CHÖÔNG 1

Caùc khaùi nieämcô baûn

TS. Leâ Quoác TuaánKhoa Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân

Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh

Coâng ngheä sinh thaùi laø söï keáthôïp caùc quy luaät sinh thaùi vaøcoâng ngheä ñeå giaûi quyeát caùcvaán ñeà moâi tröôøng.

ÑÒNH NGHÓA

CoângCoâng nghengheää sinhsinh thathaùùii lalaøø ““cacaùùcc thiethieáátt kekeááduduøøngng chocho xxöûöû lylyùù chachaáátt thathaûûii, , kiekieååmm soasoaùùttxoxoùùii momoøønn, , phuphuïïcc hohoààii sinhsinh thathaùùii vavaøø nhienhieààuuöùöùngng duduïïngng khakhaùùcc nhanhaèèmm hhööôôùùngng tôtôùùii ssöïöïphaphaùùtt trietrieåånn bebeàà vvööõngõng””

ÑÒNH NGHÓA

LLööôôïïcc ssöûöû coângcoâng nghengheää sinhsinh hohoïïcc

CoângCoâng nghengheää sinhsinh babaéétt ññaaààuu ttöøöø nhnhööõngõng naêmnaêm 19601960 XuaXuaáátt phaphaùùtt ttöøöø vievieääcc nghieânnghieân ccöùöùuu cacaùùcc quaquaùù trtrììnhnh

ttöïöï nhieânnhieân trongtrong vievieääcc lalaøømm sasaïïchch moâimoâi trtrööôôøøngng ÖÙÖÙngng duduïïngng cacaùùcc sinhsinh vavaäätt trongtrong xxöûöû lylyùù nnööôôùùcc thathaûûii

chachaáátt thathaûûii vavaøø phuphuïïcc hohoààii tataøøii nguyeânnguyeân ññaaáátt vavaøønnööôôùùcc

CaCaùùcc heheää sinhsinh thathaùùii ñöñöôôïïcc ssöûöû duduïïngng hiehieääuu quaquaûûtrongtrong vievieääcc ññooùùngng kkíínn cacaùùcc chuchu trtrììnhnh sinhsinh ññòaòahohoùùaa

MoMoááii ttööôngông quanquan gigiööõaõa sinhsinh thathaùùii vavaøøcoângcoâng nghengheää

THIEÁTKEÁ

VAÄNHAØNH

XAÂYDÖÏNG

PHOØNGTN

COÂNGTRÌNH

MOÂHÌNH

CoângCoâng nghengheää sinhsinh thathaùùii hiehieäänn naynay

SSöûöû duduïïngng cacaùùcc heheää sinhsinh thathaùùii ttöïöï nhieânnhieân ññeeåå tataùùii tataïïoo tataøøiinguyeânnguyeân

HeHeää sinhsinh thathaùùii nhaânnhaân tataïïoo ññeeåå xxöûöû lylyùù nnööôôùùcc, , ññaaáátt, , khoângkhoângkhkhíí

KieKieáánn tataïïoo cacaûûnhnh quanquan ññoâoâ thòthò, , phuphuïïcc hohoààii tataøøii nguyeânnguyeânññaaáátt, , tataøøii nguyeânnguyeân ththöïöïcc vavaäätt chocho vuvuøøngng noângnoâng thoânthoân

NaângNaâng caocao nhanhaäänn ththöùöùcc cocoäängng ññooààngng veveàà cacaùùcc heheää sinhsinh thathaùùiittöïöï nhieânnhieân vavaøø nhaânnhaân tataïïoo trongtrong vievieääcc babaûûoo veveää moâimoâi trtrööôôøøngngvavaøø phaphaùùtt trietrieåånn bebeàànn vvööõngõng

MoâMoâ hhììnhnh coângcoâng nghengheää sinhsinh thathaùùii

LuaLuaäätt vavaøø phaphaùùpp checheáá HieHieáánn chchööôngông hohoääii nghònghò veveàà moâimoâi trtrööôôøøngng tataïïii Rio, Rio,

Kyoto Kyoto cocoùù nhnhööõngõng ññònhònh hhööôôùùngng chocho nhnhööõngõng hoahoaïïtt ññooäängngttööôngông lailai.. TieTieáápp cacaäänn thoângthoâng tin tin moâimoâi trtrööôôøøngng.. LuaLuaäätt moâimoâi trtrööôôøøngng ñöñöôôïïcc aaùùpp duduïïngng roroäängng raõiraõi.. Thu Thu phphíí moâimoâi trtrööôôøøngng

KieKieååmm soasoaùùtt oâoâ nhieãmnhieãm NgaênNgaên cacaûûnn hoahoaëëcc lalaøømm giagiaûûmm ssöïöï phaphaùùtt thathaûûii cacaùùcc chachaáátt gaâygaây oâoâ

nhieãmnhieãm babaèèngng coângcoâng nghengheää cocoùù sasaüünn nhnhööngng tietieáátt kiekieäämm chi chi phphíí SSöïöï phaphaùùtt trietrieåånn coângcoâng nghienghieääpp neânneân xemxem xexeùùtt yyùù kiekieáánn cucuûûaa cacaùùcc

chuyeânchuyeân giagia vavaøø cocoäängng ññooààngng ññeeåå tratraùùnhnh gaâygaây aaûûnhnh hhööôôûûngng ññeeáánnmoâimoâi trtrööôôøøngng

OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG

OÂ OÂ nhieãmnhieãm coângcoâng nghienghieääppChaChaáátt gaâygaây oâoâ nhieãmnhieãm ññeeáánn ttöøöø nhienhieààuu nguonguoàànn ôôûûnhienhieààuu dadaïïngng khakhaùùcc nhaunhau

ChaChaáátt gaâygaây oâoâ nhieãmnhieãm ôôûû nonoààngng ññooää caocao hiehieäänn diedieäänntrongtrong cacaùùcc ccöûöûaa soângsoâng, , soângsoâng vavaøø hohoàà..

Kim Kim loaloaïïii khoângkhoâng ñöñöôôïïcc lalaøømm giagiaûûmm bôbôûûii cacaùùcc heheääthothoáángng sinhsinh hohoïïcc nhnhööngng cocoùù thetheåå ñöñöôôïïcc ttííchch luõyluõytrongtrong côcô thetheåå vi vi sinhsinh vavaäätt. .

OÂ NHIEÃM MOÂI TROÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÖÔÔØØNG NG ÑÑAAÁÁTT

OÂ NHIEÃM MOÂI TROÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÖÔÔØØNG NNG NÖÖÔÔÙÙCC

!...?

ChaChaáátt thathaûûii hhööõuõu côcô nhnhöö chachaáátt thathaûûii checheáá biebieáánn ththöïöïcc phaphaååmmcocoùù thetheåå ñöñöôôïïcc phaânphaân huhuûûyy hoahoaëëcc xxöûöû lylyùù giogioáángng nhnhöö ññooááii vôvôùùiichachaáátt thathaûûii sinhsinh hoahoaïïtt..

NhieNhieààuu chachaáátt thathaûûii totoåångng hôhôïïpp cocoùù thetheåå bòbò phaânphaân huhuûûyy bôbôûûii cacaùùccquaquaùù trtrììnhnh sinhsinh hohoïïcc nhnhööngng phaphaûûii mamaáátt raraáátt nhienhieààuu thôthôøøiigiangian. . ChuChuùùngng cocoùù thetheåå ñöñöôôïïcc ttííchch luõyluõy trongtrong cacaùùcc moâmoâ mômôûûcucuûûaa sinhsinh vavaäätt..

NaNaáámm vavaøø vi vi khuakhuaåånn ñöñöôôïïcc phaânphaân lalaääpp cocoùù thetheåå phaânphaân giagiaûûiicacaùùcc loaloaïïii hôhôïïpp chachaáátt nhnhööngng raraáátt chachaäämm, , vavaøø chuchuùùngng cuõngcuõnggaâygaây raraáátt nhienhieààuu khokhoùù khaênkhaên chocho vi vi sinhsinh vavaäätt ññeeåå xxöûöû lylyùù..

CaCaùùcc yeyeááuu totoáá cocoùù thetheåå phaânphaân huhuûûyy chachaáátt thathaûûii

MoMoäätt sosoáá coângcoâng trtrììnhnh xxöûöû lylyùù nnööôôùùcc thathaûûiiöùöùngng duduïïngng CNSHCNSH

MaMaëëtt cacaéétt coângcoâng nghengheää

HeHeää thothoáángng xxöûöû lylyùù nnööôôùùcc thathaûûii

OÂ nhieãm khoâng khí

Ñònh nghóaChaát gaây oâ nhieãm khoâng khí laø chaát coùtrong khoâng khí coù theå gaây ñoäc leân con ngöôøi vaø moâi tröôøng

ChaChaáátt gaâygaây oâoâ nhieãmnhieãm khoângkhoâng khkhíí cocoùù thetheåå ôôûû dadaïïngng hahaïïttraraéénn, , dadaïïngng giogioïïtt loloûûngng, , hoahoaëëcc dadaïïngng khkhíí. . ChuChuùùngng cocoùù thetheåålalaøø cacaùùcc hôhôïïpp chachaáátt ttöïöï nhieânnhieân hoahoaëëcc do con do con ngngööôôøøii tataïïoo rara..

Phaân loaïiChaát gaây oâ nhieãm khoâng khí coù theå phaânthaønh 2 loaïi:

ChaChaáátt gaâygaây oâoâ nhieãmnhieãm khoângkhoâng khkhíí sôsô cacaáápp: : lalaøø chachaáátt trtröïöïcctietieáápp ñöñöôôïïcc thathaûûii rara ttöøöø momoäätt quaquaùù trtrììnhnh. . VVíí duduïï: : TroTro bubuïïiittöøöø nunuùùii llöûöûaa, , COCO22 ttöøöø khokhoùùii xexe, , hoahoaëëcc SOSO22 ttöøöø cacaùùcc nhanhaøømamaùùyy..

ChaChaáátt gaâygaây oâoâ nhieãmnhieãm khoângkhoâng khkhíí ththöùöù cacaáápp: : lalaøø cacaùùcc chachaááttkhoângkhoâng ñöñöôôïïcc thathaûûii trtröïöïcc tietieáápp mamaøø ñöñöôôïïcc tataïïoo thathaøønhnh do do phaphaûûnn öùöùngng gigiööõaõa cacaùùcc chachaáátt sôsô cacaáápp vôvôùùii nhaunhau..

Khoaûng 4% ngöôøi cheát ôû Myõ laø do oâ nhieãm khoâng khí(Theo thoáng keâ cuûa ÑH Harvard)

Nhieàu chaát gaây oâ nhieãm sô caáp do con ngöôøitaïo ra

Ñöôøng ñi vaø aûnh höôûng cuûa caùc chaát gaây oânhieãm khoâng khí phöùc taïp

Kieåm soaùt oâ nhieãm khoâng khí caàn phaûi coù söïñoàng thuaän cuûa nhieàu coäng ñoàng treân theágiôùi

Phaân loaïi

Nguoàn EPA

Caùc con ñöôøng gaây oâ nhieãm khoâng khí

Caùc nguoàn gaây oâ nhieãmkhoâng khí trong nhaø

TroTroààngng caâycaây xanhxanh trongtrong nhanhaøø

Huùt thuoác laùgaây ung thö phoåi

Sulfur oxide (SOx), ñaëc bieät laø SO2

Coù nguoàn goác töø nuùi löûa hoaëc khoùi buïi caùcnhaø maùy

Oxi hoùa thaønh SO3, taïo ra H2SO4 bôûi xuùc taùcNO2, gaây neân möa acid.

Gaây oâ nhieãm moâi tröôøng do vieäc söû duïng daàulaøm nguoàn cung caáp naêng löôïng ñaõ sinh ramoät löôïng lôùn SO2

Moät soá chaáy gaây oâ nhieãm khoâng khívaø aûnh höôûng cuûa chuùng

Söï hình thaønh vaø chuyeån hoùaSOx trong khoâng khí

…vaø möa acid

Nitrogen oxides (NOx), ñaëc bieät laø NO2

Coù nguoàn goác töø quaù trình ñoát chaùy ôû nhieätñoä cao

Laø moät khí ñoäc coù maøu vaøng ñoû.

Moät trong nhöõng chaát gaây oâ nhieãm khoângkhí nghieâm troïng nhaát

Moät ví duï veà söï taïo thaønh Nitrogen oxides (NOx), ñaëc bieät laø NO2

Söï hình thaønhmöa acid

…vaø taùc haïi cuûa noù

Carbon monoxide (CO)

Khoâng maøu, khoâng muøi, khoâng gaây kích thíchnhöng raát ñoäc.

Laø saûn phaåm cuûa quaù trình ñoát chaùy khoâng hoaøntoaøn nhieân lieäu nhö khí ñoát, than, goã.

Moät löôïng lôùn CO thaûi ra töø xe hôi, xe maùy

Carbon dioxide (CO2)

Laø khí gaây hieäu öùng nhaø kính.

Laø saûn phaåm cuûa quaù trình ñoát chaùy

Hieäu öùng nhaø kính

BieBieäänn phaphaùùpp khakhaéécc phuphuïïcc oâoâ nhieãmnhieãm khoângkhoâng khkhíí

GiaGiaûûmm vievieääcc ññooáátt nhieânnhieân lielieääuu hohoùùaa thathaïïchch, , chuyechuyeåånnsang sang duduøøngng gas gas hoahoaëëcc cacaùùcc nguonguoàànn naêngnaêng llööôôïïngngkhakhaùùcc..

GiaGiaûûmm khkhíí HH22S qua S qua quaquaùù trtrììnhnhdesulphurisationdesulphurisation..

TaTaäänn duduïïngng chachaáátt ññooáátt..

DesulphurisationDesulphurisation babaèèngng cacaùùchch ssöûöû duduïïngng alkali alkali nhnhöö voâivoâi..

XXöûöû lylyùù oâoâ nhieãmnhieãm babaèèngng coângcoângnghengheää sinhsinh thathaùùii

KieKieååmm soasoaùùtt moâimoâi trtrööôôøøngng XXöûöû lylyùù cacaùùcc vuvuøøngng ññaõaõ bòbò oâoâ nhieãmnhieãm babaèèngng kyõkyõ thuathuaäätt

sinhsinh thathaùùii.. LoaLoaïïii thathaûûii hoahoaëëcc lalaøømm giagiaûûmm cacaùùcc chachaáátt gaâygaây oâoâ

nhieãmnhieãm hiehieäänn tataïïii.. NgaênNgaên chachaëënn oâoâ nhieãmnhieãm babaèèngng cacaùùcc CoângCoâng nghengheää

sasaïïchch..

TaêngTaêng ccööôôøøngng cacaùùcc ““bebeåå chchöùöùaa”” COCO22

By Jo Macfarlane