choroba wilsona u dzieci i młodzieży - latest news · zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą...
TRANSCRIPT
![Page 1: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/1.jpg)
Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży
1 / 23
![Page 2: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/2.jpg)
Dlatego że lekarz który ją odkrył nazywał się Wilson.
QUESTION : A jak sądzisz co odkryli ci ludzie? ANSWER :
Sir George Everest
Pan George Everest odkrył w 1865 roku najwyższą górę świata, która dlatego nazywa się Mount Everest.
Earl of Sandwich
Powiedz jak myślisz, co lubił jadać książę Sandwich.
Rudolf Diesel
Pan Rudolf Diesel wynalazł w 1890 roku silnik spalinowy, który teraz nazywa się silnikiem Diesla.
Dlaczego ta choroba nazywa się tak zabawnie?
2 / 23
![Page 3: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/3.jpg)
Każdy z nas potrzebuje niewielkiej ilości metalu, który nazywa się miedź po to aby właściwie rosnąć. Miedź otrzymujemy z jedzenia. Jedzenie w naszym brzuchu jest przesyłane do wątroby. To ona decyduje co jest nam potrzebne a czego powinniśmy się pozbyć. W chorobie Wilsona wątroba nie może pozbyć się nadmiaru miedzi i dlatego zbyt dużo tego metalu w niej pozostaje. Kiedy miedzi jest już tam bardzo dużo zaczyna się wydostawać i odkładać w innych częściach ciała. Znaczy to wtedy, że w całym ciele jest za dużo miedzi..
...wyobraź sobie, że wanna to Twoja wątroba a woda to miedź. Jeśli będziesz ciągle wlewał wodę do wanny i nie wyciągniesz korka to zacznie się ona wkrótce przelewać.
Zbyt duża ilość miedzi w ciele powoduje chorobę. Leki pomagają pozbyć się nadmiaru miedzi, pozostawiając tyle ile jest Ci potrzebne aby prawidłowo rosnąć.
Czym jest choroba Wilsona?
3 / 23
![Page 4: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/4.jpg)
To niczyja wina że masz chorobę Wilsona. Choroba Wilsona jest chorobą genetyczną (tak o tym mówią lekarze) to znaczy że jest czymś z czym się już urodziłeś.
Jak mogę zachorować na chorobę Wilsona?
4 / 23
![Page 5: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/5.jpg)
Informacja o genach i chorbach genetycznych
W momencie poczęcia dziecka nie ma możliwości aby przewidzieć które jajeczko od mamy i który plemnik od taty połączą się aby rozinąć się w płód. Mamy jajeczko i plemnik taty zawierają informacje jakiego koloru są Twoje oczy, włosy itd. Zawierają również informacje o chorobach genetycznych
5 / 23
![Page 6: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/6.jpg)
Nie można. Jest to choroba genetyczna a nie bakteryjna, wirusowa czy pasożytnicza.
Czy chorobą Wilsona można się zarazić?
6 / 23
![Page 7: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/7.jpg)
Informacja o genach i chorbach genetycznych
W momencie poczęcia dziecka nie ma możliwości aby przewidzieć które jajeczko od mamy i który plemnik od taty połączą się aby rozinąć się w płód. Mamy jajeczko i plemnik taty zawierają informacje jakiego koloru są Twoje oczy, włosy itd. Zawierają również informacje o chorobach genetycznych
7 / 23
![Page 8: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/8.jpg)
Wszyscy jestesmy różni. Niektórzy są wysocy, niektórzy niscy, niektórzy dobrze się uczą, inni szybko biegają. Człowiek z chorobą Wilsona po prostu ma chorobę, którą można i trzeba leczyć.
Czy różnię się od innych ludzi?
8 / 23
![Page 9: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/9.jpg)
Wątroba ma bardzo ciężką pracę. Pomaga zamieniać jedzenie w energię. Poza tym ułatwia pozbycie się szkodliwych substancji. Produkuje białka dzięki którym rośniemy i jesteśmy zdrowi. Wątroba leży w górze brzucha po prawej stronie.
Czym zajmuje się moje wątroba?
9 / 23
![Page 10: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/10.jpg)
ie. Choroby wątroby zwykle nie wywołują bólu. Mogą niestety wywoływać inne objawy jak żółtaczka, łatwe męczenie się,
swędzenie skóry,
i czasami wodobrzusze – to znaczy obrzęk brzuszka.
Czy będzie bolało, jeśli moja wątroba stanie się
chora?
10 / 23
![Page 11: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/11.jpg)
Zółty kolor oczu nazywa się żółtaczką. Jest spowodowany żółtym barwnikiem – bilirubiną. Zdrowa wątroba wyłapuje całą bilirubinę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, bilirubina we krwi pozostaje.
Dlaczego niektórzy ludzie z chorobą Wilsona mają żółte
oczy?
11 / 23
![Page 12: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/12.jpg)
Lekarstwa nie dopuszczają do tego, aby nagromadzona miedź uszkodziła wątrobę. Jest Ci trudno pamiętać o codziennym braniu leków, może nawet nie chcesz tego robić. Ale pamiętaj – jesli nie będziesz brał leków zachorujesz prędzej czy później, nawet jeśli z początku nie będziesz czuł różnicy.
Dlaczego muszę stale brać lekarstwa?
12 / 23
![Page 13: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/13.jpg)
Będziesz niestety musiał brać lekarstwa zawsze. To nie jest najlepsza wiadomość, ale....... pamiętaj lepiej się leczyć niż chorować.?
Jak długo będę musiał brać lekarstwa?
13 / 23
![Page 14: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/14.jpg)
Czujesz się dużo lepiej i możesz robić wszystko to co inni dokoła.
Co się dzieje jeżeli biorę leki codziennie?
14 / 23
![Page 15: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/15.jpg)
Na początku nic nie zauważysz, ale Twoja wątroba będzie coraz bardziej chora i po jakimś czasie Ty również będziesz bardzo chory. Pamiętaj – nie przestawaj brać leków.
Co się stanie jeśli przestanę brać leki?
15 / 23
![Page 16: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/16.jpg)
Czasami dzieci z chorobą Wilsona mają przebarwienie dookoła tęczówki (to ta kolorowa część oka). Ma ono skomplikowaną nazwę – pierścień Kaysera-Fleischera. Nie przeszkadza on w widzeniu, za to ułatwia rozpoznanie choroby.
QUESTION : Jak myślisz – dlaczego to przebarwienie tak dziwnie się nazywa? Podpowiadamy : Ma to związek z jego odkrywcami.
ANSWER : W 1902 roku lekarz nazwiskiem Kayser a w 1903 roku inny lekarz Fleischer odkryli kolorowe pierścień w oku. Ponieważ zrobili to prawie w tym samym czasie, nazywamy go pierścieniem Kaysera-Fleischera.
Dlaczego lekarz ogląda moje oczy i świeci w nie specjalnym światłem?
16 / 23
![Page 17: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/17.jpg)
Czasami chorzy na chorobę Wilsona mają za dużo miedzi w mózgu. To powoduje drżenie rąk. Jeżeli tak jest u Ciebie – musisz iść do lekarza neurologa.
Dlaczego niektórym ludziom z chorobą Wilsona drżą
ręce?
17 / 23
![Page 18: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/18.jpg)
Czasami chorzy na chorobę Wilsona mają za dużo miedzi w mózgu. To powoduje drżenie rąk, a czasami kłopoty z mówieniem, pisaniem czy zapinaniem guzików. Leczenie pomaga pozbyć się miedzi i zapobiega albo hamuje te przykre objawy.
Dlaczego mój lekarz uważnie przygląda się literom, które piszę?
18 / 23
![Page 19: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/19.jpg)
Badania krwi są konieczne żeby sprawdzić jak chora jest Twoja wątroba i zobaczyć czy leki na nią działają.
Dlaczego mój lekarz pobiera mi krew do badań?
19 / 23
![Page 20: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/20.jpg)
Czy wolno mi grać na komputerze? TAK Czy wolno mi grać w piłkę ? TAK Czy wolno mi jeść wszystko co chcę? TAK, możesz jeść wszystko, co mama, tata i Twój lekarz pozwolą. Czy wolno mi chodzić na imprezy ? TAK, pewnie że TAK
Co mi wolno?
20 / 23
![Page 21: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/21.jpg)
Najlepiej by było żeby Twoi nauczyciele wiedzieli że masz chorobę Wilsona. Twoi rodzice pewnie już o tym z nimi rozmawiali..
Co inni ludzie powinni wiedzieć?
21 / 23
![Page 22: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/22.jpg)
Najlepiej by było żeby Twoi nauczyciele wiedzieli że masz chorobę Wilsona. Twoi rodzice pewnie już o tym z nimi rozmawiali.
Co inni ludzie powinni wiedzieć?
22 / 23
![Page 23: Choroba Wilsona u dzieci i młodzieży - Latest News · Zdrowa wątroba wyłapuje ca bilirubinłą ę z krwi. Jeżeli jest chora i nie pracuje dobrze, Jeżeli jest chora i nie pracuje](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022020319/5c765fcc09d3f231488c2e46/html5/thumbnails/23.jpg)
This booklet has been developed as part of the EuroWilson project.
Eurowilson is an academically governed organisation which received support from the European Commission Framework 6 Programme.
www.eurowilson.org
23 / 23