5/30/2013

1

CHƯƠNG 1- TỔNG QUAN CHUNG

Môn học: Quy hoạch khu sản xuất đô thị

TS. Ngô Minh Hùng HCM, 6 / 2013

Chương 1. Tổng quan� Khái niệm chung

1. Vai trò của KCN trong quá trình hình thành, phát triển đôthị

2. Sản xuất công nghiệp3. Xí nghiệp công nghiệp4. Khu sản xuất công nghiệp

� Phân loại khu công nghiệp1. Đặc tính chuyên ngành2. Quy mô diện tích đất đai3. Hoạt động sản xuất4. Mức độ độc hại và vận chuyển5. Vị trí bố trí

V.260513 2

5/30/2013

2

Câu hỏi thảo luận nhóm (1)

Theo Anh/ Chị “Khu công nghiệp” là gì?

V.260513 3

1.1. Khái niệm KCN

� KCN (industrial zone, industrial park, industrialestate): khu tập trung các doanh nghiệp côngnghiệp chuyên sản xuất hàng công nghiệp vàthực hiện các dịch vụ cho sản xuất công nghiệp,có ranh giới địa lý xác định (NĐ29).

� Khu chế xuất (the Export processing zone/ EPZ):KCN tập trung các doanh nghiệp chế xuấtchuyên sản xuất hàng xuất khẩu và thực hiệncác dịch vụ cho hoạt động sản xuất hàng xuấtkhẩu, có ranh giới địa lý xác định.

� Khu công nghệ cao (High Technology Park): khutập trung các doanh nghiệp công nghiệp kỹthuật cao và các đơn vị hoạt động phục vụ chophát triển công nghệ cao, gồm nghiên cứu- triểnkhai khoa học- công nghệ, đào tạo và các dịchvụ liên quan, có ranh giới địa lý xác định.

C.1, 1.1, [1] t32-39

a. Khái niệm căn bản

V.260513 4

5/30/2013

3

b. Khái niệm khác liên quan� Khu kinh tế: là khu vực có không gian kinh tế riêng biệt với môi trường đầu tư và

kinh doanh đặc biệt thuận lợi cho các nhà đầu tư, có ranh giới địa lý xác định (NĐ

29). Khu kinh tế được tổ chức thành các khu chức năng gồm: khu phi thuế quan,

khu bảo thuế, khu chế xuất, khu công nghiệp, khu giải trí, khu du lịch, khu đô thị,

khu dân cư, khu hành chính và các khu chức năng khác phù hợp với đặc điểm của

từng khu kinh tế.

� Cụm công nghiệp: KCN có thể phân thành nhiều “cụm” hay nhóm XNCN có

tính chất gần giống nhau về công nghệ, dễ hợp tác sản xuất, cấp độ vệ sinh, xử

lý môi trường, vận tải hàng hoá, quy mô XNCN… để thuận lợi cho công tác

quản lý QHXD, bảo vệ môi trường, vận hành sản xuất (Hinh, 2009).

� Lô xí nghiệp: Mỗi XNCN (doanh nghiệp) trong KCN đều cần một diện tích

đất đai cụ thể, mỗi đơn vị diện tích này gọi là “lô” đất XNCN (Mô đun đơn vị

trong quy hoạch). Có nhiều lô XNCN trong một cụm công nghiệp (Hinh,

2009)V.260513 5

c. Lịch sử phát triển kiến trúc

công nghiệp Thế giới và phát

triển công nghiệp Việt Nam

Lớp tự nghiên cứu và đọc thêm.

Tài liệu số [1] trang 8- 31

V.260513 6

5/30/2013

4

1.1.1. Vai trò của KCN trong Đô thị

C.1, 1.1, [4]

V.260513 7

1.1.1 Vai trò của KCN trong Đô thị� Phát triển kinh tế và đô thị,

chuyển dịch cơ cấu kinh tế (HĐH-CNH)

� Tạo động lực và việc làm

� Hiện đại hoá hệ kết cấu hạ tầng

� Nâng cao trình độ công nghệ, cáchthức quản lý sản xuất

� Cung cấp hàng hoá tiêu dùng nộiđịa và xuất khẩu

� Thu hút vốn đầu tư cho phát triểnCN- KT- XH

� Bảo vệ môi trường sinh thái

C.1, 1.1, [1] t32-39

V.260513 8

5/30/2013

5

a. Tình hình phát triển KCN VN• 283 KCN, tổng diện tích 80.100 ha (chothuê 52.100 ha). Trong đó:+ 178 KCN đã đi vào hoạt động, trên 47.300ha.+ 105 KCN đang trong giai đoạn đến bù giảiphóng mặt bằng và xây dựng cơ bản vớitổng diện tích 32.800 ha.• 15 KKT ven biển, tổng DT: 697.800 ha.Các KKT đã thu hút 150 dự án FDI với tổngvốn đầu tư đăng ký hơn 38 tỷ USD và 600dự án đầu tư trong nước với tổng vốn đầu tưhơn 410.000 tỷ đồng.• Tổng cộng các KCN, KKT tạo việc làmcho 1,76 triệu lao động và 1/3 GDP cảnước.

Nguồn: Bộ KHĐT (12/2012)

V.260513 9

b. Các KKT Việt Nam� 15 KKT gồm:

� Vùng Đồng bằng sông Hồng (02 KKT): Vân Đồn (Quảng Ninh) và Đình Vũ - Cát Hải (Hải Phòng);

� Vùng Duyên hải miền Trung (10 KKT): Nghi Sơn (Thanh Hóa); Đông Nam Nghệ An (Nghệ An); Vũng Áng (Hà Tĩnh); Chân Mây-Lăng Cô (Thừa Thiên Huế); Chu Lai(Quảng Nam); Dung Quất (Quảng Ngãi); Nhơn Hội (Bình Định); Vân Phong (Khánh Hòa); Hòn La (Quảng Bình) và Nam Phú Yên (Phú Yên);

� Đồng bằng sông Cửu Long (03 KKT): Đảo Phú Quốc và cụm đảo Nam An Thới (Kiên Giang); Định An (Trà Vinh)và Năm Căn (Cà Mau).

Nguồn: vic-vn.comV.260513 10

5/30/2013

6

1.1.2. Sản xuất công nghiệp� Sản xuất công nghiệp: hoạt động kinh tế

phục vụ cho: khai thác, chế biến nguyên vậtliệu để sản xuất hàng hoá hoặc các phươngtiện sản xuất. Hoạt động công nghiệp đượctiến hành bởi các phương tiện có tổ chức,kỹ thuật và hiện đại, phục vụ cho một thịtrường rộng lớn. Quá trình sản xuất đượcthực hiện bởi hệ thống máy móc.

C.1, 1.1, [1] t32-39

� Thủ công nghiệp: hoạtđộng sản xuất hàng hoá, sảnxuất đơn lẻ nhằm phục vụkhách hàng đơn lẻ, vốn đầutư nhỏ, lao động thủ côngđóng vai trò chủ đạo

V.260513 11

a. Hoạt động công nghiệp� Loại hình sản xuất:

công nghiệp khaithác, chế biến, công

trình cung cấp vàđảm bảo kỹ thuật.

� Hình thức quản lý: công nghiệp quốc

doanh (TW, địaphương), ngoài quốc

doanh (CTCP, TNHH, HTX), vốn đầu tưtrực tiếp từ nước

ngoài (FDI).

V.260513 12

5/30/2013

7

b. Loại hình sản xuất

� Công nghiệp khai thác (khai khoáng, khai thác đá quý,nhiên liệu).

� Công nghiệp chế biến (thực phẩm, thuốc lá, dệ vàtrang phục, SX gỗ, hoá chất, cao su, kim loại, chế tạomáy, điện, điện tử, tái chế…).

� Công trình cung cấp và đảm bảo kỹ thuật (cung cấpđiện, cấp hơi, nhiệt, nước; CT làm sạch nước thải, chếbiến và tiêu huỷ rác).

V.260513 13

c. Tình hình sản xuất công nghiệp

Nguồn: VEN (8/3/2012)

� Q I/ 2013: SXCN tăng 4,9%.

� CN khai khoáng tăng 2,1%.

� CN chế biến, chế tạo tăng 5,4%.

� SX và phân phối điện tăng 8,5%.

� Cung cấp nước, hoạt động quản lý vàxử lý rác thải, nước thải tăng 9,5%.

� Từ tháng 2, các doanh nghiệp trongnước có xu hướng gia tăng nhập khẩunguyên vật liệu. Sản xuất điện, sảnxuất hàng thiết bị điện, điện lạnh, sảnxuất đồ uống... mức tiêu thụ tăng khibắt đầu bước vào mùa hè; Các chínhsách hỗ trợ của NN bắt đầu có tácdụng sẽ là thúc đẩy tăng trưởng của thịtrường.

� Nguồn: Bộ Công Thương, moit.gov.vn, 2/4/2013)

V.260513 14

5/30/2013

8

Xí nghiệp công nghiệp (quốc doanh) (xí nghiệp độc lập, xínghiệp liên hợp, sau đây gọi chung là xí nghiệp) là đơn vị kinh tếcơ sở, khâu cơ bản của nền kinh tế (quốc dân xã hội chủ nghĩa);là đơn vị sản xuất hàng hoá có kế hoạch nhằm đáp ứng nhu cầungày càng tăng của xã hội; có tư cách pháp nhân và hạch toánkinh tế độc lập (NĐ50- HĐBT, 22/3/1988).

1.1.3. Xí nghiệp công nghiệp

C.1, 1.1, [1] t32-39

Công ty thép VSC-POSCO - Hải phòng Nhà máy thuỷ tinh San Miguel - Hải phòngV.260513 15

� Khu phi thuế quan, cảng biển và công nghiệp Nam Đình Vũ (khu 1). Dự án có tổng diện tích1.329ha và được chia thành các phân khu chức năng sau:

� Khu cảng biển và hậu cần cảng: 369,35ha

� Khu phi thuế quan: 432,5ha.

� Khu công nghiệp: 527,15ha:

� Khu sản xuất công nghiệp Nam Đình Vũ: 527ha, cách TP Hải Phòng 12km. Tốc độ đôthị hóa - công nghiệp hóa cao nhất trong cả nước. Nguồn lao động trẻ có trình độ kỹthuật.

1.1.4. Khu sản xuất công nghiệp

Nguồn: namdinhvu.com

C.1, 1.1, [1] t32-39

V.260513 16

5/30/2013

9

1.2. Phân loại KCN� Đặc tính chuyên ngành

� Quy mô

� Đặc điểm quản lý

� Mức độ độc hại

� Vị trí bố trí

C.1, 1.2, [1] t32-39

V.260513 17

1.2.1. Đặc tính chuyên ngành� KCN khai thác và chế biến dầu khí

� KCN thực phẩm� Hiện nay phần lớn các KCN đa ngành phù hợp theo cơ cấu phát triển kinh tế

và công nghiệp của khu vực

V.260513 18

5/30/2013

10

� Quy mô nhỏ: < 50ha

� Quy mô trung bình: 50- 200ha

� Quy mô lớn: 200- 500ha

1.2.2. Quy mô diện tích đất đai

V.260513 19

1.2.3. Đặc điểm quản lý� Khu công nghiệp

� Khu chế xuất

� Khu công nghệ kỹ thuật cao

Nguồn: baoxuyen88.blogspot.com

• Nhà nước chỉ đạo việc xây dựngvà thực hiện quy hoạch, kếhoạch phát triển và ban hànhchính sách, văn bản quy phạmpháp luật về khu công nghiệp,khu kinh tế (NĐ 29), KCX,KCNC.

• Ban Quản lý là cơ quan trựcthuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh,(hoặc) do Thủ tướng Chính phủquyết định thành lập.

C.1, 1.2, [1] t32-39

V.260513 20

5/30/2013

11

1.2.4. Mức độ độc hại� Ảnh hưởng đến việc bố trí KCN so với khu dân cư, biện

pháp đảm bảo về môi trường.

� Mức độ vệ sinh công nghiệp của KCN phụ thuộc vào loạihình công nghiệp bố trí trong KCN.

Bảng phân loại XNCN theo mức độ độc hại

Cấp I Cấp II Cấp III Cấp IV Cấp V

Đặc điểmđộc hại

Ảnh hưởngrất xấu tớikhu vực lâncận

Có tác độngxấu

Tác độngxấu (mứctrung bình)

Tác độngxấu (khôngđáng kể)

Không cótác độngxấu đếnkhu vực lâncận

Cách khudân cư

> 1000 m > 500m > 300m >100 m > 50m

Ví dụ theo các ngành công nghiệp: Sinh viên tự đọc và tìm hiểu sách [1] tr. 39

C.1, 1.2, [1] t32-39

V.260513 21

1.2.5. Vị trí bố trí

V.260513 22

C.1, 1.2

5/30/2013

12

Câu hỏi thảo luận nhóm (2)

Theo các Anh/ Chị “khu công nghiệp” được phân chiathành các loại hình nào?

V.260513 23

1.3. Loại hình KCN

� Tổ hợp KCN hoàn chỉnh

� KCN tổng hợp chuyên ngành

� KCN tổng hợp nhiều ngành

� Khu chế xuất

� KCNC

Nguồn: business-in-asia.com

C.1, 1.3, [1] t32-39

V.260513 24

5/30/2013

13

1.3.1. Tổ hợp KCN hoàn chỉnh� Chức năng: khu trung tâm quản lý điều hành KCN, XNCN, khu các

công trình nghiên cứu, khu cây xanh, công trình hạ tầng và đầu mối kỹthuật.

� Hệ thống hạ tầng kỹ thuật: giao thông, cấp điện, cấp nước, các tiệních khác (kho vận, ngân hàng, trung tâm điều hành, an ninh…).

� Hệ thống hạ tầng xã hội: Nhà ở cho cán bộ, khu chung cư, khu dịch vụ,trường học, bệnh viện, khu vui chơi giải trí, siêu thị, tổ hợp thể thao...

� Chính sách và quản lý: ưu đãi đầu tư (thuế, vay vốn, thông tin), hỗtrợ đầu tư, thủ tục đầu tư…

C.1, 1.1, [1] t32-39

V.260513 25

1.3.2. KCN tổng hợp chuyên ngànhKhai thác Chế biến Công trình cung cấp và

đảm bảo kỹ thuật

CN khai khoáng, khai thácđá quý, khai thác thiênnhiên (than, dầu khí)

CN thực phẩm và đồ uống, SX thuốc láCN dệt, trang phục, da vàgiả daCN SX giấy, gỗ, lâm sảnCN xuất bản, in và sao bảninCN hoá chất, phân bónCN SX sản phảm khoángphi kim loại: xi măng, VLXD, thuỷ tinh.CN SX kim loạiCN điện, điện tử…CN SX sản phẩm tái chế

Cung cấp điệnCung cấp hơiCung cấp nhiệtCung cấp nướcCông trình làm sạch nướcthảiCông trình chế biến và tiêuhuỷ rác

C.1, 1.1, [1] t32-39

V.260513 26

5/30/2013

14

1.3.3. KCN tổng hợp nhiều ngành

� Nước đang phát triển: chế biến các nguyênliệu, vật liệu sẵn có.

� Nước phát triển: nguyên vật liệu cơ bản

(dầu mỏ, sắt, thép, nhôm, nhựa…).

� Nước công nghiệp: công nghiệp chế tác, công nghiệp đô thị…

Industry at Frankfurt City IIaerostylaz.deviantart.com

toponthelist.info

C.1, 1.1, [1] t32-39

V.260513 27

1.3.4. Khu chế xuất� KCX và DN chế xuất được

ngăn cách với vùng lãnh thổbên ngoài bằng hệ thống tườngrào, có cổng và cửa ra vào.

� Chỉ những nhà đầu tư, cánbộ, công nhân, viên chức làmviệc trong khu chế xuất … mớiđược ra vào KCX.

� Công dân Việt Nam và ngườinước ngoài không được cưtrú trong KCX và doanhnghiệp chế xuất.

� Hàng hoá, hành lý và ngoạihối từ nước ngoài nhập khẩuvào KCX và từ khu chế xuấthoặc doanh nghiệp chế xuấtxuất khẩu ra nước ngoài (trựctiếp hoặc qua các cửa khẩu củaViệt Nam) được miễn thuếxuất khẩu, thuế nhập khẩu.

� NĐ 36-CP (24/ 4/ 1997) Nguồn: viipip.com

Khu chế xuất Tân Thuận (2006), HCM

E-Office Park, 40ha

C.1, 1.1, [1] t32-39

V.260513 28

5/30/2013

15

1.3.5. Khu công nghệ cao

Nguồn:1. bmktcn.com 2. hoacamizi.com.vn, baodientu.chinhphu.vn3. shtp.hochiminhcity.gov.vn4. www2.chinhphu.vn

Đà Nẵng: 1129ha (2010)

Hoà Lạc: 1586ha (1998)

HCM: 913ha (2002)

GD1

1. Tạo môi trường thuận lợi thu hút FDI trong lĩnh vực công nghệ cao.

2. Thu hút các tập đoàn đa quốc gia.

3. Thu hút, tập hợp lực lượng trí thức KH&CN trong cả nước, trí thức Việt kiều và các nhà KH&CN nước ngoài trong nghiên cứu, sáng tạo.

4. Chuyển giao công nghệ trực tiếp cho sản xuất và ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao.

V.260513 29

C.1, 1.4, [1] t32-39

V.260513 30

5/30/2013

16

a. Phân loại đô thịLoại đô

thịDân số

(ng)Vai trò thứ tự

tầng bậc trong đô thịCấp quảnlý/ Trựcthuộc

Mật độdân số

(ng/km2)

Đặc biệt > 5triệu

Trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá, KHKT, giáo dục, dịchvụ, quốc tế Quốc gia

Trung ương > 15.000

Loại I > 1triệu

Trung tâm kinh tế, văn hóa, KHKT, hành chính, giáo dục, du lịch, dịch vụ, đầu mối giao thông, giao lưu trong nước và quốc tế Vùng

Trung ương/ Tỉnh

> 12.000

Loại II > 300 nghìn

Trung tâm kinh tế, văn hóa, KHKT, hành chính, giáo dục, du lịch, dịch vụ, đầu mối giao thông, giao lưu trong nước và quốc tế Tỉnh

Trung ương/Tỉnh

> 8.000

Loại III > 150 nghìn

Trung tâm kinh tế, văn hóa, KHKT, hành chính, giáo dục, du lịch, dịch vụ, đầu mối giao thông, giao lưu trong Vùng trongmột tỉnh (liên huyện)

Tỉnh > 6.000

Loại IV > 50 nghìn

Trung tâm kinh tế, văn hóa, hành chính, KHKT, giáo dục, du lịch, dịch vụ, đầu mối giao thông, giao lưu của một Vùng trong tỉnh hoặc một Tỉnh (huyện).

Tỉnh > 4.000

Loại V > 4nghìn

Trung tâm tổng hợp hoặc chuyên ngành về kinh tế, hành chính, văn hóa, giáo dục, du lịch, dịch vụ có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện hoặc một cụm xã (thịtrấn).

Tỉnh > 2.000

Nghị định số 42/2009/NĐ-CP của Chính phủ : Phân loại đô thị (7/5/2009)

V.260513 31

b. Hình thức đô thị

Đô thị dạng dải và Đô thị dạng trung tâm

Các yếu tố xác định mối quan hệ: KCN và đô thị (Singapore)

• Khu chức năng:• Khu dân dụng• Khu ngoài dân dụng

• Lao động công nghiệp• Khoảng cách nơi làm việc và nơi ở• Đầu mối hạ tầng kỹ thuật của đô thị• VSMT và cảnh quan

V.260513 32

5/30/2013

17

c. Chỉ tiêu đất công nghiệp, kho tàng trong đô thịLoại đô thị Đất công nghiệp

(m2/ người)Đất kho tàng(m2/ người)

Đặc biệt & I 25- 30 3-4

II 20- 25 3-4

III 15- 20 2-3

IV, V 10- 15 1,5-1,0

V.260513 33

C.1, 1.4, [1] t32-39

Câu hỏi thảo luận nhóm (3)

Cơ sở để hình thành và lựa chọn địa điểm KCN là gì?

V.260513 34