1

2

ตลาดเมองจน (China Town) ในเกาะรตนโกสนทร : การเปลยนแปลงและการปรบตวของส าเพง-เยาวราช-ตลาดนอย จากพทธศตวรรษท 24-25

3

ขอบเขตพนทตลาดเมองจนปจจบน

พนทหลก

-ถนนทรงวาดและราชวงศ

-ถนนเยาวราช

-ถนนเจรญกรง

-คลองผดงกรงเกษม

พนทชายขอบ

-ถนนจกรวรรด

-สะพานหนและคลองรอบกรง

(คลองโองอาง)

ศกยภาพและการพฒนา : การประเมน SWOT Analysis 6 แหงจาก 12 แหลงทเปนพนทประวตศาสตร ศลปะ และวฒนธรรม

การเพมศกยภาพและคณคาใหกบตลาดเมองจน ดวยการสรางเรองเลาการ

เปลยนแปลง และปรบตวของชมชน

4

ส าเพง

มสยดหรอสเหราวดเกาะ

วดมงกรมงกมลาวาส

วดคณกาผล

วดไตรมตรวทยาราม

วดกาลหวาห

ศาลเจาเกาและเผยอง

ชมชนถนนพาดสาย

ยานตลาดเลงบวยเอยะ เจาสวเนยมและ

ภธเรศ

วดกนมายตาราม

บานโซวเฮงไถ

วดอภยราชบ ารง

5

6

ส าเพง

จดแขง

ชมชนประวตศาสตรการคา

ปจจบนตลาดคาสงทมพลวตร สนคา

ครบวงจร และมการบรหารจดการ

ระบบบรการดานอาหารและ

รานอาหารเกาแกและรสชาตด

โอกาส เสนทางเชอมตอแหลงอน

ชองทางสอสารการตลาดหลากหลาย

จดออน

แออด ไมมทจอดรถ มลภาวะ

ไมปลอดภยในทรพยสน

ไมมหองน าสาธารณะ

อปสรรค ชมชนและประชากรหนาแนน

ราคาทดนสง และคาเชาแพง

7

สรปคาศกยภาพ นอย

ขอเสนอแนะ เนองจากราคาทดนสง และคาเชาแพง คงตอง

ปลอยใหส าเพงบรหารจดการโดยชมชนเอง

8

9

จดแขง

ศนยกลางพทธมหายานจนนกาย และม

ประวตศาสตร

พฒนาวดภายใตผงและศลปะสถาปตย

ในคตพทธจนนกาย

ผบรหารมวสยทศนในการพฒนาวดได

ดท งกายภาพ สรางบคลากรและการ

ตอนรบศาสนกชน

กจกรรมประเพณตอเนอง

มรายไดเลยงตวเองได

จดออน

พนทคบแคบ ศาสนกชนมากท าให

แออด มมลภาวะและไมมทจอดรถ

การจราจรภายนอกแออด รถตด ไมมท

จอดรถ

ไมมคมอน าชม

10

สรปคาศกยภาพ สง

ขอเสนอแนะ พฒนาสอสารการตลาดแบบเครอขาย แกไขปญหาจดหาพนทจอดรถเพมและ ผอนคลายภาวะการจราจรแออด.

โอกาส

มการปรบปรงพนทใหกวางขวาง

สรางโรงเรยนปรยตธรรม

มเสนทางเชอมโยงสแหลงอน

ทงศาสนสถาน แหลงอาหาร ชอบปง

และตลาดวฒนธรรมแบบจน

มเวบไซดด

อปสรรค

ขอหามถายภาพในศาสนสถาน

11

12

ยานตลาด 3 แหง

จดแขง

ตลาดสดและจ าหนายสนคา

วฒนธรรมแบบจน

เชอมโยงไปสแหลงอน

เขาถงไดดวยเสนทางหลายเสนทาง

มโรงแรมทพกใกลเคยง

จดออน

การจราจรภายนอกแออด

ผคนจ านวนมาก

ความไมปลอดภยในทรพยสน

ความไมสะอาด

การหายไปของมหรสพความ

บนเทงแบบจน โดยเฉพาะงว และ

ภาพยนตร

13

โอกาส

เขาถงไดดวยเสนทางน า

ไดรบการสนบสนนจากหนวยงานภายนอก

จดกจกรรม (events)และสอสาร

การตลาดในพนท ในเทศกาลตาง ๆ

มงานวจยทสรางเรองเลาใหม ๆ

ไดรบการสนบสนนใหจดแสดงแหลงความ

ทรงจ าประวตศาสตรและวฒนธรรม

มเวปไซตเชอมโยง

อปสรรค

การกระจายตวศนยการคาสมยใหม

ออกนอกพนท ท าใหสนคา

วฒนธรรมแบบจนกระจายตวไปดวย

และท าใหแหลงถกลดคณคา

14

สรปคาศกยภาพ สงมาก

ขอเสนอแนะ การพฒนาความสะอาด ความปลอดภยและการจราจร

15

16

วดไตรมตรวทยาราม

จดแขง

มชอเสยงระดบนานาชาตเพราะ

หลวงพอทองค า

มพระมหามณฑปใหมทประดษฐาน

หลวงพอทองค าและพพธภณฑ

ประวตศาสตรเยาวราช

มศาสนสถานอนทยงไมถกน าเสนอ

มรายไดและงบประมาณของวดเอง

มเวปไซตและเวปไซตเครอขาย

จดออน

พระมหามณฑปใหญเกนไป บดบง

ภมทศนรอบบรเวณ

หามถายภาพหลวงพอทองค า

17

โอกาส

มพพธภณฑสมยใหมทมระบบบรหารใหภาคเอกชนมสวนรวม

มแนวโนมเชอมโยงชมชน

มคมอน าชม

อปสรรค ไมม

สรปคาศกยภาพ สง

ขอเสนอแนะ ใหค านงถงหลกการอนรกษหากมการพฒนาวดในอนาคต และ

ควรจดกจกรรมการทองเทยวแบบเชอมโยงแหลงอนในชมชน

18

19

บาน

โซว

เฮง

ไถ

จดแขง

ลกษณะเฉพาะแบบศลปะสถาปตยกรรม

ของบาน

ประวตตระกล

ไมมคาใชจายในการเขาชม

มเครอขายสอสารประชาสมพนธ

โอกาส

สรางความรวมมอระหวางเจาของบานกบ

องคกรเครอขายทงภาครฐและเอกชนใน

การวางแนวการพฒนาการทองเทยวอยาง

ย งยน

จดออน

ความเสอมโทรมจากการเผชญภาวะ

ธรรมชาตโดยเฉพาะเรองน าทวม

การอนรกษอาคารเกาใชงบประมาณสง

ลานบานทเปนอตลกษณถกใชสรางเปน

สระน า ท าใหสญเสยลกษณะเฉพาะ

อปสรรค

ทรพยสนเอกชนท าใหการอนรกษอาคาร

ท าไดยาก

20

สรปคาศกยภาพ นอย

ขอเสนอแนะ ควรหาแนวทางสรางความรวมมอระหวางเจาของบานและ

หนวยงานวฒนธรรมทงภาครฐและเอกชนในการอนรกษอาคารและพฒนา

พนทรอบชมชน

21

22

วดกาลหวาร

จดแขง เปนวดนกายโรมนคาทอลคทม

ประวตศาสตร ศลปะสถาปตยกรรมนโอโกธคทตงอยรม

แมน ามความโดดเดน สงฆราชา บาทหลวง และสตบรษม

วสยทศนและเขมแขงในการบรหารจดการวด

มการจดการวดใหเปนแหลงเรยนรเชนมแผนพบแนะน าประวตวด คมอการศกษาเนอหาภาพกระจกส มวทยากรอธบาย (แตตองตดตอประสานงาน)

จดออน วดไมมพนธะกจโดยตรงตอกจกรรม

การทองเทยวเชงวฒนธรรม ท าใหไมเปดรบผเขาชมทไมไดตดตอลวงหนา ไมมวทยากรประจ า แผนปายอธบายและคมอน าชมฉบบสมบรณ

วหารนโอโกธคเผชญปญหาสภาวะน ากดเซาะแบบเดยวกบบานโซวเฮงไถ

พนทบรเวณดานนอกทางเขาวดไมสะอาด

23

โอกาส เปนแหลงแสดงความ

หลากหลายของวฒนธรรมความเชอ

สามารถพฒนาเปนแหลงเรยนรศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลคทมคณคา

พฒนาพนทรอบวดใหสะอาด

อปสรรค ปญหาการอนรกษอาคารเกาจาก

สภาวะธรรมชาตตองใชงบประมาณสง และความรดานการอนรกษแบบบรณาการ ทตองอาศยความรวมมอจากภาครฐ เอกชน องคกรตาง ๆ และนกวชาการหลายสาขา

24

สรปคาศกยภาพ สงมาก

ขอเสนอแนะ ใหมเครอขายการสอสารใหกวางขวางในฐานะแหลงเรยนร ทางวฒนธรรม และพฒนาการบรหารจดการแหลงใหมการบรการสมบรณ

ครบวงจร

25

วธการสรางเรองเลา กรณตลาดเมองจน

1. การใชแนวคดเรอง “ชมชนยาน” 2. แหลงขอมล 3. เรองเลาความเปลยนแปลงและการปรบตวของตลาดเมองจน

26

ส าเพง - เยาวราช – ตลาดนอย มฐานะเปนยานสมบรณแบบ เปนยานการคา ทอยอาศย และแหลงวฒนธรรมอนเปนอตลกษณชมชนชาตพนธจนในสงคมไทย โดยมคณสมบต

เปนยานทมพนทพเศษทางเศรษฐกจการคาและการพาณชย ซงมเครอขายการคานานาชาต เชน การคาส าเภาในยคตนรตนโกสททร การคาขาวและไมสกยคการคาสมยใหมและคารงนกและทองค าในปจจบน

เปนแหลงรวบรวมสนคาจากแหลงผลต และกระจายสนคาขายสงออกไปทวประเทศ (แมจะสญเสยสดสวนของรายไดใหกบโบเบ ประตน า ไปบาง)

27

28

เปนแหลงรวมสนคาสงเขาวฒนธรรมแบบจนทใหญทสด โดยเฉพาะอาหารแหง

มความเปนยานสมยใหมดวยโครงขายถนน อาคารพาณชย โรงแรมทพกสมยใหม รานอาหารทมมลคาทางวฒนธรรม

29

งานวจยส าคญ (บางเรอง) สงพมพ ขอมลชนตน สารบญชเลม 1 และ 2 พ.ศ. 2426 ทะเบยนบานส าหรบเจาหนาทไปรษณย กรงเทพฯ

30

การเดนทางและการตงถนฐาน

ภมทศนตลาดเมองจนสามยค - ยคทาเรอส าเภา ถนนตลาด คลองและตรอก - ยคถนนกบยานพาณชยจน - การปรบตวของตลาดเมองจนยคปจจบน

31

ภมล าเนา จากเมองทาการคาทางทะเลดานตะวนออกเฉยงใตในพทธศตวรรษท 23 คอ ชาวฮกเกยน และแตจว จากมณฑลฟเจยน และกวางตง และในพทธศตวรรษท 24 ไดเพมเมองทาในมณฑลเสฉวนและไหหล า ท าใหมชาวกวางตง แคะ และไหหล าเดนทางเขามา

ชาวจนในสยามและส าเพงจงเปนจนกลม 5 ภาษาในแถบเมองทาชายทะเล และตะวนออกเฉยงใต

32

ปจจยผลกดนการอพพย

1. นโยบายรฐบาลจนตอเมองทาการคาทางทะเล

กอน พ.ศ 2187 สมยหมง จนจดตงเมองทาใน

ฟเจยน คอฉวนโจว จางโจว และเอหมง และกวางตงท เมองกวางตง พ.ศ 2187-2454 สมยชง/แมนจ รฐบาลหาม

การคาทฟเจยน มผลท าใหชาวฮกเกยนลกลอบคาและ เดนทางออกนอกเมองจน แตรฐบาลอนญาตใหนคร กวางตงเปนเมองทาการคาบรรณาการ นโยบายน ท าใหจน

ฮกเกยนและแตจวเปนกลมชาวจนทพ านกในอยธยา โดยเฉพาะจนฮกเกยนสงกวาจนแตจวจนถงยคตน

รตนโกสนทร กอนสมยรชกาลท 3

33

ปจจยผลกดนการอพยพ (ตอ) 2. การเปดเมองทาตามขอบงคบสนธสญญากบชาตตะวนตก

ท าใหมเมองทาแหงใหมในฟเจยนเชน เอหมง และทมณฑล

กวางตง เมองทาใหมอยางฮองกง ซวเถา มความส าคญขนมา แทนเฉาโจว และกวางตงเดม รวมถงเกาะไหหล า

นอกจากน การเปลยนแปลงเทคโนโลยการเดนเรอ และ การจดการทท าใหเรอกลไฟเขามาแทนทเรอส าเภา ท าใหเมอง ทาเหลานมการเดนเรอทสม าเสมอ ประชากรสามารถเดนทาง ออกมาเพมจ านวนขน นบจาก พ.ศ 2429 เปนตนมา

ทส าคญ ยงมผลตอสดสวน จ านวนการเขามาของกลม

ภาษาในไทยดวย จนแตจวจากเมองซวเถา มณฑลกวางตง เขามาเมองไทยมจ านวนสงสดจนฮกเกยนจากฟเจยนและ จนกวางตง เลอกเดนทางไปทวปอเมรกา ยโรป และ ออสเตรเลยแทน

34

ปจจยผลกดนการอพยพ (ตอ) ใน พ.ศ 2453 มสถตประชากรกลมภาษาในเมองไทยคอ แตจว 40 %

ไหหล า 18 %

แคะและฮกเกยน 16 %

กวางตง 9 %

35

ปจจยผลกดนการอพยพ (ตอ) 3.ความตองการแรงงานเพอตอบสนองการ ขยายตวทางเศรษฐกจและการเตบโตของเมอง การคาในสยาม - แรงงานฝมอในการโยธาและกอสราง เชน

ขดคลอง ท าสะพาน สรางอาคาร วงและทอย อาศย - แรงงานและผประกอบการภาคการคาทงใน

ระบบการคาผกขาด และการคาเสร - แรงงานและผประกอบการภาคเกษตร สงออก เชนปลกออย ท าโรงงานน าตาล ท าไร พรกไทย โรงส โรงเลอย สวนผก เลยงสตว

36

จนแตจว เปนกลมช านาญการคาขาย เดนเรอ แรงงานโยธาและเกษตรกร ตงถนฐานในแถบถนนตลาดส าเพง และ พนทชมชนตอนใน มศาลเจา ปนเถากง เปนศนยรวมความเชอชมชน

37

จนฮกเกยน เปนกลมจนทผกพนกบระบบ

การคาส าเภาหลวง ท าใหมทงรบราชการ คาส าเภา สมปทานรงนก เจาภาษนายอากร ตงถนฐานดงเดมทางฝงตะวกตกแถบ

กระดจน และศาลเจาเกยนอนเกง และ แถบโรงกระทะจนถงรมฝงแมน าดาน

ตะวนออก จนถงสมยรชกาลท 2 กลมตระกลโซว เจาสวเกต ไดยายมาตง ชมชนจนฮกเกยน พฒนาตอมาเปน ตลาดนอยและมศาลเจาโจวซอกง เปน

ศนยกลางศาสนาของชมชน

38

จนกวางตง เปนชางฝมอ ชางเหลกและโลหะ และท าอาหาร เนองจากจ านวนชาวจนกวางตง อพยพเขามาในสยามไมมากนก สวนใหญเขามา พ านกในยานตลาดนอยแทรกตวอยกบชาว ฮกเกยนตงแตแถบโรงกระทะจนถงปากคลอง ผดงกรงเกษม กลายเปนกลมอาชพชางกลง และ ชางเครองในยคการเตบโตของโรงสและ โรงเลอย และท าใหชายขอบแถบโรงกระทะ ตลาดนอยและถนนขาวสาร ปจจบนคอยาน

เซยงกงและรานคาเครองจกรกล มศาลเจา กวางตง สมาคมกวองสวและโรงพยาบาล

กวองสวเปนศนยรวมชมชน

39

จนแคะ เปนกลมชางฝมอดานโลหะ และพอคาอกกลมหนง พวกเขาตงถน

ฐานบรเวณศาลเจาโรงเกอกใกลวดกาลหวาร

จนไหหล า เปนพวกทมความสามารถดาน

ชางและบรการ พวกเขาตงถนฐานในแถบ

รมคลองผดงกรงเกษม และสามารถแทรก

ตวเขามาตงถนฐานในแถบตลาดนอย จน

สามารถสรางตลาดแหงท 3 ในยานนได

40

ยคทาเรอส าเภา ถนนตลาด

คลองและตรอก

ภมทศน จากอาชพคนในชมชน

คอคาส าเภา คาขาย และเกษตรกร

ภาพจนตนาการชมชนคอ

1. ทาเรอส าเภา มอยหลายแหงเรยง

รายรมแมน าต งแตปากคลองโองอาง

จนถงบานตนส าโรง สพระยา

- ทาเรอจกรวรรด

- ทาเรอศาลเจาเกาเลาปนเถากง

- ทาสวสด ปากคลอง ส าเพง

- ทาเรอตลาดนอย

41

42

2. ศนยกลางการคา 2 แหง

- บรเวณทาเรอศาลเจาปนเถากง

- ถนนตลาด หรอตลาดส าเพง

3. คลองและตรอกชมชน

- คลองวดสามปลม

คลองหลก - คลองวดส าเพงบนและลาง

ตอนนอก - คลองขวางหรอคลองวดไตรมตร

- คลองวงเจาสาย (เปนคลองซอย

จาก คลองผดงกรงเกษม

- บงวดเกาะหรอวดสมพนธวงศ

(แนวคดเรองลงกาทวปและเกาะแกว

ลงกาวงศ)

ภมทศนตลาดเมองจน 3 ยค

ยคทาเรอส าเภา ถนนตลาด คลองและตรอก (ตอ)

3.คลองและตรอกชมชน

คลองหลก - คลองมงกร

ตอนใน - คลองโรงเขยน

- คลองตรอกยายแฟง

- คลองตรอกศาลเจาใหม

- คน าทเชอมโยงคลอดส าคญ

ทเปนคระบายน าและใชใน

การเกษตร

มขอสงเกตดวยวาตรอกยงเปนทางสญจรตาม

แนวคลองดวย

43

44

แผนทชมชน (กอนสรางถนนเยาวราช พ.ศ. 2432)

- ศาลเจาปนเถามาหนาวดเลยบ (วดราษฎรบรณะ)

* - กรอกโรงสไฟพระยาโชฎกราชเศรษฐ (ฟก)

ปากคลองโองอาง

* - วดจกรวรรดราชาวาส (วดสามปลม) คลองวด

สามปลม และตรอกพระยาไกร(พระยาไกรโกษาตน

สกลไกรฤกษ)

สารบาญช พ.ศ. 2426 ไดก าหนดทต งอาคาร บานเรอน

โรง ชอและอาชพผอยอาศยท าใหจนตนาการแผนท

ชมชนในส าเพงวาประกอบดวยตรอกตาง ๆ และแหลง

ส าคญของชมชนทคงด ารงอยในทกวนน แมวาบางแหง

ไดถกหลอมรวมกบแหลงใกลเคยงไปแลว

45

- สะพานยายใจหรอสะพานขามคลองวดสามปลมชวงถนนส าเพง

* - ตรอกสบเบยคขนานกบคลอง (ตรอกโรงเจบญสมพนธ) * - ตรอกกงสลง ตรอกอาจม และตรอกเตา (ถนนราชวงศ)

* - ตรอกตลาดใหม หนากงสลงของพระยาราชโยธา

* - ตรอกแตง หรอตรอกอาเนย (เจาแมกวนอม)

- ตรอกคราม (วดกนมายตาราม)

* - คลองมงกร ปจจบนคอถนนมงกรหรอตลาดเลงบวยเอยะ

46

- ตรอกโรงเขยน หรอตรอกยายแฟง

* - ตรอกศาลเจาเกาหรอตรอกโรงโคม หรอตรอก

เจาสวเนยม(หนาตลาดเกาเจาสวเนยม)

* - ตรอกศาลเจาปนเถากงหรอศาลเจาเลาเอย

- ตรอกขาวสาร

- ตรอกโรงกระทะ

- บานหมสเหราแขกหลงโรงกระทะ (สเหรา

วดเกาะ)

47

-ตรอกศาลเจาแมประดหลงโรงกระทะ

* - ตรอกสะพานวดญวน

- วดส าเพงหรอวดปทมคงคาราม

* - ตรอกศาลเจาแมทบทมรมวดส าเพง (นาจะถก

รวมอยในพนทศาลเจาโจวซอกงปจจบน)

ชมชน - ตลาดนอยและชมชนตลาดนอย

ตลาดนอย - ตรอกศาลเจาโจวซอกงหรอเชยงกง

ยคแรก ขางตลาดนอย

- ถนนตลาดนอย

- บานหมกลมคหบดเจาสวตลาดนอย

48

* - บานหมศาลเจาแคะ (ปจจบนคอศาลเจาโรงเกอก)

-ถนนใหมปากตรอกบานเจาสวเทง

* - วดสามจนหรอวดไตรมตรฯ และชมชนศาลเจาตนไทรหลงวด

- ศาลเจาใหมและสะพานศาลเจาใหม นาจะเปนวดมงกรกมลาวาสขณะกอสราง

* - ตรอกคลองสนกขเนาและวดญวนมงคลสมาคม(ปจจบนคอถนนแปลงนาม)

- ศาลเจาอามาเกงหรอศาลเจาแมทบทม ซอยบ ารงรฐ

49

อาชพชาวชมชนในตรอก ซอยยคน แสดงความหลากหลายของการคาขายในตลาด

การขายสนคาวฒนธรรมแบบจน รวมถงอาชพหลกทมเกอบทกตรอกซอยคอ ซองหรอ

เลยงผหญงหาเงน ขายฝน สรา หวย และบอน อาชพเหลานจะเปนองคประกอบหนงท

ด ารงอยกบความเปนยานสมยใหมตอมา

ภมทศนตลาดเมองจน 3 ยค (ยคท 2)

50

ถนนกบการเปลยนแปลงชมชน

สาเหตการสรางถนน

- การขยายตวและการเตบโตทาง

เศรษฐกจการคาและการลงทนของกลมทน

ชาวจนและชาวตะวนตก

- การเตบโตของจ านวนประชากรชาว

จนอพยพในยานตลาดเมองจน

51

การด าเนนการสรางถนน

- เปาหมายและการด าเนนงานสรางถนนสายแรก คอ ถนน

ยวราช (เยาวราชตอมา)ใน พ.ศ 2434 แตมความลาชา ท าให

ตองปรบเปลยนการด าเนนงาน ถนนเยาวราชใชเวลาสรางถง

10 ป จงเสรจในป พ.ศ 2444

- การสรางถนนรอบนอกพนทตลาดเมองจน เพอเปดพนท

คมนาคมสญจรใหกบชมชน ไดแก ถนนราชวงศ อนวงศ(เปด

พนทสญจรใหกบทาเรอกลไฟ)จกรวรรด วรจกร

- สรางถนนในพนทตอนในหรอการพฒนาพนทตอนใน

ไดแกถนนแปลงนาม ถนนมงกร เปนตน ถมบงวดเกาะ สราง

ถนนพาดสาย ถนนขาวสาร ถนนเยาวพานช(ตรอกโรงกระทะ)

ถมคลองส าเพงสรางถนนทรงสวสดและถนนเชอมตอ

52

ถนนกบการเปลยนแปลงชมชน

(ตอ)

53

การด าเนนการสรางถนน (ตอ)

ความส าคญควบคกบการสรางถนนคอ การสราง

อาคารตกแถวแบบตะวนตกสองฝากฝงถนน

ปจจบนยงคงเหลออาคารเกาเปนบางชวงบนถนน

ราชวงศ ทรงวาด-อนวงศ ถนนและอาคารตกแถว

สถาปตยกรรมแบบตะวนตกและธรกจการคาการ

พาณชยสมยใหมเปลยนโฉมหนาภมทศนของ

ตลาดเมองจน ทมเสนทางน าเปนทางสญจร มาเปน

ยานสมยใหมทมถนนเปนทางคมนาคมสายหลก

และอาคารรมถนนในตรอกซอยเปนพนทกจกรรม

การคาของยานคนจน ทแสดงออกดวยวฒนธรรม

ยานแบบจน คอ ตลาดและแหลงบนเทงเรงรมยอยาง

บอนเบย ซอง ตลาด โรงมหรสพ โรงฝน

รานขายหวยและโรงจ าน า

54

ความเปนยานของตลาดเมองจน : อตลกษณตวตนวฒนธรรมแบบจน

ตลาดเมองจนยคน กาวขนสความเปนยานสมบรณแบบ ทมอตลกษณวฒนธรรม

แบบจน 3 ลกษณะ

- ภาษาและการสบทอดวฒนธรรมแบบจน

- ศาสนสถานและความเชอ

- ความเปนยานแหลงรวมความบนเทง

55

ความเปนยานของตลาดเมองจน : อตลกษณตวตนวฒนธรรมแบบจน

ภาษาและกระบวนการสบทอด

จากการทชาวจนท ง 5 กลมภาษา กระจกตวและสมพนธภายใตวฒนธรรมเดยวกน

ท าใหในพทธศตวรรษท 25 แรงกระตนจากแนวคดการเมองภายใตเสรนยมประชาธปไตย

ไดกระตนใหชาวจนกลมภาษารวมตวกนจดต งองคกรกลมภาษา และโรงเรยนของกลม

อยางโรงเรยนเผยองเปนของกลมจนแตจว โรงเรยนจนเตอะ เปนของกลมจนแคะ เปนผล

ใหกระบวนการสบทอดวฒนธรรมแบบจนซงนอกจากกระท าผานสตรเพศในครอบครว

โดยเฉพาะแมแลว โรงเรยน ศาลเจาและวดจน รวมถงวดญวนในตลาดเมองจน มบทบาท

ความเคลอนไหวในการด ารงรกษาวฒนธรรมแบบจนมาอยางตอเนอง แมจะตองเผชญ

ปญหาการเหนยวร งจากนโยบายความสมพนธไทย-จน มาหลายทศวรรษ รวมถงนโยบาย

ชาตนยม

56

57

ความเปนยานของตลาดเมองจน : อตลกษณตวตนวฒนธรรมแบบจน

ศาสนสถานและความเชอทางศาสนา

ศาสนสถานและความเชอทแสดงถงความเปนจน หรอมวฒนธรรมแบบจน และ

เปนรากฐานความเชอทมผลตอพฤตกรรมการแสดงออกทางวฒนธรรมของผคนทง

ในและนอกชมชนทมเชอสายจน คอศาลเจา วดจน และวดญวน

58

59

ศาลเจาส าคญคอ

วดจนส าคญ 2 แหง

คอ วดบ าเพญพรตจน

วดมงกรกมลาวาส

- ศาลเจาโจวซอกง

- ศาลเจาเลาปนเถากง

- ศาลเจาพอกวนอสมาคมฮากกา

- ศาลเจาแมกวนอมตรอกแตง

- ศาลเจากวางตง

วดญวนส าคญ คอ

วดกศลสมาคร

วดอภยราชบ ารง วดมงคลสมาคม

วดชยภมธาราม วดโลกานเคราะห

60

61

นอกจากน วดกาลหวาหซงเปนศาสนสถานครสตศาสนานกายโรมนคาทอลค และ

สเหราวดเกาะ หรอมสยดหลวงโกชา อสหาก กเปนศาสนสถานรองรบชาวจนและชาวญวน

บางสวน กลมพอคาจากอนเดย มลาย แมกระทงพอคาชาวจนทเปนมสลมในยนาน

วฒนธรรมแบบจนในยานตลาดเมองจน จงมความหลากหลาย ตอบสนองการเตบโต

ของสงคมการคาในฐานะยานสมบรณแบบ

62

ความเปนยานของตลาดเมองจน : อตลกษณ

ตวตนวฒนธรรมแบบจน

แหลงรวมความบนเทง

ในยคยานสมยใหม ตลาดเมองจนได

รวมกลมอาชพทถอเปนศนยรวมความบนเทง

เรงรมยเขาไวดวยกน ภายใตศนยกลางชมชน

บอนเบย ซงในตลาดเมองจนมมากถง10 แหง

กระจายตวอยตามตรอกตาง ๆ คอสะพานหน

กงสลง หรอถนนราชวงศมาเกงอาว หรอตรอก

อาจม (ซอยบ ารงรฐ) ตรอกขาวสาร ศาลเจาเกง

เอยะ(ศาลเจาตนไทรหลงวดไตรมตร) ศาลเจา

เลาปนเถากง (ตรอกโรงโคม ถนนทรงวาด)

เลงบวยเอยะศาลเจาโจวซอกงและศาลเจาอา

เนยบนถนนพาดสายองคประกอบแหลงรวม

ความบนเทงยานบอนเบย ประกอบดวย ราน

ขายเหลา ฝนโรงโสเภณ โรงมหรสพ โรงรบ

จ าน า หาบเรแผงลอย ขายขนม ขายออย

หมากพล บหร

มรดกวฒนธรรมของยานบอนเบยในตลาด

เมองจนปจจบนคอ

- งวในฐานะมหรสพการแสดงแบบ

จน ทปจจบนไดกระจายตวออกนอก

พนทชมชนจดการแสดงตามศาลเจา

ชมชนจนตางจงหวด

63

64

ความเปนยานของตลาดเมองจน : อตลกษณตวตนวฒนธรรมแบบจน

มรดกวฒนธรรมของยานบอนเบยใน

ตลาดเมองจนปจจบน

อาหารและรานอาหาร โดยเฉพาะ

เมนอาหาร เชน ขาวแกง ขาวเฉโป

ขาวหนาเปด ขาวตม กวยเตยว

เกาเหลา ซงตอมา รานอาหารได

พฒนาขนสธรกจภตตาคาร และราน

ใหญ เพอตอบสนองพฤตกรรมการ

บรโภคของผคนทหนมากนขาวนอกบาน

แทนการท าครวทมแมครวแตละบาน

65

ความเปนยานของตลาดเมองจน : อตลกษณตวตนวฒนธรรมแบบจน

มรดกวฒนธรรมของยานบอนเบยใน

ตลาดเมองจนปจจบน

อาหารและรานอาหาร โดยเฉพาะ

เมนอาหาร เชน ขาวแกง ขาวเฉโป

ขาวหนาเปด ขาวตม กวยเตยว

เกาเหลา ซงตอมา รานอาหารได

พฒนาขนสธรกจภตตาคาร และราน

ใหญ เพอตอบสนองพฤตกรรมการ

บรโภคของผคนทหนมากนขาวนอกบาน

แทนการท าครวทมแมครวแตละบาน

66

การปรบตวของตลาดเมองจนยคปจจบน

ถนนสายทองค าทเยาวราช : แหลงคาทองระดบโลก

67

การปรบตวของตลาดเมองจนยคปจจบน

ตลาดเลงบวยเอยะ หรอตลาดสดตลาดถนนมงกร และตลาดเกาเจาสวเนยม(ตลาดพระยาไพบลย) และ

ตลาดสดกรมหลวงภธเรศ : ตลาดสนคาวฒนธรรม แบบจน

68

การปรบตวของตลาดเมองจนยคปจจบน

มรดกความทรงจ าทพระมหามณฑปวดไตรมตรวทยาราม และซมประตเฉลมพระเกยรต

69

การปรบตวของตลาดเมองจนยคปจจบน

ถนนตลาดทส าเพงจากเสนทางคาผาสรานกฟทชอปและเสอผา กระเปาแฟชน

70

แหลงสญจรศกษาในวนท 13 กรกฎาคม 2555

ศาลเจาโจวซอกง

71

ศาลเจาแมทบทมเปรยบเทยบกบ

อาหมาเกงทมาเกา

72

วดกาลหวาห

73

ประตทางเขาบาน

เปรยบเทยบบานโซวเฮงไถ กบ บานจนแบบหตงในปกกง

74

คฤหาสนแบบเรอนสลอมลาน ซอเหอหยวน

75

เรอนบรวาร

76

บานจนในวถชวตวฒนธรรมไทย-จน

77

บานแบบจนตระกลหวงหล ทสรางในยคทาเรอกลไฟ ซงมการตดตอกบการคาตะวนตก

แบบบานจงผสมผสานสถาปตยกรรมตะวนตกดวย

78

วดไตรมตรฯ

79

วดมงกรกมลาวาส

80

จดนดพบวนท 13 กรกฎาคม 2555

81