµ h¹n chÕ tèi ®a viÖc sö dông ngo¹i tÖ trªn l·nh thæ ViÖt Nam.

Tõng b−íc gi¶m tû lÖ kÕt hèi ngo¹i tÖ vµ tiÕn tíi bá h¼n vµo cuèi n¨m 2003.

3. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch qu¶n lý nî n−íc ngoµi thËn träng ®Ó cã thÓ thanh to¸n ®−îc.

Gi¸m s¸t tÊt c¶ çc kho¶n nî n−íc ngoµi, bao gåm nî cña ChÝnh phñ hoÆc cña DNNN, hoÆc do chÝnh phñ b¶o l·nh, nî cña çc c«ng ty liªn doanh (kÓ c¶ çc kho¶n nî ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi) vµ çc kho¶n nî cña khu vùc t− nh©n.

4. ChÝnh s¸ch th−¬ng m¹i:

Çc biÖn ph¸p më cöa th−¬ng m¹i, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, héi nhËp quèc tÕ vµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ.

§Èy m¹nh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ, thùc hiÖn nghiªm chØnh çc cam kÕt quèc tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp.

TÝch cùc chuÈn bÞ ®Ó tham gia vµo çc c¬ chÕ hîp t¸c song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng ®· cam kÕt. Thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng ViÖt Nam-Hoa Kú. TÝch cùc chuÈn bÞ vµ ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh ®µm ph¸n cho viÖc gia nhËp Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi - WTO.

Thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i ®èi víi n«ng th«n, miÒn nói, h¶i ®¶o vµ ®¸nh gi¸ thùc hiÖn LuËt Th−¬ng m¹i (2002-2003). N©ng cao kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr−êng cña tÇng líp nghÌo, nhÊt lµ ë vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa.

TiÕp tôc thùc hiÖn xãa bá biÖn ph¸p qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch ®èi víi hµng ho¸ h¹n chÕ nhËp khÈu, trõ çc hµng rµo ®èi víi mÆt hµng x¨ng, dÇu, ®−êng.

Thùc hiÖn nghiªm chØnh QuyÕt ®Þnh 46/Q§-TTg vÒ C¬ chÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu thêi kú 2001-2005.

Thùc hiÖn chuyÓn tÊt c¶ çc mÆt hµng thuéc danh môc lo¹i trõ t¹m thêi ch−a c¾t gi¶m thuÕ vµo danh môc c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu xuèng møc tèi ®a lµ 20% ®Ó thùc hiÖn HiÖp ®Þnh CEPT/AFTA vµo n¨m 2003.

TiÕp tôc bá çc h¹n chÕ ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o vµ nhËp khÈu ph©n bãn.

Thùc hiÖn t¨ng dÇn tû lÖ ®Êu thÇu quota xuÊt khÈu hµng may mÆc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng cho çc nhµ xuÊt khÈu (kÓ c¶ khu vùc t− nh©n) tiÕp cËn thÞ tr−êng. Më réng tû lÖ cña çc h¹n ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc ®−a ra ®Êu gi¸ lªn 35% vµ ¸p dông çc biÖn ph¸p c¶i thiÖn thñ tôc ®Êu gi¸ (2003)

Ban hµnh LuËt C¹nh tranh (2003); Ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ §èi xö Quèc gia vµ §èi xö Tèi huÖ quèc (2003); ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ çc biÖn ph¸p tù vÖ trong th−¬ng m¹i hµng ho¸ quèc tÕ (2002-2003).

Tæ chøc thùc hiÖn LuËt H¶i quan (2002). §¬n gi¶n ho¸ vµ hîp lý ho¸ çc thñ tôc h¶i quan (2002-2005).

VËn hµnh cã hiÖu qu¶ Quü Hç trî xuÊt khÈu, Quü B¶o l·nh tÝn dông xuÊt khÈu, Quy chÕ TÝn dông hç trî xuÊt khÈu (2002-2005).

§¨ng t¶i çc luËt, nghÞ ®Þnh, quyÕt ®Þnh vµ quy tr×nh th−¬ng m¹i trong c«ng b¸o.

B¶o vÖ ng−êi nghÌo tr−íc çc t¸c ®éng tiªu cùc cña tù do ho¸ th−¬ng m¹i

TiÕn hµnh nghiªn cøu t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i ®èi víi ng−êi nghÌo

144

III. C¶i çch hµnh chÝnh, t¨ng c−êng d©n chñ c¬ së vµ hç trî ph¸p lý cho ng−êi nghÌo

§Èy m¹nh c«ng t¸c c¶i çch hµnh chÝnh, cung cÊp kiÕn thøc vÒ ph¸p luËt vµ quyÒn cho ng−êi nghÌo.

Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 136/2001/Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ thóc ®Èy c«ng t¸c c¶i çch hµnh chÝnh trªn 4 lÜnh vùc: thÓ chÕ hµnh chÝnh, tæ chøc bé m¸y, x©y dùng ®éi ngò çn bé, c«ng chøc vµ c¶i çch tµi chÝnh c«ng.

Thùc hiÖn sím c¶i çch hµnh chÝnh c«ng ë çc c¬ quan quan träng, liªn quan trùc tiÕp ®Õn ng−êi nghÌo nh− Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Bé Y tÕ, Bé gi¸o dôc ®µo t¹o,... nh»m ®¶m b¶o cho ng−êi nghÌo tiÕp cËn ®−îc çc dÞch vô vÒ ch¨m sãc søc khoÎ, gi¸o dôc, c¬ së h¹ tÇng,... ë çc ®Þa ph−¬ng, ®Æc biÖt lµ çc tØnh miÒn nói vµ khu vùc nghÌo ®« thÞ.

§¶m b¶o mäi ng−êi d©n cã thÓ tiÕp cËn çc th«ng tin vÒ luËt ph¸p, nhËn thøc ®−îc quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña m×nh. §¶m b¶o ng−êi nghÌo tiÕp cËn tèt h¬n hÖ thèng t− ph¸p.

T¨ng c−êng çc môc tiªu cho ng−êi nghÌo vµ nguån lùc ph©n bæ cho çc ch−¬ng tr×nh cã môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo.

Thùc hiÖn çc ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng ®−îc nªu ra trong §¸nh gi¸ nhu cÇu ph¸p lý.

B. ChÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p ph¸t triÓn çc ngµnh, lÜnh vùc chñ yÕu b¶o ®¶m sù t¨ng tr−ëng bÒn v÷ng vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo

I. ChÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh, lÜnh vùc t¹o c¬ héi cho ng−êi nghÌo cã thu nhËp

1. Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n ®Ó xãa ®ãi gi¶m nghÌo trªn diÖn réng.

TiÕp tôc triÓn khai thùc hiÖn çc NghÞ quyÕt sè 09 vµ NghÞ quyÕt sè 05 cña ChÝnh phñ vÒ mét sè chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch nh»m chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ tiªu thô s¶n phÈm.

Thùc hiÖn NghÞ quyÕt sè 13 vÒ tiÕp tôc ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ tËp thÓ, NghÞ quyÕt 14 vÒ tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n.

H−íng dÉn thùc hiÖn çc quyÒn cña ng−êi sö dông ®Êt theo LuËt ®Êt ®ai söa ®æi. TiÕn hµnh quy ho¹ch sö dông ruéng ®Êt g¾n víi chuyÓn ®æi ®Êt ®ai. Hoµn tÊt viÖc ph©n lo¹i ®Êt ®ai vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho n«ng d©n, bao gåm c¶ t¹i çc x· ë miÒn nói.

X©y dùng çc khu c«ng nghiÖp n«ng th«n ë quy m« huyÖn, x·. Thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 90 vÒ viÖc trî gióp ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa.

§a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n. Thùc hiÖn quyÕt ®Þnh 132 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ ë n«ng th«n.

T¨ng c−êng çc biÖn ph¸p gióp çc hé nghÌo cã nhu cÇu vÒ ®Êt ®ai ®ñ ®Êt canh t¸c ®Ó s¶n xuÊt, æn ®Þnh ®êi sèng, xãa ®ãi nghÌo vµ tiÕn tíi lµm giµu. Ph©n bæ ®Êt hoang vµ ®Êt cßn ch−a sö dông cho çc hé n«ng d©n nghÌo.

KhuyÕn khÝch ®Çu t− cña mäi thµnh phÇn vµo lÜnh vùc n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh, phæ biÕn m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng hãa n«ng nghiÖp.

Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh n«ng th«n, më réng kh¶ n¨ng tiÕp cËn çc nguån tµi chÝnh, tÝn dông ë n«ng th«n. N©ng cao vai trß cña Quü tÝn dông nh©n d©n, çc ch−¬ng tr×nh tµi chÝnh vi m« trong khu vùc n«ng th«n.

X©y dùng çc quy ®Þnh vµ tiªu chuÈn vÒ an toµn vµ chÊt l−îng çc s¶n phÈm n«ng nghiÖp, vµ phèi hîp víi n«ng d©n, th−¬ng nh©n ¸p dông c¬ chÕ gi¸m s¸t chÊt l−îng

145

TiÕp tôc tù do ho¸ thÞ tr−êng ®Çu vµo (ph©n bãn, thuèc trõ s©u,...) vµ thÞ tr−êng ®Çu ra (g¹o, cµ phª,...).

Hç trî gióp ng−êi n«ng d©n tiÕp cËn tèt h¬n ®Õn th«ng tin vµ dù b¸o vÒ thÞ tr−êng vµ gi¸ c¶, vµ çc c«ng cô tiÕp cËn thÞ tr−êng. Thóc ®Èy ph¸t triÓn mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a n«ng d©n, th−¬ng nh©n, doanh nghiÖp chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu

ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn vµ qu¶n lý nguån lùc thuû s¶n. Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 132 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn ®−êng giao th«ng n«ng th«n, c¬ së h¹ tÇng thuû s¶n vµ c¬ së h¹ tÇng lµng nghÒ n«ng th«n.

Nghiªn cøu vµ ban hµnh mét sè chÝnh s¸ch hç trî s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®èi víi mét sè s¶n phÈm n«ng, l©m, ng− nghiÖp quan träng cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ thÞ tr−êng tiªu thô, kÓ c¶ cho xuÊt khÈu vµ thay thÕ nhËp khÈu trªn c¬ së ph©n tÝch kü thuËt, kinh tÕ vµ thÞ tr−êng ®Ó ®¸nh gi¸ lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt nam.

T¨ng ®Çu t− hµng n¨m cho nghiªn cøu, trong ®ã chó träng ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë vïng cao. T¨ng chi cho khuyÕn n«ng nh»m n©ng cao chÊt l−îng dÞch vô khuyÕn n«ng ®¶m b¶o ®¸p øng yªu cÇu cña n«ng d©n, trong ®ã ®Æc biÖt chó träng çc vïng d©n téc Ýt ng−êi. KhuyÕn khÝch n«ng d©n trång c©y c«ng nghiÖp chia sÎ chi phÝ khuyÕn n«ng.

2. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ ®« thÞ nh»m t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cho ng−êi nghÌo

Ph¸t triÓn çc ngµnh c«ng nghiÖp phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (ho¸ chÊt, ph©n bãn, bao b×,...).

Ph¸t triÓn çc ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn s¶n phÈm n«ng, l©m, ng− nghiÖp. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vi sinh.

Thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 90 vÒ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa trong çc lÜnh vùc, ngµnh nghÒ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.

X©y dùng khung khæ ph¸p lý cho phÐp thµnh lËp çc hiÖp héi kinh doanh. X©y dùng m«i tr−êng chÝnh s¸ch thóc ®Èy ho¹t ®éng cña çc nhµ cung cÊp dÞch vô hç trî kinh doanh (huÊn luyÖn, ®µo t¹o, t− vÊn, dÞch vô kü thuËt, kÕ to¸n, kiÓm to¸n, th«ng tin thÞ tr−êng, qu¶ng ço, dÞch vô Internet....) kh«ng ph©n biÖt lo¹i h×nh së h÷u.

H−íng dÉn vµ thùc hiÖn çc quy ®Þnh vÒ mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®−a c«ng nghiÖp vÒ n«ng th«n.

X©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn ®« thÞ, t¨ng c−êng çc mèi liªn kÕt n«ng th«n - thµnh thÞ vµ bao gåm ph¸t triÓn theo quy ho¹ch çc khu ngo¹i vi.

Ph¸t triÓn ®ång bé c¬ së h¹ tÇng ®« thÞ g¾n víi t¹o viÖc lµm, gi¶m thÊt nghiÖp ë ®« thÞ. N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng trung t©m dÞch vô giíi thiÖu viÖc lµm vµ hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia.

Thùc hiÖn c¶i çch çc thñ tôc hµnh chÝnh phï hîp víi ®iÖu kiÖn cña ng−êi nghÌo ®« thÞ trong lÜnh vùc qu¶n lý nhµ, ®Êt, cÊp phÐp x©y dùng vµ kinh doanh, ®¨ng ký hé khÈu ë khu vùc ®« thÞ.

X©y dùng çc tiªu chuÈn, quy ph¹m trong thiÕt kÕ quy ho¹ch ®« thÞ, ®¶m b¶o yªu cÇu vÖ sinh m«i tr−êng cã tÝnh ®Õn nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng chi tr¶ cña ng−êi nghÌo ®« thÞ.

X©y dùng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nhµ ë cho ng−êi cã thu nhËp thÊp ë ®« thÞ; n©ng cÊp çc khu nhµ ë hiÖn cã phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ ®ång thêi vÉn b¶o ®¶m viÖc lµm cho ng−êi nghÌo ë ®« thÞ.

T¹o kh¶ n¨ng tiÕp cËn tíi çc dÞch vô x· héi c¬ b¶n cho tÊt c¶ d©n c− thµnh thÞ, bao gåm c¶ nh÷ng ng−êi nhËp c− kh«ng cã hé khÈu th−êng tró. T¹o çc biÖn ph¸p gióp ng−êi nghÌo cã viÖc lµm thÝch hîp ë thµnh thÞ.

146

Cã chÝnh s¸ch di chuyÓn lao ®éng vµ ®¨ng ký hé khÈu phï hîp theo h−íng t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi d©n chän ®−îc viÖc lµm cã thu nhËp cao h¬n.

X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý vµ sö dông hiÖu qu¶ n¨ng l−îng.

3. Ph¸t triÓn h¹ tÇng, t¹o c¬ héi cho ng−êi nghÌo tiÕp cËn dÞch vô c«ng.

Thùc hiÖn chÝnh s¸ch vÒ b¶o ®¶m c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu, nhÊt lµ cÊp n−íc vµ vÖ sinh cho çc x· nghÌo, khu vùc nghÌo n»m trong thµnh phè vµ thÞ x·, vïng nghÌo. (Ch−¬ng tr×nh 135, 143).

TiÕp tôc thùc hiÖn c¬ chÕ “Nhµ n−íc vµ nh©n d©n cïng lµm” ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng çc vïng n«ng th«n. Nhµ n−íc hç trî ®µo t¹o, tËp huÊn çn bé nh©n viªn lµm nhiÖm vô qu¶n lý, vËn hµnh, duy tu, b¶o d−ìng çc c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu cã hiÖu qu¶. X©y dùng quy chÕ sö dông c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu ë cÊp x·.

KhuyÕn khÝch sö dông lao ®éng ®Þa ph−¬ng tham gia x©y dùng çc dù ¸n x©y dùng h¹ tÇng c¬ së.

T¨ng c−êng sù tham gia cña ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng trong viÖc lËp kÕ ho¹ch, x©y dùng vµ b¶o d−ìng çc dù ¸n h¹ tÇng ë ®Þa ph−¬ng

4. X©y dùng nÒn gi¸o dôc c«ng b»ng h¬n, chÊt l−îng cao h¬n cho mäi ng−êi

Cñng cè vµ ph¸t triÓn kÕt qu¶ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc vµ xãa mï ch÷, tiÕn tíi phæ cËp tiÓu häc ®óng ®é tuæi, b×nh ®¼ng vÒ giíi, ®Æc biÖt chó ý tíi çc vïng vµ x· khã kh¨n.

T¨ng tû lÖ nhËp häc ®óng tuæi ®èi víi trung häc c¬ së ®Ó tiÕn tíi phæ cËp cÊp häc nµy vµo n¨m 2010.

TiÕn tíi hoµn thµnh viÖc phæ cËp gi¸o dôc trung häc c¬ së vµ xãa bá mï ch÷.

N©ng tû lÖ chi cho gi¸o dôc, ®µo t¹o trong Ng©n s¸ch Nhµ n−íc tõ 15% lªn 18% vµo n¨m 2005, vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu theo h−íng tËp trung cho gi¸o dôc c¬ së. TiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch miÔn gi¶m trän gãi cho con em çc gia ®×nh nghÌo, më réng viÖc cho sinh viªn nghÌo vay vèn vµ häc bæng ®Ó trang tr¶i trong qu¸ tr×nh häc tËp.

N©ng cao nhËn thøc cña cha mÑ trÎ em ë çc vïng s©u, vïng xa, vµ çc x· nghÌo vÒ vai trß cña gi¸o dôc th«ng qua th«ng tin, tuyªn truyÒn.

C¶i thiÖn c¬ së vµ trang thiÕt bÞ tr−êng häc ë çc vïng khã kh¨n vµ tiÕn tíi chÕ ®é häc 2 buæi mét ngµy.

Më réng viÖc cho çc ®èi t−îng häc sinh d©n téc Ýt ng−êi m−în s¸ch gi¸o khoa vµ çc lo¹i s¸ch thiÕu nhi.

KhuyÕn khÝch sù tham gia cña khu vùc t− nh©n trong lÜnh vùc ®µo t¹o, ®Æc biÖt lµ ®µo t¹o nghÒ. C©n ®èi tû lÖ cÊp bËc ®µo t¹o, ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ.

X©y dùng chÝnh s¸ch ®Æc biÖt cho nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc ë çc vïng khã kh¨n, hoµn thiÖn chÕ ®é tiÒn l−¬ng, phô cÊp cho gi¸o viªn t¹i çc vïng khã kh¨n, −u tiªn ®µo t¹o vµ çc chÕ ®é −u ®·i kh¸c. Cã chÝnh s¸ch thÝch ®¸ng ®Ó båi d−ìng ®µo t¹o vµ æn ®Þnh cuéc sèng cho gi¸o viªn d¹y ë vïng khã kh¨n, tËp huÊn cho çc gi¸o viªn nµy vÒ ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc, ph−¬ng ph¸p vµ tµi liÖu gi¶ng d¹y ®æi míi.

C¶i tiÕn ch−¬ng tr×nh vµ c«ng t¸c gi¶ng d¹y ë cÊp ®¹i häc th«ng qua c¶i thiÖn hîp t¸c nghiªn cøu khoa häc vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ gi÷a çc tr−êng ®¹i häc vµ viÖn nghiªn cøu

Thùc hiÖn chÕ ®é −u ®·i vÒ sö dông ®Êt ®ai, vay vèn −u ®·i ®Ó ®Çu t− x©y dùng çc c¬ së gi¸o dôc.

T¨ng c−êng ®µo t¹o theo ®Þa chØ, thùc hiÖn chØ tiªu cö tuyÓn cho çc ®Þa ph−¬ng ®Æc biÖt khã kh¨n.

147

5. Y tÕ: C¶i thiÖn chÊt l−îng dÞch vô, t¨ng tÝnh c«ng b»ng vµ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng y tÕ. TËp trung ph¸t triÓn y tÕ c¬ së vµ y tÕ céng ®ång

Thùc hiÖn tèt ChØ thÞ 06 cña Ban bÝ th− Trung −¬ng §¶ng vÒ cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng l−íi y tÕ c¬ së, tiÕp tôc cã çc chÝnh s¸ch hç trî cho c«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu cho nh©n d©n, ®Æc biÖt lµ cho ng−êi nghÌo, vïng nghÌo.

TiÕp tôc ®Çu t− ph¸t triÓn çc tr¹m y tÕ vµ çc ®éi y tÕ l−u ®éng t¹i khu vùc miÒn nói, vïng s©u, vïng xa.

Duy tr× kÕt qu¶ lo¹i trõ b¹i liÖt vµ uèn v¸n s¬ sinh. TiÕp tôc thùc hiÖn tèt tiªm chñng më réng 10 lo¹i v¾c-xin cho trÎ em.

Cã çc chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó cung cÊp tµi chÝnh hç trî cho c«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ ng−êi nghÌo.

KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn y häc cæ truyÒn theo ChØ thÞ 25 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ.

Thùc hiÖn NghÞ quyÕt 90 cña ChÝnh phñ vÒ x· héi ho¸ çc ho¹t ®éng y tÕ, gi¸o dôc, v¨n ho¸.

TiÕp tôc ®Çu t−, hoµn chØnh çc chÝnh s¸ch ®Ó thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia vÒ phßng chèng vµ kiÓm so¸t HIV/AIDS. Ph¸t ®éng quÇn chóng nç lùc phßng chèng, t¨ng c−êng kiÓm tra vµ qu¶n lý çc ®èi t−îng ®· bÞ nhiÔm HIV/AIDS.

Cã c¬ chÕ −u tiªn, chÝnh s¸ch ®·i ngé hîp lý ®èi víi çc çn bé, nh©n viªn y tÕ lµm viÖc t¹i çc vïng khã kh¨n, vïng s©u, vïng xa.

T¨ng c−êng c«ng t¸c th«ng tin, gi¸o dôc, tuyªn truyÒn vÖ sinh, phßng bÖnh, t¨ng c−êng søc khoÎ cho ng−êi nghÌo, vïng nghÌo.

Tõng b−íc t¨ng tû träng chi th−êng xuyªn cho y tÕ trong tæng chi cña Ng©n s¸ch nhµ N−íc ®Ó ®Õn n¨m 2005 ®¹t 5% vµ n¨m 2010 ®¹t 8%. Thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch t¨ng çc nguån lùc tµi chÝnh dµnh cho y tÕ phôc vô ng−êi nghÌo.

Thùc hiÖn tèt chiÕn l−îc quèc gia vÒ ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n giai ®o¹n 2001-2010.

§Èy m¹nh viÖc thùc hiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm y tÕ, kh¸m ch÷a bÖnh miÔn phÝ cho ng−êi nghÌo. TiÕp tôc më réng ph¹m vi vµ møc hç trî kh¸m ch÷a bÖnh, thuèc men cho ng−êi nghÌo vµ trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n.

Më réng ph¹m vi b¶o hiÓm y tÕ th«ng qua viÖc huy ®éng tiÒn ®ãng b¶o hiÓm cña nh÷ng ng−êi cã kh¶ n¨ng.

Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 147 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ thùc hiÖn chiÕn l−îc d©n sè ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2010, t¨ng c−êng c«ng t¸c truyÒn th«ng vÒ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh.

6. X©y dùng nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc vµ c¶i thiÖn cung cÊp th«ng tin gióp ng−êi d©n më réng kh¶ n¨ng lùa chän

T¨ng c−êng ®Çu t− ph¸t triÓn v¨n ho¸ th«ng tin x©y dùng nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.

TËp trung ®Çu t− x©y dùng çc ®iÓm v¨n ho¸ x· kÕt hîp víi héi häp vµ khu vui ch¬i. Nhµ n−íc sÏ ®Çu t− hç trî ban ®Çu mét sè c¬ së vËt chÊt cÇn thiÕt nh−: nhµ v¨n ho¸, b−u ®iÖn, ph−¬ng tiÖn ph¸t thanh truyÒn h×nh, mét sè s¸ch b¸o khoa häc kü thuËt,...

148

7. T¨ng c−êng b¶o vÖ m«i tr−êng vµ duy tr× cuéc sèng lµnh m¹nh cho ng−êi nghÌo.

TiÕp tôc triÓn khai thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 104 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ chiÕn l−îc quèc gia cung cÊp n−íc s¹ch vµ vÖ sinh n«ng th«n ®Õn 2010.

Th«ng qua vµ thùc hiÖn ChiÕn l−îc quèc gia b¶o vÖ m«i tr−êng giai ®o¹n 2001-2010. T¨ng c−êng n¨ng lùc cho çc c¬ quan cÊp trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng trong viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh m«i tr−êng. C¶i thiÖn viÖc gi¸m s¸t vµ c«ng bè sè liÖu vÒ m«i tr−êng

Gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng suy tho¸i m«i tr−êng ë çc khu c«ng nghiÖp, khu d©n c− ®«ng ®óc ë mét sè thµnh phè lín vµ n«ng th«n.

T¨ng c−êng gi¸o dôc, vËn ®éng vµ kiÓm so¸t vÖ sinh m«i tr−êng trong ch¨n nu«i gia ®×nh, ch¨n nu«i tËp trung, s¶n xuÊt ë çc lµng nghÒ.

Bæ sung hoµn thiÖn vµ x©y dùng míi çc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt nh»m h−íng dÉn thùc hiÖn LuËt Tµi nguyªn n−íc, LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng vµ çc v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c. X©y dùng c¬ chÕ ®iÒu tiÕt vµ khuyÕn khÝch nh»m gi¶m « nhiÔm b¶o vÖ m«i tr−êng.

X©y dùng çc c«ng tr×nh lµm s¹ch m«i tr−êng nh− xö lý n−íc th¶i, xö lý r¸c, chÊt th¶i, nguån n−íc th¶i, bôi, tiÕng ån ë çc thµnh phè, thÞ x·. Ph¸t triÓn çc c«ng tr×nh vÖ sinh tù ho¹i ë n«ng th«n. N©ng cao chÊt l−îng qu¶n lý çc nguån tµi nguyªn cã thÓ hç trî ng−êi nghÌo, nh÷ng ng−êi phô thuéc vµo nguån tµi nguyªn ®Ó n©ng cao møc sèng cña hä. X©y dùng c¬ chÕ cho phÐp céng ®ång tham gia vµo qu¶n lý tµi nguyªn thiªn nhiªn.

KhuyÕn khÝch sö dông khÝ ®èt sinh häc ë çc vïng n«ng th«n vµ ph¸t triÓn n¨ng l−îng mÆt trêi, giã vµ nguån nhiÖt n¨ng kh¸c.

X©y dùng hÖ thèng ph©n lo¹i rõng vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c thu thËp sè liÖu vÒ rõng.

T¨ng c−êng tÝnh bÒn v÷ng trong sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn ë çc vïng n«ng th«n.

Thùc hiÖn viÖc giao ®Êt, giao rõng kÕt hîp víi c«ng t¸c ®Þnh canh, ®Þnh c− vµ æn ®Þnh ®êi sèng n«ng d©n miÒn nói.

Nghiªn cøu söa ®æi, bæ sung chÝnh s¸ch vÒ ®¬n gi¸ ®Þnh møc khoanh nu«i, trång míi vµ b¶o vÖ rõng phßng hé.

§¸nh gi¸ l¹i hÖ thèng ph©n lo¹i rõng hiÖn nay vµ c¶i tiÕn hÖ thèng gi¸m s¸t møc ®é bao phñ cña rõng

G¾n kÕt Ch−¬ng tr×nh håi phôc 5 triÖu hec-ta rõng víi ch−¬ng tr×nh hç trî hîp t¸c vÒ l©m nghiÖp

¸p dông LuËt Tµi nguyªn n−íc ®Ó thóc ®Èy qu¶n lý bÒn v÷ng çc nguån tµi nguyªn n−íc, rõng ®Çu nguån vµ tµi nguyªn ®Êt

Ph¸t triÓn thËn träng s¶n xuÊt thuû s¶n, ®¶m b¶o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng vµ lùa chän ®Þa bµn phï hîp

II. §¶m b¶o ph¸t triÓn c«ng b»ng, t¨ng c−êng b×nh ®¼ng vÒ giíi vµ sù tiÕn bé cña phô n÷

1. Thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ mét çch c©n ®èi vµ bÒn v÷ng gi÷a çc vïng.

TiÕp tôc t¨ng ®Çu t− cho çc vïng chËm ph¸t triÓn nh»m gãp phÇn thu hÑp kho¶ng çch ph¸t triÓn gi÷a çc vïng, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n.

Ph©n bè d©n c− hîp lý gi÷a çc vïng; tõng b−íc n©ng cao chÊt l−îng d©n sè, chÊt l−îng cuéc sèng cña çc tÇng líp d©n c− nh»m h¹n chÕ bít chªnh lÖch vÒ møc sèng gi÷a çc tÇng líp vµ nhãm x· héi kh¸c nhau, lång ghÐp biÕn d©n sè vµo çc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn.

149

2. KhuyÕn khÝch c«ng b»ng vÒ giíi, n©ng cao vai trß tham gia cña phô n÷ trong çc cÊp l·nh ®¹o.

Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 19 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ ChiÕn l−îc quèc gia v× sù tiÕn bé cña phô n÷ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010.

§¶m b¶o giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt mang tªn c¶ vî vµ chång vµo n¨m 2005.

T¨ng sè l−îng n÷ ë trong çc c¬ quan nhµ n−íc do d©n bÇu.

Gi¶i quyÕt sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ quyÒn quyÕt ®Þnh trong gia ®×nh. N©ng cao vai trß cña phô n÷ víi çc tµi s¶n chung cña gia ®×nh.

T¨ng c−êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña phô n÷ ®èi víi çc nguån vèn tÝn dông, vèn tõ Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó phô n÷ ®−îc sö dông çc dÞch vô x· héi mét çch ®Çy ®ñ, c«ng b»ng vµ b×nh ®¼ng.

Cã chÝnh s¸ch gi¶m nguy c¬ tæn th−¬ng cho phô n÷ tr−íc n¹n b¹o hµnh trong gia ®×nh.

3. T¹o ®iÒu kiÖn cho çc nhãm x· héi tham gia ®Çy ®ñ vµo t¨ng tr−ëng kinh tÕ.

§¶m b¶o çc khu vùc miÒn nói ®−îc h−ëng lîi tõ qu¸ tr×nh t¨ng tr−ëng. §¸nh gi¸ vµ phæ biÕn çc m« h×nh hç trî çc vïng khã kh¨n vµ d©n téc Ýt ng−êi, khuyÕn khÝch hä tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ.

KhuyÕn khÝch çc tæ chøc phi chÝnh phñ, tæ chøc chÝnh trÞ x· héi tham gia c«ng t¸c gi¶m nghÌo ®ãi th«ng qua viÖc t¹o ra khu«n khæ ph¸p lý cho çc tæ chøc phi chÝnh phñ.

T¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña ng−êi nghÌo tíi çc dÞch vô hç trî vÒ ph¸p lý. Gióp ng−êi nghÌo n©ng cao nhËn thøc vÒ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi ph¸p luËt ®−îc h−ëng.

T¨ng c−êng hÖ thèng th«ng tin hai chiÒu gi÷a chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ çc hé nghÌo.

Thùc hiÖn ®Çy ®ñ NghÞ ®Þnh d©n chñ cÊp c¬ së, t¹o m«i tr−êng cho çc hé nghÌo tham gia vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Þa ph−¬ng.

III. Ph¸t triÓn m¹ng l−íi an sinh x· héi trî gióp cho çc ®èi t−îng yÕu thÕ vµ ng−êi nghÌo

1. Gi¶m thiÓu çc t¸c ®éng x· héi tíi ng−êi nghÌo trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh.

Gi¶m thiÓu çc ¶nh h−ëng tiªu cùc ®èi víi ng−êi nghÌo do nh÷ng c¶i çch ®ang ®−îc tiÕn hµnh. Th«ng b¸o réng r·i nh÷ng thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch ®Ó cho n«ng d©n thay ®æi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.

B¶o ®¶m an toµn viÖc lµm, thùc hiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm thÊt nghiÖp, ®µo t¹o lao ®éng d«i d−, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc.

2. Gi¶m thiÓu t¸c ®éng thiªn tai ®èi víi ng−êi nghÌo.

X©y dùng gi¶i ph¸p cøu trî x· héi ®ét xuÊt h÷u hiÖu ®èi víi ng−êi nghÌo, ng−êi dÔ bÞ tæn th−¬ng khi gÆp rñi ro thiªn tai, tai n¹n.

Më réng hÖ thèng an sinh x· héi chÝnh thøc (b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi,...) vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn m¹ng l−íi an sinh tù nguyÖn (b¶o hiÓm häc ®−êng, b¶o hiÓm mïa mµng, dÞch bÖnh,...).

3. B¶o vÖ quyÒn lîi vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ng−êi c«ng nh©n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng

Cñng cè vai trß cña c«ng ®oµn çc cÊp ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ng−êi c«ng nh©n

150

4. Hç trî cho nhãm ng−êi dÔ bÞ tæn th−¬ng

C¶i thiÖn c¬ chÕ ®Þnh h−íng môc tiªu cho çc ch−¬ng tr×nh 133, 135,143, vµ khuyÕn khÝch sù tham gia cña ng−êi d©n trong viÖc thùc hiÖn çc ch−¬ng tr×nh nµy

TiÕn hµnh ®¸nh gi¸ çc ch−¬ng tr×nh nµy mét çch kh¸ch quan vµ c«ng khai

C. Theo dâi, gi¸m s¸t

1. C¶i thiÖn thèng kª kinh tÕ vÜ m«.

Ban hµnh LuËt Thèng kª.

Cñng cè hÖ thèng çc c¬ quan thèng kª çc cÊp.

T¨ng c−êng sù minh b¹ch vµ chÊt l−îng sè liÖu.

T¨ng c−êng c¬ së d÷ liÖu thèng kª.

Cñng cè thèng kª tµi kho¶n quèc gia trong vßng hai n¨m vµ c¶i thiÖn sè liÖu ng©n s¸ch ®Ó phï hîp víi chuÈn mùc thèng kª tµi chÝnh ChÝnh phñ.

Giíi thiÖu trang th«ng tin vÒ ViÖt Nam vµo cuèn Thèng kª Tµi chÝnh Quèc tÕ cña IMF.

2. Gi¸m s¸t t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi.

Thu thËp çc d÷ liÖu chÊt l−îng cao vÒ t×nh tr¹ng vµ xu thÕ nghÌo ®ãi vµ ®¶m b¶o th«ng tin vµ sè liÖu nµy ®−îc phæ biÕn vµ sö dông th−êng xuyªn.

Thùc hiÖn ®iÒu tra doanh nghiÖp ®Ó thu thËp sè liÖu cã chÊt l−îng cao vÒ t¨ng tr−ëng, viÖc lµm vµ c«ng bè çc sè liÖu nµy.

chiÕn l îc toµn diÖn vÒ t¨ng tr ëng vµ xo¸ ®ãi gi¶m...

Documents