chân pháp thân 1 · 2017-11-10 · chân pháp thân 3 bÒ tát còn thÓi chuy‹n và các...

Chân Pháp Thân 1

Câu hÕi 1 : vŠ Chân Pháp Thân T° HuŒ ViÍn hÕi : PhÆt ª nÖi pháp thân mà thuy‰t Kinh cho BÒ Tát. Pháp thân Ãy phäi là hàng pháp thân BÒ Tát m§i có th‹ thÃy ÇÜ®c. Song nhÜ th‰ thì pháp thân Ãy phäi có bÓn Çåi và næm cæn. Mà n‰u Çúng vÆy, thì khác v§i s¡c thân ª ch‡ nào Çâu, mà g†i là pháp thân ? Kinh có nói :"Pháp thân không Çi không låi, không có khªi hay diŒt, giÓng y nhÜ Ni‰t Bàn." N‰u vÆy thì làm sao có th‹ thÃy ÇÜ®c mà còn nói là giäng thuy‰t cho BÒ Tát này n† ?

HuŒ ViÍn nghe giäi thích xong rÒi k‰t luÆn : cÙ xét các Çi‹m tr†ng y‰u mà Ngài giäi Çáp, th©i pháp thân có 3 nghïa : 1) M¶t là thÆt tÜ§ng cûa pháp thân th©i không Çi không låi, giÓng y nhÜ Ni‰t Bàn ; 2) Hai là pháp thân giÓng nhÜ thân bi‰n hóa, không có bÓn Çåi và næm cæn, nhÜ bóng træng trong nÜ§c, nhÜ bóng hình trong gÜÖng v.v... ; 3) ba là pháp tính sinh thân. ñây là chân pháp thân, có th‹ trø lâu dài trong th‰ gian, y nhÜ m¥t tr©i hiŒn. Ba loåi khác nhau mà gom låi thành m¶t tên, g†i chung là pháp thân. Song xÜa nay ngÜ©i ta truyŠn nói vŠ pháp thân mà chÜa ai giäi thích rõ ràng, nên dù có danh Çó mà s¿ thÆt rÃt mÆp m©, nên tôi m§i phäi ÇÜa ra câu hÕi nhÜ trên vÆy. Nay ngài tuÀn t¿ phán quy‰t rÃt Çúng và chính xác.

www.phatphap.com

Chân Pháp Thân 2

Trä l©i sÓ 1 vŠ Chân Pháp Thân

La ThÆp trä l©i : Pháp thân cûa PhÆt không khác gì [thân bi‰n] hóa không [thÆt] có bÓn Çåi hay næm cæn. Tåi sao nhÜ vÆy ? Các s¡c pháp ÇÜ®c [bÓn Çåi] tåo ra (tåo s¡c chi pháp) không lìa ngoài bÓn Çåi [mà có ÇÜ®c]. Ch£ng hån nhÜ các vÆt có mùi (hÜÖng) hiŒn thÃy Çây, ch¡c ch¡n là gÒm có bÓn pháp là : s¡c, hÜÖng, vÎ và xúc. Các vÆt có vÎ th©i së có ba pháp là : s¡c, vÎ và xúc. Các vÆt có s¡c, së có hai pháp là : có s¡c và có xúc. Các vÆt có xúc, ¡t có m¶t pháp tÙc là xúc pháp. [NhÜ vÆy m¶t vÆt có thÆt tÓi thi‹u là phäi có xúc pháp ;] ngoài ra các pháp khác kia thì ho¥c có th‹ có, có th‹ không cÀn có. NhÜ ÇÃt ¡t phäi gÒm có s¡c, hÜÖng, vÎ và xúc. NÜ§c gÒm có s¡c, vÎ và xúc ; [NÜ§c vÓn không có hÜÖng,] n‰u nÜ§c có hÜÖng, thì Çó là hÜÖng cûa ÇÃt. Sao bi‰t ÇÜ®c là vÆy ? Vì n‰u dùng bát b¢ng vàng thÆt hÙng lÃy nÜ§c mÜa, së thÃy là không có hÜÖng gì h‰t. Lºa th©i có [s¡c và] xúc. [Và cÛng th‰,] n‰u lºa mà có hÜÖng, thì Çó là hÜÖng cûa cûi. Sao bi‰t ÇÜ®c là vÆy ? Vì lºa tØ "Çá tr¡ng" (båch thåch) phát ra, th©i không có hÜÖng. Gió th©i chÌ có xúc mà thôi, ngay s¡c cÛng không có n»a.

Theo Çó, [m¶t vÆt có thÆt tÓi thi‹u phäi có xúc pháp] ; m¶t vÆt mà không phäi thÆt là s¡c pháp, th©i së không có Çû các y‰u tÓ nhÜ các vÆt k‹ trên. NhÜ hình änh trong gÜÖng, bóng træng trong nÜ§c, nhìn thÃy thì nhÜ là có s¡c, song låi không hŠ có các pháp nhÜ xúc v.v... th‰ nên là phi s¡c vÆy. [Thân bi‰n] hóa cÛng nhÜ vÆy, và cä pháp thân cÛng y vÆy.

Låi n»a, pháp thân mà nhÜ trong Kinh nói, thì ho¥c nói là thân do PhÆt hóa ra, ho¥c nói là DiŒu hành pháp tính sinh thân. DiŒu hành pháp tính sinh thân này m§i Çúng thÆt là pháp thân. NhÜ BÒ Tát Ç¡c pháp vô sinh, xä bÕ nhøc thân rÒi, së Ç¡c ÇÜ®c thanh tÎnh hành thân.

Låi nhÜ Pháp Hoa Kinh có nói : "La Hán ÇÜ®c th† kš làm PhÆt". Kinh khác låi có nói "Thân [này là thân] cuÓi cùng cûa La Hán". Hai Kinh này ÇŠu tØ miŒng PhÆt mà ra, lë nào låi không tin hay sao ! Song La Hán không th† thân hình thu¶c k‰t nghiŒp n»a, nên m§i g†i thân cûa La Hán là thân sau cùng (hÆu biên). Ví nhÜ pháp thân BÒ Tát thì do "tÎnh hành" mà sinh, nên m§i nói [thân Ãy] thành PhÆt. Các chuyŒn PhÆt s¿ Ãy, tuy ÇŠu là thÆt, song có sai khác nhau, có chân có ngøy.

Chân pháp thân th©i có m¥t kh¡p pháp gi§i [vô biên] nhÜ hÜ không kh¡p mÜ©i phÜÖng, ánh sáng chi‰u kh¡p vô lÜ®ng quÓc Ç¶, âm thanh nói phápthÜ©ng tr†n vô sÓ cõi kh¡p mÜ©i phÜÖng, các chúng có Çû thÆp trø m§i nghe ÇÜ®c pháp. TØ thân PhÆt Ãy m§i phÜÖng tiŒn mà hóa hiŒn ra, thÜ©ng có vô lÜ®ng vô biên hóa PhÆt hiŒn diŒn kh¡p mÜ©i phÜÖng, tùy theo các loåi chúng sinh có bao nhiêu phÄm tính mà hiŒn hình, các hình Ãy có ánh sáng, mÀu s¡c, hình dáng, tinh thô khác nhau.

Chân thân cûa NhÜ Lai, bÆc BÒ Tát cºu trø mà còn không thÃy ÇÜ®c, thì huÓng gì các

www.phatphap.com

Chân Pháp Thân 3

BÒ Tát còn thÓi chuy‹n và các chúng sinh. Tåi sao vÆy ? Vì pháp thân cûa PhÆt vÜ®t ra khÕi ba cõi, không y theo các hành nghiŒp cûa thân khÄu š, mà do vô lÜ®ng các công ÇÙc b°n hành thanh tÎnh vô lÆu mà thành. Thân này có th‹ trø lâu dài, giÓng nhÜ Ni‰t Bàn.

Chân pháp thân giÓng nhÜ m¥t tr©i hiŒn, còn các thân ÇÜ®c hóa ra y nhÜ ánh sáng m¥t tr©i. NhÜ trong Kinh Thû Læng Nghiêm, PhÆt ñæng Minh VÜÖng th† bÄy træm A tæng kÿ ki‰p, mà là m¶t v§i PhÆt Thích Ca này, [PhÆt Thích Ca] là cùng m¶t thân v§i PhÆt kia, không hŠ sai khác. N‰u hai Ngài chÌ là m¶t PhÆt thì PhÆt Thích Ca này phäi là do tØ PhÆt kia mà có. Pháp tính sinh PhÆt và PhÆt ÇÜ®c bi‰n hóa ra (sª hóa chi PhÆt) cÛng giÓng nhÜ vÆy.

Còn nói pháp thân không Çi không låi, tÙc là nói cho thÆt tÜ§ng cûa các pháp, giÓng nhÜ Ni‰t Bàn, vô vi vô tác. Låi có š ki‰n r¢ng : pháp thân tuy là trø ÇÜ®c lâu dài, song vÅn là pháp h»u vi, rÓt cu¶c cÛng quy vŠ Không, tính thÆt cûa pháp thân vÓn không tÎch. N‰u Çúng vÆy, thì Çó cÛng là nói cho thÆt tÜ§ng cûa pháp thân là không Çi không låi.

Do Çó, tuy kinh có nói "pháp thân thuy‰t kinh" ho¥c nói "tÜ§ng cûa pháp thân không sinh không diŒt", thì cÛng không có sai l‡i gì h‰t.

www.phatphap.com

Chân Pháp Thân 4

Câu hÕi 2 : HÕi ti‰p vŠ pháp thân

T° HuŒ ViÍn hÕi : ThÆt tÜ§ng cûa pháp thân không Çi không låi. Trong Kinh Bát Nhã khi Pháp ThÜ®ng BÒ Tát trä l©i cho ThÜ©ng Bi vŠ Çi‹m này, thì coi nhÜ Çã quá tÕ tÜ©ng rÒi. Còn nhÜ nói pháp thân giÓng nhÜ bi‰n hóa, nhÜ bóng trong gÜÖng, th©i các Kinh PhÜÖng ñ£ng ÇŠu có ÇÜa thí dø ra nhÜ m¥t tr©i m¥t træng không di Ç¶ng mà hình bóng hiŒn ra kh¡p sông råch. Hai ÇiŠu trên không có gì phäi nghi n»a.

Nay ÇiŠu tôi muÓn hÕi là pháp tính sinh thân do diŒu hành mà thành. Trong Kinh Tÿ Ma La CÆt, phÄm ThiŒn QuyŠn có nói : "Thân cûa NhÜ Lai là do tØ pháp bi‰n hóa ra mà thành" (Pháp hóa sª thành). Ch‡ ngài giäi Çáp dÜ©ng nhÜ cÛng giÓng nh"h nghïa ª Çây. Các pháp ÇÜ®c k‹ ra trong phÄm Ãy có phäi là nhân cûa pháp tính sinh thân hay không ? N‰u Çúng là nhân cûa pháp tính sinh thân, thì có nghïa là do tØ các pháp Ãy mà ÇÜa Ç‰n k‰t quä. Xin hÕi : Các pháp ÇÜa Ç‰n k‰t quä Ãy (chí quä chi pháp) có phù h®p v§i thÆt tÜ§ng hay không ? N‰u các pháp nhân Ãy phù h®p v§i thÆt tÜ§ng, thì phäi không xen tåp v§i các cÃu nhiÍm, th©i së không th‹ th† sinh ÇÜ®c. Xin hãy suy xét vŠ gÓc gác cûa viŒc th† sinh, Ç‹ lÃy Çó mà làm chuÄn :

TØ thân ngÜ©i phàm phu cho d‰n thân sau cùng (tÓi hÆu biên thân) cûa bÆc Thanh Væn Ç¡c quä "không còn bám trÜ§c n»a" (vô trÜ§c quä), các thân Ãy ÇŠu tØ phiŠn não mà sinh ra, do "k‰t nghiŒp" bi‰n hóa mà thành. TØ thân thanh tÎnh mà hàng BÒ Tát Ç¡c pháp nhÅn th† nhân, lên cho Ç‰n thân cûa bÆc Çåi sï b° xÙ, ngÒi dÜ§i cây chúa mà thành chính giác, các thân Ãy ÇŠu là tØ tÆp khí còn sót låi cûa phiŠn não (phiŠn não tàn khí) mà sinh, tÙc do các cÃu nhiÍm còn sót låi cûa tÆp khí cûa chính mình bi‰n hóa mà thành vÆy. TØ các thân Ãy trª Çi, th©i không còn có lš lë "sinh" n»a.

ThÜ©ng hÍ nói Ç‰n sinh, tÙc là nói Ç‰n si vÆy. Nh»ng š nghïa mà ñåi thØa trình bày vŠ pháp tính sinh thân có giÓng nhÜ lë sinh ª Çây chæng ? N‰u giÓng nhau, thì tôi có ÇiŠu nghi nhÜ sau xin hÕi : BÆc BÒ Tát Ç¡c nhÅn, khi xä bÕ "k‰t nghiŒp" Ç‹ th† pháp tinh sinh thân, thì do lš nào mà ÇÜ®c sinh ? N‰u là do tÆp khí còn sót låi cûa thói quen tham ái (ái tÆp chi tàn khí), thì BÒ Tát Ç¡c nhÅn Çã trØ diŒt phiŠn não, các hành bám trÜ§c (trÜ§c hành) cÛng Çã Çoån h‰t, Ç‰n cái "ái pháp" mà còn không có, th©i ch£ng lë còn có ái nào còn sót låi cûa riêng thói quen mình (b°n tÆp) hay sao ? Cho dù ái có sót låi nhÜ th‰ Çi n»a, thì làm sao mà khªk lên ÇÜ®c ? Mà nói BÒ Tát th† thân ª Çây là thân BÒ Tát theo lë thÆt s¿ sinh mà nói là sinh hay là theo lë không sinh mà nói là sinh ? N‰u cho r¢ng theo lë "không sinh mà sinh" (bÃt sinh vi sinh) thì cái g†i là thÆt sinh kia, cái lë sinh cûa nó không cùng tÆn. Còn n‰u theo lë [thÆt] sinh mà sinh, thì các loài th† sinh ÇŠu giÓng v§i các bÆc "có Çåo". Cho dù pháp thân BÒ Tát có lÃy thÆt tÜ§ng làm ch‡ trø cûa riêng mình, lÃy diŒu pháp làm thiŒn nhân, song Ç‰n ngay vào lúc th† sinh, thì låi vÅn phäi nÜÖng vào các cÃu nhiÍm còn sót låi Ç‹ mà hóa thành sinh thân ! Song thôi xin bÕ qua ÇiŠu Çó, ch£ng qua do cái lš cûa lÆp luÆn vÆy

www.phatphap.com

Chân Pháp Thân 5

thôi.

Nay, ÇiŠu tôi chÜa sáng tÕ là BÒ Tát không còn sinh vŠ Çây n»a (chÌ xÙ dï Çoån), không còn th† thân nào là thân cûa riêng mình n»a, vÆy thì các tÆp khí xa xÜa còn sót låi, së không cách gì khªi lên ÇÜ®c. Làm sao bi‰t ÇÜ®c vÆy ? Bªi các tÆp khí còn sót låi cûa phiŠn não là phäi tØ thân sau cùng thu¶c k‰t nghiŒp (k‰t nghiŒp hÆu biên thân) mà sinh. Tôi xin phép ÇÜ®c trình bày vŠ vÃn ÇŠ này : nhÜ sau : HÜ§ng SÙ hÕi Xá L®i PhÃt "[Tôi] thÜ©ng ª trong thiŠn ÇÎnh tam mu¶i, lúc Ãy âm thanh và hình s¡c qua låi ngay trÜ§c m¥t, có tai m¡t Çó mà ÇŠu thành vô døng, chÌ cäm th† h©i h®t mà qua Çi. ñ‰n lúc sº døng trª låi tai m¡t, thì nhÜ phàm phu, thanh s¡c vØa l†t qua tai m¡t, là t°n hÜ Çåi s¿ ngay, mÃt cä tâm giác chi". Sª dï nhÜ vÆy là do chÜa Çoån ÇÜ®c ch‡ sinh vŠ, mà tai m¡t låi có ti‰p xúc. [Song dù chÜa Çoån h‰t ch‡ sinh vŠ] mà Ç‰n khi không có ti‰p xúc, m¡t tai còn thành vô døng, thì huÓng gì là bÆc Çã dÙt h‰t næm cæn. ñiŠu Ãy chÙng minh các tÆp khí còn sót låi cûa phiŠn não phäi do thân næm cæn thu¶c k‰t nghiŒp mà khªi vÆy. Giä nhÜ do tính chÃt tØ bi mà lÃy tÆp khí Ç‹ hóa hiŒn thân, tÆp khí Ãy xuÃt phát tØ b°n tâm cûa BÒ Tát không cÀn phäi có các cæn. Song bÓn Çåi Çã Çoån h‰t, lÃy gì cÃu k‰t Ç‹ mà có thân hình Ãy ? Thân hình bên ngoài cûa h»u tình có th‹ nào chi do cäm Ùng mà hóa thành không ? N‰u nhÜ không th‹ nhÜ th‰ ÇÜ®c, thì tính cùng lë h‰t, không có lš nào xuÃt sinh ÇÜ®c. Các thí dø nhÜ træng trong nÜ§c, bóng trong gÜÖng, ÇŠu là có nhân rÒi m§i có bóng, còn ª Çây chân pháp tính sinh là do Çâu mà ra vÆy ?

www.phatphap.com

Chân Pháp Thân 6

Trä l©i 2 : vŠ pháp thân lÀn n»a.

Ngài La ThÆp trä l©i : Næm træm næm sau [khi PhÆt nhÆp diŒt], tùy theo các vÎ luÆn sÜ, m‡i vÎ thêm š ki‰n cûa mình vào Ç‹ xác ÇÎnh [vŠ š nghïa cûa pháp thân]. Song gi»a ñåi thØa và Ti‹u thØa s¿ phán Çoán có sai khác.

Theo Ti‹u ThØa B¶ thì lÃy các công ÇÙc vô lÆu mà chÜ HiŠn thánh Ç¡c ÇÜ®c nhÜ là 37 phÄm, PhÆt thÆp l¿c, tÙ vô sª uš, thÆp bác bÃt c¶ng pháp..., lÃy các pháp Ãy làm pháp thân. Låi cÛng coi Tam Tång Kinh Çi‹n mà trong Çó hi‹n bày các lš Ãy làm pháp thân. Nên các nÜ§c bên Thiên Trúc thÜ©ng hay nói :"Tuy vô PhÆt sinh thân pháp thân du tÒn".

ñåi ThØa B¶ thì cho r¢ng tÃt cä các pháp vô sinh vô diŒt ng» ngôn Çåo Çoån, tâm hành xÙ diŒt, vô lÆu vô vi, vô lÜ®ng vô biên, nhÜ Ni‰t Bàn tÜ§ng, g†i Çó là pháp thân. K‹ cä các công ÇÙc vô lÆu cùng chÜ kinh pháp, cÛng g†i là pháp thân. Bªi nh© các nhân duyên này mà Ç¡c ÇÜ®c thÆt tÜ§ng vÆy.

Låi ñåi thØa pháp không phân biŒt dÙt khoát là sinh thân hay là pháp thân. Tåi vì pháp tÜ§ng tÃt cánh thanh tÎnh vÆy. Song tùy theo th‰ tøc mà phân biŒt.

[TrÜ©ng h®p] BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn, xä bÕ nhøc thân, ti‰p sau Çó th† hÆu thân cÛng g†i là pháp thân. Tåi sao ? Vì bän th‹ [cûa thân Ãy] là vô sinh nhÅn l¿c, không có các phiŠn não, mà cÛng không thû chÙng nhÎ thØa, låi chÜa thành PhÆt. Trong khoäng trung gian Ãy, thân mà BÒ Tát th† ÇÜ®c g†i là pháp tính sinh thân.

Song các luÆn sº ÇÓi v§i pháp tính sinh thân này låi có nhiŠu š ki‰n khác nhau :

NhÜ Kinh T¿ Tåi VÜÖng có nói : PhÆt bäo T¿ Tåi VÜÖng BÒ Tát : "Ta tØ thuª PhÆt Nhiên ñæng Çã thông Çåt bÓn t¿ tåi. Vào ngay lúc ÇÃy là Çã Ç¡c PhÆt Çåo, sau Çó Ç‰n lúc nhÆp vào Ni‰t Bàn, m§i là thân cuÓi cùng (måt thân) cûa ta". T¿ Tåi BÒ Tát hÕi :"N‰u lúc Ãy PhÆt Çã Ç¡c Ni‰t Bàn rÒi thì tØ Çó trª Çi låi còn phäi làm gì n»a ?" PhÆt Çáp : "T¿ l®i tuy Çã xong, song vì Ç‹ giáo hóa chúng sinh, tÎnh PhÆt quÓc Ç¶, cø túc các thân thông l¿c oai ÇÙc [nên m§i có khoäng tu hành ª gi»a Ãy]." Do nhân duyên Çó Çû rõ [tuy Ngài] Çã chÃm dÙt viŒc th† thân rÒi, song thÜ©ng dùng hóa thân Ç‹ Ç¶ thoát chúng sinh.

Ho¥c có š ki‰n cho r¢ng : Không phäi nhÜ vÆy. Tåi sao ? N‰u lúc Ãy Ç¡c Ni‰t Bàn thÆt Çåo, thì viŒc th† thân phäi dÙt h‰t. Låi không có tâm š th©i làm sao có th‹ hiŒn [thân giáo] hóa næm Çåo, Ç¶ thoát chúng sinh, tÎnh PhÆt Ç¶ ÇÜ®c ?

Ví nhÜ thÆt có huyÍn sÜ, thì sau Çó m§i có ÇÜ®c huyÍn s¿. N‰u không có huyÍn sÜ, thì ¡t là không có huyÍn s¿.

Cho nên, BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn, tuy không có phiŠn não, song phäi có "thói quen còn sót låi" (dÜ tÆp). NhÜ khi A La Hán thành Çåo, các lÆu tuy tÆn, nhÜng vÅn có "tÆp khí còn sót låi" (tàn khí). Song chÜ A La Hán ÇÓi v§i chúng sinh không có Çåi

www.phatphap.com

Chân Pháp Thân 7

bi tâm. Nên tuy có "thói quen còn sót låi" (dÜ tÆp), song không th† sinh n»a. Còn BÒ Tát thâm nhÆp vào tÃt cä chúng sinh, Çåi bi cûa các ngài thÃy tÆn cÓt tûy, låi thêm b°n nguyŒn l¿c, và cÛng [Ç‹] chÙng thÆt t‰, nên tùy Ùng mà Ç¶ chúng sinh. Trong khoäng th©i gian Ãy các ngài th† thân, mÃt còn t¿ tåi không tùy thu¶c phiŠn não. Mãi cho Ç‰n khi ngÒi Çåo tràng, "tÆp khí sót låi" (dÜ khí) m§i chÃm dÙt. N‰u không phäi vÆy thì PhÆt và BÒ Tát Çâu có gì khác biŒt.

Ho¥c có š ki‰n : BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn có hai loåi : 1) m¶t là chÌ Ç¡c næm thÀn thông ; 2) hai là có Çû tr†n sáu thÀn thông.

ñ¡c 5 thÀn thông th©i phiŠn não vÅn có Çû, song không hŠ hiŒn tiŠn. NhÜ khi ngÜ©i ta b¡c ÇÜ®c gi¥c cÜ§p, trói nhÓt vào trong ngøc thì gi¥c cÜ§p không th‹ làm loåi ÇÜ®c n»a. Các BÒ Tát Ãy do l¿c cûa vô sinh nhÅn mà ch‰ phøc các phiŠn não, vïnh viÍn không sinh n»a. Song dùng tâm thanh tÎnh mà tu công ÇÙc cûa 6 Ba La MÆt.

NhÜ ngÜ©i phàm có Çû phiŠn não ba cõi, song phiŠn não cûa hai cõi trên không hiŒn tåi tiŠn, nên tuy có phiŠn não [hai cõi trên] mà không có tác døng gì h‰t (vô sª næng vi).

[BÒ Tát] do trø næm thÀn thông, Ç‹ hiŒn hóa Çû loåi, Ç¶ thoát chúng sinh, nên gi» låi các k‰t sº sót låi (dÜ k‰t) mà ti‰p tøc th† sinh. N‰u không có các k‰t s¿ sót låi (tàn k‰t) này, ¡t không có tái sinh låi n»a. Y nhÜ bán gåo Çi lÜu låi m¶t ít làm giÓng. RÒi tØ tØ ÇÀy Çû Ba La MÆt, giáo hóa chúng sinh, tÎnh PhÆt quÓc Ç¶ m§i ngÒi Çåo tràng, xä h‰t phiŠn não k‰t Ç‹ sau Çó thành PhÆt.

Còn BÒ Tát Ç¡c 6 thÀn thông, th©i viŒc tu hành Çã xong xuôi (sª tác dï biŒn), tÙc viŒc t¿ l®i Çã xong, nhÜ A La Hán, Bích Chi PhÆt, không khác chút nào. Thân này mà chÃm dÙt rÒi thì së không th† sinh [lÃy thân khác] n»a. Song do l¿c b°n nguyŒn Çåi bi, nên các thân Ùng hóa tÜÖng tøc không dÙt. ñ¶ chúng sinh xong së t¿ nhiên thành PhÆt. Nh»ng ngÜ©i phäi Ç¶ Çã Ç¶ xong thì t¿ nhiên mà nhÆp diŒt. Song trÜ§c Çó m§i là thÆt diŒt, [còn sau này là vì] Ç‹ dÅn d¡t chúng sinh nên bi‰n hóa ra có thân, rÒi nay låi hiŒn bày cho thÃy thân Ãy cÛng ÇŠu nhÆp diŒt.

Låi š ki‰n cûa các Tam Tång LuÆn SÜ thì : BÒ Tát tuy Ç¡c 6 thÀn thông song không tÆn h‰t các lÆu. Th¿c hành 4 tâm vô lÜ®ng, sinh vào s¡c gi§i, cho Ç‰n thân sau cùng (måt hÆu thân) vÅn còn sinh La HÀu La. NÖi sông Ni Liên ThiŠn t¡m bÎ nÜ§c lÛ cuÓn trôi, l¿c cûa thân Ãy không cÜ“ng n°i. Næm ngÜ©i cùng tu kh° hành phiŠn trách, rÒi bÕ BÒ Tát mà Çi. Khi ngÒi Çåo tràng do 16 tâm Ç¡c A Na Hàm, do 18 tâm Çoån vô s¡c gi§i k‰t, do 34 tâm phá tÃt cä các phiŠn não, Ç¡c nhÃt thi‰t trí. Thành PhÆt rÒi vÅn chÎu Çû các pháp cûa loài ngÜ©i nhÜ Çói, khát, lånh, nóng, già, bŒnh, tº v.v... Tuy tâm Ç¡c giäi thoát, thân vÅn có chÜ§ng ngåi. Song do nhÃt thi‰t trí huŒ và Çåi bi tâm mà vÜ®t lên hÖn h‰t [m†i loài].

Các bÆc thÀy luÆn nghïa nhÜ th‰ là ÇŠu nhân nÖi l©i PhÆt giäng, mà nói vŠ tÜ§ng cûa

www.phatphap.com

Chân Pháp Thân 8

BÒ Tát. Do Çó mà m‡i vÎ m‡i š khác nhau, không mÃy ai hoàn toàn Çúng.

BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn rÒi, khi xa sinh tº thân, liŠn nhÆp (Ç†a) vào trong vô lÜ®ng vô biên pháp. NhÜ A La Hán khi nhÆp vô dÜ Ni‰t Bàn rÒi, liŠn nhÆp (Ç†a) vào trong vô lÜ®ng vô biên pháp. Lúc Ãy không th‹ nói vÎ Ãy là tr©i hay là ngÜ©i, là còn hay là diŒt. Tåi sao vÆy ? Bªi vì do nhân duyên nên g†i là ngÜ©i, nhân duyên tán Çi thì t¿ nhiên chÃm dÙt (tÙc), chÙ không có ngÜ©i cÓ ÇÎnh là thÆt diŒt. Lúc Ãy chÌ có th‹ nói là [A La Hán] có bi‰n dÎ thân. [BÒ Tát cÛng th‰] khi Ç¡c pháp môn Ãy rÒi muÓn diŒt Ç¶, th©i 10 phÜÖng chÜ PhÆt khuy‰n cáo r¢ng : "ThiŒn nam tº ! NgÜÖi chÜa ÇÜ®c thÃy thân cûa vô lÜ®ng vô biên chÜ PhÆt, låi chçng chÜa Ç¡c ÇÜ®c các công ÇÙc nhÜ vô lÜ®ng thiŠn ÇÎnh, trí huŒ v.v... cûa chÜ PhÆt. NgÜÖi chÌ m§i Ç¡c ÇÜ®c có m¶t pháp môn. ñØng có cho m¶t pháp môn nhÜ th‰ là Çû rÒi, mà hãy nh§ låi b°n nguyŒn, hãy thÜÖng xót chúng sinh. Do h† hiŒn vì không bi‰t tÜ§ng tÎch diŒt nhÜ th‰, nên Ç†a vào ba ác Çåo, chÎu Çû các kh° não. Pháp mà ngÜÖi Ç¡c ÇÜ®c, tuy là pháp chân thÆt cÙu cánh, song chÜa phäi là lúc thÆt chÙng." Lúc Ãy BÒ Tát ÇÜ®c chÜ PhÆt chÌ giáo xong, t¿ nh§ låi b°n nguyŒn, m§i dùng Ç‰n Çåi bi Ç‹ nhÆp vào sinh tº. VÎ BÒ Tát này ÇÜ®c g†i là "không trø Ni‰t Bàn, không trø th‰ gian, không có hình tÜ§ng cÓ ÇÎnh (ÇÎnh tÜ§ng), dùng Çû m†i phÜÖng tiŒn mà Ç¶ thoát chúng sinh".

NhÜ có ai hÕi : N‰u th‰ thì BÒ Tát không phäi là thÆt sinh n»a. [Mà Çã không thÆt sinh] thì hiŒn chÎu cÀn kh° mà [thÆt ra] không có các kh° não gì h‰t, nên phäi chæng công ÇÙc rÃt ít ? Câu trä l©i së là : Không phäi nhÜ vÆy. BÒ Tát khi còn nghiŒp phàm phu, do tâm bám trÜ§c Çiên Çäo, nên mong cÀu quä báo. Do Çó tuy tu kh° hành, song ÇŠu không phäi là th¿c hành chân thÆt. Nay Çã Ç¡c thÆt tÜ§ng cûa các pháp, låi có Çû s¿ an låc cûa Ni‰t Bàn, mà låi vào trª låi sinh tº, hóa Ç¶ chúng sinh, thì thÆt là hi h»u.

Låi có ai hÕi : N‰u BÒ Tát Ãy ÇŠu Çã diŒt h‰t m†i v†ng tÜªng hí luÆn (hí tÜªng), låi không có tâm chÃp ngã, thì sao låi cho công ÇÙc [hóa Ç¶ chúng sinh kia] là hi h»u ? Câu trä l©i là : Tâm cûa BÒ Tát không hŠ cäm thÃy có công ÇÙc gì h‰t. Song vì nh»ng ai muÓn phân biŒt cho rõ ràng, nên m§i nói là có Çåi công ÇÙc vÆy. NhÜ sÜ tº có sÙc rÃt månh, mà t¿ mình không thÃy gì là månh h‰t, song các loài thú khác thì cho là sÜ tº rÃt månh. Låi nhÜ thuÓc thÀn xuÃt hiŒn trong th‰ gian vì Ç‹ ích l®i cho chúng sinh ; song thuÓc không có phân biŒt gì h‰t, mà chÌ m†i ngÜ©i m§i cho là thuÓc có næng l¿c l§n mà thôi. VÎ BÒ Tát Ãy thÃy r¢ng thân rÓt cu¶c là tÜ§ng tÎch diŒt, nhÜ huyÍn nhÜ m¶ng, nhÜ hình bóng trong gÜÖng, không th‹ b¡t bÈ Çó là sinh tÜ§ng hay không phäi sinh tÜ§ng. Tåi sao vÆy ? Vì BÒ Tát Ãy nhÆp vào (Ç†a) vô sÓ lÜ®ng, không nên dùng các pháp hí luÆn mà tìm hi‹u.

Song do có ngÜ©i tÜªng lÀm cho r¢ng (v†ng vÎ) BÒ Tát có Ç‰n nÖi Çåo tràng chÃm dÙt h‰t m†i k‰t sº. Do phá bÕ š ki‰n Ãy, nên m§i nói BÒ Tát duy có tÆp khí còn sót låi cûa k‰t sº (k‰t sº tàn khí) mà thôi.

Trong luÆn cûa ñåi thØa có nói k‰t sº có hai loåi : m¶t là k‰t sº cûa phàm phu hŒ

www.phatphap.com

Chân Pháp Thân 9

thu¶c vào ba cõi ; hai là các BÒ Tát Çã Ç¡c pháp thÆt tÜ§ng và Çã diŒt h‰t các k‰t sº cûa ba cõi song vÅn còn các k‰t sº vi t‰ nhÜ ái, mån, vô minh ÇÓi v§i thÆm thâm PhÆt pháp, mà th† lÃy pháp thân.

Ái là Ç¡m trÜ§c thâm thi‰t (thâm trÜ§c) vào thân PhÆt và các pháp PhÆt, Ç‰n mÙc Ç¶ không ti‰c thân mång mình n»a.

Vô minh là ÇÓi v§i thâm pháp vÅn chÜa th‹ thông Çåt ÇÜ®c.

Mån là khi Ç¡c thâm pháp Ãy, n‰u tâm BÒ Tát không trø trong ÇÎnh vô sinh nhÅn, thì së có th‹ khªi tâm cao ngåo "ta so v§i phàm phu Çã Ç¡c ÇÜ®c pháp tÎch diŒt phi thÜ©ng nhÜ th‰ !"

Khi nói "tÆp khí còn sót låi" (tàn khí) là k‰t sº cûa pháp thân BÒ Tát vÆy. Do ngÜ©i ta không rõ nên m§i nói là "tÆp khí". "TÆp khí còn sót låi" này không th‹ làm cho BÒ Tát sinh vào ba cõi ÇÜ®c, mà chÌ có th‹ làm cho BÒ Tát th† lÃy pháp thân mà thôi, Ç‹ giáo hóa chúng sinh, Ç‹ ÇÀy Çû PhÆt pháp. Ví nhÜ k‰t sº cûa phàm phu, ho¥c có loåi làm chÜ§ng ngåi cho con ÇÜ©ng ngÜ©i tr©i, nhÜ tà ki‰n, sân khu‹, san, tÆt v.v... Bªi các k‰t sº Ãy rÃt là não håi cho chúng sinh. Ho¥c có loåi không gây chÜ§ng ngåi, nhÜ thân ki‰n, gi§i thû, ái, mån, vô minh v.v... Do các k‰t sº này không gây não håi cho chúng sinh. Các k‰t sº sinh trong 3 cõi cÛng theo nghïa nhÜ vÆy. Cho nên BÒ Tát vØa ÇÜ®c g†i là Ç¡c giäi thoát, vØa ÇÜ®c g†i là chÜa thoát. Thoát là ÇÓi v§i k‰t sº cûa phàm phu, còn chÜa thoát là ÇÓi v§i k‰t sº ÇÓi v§i công ÇÙc cûa chÜ PhÆt.

Có ngÜ©i cho r¢ng Ç¡c 6 thÀn thông là do Çã diŒt h‰t k‰t sº cûa ba cõi ; có ngÜ©i cho r¢ng Ç¡c 5 thÀn thông là chÜa phá ÇÜ®c k‰t sº cûa BÒ Tát.

Låi n‰u bäo r¢ng "BÒ Tát Ç‰n pháp còn không có ái n»a". Thì không ái Çó là không có ái ÇÓi v§i pháp cûa phàm phu và nhÎ thØa. Tåi sao låi nhÜ th‰ ? Do vì BÒ Tát vÜ®t qua khÕi hai ÇÎa Ãy. NhÜ bÆc Tu ñà Hoàn bi‰t tÃt cä các pháp là vô thÜ©ng Çau kh° nên không sinh ái n»a, song n‰u tâm không trø vào "Çåo" thì ái vÅn låi còn có. Låi nhÜ La Hán ÇÓi v§i tÃt cä các pháp không hŠ có ái, song ÇÓi v§i PhÆt pháp thì vÅn có ái. NhÜ Xá L®i PhÃt, Ma Ha Ca Di‰p, khi ÇÜ®c nghe vŠ vô lÜ®ng thÀn l¿c, thÆm thâm trí huŒ cûa PhÆt, cùng nói v§i nhau r¢ng "N‰u tôi mà bi‰t ÇÜ®c công ÇÙc cûa PhÆt nhÜ th‰, thì có vì PhÆt Çåo mà phäi chÎu bao ki‰p trong ÇÎa ngøc m¶t sÜ©n sát ÇÃt (nhÃt hi‰p trÜ§c ÇÎa) thôi, tâm cÛng không hŠ hÓi hÆn". Låi các Thanh Væn ÇŠu bÆt khóc l§n, âm thanh chÃn Ç¶ng cä ba ngàn Çåi thiên th‰ gi§i, h† than khóc là vì sao h† låi bÎ mÃt s¿ l®i ích vï Çåi nhÜ th‰ ! Cho nên nhÎ thØa khi thành Çåo, là Çã Çoån ái k‰t ÇÓi v§i ba cõi, song ÇÓi v§i công ÇÙc cûa PhÆt Pháp thì ái tâm vÅn chÜa Çoån.

Các BÒ Tát cÛng vÆy. Do l¿c cûa vô sinh nhÅn, nên t°ng quát mà nói thì không còn ái gì n»a, song vÅn nh§ tÜªng Ç‰n ân tr†ng cûa PhÆt và thâm ái PhÆt pháp. ChÌ có ÇiŠu là không khªi hí luÆn mà thôi. N‰u thÆt s¿ ÇÓi v§i tÃt cä các pháp mà ÇŠu Çoån ái h‰t rÒi, thì së không th‹ nào Ç¡c Çû tr†n các pháp ª thÜ®ng ÇÎa. Song bÆc BÒ Tát này là vÎ

www.phatphap.com

Chân Pháp Thân 10

mà "nh»ng gì chÜa viên mãn së viên mãn, chÜa Ç¡c së Ç¡c".

N‰u bäo r¢ng BÒ Tát này "không còn sinh vŠ Çâu n»a, không còn th† thân nào là thân cûa riêng mình n»a. VÆy thì các tÆp khí xa xÜa (tích tÆp) còn sót låi, làm sao mà khªi ÇÜ®c ?" Th©i thân hình ª ngoài ba cõi rÃt là vi diŒu, ái tÆp còn sót låi cÛng rÃt ít. Cho nên cho là BÒ Tát có th† thân Ç¥c biŒt chi n»a, thì vÅn Çúng lš là do nhân mà sinh, Çâu có gì sai trái Çâu.

Låi nói nhÜ trên Ãy là chÜ§ng ngåi cho Ni‰t Bàn. NhÜ Kinh cûa ñåi thØa có nói : "TÃt cä các pháp, tØ xÜa Ç‰n gi©, vÅn là tÜªng thÜ©ng h¢ng tÎch diŒt. TÃt cä các chúng sinh ÇŠu Çã Çåt Ç‰n cÙu cánh xong xuôi (sª tác dï biŒn)". Song do các k‰t sº nhÜ vô minh v.v... làm chÜ§ng ngåi, nên không th‹ t¿ bi‰t chính mình vÓn là tÜ§ng tÎch diŒt. BÒ Tát diŒt trØ chÜ§ng ngåi nhÜ th‰ rÒi m§i t¿ bi‰t là gi© Çây mình là PhÆt. N‰u không có k‰t sº làm chÜ§ng ngåi ÇÓi v§i BÒ Tát, thì trÜ§c tiên Çã là PhÆt ngay rÒi.

Có hai loåi chÜ§ng ngåi : 1) m¶t là các phiŠn não thu¶c ba cõi, chÜ§ng ngåi Çåo Ni‰t Bàn. 2) hai là k‰t sº cûa BÒ Tát chÜ§ng ngåi cho PhÆt Çåo. K‰t sº này khó Çoån trØ nhÃt, vì chúng rÃt vi t‰ Än mÆt. Ví nhÜ oán t¥c thì dÍ tránh, song n¶i t¥c thì khó bi‰t khó thÃy. Khi Ç¡c vô sinh nhÅn thÃy thÆt tÜ§ng cûa th‰ gian, tuy phá k‰t sº thu¶c phàm phu song chÜa trØ ÇÜ®c k‰t sº ÇÓi v§i PhÆt Çåo ; ÇÓi v§i PhÆt Çåo vÅn còn có lÀm lÅn. Bªi vì n‰u không có lÀm lÅn, thì khi Ç¡c vô sinh pháp nhÅn Çúng ra phäi thành PhÆt liŠn ; và n‰u muÓn giáo hóa chúng sinh, làm thanh tÎnh quÓc Ç¶ PhÆt, thì së lÆp tÙc thành t¿u tr†n Çû h‰t. Tåi sao vÆy ? Vì lúc Ãy BÒ Tát së Ç¡c ÇÜ®c thÆt trí vô ngåi. Song sª dï không Ç¡c ÇÜ®c thÆt trí Ãy, là do có các chÜ§ng ngåi vi t‰. Låi, l¿c cûa vô sinh nhÅn chÌ có th‹ phá ÇÜ®c các tà hí luÆn, Ç‹ hi‹n bày ra thÆt tÜ§ng cûa các pháp. Sau này Ç¡c thành PhÆt rÒi m§i thông Çåt h‰t tÃt cä các pháp, không gÀn không xa, không nông không sâu...

Låi n‰u bäo r¢ng : "TÙ Çåi Çã dÙt tuyŒt, thì lÃy gì Ç‹ cÃu tåo mà có thân hình Ãy ?" Song Çã nói BÒ Tát ÇÜ©ng sinh không cùng (sinh ÇÒ bÃt tuyŒt) là do pháp thân tùy chúng sinh mà Ùng hiŒn, thì có gì mà nghi ng© n»a. Song gi»a A Tÿ ñàm Pháp và Ma Ha DiÍn Pháp th©i giäi thích có khác nhau. NhÜ A Tÿ ñàm cûa Cha Chiên Diên thì cho r¢ng huyÍn, hóa, m¶ng, ti‰ng vang, bóng trong gÜÖng, træng trong nÜ§c là pháp có th‹ thÃy ÇÜ®c (khä ki‰n), và cÛng có th‹ nhÆn bi‰t (thÙc tri) ÇÜ®c, hŒ thu¶c vào ba cõi, do Ãm, gi§i, nhÆp nhi‰p. Theo ñåi thØa pháp th©i huyÍn, hóa, træng trong nÜ§c v.v... không hŠ là pháp có thÆt (ÇÎnh pháp), chÌ do dÓi lØa tâm, m¡t chúng sinh mà thôi. Låi n»a, trong kinh Ti‹u thØa có Ç¥t câu hÕi : "hóa nhân do gi§i nào nhi‰p" và trä l©i "không thu¶c ch‡ nào h‰t !" (vô xÙ sª).

Nay theo luÆn thu¶c pháp ñåi thØa mà nói, thì pháp thân không có bÓn Çåi hay næm cæn. Các ÇiŠu huyÍn hóa, tuy m¡t trÀn thÃy Çó mà còn không nhi‰p vŠ Çâu h‰t, thì huÓng gì là pháp thân vi diŒu kia. Cho nên pháp thân chÌ là không có bÓn Çåi næm cæn mà thôi. Song vì nhân duyên cÙu Ç¶ chúng sinh mà hiŒn, duyên h‰t thì diŒt. Ví

www.phatphap.com


nhÜ m¥t tr©i hiŒn trong nÜ§c khi nÜ§c trong, khi nÜ§c Çøc thì không thÃy n»a. CÛng th‰, chÜ BÒ Tát thÜ©ng ª trong pháp tính, n‰u có chúng sinh nào l®i cæn, phúc ÇÙc thanh tÎnh, th©i BÒ Tát së tùy theo Ùng thân cho h† thÃy mà Ç¶ (tùy kÿ sª ki‰n Ùng Ç¶ chi thân).

Låi n»a, n‰u muÓn nói cho cùng h‰t lë thÆt, thì duy có thánh nhân lúc m§i Ç¡c Çåo, pháp ÇÜ®c quán lúc Ãy là diŒt tÃt cä m†i hí luÆn, rÓt cu¶c là tÜ§ng tÎch diŒt. Khi Ãy tÜ§ng Ni‰t Bàn, tÜ§ng sinh tº còn không hŠ có, thì huÓng gì là bÓn Çåo và næm cæn ! Do Çó, không nên lÃy bÓn Çåi næm cæn làm thÆt, Ç‹ mà cho r¢ng cÙ không có bÓn Çåi næm cæn là không có ÇÜ®c pháp thân. NhÜ m¶t pháp h»u vi nào cÛng ÇŠu là hÜ v†ng không thÆt. Pháp h»u vi Ãy chính là næm Ãm. Mà trong næm Ãm thì thô nhÃt là s¡c Ãm. N‰u nhÜ th‰ thì hÜ v†ng nhÃt không gì hÖn ÇÜ®c bÓn Çåi. Tåi sao vÆy ? CÙ tÜ duy phân biŒt tÙ Çåi cho Ç‰n vi trÀn Çâu còn có n»a. Ch£ng qua nÖi phàm phu do sÓ pháp hòa h®p mà ÇÜ®c g†i là s¡c Ãm. S¡c Ãm mà không xác ÇÎnh là thÆt có, thì huÓng gì là bÓn Çåi và næm cæn ? Cho nên, không nên lÃy s¡c Ãm do phàm phu hÜ v†ng trông thÃy làm tiêu chuÄn ch¡c thÆt, Ç‹ mà vÃn nån pháp thân do vô lÜ®ng công ÇÙc mà thành. N‰u muÓn có ch‡ Ç‹ tin là thÆt có, thì hãy tin pháp thân m§i Çúng. NhÜ trong Kinh có nói hÍ có s¡c là ÇŠu tØ bÓn Çåi mà có, thì Çó là s¡c hŒ thu¶c ba cõi, làm nhân duyên cho k‰t sº vÆy. Còn khi bÓn Çåi næm cæn cûa pháp thân BÒ Tát là ÇÒng v§i bi‰n hóa, không nên coi hai loåi s¡c Ãy là m¶t. Chúng sinh cõi døc, do gông cùm cûa bÓn Çåi næm cæn mà không ÇÜ®c t¿ tåi. Cho Ç‰n A La Hán, Bích Chi PhÆt, tâm tuy Çã lìa ÇÜ®c thân trói bu¶c vào ba cõi, mà vÅn chÜa miÍn ÇÜ®c các nån lånh, nóng, Çói, khát. Pháp thân BÒ Tát th©i không phäi nhÜ vÆy, không hŠ có sinh tº, còn mÃt t¿ tåi, tùy š bi‰n hiŒn không hŠ quái ngåi.

www.phatphap.com


Câu hÕi 3 : VŠ hình tÜ§ng cûa chân pháp thân ra sao ?

T° HuŒ ViÍn hÕi : Các Kinh khi nói vŠ thân hình cûa PhÆt, ÇŠu nói là "thân tÜ§ng ÇÀy Çû, ánh sáng chi‰u thÃu, ÇËp Çë (Çoan chính) không ai sánh b¢ng". Låi æn m¥c theo lÓi ÇÙc hånh, tÙc là hình tÜ§ng Sa Môn. VÆy chân pháp thân có giÓng nhÜ th‰ hay không ? Nêu cÛng giÓng nhÜ th‰, thì tôi có ÇiŠu nghi nhÜ sau : thân hình do PhÆt bi‰n hóa ra, gá sinh vào cõi con ngÜ©i. Mà cao ÇËp nhÃt trong loài ngÜ©i, thì không ai qua khÕi Chuy‹n Luân Thánh VÜÖng. Th‰ nên Th‰ Tôn m§i [dùng thân tÜ§ng Ãy] bi‹u hiŒn ra hình tÜ§ng xuÃt gia [qua m¶t] thân th‹ thù diŒu cÓt Ç‹ dÅn Ç¶ phàm tøc. [Thân PhÆt và thân Chuy‹n Luân Thánh VÜÖng] nhÜ th‰ nói t°ng quát thì giÓng nhau, [song Ç‹ phân biŒt thì] phäi xét theo tinh thô mà phân hån vÆy. Song nhÜ chân pháp thân cûa NhÜ Lai, thì chÌ có BÒ Tát bÆc thÆp trø m§i thÃy ÇÜ®c, hoàn toàn không dính dÃp gì Ç‰n các hång chúng sinh thô thi‹n khác. NhÜng các BÒ Tát thÆp trø thì không hŠ có thÀy (thÆp trø vô sÜ), mà các ngài cÛng không cÀn có thÀy. VÆy, cho dù [chân thân cûa PhÆt Ãy] có vì ÇÓi Çãi qua låi mà Ùng hiŒn, thì các BÒ Tát thÆp trø cÛng không cÀn phäi nÜÖng vào Çó mà ti‰n tu. N‰u th‰, do lš do gì dÅn phát mà có ra chân pháp thân Ãy ? N‰u bäo là do k‰t quä cûa các công ÇÙc [cûa các BÒ Tát] không cÀn mong Ç®i mà cÙ t¿ nhiên Ùng hiŒn sau Çó, thì BÒ Tát Çâu th‹ [d¿a theo pháp thân Ç‹] nêu lên ÇÎa vÎ cûa mình [cÛng nhÜ] Ç‹ lÆp thành cæn b°n ÇÙc hånh [cûa các ngài n»a].

www.phatphap.com


Trä l©i 3 : vŠ hình tÜ§ng cûa pháp thân.

Ngài La ThÆp trä l©i : pháp thân cûa PhÆt và pháp thân cûa BÒ Tát, tuy cùng g†i là pháp thân, song thÆt s¿ thì có khác.

BÒ Tát pháp thân thì do k‰t sº vi t‰ nhÜ trên mà có. Còn pháp thân cûa PhÆt th©i không phäi nhÜ vÆy, mà do nhân duyên nÖi b°n nguyŒn và nghiŒp hành mà t¿ nhiên hoåt Ç¶ng làm các PhÆt s¿. NhÜ Kinh MÆt Tích có nói : PhÆt thân Ùng hiŒn không riêng nÖi nào (vô phÜÖng chi Ùng). Các chúng sinh trong cùng m¶t pháp h¶i, mà ngÜ©i thì thÃy thân PhÆt mÀu vàng kim, ngÜ©i thì thÃy là mÀu båc ho¥c mÀu xa cØ, mã não v.v... Çû loåi mÀu s¡c. Ho¥c có chúng sinh thÃy thân PhÆt không khác gì thân ngÜ©i, ho¥c có ngÜ©i thÃy thân cao m¶t trÜ®ng sáu, ho¥c là thÃy thân cao ba trÜ®ng, ho¥c thÃy cao l§n ngàn vån trÜ®ng, ho¥c thÃy b¢ng v§i ng†n núi Tu Di, ho¥c thÃy vô lÜ®ng vô biên thân. Låi nhÜ ÇÙc PhÆt chÌ dùng m¶t gi†ng nói (nhÃt âm) thôi, mà chúng sinh m‡i ngÜ©i tùy š nghe thÃy khác nhau. Ho¥c có ngÜ©i nghe gi†ng nói cûa PhÆt vi diŒu thánh thót nhÜ ti‰ng hót cûa chim Ca Læng TÀn Già, hay chim Båch H¶c, ho¥c nhÜ ti‰ng gÀm cûa sÜ tº, ho¥c nhÜ ti‰ng rÓng cûa bò rØng chúa, ho¥c nhÜ ti‰ng trÓng l§n n°i lên, ho¥c nhÜ ti‰ng sÃm rŠn, ho¥c nhÜ ti‰ng cûa Phåm VÜÖng v.v... Çû loåi khác nhau. Có ngÜ©i nghe trong ti‰ng nói giäng vŠ bÓ thí, có ngÜ©i nghe giäng vŠ trì gi§i, thiŠn ÇÎnh, trí huŒ, giäi thoát, ñåi thØa v.v... M‡i ngÜ©i t¿ thÃy là Ngài thuy‰t pháp cho riêng mình. ñó là do thÀn l¿c vån næng (vô sª bÃt ngæng) cûa pháp thân. N‰u không Çúng vÆy, thì làm sao có th‹ trong m¶t lúc mà diÍn bày Çû thÙ loåi âm thanh [nói vŠ] Çû thÙ pháp môn ÇÜ®c ? Phäi hi‹u m†i thÙ Ãy ÇŠu là thành phÀn cûa pháp thân (pháp thân phÆn). Thân ngÜ©i ª trong cung vua Båch TÎnh [cÛng] chính là thành phÀn cûa pháp thân, th‰ nên không th‹ có gì so sánh ÇÜ®c. Tåi sao vÆy ? Thân cûa Thích Ca Mâu Ni PhÆt có th‹ trong cùng m¶t lúc mà làm PhÆt s¿ ª kh¡p ngàn vån cõi nÜ§c. Ngài có Çû loåi danh hiŒu, Çû loåi thân hình, Ç‹ giáo hóa chúng sinh.

N‰u nói BÒ Tát "thÆp trø không có thÀy" (thÆp trø vô sÜ) là chÌ cho các hàng phàm phu, nhÎ thØa và cºu trø trª låi bên dÜ§i mà nói là "không có thÀy", chÙ không phäi là k‹ luôn cä chÜ PhÆt. Bªi vì cho Ç‰n BÒ Tát khi ngÒi Çåo tràng [Ç‹ thành PhÆt] rÒi mà vÅn còn có thÀy, thì huÓng gì là BÒ Tát thÆp trø. NhÜ trong Kinh ThÆp Trø có nói : "Lúc BÒ Tát ngÒi Çåo tràng s¡p thành PhÆt. Vào lúc Ãy tØ miŒng cûa chÜ PhÆt kh¡p mÜ©i phÜÖng ÇŠu phóng hào quang chi‰u vào ÇÌnh ÇÀu cûa BÒ Tát. BÒ Tát lÆp tÙc thâm nhÆp vào trong vô lÜ®ng tam mu¶i, các tam mu¶i, Çà la ni và giäi thoát v.v... cûa chÜ PhÆt, thông Çåt h‰t các sÓ ki‰p quá khÙ và vÎ lai. [Ngài thÃy ÇÜ®c] vô lÜ®ng ki‰p làm m¶t ki‰p, m¶t ki‰p làm vô lÜ®ng ki‰p ; m¶t vi trÀn làm vô lÜ®ng s¡c, vô lÜ®ng s¡c làm m¶t vi trÀn. [Ngài có th‹] bi‰t rõ ÇÜ®c tØng danh hiŒu cûa vô lÜ®ng cõi nÜ§c trong mÜ©i phÜÖng ba Ç©i, cÛng nhÜ tên tu°i và gÓc ng†n nhân duyên hành nghiŒp cûa các chúng sinh, cÛng nhÜ Çû loåi giäi thoát và thÙ ÇŒ trong các Çåo môn.

www.phatphap.com


Ngài dùng trí huŒ tÜÖng Üng trong m¶t tâm niŒm mà thông Çåt tÃt cä các pháp, Ç¡c ÇÜ®c giäi thoát vô ngåi, và ÇÜ®c g†i là PhÆt". Giäi thoát vô ngåi là cæn bän cûa pháp PhÆt.

Còn nhÜ trong Kinh có nói "phäi bi‰t BÒ Tát thÆp trø cÛng y nhÜ PhÆt" thì Çó là l©i PhÆt ca ng®i công ÇÙc cûa thÆp ÇÎa. NhÜ [PhÆt Ç‹] ca ng®i ngÜ©i trì tøng Pháp Hoa [mà nói là ngÜ©i Ãy] chính tÙc là PhÆt. PhÆt còn nói :"Ta dùng hai vai mà cõng vác ngÜ©i Ãy". Låi nhÜ trong Kinh Phóng Bát có ghi :"Væn Thù SÜ L®i nói v§i Di L¥c ñåi sï : ông lÃy bát ÇÜ®c không ? Di L¥c không lÃy bát ÇÜ®c. Væn Thù SÜ L®i liŠn du‡i tay ra [ÇÜa xuÓng] phÜÖng dÜ§i mà lÃy bát. Lúc Ãy Di L¥c nói v§i Væn Thù SÜ L®i : HiŒn gi© tuy ngài có næng l¿c nhÜ vÆy, song Ç‰n khi mà thôi thành PhÆt, th©i vô lÜ®ng vô sÓ [các BÒ Tát có thÀn l¿c] so ngang v§i ngài cÛng không th‹ bi‰t ÇÜ®c Ç‰n cä chuyŒn [nhÕ nh¥t nhÜ] tôi cÃt chân lên hå chân xuÓng !" Các bÆc BÒ Tát Ãy ÇŠu là bÆc thÆp trø, song so v§i PhÆt Pháp bÃt khä tÜ nghì thì ÇŠu không th‹ nào bì kÎp ÇÜ®c. Låi n»a, các ngài nhÜ Væn Thù, Di L¥c v.v... ÇÓi v§i PhÆt Pháp nào Çi n»a, các ngài cÛng Ç¥t rÃt nhiŠu câu hÕi. ñó là vì Ç‹ l®i ích cho chúng sinh, ho¥c cÛng t¿ Ç‹ l®i ích cho chính mình, cÓt sao cho Çåt ÇÜ®c thÆm thâm PhÆt pháp. N‰u Çã th‰ thì sao låi bäo r¢ng BÒ Tát "thÆp trø không có thÀy" ÇÜ®c !

Låi n»a, các Çåi BÒ Tát không hŠ phân biŒt [các pháp] là thô hay là t‰. Các ngài có th‹ quán tÃt cä các pháp ÇŠu là t‰, mà cÛng có th‹ quán tÃt cä các pháp ÇŠu là thô. NhÜ trong Kinh Bát Nhã Ba La MÆt có ghi :"Tu BÒ ñŠ nói : Th‰ Tôn ! Bát Nhã Ba La MÆt quä là thÆm thâm ! PhÆt nói : BÒ Tát quán Bát Nhã Ba La MÆt, quán nông cÛng ÇÜ®c !" Th‰ cho nên không th‹ nói ÇÜ®c r¢ng cái gì m¡t thÃy ÇÜ®c là thô, mà cái gì tâm thÃy là t‰. ñåi BÒ Tát nghe nói th‰ rÒi, thì lìa khÕi các cæn m¡t, tai v.v... chÌ theo pháp gi§i y PhÆt mà nghe pháp (Çän dï pháp gi§i tùng PhÆt væn pháp). NhÜ trong Kinh BÃt Khä TÜ Nghì Giäi Thoát có ghi : "Væn Thù SÜ L®i cùng v§i BÒ Tát trong mÜ©i phÜÖng cùng nghÒi nghe pháp trong pháp h¶i cûa PhÆt, mà vÅn có th‹ có thân khác du hành ª nam quÓc". Låi các Çåi BÒ Tát thÜ©ng ª trong ÇÎnh mà vÅn có th‹ g¥p PhÆt nghe pháp. Các hàng Thanh Væn không th‹ nào bì kÎp. NhÜ trong Kinh TÜ ´ch có nói :"Ph° Hoa BÒ Tát hÕi Xá L®i PhÃt : Ngài nhÆp diŒt tÆn ÇÎnh rÒi thì có th‹ nghe pháp ÇÜ®c không ? Xá L®i PhÃt Çáp : Không th‹ ÇÜ®c ! BÒ Tát thì có th‹ nghe ÇÜ®c." Nh»ng gì các pháp thân BÒ Tát có th‹ làm ÇÜ®c nhÜ th‰ th©i vô lÜ®ng và bÃt khä tÜ nghì. N‰u các ngài mà có sinh thân do quä báo v§i næm cæn, thì còn có th‹ chÃt vÃn vŠ sinh thân các ngài tinh thô khác nhau nhÜ th‰. Song hình th‹ các ngài vÓn bình Ç£ng, thân tâm không hŠ có tÜ§ng sai biŒt. Låi có ngÜ©i cho r¢ng : pháp thân BÒ Tát do vì l®i ích cho chúng sinh, nên dùng m¡t, tai v.v... Ç‹ g¥p PhÆt, nghe pháp, s¡p Ç¥t cúng dÜ©ng, nên m§i có nghe pháp này n†. Tåi sao låi nhÜ vÆy ? Do các ngài muÓn khai mª dÅn d¡t cho các BÒ Tát sÖ phát tâm vÆy.

www.phatphap.com


Câu hÕi 4 : vŠ tu°i th† cûa chân pháp thân

T° HuŒ ViÍn hÕi : Tu°i th† cûa phàm phu dài ng¡n ÇŠu do hành nghiŒp mà thành. Tu°i th† nhÜ th‰ là ÇŠu có cæn do. Cho nên thân th‹ cûa ngÜ©i phàm tuy có tinh thô khác nhau, song tÃt cä ÇŠu do nhân quä mà nên vÆy. ThÜ ngài trä l©i có nói : pháp thân BÒ Tát không phäi do ba nghiŒp thân, khÄu, š tåo thành. Song n‰u không phäi là š nghiŒp mà thành, thì tÙc là không có nhân mà låi th† quä. Có th‹ nào nhÜ th‰ ÇÜ®c chæng ? N‰u không th‹ nào nhÜ th‰ ÇÜ®c, thì chân thân vi diŒu kia do Çâu mà có ÇÜ®c ?

Låi xin hÕi thêm r¢ng : pháp thân cûa BÒ Tát, k‹ tØ BÒ Tát Ç¡c pháp nhÅn trª Çi cho Ç‰n BÒ Tát thÆp trø, thì tinh và thô, hÖn và kém khác nhau ra sao, không th‹ nào nói h‰t ÇÜ®c. Các pháp thân mà các BÒ Tát Ãy th† nhÆn, ÇŠu có mång sÓng (mŒnh cæn) dài ng¡n, cÛng ÇŠu tùy theo pháp thân tinh hay thô mà thành có tu°i th† (th† lÜ®ng) tÜÖng Üng. TØ bÆc thÆp trø trª xuÓng, không cÀn phäi thäo luÆn kÏ càng. Nay nh»ng gì tôi ÇÜ®c nghe, ÇŠu là các ÇiŠu thu¶c vŠ BÒ Tát thÆp trø. ThÆp Trø Kinh có nói : BÒ Tát thÆp trø khi làm "b° xÙ", th©i hån dài nhÃt là m¶t ngàn lÀn sinh, và ng¡n nhÃt là cho Ç‰n m¶t lÀn sinh, làm "b° xÙ" thôi. Các lÀn sinh Ãy không phäi là lÀn sinh cûa pháp thân Çó hay sao ? N‰u là phäi, thì Çó h£n là do k‰t quä cûa công ÇÙc càng dÀn càng tích tÆp thêm lên, nên Çi dÀn Ç‰n ch‡ ít nhÃt, là cho Ç‰n chÌ có m¶t lÀn sinh thôi ; hay là các cÃu nhiÍm còn sót låi (dÜ cÃu) càng dÀn càng tiêu trØ Çi, nên cái lš lë sinh kia Çi dÀn Ç‰n ch‡ tÆn cùng, là cho Ç‰n chÌ m¶t lÀn sinh thôi ? N‰u các "cÃu nhiÍm còn sót låi" dÀn dÀn tiêu trØ, thì không khác gì v§i š nghïa "bÄy lÀn sinh n»a" cûa Tu ñà Hoàn. Do nh© l¿c cûa "thánh Çåo" nên [Tu ñà Hoàn chÌ cÀn có bÄy lÀn sinh n»a vào cõi tr©i ngÜ©i thu¶c døc gi§i, rÒi së Ç¡c quä A La Hán, chÙ] không kéo Ç‰n tám Ç©i. Nay [tu°i th† cûa pháp thân cûa] BÒ Tát thÆp trø không kéo dài quá ngàn Ç©i là do næng "l¿c" nào vÆy ? N‰u là do khi "h†c kh¡p tÃt cä [các pháp]" (bi‰n h†c) nh© "l¿c Çåo" ch‰ ng¿ thì cái lš sinh kia chÌ có hån thôi, không sao Ç‰n ngàn Ç©i ÇÜ®c. Theo Çó mà suy thì [cái nghïa kéo dài "ngàn lÀn sinh" cûa BÒ Tát thÆp trø ª Çây] không giÓng v§i cái lš "bÄy lÀn sinh" cûa Tu ñà Hoàn, ÇiŠu Ãy Çû thÃy rõ.

N‰u cho r¢ng là do k‰t quä cûa công ÇÙc cûa BÒ Tát dÀn dà tích tÆp lên Ç‰n ch‡ cùng c¿c nên chÌ còn có m¶t lÀn sinh thôi, thì thân cûa m¶t lÀn sinh Ãy chính là "thân sau cùng" (hÆu biên thân). Ÿ giai Çoån sau cùng này, [viŒc th†] thân [cûa BÒ Tát] së chÃm dÙt, nên không th‹ nào không thành chính giác ÇÜ®c. N‰u không th‹ không thành PhÆt vào giai Çoån Ãy, thì tåi sao BÒ Tát låi t¿ có l©i thŒ nguyŒn là không thành chính giác ? L©i t¿ thŒ Ãy là cûa thân bi‰n hóa hay cûa chân pháp thân ? N‰u là cûa thân bi‰n hóa, thì chÌ là l©i lë giä tåm tùy th©i (quyŠn giä chi thuy‰t). N‰u là cûa chân pháp thân, thì sÓ ki‰p sÓng cûa pháp thân có xác ÇÎnh th©i hån tÓi Ça, nên không th‹ có l©i nguyŒn t¿ thŒ "vô cùng tÆn" nhÜ th‰ ÇÜ®c.

www.phatphap.com


Trä l©i câu 4 : vŠ th† lÜ®ng cûa pháp thân.

Ngài La ThÆp trä l©i : nay tôi xin trình bày tóm lÜ®c låi vŠ pháp thân : pháp thân có hai loåi : m¶t là pháp tính vÓn thÜ©ng trø nhÜ h" không, [nÖi Ãy không th‹ dùng ch» nghïa Ç‹ diÍn tä hay dùng suy tÜ Ç‹ hi‹u bi‰t. Nói Çó là pháp h»u vi cÛng không phäi, mà bäo Çó là vô vi cÛng là sai ; nÖi Ãy chÃm dÙt h‰t m†i phán Çoán suy xét vŠ š nghïa, m†i thÙ này ÇŠu ÇÜ®c coi là hí luÆn ; th‰ nên nÖi Ãy] không có các hí luÆn nào là h»u vi hay vô vi v.v... hai là bÆc BÒ Tát Ç¡c ÇÜ®c 6 thÀn thông, song vÅn chÜa thành PhÆt. Trong khoäng gi»a Ãy thân cûa ngài ÇÜ®c g†i là hÆu pháp thân.

Nói Ç‰n pháp tính, thì có PhÆt hay không có PhÆt, vÅn thÜ©ng trø không bao gi© hÜ hoåi, y nhÜ hÜ không, không có hoåt Ç¶ng tåo tác mà cÛng không cùng tÆn (vô tác vô tÆn). Do pháp tính này mà tám phÀn thánh Çåo, sáu Ba La MÆt v.v... m§i ÇÜ®c g†i là "pháp", cho Ç‰n câu cú kinh væn, cÛng ÇÜ®c g†i là "pháp". NhÜ bÆc Tu ñà Hoàn khi Ç¡c ÇÜ®c các phÀn "pháp" này, thì g†i là "b¡t ÇÀu Ç¡c" ÇÜ®c pháp thân. Cho Ç‰n các bÆc A La Hán, Bích Chi PhÆt, thì g†i là "sau cùng Ç¡c" pháp thân (hÆu Ç¡c pháp thân). Tåi sao låi g†i nhÜ vÆy ? Bªi vì các bÆc La Hán và Bích Chi PhÆt sau khi Ç¡c pháp thân rÒi, së không tái sinh trª låi ba cõi n»a. Do PhÆt muÓn phân biŒt vŠ nghïa cûa ba "thØa", th‰ nên ngài không nói [các bÆc thánh kia khi] có "pháp" rÒi [không trª låi ba cõi n»a thì] së Çi vŠ Çâu (h»u pháp sª khÙ xÙ). Duy Pháp Hoa Kinh là có nói vŠ nghïa Ãy mà thôi. N‰u kinh nào cÛng có nói h‰t, thì Pháp Hoa Kinh Çâu còn ÇÜ®c g†i là "tång bí mÆt tr†ng y‰u nhÃt" (bí y‰u chi tång) n»a ; låi cÛng không th‹ nao thúc ÇÄy ngÜ©i ta tu nhiŠu vŠ Ni‰t Bàn Çåo, diŒt tÆn các k‰t sº h»u lÆu ÇÜ®c n»a. Cho nên bên Thiên Trúc thì chÌ nói là Kaya, nÜ§c TÀn này thì ho¥c g†i là thân, ho¥c g†i là chúng, ho¥c g†i là b¶, ho¥c g†i là th‹ tÜ§ng cûa pháp, ho¥c lÃy các tâm, tâm sª pháp mà g†i là thân. NhÜ trong Kinh dùng các ch» nhÜ "sáu thÙc thân", "sáu xúc thân", "sáu th† thân", "sáu ái thân", "sáu tÜªng thân", "sáu tÜ thân" v.v... B¡t ÇÀu tØ các pháp nhÜ Tám Thánh Çåo v.v... hoà h®p, không lìa khÕi nhau, thì ÇÜ®c g†i là "thân". Còn BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn, tuy thân ngài có ÇÜ®c là thân bi‰n hóa nhÜ hÜ không, song vì giÓng y nhÜ nhøc thân, nên vÅn ÇÜ®c g†i là "thân". Song so v§i các thân Ãy thì chân pháp thân là th‹ tÜ§ng chân thÆt cûa pháp vÆy.

Còn khi nói pháp thân không có các nghiŒp thân, khÄu, š là nói cho chân pháp thân vÆy. Ho¥c có ngÜ©i cho r¢ng BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn, th©i giäi thoát khÕi các tÜ§ng cûa nghiŒp, do Çã diŒt hoåi h‰t các nghiŒp thu¶c ba cõi. Nên chÌ dùng Çåi bi tâm mài khªi lên các hoåt Ç¶ng cûa BÒ Tát mà thôi. Do Çã diŒt hoåi h‰t các nghiŒp, nên g†i là không có nghiŒp, nghïa là không có nghiŒp nhÜ phàm phu hay phân biŒt vÆy. NhÜ PhÆt có nói : "TØ khi ta thành PhÆt Ç‰n nay, không còn khªi nghiŒp n»a". Do diŒt h‰t các tÜ§ng cûa nghiŒp nên g†i là "phi nghiŒp". Låi n»a n‰u các BÒ Tát có khªi lên nghiŒp gì, thì cÛng ÇŠu phù h®p v§i vô sinh nhÅn, nên m§i nói là BÒ Tát không có nghiŒp. Cho nên trong khi BÒ Tát phát Ç¶ng các nghiŒp, th©i ngài không

www.phatphap.com


phân biŒt chÃp gi» tÜ§ng, nên g†i là BÒ Tát không có nghiŒp.

Còn viŒc Kinh nói BÒ Tát cä ngàn lÀn sinh làm b° xÙ, ÇiŠu này tôi chÜa ÇÜ®c nghe, nên không dám månh dån mà trä l©i. NhÜ các ngài Ph° HiŠn, Quán Th‰ Âm, Væn Thù SÜ L®i v.v... ÇŠu là hàng BÒ Tát thÆp trø, có Çû 10 l¿c, 4 vô sª úy, 18 pháp bÃt c¶ng cûa PhÆt. Song do b°n nguyŒn quäng Ç¶ chúng sinh, nên m§i không thành PhÆt. NhÜ trong Kinh vtsl Th† Kš có nói là ngài qua b¢ng Çó A tæng kÿ ki‰p, thì së thành PhÆt. Song nhÜ PhÆt Thích Ca Væn v.v... ÇŠu lÃy ngài vtsl làm nhân duyên phát tâm; Vào lúc Ãy ngài Væn Thù Çã thành t¿u næng l¿c thành PhÆt rÒi. CÙ suy xét ÇÀu Çuôi gÓc ng†n nhÜ th‰, thì pháp thân cûa BÒ Tát Çâu có chÌ gi§i hån trong ngàn lÀn sinh. N‰u trong Kinh có nói là ngàn lÀn sinh, thì Çó là các vÎ vÓn không có nguyŒn riêng là së trø lâu dài trong th‰ gian, ho¥c là bÆc Ç¶n cæn chÜa có Ç¡c Çû các PhÆt pháp, nên m§i phäi träi qua nhiŠu lÀn sinh. N‰u mà công ÇÙc tr†n vËn rÒi, thì chÌ cÀn m¶t lÀn sinh n»a mà thôi.

Låi n»a, n‰u công ÇÙc tích tø Çã viên mãn, thì BÒ Tát chÌ m¶t lÀn sinh n»a thôi, không th‹ nào låi không thành chính giác ÇÜ®c. BÒ Tát có hai loåi : m¶t là công ÇÙc ÇÀy Çû, t¿ nhiên thành PhÆt. NhÜ tÃt cä các BÒ Tát lúc sÖ phát tâm, ÇŠu có lÆp thŒ r¢ng : "Ta së Ç¶ tÃt cä chúng sinh". RÒi sau Çó tâm trí tØ tØ sáng tÕ dÀn, m§i suy xét tính toán, thÃy là "không th‹ có m¶t PhÆt mà có th‹ Ç¶ h‰t tÃt cä chúng sinh ÇÜ®c. Do lë Çó, chÜ PhÆt sau khi Ç¡c nhÃt thi‰t trí, Ç¶ nh»ng ai có th‹ Ç¶ ÇÜ®c rÒi, thì chÃp nhÆn diŒt Ç¶. Nay ta cÛng vÆy". Còn hai là, ho¥c có BÒ Tát khi vÅn còn mang nhøc thân, suy xét phân biŒt thÃy "Çúng lš quä thÆt là nhÜ vÆy [nghïa là cÙ thành PhÆt, Ç¶ sinh xong, là së nhÆp diŒt]. Th‰ nên bÃt Ç¡c dï mà ta phäi lÆp nguyŒn riêng là trø lâu dài trong th‰ gian, làm duyên cho kh¡p các chúng sinh, chÙ không thành PhÆt !". Ví nhÜ có ngÜ©i bi‰t th‰ gian có m†i thÙ ÇŠu quy vŠ vô thÜ©ng, không sao thÜ©ng còn mãi ÇÜ®c, nên m§i ra sÙc tu tÆp các hành nghiŒp trÜ©ng th†, mà sinh vŠ cõi "phi h»u tÜªng phi vô tÜªng xÙ" sÓng cho Ç‰n tám vån ki‰p.

Låi, ngoài ra ª các cõi PhÆt thanh tÎnh nhÜ cûa PhÆt A Di ñà v.v... BÒ Tát trên Ãy tu°i th† vô lÜ®ng.

www.phatphap.com


Câu hÕi 5 : vŠ Tu 32 tÜ§ng

T° HuŒ ViÍn hÕi : PhÆt tu 32 tÜ§ng là ª giai Çoån thân nào mà tu Çây ? Ÿ giai Çoån thân thu¶c nghiŒp k‰t sº mà tu, hay ª giai Çoån pháp thân mà tu ? N‰u ª giai Çoån thân thu¶c nghiŒp k‰t sº mà tu, thì 32 tÜ§ng này các ÇÎa vÎ ª dÜ§i không tu n°i. Còn n‰u tu nÖi giai Çoån pháp thân thì pháp thân không có các nghiŒp thân và khÄu, thì làm sao mà tu Çây ? N‰u "tÜ" có hai loåi, trong Ãy m¶t loåi không cÀn phäi tåo nghiŒp thân và khÄu, mà có th‹ tu 32 tÜ§ng. VÆy xin hÕi vÎ PhÆt làm duyên Ç‹ tu kia là chân pháp thân PhÆt hay chÌ là thân bi‰n hóa ? N‰u duyên theo chân pháp thân PhÆt thì BÒ Tát cºu trø còn không thÄ thÃy ÇÜ®c, [vÆy làm sao tu Çây ?]. Còn n‰u duyên theo thân bi‰n hóa thì làm sao mà có th‹ tÆn cùng ÇÜ®c h‰t công næng sâu t¶t [Ç‹ thành t¿u 32 tÜ§ng] ? N‰u chân thân và bi‰n hóa không khác gì nhau thì công næng cäm Ùng cûa hai thân Ãy phäi nhÜ nhau. N‰u th‰ thì cÀn gì phäi ca ng®i riêng diŒu s¡c cûa chân pháp thân PhÆt là trø mãi lâu dài làm chi n»a ? !

www.phatphap.com


Trä l©i câu hÕi 5: vŠ 32 tÜ§ng

Ngài La ThÆp trä l©i : pháp thân chÌ có th‹ dùng danh tØ xuông (giä danh) mà nói, chÙ không th‹ nào d¿a vào tÜ§ng mà cÀu ÇÜ®c. Tåi sao vÆy ? Theo nhÜ trong Tam Tång Pháp cûa Thanh Væn thì chÌ cho các pháp vô lÆu nhÜ mÜ©i l¿c v.v... cûa PhÆt là pháp thân. Sau khi PhÆt diŒt Ç¶ rÒi thì lÃy kinh Pháp làm pháp thân. Ngoài ra không có gì ÇÜ®c g†i là pháp thân n»a.

Trong ñåi thØa pháp thì cho r¢ng khi BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn, th©i Çoån trØ h‰t các phiŠn não, song cÛng Ç‹ Ç¶ chúng sinh, mà vì h† th† thân. Các bÆc thÀy luÆn nghÎ g†i thân Çó là pháp thân. Tåi sao låi g†i nhÜ th‰ ? Bªi vì nÖi thân Ãy không có k‰t sº và các t¶i nghiŒp h»u lÆu, mà chÌ thuÀn là quä báo cûa sáu Ba La MÆt vô vi thanh tÎnh. Thân này thÜ©ng có, t¿ tåi vô ngåi, cho Ç‰n khi thành PhÆt. Cao quš nhÃt trong loài ngÜ©i là Chuy‹n Luân Thánh VÜÖng, thân cûa vua này có Çû 32 tÜ§ng. Th‰ nên, thân Ùng th‰ cûa BÒ Tát cÛng có 32 tÜ§ng [Ç‹ cho thÃy s¿ cao quš cûa BÒ Tát.] Nhân duyên cûa 32 tÜ§ng Ãy ÇÜ®c gieo trÒng trong sinh tº, song cÓt y‰u là làm cho pháp thân cûa BÒ Tát ÇÜ®c tæng trÜ§ng sáng såch (tæng ích minh tÎnh). Tåi sao vÆy ? bªi vì 32 tÜ§ng này, phàm phu cÛng có, không phäi là ÇiŠu khó. N‰u em cûa PhÆt là ngài Nan ñà, tiŠn thân cûa ngài ta có lÀn dùng chÃt "thÜ hoàng" sÖn ph‰t tháp cûa m¶t vÎ Bích Chi PhÆt, rÒi nguyŒn nhÜ sau "nguyŒn cho tôi së có ÇÜ®c m¶t thân s¡c vàng ÇËp Çë". Do nhân duyên phúc ÇÙc Ãy, sau khi h‰t tu°i th†, tái sinh làm con cûa vua Tåo L®i Xà ª nÜ§c Ba La Nåi. Trong ki‰p sÓng Ãy, ngài låi g¥p tháp PhÆt Ca Di‰p, trong lòng rÃt hoan hÌ, làm l†ng che trong tháp. Do nhân duyên Ãy mà ÇÜ®c hÜªng vô lÜ®ng phúc låc trong cõi tr©i và ngÜ©i. Sau cùng sinh làm con vua Båch TÎnh ª nÜ§c Ca Tÿ La Bà, sinh ra có Çû 32 tÜ§ng, xuÃt gia h†c Çåo Ç¡c A La Hán, trong sÓ các Tÿ Kheo ÇËp tÜ§ng, ngài là ÇËp nhÃt. Låi nhÜ A Na LuÆt ñà, tiŠn thân có cúng dÜ©ng cho m¶t vÎ Bích Chi PhÆt tên là Ba L®i ñà, mà bÄy Ç©i ÇŠu sinh trên cõi tr©i ñao L®i và bÄy Ç©i sinh trong cõi ngÜ©i thì ÇŠu làm Chuy‹n Luân Thánh VÜÖng, có ÇÀy Çû bÄy loài báu, và thân có Çû 32 tÜ§ng. Låi ngÜ©i có nói :"Này Tÿ Kheo các ông ! N‰u có thÃy ai hÜªng ÇÜ®c các låc thú tÓi thÜ®ng, thì phäi hi‹u r¢ng ta cÛng Çã tØng hÜªng h‰t các låi thú Ãy. Tåi sao nhÜ vÆy ? TØ vô thûy cho Ç‰n nay không có ch‡ nào trong th‰ gi§i này mà ta chÜa tØng sinh qua". Ngay ª Ç©i nay vÓn là "ác th‰" mà cÛng có ngÜ©i có ÇÜ®c m¶t tÜ§ng, hai tÜ§ng ho¥c næm ba tÜ§ng. Do Çó Çû hi‹u, các BÒ Tát tu các tÜ§ng ÇËp là tu b¢ng thân sinh tº. Song khi Ç¡c các tÜ§ng tÓt ÇËp Ãy rÒi thì rÃt là trang nghiêm thanh tÎnh, ánh sáng r¿c r“, oai ÇÙc tr†n vËn, ÇÜ®c g†i là PhÆt.

Còn ÇiŠu ngài hÕi vŠ 32 "tÜ", là do ÇŒ tº cûa Ca Chiên Diên t¿ suy theo š h† mà nói ra, chÙ không phäi là nghïa do chính PhÆt nói. Låi 32 tÜ Ãy không ÇÒng th©i có Çû h‰t trong m¶t niŒm. Th©i gian m¶t niŒm quá ng¡n và không trø, nên 32 tÜ không th‹ hoåt Ç¶ng ÇÜ®c. TÃt cä các pháp h»u vi, cÀn phäi có s¿ hòa h®p m§i thành t¿u ÇÜ®c. NhÜ m¶t ngÜ©i thÃy ngÜ©i khác có 32 cái t¶i ác, muÓn gi‰t ngÜ©i Ãy Çi, thì Çâu phäi chÌ là

www.phatphap.com


trong m¶t niŒm. Låi phäi ngay khi Çoån mÃt mång cûa ngÜ©i kia, thì ngay lúc Ãy m§i g†i là tâm sát, tuy r¢ng trÜ§c và sau Çó ÇŠu có rÃt nhiŠu tâm [muÓn] sát rÒi. Song ÇÜ®c g†i là 32 tÜ§ng, thì có ngÜ©i cho r¢ng, nhÜ có BÒ Tát thÃy thân cûa PhÆt, ho¥c thÃy PhÆt có 32 tÜ§ng, nên Çem các phúc ÇÙc tu cûa mình ra mà hÒi hÜ§ng, nguyŒn r¢ng së ÇÜ®c quä báo nhÜ vÆy. Ho¥c có lúc PhÆt vì m†i ngÜ©i mà nói cách thÙc tu 32 tÜ§ng, lúc Ãy ngÜ©i ta thÃy ÇÜ®c 32 tÜ§ng cûa ngÜ©i tÆn m¡t, th©i phát nguyŒn r¢ng : "tôi ª Ç©i vÎ lai së Ç¡c ÇÜ®c các tÜ§ng nhÜ th‰ ", sau Çó m§i dùng các công ÇÙc thanh tÎnh Ç‹ làm cho nguyŒn Ãy thành t¿u. NhÜ trÜ§c tiên gieo håt, rÒi sau m§i tÜ§i bón. NhÜ bÓ thí giÜ©ng n¢m mŠm måi v.v... thì ÇÜ®c tÜ§ng ÇÙng v»ng vàng ; thí Çèn soi sáng v.v... thì ÇÜ®c tÜ§ng sáng chói r¿c r“ ; b¢ng tâm tØ bi mà quán sát chúng sinh m¶t cách bình Ç£ng, thì ÇÜ®c tÜ§ng m¡t trong xanh ; thÜ©ng dùng ÇÀu m¥t lÍ kính sÜ trÜªng hiŠn thánh, ho¥c do nhân duyên bÓ thí mÛ nón l†ng che v.v... mà ÇÜ®c tÜ§ng nhøc k‰. Ho¥c có ngÜ©i không ÇÜ®c nghe tØ PhÆt dåy, cÛng không hŠ g¥p PhÆt, song chÌ nghe ngÜ©i khác nói có 32 tÜ§ng, ho¥c t¿ Ç†c kinh sách mà t¿ phát nguyŒn r¢ng : "ta së ÇÜ®c 32 tÜ§ng" th©i tØ tØ së có Çû các tÜ§ng nhÜ ª trên nói. Ho¥c có ngÜ©i ho¥c g¥p PhÆt hay không g¥p PhÆt, tâm ngÜ©i Ãy vÓn bÃt ÇÎnh, song chÌ do nghe ÇÜ®c pháp nghïa cûa ñåi thØa, nên khªi lên tâm tØ bi ÇÓi v§i chúng sinh, muÓn dùng thÆt tÜ§ng cûa chÜ pháp mà l®i ích cho chúng sinh, và nguyŒn r¢ng :"tôi së ÇÜ®c thân tÜ§ng [tÜÖng Üng v§i] tâm ÇŒ nhÃt (ÇŒ nhÃt tâm thân) Ç‹ lôi cuÓn chúng sinh, khi‰n tin theo l©i tôi nói". NhÜ trong ƒn Kinh PhÆt thuy‰t cho ngài Di L¥c là có 7 nhân duyên làm phát tâm A NÆu ña La Tam MiŒu Tam BÒ ñŠ : 1) m¶t là do PhÆt bäo mà phát tâm ; 2) hai là khi thÃy chính pháp bÎ suy hoåi, do Ç‹ h¶ trì pháp nên phát tâm ; 3) ba là thÃy chúng sinh Çáng thÜÖng xót nên phát tâm ; 4) bÓn là do BÒ Tát khi‰n cho phát tâm ; 5) næm là thÃy ngÜ©i khác phát tâm nên mình cÛng phát tâm ; 6) sáu là do [muÓn ÇÜ®c] bÓ thí l§n lao nên phát tâm ; 7) bÄy là nghe PhÆt có 32 tÜ§ng 80 vÈ tÓt ÇËp mà phát tâm. PhÆt bäo v§i Di L¥c, ba loåi phát tâm ÇÀu ch¡c ch¡n së thành PhÆt chÙ không hŠ thÓi chuy‹n ; còn bÓn loåi phát tâm sau không th‹ ch¡c së thành ÇÜ®c, và së có nhiŠu thÓi chuy‹n. Th‰ nên phäi hi‹u r¢ng tuy cÛng ÇŠu là gieo trÒng 32 tÜ§ng song không phäi là ÇŠu giÓng nhau.

Låi vŠ pháp thân BÒ Tát, thì các kinh cÛng không nói dÙt khoát là có pháp thân nÖi chÓn cõi nÜ§c hay không. Song n‰u cÙ theo lš mà suy xét, thì BÒ Tát phäi có pháp thân. N‰u các BÒ Tát m¶t khi diŒt h‰t các phiŠn não ra khÕi tam gi§i rÒi, thì Çã không có sinh thân, mà cÛng không nhÆp Ni‰t Bàn, vÆy trong khoäng gi»a Ãy, n‰u không có pháp thân, thì s¿ th‹ Ãy ra sao Çây ? Cho nên, các vÎ luÆn sÜ cho r¢ng : trong khoäng gi»a Ãy, thân ÇÜ®c sinh ra tØ pháp tính vô lÆu, ÇÜ®c g†i là pháp thân. Låi ª Çây không phäi BÒ Tát chÌ có m¶t thân mà thôi, song tùy theo công ÇÙc cûa mình nhiŠu ít má có ra thân cûa các ngài, ho¥c có 2 thân, 3 thân, 10 thân, træm, ngàn, vån, ho¥c vô lÜ®ng A tæng kÿ thân ; cho Ç‰n kh¡p vô lÜ®ng th‰ gi§i ª kh¡p mÜ©i phÜÖng các ngài ÇŠu có hiŒn thân cûa mình, Ç‹ tr†n có ÇÜ®c Çû các PhÆt pháp mà các ngài chÜa thành t¿u và

www.phatphap.com


Ç‹ Ç¶ chúng sinh.

Theo nhÜ A Tÿ ñàm cuä Ca Chiên Diên thì pháp vô lÆu không có quä báo. Tåi sao vÆy ? Vì trong pháp Thanh Væn chÌ nói vŠ các s¿ th‹ [nhân quä cûa] ba cõi và pháp môn ti‹u Ni‰t Bàn mà thôi. Còn ñåi thØa th©i vØa vÜ®t qua pháp phàm phu và pháp môn ti‹u Ni‰t Bàn, mà còn nói vŠ các s¿ viŒc [nhân quä] thanh tÎnh cûa ñåi thØa, nhÜ trong các kinh BÃt Khä TÜ Nghì v.v... NhÜ phàm phu tuy khªi nghiŒp thiŒn, song do vì phiŠn não chÜa ÇÜ®c Çoån h‰t, nên phúc ÇÙc bÎ phiŠn não xâm Çoåt, vì bän tính cûa phiŠn não và phúc ÇÙc mâu thuÅn v§i nhau, làm cho thiŒn nghiŒp không tæng trÜªng. Còn các A La Hán, tuy không có phiŠn não làm t°n håi thiŒn pháp, song do vì låi chÙng Ni‰t Bàn, nên các ngài không phát tâm [thành PhÆt]. Do Çó các ngài không th‹ tæng trÜªng thiŒn cæn thu¶c PhÆt Çåo. Trái låi các BÒ Tát không nh»ng Çã diŒt phiŠn não không cho làm suy t°n thiŒn pháp, mà cÛng không chÙng Ni‰t Bàn, cho nên trong tâm không nh»ng công ÇÙc tæng trÜªng, mà lúc Ãy còn khªi lên tÃt cä các công ÇÙc thù th¡ng hÖn h£n các phúc ÇÙc mà các ngài Çã tåo nên trong bao nhiêu th‰ gi§i tØ vô thûy Ç‰n nay. NhÜ trong Kinh TÜ ´ch có nói :"[BÒ Tát suy nhï nhÜ sau :] Ta bÓ thí cho ÇÙc PhÆt næm Çóa hoa mà công ÇÙc hÖn h£n tÃt cä các viŒc bÓ thí ÇÀu m¡t tûy não... mà ta Çã làm. Tåi sao vÆy ? Vì các bÓ thí cûa riêng ta ÇŠu là hÜ v†ng, xen tåp v§i các k‰t sº, thu¶c vŠ Çiên Çäo không thÆt. Trong khi bÓ thí næm Çóa hoa này tuy ít, nhÜng låi thanh tÎnh và chân thÆt". Ví nhÜ ngÜ©i ª trong m¶ng ÇÜ®c vô lÜ®ng châu báu, song không sao so ÇÜ®c v§i khi tÌnh dù chÌ ÇÜ®c chút ít. Do BÒ Tát Çã diŒt h‰t chÜ§ng ngåi trong ba cõi, duy chÌ có các chÜ§ng ngåi vi Ç‰n ÇÓi v§i PhÆt Çåo là chÜa trØ tÆn.

NhÜ dùng m¶t ng†n Çèn Ç‹ phá trØ bóng tÓi, thì không phäi là phá luôn phÀn [trØ diŒt bóng tÓi] cûa ng†n Çèn thÙ hai. N‰u mà phá luôn, thì ng†n Çèn thÙ hai së không có ích l®i tæng trÜªng gì thêm. Song næng l¿c phá trØ bóng tÓi cûa ng†n Çèn thÙ hai phÓi h®p v§i næng l¿c cûa ng†n Çèn thÙ nhÃt, song không hŠ có phÀn bóng tÓi mà ng†n Çèn thÙ hai Çã phá. BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn cÛng y nhÜ vÆy, khi xä bÕ thân sinh tº mà th† lÃy pháp thân, th©i phá h‰t chÜ§ng ngåi thu¶c phàm phu trong ba cõi, song không phá ÇÜ®c các chÜ§ng ngåi thu¶c chÜ BÒ Tát. N‰u phá ÇÜ®c luôn, thì hóa ra thÆp trø BÒ Tát låi chính là PhÆt [hay sao !]. Các BÒ Tát lúc Çó khªi lên nghiŒp thì không hŠ có các trói bu¶c cûa k‰t sº thu¶c 3 cõi, mà chÌ có các trói bu¶c cûa k‰t sº thu¶c BÒ Tát rÃt vi t‰ làm chÜ§ng ngåi. Các vÎ Ãy có các nghiŒp siêu thoát, và ÇŠu hoàn toàn chân thÆt, thanh tÎnh và vô lÜ®ng. Tåi sao vÆy ? Bªi các nghiŒp Ãy không bÎ sinh tº ràng bu¶c, không cùng hòa h®p v§i phiŠn não. Tâm chí các vÎ Ãy r¶ng l§n, tØ sau khi th† pháp thân trª Çi, các thân mà BÒ Tát th† nhÆn chÌ nhÜ huyÍn nhÜ hình bóng trong gÜÖng. NghiŒp cûa các ngài cÛng y nhÜ vÆy. NghiŒp do tâm khªi [thì tùy theo thân] và quä báo Ç¡c ÇÜ®c [thì tùy theo nghiŒp], không th‹ lÃy cái thân thô phù trong ba cõi ra Ç‹ mà vÃn nån vŠ thân hình vi diŒu, vÜ®t quá ba cõi, cûa BÒ Tát ÇÜ®c.

Ngài låi hÕi vŠ [thân] PhÆt ÇÜ®c duyên theo [Ç‹ tu thân 32 tÜ§ng] là chân pháp thân

www.phatphap.com


hay là bi‰n hóa thân ? Thì vÃn ÇŠ này trÜ§c Çã trä l©i nhÜ trên có nói rÒi. Ho¥c có ngÜ©i do thÃy [thân PhÆt], ho¥c có ngÜ©i do nghe [nói vŠ thân PhÆt], ho¥c chính t¿ mình vì chúng sinh mà [phát tâm] trang nghiêm lÃy thân Ãy, ho¥c có ngÜ©i không thÃy PhÆt không nghe pháp mà còn có th‹ phát tâm A NÆu ña La Tam MiŒu Tam BÒ ñŠ, huÓng gì là ngÜ©i ÇÜ®c thÃy PhÆt và nghe pháp. NgÜ©i này dùng "m¡t tâm" (tâm nhãn) duyên theo [thân] tÜ§ng cûa ba Ç©i chÜ PhÆt nhÜ sau :"Thân tÜ§ng cûa chÜ PhÆt quá khÙ, ta së niŒm [Çúng theo Çó và nguyŒn ta së ÇÜ®c thân] y nhÜ vÆy ; thân tÜ§ng cûa chÜ PhÆt hiŒn tåi và vÎ lai ra sao, thân ta cÛng së y nhÜ vÆy. Ho¥c có ngÜ©i do t¿ nÖi š thích cûa mình, t¿ sinh tâm mong tÜªng nhÜ sau : Các công ÇÙc ta làm xin hÒi hÜ§ng vŠ PhÆt Çåo, sau này khi thành PhÆt, th©i th† mŒnh, quÓc Ç¶, công ÇÙc và tÜ§ng tÓt ÇËp, së y nhÜ [chÜ PhÆt] vÆy". TrÜ©ng h®p hày là duyên theo trong Kinh Thích Ca Væn PhÆt B°n SÖ phát tâm có nói :"Lúc Ãy ngài là vÎ Çåi vÜÖng có tên là Quang Minh cûa m¶t nÜ§c không có PhÆt và không có pháp PhÆt. Có vÎ ti‹u vÜÖng Çem m¶t con voi tr¡ng con dâng lên vua Quang Minh. Vua trông thÃy rÃt ÇËp lòng, ra lŒnh ngÜ©i dåy voi huÃn luyŒn cho thuÀn thøc Çúng cách. NgÜ©i dåy voi Çúng nhÜ pháp huÃn luyŒn, rÒi thÌnh vua cÜ“i voi Çi dåo nÖi rØng hoang. Con voi này Çi trong rØng ngºi thÃy mùi voi cái, n°i tâm dâm døc, phóng chåy vŠ hÜ§ng Ãy. Vua nói v§i ngÜ©i dåy voi khi‰n voi Çúng låi. NgÜ©i dåy voi liŠn dùng móc gi» låi, song không sao gi» voi Çúng låi ÇÜ®c. Lúc Ãy vua ÇÜa m¡t nhìn m†i vÆt, thÃy các vÆt ÇŠu chuy‹n Ç¶ng. Voi lao vào bøi, làm rách áo rách thân cûa vua. Vua phäi ngÜ§c lên bám lÃy cành cây thoát khÕi bÎ voi cÜ“i kéo Çi. Sau Çó voi låi vì muÓn æn uÓng nên trª vŠ cung. Vua lúc Çó hÕi các Çåi thÀn : n‰u có ngÜ©i ÇÓi v§i vua mà làm ra nhân duyên nhÜ th‰ thì phäi trÎ t¶i ra sao ? Các quan Çåi thÀn Çáp :T¶i Ãy phäi trÎ n¥ng nhÃt ! Lúc Ãy ngÜ©i dåy voi bèn tâu : xin ÇØng gi‰t oan tôi, vì voi Ãy tôi Çã dåy thuÀn rÒi. Vua hÕi : Voi d» nhÜ th‰ thì làm sao dåy thuÀn ÇÜ®c ? NgÜ©i dåy voi liŠn ª trÜ§c vua nung ÇÕ m¶t hòn s¡t nóng, rÒi nói v§i voi r¢ng : NgÜÖi hãy nuÓt hòn s¡t nóng này, n‰u mà không nuÓt, ta së trÎ ngÜÖi b¢ng cách thÙc thông thÜ©ng (b°n pháp). Voi t¿ tính toán r¢ng : thà r¢ng là ch‰t liŠn, chÙ không th‹ chÎu Çau Ç§n mãi ÇÜ®c, bèn nuÓt lÃy hòn s¡t nóng, cháy thÃu qua thân. Voi rÓng to lên rÒi ch‰t. Vua thÃy s¿ viŒc Ãy rÒi, bi‰t quä thÆt voi Çã ÇÜ®c thuÀn thøc, m§i hÕi ngÜ©i dåy voi : 'Voi ÇÜ®c thuÀn thøc nhÜ th‰ rÒi mà khi nãy do nhân duyên gì mà nó låi hung hæng nhÜ vÆy ?' NgÜ©i dåy voi nói : 'Trong tâm nó bŒnh dâm døc quá n¥ng, do th‰ l¿c Çó phát tác thì không cách gì ÇiŠu khi‹n ÇÜ®c'. Vua nghe nói phát kinh s®, hÕi : 'Cái bŒnh l§n dâm døc Ãy tØ Çâu mà ra ?' NgÜ©i dåy voi nói : 'tôi cÛng không bi‰t nó tØ Çâu ra, cÛng nhÜ khi nào nó tæng hay giäm'. Vua hÕi : Cái bŒnh Ãy không ai trÎ n°i hay sao ? NgÜ©i dåy voi Çáp : 'MuÓn trÎ bŒnh Ãy song không ai bi‰t ÇÜ®c cách nào, mà còn t¿ Ç†a vào døc n»a (hoàn t¿ Ç†a døc (?) Có ngÜ©i do Ç‹ phá gi¥c ngÛ døc nên lìa bÕ næm døc mà chÎu hành kh° hành. Ho¥c có ngÜ©i th† næm døc rÒi, tâm sinh chán lìa, do nhân duyên Ãy mà thoát ÇÜ®c bŒnh kia. Ho¥c có ngÜ©i xuÃt gia, dùng Çû nhân duyên mong thoát khÕi tai hoån Ãy, song ÇŠu không nh° n°i gÓc rÍ cûa cây døc Ç¶c này !' Vua nghe rÒi

www.phatphap.com


lo sÀu, nói v§i ngÜ©i dåy voi : 'VÆy thì cái bŒnh Ãy, khó mà trÎ ÇÜ®c nhÜ th‰, thº hÕi trong cõi tr©i ngÜ©i này có ai có th‹ phá trØ ÇÜ®c cæn bŒnh Ãy không ?' NgÜ©i dåy voi Çáp :'Tôi ÇÜ®c nghe nói låi có bÆc Çåi nhân khi ra Ç©i, thân th‹ mÀu vàng kim có 32 tÜ§ng 80 vÈ ÇËp, thÜ©ng có hào quang tÕa r¶ng, tâm thÜÖng xót chúng sinh, danh hiŒu xÜng là PhÆt. BÆc Ãy thÃu suÓt con ÇÜ©ng dâm døc sinh diŒt ra sao. RÒi do thÜÖng xót chúng sinh, mà thuy‰t giäng cho h† nghe'. Vua nghe nói xong, liŠn xuÓng khÕi ngai, quÿ ÇÀu gÓi phäi xuÓng ÇÃt ch¡p tay mà nguyŒn r¢ng :'Tôi xin Çem các công ÇÙc cai trÎ ÇÃt nÜ§c Çúng nhÜ pháp và bÓ thí này n†, nguyŒn do các nhân duyên phúc ÇÙc Ãy mà së thành PhÆt Ç‹ trÎ tr†ng bŒnh dâm døc cho tÃt cä chúng sinh'." TØ lúc phát tâm Ãy rÒi thì sau Çó g¥p vÎ PhÆt ÇÀu tiên có danh hiŒu là Thích Ca Væn. VÎ PhÆt này thành PhÆt trong giai Çoån tu°i th† chúng sinh chÌ ÇÜ®c træm tu°i. M†i PhÆt s¿ cûa Thích Ca PhÆt Ç©i này ÇŠu giÓng y nhÜ Thích Ca PhÆt th©i Çó. Lúc Ãy vua Quang Minh sinh làm m¶t ngÜ©i th® ÇÒ gÓm, có tên là Quäng Chi‰u. VÎ Thích Ca Væn PhÆt kia sau khi Ç¶ các chúng sinh khác rÒi, cùng næm træm vÎ La Hán Ç‰n Ç¶ Quäng Chi‰u. PhÆt Ç‰n nhà Quäng Chi‰u vói næm træm La Hán. Quäng Chi‰u liŠn Çem canh nóng, dÀu thÖm, Çèn ÇuÓc, mÆt tÜÖng v.v... ra cúng dÜ©ng lên PhÆt. NgÜ©i th® ÇÒ gÓm theo Çó nghe PhÆt pháp, rÒi phát tâm nhÜ sau :"Ta trong tÜÖng lai së thành PhÆt, cÛng së giÓng y nhÜ PhÆt này vÆy".

VÎ vua kia ª trong Ç©i không có PhÆt pháp, mà còn có th‹ phát tâm, huÓng gì là các ngÜ©i ÇÜ®c g¥p PhÆt nghe pháp, rÒi gieo trÒng 32 tÜ§ng. N‰u nh»ng ngÜ©i lúc m§i ban ÇÀu phát tâm mà tÕ rõ không sai lÀm gì h‰t, thì thành PhÆt có gì là quš Çâu. Duy chÌ có m¶t mình PhÆt là ÇÜ®c không có gì sai lÀm thôi. Cho nên phäi hi‹u, nhÜ vua Quang Minh g¥p ÇÜ®c nhân duyên, liŠn t¿ phát tâm. RÒi do nhân duyên Ãy, låi ÇÜ®c thân ngÜ©i mà g¥p Thích Ca Væn PhÆt, rÒi ÇÜ®c nghe pháp tØ nÖi PhÆt, sau Çó m§i nguyŒn. Ki‰p xÜa làm vua, khi phát nguyŒn là phát nguyŒn m¶t cách mù m©, chÌ vì Ç‹ phá dâm døc mà thôi. Ki‰p sau g¥p ÇÜ®c PhÆt, thì tØng danh hiŒu ÇŠu bi‰t ÇÜ®c rành måch rõ ràng [nghïa là mình së thành PhÆt hiŒu là Thích Ca Væn v.v...], mà phát nguyŒn. DÀn dÀn tâm chuy‹n thành vi diŒu, mà có th‹ t¿ Çem thân mình ra mà thí cho. Sau này ÇÓi v§i các pháp không hŠ [thÃy] có tÜ§ng nào Ç‹ n¡m gi» (vô sª thû tÜ§ng), an trø vào ch‡ "tÃt cánh Không", Ç¡c ÇÀy Çû sáu Ba La MÆt, lúc Ãy phát nguyŒn hoàn toàn thanh tÎnh. Các lÀn phát nguyŒn trÜ§c thì xen tåp v§i các tâm "ta tôi", tham Ç¡m ; còn lÀn phát nguyŒn này thì hoàn toàn thanh tÎnh không cÃu nhiÍm.

Låi n»a, không th‹ nào không có nhân mà chÌ có nguyŒn [suông] thôi, mà nguyŒn thành thanh tÎnh ÇÜ®c. ñiŠu này m§i là khó. NhÜ hoa sen tuy thanh tÎnh, song phäi nhân nÖi bùn mà sinh, chÙ không th‹ sinh trên núi vàng ÇÜ®c. NhÜ trong Kinh Duy Ma CÆt có nói :"Låi pháp cûa PhÆt không thu¶c vŠ tÜ§ng 'là m¶t' (nhÃt tÜ§ng), cho nên không dÙt khoát là có m¶t thân chân thÆt. Pháp PhÆt cÛng không thu¶c vŠ tÜ§ng 'khác nhau' (dÎ tÜ§ng), cho nên không có dÙt khoát là thân thô thi‹n. song do nhân duyên con ngÜ©i t¶i l‡i Çiên Çäo, nên không th‹ thÃy PhÆt ÇÜ®c. N‰u Çiên Çäo mÕng

www.phatphap.com


dÀn Çi, thì con m¡t thanh tÎnh tØ tØ mª ra, m§i có th‹ thÃy ÇÜ®c PhÆt. Thân cûa PhÆt vi diŒu không hŠ có thô tháo ô u‰. Song do vì chúng sinh nên hiŒn ra nhiŠu thân không giÓng nhau. Låi nhân duyên g¥p PhÆt trong Ç©i trÜ§c cûa chúng sinh, có dày mÕng khác nhau." "MÕng" (båc) nhÜ hiŒn chÌ thÃy ÇÜ®c hình tÜ®ng, xá l®i v.v... cûa PhÆt ; còn "dày" (hÆu) là g¥p ÇÜ®c sinh thân ÇËp tÜ§ng cûa Ngài, hoåt Ç¶ng các PhÆt s¿. Låi g¥p ÇÜ®c PhÆt sÓng th¿c (sinh PhÆt) gÒm có hai trÜ©ng h®p : ho¥c là thÃy thân hå phÄm cûa PhÆt, ho¥c thÃy thân thÜ®ng diŒu cûa PhÆt. ThÃy thân thÜ®ng diŒu låi có hai loåi : ho¥c có ngÜ©i thÃy PhÆt to l§n nhÜ ng†n núi Tu Di, ho¥c có ngÜ©i thÃy thân vô lÜ®ng vô biên cûa PhÆt. NhÜ khi PhÆt chuy‹n pháp luân, mà Trì L¿c BÒ Tát muÓn Ço lÜ©ng thân cûa PhÆt. Thì Çó là thÃy thân thÜ®ng diŒu vÆy. Các thân nhÜ trên có th‹ Ç¶ ÇÜ®c chúng sinh, phá trØ các kh° Çau cûa trÀn tøc (trÀn lao). Tuy các thân Ãy tinh diŒu có khác nhau, song ÇŠu là thân thÆt, ch£ng qua ª trong tinh diŒu låi có tinh diŒu hÖn n»a vÆy. Cho Ç‰n chân pháp thân, th©i BÒ Tát thÆp trø còn không th‹ thÃy tr†n vËn ÇÜ®c, duy chÜ PhÆt v§i m¡t PhÆt m§i có thÃy tr†n vËn ÇÜ®c.

Låi n»a, [thân cûa] vÎ PhÆt mà chÜ PhÆt khác thÃy ÇÜ®c, cÛng do nÖi chúng duyên hòa h®p mà sinh, vÓn là hÜ v†ng không thÆt có, rÓt cu¶c thÆt tính [cûa thân PhÆt Ãy] là Không (tÃt cánh tính Không), là m¶t v§i pháp tính (ÇÒng nhÜ pháp tính). N‰u thân này mà là thÆt, thì các thân kia cûa Ngài phäi là hÜ v†ng. Do vì thân này [cûa PhÆt] không thÆt, cho nên không riêng gì các thân kia cûa Ngài là hÜ v†ng. Do các thân là hÜ v†ng không khác gì nhau, cho nên thân thô hay thân vi diŒu gì cÛng ÇŠu nhÜ nhau. ñúng lë thì do vì thân thô, mà có th‹ làm nhân duyên vi diŒu cho chúng sinh ÇÜ®c, khi‰n cho h† ra khÕi ba cõi, mà an trø vào con ÇÜ©ng thành PhÆt (PhÆt Çåo), nên cÛng không g†i là thô n»a.

www.phatphap.com


Câu hÕi 6 : vŠ Th† kš

T° HuŒ ViÍn hÕi : Khi m¶t BÒ Tát ÇÜ®c m¶t vÎ PhÆt chÙng nhÆn cho là së thành PhÆt trong tÜÖng lai (th† quy‰t), là ÇÜ®c chân pháp thân chÙng nhÆn hay thân bi‰n hóa chÙng nhÆn ? N‰u là do thân bi‰n hóa chÙng nhÆn, thì Çó là các trÜ©ng h®p khi PhÆt Thích Ca [còn là BÒ Tát] ÇÜ®c ñÎnh Quang PhÆt chÙng nhÆn, hay nhÜ BÒ Tát Di L¥c ÇÜ®c PhÆt Thích Ca chÙng nhÆn vÆy. Các trÜ©ng h®p nhÜ th‰ rÃt nhiŠu, song ÇŠu không phäi là các l©i [xác chÙng] chân thÆt (giai phi chân ngôn). N‰u là do chân pháp thân chÙng nhÆn, thì sau Çó khi thành PhÆt së vïnh viÍn không còn liên hŒ gì v§i các hàng chúng sinh thô thi‹n n»a, mà chÌ ª chung quÓc Ç¶ v§i các hàng thÆp trø BÒ Tát mà thôi. Song BÒ Tát ÇÜ®c nhÜ th‰ là do công do ÇÙc gì vÆy ? N‰u công ÇÙc Ãy có thÆt thì phäi không thÀy mà t¿ giác lÃy, låi còn phäi mÜ®n Ç‰n ai [chÙng nhÆn cho] n»a ? Còn n‰u công ÇÙc Ãy không có thÆt, thì [s¿ viŒc chân pháp thân chÙng nhÆn cho] Çó chÌ là m¶t trong các s¿ viŒc tùy th©i giä tåm (quyŠn bi‰n) mà thôi. Låi trong Kinh có nói :"Ho¥c có BÒ Tát sau này khi thành PhÆt, cõi nÜ§c cûa vÎ Ãy ÇŠu là các bÆc 'chÌ m¶t lÀn sinh n»a là thành PhÆt' (nhÃt sinh b° xÙ)". Thì rõ ràng Çó là các bÆc BÒ Tát thÆp trø cùng tåo nên cõi nÜ§c Çó v§i vÎ PhÆt kia vÆy. N‰u quä thÆt có quÓc Ç¶ cûa thÆp trø BÒ Tát, thì Çó ¡t phäi là ch‡ cuÓi cùng cûa chÜ BÒ Tát cùng quay vŠ, và Çâu th‹ nói là "ho¥c có" ÇÜ®c ! HÍ nói "ho¥c có" tÙc cõi Çó chÜa phäi là chân thÆt, mà vÅn chÌ thu¶c loåi bi‰n hóa mà thôi. Và do Çó, chân pháp thân PhÆt Çúng ra së ª riêng m¶t mình trong cänh gi§i mênh mông u huyŠn (huyŠn khu‰ch).

www.phatphap.com


Trä l©i sÓ 6 : vŠ Th† Kš

Ngài La ThÆp trä l©i : nói vŠ viŒc BÒ Tát ÇÜ®c chÙng nhÆn là së thành PhÆt, thì có nhiŠu trÜ©ng h®p, m‡i trÜ©ng h®p m¶t khác : 1) Ho¥c có ngÜ©i cho r¢ng PhÆt vì Ç‹ ích l®i cho chúng sinh nào Çó mà chÙng nhÆn (th† kš) cho chúng sinh Ãy së thành PhÆt. 2) Ho¥c PhÆt chÙng nhÆn cho các nhøc thân BÒ Tát mà Çã lâu Ç©i th¿c hành BÒ Tát Çåo trong vô lÜ®ng ki‰p së thành PhÆt, cÓt Ç‹ nói rõ lên š nghïa quä báo và an ûi tâm cûa BÒ Tát kia. 3) Ho¥c có ngÜ©i nói š nghïa "chÙng nhÆn thành PhÆt" (th† kš) này chÌ có nÖi thân bi‰n hóa thô mà thôi, chÙ nÖi pháp thân không hŠ có s¿ viŒc Ãy. 4) Ho¥c có ngÜ©i låi cho r¢ng vÃn ÇŠ "chÙng nhÆn thành PhÆt" này là s¿ th‹ chân thÆt, cÀn phäi chÙng nhÆn cho pháp thân thành PhÆt, chÙ không phäi chÙng nhÆn cho thân bi‰n hóa thành PhÆt.

"[BÒ Tát ÇÜ®c chân pháp thân th† kš cho] nhÜ th‰ là do công ÇÙc gì vÆy ?". Công ÇÙc vŠ trí huŒ (trí ÇÙc) cûa NhÜ Lai vÓn vô lÜ®ng vô biên, song công næng Ãy có l®i ích hÖn h‰t là l®i ích cho hàng thÆp trø BÒ Tát vÆy, bªi vì các BÒ Tát này cæn tính sâu s¡c bén nhÆy (l®i cæn) nên th† nhÆn ÇÜ®c rÃt nhiŠu l®i ích tØ chÜ PhÆt. NhÜ trong Kinh Bát Nhã có nói "cúng dÜ©ng vô lÜ®ng chÜ BÒ Tát thu¶c hàng bÃt thÓi chuy‹n (A Duy ViŒt Chí), không b¢ng cúng dÜ©ng m¶t ngÜ©i thành PhÆt rÃt mau".

Còn nói "không thÀy t¿ giác" nhÜ th‰, là chÌ không k‹ ngoåi Çåo làm thÀy mà thôi. VŠ š nghïa này ª trên Çã có giäi thích. N‰u cÙ nói cho Çúng thÆt, thì các s¿ viŒc thô thi‹n nhÜ oai nghi cûa chÜ PhÆt thôi, mà chúng sinh còn không th‹ bi‰t ÇÜ®c (bÃt khä tri), thì huÓng gì là các š nghïa thâm sâu nhÜ viŒc "chÙng nhÆn thành PhÆt" (th† kš) này. 1) Có chúng sinh chÜa phát tâm, mà PhÆt Çã chÙng nhÆn cho là së thành PhÆt rÒi ; 2) Có ngÜ©i phát tâm ngay trÜ§c PhÆt, mà Ngài không chÙng nhÆn cho ; 3) có ngÜ©i ngay lúc phát tâm, PhÆt liŠn chÙng nhÆn cho ; 4) có ngÜ©i Ç¡c pháp vô sinh ngay nÖi thân sinh tº này, mà PhÆt chÙng nhÆn cho ; 5) có vÎ bÕ thân sinh tº, th† nhÆn pháp thân mà PhÆt chÙng nhÆn cho, nhÜ các ngài Væn Thù SÜ L®i v.v... ; 6) có BÒ Tát ÇÜ®c vô lÜ®ng chÜ PhÆt chÙng nhÆn cho, nhÜ PhÆt Thích Ca Mâu Ni, ÇÜ®c PhÆt Nhiên ñæng, PhÆt Liên Hoa ThÜ®ng, PhÆt Hoa ThÜ®ng Danh, cho Ç‰n PhÆt Ca Di‰p ÇŠu chÙng nhÆn cho ; 7) có PhÆt Thiên VÜÖng chÙng nhÆn cho chân thân cûa PhÆt Thích Ca Mâu Ni së thành PhÆt ; 8) ho¥c ª gi»a Çåi chúng pháp thân BÒ Tát mà chÙng nhÆn cho, vÎ BÒ Tát Ãy tuy ª gi»a Çåi chúng ÇÜ®c PhÆt chÙng nhÆn ÇÀu tiên cho là së thành PhÆt, song không lÃy Çó làm vui. Tåi sao vÆy ? Bªi vì vÎ Ãy t¿ bi‰t mình là ÇÜ®c chÙng nhÆn qua các thân ª kh¡p m†i nÖi (xÙ xÙ thân), nên không lÃy s¿ viŒc ÇÜ®c chÙng nhÆn nÖi m¶t thân này mà làm vui, cÛng không thÃy có gì là vui h‰t. NhÜ khi Long VÜÖng A Na Bà ñåt ña ÇÜ®c chÙng nhÆn, vua A Xà Th‰ nói :"Ông ÇÜ®c Çåi l®i ích, ÇÜ®c chÙng nhÆn ª gi»a Çåi chúng là së thành PhÆt !" Long VÜÖng hÕi :"Cái gì ÇÜ®c chÙng nhÆn ? N‰u là thân, thì thân nhÜ gåch ngói ; còn n‰u là tâm, thì tâm nhÜ huyÍn hóa. Ngoài hai pháp Ãy ra, không có ngÜ©i ÇÜ®c chÙng nhÆn vÆy. Nên phäi

www.phatphap.com


hi‹u, có l®i ích gì mà sinh hoan hÌ ? N‰u tôi ÇÜ®c chÙng nhÆn là së thành PhÆt, thì tÃt cä chúng sinh cÛng së ÇÜ®c chÙng nhÆn là së thành PhÆt, bªi vì tôi và chúng sinh không khác gì nhau (kÿ tÜ§ng ÇÒng)." Vô lÜ®ng các trÜ©ng h®p không th‹ nào suy bàn ÇÜ®c (bÃt khä tÜ nghì) nhÜ th‰, th©i không th‹ nào chÌ d¿a vào các s¿ tích này n† mà Çem ra chÃt vÃn ÇÜ®c.

Låi n»a, thân cûa chÜ PhÆt và BÒ Tát có vô lÜ®ng âm thanh th‹ thuy‰t pháp, vô lÜ®ng các phÜÖng tiŒn và thÀn thông, vì Ç‹ l®i ích cho BÒ Tát và l®i cho cä chúng sinh, nên chÙng nhÆn cho h† là së thành PhÆt.

Ngài låi chÃt vÃn là "không nên nói là ho¥c có...". Song pháp PhÆt vÓn vô lÜ®ng, không th‹ m¶t lúc mà thâu tóm h‰t ÇÜ®c, nên phäi tùy th©i mà Çáp Ùng låi cho muôn loài (tùy th©i Ùng vÆt), tØ tØ mà khai mª chÌ bày cho h†. Cõi nÜ§c cûa các thÆp trø BÒ Tát, là ch‡ chung cho chÜ BÒ Tát cuÓi cùng quay vŠ, Çó là ÇiŠu dï nhiên rÒi. Song do vì PhÆt muÓn phân biŒt rành måch vŠ tÜ§ng cûa các BÒ Tát, nên trong phÄm Vãng Sinh m§i nói là "ho¥c có..."

Còn "ª riêng m¶t mình trong cänh gi§i mênh mông u huyŠn" (Ç¶c xº huyŠn khu‰ch chi cänh). N‰u [chÜ PhÆt] mà lÃy ch‡ "ª riêng m¶t mình u huyŠn" nhÜ th‰ làm cæn b°n Ç‹ mà giáo hóa chúng sinh, thì ÇiŠu Ãy có gì không ÇÜ®c Çâu ? ChÜ PhÆt tØ vô lÜ®ng vô biên phÜÖng tiŒn và trí huŒ mà sinh, thân cûa các Ngài vi diŒu và không th‹ cùng tÆn ÇÜ®c. Công ÇÙc mà chúng sinh có ÇÜ®c do vì chÜa Çû, nên không th‹ nào thÃy h‰t ÇÜ®c thân PhÆt m¶t cách tr†n vËn (cø ki‰n). Duy chÌ có PhÆt m§i có th‹ thÃy tr†n h‰t ÇÜ®c PhÆt mà thôi. Công ÇÙc và trí huŒ v.v...cûa chÜ PhÆt ÇŠu y nhÜ vÆy, nhÜ bÓn con sông l§n tØ nÖi ao A Na Bà ñåt ña phát xuÃt ra, ÇŠu Ç° vŠ bi‹n l§n. NgÜ©i ta chÌ thÃy bÓn con sông mà không thÃy ch‡ nguÒn cûa chúng, chÌ có ngÜ©i có thÀn thông m§i có th‹ thÃy ÇÜ®c. NgÜ©i ta tuy không thÃy, song cÙ suy theo nguyên do, thì bi‰t ch¡c là phäi có nguÒn gÓc. Låi n»a, chÃt nÜ§c thanh tÎnh trong ao kia, các chúng sinh kém phúc, không sao có ÇÜ®c mà dùng. Mà phäi tØ ao kia chäy ra Ç‰n kh¡p các nÖi, lúc Ãy m§i có th‹ dùng ÇÜ®c. Pháp thân cûa PhÆt cÛng y nhÜ vÆy, khi thân Ãy riêng biŒt m¶t mình ª trong ch‡ mênh mông u huyŠn thì ngÜ©i ta không ai hÜªng ÇÜ®c ích l®i. N‰u tØ thân Ãy, hóa ra vô lÜ®ng thân, thì tÃt cä chúng sinh m§i hÜªng ÇÜ®c l®i ích.

www.phatphap.com


Câu hÕi 7 : vŠ cäm Ùng cûa pháp thân.

T° HuŒ ViÍn hÕi : ThÜ©ng thì thân th‹ có ti‰p xúc v§i bên ngoài thì không gì hÖn là các cæn, sº døng các cæn Ç‰n tÆn mÙc thì không gì xäo diŒu b¢ng thÀn thông. Nên m§i có câu nói :"BÒ Tát mà không có thÀn thông, thì y nhÜ chim mà không có cánh, không th‹ cao bay xa t¡p ÇÜ®c, BÒ Tát thì không cách gì giáo hóa chúng sinh kh¡p h‰t và làm thanh tÎnh cõi nÜ§c PhÆt ÇÜ®c". Xét theo Çó mà nói, thì tìm cho tÆn nguÒn tÆn gÓc cûa thân, ÇŠu do bÓn Çåi mà ra. BÓn Çåi tåo nên thân hình, mª ra ti‰p xúc v§i ngoåi gi§i qua næm cæn, sº døng næm cæn ÇÜ®c träi r¶ng kh¡p là nh© nÖi thÀn thông. do thÀn thông träi r¶ng [næn cæn thân] ra nhÜ th‰ rÒi, thì m§i tùy cäm [v§i chúng sinh] mà Ùng [hiŒn thân ra]. Nay pháp thân BÒ Tát không có bÓn Çåi và næm cæn, mà không có bÓn Çåi và næm cæn, thì m†i xäo diŒu cûa thÀn thông, không còn bi‰t nÜÖng t¿a vào Çâu n»a. N‰u pháp thân t¿ di chuy‹n lÃy "không mau mà lË" (bÃt tÆt nhi tÓc). Song Ç‰n lúc Çáp Ùng v§i chúng sinh, thì trÜ§c h‰t cÛng phäi mÜ®n vào m¶t thân nào Çó nhÜ khí cø. Song cái thân khí cø ÇÜ®c mÜ®n Ãy có ÇÜ®c tác døng l§n Ç‰n mÃy thì cÛng không sao l§n b¢ng thÀn thông ÇÜ®c. Th‰ nên trong Kinh nói NhÜ Lai là bÆc có các "thÀn thông" và trí huŒ (thông huŒ). "ThÀn thông" và trí huŒ này chính là bi‹n "nhÃt thi‰t trí". Dó chính là ch‡ h¶i vŠ gÓc gác (tông h¶i) cûa muôn loài, là nÖi phát xuÃt ra Çám mây lành cûa pháp thân, m†i công næng hoåt Ç¶ng giáo hóa, là ÇŠu do nÖi "thÀn thông" và trí huŒ Ãy, không phäi hay sao ? N‰u thÀn thông là do nÜÖng theo các thân khí cø Ç‹ mà hoåt Ç¶ng Ç‰n cùng, song do tác døng [Ç‰n mÙc] tÆn cùng, cho nên không có thân khí nào mà không nÜÖng dùng. ñó là cái lš lë gió th°i thì chÌ có m¶t luÒng mà vån vÆt thì m‡i vÆt hÜªng gió khác nhau. CÙ theo gÓc mà xét, thì làm gì có nhiŠu gió khác nhau Çâu ! Do Çó thân PhÆt mà BÒ Tát thÆp trø thÃy ÇÜ®c vÜ§ xa h£n thân mà cºu trø BÒ Tát thÃy ÇÜ®c, thì ch£ng qua chÌ là vì trø b¿c cao thÃp, nên ch‡ thÃy thành khuôn hån theo Çó mà khác nhau thôi.

www.phatphap.com


Trä l©i sÓ 7 : vŠ cäm Ùng cûa pháp thân

Ngài La ThÆp trä l©i : Nghïa cûa pháp thân Çã nói rõ rÒi. Còn vŠ nghïa cûa pháp tÜ§ng, th©i không hŠ do các "suy luÆn phán Çoán lung tung" (hí luÆn) nào là "có" hay là "không có" v.v... mà có th‹ xác ÇÎnh ÇÜ®c bªi thÆt ra [tÜ§ng cûa các pháp này vÓn] là tÜ§ng tÎch diŒt. NgÜ©i mà Ç¡c ÇÜ®c cái ["pháp tÜ§ng tÎch diŒt"] Ãy, th©i thân cûa ngÜ©i Ãy ÇÜ®c g†i là pháp thân. CÛng nhÜ pháp tÜ§ng không th‹ nào "luÆn ÇÎnh phán Çoán lung tung" (hí luÆn) ÇÜ®c, thân ngÜ©i Ãy có ÇÜ®c cÛng không th‹ luÆn ÇÎnh phán Çoán là "có" hay là "không có" ÇÜ®c.

TrÜ§c Çó tôi có nói là pháp thân không có bÓn Çåi và næm cæn, thì do'- chÌ là nói cho thô pháp thân dành cho phàm phu cûa ba cõi. Còn nhÜ pháp tÜ§ng vÓn tÎch diŒt thanh tÎnh, nên thân [tÜÖng Üng v§i pháp tÜ§ng này] cÛng rÃt là vi t‰. Do vi t‰, nên m§i nói là "không có". NhÜ thân cûa cõi tr©i thu¶c døc gi§i, n‰u cõi tr©i không muÓn cho loài ngÜ©i thÃy, thì loài ngÜ©i së không thÃy. ChÜ thiên thu¶c s¡c gi§i ÇÓi v§i chÜ thiên ª døc gi§i cÛng nhÜ vÆy. Låi nhÜ ngÜ©i ª døc gi§i mà Ç¡c ÇÜ®c thiŠn ÇÎnh cûa s¡c gi§i, ngÜ©i Ãy có Çåi thÀn thông, mà các ngÜ©i khác không thÃy ÇÜ®c, do vì thÀn thông Ãy quá vi t‰ so v§i loài ngÜ©i. Låi nhÜ thiŠn ÇÎnh sinh vô sÓ s¡c, tuy thÜ©ng tùy theo ngÜ©i Ç¡c ÇÎnh mà có Çó, song không ai có th‹ thÃy ÇÜ®c. Các pháp Ãy tuy là có song vì vi t‰ nên không hi‹n hiŒn ra cho thÃy ÇÜ®c. BÓn Çåi và næm cæn cûa BÒ Tát còn vi t‰ hÖn các pháp nói trên n»a, nên phàm phu và nhÎ thØa không sao có th‹ thÃy ÇÜ®c, duy chÌ có các BÒ Tát cùng m¶t ÇÎa trª lên, và nh»ng ai mà BÒ Tát có th‹ Ç¶ ÇÜ®c, m§i có th‹ thÃy ÇÜ®c [thân tÜÖng Üng v§i thÆt tÜ§ng này cûa BÒ Tát] mà thôi.

Låi theo nhÜ các pháp bi‰n hóa mà nói, thì s¡c ÇÜ®c bi‰n hóa ra ª døc gi§i së y theo bÓn Çåi thu¶c døc gi§i, s¡c ÇÜ®c bi‰n hóa ra ª s¡c gi§i së y theo bÓn Çåi thu¶c s¡c gi§i. Pháp thân cûa BÒ Tát cÛng giÓng vÆy, t® nhÜ là bi‰n hóa, song vÅn có bÓn Çåi næm cæn và thÀn thông vi t‰ cûa riêng mình, không th‹ dùng các tâm hŒ thu¶c vào ba cõi hay tâm cûa Thanh Væn mà thÃy ÇÜ®c, mà phäi Ç¡c ÇÜ®c con m¡t thanh tÎnh vô chÜ§ng ngåi (thanh tÎnh vô chÜ§ng ngåi nhãn) cûa BÒ Tát m§i có th‹ thÃy ÇÜ®c.

NhÜ Kinh Giäi Thoát BÃt TÜ Nghì có nói :"Pháp thân Çåi BÒ Tát ª kh¡p mÜ©i phÜÖng tø låi ngÒi ÇÓi diŒn PhÆt trong pháp h¶i nghe pháp. Lúc Ãy m¶t ngàn hai træm næm mÜÖi Çåi A La Hán ngÒi hai bên phäi trái cûa PhÆt, mà không hŠ thÃy ÇÜ®c các BÒ Tát, do vì các vÎ này trong các Ç©i trÜ§c không gieo trÒng nhân duyên thÃy ÇÜ®c pháp thân Çåi BÒ Tát cùng tø låi ngÒi nghe pháp. NhÜ có ngÜ©i n¢m m¶ng thÃy cänh vÜ©n cûa cõi tr©i, Ç‰n lúc tÌnh dÆy, thì dù có gÀn ngay bên cånh cÛng không thÃy. Låi nhÜ có ngÜ©i nhÆp vào tam mu¶i "nÜ§c lºa" (thûy hÕa tam mu¶i), n‰u ngÜ©i nào không bi‰t thì dù ª chung m¶t ch‡ v§i ngÜ©i kia, cÛng ÇŠu không thÃy ngÜ©i kia Çâu h‰t".

Låi có ngÜ©i nói : thÀn thông cûa pháp thân BÒ Tát, không cÀn phäi mÜ®n vào bÓn Çåi næm cæn m§i có ÇÜ®c tác døng. ThÀn thông cûa th‰ gian m§i cÀn phäi nhân nÖi bÓn Çåi và næm cæn. NhÜ lºa ª trên m¥t ÇÃt này phäi nhân nÖi g‡ mà có ra, lºa ch§p

www.phatphap.com


nhoáng trên tr©i thì tØ nÜ§c mà ra. Còn lºa bi‰n hóa th©i không cÀn phäi nhân nÖi g‡ mà có. NhÜ th‰ Çû rõ, không nên lÃy bÓn Çåi næm cæn ra quy‰t ÇÎnh Çó là cæn bän cûa thÀn thông. NhÜ PhÆt bi‰n hóa ra Çû loåi thân hoåt Ç¶ng PhÆt s¿ ª kh¡p các cõi nÜ§c kh¡p mÜ©i phÜÖng, là tØ tâm PhÆt mà hóa ra. Pháp thân cûa BÒ Tát cÛng y nhÜ vÆy, cÙ t¿ nhiên theo th‰ l¿c cûa BÒ Tát, tù chúng sinh nào có th‹ d¶ ÇÜ®c mà Ùng hiŒn thân. Các thân nhÜ th‰, không th‹ nào phân biŒt tìm tòi suy luÆn phán Çoán (hí luÆn) ÇÜ®c. NhÜ hình bóng trong gÜÖng, chÌ Ç‹ bi‹u l¶ cho bi‰t m¥t mày ÇËp xÃu mà thôi, chÙ không phäi Ç‹ suy xét phán Çoán là thÆt có hay thÆt không có.

Ngài nói :"N‰u thÀn thông là do nÜÖng theo các thân khí cø Ç‹ mà hoåt Ç¶ng Ç‰n cùng, song do tác døng Ç‰n mÙc tÆn cùng, nên không có thân khí nào mà không nÜÖng dùng". [Khi nói] các "khí cø" mà thánh nhân sº døng Ç‹ có th‹ dÅn d¡t quÀn sinh, không thÙ nào låi không phäi là thÀn thông, thì ÇŠu là nói cho thÀn thông "ban ÇÀu" (sÖ thông) mà thôi. Còn nói vŠ thÀn thông, thì ho¥c có thÀn thông do công næng tu hành mà thành, ho¥c có thÀn thông do quä báo mà có. N‰u là do quä báo mà có ÇÜ®c, thì không cÀn phäi ra công sÙc, mà cÙ tùy theo š mà Ùng Çáp låi v§i vån vÆt. Còn n‰u không phäi do quä báo mà có ÇÜ®c, thì phäi mÜ®n vào næng l¿c cûa ÇÎnh, m§i phát tác døng ÇÜ®c.

Còn nhÜ pháp thân cûa PhÆt mà cºu trø BÒ Tát và thÆp trø BÒ Tát thÃy ÇÜ®c, có thô và t‰ khác nhau, thì chính là do lë Ãy mà pháp thân thành khác nhau. Thân mà thÆp trø BÒ Tát thÃy ÇÜ®c tuy vi diŒu, song cÛng chÜa phäi là thân dÙt khoát cÓ ÇÎnh (quy‰t ÇÎnh). Tåi sao vÆy ? Vì chÌ có thân mà chÜ PhÆt thÃy ÇÜ®c, m§i là pháp thân dÙt khoát cÓ ÇÎnh thôi. N‰u thân mà thÆp trø BÒ Tát thÃy là thân thÆt, thì thân mà cºu trø BÒ Tát thÃy phäi là hÜ v†ng. Song thÆt ra không phäi nhÜ vÆy, cho nên m§i lÃy cái ch‡ thÃy tinh và thô, nông và sâu, làm ch‡ khác nhau mà thôi. Cho Ç‰n bÆc Tu ñà Hoàn có thÃy cÛng chÌ là thÃy thân thÆt Ü§ng, và thÆp trø Çåi BÒ Tát cÛng thÃy ÇÒng m¶t thân Ãy. NhÜ con mu‡i Ç‰n t§i Çáy cûa bi‹n l§n, mà ngay cä La HÀu A Tu La VÜÖng cÛng chÌ Ç‰n tÆn Çáy bi‹n thôi. Tuy ch‡ Ç¡c ÇÜ®c là m¶t, song khác nhau ª ch‡ nông và sâu. Do nông và sâu khác nhau, ¡t nhân Çó mà tÜ§ng cûa pháp thân PhÆt thành ra là tinh và thô vÆy. Các bÆc Thanh Væn và các BÒ Tát m§i b¡t ÇÀu tu tÆp BÒ Tát hành, nhân nÖi thân cao m¶t trÜ®ng sáu cûa PhÆt mà Ç¡c ÇÜ®c thÆt tÜ§ng. Ho¥c có BÒ Tát công ÇÙc sâu dày, tín l¿c kiên cÓ, th©i thân mà BÒ Tát này thÃy ÇÜ®c còn vÜ®t hÖn thân trÜ®ng sáu, låi tùy theo thân s¡c khä ái Ãy mà Ç¡c ÇÜ®c thÆt tÜ§ng. NhÜ trong MÆt Tích Kinh có nói : "BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn không còn thÓi chuy‹n n»a (A Duy ViŒt Chí) th©i PhÆt thân mà BÒ Tát Ãy thÃy ÇÜ®c vÓn vô lÜ®ng vô biên, ÇËp Çë nhÃt trong th‰ gian này không gì sánh b¢ng ÇÜ®c. Song BÒ Tát ÇÓi v§i thân Ãy không chÃp gi» lÃy tÜ§ng ÇËp Ãy, không sinh tâm tham Ç¡m vào tÜ§ng Ãy, chÌ nhân nÖi thân Ãy mà các Tam mu¶i ñà la ni thÆm thâm Çã Ç¡c trÜ§c Çó rÒi, càng trª nên thù th¡ng hÖn n»a".

NhÜ trong pháp Thanh Væn cÛng th‰, chÌ có ÇiŠu ch‡ không giÓng nhau là : nhÜ khi

www.phatphap.com


Tu ñà Hoàn muÓn Ç¡c Çåo TÜ ñà Hàm, thì phäi xä bÕ Çåi Çåo mà mình Çang Ç¡c. Tuy Çåo Ãy không phäi là Çiên Çäo, song do Çåo TÜ ñà Hàm vi diŒu và ích l®i hÖn nhiŠu [nên phäi xä Çåo Tu ñà Hoàn Ç‹ Ç¡c ÇÜ®c Çåo TÜ ñà Hàm]. NhÜ ngÜ©i ta vì cái l®i l§n mà bÕ cái l®i nhÕ. BÒ Tát tØ m¶t ÇÎa này lên m¶t ÇÎa khác cÛng nhÜ vÆy. Tuy BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn rÒi, là thÆt ra Çã hoàn toàn cÓ ÇÎnh [không còn chuy‹n Ç°i n»a]. Song BÒ Tát vÅn Ç¡c ÇÎa này bÕ ÇÎa kia, do vì ÇÎa cæn b°n cûa mình [so v§i ÇÎa trên] là chÆm løt và không hoàn toàn sáng tÕ, không vi diŒu b¢ng. Hai pháp Thanh Væn và BÒ Tát ÇŠu hÜ§ng Çi trên PhÆt Çåo, không có khác nhau hay giÓng nhau gì h‰t, do vì ÇŠu không ra khÕi thÆt tÜ§ng. ThÆt tÜ§ng chính là PhÆt, không hŠ có l§n nhÕ khác biŒt gì cä. Th‰ nên BÒ Tát khi phân biŒt vŠ thân PhÆt thì d¿a theo ch‡ thÃy [cûa các hành giä] mà nói là có khác.

www.phatphap.com


Câu hÕi 8 : vŠ pháp thân PhÆt Çoån tÆn tÆp khí cæn b°n.

T° HuŒ ViÍn hÕi : Trong ñåi Trí ñ¶ LuÆn có nói : "tÜÖngTrÜ©ng h®p các bÆc A La Hán và Bích Chi PhÆt dÙt tÆn phiŠn não (lÆu), ví nhÜ cÕ cây bÎ ÇÓt røi, song khói và tro than vÅn còn sót låi, Çó là do næng l¿c [diŒt tÆn phiŠn não cûa các vÎ Ãy còn] y‰u kém vÆy. Còn trÜ©ng h®p PhÆt [diŒt tÆn phiŠn não] thì nhÜ là lºa vào th©i "ki‰p thiên", ÇÓt tan tÃt cä th‰ gian không còn chút gì còn sót låi". LuÆn låi có nói :"BÒ Tát khi Ç¡c pháp nhÅn ÇÜ®c thân thanh tÎnh, thì lúc Ãy phiŠn não Çã diŒt tÆn, song cho Ç‰n khi thành PhÆt m§i tÆn trØ h‰t tÆp khí còn sót låi (dÜ khí)". NhÜ vÆy hóa ra là tái trø [phiŠn não lÀn n»a] rÒi sau Çó m§i hoàn tÃt. Song "ki‰p thiêu" Çâu có thiêu låi lÀn n»a, thì làm sao mà trØ tÆp khí còn sót låi Çây ? N‰u nhÜ Kinh Pháp Hoa chû trÜÖng thì La Hán cÙu cánh không khác gì BÒ Tát, n‰u cÃp bÆc có khác nhau thì có th‹ là do nÖi phiŠn não, chÙ không phäi nÖi tÆp khí còn sót låi (tàn khí). Låi nhÜ thí dø ba loài thú qua sông, ba xå thû b¡n Çích. VÆy cái lë trØ diŒt phiŠn não cûa La Hán không khác gì v§i ñåi thØa, các lë Ãy ÇŠu ÇÜ®c nghe tØ trong Kinh. Song Çó låi không phäi là chû trÜÖng cæn bän cûa ñåi thØa, nên tôi m§i phäi nghi.

Låi xin hÕi r¢ng : chân pháp thân PhÆt khi diŒt tÆn h‰t tÆp khí cæn bän còn sót låi, thì là do bao nhiêu tâm ? Do 34 tâm ? Hay là do 9 Çåo vô ngåi và 9 Çåo giäi thoát ? Hay do m¶t Çåo vô ngåi và m¶t Çåo giäi thoát ? N‰u do 34 tâm, thì trÜ§c Çó phiŠn não Çã tÆn trØ rÒi, gi© Çây chÌ diŒt tÆn tÆp khí còn sót låi mà thôi, không th‹ nào låi cÛng [cùng nguyên t¡c diŒt phiŠn não] nhÜ các kinh Thanh Væn nói ÇÜ®c. N‰u nói do 9 Çåo vô ngåi và 9 Çåo giäi thoát, nghïa là phiŠn não có 9 phÄm, m‡i phÄn phiŠn não nhÜ th‰ do m¶t Çåo vô ngåi và m¶t Çåo giäi thoát Çoån trØ, mà không còn tác døng n»a. Song tÆp khí còn sót låi cûa phiŠn não, không phäi thu¶c vŠ k‰t sº phiŠn não (lÆu k‰t) cûa ba cõi. Các cÃu nhiÍm còn sót låi (dÜ cÃu) này vÓn rÃt nhË và nhÕ nhiŒm (khinh vi), không Çû Ç‹ là m¶t phÄm thôi, cÙ nói gì Ç‰n chín phÄm [Ç‹ phäi cÀn Ç‰n 9 Çåo vô ngåi và 9 Çåo giäi thoát]. N‰u bäo do m¶t Çåo vô ngåi và m¶t Çåo giäi thoát, thì xét kÏ chín ÇÎa trong ba cõi ÇŠu phäi có tÆp khí còn sót låi (tàn khí), nhÜ th‰ së không th‹ ÇÓi trÎ tr†n vËn (bi‰nn trÎ) [tÆp khí sót låi] cûa thÜ®ng ÇÎa. N‰u tØ ch‡ không tác døng trª lên, trÜ§c tiên dùng th‰ tøc Çåo Çoån, nay tuy ª nÖi thÜ®ng ÇÎa, song tôi vÅn có ÇiŠu nghi. Tåi sao ? Vô lÆu pháp và th‰ tøc Çåo ÇŠu là Çoån trØ chín phÄm phiŠn não (k‰t) song công næng thì giÓng nhau mà ÇÓi trÎ låi khác nhau, nên m§i có cái š nghïa này. Xét kÏ vÃn ÇŠ tÆp khí cæn b°n còn sót låi (b°n tÆp tàn khí) thì Ç‰ lºa vô lÆu cÛng còn chÜa chåm Ç‰n ÇÜ®c, huÓng gì là th‰ tøc Çåo. ThÜ©ng thì công næng huyŠn diŒu ¡t ÇÓi trÎ rÃt thâm sâu, tính toán cùng tÆn h‰t ¡t chi‰u soi rÃt vi t‰, lë thÜ©ng vÓn nhÜ vÆy. Tôi ch¡c là có Kinh Pháp Thân nào Çó së nói tÕ rõ h‰t vŠ vÃn ÇŠ tÆp khí dÜ sót låi (tàn khí) này, ho¥c là có các phÄm khác nào Çó, thì xin ÇÜ®c l¡ng nghe.

www.phatphap.com


Trä l©i sÓ 8 : vŠ diŒt tÆn tÆp khí cûa pháp thân.

Ngài La ThÆp trä l©i : Nh»ng ngÜ©i theo Thanh Væn thØa cho r¢ng PhÆt cÛng nhÜ A La Hán và Bích Chi PhÆt là cùng Ç¡c [Çåo] giÓng nhÜ nhau. VŠ viŒc Çoån các phiŠn não, cÛng không có gì khác nhau. Th‰ nên ñåi Trí ñ¶ LuÆn m§i lÃy khi th‰ gian diŒt tÆn vào lúc Çåi ki‰p mà làm ví dø Ç‹ phân biŒt. Låi do vì BÒ Tát lúc Ç‰n Çåo tràng rÒi m§i Çoån phiŠn não, th‰ nên m§i phân biŒt ra thành tÆp khí còn dÜ hay không còn dÜ khác nhau vÆy.

NhÜ các kinh ñåi thØa thì cho r¢ng BÒ Tát khi Ç¡c vô sinh pháp nhÅn là Çoån h‰t các phiŠn não, Çû h‰t các thÀn thông. Song các luÆn sÜ giäi thích vŠ vÃn ÇŠ này không giÓng nhau. 1) Ho¥c cho r¢ng n‰u BÒ Tát mà Çoån phiŠn não rÒi Ç¡c thÀn thông "diŒt tÆn h‰t phiŠn não" (lÆu tÆn thông) thì së không khác gì "lÆu tÆn" A La Hán n»a. Mà "lÆu tÆn" A La Hán th©i vïnh viÍn không còn tái sinh trª låi n»a. Song BÒ Tát không hŠ phäi là nhÜ vÆy. Lš do tåi sao ? Do vì BÒ Tát chÜa Çoån h‰t tÆp khí mà låi Çi chÙng Ni‰t Bàn. NhÜ th‰ là không có tâm Çåi bi, th‰ nên không th‹ nào tái sinh trª låi ÇÜ®c. BÒ Tát thÆt ra không hŠ chÙng Ni‰t Bàn, không hŠ bÕ Çåi bi, cho nên Çû rõ là BÒ Tát sinh sinh không cùng. 2) Ho¥c có ngÜ©i cho r¢ngkhi BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn, th©i phiŠn não hŒ thu¶c vào ba cõi và các tÆp khí cûa chúng ÇŠu tÆn. Song pháp thân BÒ Tát có các k‰t sº riêng chÜa diŒt tÆn. Tuy th‰, song các k‰t sº Ãy vÅn không hŠ làm trª ngåi cho BÒ Tát th¿c hành PhÆt Çåo. NhÜ gi¥c cÜ§p Çã bÎ trói nhÓt trong ngøc, tuy là chÜa ch‰t, song không cÜ§p phá gì ÇÜ®c n»a. Các k‰t sº này cûa BÒ Tát ÇÜ®c các ÇÎa cùng Çoån, cho nên lúc ngÒi Çåo tràng, thÆt s¿ muÓn thành Çåo PhÆt, thì rÒi BÒ Tát m§i diŒt tÆn các k‰t sº Ãy. Nghïa này nhÜ thí dø vŠ ng†n Çèn ª trên có nói. Theo š nghïa này, thì k‰t sº ª Çây không có chÜ§ng ngåi gì cho PhÆt Çåo h‰t. Mà chính do các k‰t sº Ãy không diŒt, mà BÒ Tát sau Çó [Ç‹ diŒt h‰t chúng] m§i Ç¡c tr†n Çû h‰t mÜ©i ÇÎa vÆy. 3) Còn nói r¢ng "pháp thân BÒ Tát Çoån tÆn phiŠn não", thì nghïa Ãy cÛng Çúng thÆt, vì Çoån ª Çây là Çoån phiŠn não cûa phàm phu thu¶c ba cõi, mà bäo r¢ng "pháp thân BÒ Tát không hŠ Çoån tÆn phiŠn não", thì lë này cÛng Çúng luôn, bªi BÒ Tát vÅn còn có các phiŠn não vi t‰ vÆy. NhÜ khi th¡p Çèn lên thì có ánh sáng nhÜng vÅn còn tÓi. Có ánh sáng là nh© Çó mà thÃy ÇÜ®c m†i vÆt ; còn vÅn có tÓi là, n‰u th¡p lên ng†n Çèn thÙ hai, th©i ánh sáng tæng thêm n»a, chÙng tÕ là trÜ§c Çó vÅn còn có cái "tÓi" vi t‰ vÆy. N‰u ánh sáng cûa ng†n Çèn trÜ§c không có chút "tÓi" nào h‰t, thì khi th¡p lên ng†n Çèn thÙ hai, ánh sáng phäi không tæng thêm m§i phäi.

Còn vŠ các vÃn ÇŠ "34 tâm", "9 Çåo vô ngåi, 9 Çåo giäi thoát", thì các pháp Ãy ÇŠu không phäi do PhÆt nói. Vì sao ? Vì trong bÓn A Hàm, trong Tÿ Ni và trong các kinh ñåi thØa, ÇŠu không có nói vŠ các pháp Ãy. ñó chÌ là do các nhà A Tÿ ñàm phân biŒt ra nhÜ th‰. N‰u PhÆt có nói các pháp Ãy thì m§i tìm tòi gÓc ng†n [theo các pháp nghïa Ãy] mà Çem ra chÃt vÃn. Nay các pháp Ãy ÇÜ®c coi nhÜ ÇÓi lÆp [v§i ñåi thØa], nên ª Çây không chÃp nhÆn [lÆp luÆn] theo các lš lë Ãy.

www.phatphap.com


Låi do vì ngÜ©i ta thÜ©ng hay [d¿a theo 34 tâm, 9 Çåo vô ngåi và 9 Çåo giäi thoát Ç‹ mà] bàn luÆn, cho nên ª trong ñåi Trí ñ¶ LuÆn m§i vì th‰ mà ÇÜa ra phân biŒt PhÆt và nhÎ thØa vÓn khác nhau. Các kinh cûa ñåi thØa cho r¢ng PhÆt dùng trí huŒ trong m¶t niŒm thôi (nhÃt niŒm huŒ) Ç‹ Çoån tÃt cä các tÆp khí cûa phiŠn não, nh»ng gì phäi bi‰t phäi thÃy, không thÙ nào ngài không thông suÓt tÆn tÜ©ng h‰t. "Trí huŒ trong m¶t niŒm" (nhÃt niŒm huŒ) này, Ngài Çã tu tÆp trong vô lÜ®ng ki‰p nay, rÃt là bén nhÆy sáng suÓt (minh l®i) hÖn h‰t tÃt cä, không cÀn phäi mÜ®n vào các tâm l¿c nào khác. NhÜ các Thanh Væn, Bích Chi PhÆt và các BÒ Tát có trí huŒ nào Çi n»a cÛng không th‹ làm n°i nhÜ th‰, nên m§i phäi dùng Ç‰n 9 Çåo vô ngåi 9 Çåo giäi thoát, do vì h† còn cùn nhøt vÆy. NhÜ ngÜ©i ch¥t cây mà dao cùn, tay chân låi y‰u ÇuÓi thì phäi ch¥t nhiŠu nhát cây m§i Ç°. Còn n‰u låi có sÙc månh và dao s¡c bén, th©i chÌ ch¥t m¶t nhát là cây Ç°. CÛng th‰ khi PhÆt ngÒi Çåo tràng, tâm trí huŒ cuÓi cùng cûa Ngài là s¡c bén ÇŒ nhÃt, không gì có th‹ hÖn n°i, trong m¶t lúc Çoån tÆn h‰t các phiŠn não, tÆn diŒt vïnh viÍn không chút dÜ sót låi. Do vì ngÜ©i lå không luÆn bàn n°i [vŠ trí huŒ Ãy], nên m§i chÌ g†i là [diŒt] "tÆp khí còn sót låi" (tàn khí) mà thôi. Song n‰u theo h»u vi mà luÆn thì các pháp [h»u vi] ÇŠu y‰u kém, phäi do các duyên hoà h®p m§i có ÇÜ®c tác døng, nhÜng trí huŒ kim cÜÖng sau cùng này, không hŠ giÓng nhÜ vÆy, do huŒ này có næng l¿c l§n, chÌ cÀn các tâm tâm sÓ pháp tÜÖng Üng cùng sinh mà thôi, chÙ không cÀn Ç‰n các tâm l¿c khác. Giäi thích nhÜ th‰ rÃt là h®p lš. NhÜ các tÆp khí thu¶c k‰t sº cûa phàm phu không th‹ làm khªi lên các viŒc Çåi bi, mà cÙ làm cho các nghiŒp thân và khÄu hÍ hÖi có m¶t chút t¶i tÜ§ng nào Çó là liŠn khªi lên tâm bÃt tÎnh. K‰t sº cûa BÒ Tát cÛng nhÜ vÆy, th‰ l¿c y‰u kém, tuy không th‹ khªi lên nghiŒp gây t¶i, song gi» lÃy BÒ Tát låi, không cho mau Ç‰n PhÆt Çåo. Cho nên m§i nói pháp thân BÒ Tát khi thành PhÆt là Çoån trØ tÆp khí cûa phiŠn não [mà thành PhÆt].

XÜa tôi nghe là có A Tÿ ñàm cûa BÒ Tát, phân tích vŠ k‰t sº và công ÇÙc cûa BÒ Tát trong m‡i ÇÎa m¶t. NhÜ ñåi PhÄm nói vŠ mÜ©i ÇÎa : xä b¢ng Çó pháp, Ç¡c b¢ng Çó pháp... Ngày mà tôi Ç‰n Çây cÛng không hŠ cho r¢ng Ç©i này không cÀn Ç‰n các A Tÿ ñàm cûa BÒ Tát, thì ngài låi Ç¥t các câu hÕi cÙu xét tinh vi, ra sÙc tìm tòi vŠ "tÆp khí dÜ tàn" có bao phÄm. Nay tôi không có kinh Ãy, nên không th‹ t¿ š phân biŒn. Th‰ nên không dám cÙ t¿ tiŒn mà trä l©i vÆy.

www.phatphap.com


Câu hÕi sÓ 9 : vŠ s¡c pháp ÇÜ®c tåo ra

T° HuŒ ViÍn hÕi : Trong Kinh nói bÓn Çåi không th‹ t¿ tåo ra mình ÇÜ®c, song låi tåo ra các s¡c pháp ÇÜ®c. Gi© Çây xin hÕi : các s¡c pháp ÇÜ®c bÓn Çåi tåo ra có tåo ÇÜ®c các s¡c pháp khác n»a không ? N‰u chúng có th‹ tåo a các s¡c pháp khác ÇÜ®c, thì chúng Çâu còn là "s¡c pháp ÇÜ®c tåo ra" n»a (t¡c thÃt kÿ loåi). N‰u nhÜ chúng không th‹ tåo các s¡c pháp khác, thì các thÙ ["s¡c pháp"] nhÜ "bóng træng trong nÜ§c", "hình änh trong gÜÖng" do nhân nÖi Çâu mà có ÇÜ®c ? N‰u các pháp Ãy là có mà chính chúng låi không phäi là các "s¡c pháp ÇÜ®c tåo ra", thì là th‰ nào Çây ?

Låi xin hÕi n»a : "Bóng træng trong nÜ§c", "hình änh trong gÜÖng", có phäi là thu¶c vŠ s¡c Ãm hay không ? N‰u là s¡c Ãm, thì chúng chính là loåi s¡c không có [phÀn vÆt chÃt làm] cæn cÙ (vô cæn chi s¡c), chÙ không phäi chúng là "phi s¡c" (phi vi phi s¡c). Tåi sao dám nói là vÆy ? Vì n‰u là s¡c, th©i phäi có hình tÜ§ng ; ngÜ®c låi, n‰u là hình tÜ§ng ¡t phäi có s¡c. N‰u hình tÜ§ng mà låi không có s¡c, thì Çây là ÇiŠu lå ÇÓi v§i kinh Çi‹n vÆy (kinh bi‹u chi kÿ ngôn). Và n‰u là th‰, thì cä tång A Tÿ ñàm ÇŠu bÕ Çi nhÜ ÇÒ vô døng mà thôi.

www.phatphap.com


Trä l©i sÓ 9 : vŠ s¡c pháp ÇÜ®c bÓn Çåi tåo.

Ngài La ThÆp trä l©i :Trong Kinh có nói : "tÃt cä m†i s¡c pháp chÌ là bÓn Çåi vá các s¡c do bÓn Çåi sinh ra". Ý nghïa câu nói này rÃt là thâm sâu khó mà thÃy ra ÇÜ®c. Nay tôi chÌ xin nói lÜ®c qua š nghïa Ãy mà thôi.

ñÃt, nÜ§c, lºa, gió (ÇÎa, thûy, hÕa, phong) g†i là bÓn Çåi (tÙ Çåi). BÓn pháp này phân làm hai loåi "trong" (n¶i) và loåi "ngoài" (ngoåi). Loåi "ngoài" là gì ? Là các thÙ nhÜ núi, sông, gió, hÖi nóng v.v... Còn loåi "trong" tÙc chính là các thÙ nhÜ xÜÖng, m¥t, hÖi Ãm v.v... Do Çó mà bÓn Çåi có m¥t kháp m†i nÖi (vô sª bÃt tåi). Song chúng sinh ai cÛng cho bÓn Çåi Ãy là thân mình. TØ nÖi bÓn Çåi Ãy, k‰ ti‰p sinh ra næm giác quan (cæn) là m¡t, tai v.v... Næm giác quan (cæn) Ãy tuy næm thÙc ke bi‰t ÇÜ®c, song không phäi vì vÆy mà cho là không có. Tåi sao vÆy ? Ví nhÜ tóc và móng tay, tuy thu¶c vŠ cÖ th‹ (thân phÆn) con ngÜ©i, song không hŠ có phân biŒt cäm nhÆn, bªi vì các thÙ Ãy lìa khÕi cæn vÆy.

Låi n»a nhÜ ngÜ©i cùi hûi, xúc giác (thân cæn) hÜ hoåi, nên tuy có da thÎt, mà không có cäm giác gì h‰t. Do Çó Çû rõ ª bên trong da thÎt, có phÀn "cäm giác" có tác døng riêng rë, låi do vì nó còn có công næng làm phát sinh các "cäm bi‰t nÖi thân" (thân thÙc), do lë Çó nên nó ÇÜ®c g†i là xúc giác (thân cæn). Låi n»a, n‰u nhÜ trongthân chÌ có xúc giác (thân cæn) thôi, thì khi lÃy tay s© vào ÇÒ æn, sao låi chÌ bi‰t là lånh hay nóng, chÙ không hŠ bi‰t gì Ç‰n mùi và vÎ cûa ÇÒ æn h‰t ? NhÜ vÆy chÙng tÕ, trong thân còn có riêng các giác quan (cæn) khác nhÜ khÙu giác và vÎ giác (tÎ cæn, thiŒt cæn) v.v... n»a.

N‰u quä vÆy, thì thân bÓn Çåi này phäi sinh Ç‰n næm giác quan (cæn) rÃt là tinh vi (vi t‰), khó hi‹u khó thÃy, không th‹ dùng næm thÙc mà bi‰t ÇÜ®c. Th‰ nên PhÆt g†i tên là "s¡c bo bÓn Çåi sinh ra" (tÙ Çåi sª sinh s¡c).

N‰u ai hÕi r¢ng : næm giác quan (cæn) khó mà thÃy rõ (nan minh), nên PhÆt g†i Çó là "s¡c bo bÓn Çåi sinh ra", vÆy tåi sao næm trÀn cänh [vÓn ai cÛng thÃy rõ h‰t mà] cÛng vÅn ÇÜ®c g†i là "s¡c do bÓn Çåi sinh ra" ? Thì xin trä l©i r¢ng : næm trÀn cänh cÛng rÃt là tinh vi (vi t‰), nhÜ "bóng træng trong nÜ§c", "hình änh trong gÜÖng", tuy là m¡t thÃy có Çó, song không hÍ có các trÀn khác [nhÜ thanh, hÜÖng, vÎ và xúc]? Mà n‰u không có các trÀn cänh khác nhÜ th‰, thì không phäi là s¡c vÆy. N‰u âm thanh do nÖi xúc chåm mà có ÇÜ®c, g†i là cái "có th‹ nghe ÇÜ®c" (khä væn), thanh vÓn không có ª ch‡ nào h‰t (vô h»u t ø xÙ), thoáng qua là Çã diŒt ; nhân duyên tuy còn Çó, mà không nghe thÃy âm thanh nào h‰t. N‰u mùi (hÜÖng) mà lìa ngoài s¡c, vÎ và xúc, thì ¡t là không có n»a. VŠ vÎ và xúc cÛng nhÜ vÆy. Do Çó næm trÀn cÛng ÇÜ®c g†i là "s¡c do bÓn Çåi sinh ra", do vì chúng nhÕ nhiŒm vÆy.

r

Ho¥c có ngÜ©i cho r¢ng : xúc giác (thân cæn) có m¥t kh¡p cÖ th‹ con ngÜ©i, còn bÓn giác quan (cæn) kia, chÌ sinh ra ª m¶t ch‡ nào Çó thu¶c m¶t phÀn nhÕ cûa cÖ th‹ thôi.

www.phatphap.com


NhÜ thÎ giác (nhãn cæn) chÌ ª ngay nÖi ch‡ nhÕ b¢ng ÇÀu mÛi kim trong con ngÜÖi mà thÃy hình s¡c thôi. Các phÀn còn låi cûa con ngÜÖi nhân Çó mà cÛng ÇÜ®c g†i chung là m¡t (nhãn). Các giác quan (cæn) khác là tai, mÛi, lÜ“i cÛng nhÜ vÆy. Trong khi xúc giác (thân cæn) xúc chåm nÖi Çâu [kh¡p thân] cÛng ÇŠu thÃy rõ là có cäm giác h‰t.

ñÓi v§i ngÜ©i phàm phu, cäm giác cûa thân th‹ ÇÜ®c coi là cø th‹ có thÆt nhÃt. NhÜ có ngÜ©i Ç¡c t¶i v§i quan, quan dùng Çao gÆy trØng trÎ Çau Ç§n [nÖi thân], thì lúc Ãy các giác quan (trÀn) khác ch£ng còn tác døng cø th‹ gì n»a. Cäm giác sung sÜ§ng (låc) cÛng y nhÜ vÆy. Næm loåi hÜªng thø (ngÛ døc) cûa chúng sinh rÃt là nhiŠu, song trong các loåi êm ái tinh t‰, thì dâm døc là månh më hÖn h‰t, Ç‰n mÙc có kÈ vì Çó mà ch‰t. Cho nên Kinh cûa PhÆt có khi k‹ dâm døc là hàng ÇÀu h‰t [trong các loåi hÜªng thø]. Låi nhÜ ngÜ©i ta ban ngày thÃy các hình s¡c, trong bóng tÓi tuy không thÃy gì h‰t, song do thân xúc chåm thì bi‰t ÇÜ®c vÆt này vÆt kia. M§i rõ, xúc giác (thân cæn) thÜ©ng có tác døng rÃt cø th‹ (thÆt døng) trong khi các giác quan (cæn) khác không có ÇÜ®c næng l¿c Ãy. Låi n»a xúc giác (thân cæn) phát sinh "cäm bi‰t nÖi thân" (thân thÙc) ª kh¡p toàn thân, th‰ nên các pháp cäm giác nÖi thân, ÇÜ®c g†i là bÓn Çåi.

Nên có ai låi hÕi : cäm giác cûa xúc giác (thân cæn sª giác) gÒm có mÜ©i m¶t loåi, tåi sao låi chÌ có bÓn pháp trong sÓ Çó ÇÜ®c coi là Çåi ? Xin trä l©i nhÜ sau : vì bÄy pháp kia, ÇŠu thu¶c vŠ bÓn Çåi. BÓn Çåi làm cæn bän, [bÄy pháp kia chÌ] là các phÀn änh hÜªng (khí phÆn) cûa bÓn Çåi [mà thôi].

NhÜ nhË (khinh) và n¥ng (tr†ng) là thu¶c phÀn cäm giác (giác phÆn). [ñÃt có Ç¥c tính] cÙng ch¡c (kiên) là ép ch¥t vào nhau (tÜÖng mÆt). N‰u phân tán ra thì thành vÆt nhË, n‰u tích tÆp låi thì thành vÆt n¥ng.

Nghïa cûa nhám (sáp) và trÖn (hoåt) cÛng y nhÜvÆy : ñÃt (ÇÎa) gÒm hai loåi : m¶t là các "bøi li ti" (vi trÀn) ép sát liŠn vào nhau (thÙ mÆt tÜÖng cÆn) thì g†i là vÆt trÖn mÎn (hoåt), còn n‰u các "bøi li ti" cách lÜa thÜa ra thì g†i là vÆt thô nhám (sáp).

Lånh (hàn) là thu¶c vŠ phÀn cûa gió (phong) và nÜ§c (thûy). NÜ§c (thûy) vÓn luôn luôn có b°n tính là lånh (lãnh tÜ§ng), khi h®p v§i lºa (hÕa) ¡t thành nóng (nhiŒt), khi lìa khÕi lºa, thì låi trª vŠ b°n tính cûa nó [là lånh]. Cho nên lånh (hàn) thu¶c vŠ Ç¥c tính cûa nÜ§c.

Gió (phong) cÛng là b°n tính là lånh, n‰u l¿c cûa lºa månh, thì g†i là "gió nóng" (nhiŒt phong), khi lìa khÕi lºa rÒi thì vÅn hoàn là gió lånh, nhÜ vào lúc nóng, lÃy quåt quåt thì liŠn có gió mát. Låi n»a, trong thân phát gió lên (phát phong), thì làm cho cä cÖ th‹ bÎ lånh, n‰u uÓng thuÓc nóng [giäi lånh] thì gió lånh së ngÜng.

NÜ§c (thûy) gÒm hai Ç¥c tính (tÜ§ng) : m¶t là Ç¥c tính trôi chÄy (lÜu), hai là Ç¥c tính mát lånh (lãnh). Trong Kinh hay nói Ç‰n Ç¥c tính trôi chÄy, vì Ç¥c tính (tÜ§ng) này luôn luôn có không bao gi© hoåi. TÃt cä các pháp ÇŠu có hai tác Ç¶ng (tÜ§ng) : tác

www.phatphap.com


Ç¶ng làm khách (khách tÜ§ng) và tác Ç¶ng cÓ c¿u (c¿u tÜ§ng). PhÆt thông suÓt rõ h‰t gÓc ng†n cûa tÃt cä các pháp, nên ngài nói vŠ tác Ç¶ng cÓ c¿u (c¿u tÜ§ng) cûa các pháp : nhÜ nÜ§c n‰u k‰t h®p v§i lºa thì có th‹ trª thành nóng [, Çó là "tác Ç¶ng làm khách" cûa nÜ§c]. Song Ç¥c tính trôi chÄy (lÜu tÜ§ng) vÓn là tác Ç¶ng cÓ c¿u (c¿u tÜ§ng), tuy có k‰t h®p v§i [lºa mà thành] nóng, song vÅn không hŠ mÃt Ç¥c tính trôi chÄy (lÜu tÜ§ng).

Còn nhÜ Çói và khát là do l¿c cûa gió và lºa ª trong bøng ngÜ©i ta mà ÇÒ æn ÇÜ®c tiêu hóa. ñÒ æn tiêu hóa thì së nh© Çó mà l®i ích (kh¡c ?) cho thân th‹ con ngÜ©i. Cho nên khi Çói [tÙc có l¿c cûa gió và lºa, thì] dù æn ÇÒ vÆt khó tiêu, vÅn không bÎ bŒnh hoån, do [l¿c cûa gió và lºa làm] tiêu hóa ÇÜ®c ÇÒ æn vÆy.

N‰u cÙ nhÜ th‰ mà phân tích, thì næng l¿c änh hÜªng cûa bÓn Çåi (tÙ Çåi khí phÀn) së thành là vô lÜ®ng. NhÜ dài và ng¡n, Çây và kia, thô và t‰, vuông và tròn, khô và Äm, h®p và tan v.v... ÇŠu có th‹ dùng xúc giác (thân cæn) Ç‹ mà cäm bi‰t (giác tri), chÙ Çâu phäi chÌ có bÄy ÇiŠu nhÜ th‰ Çâu. PhÆt là bÆc "bi‰t rõ h‰t tÃt cä" (nhÃt thi‰t trí), cho nên Ngài chÌ nói vŠ "s¡c bÓn Çåi" và "s¡c do bÓn Çåi sinh ra" mà thôi.

Ho¥c có ngÜ©i nói r¢ng : m¡t mình thÃy rõ loài cÕ cây ÇŠu tØ nÖi håt giÓng (chûng) mà phát sinh. Theo Çó thì cái gì nhÕ (t‰) làm nhân cho cái l§n (thô). NhÜ ª trong håt giÓng (chûng) vÓn không có cây, vÆy thº tìm ki‰m xem cây là tØ Çâu mà ra. 1) Có ngÜ©i cho r¢ng không hŠ có nhân, không hŠ có duyên, do t¿ nhiên mà sinh ; 2) ho¥c có ngÜ©i cho r¢ng vån vÆt ÇŠu tØ tr©i (thiên) sinh ra ; 3) ho¥c có ngÜ©i cho r¢ng do "bøi nhÕ li ti" (vi trÀn) sinh ra ; 4) ho¥c có ngÜ©i cho r¢ng tØ bän tính thÜ©ng h¢ng (thÜ©ng tính) mà sinh ra. Duy có PhÆt nói là tØ bÓn Çåi mà sinh, nghïa là bÓn thÙ ÇÃt, nÜ§c, lºa, gió ª trong håt giÓng (chûng) mà sinh ra vÆy. Tuy còn có các y‰u tÓ khác n»a, song PhÆt chÌ nói bÓn Çåi là do vì bÓn Çåi có công døng thi‰t th¿c nhÃt trong viŒc thành quä vÆy (næng l®i thành quä) : Ç¥c tính cÙng ch¡c (kiên tÜ§ng) có công næng trì gi» (trì), Ç¥c tính nÜ§c (thûy tÜ§ng) có công næng gom nhi‰p (lån ?), Ç¥c tính lºa (hÕa tÜ§ng) có công næng làm chín (thành thøc), Ç¥c tính gió (phong tÜ§ng) có công næng phát tri‹n (tæng trÜªng). Nh© Çó, cây m†c xum xê. Các pháp khác nhÜ s¡c này n†, không có ÇÜ®c các công døng nhÜ vÆy, cho nên PhÆt không k‹ Ç‰n.

Låi n»a, vŠ công døng cûa bÓn Çåi "trong" (n¶i tÙ Çåi) [ÇÓi v§i thân th‹ con ngÜ©i], th©i khi con ngÜ©i ta m§i nhÆn vào thai mË, thì ÇÃt (ÇÎa) có công næng trì gi», nÜ§c (thûy) có công næng hòa h®p, lºa (hÕa) có công næng làm chín (thành thøc), gió (phong) có công næng khai mª ra các ch‡ thông (khi‰u) trên cÖ th‹, và làm cho phát tri‹n (tæng trÜªng). Lúc Ãy, thai nhi do vì chÜa có các giác quan (cæn) nhÜ m¡t v.v... nên không bi‰t phân biŒt gì h‰t, nhÜng Ço trÜ§c h‰t là có xúc giác (thân cæn), nên có khä næng phân biŒt cûa [thân] bÓn Çåi. Cho nên [Kinh] m§i nói tÃt cä các s¡c pháp ÇŠu lÃy bÓn Çåi làm cæn b°n. NhÜ Kinh có nói các pháp nhÜ sáu loåi (løc chûng), các ti‰p xúc d¿a trên 12 pháp (thÆp nhÎ xúc), các hoåt Ç¶ng cûa tâm š d¿a trên 18 pháp

www.phatphap.com


(thÆp bát š hành) và bÓn ch‡ thiŒn (tÙ thiŒn xÙ), [các pháp Ãy] ÇÜ®c g†i là "ngÜ©i". Nghïa cûa các pháp này ÇÜ®c phân tích nhÜ sau : nhÜ thai nhi khi m§i nhÆp thai, vì chÜa có các thÙ nhÜ m¡t, tai v.v... mà chÌ có sáu loåi (løc chûng) là bÓn Çåi, hÜ không và thÙc. Tuy có các pháp nhÜ s¡c, hÜÖng, vÎ v.v... song các pháp Ãy không thu¶c vŠ cäm giác nhÆn bi‰t (dï kÿ bÃt giác), không có l®i ích gì chính y‰u, cho nên không ÇÜ®c k‹ Ç‰n. Khi sáu ch‡ thu nhÆn (løc nhÆp) Çã thành hình, cäm th† m¶t cách thô thi‹n các khoái låc bên ngoài, thì ÇÜ®c g†i là "cäm th† có ti‰p xúc mà sinh" (xúc sinh th†). Và ª trong giai Çoån này thì š thÙc thÜ©ng hay phát sinh hoåt Ç¶ng tác døng. [RÒi Ç‰n giai Çoån] gi»a nhãn thÙc và s¡c ÇÜ®c thÃy, phân biŒt nào xÃu nào ÇËp, cho Ç‰n gi»a š thÙc và các pháp ÇÜ®c bi‰t (sª tri pháp) phân biŒt nào ÇËp nào xÃu, thì g†i là hmoåt Ç¶ng cûa tâm š trên mÜ©i tám pháp (thÆp bát š hành). RÒi låi sau cùng có th‹ an trø trong bÓn ch‡ thiŒn (tÙ thiŒn xÙ) nghïa là thích thú phân tích vŠ các pháp (låc phân biŒt chÜ pháp) tÙc là ch‡ thiŒn thu¶c trí tuŒ (trí huŒ xÙ) ; thích thú các pháp thÆt không hÜ dÓi (låc thÆt bÃt hÜ) tÙc là ch‡ thiŒn thu¶c s¿ thÆt (thành Ç‰ xÙ) ; thích thú xä bÕ chính là xä bÕ các ác pháp (låc xä t¡c xä ác), tÙc là ch‡ thiŒn thu¶c xä bÕ (xä xÙ) ; thích thú lìa xa chÓn Òn náo (låc ly h¶i náo), tÙc là ch‡ thiŒn thu¶c tÎch diŒt (tÎch diŒt xÙ).

Ho¥c có ngÜ©i nói r¢ng vån vÆt tuÀn t¿ mà sinh. NhÜ vào lúc Çåi ki‰p tÆn diŒt h‰t, không còn có gì n»a, duy chÌ có hÜ không. Lúc Ãy, có gió tØ các phÜÖng th°i Ç‰n trong hÜ không, va chåm quyŒn lÃy vào nhau (h‡ tÜÖng ÇÓi trì). Sau Çó có mÜa xuÓng, giótrì gi» nÜ§c mÜa Ãy låi. Trên m¥t n"u§c låi có gió khuÃy Ç¶ng nÜ§c làm n°i b†t lên. Các b†t nÜ§c tích tø låi dÀn m§i thành m¥t ÇÃt, tØ ÇÃt Çó m§i sinh cây cÕ v.v... PhÆt quán sát tÃt cä các s¡c cûa nÜ§c (thûy s¡c), ÇÀu tiên h‰t ÇŠu tØ gió mà ra, do gió có th‹ trì gi» nÜ§c låi ÇÜ®c ; cho nên Ngài m§i nói m†i thÙ có ÇÜ®c ÇŠu do bÓn Çåi làm cæn b°n. Gi© ÇÃy s¡c, vÎ v.v.. vØa làm nhân duyên cho bÓn Çåi, mà bÓn Çåi cÛng vØa là nhân duyên cho s¡c v.v... Song d¿a theo cái lúc ÇÀu tiên kia mà bÓn Çåi ÇÜ®c coi là nhân duyên cæn b°n vÆy. NhÜ bÓn Çåi trong håt giÓng (cÓc tº) vÓn có s¡c có vÎ v.v..., khi nÄy mÀm thì s¡c, vÎ v.v... lúc Ãy cÛng có bÓn Çåi, song do phân tích theo nhân trÜ§c quä sau, mà bÓn Çåi ÇÜ®c coi là cæn b°n vÆy thôi. NhÜ bÓn Çåi trong (n¶i tÙ Çåi) khi m§i nhÆp thai, thÙc [ÇÀu thai] trói c¶t vào tinh huy‰t ÇÕ tr¡ng bÃt tÎnh, tuy Çã có s¡c, hÜÖng, vÎ, songdo chÜa có m¡t, tai v.v... nên không cäm không bi‰t gì h‰t, duy có xúc giác (thân cæn) có tác døng là cäm bi‰t (giác tri) ÇÜ®c bÓn Çåi. PhÆt do ÇiŠu (tâm ?) Ãy mà nói bÓn Çåi là cæn b°n sinh s¡c pháp. Cho nên trong 12 nhân duyên khi Ç‰n nhân duyên thÙ ba, tuy Çã có s¡c "do bÓn Çåi sinh ra" (tÙ Çåi sª sinh s¡c), song tÃt vi t‰ chÜa th‹ che lÃp (già) thÙc ÇÜ®c, và lúc Ãy l¿c cûa thÙc tæng trÜªng phát tri‹n, nên PhÆt m§i nói thÙc làm nhân duyên cho danh s¡c. Trong giai Çoån Ca La La, khi bÓn Çåi thành t¿u thì låi g†i ngÜ®c låi là s¡c, cÛng trong giai Çoån Ca La La, khi thÙc thành t¿u, thì g†i ngÜ®c låi là danh. Nói "thành t¿u" ª Çây có nghïa là hi‹n hiŒn rõ ràng (liÍu liÍu tÜÖng hiŒn). Cho nên tóm låi m§i nói bÓn Çåi trong là cæn

www.phatphap.com


b°n sinh ra s¡c.

PhÆt nói : các s¡c pháp mà gÒm có bÓn Çåi và s¡c "do bÓn Çåi sinh ra", là theo nghïa t°ng quát (t°ng tÜ§ng) mà nói. Có các trÜ©ng h®p chÌ có ba Çåi, hai Çåi hay m¶t Çåi mà thôi. Ch£ng hån khi nói bÓn Çåi là nói nÖi thân con ngÜ©i. Khi nói ba Çåi là nhÜ thân cûa ngÜ©i ch‰t, vì thân Ãy không có Çåi lºa (hÕa Çåi). Khi nói hai Çåi là nhÜ nÜ§c nóng, gió nóng h®p låi mà g†i tên. Khi nói m¶t Çåi là nhÜ gió, vì trong gió không có ÇÃt và nÜ§c. Các "s¡c do bÓn Çåi sinh" cÛng y nhÜ vÆy, ho¥c gÒm có bÓn pháp hay chÌ m¶t pháp mà thôi. NhÜ ÇÒ æn ÇÒ uÓng có vÎ, có hÜÖng, có xúc. NhÜ lÃy bát b¢ng ng†c thuÀn khi‰t rÒi hÙng nÜ§c mÜa thì chÌ có s¡c, vÎ và xúc chÙ không có mùi hÜÖng, vì phäi hoà h®p v§i mùi ÇÃt thì m§i có hÜÖng ÇÜ®c. NhÜ lºa tØ ng†c châu và m¥t tr©i phát ra thì không có hÜÖng, không có vÎ, chÌ có s¡c và xúc : ÇÓt cháy là xúc, chi‰u sáng là s¡c. còn nhÜ hình änh trong gÜÖng, bóng træng trong nÜ§c, thì duy chÌ có s¡c mà thôi.

Còn nói r¢ng "bÓn Çåi không t¿ tåo ÇÜ®c, nhÜng mà tåo ra s¡c ÇÜ®c" thì trong Kinh PhÆt không hŠ có nói nhÜ vÆy, mà cÛng không có ch» "tåo", Çó ch£ng qua là dÎch sai mà ra vÆy. PhÆt chÌ nói nhÜ sau :"phàm là s¡c thì ho¥c là bÓn Çåi, ho¥c s¡c do bÓn Çåi sinh". [VŠ vÃn ÇŠ sinh bÓn Çåi thì] nhân nÖi bÓn Çåi mà låi sinh ra bÓn Çåi, nhÜ bÓn Çåi trong håt giÓng, låi sinh ra bÓn Çåi trong mÀm non, rÒi bÓn Çåi trong mÀm non låi sinh ra "s¡c do bÓn Çåi sinh" [nÖi giai Çoån mÀm non Ãy] cÙ nhÜ vÆy mà sinh qua sinh låi nhÜ trên Çã có nói. Låi, ngoåi Çåo cho r¢ng bÓn Çåi là thÜ©ng h¢ng, không lúc nào låi không có (vô th©i bÃt h»u). Th‰ nên, n‰u PhÆt nói r¢ng "phàm là s¡c pháp thì ÇŠu là bÓn Çåi", ¡t ngoåi Çåo së tæng thêm phÀn tà ki‰n. Cho nên PhÆt nói s¡c không phäi chÌ là bÓn Çåi mà thôi, mà do nhân nÖi bÓn Çåi nên còn có s¡c [khác] sinh n»a, s¡c Ãy g†i là "s¡c do bÓn Çåi sinh". S¡c này có ba loåi : thiŒn, không thiŒn và vô kš. Do "nghiŒp s¡c" thiŒn cuä thân và khÄu làm sinh ÇÜ®c bÓn Çåi quä báo nÖi cõi tr©i và ngÜ©i ; còn "nghiŒp s¡c" không thiŒn cûa thân và khÄu làm sinh ra bÓn Çåi quä báo nÖi ba ÇÜ©ng ác ; còn s¡c [thu¶c nghiŒp] vô kš [cûa thân khÄu] thì chính là nhân t¿ nhiên ho¥c nhân cùng sinh (c¶ng sinh nhân). Trong A Tÿ ñàm cÛng có nói nhÜ vÆy. N‰u Çúng vÆy, thì tåi sao låi nói "bÓn Çåi không t¿ sinh ?"

NhÜ ngÜ©i có th‹ låi [tái] sinh [thành] ngÜ©i, ho¥c [tái] sinh [thành] súc sinh. Song trong vÃn ÇŠ "sinh" ª Çây, thì [bÓn Çåi sinh bÓn Çåi] không phäi là nghïa chính Ç‹ ÇÜa ra. Do vì bÓn Çåi làsÓ ít, [th‰ nên Kinh m§i nói] tØ bÓn Çåi sinh ra ÇŠu là "s¡c do bÓn Çåi sinh". Song nhÜ trong A Tÿ ñàm phân biŒt, thì bÓn Çåi ÇÜ®c x‰p loåi theo m¶t Ãm [tÙc s¡c Ãm], m¶t nhÆp [tÙc s¡c nhÆp] và m¶t gi§i [tÙc s¡c gi§i] ; còn "s¡c Ãm do bÓn Çåi sinh" thì ÇÜ®c s¡p loåi theo mÜ©i m¶t nhÆp [tÙc næm giác quan (cæn) và sáu cänh (trÀn)] và mÜ©i m¶t gi§i [giÓng nhÜ mÜ©i m¶t nhÆp]. VÆy n‰u chÌ có bÓn Çåi không thôi, ¡t së không có riêng m¶t [s¡c] Ãm nào ÇÜ®c s¡p loåi theo mÜ©i m¶t nhÆp và mÜ©i m¶t gi§i n»a. Còn n‰u chÌ có "s¡c do bÓn Çåi sinh" thì së không có riêng m¶t [s¡c] Ãm nào ÇÜ®c s¡p loåi theo m¶t nhÆp và m¶t gi§i n»a. Do Çó bÓn Çåi và "s¡c do

www.phatphap.com


bÓn Çåi sinh" tuy là t¿ sinh và sinh luôn thÙ kia, Çâu có l‡i lÀm gì Çâu ? [Tåi sao nhÜ vÆy ? BÓn Çåi sinh rÒi låi sinh do có cái danh Không (sª dï giä hà ? sinh sinh chi Çåi, dï h»u danh Không)]

Còn vŠ "bóng træng trong nÜ§c" và "hình änh trong gÜÖng" thì trÜ§c Çã có nói. Theo các nhà chû trÜÖng vŠ pháp tÜ§ng và cho là thÆt có (h»u pháp tÜ§ng) thu¶c A Tÿ ñàm thì các thÙ Ãy ÇÜ®c s¡p loåi vào Ãm, gi§i, nhÆp. H† theo kinh nói có ba loåi s¡c : 1) có s¡c thÃy ÇÜ®c và có vÆt chÃt trª ngåi (h»u s¡c khä ki‰n h»u ÇÓi) ; 2) có s¡c không thÃy ÇÜ®c và có vÆt chÃt trª ngåi (h»u s¡c bÃt khä ki‰n h»u ÇÓi) ; có s¡c không thÃy ÇÜ®c và không có vÆt chÃt trª ngåi (h»u s¡c bÃt khä ki‰n vô ÇÓi).

Låi nhÜ [có pháp] không thÃy, không nghe, không ngºi, không n‰m, không xúc chåm ÇÜ®c, mà còn g†i là "s¡c", thì huÓng gì là "hình änh trong gÜÖng", m¡t thÃy ÇÜ®c mà låi là "phi s¡c" hay sao ? Cho nên "bóng træng trong nÜ§c", huyÍn, hóa v.v... ÇŠu là s¡c có th‹ thÃy ÇÜ®c. Song PhÆt pháp vì Ç‹ Ç¶ chúng sinh nên m§i nói các toåi tÌ dø nhÜ "bóng træng trong nÜ§c", "hình änh trong gÜÖng", bóng, äo änh, hóa v.v... tuy ngÜ©i ta vÅn cho là có, song rÓt cu¶c së không tham luy‰n, cho nên m§i lÃy các thÙ Ãy mà làm thí dø cho Không.

NhÜ các loåi s¡c thu¶c huyÍn hóa, tuy không phäi là các s¿ th‹ có thÆt, song có th‹ dÓi gåt m¡t cûa con ngÜ©i. Các hình tÜ§ng thu¶c s¡c ª th‰ gian cÛng y nhÜ vÆy. Cho nên hÖn næm træm næm sau khi PhÆt pháp nhÆp diŒt, các kÈ h†c phÀn nhiŠu hay bám (trÜ§c) vào pháp, låc vào ch‡ Çiên Çäo. PhÆt ÇÜa các thí dø [các pháp nhÜ] huyÍn hóa ra Ç‹ khi‰n h† Çoån tâm ái pháp Çi, mà ÇÜ®c giäi thoát. Cho nên có lúc Ngài nói [các pháp] là có, có lúc låi nói là không có. KÈ phàm phu không có con m¡t huŒ (huŒ nhãn) cÙ Ç¡m sâu vào lë xÃu ÇËp, thô t‰ v.v... mà khªi lên bi‰t bao là nghiŒp t¶i, theo Çó thì sao nói là "không có" ÇÜ®c ? PhÆt nó tÃt cä các s¡c ÇŠu là hÜ v†ng, Çiên Çäo, không th‹ nào n¡m b¡t ÇÜ®c (bÃt khä Ç¡c xúc), bän tính xä ly, rÓt cu¶c là tÜ§ng không tÎch.

ChÜ A La Hán dùng con m¡t huŒ, chÜ BÒ Tát dùng con m¡t pháp, thÃy tÕ h‰t gÓc ng†n, quán thÃy s¡c tÜ§ng [chÌ có danh không...?], thì tåi sao có th‹ nói dÙt khoát là có s¡c tÜ§ng ÇÜ®c ?

ChÜ PhÆt mà có nói vŠ xÃu ÇËp, Çây kia..., thì ÇŠu là tùy theo khä næng hi‹u bi‰t cûa tâm chúng sinh mà nói, cÓt Ç‹ l®i ích cho h†. Còn thÆt ra thì pháp không có tÜ§ng dÙt khoát quy‰t ÇÎnh, không th‹ "suy tìm quy‰t Çoán lung tung" (hí luÆn) ÇÜ®c. th‰ nên Ç‹ tìm tòi tÜ§ng quy‰t ÇÎnh kia mà nh»ng gì ngài ÇÜa ra chÃt vÃn, cÛng không khác gì "quy‰t Çoán lung tung" (hí luÆn) vÆy.

www.phatphap.com


Câu hÕi 10 : vŠ La Hán th† kš

Trong m¶t câu trä l©i, ngài có nói :"Pháp Hoa kinh có nói La Hán ÇÜ®c chÙng nhÆn cho (th† kš) thành " ví nhÜ pháp thân BÒ Tát do các th¿c hành thanh tÎnh (tÎnh hành) mà th† sinh nên [PhÆt] chÙng nhÆn cho BÒ Tát Ãy së thành PhÆt. Ngài cæn cÙ theo Çó mà làm minh chÙng cho pháp thân.

T° HuŒ ViÍn hÕi : Kinh có nói La Hán ÇÜ®c chÙng nhÆn së thành PhÆt. Låi có nói : ngay vào lúc diŒt Ç¶, PhÆt hiŒn ra ÇÙng ngay trÜ§c m¥t thuy‰t giäng pháp y‰u cho nghe. Các chuyŒn nhÜ th‰ vÓn tØ thánh Çi‹n mà ra, thì sao mà không tin. Song vì có nhiŠu ch‡ chÜa thÃu tÕ, nên muÓn ngài giäi quy‰t cho các ch‡ nghi trŒ này vÆy.

Nh»ng gì tôi nghie rÃt nhiŠu, tóm lÜ®c låi tuÀn t¿ thành ba ÇiŠu nhÜ sau : 1) m¶t là Thanh Væn không có Çåi tØ bi ; 2) hai là không có phÜÖng tiŒn và Bát Nhã ; 3) ba là vào lúc nhÆp Ni‰t Bàn, tÙc lúc Ç¡c "Không Không tam mu¶i", m†i tình cäm ái Ç¡m ÇŠu Çoån h‰t, các tÆp khí cæn b°n dÜ sót låi không khªi n»a, giÓng nhÜ các BÒ Tát Ç¡c Pháp NhÅn, tâm th©i l¡ng Ç†ng không Ç¶ng n»a (båc nhiên), ví nhÜ sau khi nhÆp Ni‰t Bàn vÆy. ñúng là nhÜ th‰ thì tÆp khí còn sót låi cûa ái nhiÍm do Çâu mà phát sinh ÇÜ®c ? Câu hÕi này Çã có ÇÜa ra ª chÜÖng trÜ§c rÒi. Låi n»a, Çåi tØ Çåi bi là chuyŒn tích tÆp trong bao ki‰p, s¿ thuÀn hành [trong khi th¿c hành tØ bi cûa BÒ Tát] Çã n°i bÆt tØ bao lâu nay, tâm chân thành [cûa BÒ Tát] th©i thÃu triŒt tÆn cÓt tûy. Trong khi ngÜ©i cÀu La Hán th©i næm duyên Çã Çoån, Çã ÇÓt tiêu chûng tº [tái sinh nên] không sinh n»a, các cæn còn Çó mà hoàn toàn không tác døng (cæn båi chi dÜ), không còn th† næm món khoái låc n»a. NhÜ th‰ thì tính chÃt tØ bi do Çâu mà khªi lên Çây ? Låi, phÜÖng tiŒn bà Bát Nhã là hai cánh cûa BÒ Tát, nh© Çó BÒ Tát m§i có th‹ bay b°ng xa gÀn không hŠ rÖi r§t. Thanh Væn vÓn không có hai cánh Ãy, vào Ç‰n lúc Ni‰t Bàn, dù cho có Çåi tâm Çi n»a, thì cÛng y nhÜ chim không cánh, không có ch‡ t¿a r§t trong hÜ không. Cho dù PhÆt có ÇÙng ngay trÜ§c m¥t, thì lông cánh ch£ng lë låi ch®t sinh liŠn sao ? N‰u ch®t sinh liŠn, thì các BÒ Tát Çâu cÀn phäi ra công trong bao ki‰p n»a. Ba ÇiŠu này là nh»ng gì Çáng nghi nhÃt. Tuy nói r¢ng là tin, song phäi do lš thì m§i tÕ ng¶ ÇÜ®c, mà nay lš vÅn chÜa thông, thì tín làm sao Çây ?

www.phatphap.com


Trä l©i sÓ 10 : La Hán th† kš

Ngài La ThÆp Çáp : tÃt cä các A La Hán, tuy Ç¡c "Ni‰t Bàn mà vÅn còn bäo thân phiŠn não chÜa diŒt" (h»u dÜ Ni‰t Bàn), có ÇÜ®c tâm š thanh tÎnh, nhÜng các hoåt Ç¶ng cûa thân và khÄu không th‹ låi không bÎ quên lãng sÖ xuÃt (thÃt niŒm). Các vÎ không có trí huŒ khªi các tâm tÜªng bÃt tÎnh, song thÆt ra các vÎ Ãy không hŠ còn có các pháp cÃu nhiÍm gì khác n»a. Ví nhÜ ngÜ©i bÎ cùm xích, lâu ngày rÒi m§i thoát ÇÜ®c, tuy chân Çi chÜa ÇÜ®c t¿ nhiên, song không phäi là vì lš do gì khác n»a. A La Hán cÛng nhÜ vÆy, trong bao ki‰p sinh tº tØ khi không có lúc b¡t ÇÀu cho Ç‰n nay (túng vô thûy tº lai) bÎ phiŠn não (k‰t) trói bu¶c, Ç‰n khi Ç¡c Çåo A La Hán, tuy phá h‰t m†i trói bu¶c cûa phiŠn não (k‰t phÜ®c), song do nhân duyên nÖi thói quen lâu Ç©i (cºu tÆp), n‰u tâm không trø trong Çåo, mà xen vào ch‡ náo Ç¶ng, thì së nhân Çó mà v†ng niŒm khªi, làm cho các nghiŒp thân và khÄ có v‹ nhÜ rÃt sÖ sót (thÃt tÜ§ng). VÎ Ãy khi nhÆp vào "Ni‰t Bàn mà tÆn diŒt cä báo thân phiŠn não" (vô dÜ Ni‰t Bàn), ngay lúc Ãy dùng "Không Không tam mu¶i" Ç‹ xä bÕ cä Çåo vô lÆu, thì tØ Çó vŠ sau, m§i vïnh viÍn không còn có các sÖ suÃt cûa hai nghiŒp thân và khÄu n»a. Trong khoäng th©i gian Ãy rÃt là ng¡n ngûi và mau lË, không th‹ vÃn nån là các thói quen phiŠn não có khªi lên hay không ?

Låi có š ki‰n cho r¢ng do "Không Không tam mu¶i" nên có th‹ Çoån trØ các thói quen còn sót låi (dÜ tÆp). ñiŠu Ãy không Çúng. Tåi sao ? Do dùng tam mu¶i này mà xä Çåo vô lÆu, thì nhÜ th‰ tam mu¶i Ãy không phäi là ÇÎnh vô lÆu. N‰u nhÜ vÆy, thì sao nói ÇÜ®c là các thói quen phiŠn não (phiŠn não tÆp khí) ÇŠu tÆn diŒt [do tam mu¶i Ãy ÇÜ®c] ?

Låi n»a, vÃn ÇŠ A La Hán mà vÅn còn sinh, thì duy có kinh Pháp Hoa là nói nhÜ vÆy. Ngoài ra ngàn vån vô lÜ®ng kinh khác ÇŠu nói A La Hán khi diŒt Ç¶ là nÖi thân cuÓi cùng (hÆu biên thân). Song vì kinh Pháp Hoa là kho bí mÆt (bí tång) cûa chÜ PhÆt, nên không th‹ Çem nghïa Çó [cûa Pháp Hoa] ra mà chÃt vÃn các kinh khác. N‰u cÙ m¶t m¿c cho r¢ng [nghïa cûa] kinh Pháp Hoa là [nghïa] quy‰t ÇÎnh, thì ba tång Kinh, LuÆt, LuÆn cûa Thanh Væn và các kinh ñåi thØa khác, coi nhÜ Ç‹ Çó không dùng n»a. Låi có kinh nói BÒ Tát s® "con ÇÜ©ng" (Çåo) A La Hán và Bích Chi PhÆt còn hÖn cä ÇÎa ngøc. Tåi sao vÆy ? Vì Ç†a vào ÇÎa ngøc vÅn còn có th‹ thành PhÆt.

N‰u Çúng vÆy, thì chÌ có m¶t mình kinh Pháp Hoa là Çáng tin nhÃt, còn thì các kinh khác ÇŠu là hÜ v†ng ? Cho nên, không nên chÌ chÃp vào m¶t kinh mà không tin tÃt cä các kinh khác n»a. ñúng ra, cÀn phäi suy xét vŠ nhân duyên tåi sao låi nhÆn lÃy (thû) Ni‰t Bàn, tåi sao låi phäi thành PhÆt. Song trong næm ÇiŠu "không th‹ bàn luÆn ÇÜ®c" (bÃt khä tÜ nghì) thì pháp cûa chÜ PhÆt là ÇŒ nhÃt "không th‹ luÆn bàn ÇÜ®c". Pháp [ª Çây] là nói cho viŒc A La Hán nhÆp Ni‰t Bàn mà låi së thành PhÆt, thì chÌ duy có PhÆt m§i hi‹u rõ mà thôi.

Låi n»a, các bÆc Thanh Væn lÃy "ái" làm "s¿ thÆt vŠ thÆp khªi" (tÆp Ç‰). Do nÖi các A

www.phatphap.com


La Hán "ái" tÆn diŒt h‰t, nên không còn lš lë nào tái sinh n»a. Các nhà ñåi thØa thì cho r¢ng có hai loåi ái : 1) m¶t là "ái" thu¶c ba cõi ; 2) hai là "ái" thu¶c xuÃt ra khÕi ba cõi (xuÃt tam gi§i ái), chính là "ái" vào Ni‰t Bàn và PhÆt pháp. A La Hán tuy Çoån diŒt h‰t "ái" thu¶c ba cõi, song không hŠ Çoån "ái" vào Ni‰t Bàn và PhÆt pháp. NhÜ Xá L®i PhÃt hÓi hÆn mà nói r¢ng : "Ta mà bi‰t PhÆt có các công ÇÙc và trí huŒ nhÜ vÆy, thì cho dù ta có phäi ª trong A Tÿ ÇÎa ngøc suÓt m¶t ki‰p, m¶t bên sÜ©n chåm ÇÃt thôi, cÛng không hŠ thÓi tâm A NÆuTam BÒ ñŠ".

Låi nhÜ trong Kinh Tÿ Ma La CÆt, Ma Ha Ca Di‰p và Møc KiŠn Liên hÓi hÆn t¿ trách, còn tÃt cä hàng Thanh Væn, ÇŠu phäi khóc than. Các ÇiŠu Çó ÇŠu änh hÜªng cûa thói quen ái (ái tÆp chi khí) låi nhÜ trong kinh Thû Læng Nghiêm Tam Mu¶i có nói : "NhÜ ngÜ©i mù n¢m mÖ thÃy có m¡t, tÌnh giÃc rÒi thì vÅn không có m¡t, trí huŒ Thanh Væn cûa chúng ta mà so v§i trí huŒ PhÆt, thì là không thÃy gì h‰t, thÆt y nhÜ vô minh". B¢ng các loåi "ái" và "vô minh" Ãy mà qua låi trong th‰ gian này [th¿c hành cho] tr†n Çû con ÇÜ©ng BÒ Tát (BÒ Tát Çåo), thì m§i thành PhÆt ÇÜ®c. Cho dù [các A La Hán] có nhÆp vào con ÇÜ©ng BÒ Tát, mà còn chÜa ngang b¢ng ÇÜ®c v§i các vÎ BÒ Tát tu tÆp th£ng vào con ÇÜ©ng BÒ Tát, thì nói gì Ç‰n b¢ng n°i v§i các BÒ Tát Ç¡c vô sinh pháp nhÅn. Tåi sao vÆy ? Vì cáic vÎ [La Hán] này không sinh tâm Çåi bi, Çi th£ng vào con ÇÜ©ng thành PhÆt (PhÆt Çåo), chÌ Ç‹ cÀu l®i ích cho chính mình (t¿ l®i), rÒi ª trong pháp tính rÃt sâu vô lÜ®ng nhÜ th‰, chÌ lÃy ÇÜ®c m¶t chút ít mà Çã v¶i "chÙng" rÒi. Do nhân duyên Ãy, các PhÆt s¿ nhÜ giáo hóa chúng sinh, làm thanh tÎnh cõi nÜ§c PhÆt (tÎnh PhÆt quÓc Ç¶) ÇŠu thành chÆm trÍ trì trŒ, không sao b¢ng ÇÜ®c các vÎ hÜ§ng th£ng vào con ÇÜ©ng PhÆt, ÇÜ®c mau thành PhÆt vÆy.

Låi n»a, tØ bi cûa A La Hán tuy không b¢ng tØ bi cûa BÒ Tát, song do hoà h®p v§i tâm "không còn phiŠn não" (vô lÆu tâm), nên không phäi là không vi diŒu vÆy. NhÜ trong Kinh có nói : Tÿ khÜu tu bÄy thành phÀn cûa tâm giác ng¶ (thÃt giác š) v§i s¿ hoà h®p cûa tØ tâm, thì cho dù có Çoån trØ h‰t nhân duyên [tái sinh vào trong] næm ÇÜ©ng luân hÒi, tØ bi cûa vÎ Ãy vÅn còn tÒn tåi nhÜ thÜ©ng. ñ‰n khi vÎ Ãy phát tâm hÜ§ng vŠ con ÇÜ©ng thành PhÆt (PhÆt Çåo), thì tØ bi Ãy së ÇÜ®c tæng trÜªng. NhÜ trong kinh Pháp Hoa có nói : có Tÿ khÜu sau khi nghe ÇÜ®c "Çåi s¿" Ãy nÖi m¶t vÎ PhÆt ª m¶t phÜÖng khác trong hiŒn tåi này, thì rÒi phát tâm. Låi n»a, theo pháp Ni‰t Bàn th©i không hŠ có A La Hán nào quy‰t ÇÎnh ch¡c ch¡n là håt giÓng hÜ hoåi không còn thích Ùng v§i PhÆt Çåo n»a (bÃt tÜÖng Üng tiêu La Hán). Tåi sao vÆy ? Bªi vì tính chÃt (tÜªng) tÎch diŒt và thÜ©ng h¢ng cûa Ni‰t Bàn không hŠ có các pháp "suy luÆn phán Çoán lung tung" (hí luÆn) [là cÓ ÇÎnh th‰ này hay là cÓ ÇÎnh th‰ kia]. N‰u Ni‰t Bàn thÜ©ng h¢ng, tÎch diŒt và không có các "suy Çoán lung tung", thì không có gì trª ngåi [cho các La Hán hÜ§ng vŠ PhÆt Çåo].

Låi n»a, chÜ PhÆt và chÜ Çåi BÒ Tát, do nhÆp sâu vào trong th‹ tính cûa các pháp (pháp tính) nên không thÃy th‹ tính cûa các pháp (pháp tính) có ba phÄm chÃt gì khác nhau. Song do vì Ç¶ chúng sinh nên nói là có ba phÀn vÆy.

www.phatphap.com


Còn nói "phÜÖng tiŒn (âu hòa) và Bát Nhã là hai cánh cûa BÒ Tát", n‰u theo nghïa cûa kinh Pháp Hoa, thì không có chû trÜÖng nhÜ th‰, mà Çó là nghïa cûa kinh Bát Nhã Ba La MÆt. Trong Kinh do tán thán Bát Nhã Ba La MÆt mà nói nhÜ vÆy : có BÒ Tát lìa ngoài Bát Nhã Ba La MÆt, chÌ dùng các công ÇÙc khác Ç‹ cÀu Çi theo con ÇÜ©ng thành PhÆt (cÀu PhÆt Çåo), nên Kinh m§i ÇÜa ra thí dø Ãy [Ç‹ cho thÃy là không th‹ nhÜ vÆy ÇÜ®c]. Cho nên PhÆt m§i nói tuy có công ÇÙc vô lÜ®ng, mà không có phÜÖng tiŒn và Bát Nhã, thì cÛng nhÜ chim không có hai cánh, không th‹ bay xa ÇÜ®c. Do Çó [theo Kinh này] thành A La Hán, Ç‰n nÖi Ni‰t Bàn, Çåi nguyŒn Çã mãn nguyŒn, không th‹ nào cÀu Çi xa hÖn n»a theo con ÇÜ©ng thành PhÆt (viÍn cÀu PhÆt Çåo) ÇÜ®c.

N‰u nhÜ theo Kinh Pháp Hoa mà nói, thì thÆt s¿ vÅn có các ÇÜ©ng khác [Ç‹ theo vŠ PhÆt Çåo]. Låi có chÜ PhÆt tán thán tr® giúp mà thành lÆp các ÇÜ©ng khác Ãy, thì có gì là chuyŒn khó Çâu. PhÆt có thÀn l¿c giáo hóa không th‹ luÆn bàn n°i (bÃt khä tÜ nghì), có th‹ làm cho cÕ cây nói pháp và Çi qua låi, thì huÓng gì là ÇÓi v§i con ngÜ©i. NhÜ håt giÓng hÜ hoåi rÒi không th‹ sinh mÀm ÇÜ®c, Çó là lš lë thông thÜ©ng thôi. Song n‰u dùng thÀn l¿c, hay l¿c chú thuÆt, hay l¿c cûa cÕ thuÓc, hay nguyŒn l¿c phúc ÇÙc cûa chÜ thiên, thì d©i núi lÃp sông còn ÇÜ®c n»a, chÙ huÓng gì là håt giÓng lép hoåi. CÛng th‰, nêu do lºa "không phiŠn não" (vô lÆu hÕa) ÇÓt cháy tâm cûa A La Hán, làm cho không th‹ sinh låi ÇÜ®c n»a, song do thÀn l¿c vô lÜ®ng cûa PhÆt ti‰p giúp, thì sao låi không phát tâm thành PhÆt ÇÜ®c ? Giä sº nhÜ PhÆt bäo A Nan hãy làm các viŒc ác, thì do vì cung kính ái m‰n PhÆt thâm sâu, nên ngài A Nan s¤n sàng làm các viŒc Ãy, thì huÓng gì PhÆt chÙng nhÆn (kš) nói là së thành PhÆt. Ngài vì h† mà khai mª ra nhân duyên thành PhÆt Ãy, mà h† låi không thành PhÆt sao ? NhÜ vÎ Çåi y vÜÖng, không có bŒnh gì låi không trÎ n°i, cÛng th‰ do l¿c cûa PhÆt gia h¶, không có ailåi không th‹ Ç¶ ÇÜ®c.

Låi n»a, A La Hán ª nÖi Ni‰t Bàn Çã không diŒt mà låi còn thành PhÆt, thì chính Çó là Çåi phÜÖng tiŒn vÆy.

Låi n»a, BÒ Tát trÜ§c tiên phát nguyŒn muÓn dùng con ÇÜ©ng thành PhÆt (PhÆt Çåo) Ç‹ nhÆp vào Ni‰t Bàn, thì Çó là do không có Bát Nhã và phÜÖng tiŒn, nên Ç†a vào tÀng bÆc (ÇÎa) cûa Thanh Væn và Bích Chi PhÆt, y nhÜ chim mà không có cánh. Nay A La Hán mà muÓn dùng pháp Thanh Væn Ç‹ nhÆp vào Ni‰t Bàn, ho¥c Çang ª gi»a ÇÜ©ng, do Ç¡c thiŠn "còn thu¶c phiŠn não" (h»u lÆu thiŠn) mà sinh tâm tæng thÜ®ng mån, thì nhÜ chim không cánh, không sao thành nguyŒn ÇÜ®c, và së rÖi r§t liŠn. N‰u có th‹ theo Çúng nh»ng gì PhÆt nói, th¿c hành hòa h®p v§i thiŠn ÇÎnh và trí huŒ mà ÇÜ®c nhÆp vào Ni‰t Bàn, thì nhÜ th‰ g†i là A La Hán [có phÜÖng tiŒn và trí huŒ]. A La Hán ª Çây có hai ÇiŠu : lÃy thiŠn ÇÎnh làm phÜÖng tiŒn, và lÃy huŒ "không còn phiŠn não" (vo lÆu huŒ) làm trí huŒ.

Låi n»a, lúc PhÆt nói vŠ Bát Nhã Ba La MÆt, thì chÜa nói vŠ kinh Pháp Hoa. Kinh

www.phatphap.com


Pháp Hoa là vào lúc chÜ PhÆt s¡p nhÆp Ni‰t Bàn, lúc sau cùng h‰t, gi»a chúng thanh tÎnh diÍn bày giäng nói vŠ kho tàng bí mÆt (bí tång). N‰u có ai [các Ç©i] trÜ§c Çã tØng nghe rÒi, thì tâm së không bÎ nghi ng© làm trª ngåi (nghi nån). Song các A La Hán cho r¢ng nh»ng gì h† Ü§c nguyŒn Çã hoàn thành (sª nguyŒn dï tÃt), PhÆt cÛng có nói A La Hán là thân cuÓi cùng (måt hÆu thân) mà diŒt Ç¶. BÒ Tát nghe ÇÜ®c thì ÇÓi v§i con ÇÜ©ng A La Hán (A La Hán Çåo) ¡t së thÃy s®. Nay xin nói qua hai nhân duyên tåi sao PhÆt låi nói [các Kinh khác nhau] nhÜ vÆy. 1) M¶t là dÃu kín š nghïa cûa Pháp Hoa Çi khi‰n cho các chúng sinh Üa thích pháp Ti‹u thØa ÇÜ®c Ç¡c giäi thoát ; 2) hai là muÓn cho BÒ Tát Çi th£ng tr¿c ti‰p vào con ÇÜ©ng thành PhÆt (tr¿c thú PhÆt Çåo), phäi quanh co lòng vòng. Tåi sao vÆy ? A La Hán tuy mau chÙng pháp vô vi, tÆn trØ tÃt cä các phiŠn não (lÆu), Ç‰n ÇÜ®c ranh gi§i tÆn cùng cûa kh° (kh° biên), nhÜng sau này khi Çi vào con ÇÜ©ng BÒ Tát cæn tính không ÇÜ®c sáng tÕ bén nhÆy, tu tÆp theo con ÇÜ©ng l§n lao (Çåi Çåo) cäm thÃy khó khæn, do vì vÓn li‰ng phúc ÇÙc mÕng manh vÆy. N‰u không có hai nhân duyên này, thì vÃn ÇŠ A La Hán rÓt cu¶c thành PhÆt, m§i có th‹ vì th‰ mà bÎ chÃt vÃn b¡t bÈ vÆy (bÃt ? Üng vÎ tác Üu nån dã).

www.phatphap.com


Câu hÕi 11 : vŠ niŒm PhÆt tam mu¶i

T° HuŒ ViÍn hÕi : vŠ niŒm PhÆt tam mu¶i thì nhÜ Ban Châu Kinh nÖi chÜÖng niŒm PhÆt có nói phÀn nhiŠu hay lÃy m¶ng ra làm thí dø. M¶ng là cänh cûa phàm phu, m¶t có rÓi loån hay rõ ràng (ho¥c chi d» giäi) thì cÛng ÇŠu là trong vòng tÖ tÜªng cûa chính mình mà thôi (giai thÎ nhai dï hoàn lš liÍu ?). Song trong kinh nói [ngÜ©i tu] niŒm PhÆt tam mu¶i khi thÃy PhÆt së hÕi nhÜ vÀy, PhÆt së Çáp nhÜ vÀy, thì së giäi quy‰t h‰t m†i lÜ§i nghi... N‰u PhÆt cÛng không khác gì các thÙ thÃy trong m¶ng, ¡t PhÆt chÌ là do tâm tÜªng cûa tôi thÃy ra mà thôi. CÙ tÜªng ra hình tÜ§ng nhÜ th‰ m¶t cách chuyên nhÃt (tÜªng tÜ§ng chuyên) thì së thành ÇÎnh, ÇÎnh thì së thÃy PhÆt. PhÆt mà mình thÃy Çó không tØ ngoài låi, tôi cÛng không Çi Ç‰n Çâu, chính chÌ là cái lš lë tâm tÜªng chuyên nhÃt mà g¥p g“ nhau thôi, không hŠ khác gì v§i m¶ng vÆy.

Ch‡ tôi nghi không rõ là : n‰u nhÜ tôi không Çi khÕi, ho¥c nhÜ PhÆt không låi Çây, thì làm saocó viŒc "hi‹u rõ" (giäi) ÇÜ®c ? Cái "hi‹u rõ" Ãy tØ Çâu mà ra vÆy ? N‰u Çúng thÆt ra tØ ngoài cäm Ùng låi, thì không nên lÃy m¶ng ra mà thí dø. Mà n‰u là do tinh thÀn [cûa PhÆt và tôi] tÜÖng thông v§i nhau mà g¥p g“, thì tinh thÀn tÜÖng thông v§i nhau Çâu phäi là thÆt tÜ§ng, nên m§i có qua có låi nhÜ vÆy. Qua låi (vãng lai) nhÜ th‰ là theo Kinh nói nÖi m¥t ngoài vÆy thôi, chÙ không phäi là nghïa chính cûa tam mu¶i vÆy, thì lÃy gì Ç‹ mà tÜÖng thông qua låi ?

Låi n»a, Ban Châu Kinh có nói : có ba y‰u tÓ Ç‹ Ç¡c ÇÎnh : 1) m¶t là trì gi§i không hŠ phåm ; 2) hai là có Çåi công ÇÙc ; 3) ba là do oai thÀn cuä PhÆt. Nay xin hÕi : oai thÀn cûa PhÆt, thì Çó là PhÆt ª trong ÇÎnh, hay PhÆt tØ bên ngoài Ç‰n ? N‰u là PhÆt "ª trong ÇÎnh, thì ¡t là do tâm tÜªng cûa tôi lÆp ra, vÅn là tØ tôi mà ra. Còn n‰u là PhÆt ª ngoài ÇÎnh, thì phäi là bÆc thánh ª ngoài m¶ng (m¶ng bi‹u (?) chi thánh nhân). N‰u th‰, tinh thÀn tÜÖng h¶i mà låi, không phäi chÌ ª bên trong, không th‹ låi chÌ giÓng nhÜ m¶ng ÇÜ®c, ÇiŠu Ãy quá rõ rÒi. Pháp môn niŒm PhÆt tam mu¶i, pháp Ãy vÓn là nhÜ vÆy hai sao ? ChÙ hai ba y ki‰n nhÜ th‰, thì rÓt cu¶c phäi theo lë nào Çây ?

www.phatphap.com


Trä l©i 11 : vŠ niŒm PhÆt tam mu¶i

Ngài La ThÆp Çáp : Các tam mu¶i g¥p PhÆt (ki‰n PhÆt tam mu¶i) có ba loåi : 1) m¶t là BÒ Tát ho¥c do Ç¡c ÇÜ®c thiên nhãn, thiên nhï, ho¥c bay Ç‰n nÖi các chÜ PhÆt trong 10 phÜÖng, g¥p PhÆt hÕi han, Çoån trØ các lÜ§i nghi ; 2) hay là tuy không có thÀn thông, song thÜ©ng tu niŒm các vÎ PhÆt hiŒn tåi nhÜ PhÆt A Di ñà ch£ng hån, tâm trø vào m¶t ch‡, thì liŠn thÃy ÇÜ®c PhÆt, thÜa hÕi các ÇiŠu nghi ; 3) ba là khi h†c và tu tÆp niŒm PhÆt, ho¥c ngÜ©i Ãy Çã lìa khÕi døc, ho¥c là chÜa lìa khÕi døc, thì ho¥c là thÃy hình tÜ®ng PhÆt, ho¥c thÃy sinh thân cûa PhÆt, ho¥c thÃy chÜ PhÆt quá khÙ hiŒn tåi vÎ lai. Ba loåi ÇÎnh này, ÇŠu ÇÜ®c g†i là niŒm PhÆt tam mu¶i, sont thÆt ra låi không giÓng nhau. Loåi ÇÀu tiên h‰t, do Ç¡c thÀn thông mà thÃy ÇÜ®c chÜ PhÆt ª mÜ©i phÜÖng ; loåi thÙ hai tuy chÜa Ç¡c thÀn thông, song nh© l¿c cûa Ban Châu Tam mu¶i, nên cÛng thÃy ÇÜ®c chÜ PhÆt kh¡p mÜ©i phÜÖng ; còn ngoài ra ba là thÃp nhÃt, song ÇŠu g†i chung là niŒm PhÆt tam mu¶i.

Låi n»a, n‰u ngÜ©i nào thÜ©ng hay quán các s¿ tÜ§ng Çáng chán chê lìa bÕ (y‰m ly tÜ§ng) cûa th‰ gian, thì ÇÓi v§i chúng sinh ngÜ©i Ãy khó mà th¿c hành tØ tâm ÇÜ®c. Cho nên cÓt vì các BÒ Tát chÜa lìa khÕi døc ÇÜ®c, mà [Kinh] dùng m†i cách xÜng tán Ban Châu Tam mu¶i, chính do ÇÎnh l¿c [cûa Tam mu¶i] Ãy mà tuy các BÒ Tát chÜa lìa døc ÇÜ®c, vÅn có th‹ nhi‰p tâm vào m¶t ch‡ và có th‹ tahey ÇÜ®c chÜ PhÆt. Và Çó chính là cæn bän cho viŒc cÀu Çi theo con ÇÜ©ng thành PhÆt (PhÆt Çåo) vÆy.

Låi, ngÜ©i h†c Ban Châu Tam mu¶i, tuy nói là do nh§ tÜªng phân biŒt (Ùc tÜªng phân biŒt), song không phäi là hÜ v†ng. Tåi sao vÆy ? Các Kinh mà Thích Ca Væn PhÆt nói rõ vŠ thân tÜ§ng ÇÀy Çû (cø túc) cûa PhÆt A Di ñà, là các l©i nói chí thành (chí ngôn) cûa NhÜ Lai.

Låi, trong Ban Châu Kinh giäng dåy Çû cách, phäi phân rõ và nh§ (ÇÜÖng niŒm phân biŒt) r¢ng PhÆt A Di ñà ª vŠ phÜÖng Tây cách Çây qua khÕi mÜ©i vån cõi PhÆt. ñÙc PhÆt Ãy dùng vô lÜ®ng ánh sáng, thÜ©ng chi‰u kh¡p các th‰ gi§i trong mÜ©i phÜÖng. N‰u ngÜ©i thÙc hành mà Çúng nhÜ Kinh nói, có th‹ thÃy ÇÜ®c PhÆt, thì vÓn là có cæn do gÓc ng†n Çâu Çó, chÙ không phäi chÌ hoàn toàn là hÜ v†ng, Ùc tÜªng, phân biŒt mà thôi Çâu. Do ngÜ©i ta không tin, không bi‰t th¿c hành các pháp môn thiŠn ÇÎnh, nên m§i cho r¢ng chÜa Ç¡c thÀn thông làm saothÃy ÇÜ®c chÜ PhÆt ª quá xa ÇÜ®c. Cho nên, PhÆt m§i lÃy m¶ng ra làm thí dø vÆy. NhÜ ngÜ©i ta do l¿c cûa m¶ng, nên tuy có chuyŒn ª xa xôi, mà có th‹ Ç‰n, có th‹ thÃy g¥p ÇÜ®c. BÒ Tát th¿c hành Ban Châu Tam mu¶i cÛng y nhÜ vÆy, do l¿c cûa ÇÎnh Ãy mà thÃy ÇÜ®c chÜ PhÆt ª rÃt xa, không bÎ rØng núi các thÙ làm trª ngåi. Do ngÜ©i ta tin vào chuyŒn m¶ng, nên m§i lÃy ra làm thí dø. Låi n»a, m¶ng là m¶t pháp t¿ nhiên, không cÀn phäi làm này n† gì h‰t, mà còn có th‹ nhÜ vÆy, thì huÓng gì ngÜ©i tu ra công ra sÙc mà không thÃy ÇÜ®c sao ?

Låi n»a, thân cûa chÜ PhÆt có tÜ§ng cÓ ÇÎnh (quy‰t ÇÎnh tÜ§ng), khi dùng tâm nh§ tÜªng suy xét (Ùc tÜªng phân biŒt) vŠ thân tÜ§ng Ãy, thì h£n nhiên phäi là hÜ v†ng rÒi.

www.phatphap.com


Song trong Kinh có nói thân cûa chÜ PhÆt ÇŠu tØ các duyên mà sinh, không có t¿ tính, thÆt s¿ là trÓng không v¡ng l¥ng (tÃt cánh không tÎch), nhÜ [ngÜ©i trong] m¶ng nhÜ [thân bi‰n] hóa (nhÜ m¶ng nhÜ hóa). N‰u Çúng vÆy, thì khi nói ngÜ©i tu hành thÃy thân tÜ§ng chÜ PhÆt, không còn phäi riêng ngÜ©i Ãy hÜ v†ng n»a [, mà cä PhÆt cÛng hÜ v†ng]. N‰u Çã hÜ v†g, thì cä hai tr†n ÇŠu hÜ v†ng ; còn n‰u không hÜ v†ng, thì cä hai cÛng nhÜ nhau ÇŠu không hÜ v†ng. Tåi sao nhÜ vÆy ? Vì Ç‹ cho kh¡p m†i chúng sinh ai cÛng ÇÜ®c l®i ích, gieo trÒng ÇÜ®c các gÓc thiŒn (thiŒn cæn). NhÜ trong Ban Châu Kinh có nói ngÜ©i thÃy PhÆt së phát sinh gÓc thiŒn (thiŒn cæn), thành A La Hán ho¥c bÃt thÓi chuy‹n (A Duy ViŒt Chí). Cho nên phäi hi‹u r¢ng thân [tÜ§ng] cûa NhÜ Lai, không [tÜ§ng] nào låi không phäi là chân thÆt vÆy.

Låi n»a, nh§ tÜªng suy xét (Ùc tÜªng phân biŒt), có lúc cÛng có [tác døng chân] thÆt. NhÜ n‰u cÙ theo nh»ng gì Kinh nói, mà cÙ thÜ©ng xuyên nh§ tÜªng suy xét, th©i së thông suÓt tÕ rõ (thông Çåt) ÇÜ®c s¿ thÆt, ví nhÜ ngÜ©i thÜ©ng tu tÆp [quán tÜªng] ánh sáng Çèn, ÇuÓc, m¥t træng, m¥t tr©i, rÒi nh§ nghï (niŒm) Ç‰n các vÆt sau các chÜ§ng che, thì së Ç¡c ÇÜ®c thiên nhãn, thông suÓt tÕ rõ các s¿ th‹ thÆt có vÆy.

Låi n»a, ngÜ©i kém hÖn, thì trì gi§i cho trong såch (thanh tÎnh) tin kính sâu dÀy, c¶ng v§i thÀn l¿c cûa ÇÙc PhÆt, c¶ng v§i thÀn l¿c cûa ÇÙc PhÆt kia và l¿c cûa Tam mu¶i, các duyên hòa h®p nhÜ th‰, së ÇÜ®c thÃy PhÆt, nhÜ ngÜ©i trÜ§c gÜÖng thÃy hình cûa mình vÆy.

Låi n»a, giä nhÜ phàm phu nào Çó, tØ lúc không có lúc b¡t ÇÀu cho Ç‰n nay (vô thûy dï lai) tØng ÇÜ®c thÃy là hoàn toàn Çã lìa khÕi døc Ç¡c thiên nhãn, thiên nhï, mà rÒi vÅn låi luân chuy‹n trong næm ÇÜ©ng luân hÒi. Trong khi Ban Châu Tam mu¶i này, tØ lúc không có lúc b¡t ÇÀu cho Ç‰n nay (vô thûy dï lai), các hàng thu¶c hai thØa Thanh Væn và Duyên Giác còn không Ç¡c ÇÜ®c, thì huÓng gì là phàm phu ! Th‰ nên, không nên cho nh»ng gì tam mu¶i Ãy thÃy ÇÜ®c mà bäo là hÜ v†ng vÆy.

Låi n»a, chÜ BÒ Tát Ç¡c tam mu¶i này khi g¥p PhÆt ¡t së thÜa hÕi Ç‹ ÇÜ®c giäi tÕa các lÜ§i nghi. Khi tØ tam mu¶i xuÃt ra, trø låi vào trång thái tâm thô, sinh thích thú vô cùng ÇÓi v§i ÇÎnh kia, và phát khªi š tham Ç¡m. Th‰ nên, PhÆt dåy hành giä phäi nghï tÜªng (niŒm) nhÜ sau : "Ta không Ç‰n nÖi PhÆt kia, PhÆt kia không låi Ç‰n ta, mà ÇÜ®c g¥p PhÆt và nghe pháp nhÜ th‰, thì chÌ là tâm nh§ tÜªng suy xét (Ùc tÜªng phân biŒt) mà thôi". S¿ vÆt trong ba cõi ÇŠu tØ nÖi nh§ tÜªng xét suy mà có ra. Ho¥c có vÆt là quä báo cûa nh§ tÜªng (Ùc tÜªng) tØ Ç©i trÜ§c, ho¥c do nh§ tÜªng cûa Ç©i nay mà thành. Nghe l©i dåy bäo nhÜ th‰ rÒi, tâm chán chê ba cõi, càng tæng thêm kính tín [chÜ PhÆt]. Do PhÆt khéo nói lš lë vi diŒu (diŒu lš) nhÜ th‰, nên hành giä lÆp tÙc lìa ÇÜ®c døc cûa ba cõi, nhÆp sâu vào ÇÎnh, thành t¿u Ban Châu Tam mu¶i.

www.phatphap.com


Câu hÕi 12 : vŠ bÓn tÜ§ng

T° HuŒ ViÍn hÕi : Kinh nói bÓn tÜ§ng trÜ§c [tÙc sinh, trø, dÎ, diŒt], thì m‡i hành pháp ÇŠu có Çû ; còn bÓn tÜ§ng sau [tÙc sinh sinh, trø trø, dÎ dÎ và diŒt diŒt], thì m‡i m¶t hành tÜ§ng trÜ§c chÌ có m¶t tÜ§ng thôi. Låi do hai tÜ§ng cÛng h‡ tÜÖng làm ra nhau, cho nên không bÎ chÃt vÃn là có l‡i "không cùng" (vô cùng chi nån). Song trong ñåi Trí ñ¶ LuÆn có nói : n‰u sinh sinh ra sinh sinh [nhÜ®c sinh næng sinh sinh] thì sinh này phäi có cái sinh [sinh khác Ç‹ sinh ra nó] (t¡c sinh phøc h»u sinh), n‰u có sinh [sinh khác Ç‹ sinh ra nó] thì [sinh sinh này] låi phäi có sinh [khác Ç‹ sinh ra sinh sinh]. N‰u cÙ th‰ mà "sinh sinh" thì së thành ra là vô thÜ©ng (?). N‰u Çúng thÆt là vô cùng, ¡t nhân không bi‰t Çâu mà dØng n»a (nhân vô nhai phÀn). Còn n‰u mà có ch‡ cùng, ¡t nhân Ãy không do Çâu mà låi sinh.

Nay cæn cÙ theo ch‡ có cái sinh [sinh låi cái sinh] mà không bÎ chÃt vÃn là vô cùng n»a. Song n‰u không bÎ chÃt vÃn là vô cùng n»a, thì bÓn tÜ§ng låi chìm vào ch‡ h‡ tÜÖng "làm ra nhau" (tÜÖng vi m¶t), khi‰n cho pháp sinh Çi trÜ§c låi sinh ra sinh [sinh] (lŒnh tiŠn næng sinh pháp phøc sinh sinh), ¡t cä hai ÇŠu có l¿c "sinh" qua låi v§i nhau (phän phúc h»u næng sinh chi l¿c). N‰u sinh Çi trÜ§c có th‹ sinh qua låi, thì không th‹ không cho phép sinh [sinh] sau låi không sinh qua låi ÇÜ®c. Mà n‰u th‰ thì låi rÖi trª vào cái l‡i "vô cùng" vÆy.

Låi xin hÕi : bÓn tÜ§ng không khác gì v§i tâm pháp, n‰u có nhân là có theo thÙ t¿ [nhân] trÜ§c [quä] sau, hay mà cùng tác døng m¶t lúc ? N‰u cùng tác døng m¶t lúc, ¡t tính chÃt cûa sinh và diŒt mâu thuÅn v§i nhau, nên khi diŒt thì không có sinh, khi sinh thì không có diŒt. Còn n‰u có trÜ§c sau khác lúc, thì trong sinh së không có diŒt, trong diŒt phäi không có sinh. N‰u trong sinh mà không có diŒt, thì sinh së låi vào bên "thÃy có" (h»u ki‰n) ; còn n‰u trong diŒt không có sinh, thì diŒt låi låc vào bên "thÃy không có" (vô ki‰n). "Có" và "không có" Çã phân rõ nhÜ th‰, thì ¡t låi thành th¿c hành hai chÃp "Çoån diŒt" và "thÜ©ng h¢ng". còn n‰u trong sinh có m¶t chút diŒt, trong diŒt có m¶t chút sinh, thì cái sinh trÜ§c và cái sinh sau lÃn nhau (tÜÖng læng), cái diŒt trÜ§c và cái diŒt sau chen nhau (tÜÖng tiÍn). Và nhÜ th‰ thì không th‹ nói ÇÜ®c là "vØa m§i sinh Çã diŒt, vì lìa nhau không có" (tân tân sinh (tÙc) diŒt, tÜÖng y vô cÓ dã). do vì [sinh diŒt] lìa nhau ch¡c ch¡n là [cä hai] không có, th‰ nên vÃn ÇŠ

nhân duyên và không "chen lÃn nhau" (læng tiÍn) ÇŠu rõ ràng h‰t vÆy. l

N‰u sinh làm nhân cho trø, và trø làm nhân cho diŒt, ¡t trong sinh không có trø, trong trø không có diŒt. Giä sº lÃy thí dø nhÜ cái áo m§i (?), ¡t trong sinh Çã có trø, trong trø Çã có diŒt. Song nhÜ vÆy là trong nhân Çã có quä, quä không khác (?) v§i nhân (quä bÃt dÎ nhân), nhân và quä cùng bÀy ra Çó, rõ ràng không có gì khác biŒt. N‰u mà là vÆy, thì t§i lui gì cÛng m¡c kËt vào ch‡ nghi, mà låi trª ngÜ®c låi nÖi vào ch‡ ÇuÓi lš (phø môn).

www.phatphap.com


Trä l©i 12 : vŠ 4 tÜ§ng

Ngài La ThÆp Çáp : Nói pháp h»u vi có 4 tÜ§ng [sinh, trø, dÎ, diŒt] Çó là theo š ki‰n cûa các ÇŒ tº ngài Ca Chiên Diên, chÙ không phäi là do PhÆt nói ra. Theo các Kinh thì tóm y‰u pháp có hai loåi là pháp "tåo ra do các nhân duyên h®p låi" (h»u vi pháp) và pháp "không hŠ ÇÜ®c tåo ra bªi các nhân duyên" (vô vi pháp). Các pháp "ÇÜ®c tåo ra do các nhân duyên h®p låi" (h»u vi pháp) thì có sinh, có diŒt, có trø, có dÎ, còn pháp "không hŠ ÇÜ®c tåo ra bªi các nhân duyên" (vô vi pháp) thì không có sinh, không có diŒt, không có trø, không có dÎ. Song PhÆt có nói Ç‰n rÃt nhiŠu trong các kinh là [các pháp Ãy] chÌ có danh tØ g†i tên mà thôi, Ç‰n tÜ§ng sinh thôi còn không dÙt khoát ch¡c ch¡n (quy‰t ÇÎnh) là có, thì huÓng gì là [tÜ§ng] sinh sinh. "Sinh sinh" này là š cûa ngÜ©i nào Çó [chÙ không phäi là cûa PhÆt], không phäi là ÇiŠu Ç‹ tôi tin tÜªng mà chÃp nhÆn (phi tín sª th†), thì làm sao trä l©i cho ngài ÇÜ®c Çây ? NhÜ ngÜ©i khác có l‡i phäi gì Çó, thì Çâu phäi là ÇiŠu mà mình bi‰t ÇÜ®c !

Tuy nhiên, PhÆt có nói tÃt cä các pháp ho¥c thÜ©ng có (thÜ©ng) ho¥c không thÜ©ng có (vô thÜ©ng). Không thÜ©ng có (vô thÜ©ng) là nói cho [các pháp] trÜ§c Çó không có gi© Çây m§i có, có rÒi låi thành không có (tiên vô kim h»u, h»u dï tiŒn vô). Còn thÜ©ng có (thÜ©ng) là chiu cho [các pháp] không hŠ có các hiŒn tÜ®ng [nhÜ các pháp vô thÜ©ng] kia vÆy. Không thÜ©ng có là các pháp "ÇÜ®c tåo ra do các nhân duyên h®p låi" (h»u vi pháp), thÜ©ng có là các pháp "không hŠ ÇÜ®c tåo ra bªi các nhân duyên h®p låi" (vô vi pháp). PhÆt vì chúng sinh mà nói vŠ pháp "thoát ra khÕi th‰ gian" d¿a trên các nhân duyên (chÜ nhân duyên xuÃt th‰ pháp). G†i là "sinh", nhÜ mË sinh con, nhÜ mÀm non tØ håt giÓng mà sinh. ñó là d¿a theo các s¿ viŒc cø th‹ mà chúng ta h¢ng ngày vÅn thÃy (hiŒn sª ki‰n s¿), g†i Çó là "sinh". "DiŒt" có nghïa là các duyên hÜ hoåi h‰t, n‰u xét nÖi chúng sinh [có tình thÙc] mà nói, thì g†i là ch‰t (tº), n‰u xét theo vån vÆt [không có tình thÙc] mà nói thì g†i là hÜ hoåi (hoåi). Giai Çoån tØ sinh cho Ç‰n diŒt, trong khoäng gi»a Ãy các hiŒn tÜ®ng thay Ç°i khác Çi (dÎ tÜ§ng) g†i là "trø" và "dÎ" : xét nÖi chúng sinh mà nói, thì g†i là "già bŒnh tàn tå" (lão bŒnh ph‰) ; xét nÖi các loài không thu¶c vŠ chúng sinh [có tình thÙc] mà nói, thì g†i là "theo Çà bi‰n chuy‹n Ç°i khác" (ûy (?) dÎ bi‰n). Do Çó m†i vÆy "trong" cÛng nhÜ "ngoài" ÇŠu ÇÜ®c g†i là sinh, diŒt, trø, dÎ. NgÜ©i có lòng tin nhÆn liŠn (tr¿cc tín) [không phäi nghï ng®i quanh co], khi nghe các ÇiŠu Ãy xong, thì sinh [tâm] chán chê lìa bÕ [các pháp h»u vi] ngay, [nh© th‰] mà Çåt ÇÜ®c "con ÇÜ©ng" (Çåo) Çi Ç‰n giäi thoát. Nh»ng gì mà PhÆt muÓn trình bày š nghïa Çåi š là nhÜ vÆy.

Song các Tÿ khÜu sâu xa trong tâm do ái pháp (thâm tâm ái pháp) nên m§i "luÆn bàn quanh co" (hí luÆn) vŠ các tÜ§ng [cûa các pháp] "ÇÜ®c tåo ra do nhân duyên h®p låi" (h»u vi chi tÜ§ng), phân tích ra có Ç‰n tám pháp cùng Çi v§i "sinh" [tÙc sinh, trø, dÎ, diŒt và sinh sinh, trø trø, dÎ dÎ, diŒt diŒt]. Theo lš hoàn toàn sai lÀm và trª thành ch‡ cho m†i chÃt vÃn b¡t bÈ (chúng nån chi phû (?)). Bªi vì n‰u các pháp Ãy [nhÜ sinh mà

www.phatphap.com


sinh sinh] mà m¶t lúc sinh ¡t së không còn nhân duyên n»a, còn n‰u thÙ t¿ sinh thì ¡t là thành vô cùng. Låi n»a, không th‹ nào lìa ngoài pháp mà có sinh ÇÜ®c. Tåi sao vÆy ? Sinh là hiŒn tÜ®ng "ÇÜ®c các nhân duyên h®p låi tåo ra" (h»u vi tÜ§ng), n‰u lìa ngoài hiŒn tÜ®ng sinh Ãy mà có pháp, thì pháp Ãy không phäi là pháp "ÇÜ®c tåo ra do các nhân duyên h®p låi" (h»u vi pháp) n»a. N‰u sinh có th‹ h®p låi v§i pháp Ç‹ [làm cho pháp thành] sinh, thì tåi sao pháp låi không th‹ h®p låi v§i sinh Ç‹ [làm cho sinh] thành không sinh (phi sinh). Låi cÛng nhÜ các l‡i mà ngài Çã chÃt vÃn trong câu hÕi. Do bao nhiêu l‡i nhÜ th‰, th‰ nên PhÆt, trong các Kinh Ti‹u thØa, nói "sinh, diŒt, trø, dÎ" chÌ có danh tØ g†i tên mà thôi, chÙ không có tÜ§ng nào cÓ ÇÎnh h‰t (ÇÎnh tÜ§ng.). Còn trong các Kinh ñåi thØa th©i nói "sinh" t¶t cùng h‰t là Không, nhÜ m¶ng nhÜ huyÍn, chÌ có lØa ho¥c ÇÜ®c tâm kÈ phàm phu mà thôi. Do pháp cûa ñåi thØa là pháp mà tôi tin phøc, th‰ nên xin Çem ra mà luÆn.

Các pháp vÓn không hŠ sinh (vô sinh), bªi vì khi tìm ki‰m cái tÜ§ng cÓ cûa sinh thì [tÜªng Ãy] không th‹ nào có ÇÜ®c. N‰u trong nhân mà Çã có pháp [Ç‹ sinh] rÒi, thì [nhân Ãy] Çâu có th‹ g†i là "sinh" [ra pháp kia ÇÜ®c]. NhÜ vÆt ª trong bao rÒi lÃy ra, thì Çâu phäi vÆt Ãy là do bao sinh ra. Còn n‰u trÜ§c Çó trong nhân không có pháp, thì tåi sao pháp Ãy không tØ nh»ng gì không phäi là nhân (phi nhân) cûa mình mà sinh ra Çi ? NhÜ n‰u trong s»a không có låc, thì trong nÜ§c cÛng không có låc [, vÆy tåi sao låc không tØ nÜ§c mà sinh mà låi phäi tØ s»a mà sinh ?]. [Låi n»a, thí dø nhÜ bình ÇÃy là có sinh hay không có sinh ?]. N‰u là có sinh [thì có sinh vào lúc nào ?] Vào lúc ÇÀu tiên thành hình cûa bình (bình sÖ th©i) là có sinh, hay vào lúc sau giai Çoån Ç¡t b¡t ÇÀu chuy‹n thành bình (nê hÆu khªi bình th©i) là có sinh ? Song cä hai lúc Ãy ÇŠu không ÇÜ®c. Tåi sao vÆy ? Vì vào lúc ÇÀu thành hình thì nghïa là "Çã sinh" (dï sinh) rÒi, còn vào lúc b¡t ÇÀu chuy‹n thành bình, thì vÅn là "chÜa sinh" (vÎ sinh). "Lúc sinh" (sinh th©i) cÛng có các l‡i nhÜ vÆy. Còn n‰u [nói sinh] tÙc chính ngay cái lúc thành bình là sinh, thì [lúc thành bình này] cÛng không có phÀn cho "sinh" n»a (vô sinh phÆn) [vì bình thành rÒi, thì sinh gì n»a !]. N‰u không có bình thì cÛng không ÇÜ®c v†ng cho là có "sinh". Tåi sao vÆy ? Vì ba s¿ th‹ [sinh trø và diŒt] mà tách lìa khÕi nhau thì chính là không có [cä ba n»a] vÆy. Còn n‰u là cùng "m¶t lúc" (nhÃt th©i) thôi thì së không có nhân duyên n»a. Mà n‰u không có nhân duyên thì m‡i thÙ phäi t¿ sinh lÃy... Vô lÜ®ng các l‡i lÀm nhÜ th‰ cho nên chÜ PhÆt NhÜ Lai bi‰t là sinh pháp không có tÜ§ng cÓ ÇÎnh mà chÌ lØa dÓi m¡t cûa phàm phu, y nhÜ các s¿ viŒc trong gi¡c m¶ng, không có ÇÀu Çuôi gÓc ng†n gì cä. Do nhân duyên Ãy mà ngài nói tÃt cä các pháp không sinh không diŒt, Çoån h‰t con ÇÜ©ng ngôn ng» (ngôn ng» Çåo), diŒt h‰t m†i hoåt Ç¶ng cûa tâm (tâm hành), y nhÜ tÜ§ng cûa Ni‰t Bàn. ñ¡c ÇÜ®c lš vi diŒu này, tÙc thành vô sinh pháp nhÅn.

www.phatphap.com


Câu hÕi 13 : vŠ NhÜ, Pháp tính và chân t‰

T° HuŒ ViÍn hÕi : Khi các Kinh nói vŠ chân tính cûa các pháp (pháp tính) thì së nói là "có PhÆt hay không có *, chân tính vÅn nhÜ th‰ ÇÙng yên bÃt Ç¶ng (tính trø nhÜ cÓ) ". Còn khi nói vŠ nhÜ là Ç‹ cho thÃy rõ vì sao mà chÙng nhÆn (th† quy‰t) [chÜ *] là "NhÜ Lai". Khi nói vŠ chân t‰ th©i së nói là chân t‰ không phäi là ÇÓi tÜ®ng Ç‹ chÙng Ç¡c (bÃt th† chÙng). Ba lë khác nhau nhÜ th‰, š nghïa là ra sao, xin có th‹ ÇÜ®c nghe chæng ?

Låi xin hÕi : chân tính cûa các pháp (pháp tính) là thÜ©ng h¢ng ÇÙng yên bÃt Ç¶ng (thÜ©ng trø), vÆy là "không có" (vô) sao ? Hay là "có" (h»u) vÆy ? N‰u là "không có" (vô) thì nhÜ hÜ không, ¡t không còn gì là "có" n»a, thì nhÜ th‰ không th‹ nói là tính ÇÙng yên bÃt Ç¶ng (tính trø). Còn n‰u là "có" mà "thÜ©ng h¢ng ÇÙng yên bÃt Ç¶ng (thÜ©ng trø)", ¡t là låc vào "chû trÜÖng thÜ©ng có" (thÜ©ng ki‰n) ; n‰u "không có" mà "thÜ©ng h¢ng ÇÙng yên bÃt Ç¶ng" (thÜ©ng trø), thì së rÖi vào "chû trÜÖng diŒt hoàn toàn h‰t" (Çoån diŒt ki‰n) ; n‰u không cä "có" không cä "không có" (bÃt h»u bÃt vô), ¡t h£n phäi là m¶t cái "có" (h»u) nào Çó mà khác v§i cái "có" và "không có" ª Çây vÆy (t¡c tÃt h»u dÎ hÒ h»u vô giä). Càng bàn luÆn tìm tòi thì thÃy là càng thâm sâu càng Än mÆt, tôi cho là khoäng ranh gi§i gi»a "có" và "không có" (h»u vô chi t‰), có th‹ d¿a theo nhân duyên mà có ÇÜ®c vÆy.

www.phatphap.com


Trä l©i 13 : vŠ NhÜ, Pháp tính và Chân t‰.

Ngài La ThÆp Çáp : VŠ ba nghïa này, trong phÀn "vô sinh nhÅn" ª trên Çã có trình bày rÒi. Trong ñåi Trí ñ¶ LuÆn có nói chi ti‰t vŠ s¿ viŒc này. Nghïa là c¡t ÇÙt h‰t m†i con ÇÜ©ng ng» ngôn (Çoån nhÃt thi‰t ng» ngôn Çåo), diŒt tÆn h‰t m†i hoåt Ç¶ng cûa tâm (diŒt nhÃt thi‰t tâm hành), thì g†i là thÆt tÜ§ng cûa các pháp. ThÆt tÜ§ng cûa các pháp låi còn g†i là (giä vi ?) nhÜ, pháp tính và chân t‰. Nói thÆt tÜ§ng Ãy cái tÜ§ng "ch£ng phäi là có cÛng ch£ng phäi là không có" (phi h»u phi vô) mà còn không hŠ có, thì huÓng gì là "có" v§i "không có". Do nh§ tÜªng phân biŒt, nên m§i có các vÃn nån vŠ "có" và "không có" vÆy ; còn n‰u tùy theo tÜ§ng "v¡ng l¥ng không có gì h‰t" (tÎch diŒt) cûa PhÆt pháp thì së không có luÆn Çoán quanh co (hí luÆn) n»a. N‰u cÙ luÆn Çoán quanh co là "có" hay "không có" (h»u vô hí luÆn), thì së lìa xa PhÆt pháp. Trong LuÆn ñåi Trí ÇÜa ra Çû m†i nhân duyên Ç‹ phá "có" và phá "không có", ngài không nên gi» lÃy cái pháp bÎ phá ra Ç‹ chÃt vÃn vÆy. N‰u tôi có trä l©i, thì cÛng không khác gì v§i nghïa trÜ§c Çó trong ñåi Trí ñ¶ LuÆn, còn n‰u tôi lÃy nghïa khác Ç‹ Çáp, thì së không phäi là š cûa PhÆt n»a, và së ch£ng khác gì ngoåi Çåo.

Nay låi nói tóm låi [thÆt] tÜ§ng cûa các pháp tùy lúc mà g†i tên. N‰u Ç¡c ÇÜ®c pháp tính tÜ§ng cûa chÜ pháp Çúng nhÜ thÆt, thì tÃt cä m†i luÆn nghïa Çê không th‹ phá n°i, lúc Ãy g†i là nhÜ : [Çúng y] nhÜ pháp tÜ§ng kia, không phäi do l¿c cûa tâm làm nên. Các BÒ Tát có cæn tính bén nhÆy (l®i cæn) tìm cÀu tÜ§ng nhÜ [th‰ nhÜ vÆy] này cûa các pháp : Tåi sao cái tÜ§ng v¡ng l¥ng ÇÙt h‰t nhÜ th‰ (nhÜ thÎ tÎch diŒt chi tÜ§ng) låi không th‹ n¡m b¡t ÇÜ®c, không th‹ xä bÕ ÇÜ®c (bÃt khä thû bÃt khä xä) [quán sát nhÜ th‰ thì së] bi‰t ngay r¢ng [Çó là] tÜ§ng nhÜ [th‰ nhÜ vÆy] cûa các pháp ; bªi t¿ bän tính cûa các pháp là nhÜ vÆy (tính t¿ nhï cÓ). NhÜ ÇÃt bän tính là cÙng (kiŒn), nÜ§c bän tính là Ü§t (thÃp), lºa bän tính là nóng (nhiŒt), gió bän tính là Ç¶ng ; lºa cháy bÓc lên là hiŒn tÜ®ng cø th‹ (s¿) cûa lºa, nÜ§c chäy Ç° xuÓng là hiŒn tÜ®ng cø th‹ cûa nÜ§c, gió th°i Çi ngang bên là hiŒn tÜ®ng cø th‹ cûa gió, pháp tính nhÜ th‰ cûa các pháp, t¿ bän tính nó là nhÜ vÆy. NhÜ th‰ thì g†i là pháp tính. Khi nhÆp vào pháp tính nhÜ, lúc Ãy BÒ Tát së không cÀu s¿ th‹ gì hÖn n»a (th¡ng s¿), nên tâm ÇÜ®c ÇÎnh, ÇÎnh Ç‰n cùng c¿c h‰t cûa mÙc ÇÎnh (tÆn kÿ biên c¿c), thì g†i là "mÙc Ç¶ chân thÆt" (chân t‰). Cho nên gÓc vÓn chÌ là m¶t, mà nghïa thành Ç‰n ba tên. NhÜ Çåo pháp chÌ là m¶t mà phân biŒt thành thÜ®ng, trung và hå, nên m§i g†i tên là ba thØa. B¡t ÇÀu là nhÜ, gi»a là pháp tính, sau cùng là chân t‰, ho¥c chân t‰ là thÜ®ng, pháp tính là trung, nhÜ là hå, tùy theo l¿c quán sát mà thÙ t¿ sai biŒt nhÜ vÆy.

Låi n»a, theo ti‰ng Thiên Trúc (Thiên Trúc ng» âm) thì cÙ ngÜ©i "gÀn gÛi" v§i cái gì thì lÃy cái Çó làm tên (tÜÖng cÆn giä dï vi danh). Cho nên trong Kinh m§i nói "Bi‰t ÇÜ®c [Çúng] nhÜ chÜ pháp là, nên g†i là NhÜ Lai" ; bi‰t h‰t tÃt cä các pháp m¶t cách chân chính và Çúng nhÜ các pháp là (nhÜ chính bi‰n tri nhÃt thi‰t pháp), nên g†i là PhÆt.

www.phatphap.com


Låi n»a, trong các Kinh ti‹u thØa cÛng nói vŠ nhÜ và pháp tính, nhÜ trong Tåp A Hàm có ghi : m¶t vÎ Tÿ KhÜu hÕi PhÆt : "Th‰ Tôn ! Pháp nhân duyên gÒm 12 phÀn này là do PhÆt làm ra hay do ai khác làm ra ?" PhÆt Çáp :"Tÿ KhÜu ! nhân duyên gÒm 12 phÀn này, không phäi do ta làm ra, cÛng không phäi do ai khác làm ra. Dù có PhÆt hay không có *, các pháp [vÅn Çúng] nhÜ bän tính cûa các pháp (chÜ pháp nhÜ pháp tính), vÎ trí cûa các pháp (pháp vÎ) luôn luôn bÃt Ç¶ng (thÜ©ng trø) nÖi th‰ gian. [VÎ trí cûa các pháp] chính nghïa là "pháp này có nên pháp kia có, pháp này sinh nên pháp kia sinh" Nhân duyên nÖi vô minh nên có hành (thÙc ?)... cho Ç‰n nhân duyên nÖi sinh nên có già ch‰t (lão tº) ; nhân duyên [già ch‰t Ãy] nên có các kh° não. N‰u do vô minh diŒt thì hành së diŒt... cho Ç‰n do già ch‰t diŒt nên các kh° não diŒt" song PhÆt là ngÜ©i nói lên chÌ rõ ra cho chúng sinh, nhÜ m¥t tr©i chi‰u rõ ra h‰t vån vÆt dài, ng¡n, xÃu, ÇËp... nhÜng không phäi là do m¥t tr©i làm ra. Các kinh Thanh Væn nói [Çåi khái] nhÜ th‰ : Th‰ gian thÜ©ng có pháp sinh tº, không lúc nào không có. ñó g†i là "có PhÆt hay không có PhÆt tÜ§ng Ãy luôn thÜ©ng có bÃt Ç¶ng" (thÜ©ng trø).

Riêng vŠ nghïa cûa chân t‰ thì chÌ có trong pháp ñåi thØa m§i có nói. Do vì pháp tính vô lÜ®ng nhÜ nÜ§c bi‹n cä, các bÆc Thánh hiŠn tùy theo l¿c trí huŒ cûa mình sai khác mà Ç¡c ÇÜ®c sai khác nhau. BÆc nhÎ thØa do l¿c trí huŒ y‰u kém, không th‹ nhÆp sâu vào pháp tính, nên m§i chÙng lÃy pháp tính (tiŒn thû kÿ chÙng) [theo ch‡ mình vào ÇÜ®c], chÙng bi‰t cái pháp nhÜ thÆt này vi diŒu cùng c¿c m†i lš (nhÜ thÆt chi pháp vi diŒu lš c¿c), chán chê các pháp "ÇÜ®c tåo ra bªi nhân duyên" (h»u vi) m¶t cách thâm sâu và quy‰t ÇÎnh cho [ch‡ pháp tính mà mình chÙng] Çó là chân thÆt nhÃt, không còn gì hÖn n»a. Song các BÒ Tát có l¿c trí huŒ l§n månh, nhÆp sâu vào pháp tính, không phäi Ç‰n tÆn Çâu là chÙng lÃy ch‡ Çó, nên tuy là nhÆp vào sâu, mà cÛng không có gì khác biŒt (tuy phøc thâm nhÆp, diŒc cánh vô dÎ s¿), nhÜ uÓng nÜ§c bi‹n cä, uÓng nhiŠu hay ít khác nhau, song [chÌ là nÜ§c bi‹n] không có gì khác lå.

Låi n»a, chÜ BÒ Tát, trong giai Çoån "thuÆn nhÅn" cûa ThØa mình, chÜa Ç¡c ÇÜ®c "s¿ ghi nhÆn ra lë không sinh khªi" (vô sinh pháp nhÅn), lúc Ãy các BÒ Tát quán thÆt tÜ§ng cûa các pháp, thì [thÆt tÜ§ng] g†i là nhÜ. Còn n‰u Ç¡c ÇÜ®c "s¿ ghi nhÆn ra lë không sinh khªi" (vô sinh pháp nhÅn) do quán nhÜ m¶t cách thâm sâu, nên lúc Ãy nhÜ Ç°i g†i là pháp tính. Còn nhÜ khi ngÒi nÖi Çåo tràng mà chÙng lÃy pháp tính, thì pháp tính Ç°i tên là chân t‰. N‰u chÜa chÙng chân t‰ thì tuy nhÆp vào pháp tính vÅn chÌ g†i là BÒ Tát, chÜa có ÇÜ®c quä thánh. Cho Ç‰n khi ngÒi Çåo tràng, chÜ PhÆt dùng "trí bi‰t tÃt cä" (nhÃt thi‰t trí) thâm nhÆp vào pháp tính vô lÜ®ng, nên lúc Ãy m§i ra khÕi con ÇÜ©ng BÒ Tát Ç‹ luÆn bàn vŠ con ÇÜ©ng PhÆt vÆy.

www.phatphap.com


Câu hÕi 14 : vŠ ThÆt pháp h»u.

T° HuŒ ViÍn hÕi : ñåi Trí ñ¶ LuÆn cho các pháp s¡c, hÜÖng, vÎ và xúc là cái có thu¶c pháp thÆt (thÆt pháp h»u), s»a låc là cái có thu¶c vŠ "nhân duyên" (nhân duyên h»u).

Gi© xin truy tìm vŠ nguÒn gÓc ÇÜa ra các tiêu chuÄn Ç‹ xác ÇÎnh các danh xÜng Ãy xem : hÍ cÙ là pháp do nhân duyên sinh, thì là sinh d¿a vào các pháp thÆt (sinh Ü thÆt pháp). Låi xin hÕi : pháp thÆt này là tØ Çâu sinh ra ? Trong Kinh nói các pháp s¡c, hÜÖng, vÎ, xúc là các pháp thu¶c s¡c "do bÓn Çåi tåo ra", s¡c thì phäi lÃy bÓn Çåi làm gÓc. GÓc là do bÓn Çåi mà có, thì các pháp Ãy không phäi do nhân duyên sinh Çó sao ? N‰u là do nhân duyên sinh, thì làm sao là pháp thÆt ÇÜ®c n»a ? N‰u cÙ theo lš cûa thÆt pháp mà xét vŠ bÓn Çåi thì cÛng Çáng nghi y nhÜ các pháp kia vÆy. Tåi sao ? LuÆn nói : tÃt cä các pháp ÇŠu không có [hình] tÜ§ng cÓ ÇÎnh (ÇÎnh tÜ§ng), cho nên ngÜ©i Ç¡c thÀn thông rÒi, có th‹ làm nÜ§c thành ÇÃt, ÇÃt thành nÜ§c. Các hình tÜ§ng (tÜ§ng) cûa bÓn Çåi này ÇŠu tùy theo l¿c thÀn thông mà bi‰n Ç°i. Do các s¿ viŒc Ãy mà xét Çû bi‰t bÓn Çåi và s¡c "do bÓn Çåi tåo ra" (tåo s¡c) ÇŠu là do nhân duyên hóa hiŒn ra, ÇiŠu này quá rõ ràng rÒi vÆy. N‰u bÓn Çåi và s¡c "do bÓn Çåi tåo ra" (tåo s¡c) không phäi do nhân duyên tåo nên, thì phäi không có ba "hiŒn tÜ®ng" (tam tÜ§ng) là sinh, trø, và diŒt. N‰u chúng không có ba "hiŒn tÜ®ng" Ãy, thì Th‰ Tôn Çã không nói là dùng lë "không thÜ©ng còn mãi" (phi thÜ©ng) mà quán các pháp Ãy. "Không thÜ©ng còn mãi" (phi thÜ©ng) thì ¡t là phäi có hiŒn tÜ®ng vØa sinh Çó liŠn diŒt ngay (tân tân sinh diŒt). Cho nên PhÆt pháp thÜ©ng nói : không thÃy có pháp nào cÙ thÜ©ng sinh mãi mà không diŒt. Do Çó, bÃt cÙ gì sinh thì ÇŠu phäi có nhân duyên. N‰u th‰ gi»a nhân duyên và pháp thÆt Çâu là ch‡ khác biŒt Çây ?

Xét theo nh»ng gì luÆn trình bày thì "có" mà do tØ nhân duyên thì khác v§i cái "có" mà chính tÙc là pháp thÆt. Cä hai tuy cùng là do nhân duyên mà ra nhÜng khác nhau ª ch‡ là có nhÜ th‰ nào (sª dï vi h»u). N‰u là vÆy, thì nh»ng gì do nhân duyên mà hóa ra, thì phäi không có tÜ§ng cÓ ÇÎnh (ÇÎnh tÜ§ng) ; còn n‰u không phäi do nhân duyên mà ra, thì phäi có tÜ§ng cÓ ÇÎnh (ÇÎnh tÜ§ng). Ngay trong chÜÖng "ThÀn Thông" cûa luÆn này có nói bÓn Çåi không có hình tÜ§ng cÓ di'ành. Do không có hình tÜ§ng cÓ ÇÎnh, nên tùy theo diŒt mà bi‰n chuy‹n, bi‰n chuy‹n ¡t phäi bÕ cái gÓc (b°n) Çi. S¡c, hÜÖng, vÎ, xúc tØ bÓn Çåi mà ra, thì Çúng lš phäi giÓng nhÜ các thÙ nhân duyên mà hóa ra, hóa ra ¡t phäi bi‰n chuy‹n mà thành ra vÆt khác. Theo Çó mà suy xét, thì pháp thÆt và nhân duyên, chÜa hŠ bao gi© khác biŒt nhau. Ý cûa LuÆn dÜ©ng nhÜ có š nói nhÜ th‰, song không hŠ nói th£ng ra cho Ç‰n cùng b© tÆn gÓc, nên xin l¡ng nghe š ki‰n cûa ngài vÆy.

www.phatphap.com


Trä l©i 14 : vŠ ThÆt Pháp h»u

Ngài La ThÆp Çáp : VŠ LuÆn có hai loåi : 1) m¶t là LuÆn cûa ñåi thØa nói vŠ hai loåi Không là chúng sinh Không và pháp Không ; 2) hai là luÆn cûa Ti‹u thØa chÌ nói vŠ chúng sinh Không. Tåi sao vÆy ? Bªi chúng sinh là do Ãm, nhÆp, gi§i hoà h®p mà giä làm chúng sinh, chÙ không phäi thÆt có chúng sinh riêng biŒt (vô h»u biŒt thÆt). Các LuÆn [ki‹u Ti‹u thØa] nhÜ th‰, nói các thÙ nhÜ s»a v.v... là "có" theo nhân duyên, còn các pháp nhÜ s¡c v.v... là "có" theo pháp thÆt. Do [chúng sinh] ÇÓi v§i các pháp khªi sinh hai loåi chÃp trÜ§c nhÜ sau : 1) m¶t là chÃp trÜ§c vào chúng sinh [cho chúng sinh là thÆt có] ; 2) hai là chÃp trÜ§c vào pháp [, cho chúng sinh là không có, mà pháp m§i là thÆt có]. Do chÃp trÜ§c vào chúng sinh, nên các LuÆn Ãy m§i nói các pháp không có "ngã" (vô ngã pháp), [ngã Ãy] chÌ có "danh" và "s¡c" làm cæn bän mà thôi. Song nh»ng ngÜ©i mê ho¥c låi Çi chÃp gi» tÜ§ng cûa "danh" và "s¡c", phân biŒt cho Çó là chúng sinh, là ngÜ©i, là tr©i, là súc sinh, là nhà, là núi rØng, là sông v.v... Các cái thÃy (ki‰n) nhÜ th‰ ÇŠu không ra khÕi "danh" và "s¡c". Ví nhÜ ÇÃt (nê) là m¶t s¿ vÆt, làm ra Çû loåi ÇÒ dùng (khí), ho¥c g†i là cái hÛ, ho¥c g†i là cái bình. Ho¥c phá hÛ Çi làm bình, ho¥c phá bình Çi làm hÛ, sau cùng h‰t thì cÛng ÇŠu trª vŠ làm ÇÃt. [Lúc Ãy] hÛ Çâu có gì mÃt mát, bình Çâu có gì ÇÜ®c Çâu (vô sª Ç¡c). Ch£ng qua chÌ có cái tên khác nhau mà thôi. TrÜ©ng h®p các ngÜ©i chÃp trÜ§c ÇÓi v§i "danh" và "s¡c" khªi sinh Çû thÙ hình tÜ§ng khác nhau (dÎ tÜ§ng) cÛng y nhÜ vÆy. N‰u tìm cho ra cái thÆt có, thì së chÌ thÃy có "danh" và "s¡c" mà thôi. Khi nghe giäi nói nhÜ th‰ rÒi, nh»ng ngÜ©i chÃp trÜ§c së thÃy tÃt cä các pháp ÇŠu "không có ngã" (vô ngã), "không có cái gì cûa tôi h‰t" (vô ngã sª), nên lÆp tÙc xä bÕ lìa xa (xä ly) không có luÆn Çoán quanh co (hí luÆn) n»a, mà chÌ lo tu hành Çåo pháp thôi.

Song có ngÜ©i ÇÓi v§i "danh" và "s¡c" không bÎ mê ho¥c cho Çó là tÜ§ng chúng sinh, mà låi mê ho¥c cho Çó là tÜ§ng cûa pháp (pháp tÜ§ng), rÒi do tham Ç¡m (tham trÜ§c) vào pháp, th‰ nên khªi lên các luÆn Çoán quanh co (hí luÆn) vŠ "danh" và "s¡c". Vì các ngÜ©i Ãy nên LuÆn m§i nói "danh" và "s¡c" là hÜ dÓi (hÜ cuÓng), nhÜ huyÍn nhÜ hóa, cuÓi cùng là không tÎch, giÓng y nhÜ trÜ©ng h®p cûa chúng sinh, cÛng do nhân duyên mà có, không có hình tÜ§ng cÓ ÇÎnh (ÇÎnh tÜ§ng).

Do Çó phäi hi‹u, khi nói các pháp nhÜ s¡c v.v... là "thÆt có", nhÜ s»a v.v... là "nhân duyên mà có" ÇŠu là theo š cûa các LuÆn Ti‹u thØa, chÙ không phäi là pháp cûa các LuÆn thâm sâu t¶t mÙc. Tåi sao vÆy ? Do chúng sinh nhân nghe các š nghïa mà ÇÜ®c giäi thoát. N‰u nói v§i h† chúng sinh và pháp ÇŠu không h‰t, thì tâm h† không bi‰t bám vào Çâu, ¡t së sinh mù mÎt chìm Ç¡m (mê mu¶n). Vì các hång ngÜ©i Ãy, nên dåy h† quán hai pháp "danh" và "s¡c" là vô thÜ©ng, là kh°, là trÓng không. N‰u tâm h† chán ngán mà lìa bÕ (y‰m ly) [m†i chÃp dính vào danh s¡c] thì không cÀn phäi quán gì khác n»a. NhÜ cÕ thuÓc Çû trØ ÇÜ®c bŒnh rÒi, thì không cÀn phäi thuÓc quš n»a.

Låi do Ç‹ cho chúng sinh lìa bÕ ÇÜ®c các lÀm lÅn vŠ s¡c v.v... nhÜ cho r¢ng s¡c v.v...

www.phatphap.com


là tÜ§ng nhÜ nhÃt thôi (nhÃt tÜ§ng), ho¥c là tÜ§ng có khác nhau (dÎ tÜ§ng), ho¥c là tÜ§ng thÜ©ng có mãi (thÜ©ng tÜ§ng), ho¥c tÜ§ng chÃm dÙt h‰t (Çoån tÜ§ng) ; do lë Çó nên m§i nói các pháp s¡c v.v... là thÆt có, các pháp s»a v.v... là "chÌ có tên mà thôi" (giä danh). Có ngÜ©i nh© quán nhÜ th‰ mà thÃy ra ÇÜ®c chúng sinh chÌ là pháp do nhân duyên, không hŠ có bän tính cûa riêng mình (t¿ tính), cuÓi cùng ra là trÓng không dÙc l¥ng (không tÎch). N‰u mà th‰, thì các lš lë cûa LuÆn ÇÜa ra có khác nhau trên m¥t ngôn tØ, song vŠ lš thì Çê là nhÃt chí.

Låi n»a, PhÆt Ç¡c ÇÜ®c trí huŒ bi‰t h‰t ÇÜ®c (nhÃt thi‰t trí huŒ). Trí huŒ này không th‹ nào luÆn bàn ÇÜ®c (bÃt khä tÜ nghÎ). TrØ chÜ PhÆt ra, së không có ai khác có th‹ th† nhÆn trì gi» ÇÜ®c tÆn cùng h‰t Çúng nhÜ cái lš thÆt kia. Cho nên chÜ PhÆt tùy theo khä næng hi‹u bi‰t cûa chúng sinh mà nÖi m¶t nghïa thôi nói ra ba con ÇÜ©ng phÄm chÃt khác nhau.

Do vì các chúng sinh cæn tính chÆm løt (Ç¶n cæn), mà PhÆt nói vŠ vô thÜ©ng, kh°, không. Các chúng sinh này nghe nói tÃt cä các pháp ÇŠu vô thÜ©ng, kh° rÒi, thì h‰t sÙc chán ngán và lìa bÕ các pháp Ãy, liŠn Çoån trØ ÇÜ®c ái và Ç¡c giäi thoát.

Låi do vì các chúng sinh cæn tính bÆc trung (trung cæn) mà nói tÃt cä ÇŠu "không có ngã", ÇŠu vÓn yên tïnh (an °n), v¡ng l¥ng chÃm dÙt h‰t (tÎch diŒt), là Ni‰t Bàn. Các chúng sinh này nghe nói tÃt cä các pháp ÇŠu "không có ngã", mà chÌ là Ni‰t Bàn yên tïnh, v¡ng l¥ng chÃm dÙt h‰t (an °n tÎch diŒt), thì liŠn c¡t ÇÙt ái mà Ç¡c giäi thoát.

Låi do vì các bÆc cæn tính bén nhÆy (l®i cæn) mà nói tÃt cä các pháp tØ xÜa Ç‰n nay, không sinh không diŒt, cuÓi cùng là Không, y nhÜ tÜ§ng ng.

Do Çó, nÖi m¶t nghïa thôi, rÒi tùy theo tâm phiŠn não (k‰t sº) lÀm lÅn cûa chúng sinh, mà thành ra có nông sâu khác nhau. NhÜ trÎ bŒnh nhË thì g†i là thuÓc nhË, trÎ bŒnh n¥ng thì g†i là thuÓc n¥ng, tùy theo bŒnh mà có thuÓc nhË n¥ng. Tâm chúng sinh có cæn bŒnh ba Ç¶c [là tham, sân, si] n¥ng nhË khác nhau cÛng giÓng nhÜ vÆy. L¿c cûa ái và giÆn (khu‹) thì tÜÖng ÇÜÖng v§i nhau, còn ngu si m§i Çúng là phiŠn não (lÆu). Tåi sao låi vÆy ? Vì ái tuy t¶i nhÕ song khó mà xä ly ; tÙc giÆn (khu‹) tuy t¶i l§n song låi dÍ lìa bÕ ; còn si thì vØa t¶i l§n vØa khó bÕ. Do ái khó mà lìa bÕ nên có nghïa là ác (ác tÜ§ng), song vì là t¶i nhÕ nên không phäi là ác ; do tÙc giÆn (khu‹) là t¶i l§n nên có nghïa là ác (ác tÜ§ng), song vì dÍ lìa nên không phäi là ác. L¿c cûa hai "Ç¶c" Ãy b¢ng nhau, nên khi‹n trØ cÛng dÍ, nghïa là dùng các cách quán nhÜ "không trong såch" (bÃt tÎnh), tØ bi, vô thÜ©ng, kh°. Còn tâm si m¶t khi phát sinh thì liŠn sinh luôn 62 ki‰n chÃp nhÜ thân ki‰n v.v... rÖi sâu vào trong các sai lÀm ÇÓi v§i các pháp. Do cái bŒnh này mà chÜ PhÆt chÌ nói vŠ "không có ngã" (vô ngã) và "pháp do các duyên mà sinh" (chúng duyên sinh pháp), nên phäi không có t¿ tính, rÓt cu¶c luôn luôn là Không (thÜ©ng Không) tØ xÜa Ç‰n gi© không hŠ có tÜ§ng sinh (vô sinh tÜ§ng). Cho nên PhÆt ho¥c có khi nói Chúng sinh Không, ho¥c có khi nói Pháp không. Do có nói các pháp nhÜ s¡c v.v... là thÆt pháp, còn nhÜ s»a v.v... là do nhân duyên mà có, không

www.phatphap.com


có gì l‡i lÀm.

www.phatphap.com


Câu hÕi 15 : VŠ phân tích Ç‹ phá thành Không

T° HuŒ ViÍn hÕi : ñåi Trí ñ¶ LuÆn tách g“ qua bao tÀng l§p Ç‹ tìm cÀu tÆn gÓc rÍ (thôi ÇiŒp cÀu b°n), tìm cho Ç‰n thành phÀn nhÕ nhÜ ÇÀu lông (mao phÆn), rÒi låi tách g“ phÀn nhÕ nhÜ lông Ãy Ç‹ tìm cÀu Ç‰n tÆn ÇÀu nguÒn (nguyên), thì lúc Çó b¡t g¥p thành phÀn "nhÕ li ti cùng c¿c" (c¿c vi). PhÀn "nhÕ li ti cùng c¿c" này chính là s¡c, hÜÖng, vÎ và xúc vÆy. BÓn pháp này có ngay nÖi bän th‹ [cùng c¿c cûa vån vÆt] (Ü th‹ h»u chi), th‰ nên s¡c, hÜÖng, vÎ, xúc không th‹ bÎ coi là "chÌ có tên g†i mà thôi" (giä danh) ÇÜ®c. Tuy nhiên, thuy‰t vŠ các thành phÀn nhÕ li ti cùng c¿c (c¿c vi chi thuy‰t) này lÃy gì làm cæn cÙ ? LÃy "có" sao, hay lÃy "không có" Çây ? N‰u chúng là các pháp thÆt và "có" (nhÜ®c h»u thÆt pháp), thì cái š nghïa phân phá tách g“ m§i chÌ là phân phá các tÀng l§p thành không (chính khä không ÇiŒp), chÙ chÜa có phân phá phÀn gÓc rÍ thành không (du vÎ không kÿ b°n). N‰u gÓc gác (b°n) mà không th‹ phân phá thành không ÇÜ®c, thì té ra låi chính là lš thuy‰t "m¶t thÜ§c gÆy" (xích chùy luÆn) [nghïa là cÙ m¶t thÜ§c gÆy, m‡i ngày lÃy Çi m¶t nºa, thì lÃy mãi lÃy hoài bÃt tÆn không bao gi© h‰t]. NhÜ vÆy là rÖi vào bên "quan Çi‹m thÜ©ng còn mãi" (thÜ©ng ki‰n) ; còn n‰u Çi cho t§i cùng mà không còn có pháp thÆt n»a, thì ¡t låi nhÜ thí dø vŠ lông rùa (quy mao), låc vào "quan Çi‹m diŒt là không còn có gì n»a h‰t" (Çoån ki‰n). Hai quan Çi‹m Ãy không phäi là "con ÇÜ©ng chính gi»a" (trung Çåo), mà cÛng không th‹ g†i là "chÌ có tên không thôi" (giä danh) ÇÜ®c.

Gi© Çây giä sº mÜ©i m¥t cùng phân phá ra (thÆp phÜÖng ÇÒng phân) Ç‹ phân phá cho Ç‰n không. ñã phân ra h‰t rÒi thì sao nói là "có" ÇÜ®c n»a (phân yên khuÃt h»u). [Song tuy không còn các phÀn "cùng c¿c nhÕ li ti" Ãy mà] vÅn không ra khÕi s¡c. [Tåi sao ?] Vì s¡c là không th‹ ra khÕi ÇÜ®c : Th‰ Tôn có nói s¡c vi t‰ (t‰ s¡c) không phäi là "bøi nhÕ li ti" (vi trÀn). N‰u š nghïa "phân phá" này là tách g“ các cái "có do nhân duyên" cho Ç‰n không (thôi không nhân duyên h»u), chÙ không Çøng gì Ç‰n các pháp thÆt h‰t, thì cÙ tách g“ các tÀng l§p cho Ç‰n các thành phÀn nhÕ nhÜ ÇÀu lông là tÆn cùng, và có th‹ Ç‰n Çó là Çû bi‰t ÇÜ®c "không" rÒi. N‰u th‰ thì không nên cho các phÀn "nhÕ li ti cùng c¿c" (c¿c vi) là "chÌ có tên không thôi" ÇÜ®c (giä danh). Còn n‰u nói r¢ng các phÀn "nhÕ li ti cùng c¿c" là "chÌ có tên mà thôi", tÙc có nghïa là khi quán vŠ "không" không phäi chÌ dØng låi nÖi cái "có do nhân duyên" [là không mà thôi], ÇiŠu Ãy Çû thÃy rõ. N‰u th‰ thì các ranh gi§i gi»a "có" và "không có" (h»u vô chi t‰), làm sao mà tÒn tåi ÇÜ®c ? Do Çó cái š nghïa "không có không không có" (bÃt h»u bÃt vô) t¿ Ç¶ng sáng tÕ vÆy.

www.phatphap.com


Trä l©i 16 : vŠ phân phá Không.

Ngài La ThÆp trä l©i : Trong PhÆt pháp không hŠ có danh tØ "bøi li ti" (vi trÀn), mà chÌ nói r¢ng s¡c ho¥c l§n (thô) hay nhÕ (t‰) ÇŠu "không thÜ©ng còn" (vô thÜ©ng), mà ngay cho Ç‰n các thành phÀn "cùng c¿c nhÕ cùng c¿c li ti" (c¿c vi c¿c t‰) PhÆt pháp cÛng không hŠ nói. N‰u lÃy cái "cùng c¿c nhÕ" (c¿c t‰) làm "bøi trÀn" (vi trÀn), thì hình tÜ§ng cûa nó không th‹ nào có ÇÜ®c, song các LuÆn sÜ thÜ©ng hay phát sinh nhiŠu sai lÀm ÇÓi v§i vÃn ÇŠ này. Th‰ nên PhÆt pháp không nói là có các thành phÀn "nhÕ cùng c¿c" (c¿c t‰) [mà chÌ nói sao cho] ÇÓi vói s¡c khi‰n chúng sinh không khªi tâm ái luy‰n trói bu¶c (ái phÜ®c), và n‰u có trói bu¶c vào ch‡ nào, thì PhÆt së nói cách thÙc (pháp) cªi các trói bu¶c cho h†.

Låi n»a, trong kinh ñåi thØa, do tùy theo phàm phu mà có nói Ç‰n danh tØ "bøi li ti" (vi trÀn), song không nói là chúng có hình tÜ§ng cÓ ÇÎnh (ÇÎnh tÜ§ng). CÛng nhÜ s¡c l§n nhÃt (c¿c thô s¡c) Çã không hŠ là có (bÃt khä Ç¡c), thì s¡c nhÕ cùng c¿c (c¿c t‰ s¡c) cÛng vÆy, không hŠ là có. NhÜ ÇŒ tº cûa Ðu Lâu Ca [, T° sÜ cûa phái Th¡ng LuÆn], nói ra phÄm Vi TrÀn, cho r¢ng tÜ§ng cÓ h»u cûa "bøi li ti" (vi trÀn ÇÎnh tÜ§ng) gÒm bÓn pháp là s¡c, hÜÖng, vÎ và xúc. PhÀn "bøi li ti" thu¶c nÜ§c (thûy vi trÀn) gÒm có s¡c, vÎ và xúc ; "bøi li ti" thu¶c lºa (hÕa vi t Àn) gÒm có s¡c và xúc ; ; "bøi li ti" thu¶c gió (phong vi trÀn) chÌ có mình xúc ; do ÇÃt r¶ng l§n, nên cä bÓn pháp s¡c, hÜÖng, vÎ xúc ÇŠu thu¶c vŠ ÇÃt. BÓn Çåi này là các pháp có [thÆt] riêng biŒt ngoài bÓn pháp kia. ñÖn vÎ nhÕ nhÃt [cûa bÓn Çåi này] ÇÜ®c g†i là ; "bøi li ti" (vi trÀn), là cæn b°n cûa tÃt cä các s¡c trong tr©i ÇÃt này, và không th‹ nào hûy hoåi ÇÜ®c (bÃt khä hoåi tÜ§ng). Trong sÓ ÇŒ t¿ *, cÛng có ngÜ©i nói vŠ lë "bøi li ti" (vi trÀn) này. Vì PhÆt nói có loåi s¡c vi t‰, nên h† låi tìm tòi cái càng vi t‰ trong vi t‰, Ç‰n cái c¿c vi t‰ thì cho Çó là "bøi li ti" (vi trÀn). Do Ç‹ phá tà ki‰n cûa ngoåi Çåo và tà luÆn cûa ÇŒ tº *, nên trong PhÆt pháp m§i nói là "bøi li ti" (vi trÀn) không có tÜ§ng cÓ ÇÎnh, mà chÌ "có tên không vÆy thôi" (giä danh). Tåi sao vÆy ? NhÜ næm ngón tay hòa h®p låi v§i nhau mà giä g†i (giä danh) là bàn tay, cÛng th‰ các pháp nhÜ s¡c v.v... hòa h®p vói nhau mà giä g†i là "bøi li ti".

r

Trong PhÆt pháp thÜ©ng sº døng hai môn là : 1) môn "không có ngã" (vô ngã môn) và 2) hai là môn "pháp cÛng là không" (không pháp môn). Môn "không có ngã" (vô ngã môn) thì cho r¢ng næm Ãm, mÜ©i hai nhÆp, mÜ©i tám tính, mÜ©i hai nhân duyên là các pháp quy‰t ch¡c là có (quy‰t ÇÎnh h»u), song [nÖi chúng] không hŠ có ngã. Còn môn"pháp cÛng là không" (không pháp môn) là næm Ãm, mÜ©i hai nhÆp, mÜ©i tám tính, mÜ©i hai nhân duyên, các pháp này tØ hÒi nào Ç‰n gi© vÓn không hŠ có, rÓt cùng là không. N‰u dùng môn "không có ngã" Ç‹ phá lë "bøi li ti" (vi trÀn), thì lúc Ãy së lÆp luÆn nhÜ sau : s¡c, hÜÖng, vÎ, xúc là pháp thÆt, "bøi li ti" là do bÓn pháp thÆt kia hoà h®p låi mà thành nên g†i là "chÌ có tên không mà thôi" (giä danh). Tåi sao vÆy ? Vì trong môn này chÌ nói ngã là không, chÙ không nói pháp là không. Còn n‰u

www.phatphap.com


theo môn "pháp cÛng là không" (không pháp) thì cä "bøi li ti" (vi trÀn) và s¡c, hÜÖng, v.v... ÇŠu không hŠ có, không cÀn phäi phân biŒt ra là thÆt, là giä n»a.

Låi n»a, không th‹ nói ÇÜ®c r¢ng s¡c, hÜÖng v.v... là "thÜ©ng còn mãi" (thÜ©ng tÜ§ng). Tåi sao vÆy ? Bªi chúng tØ các nhân duyên mà sinh, và diŒt trong tØng niŒm niŒm m¶t (niŒm niŒm diŒt), låi do ÇÜ®c x‰p vào các loåi Ãm, gi§i, nhÆp (Ãm gi§i nhÆp nhi‰p), nên cÛng không th‹ nói là "không có" ÇÜ®c. ThÜ©ng thì các pháp do nhân duyên hòa h®p mà có, thì së chÌ có "tên không mà thôi" (giä danh), song không hŠ có s¿ th‹ có thÆt cø th‹ (thÆt s¿). NhÜ s¡c nhÆp và xúc nhÆp, hai nhÆp Ãy hòa h®p v§i nhau, thì giä g†i tên (giä danh) là lºa. N‰u do hai pháp hòa h®p mà thành có ra m¶t pháp lºa thÙ ba riêng rë ngoài hai pháp hoà h®p kia (Üng biŒt h»u sª tác). Song thÆt ra nó không hŠ ÇÜ®c tåo ra [ngoài hai pháp kia]. Th©i phäi hi‹u chÌ có m¶t ng†n lºa là cái ÇÓt cháy (næng thiêu), và [chính nó chÌ là] s¡c "do bÓn Çåi tåo ra" vÓn là cái tåo nên [ng†n lºa], ngoài ra không có pháp nào riêng biŒt n»a h‰t, mà chì có tên g†i (danh t¿) nhÜ th‰ thôi. Cho nên, ho¥c có nói "chÌ có tên mà thôi" (giä danh), ho¥c có nói pháp thÆt cÛng không có gì là l‡i lÀm.

Låi n»a, trong PhÆt pháp có bÓn cách quán theo thánh pháp là : 1) vô thz, 2) kh°, 3) không, 4) vô ngã. PhÆt ho¥c dùng cách quán "không có ngã" (vô ngã quán) Ç‹ Ç¶ chúng sinh, ho¥c dùng cách quán không (không quán) Ç‹ Ç¶ chúng sinh. N‰u khi Ngài nói "không có ngã" (vô ngã), thì [š nói là ngã không có, song] ngoài ra, các pháp khác là có. Còn nhÜ khi Ngài nói "không" thì có nghïa là không có gì h‰t (vô sª h»u) [dù là ngã hay là pháp]. Nay n‰u dùng pháp "không" này Ç‹ phá lë "bøi li ti" (vi trÀn) kia, thì ngÜ©i ta së không chÎu tin nhÆn. Tåi sao vÆy ? Vì [ngÜ©i ta së b¡t bÈ r¢ng] "ông phäi nói là không có cä thô s¡c n»a m§i ÇÜ®c, chÙ tåi sao låi chÌ nói riêng có 'bøi li ti' (vi trÀn) mà thôi ÇÜ®c !" [mà n‰u "bøi li ti" là không , thì thô s¡c tåi sao låi có ?!] Còn n‰u dùng pháp "không có ngã" Ç‹ mà nói là không có "bøi li ti" (vi trÀn) thì ngÜ©i ta dÍ tin nhÆn hÖn.

Còn nhÜ ngài nói "n‰u không có thÆt pháp , thì y nhÜ thí dø lông rùa, thành rÖi vào quan Çi‹m diŒt tÆn không có gì n»a h‰t (Çoån ki‰n)". Nói th‰ không ÇÜ®c Çúng. Tåi sao vÆy ? Ho¥c có ngÜ©i nói : Ngã là m¶t v§i thân, n‰u mà thân diŒt thì ngã cÛng diŒt luôn, và cÛng không có chuyŒn ngã Çi Ç‰n thân sau n»a. [ñó m§i Çúng là quan Çi‹m "diŒt là chÃm dÙt luôn"] chÙ còn vÃn ÇŠ không có "bøi li ti" (vô vi trÀn), thì không thu¶c vŠ loåi thí dø lông rùa kia ÇÜ®c (bÃt tåi thº lŒ dã).

Låi cÛng ÇØng lÃy ngã ra mà lÆp thành các quan Çi‹m "diŒt mÃt h‰t" (Çoån) hay "vÅn còn mãi" (thz). Tåi sao vÆy ? Quan Çi‹m ngã và cûa ngã (ngã, ngã sª ki‰n) ÇÜ®c g†i là quan Çi‹m "cho thân là thÆt có ngã" (thân ki‰n) [còn "Çoån" hay "thz" là thu¶c vŠ quan Çi‹m c¿c Çoan (biên ki‰n)] và næm quan Çi‹m sai lÀm (ngÛ ki‰n) Ãy thì m‡i quan Çi‹m ÇŠu khác nhau [không nên lÅn l¶n].

Ho¥c có ngÜ©i nói næm Ãm [s¡c, th†, tw, hành, thÙc] là tØ nhân mà bi‰n thành quä, do

www.phatphap.com


Çó mà g†i là "thz còn mãi" (thz) ; ho¥c có ngÜ©i cho r¢ng næm Ãm là pháp "ÇÜ®c tåo ra do nhân duyên" (h»u vi pháp), nhân diŒt mÃt rÒi thì m§i có quä sinh, nên g†i là "dÙt mÃt h‰t" (Çoån). Song bÆc trí phân tích tìm tòi Ç‰n cùng c¿c cái lš cûa "bøi li ti" (vi trÀn), thì "bøi li ti" vÓn chính nó không hŠ có gì h‰t (b°n t¿ vô pháp), nên không có gì Ç‹ mà diŒt (vô sª diŒt). NhÜ "ngã" vÓn hÒi nào gi© t¿ nó không có (b°n lai t¿ vô), tuy nói là "ngã" không có, song không hŠ rÖi vào quan Çi‹m diŒt mÃt h‰t (Çoån diŒt chi ki‰n). Do Çó dùng môn "không có ngã" Ç‹ phá bÕ lš "bøi li ti" (vi trÀn), không hŠ bÎ rÖi vào quan Çi‹m "diŒt mÃt h‰t" (Çoån diŒt) vÆy.

Låi n»a, theo pháp ñåi thØa (Ma Ha DiÍn pháp), tuy có nói là các pháp s¡c v.v... phân tích Ç‰n "bøi li ti"(vi trÀn) thì ÇŠu là không ; tâm và các pháp sÓ thu¶c tâm (tâm sÓ pháp) phân tích Ç‰n tâm thì ÇŠu là không, song nói th‰ mà vÅn không rÖi vào ch‡ "diŒt mÃt h‰t" (Çoån diŒt). Tåi sao vÆy ? Bªi Ç‹ phá các quan Çi‹m lŒch låc (tà ki‰n) Çäo l¶n (Çiên Çäo) mà m§i nói nhÜ th‰, chÙ không phäi là nói cho thÆt t< cûa các pháp. N‰u có nói "không thz còn mãi" (vô thz) là Ç‹ phá cái thÃy Çäo l¶n là "thz còn mãi" (thz Çiên Çäo). N‰u låi nói tâm và

www.phatphap.com


www.phatphap.com

chân pháp thân 1 · 2017-11-10 · chân pháp thân 3 bÒ tát còn thÓi chuy‹n và các...

Documents