7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

1/12

NR 2 (8) LUTY 2013 ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

Luty,,Luty podkuj buty

Przysowie to naleaoby zmieni luty za cieplebuty. Bo to przecie najzimniejszy miesic zimy.Zima jakby stana twarda, krzepka, potna.Zagwodzia na dobre przyrod pola, rzeki.Pomimo ciepych domw ludzie pokurczyli si

w sobie. niegu wci przybywa. Jakby na konieczimy kto z nieba wymiata resztki.Jednolicie cala okolica pokryta biaym caunem

niegu. Z dwch stron opasana grami. Zza jednejgry , od wschodu, wychyla si niemiao bladesoce, a niebawem, za drug gr, zachodzi mocne,czerwone, barwic un zachodu poudniowo-zachodni cz nieba. Znak, e jutro znw bdziemrono.

Porodku rwniny rozcigaj si ki, wioski,rdpolne zarola. A wszystko trwa w niezmconej

ciszy, przykryte biaym obrusem niegu. Zimazagocia si u nas jak gdyby na stae.

Zgodniae ptactwo, nie znajdujc pokarmu,przeamujc strach zadomowio si w pobliu ludzkichobej. Wobec tej ptasiej biedy ludzie s wyrozumiali,hojni. Przy kadym domu jest ptasia stowka.W bogatym jadospisie kady ptak, wedug swojegoupodobania, moe wybra stosowne jado. Dla sikorekwisz nie tylko skrki, ale cae kawaki soniny.Korzystaj z niej nie tylko sikorki, ale wrble,dzicioy. Karmniki s napeniane rnego rodzajuziarnem, nasionami, owocami, a nawet kanar pojawiasi w niektrym karmniku.

Ostatnimi laty pojawiy si u nas sjki. W tymbogatym menu znajd take co dla siebie.Najsmaczniejsze dla nich s odzie. Prawdopodobnieptak ten moe w swoim wolu pomieci 10 sztukodzi. Nie wykorzystuje ich wszystkich od razu. Jakozimowe zapasy cz zagrzebuj w ziemi. Nie zawsze

pamitaj, gdzie je ukryy. Z tego powodu, ostatnimi

czasy notuje si duy wysyp siewek dbw. Ptakite zjadaj te jabka, orzechy, drobne nasiona.

SZCZEBRZESZYN

7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

2/12

CHRZSZCZ NR 3 (7)

2

CHRZSZCZ NR 2 (8)

Na dobre zadomowiy si u nas baanty. Co ranoobserwuj, jak z ukrytej noclegowni w stronstowki u ssiada poda 15 osobnikw pcimskiej. Kurki trzymaj si z daleka. Jest icho poow mniej, by moe korzystaj z innegokarmnika.

Przebywaj na naszym terenie take inne gatunkiptakw. Ale trzeba byoby znawcy ornitologa,by okreli ich nazw. Bardzo atwo si pomyli trudno rozrni np. szpaka od kosa, cho wiadomo,e szpak spdza zim w ciepym klimacie

poudniowych Woch, ale wrci do nas latem,by sia spustoszenie wrd czereni i wini.

Jednak w tym zimowym krajobrazie czego nambrakuje. Tych maych czarnych punkcikw naniegu stada kuropatw zagrzebanych w niegu.Tylko jedna z nich staa na czatach, by w raziezagroenia ostrzec stado, aby mogo odlecie

w bezpieczne miejsce. Brak nam upionego podwysok miedz zajca. Dzi inaczej patrzylibymyna zniszczone drzewka, cho kiedy zorzeczylimyzajcom: ,,oby wam te zbiska powypaday. Obecnacywilizacja powolutku niszczy zimowy (i nie tylko)krajobraz polskiej wsi.

Drugi dzie lutego to od wiekw wito MatkiBoej Gromnicznej. Wiele wrae wizao si z tymwitem. Do dzi w kociele wicimy gromnice.Woskowe wiece s piknie przystrojonekolorowymi wstkami i gazk zielonego

przybrania. S one zupenie inne od tych z mojegodziecistwa. Wtedy bya to gruba woskowa wiecaopltana dugimi pasmami wkna lnianego, na znak

podzikowania Matce Boej za ubiegoroczne zbiorylnu, a take proby o obfite urodzaje lnu w biecymroku.

Drugi dzie lutego by bardzo wany.Obserwujc go mona byo wywnioskowa, jakie

bd plony. W jaki dzie tygodnia wypadao wito,w taki trzeba byo sia len. Jeeli dzie okaza si

pogodny, wiecio soce - len wyronie dostatecznie

dugi, bdzie odporny na deszcz na grad i na burz.W przypadku dnia pochmurnego i ddystego,mona spodziewa si tego, co najgorsze.

Z opowiada starszych ludzi wynikao, e w tenmrony miesic zgodniae wilki atakoway ludzkieobejcia, wycigajc z chlewni owce, prosiaki i maecielta. I tylko Matka Boa, wiecc wiatemgromnicznym, chronia t ludzk chudob.

Po Gromnicznej kurczyy si ju zapusty.Kurczya si te nadzieja dziewczyn na wyjcieza m w tym karnawale. I czsto si powtarzao:

,,po Gromnicznej pocauj mnie gdzie Jasiu liczny.Gromnica speniaa wan rol przez cay rok.

Przy schorzeniach takich jak: ra, bl zbw,

wrzody, ble piersi, lekiem byy pasemka wknalnianego, ktrym bya opasana gromnica. Z pasemek

pobierano niewielkie iloci wkna, robiono z nichdelikatn kul, kadziono na bolce miejscei podpalano wiatem gromnicy. Palce kule unosiy siw powietrzu, a spalony popi spada na bolcemiejsce. Po tym zabiegu ble jakby rk odj.

W czasie letnich burz, silnych grzmotw, palc sigromnic stawiano w oknie wraz z obrazkiem MatkiBoej, by uchroni dom od pioruna. Obrzd ten stosujesi w niektrych domach do dnia dzisiejszego. I nakoniec ziemskiego ycia, kady dostaje, w zastyga jurk, zapalon gromnic, by z jej wiatem odszedw zawiaty.

W lutym przypada tusty czwartek. Z dziecistwanie pamitam, aby cokolwiek kojarzono z tym dniem.Dopiero w latach szedziesitych ubiegego stulecia,zaczto kojarzy ten dzie z czym tustym.

Gospodynie zaczy interesowa si przepisami nafaworki. Moe to nieduy koszt lub atwy sposbwykonania sprawiy, e prawie w kadym domuzagniecione ciasto tuko si wakiem na stolnicy,a stawao si elastyczne i dobrze odchodzio od rk.Sposb wykonania dzi ju wszyscy znaj.

A oto stary przepis: 3 tka, 1 yeczka masa,1 yka octu, 5 yek mietany, szczypta soli,1/2yeczki proszku do pieczenia, cukier puder do

posypania, mki -ile wejdzie. Oczywicie smalec lubolej do smaenia. Zagniata si ciasto jak na pierogi.

Pniej ta czynno z wakiem, z podsypywaniemnieduej iloci mki. Wakowane do cienko, krojonew pasy itd., po usmaeniu suto posypujemy cukrem

pudrem.Do pczkw podchodzono z niechci. Tylko

wprawna gospodyni potrafia je usmay, ale i tak byoim daleko do dzisiejszych.

Po hucznych zapustach nastawa Wielki Post.Zaczyna si rod popielcow. Ludzi ogarnia nietylko smutek, ale i strach przed godwk trwajc40 dni. Wiara ludzi bya tak dua ,e nawet bez

nakazw religijnych, sami zakadali jarzmowstrzemiliwoci w zakresie iloci spoywanych

pokarmw, nie mwic ju o pokarmach tustych.Dzi te zakazy s zagodzone. Mino wiele lat.Wyrosy nowe pokolenia, ktre nie syszay o tym lubwol o tym nie myle. Pozostay nam tylko 2 dnicisego postu: roda popielcowa i Wielki Pitek.

Ale mamy jeszcze luty. Przed nami ostatnie dnikarnawau, przed nami zabawy, przyjcia, spotkaniatowarzyskie. Wic cieszmy si, e znw moemy

przey kolejny rok naszego ycia.

Bogu niech bd dziki !

Stefania Krukowska

7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

3/12

CHRZSZCZ NR 2 (8)

3

Zima

Zima do nas przyjechaana biaym koniu saniamiw ciepy kouch ubranadzwoni dzwoneczkami

Wnet si do roboty bierzeokna w kwiaty malujejeziora skuwa lodem

a wiatr ze niegiem tacuje

Niebo janieje gwiazdamiskrzypi mrz pod nogamidzieci wielk rado maj

e wreszcie z grki pozjedaj

jeden na ywach mkniedrugi woa, dogo mnie!trzeci lepi bawana

wesoa zabawa bdzie do rana.5. XII. 2012Henryka Stadnicka

Gaj Gruszczaski

Powstanie styczniowe na Zamojszczynie.

Powstanie styczniowe jako wyraz oporu przeciwko

narastajcemu terrorowi ze strony rosyjskich wadzzaborczych w stosunku do Polakw zostaoogoszone manifestem 22 stycznia 1863 wydanym wWarszawie przez Tymczasowy Rzd Narodowy,atrwao do jesieni 1864 roku. Zasigiem objo tylkozabr rosyjski czyli Krlestwo Polskie oraz ziemiezabrane Litw, Biaoru i cz Ukrainy. Wiele zestoczonych w powstaniu potyczek z rosyjskimi orazkozackimi oddziaami miao miejsce na terenieZamojszczyzny.

Trwajce na ziemiach Krlestwa Polskiego

niepokoje wewntrzne, w wyniku ktrych doszo dowybuchu powstania, ju w roku 1861 stanowiy dlazarzdzajcego w imieniu cara pastwem polskimnamiestnika pretekst do ogoszenia stanu wojennego.W Archiwum Pastwowym w Lublinie w ZespoleAkt Rzdu Gubernialnego Lubelskiego zachowaysi dane odnonie restrykcji wynikajcychz nieprzestrzegania przepisw dotyczcych stanuwojennego, w ktrych czytamy: Na mocyrozporzdzenia Namiestnika Krlestwa oraz

przepisw dotyczcych stanu wojennego podaje sido wiadomoci powszechnej, co nastpuje:

8/ Po godzinie 9 wieczorem nie wolno nikomuchodzi bez owietlonej latarki za wyczeniemwojskowych.

12/Na pogrzebach mog si znajdowa tylko krewnizmarego.13/ Zbieranie si tumne na cmtarzach [zapiszgodny z oryginaem]zabrania si. Ze zmrokiem

cmtarze zamykane by powinny.17/ Sprzeda na ulicach wszelkiego rodzajudrukowanych, litografowanych i pisanych broszur,hymnw i. t. p najsurowiej zostaje wzbronione.

18/Tak samo zabrania si wystawiania na sprzedaw sklepach pod rygorem zamknicia takowych oznak

aobnych , niezwykych rozmaitych ubiorw,konfederatek, czamarek, kontuszw, pasw, szarfi kokard w kolorach narodowych jako te guzikw,

piercieni i szpilek z orami, lub z herbem poczeniaLitwy z Polsk i. t. p.20/ Po upywie 48 godzin od daty niniejszegoogoszenia zoon ma by w Policyi bro palnai sieczna, przez wszystkich mieszkacw utrzymywana

za wyczeniem wojskowych oraz urzdnikwcywilnych do 5 klasy wcznie co takedymissyonowanych wojskowych i urzdnikwrossyjskich. Stranikw celnych, Konsumpcyjnychi Tabacznych i Konduktorw Pocztowych .Warszawa d. 2 (16) padziernika 1861 roku.

W kolejnym rozporzdzeniu (z dat 6 (18)padziernika 1861 roku odnoszcym si do stanuwojennego czytamy m. in.:art. 6/ Za spnione doniesienie miejscowej Policyio ukrywaniu si ludzi podejrzanych, za skrywanie ichrwnie jak i ludzi z faszywemi wiadectwami i bez

adnych wiadectw, na koniec osb przez Rzdposzukiwanych ulegn Sdowi Wojennemu prywatneosoby i przeoeni klasztorw udzielajcy przytuek,rwnie najblisza miejscowa Policya lub Wjt Gminy.

Powstanie wybucho 22 stycznia 1863

w Krlestwie Polskim i 1 lutego 1863 w byymWielkim Ksistwie Litewskim, kilka dni wczeniej - 13(25) stycznia). Namiestnik Krlestwa wyda rozkazdzienny dla wojska, wedle ktrego naleao:

Buntownikw, ktrzy bd ujci z broni w rku,sdzi na miejscu przestpstwa w drodze doranegopolowego wojennego sdu, a wyroki mierci co donich wydane, zatwierdza maj ostateczniei wprowadza w wykonanie naczelnicy WojenniOkrgw: Warszawskiego, Lubelskiego, Radomskiego ,

Kaliskiego, Pockiego i Augustowskiego.

W miar nastpujcych potyczek i starz rosyjskimi i kozackimi oddziaami, a takeudzielania, co byo rzecz zupenie naturaln,

7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

4/12

4

CHRZSZCZ NR 2 (8)

pomocy powstacom, zaczy ukazywa sidodatkowe instrukcje, czy rozporzdzenia odnoniezachowa ludnoci cywilnej. Wiele zego dla

powstacw czynili take podporzdkowaniorganizacyjnie wadzom zaborczym naczelnicy

powiatw, burmistrzowie oraz wjtowie.W omawianym Zespole Akt zachoway si takiedonosy:1/ Raport Naczelnika Powiatu Zamojskiego, ktrydonosi Gubernatorowi Cywilnemu Lubelskiemuco nastpuje:O stanie powiatu mam honor Janie WielmonemuGubernatorowi przedstawi nastpujcewiadomoci, ktre stosownie do Rezolucyi z dnia9 (21) padziernika r. b 57490 (1634)

jednoczenie zakomunikowaem naczelnikowiZamojsko Hrubieszowskiego Wojennego Oddziau:Burmistrz miasta Szczebrzeszyna zaraportowa pod

dniem 31padziernika/11 listopada 1408, e dnia11 listopada r. b. okoo godziny 11 - tej ranopowstacy komi w liczbie od 36 do 40 uzbrojeni wsztucery, paasze lub rewolwery, dobrze odzianitytuujcy si "Konnemi Strzelcami ObwoduTarnogrodzkiego" przybywajcy [...] . Nadmienia

jeszcze Burmistrz e 3 - ech ochotnikw z ktrych2 - ch wocian niewiadomego nazwiskai pochodzenia i jeden tameczny mieszkaniec

Konstanty Juwiakowski syn Antoniego zczywszysi z powstacami razem z niemi uszli.

2/ Raport Wjta Gminy Strzelce w PowiecieHrubieszowskim z dnia 28 stycznia /9 lutego 1863roku 15 :

Mam honor donie, e w dniu 7 b. m. powstacyczasowo przebywajcy w miecie Dubience przybylido wsi Strzelce w liczbie okoo 30 na koniachuzbrojeni w piki, paasze i dubeltwki, zawezwali do

siebie wocian miejscowych, ktrym odczytali pismodrukowane opatrzone pieczci, ktre nazwalimanifestem narodowym, nastpnie zniszczyli herb

pastwa zawieszony nad Kancelary wjta Gminy

i zabrawszy osiem koni wasnoci dziedzicabdcych udali si do Biaopola. nadmieniam

przytem, e w terytoryum gminy pod samym miastemDubienk znajduje si fabryka

W sierpniu 1863 roku namiestnikiemKrlestwa mianowany zosta Berg, ktry poprzezswoje bezwzgldne dziaania przyczyni si doupadku powstania. Czy ludno naszego krajuwydawaa powstacw, trudno dociec, jeeli ju, to

byway to sporadyczne wypadki, jak w przypadkutomaszowskiego felczera pochodzenia ydowskiego

o nazwisku Godak, ktry noc z 30 na 31 stycznia1863 roku donis do dowdcy twierdzy zamojskiejo wkroczeniu do Tomaszowa oddziau

powstaczego,

w nastpstwie czego 5 lutego tego roku Rosjaniedokonali rzezi w Tomaszowie, mordujc 24 osoby.Schwytany w okolicy Tarnawatki Godak zosta

powieszony na przydronym drzewie.By moe do podjcia takiej decyzji skonia Godakanagroda, jak przeznaczono za "przytrzymanie"

powstaca czyli zatrzymanie go do czasu, a nadjedzieoddzia rosyjski - wynosia ona od 3 - 10 rubli,zapewne w zalenoci od statusu powstaca (zwykyonierz, dowdca, szlachcic, wocianin).Dla zachowania "rwnowagi" wprowadzono take kary

pienine dla tych wocian, ktrzy wiedzc o pobyciepowstacw na danym terenie, nie zo stosownegodoniesienia do wadz rosyjskich: Naczelnik Krlestwa

znalaz susznym, aby od wocian, ktrzy bd dawaprzytuek powstacom albo te nie donioso przebywaniu ich w swoich domach lub wsiach,

cigan bya kara od 3 - ech do 10 - ciu rubli za

kadego powstaca.Jednak adne rozporzdzenie, aden zakazwadz zaborczych nie byy w stanie zgasi narodowegoducha walki. Byo to najwiksze polskie powstanienarodowe, spotkao si z poparciem midzynarodowejopinii publicznej. Miao charakter wojny partyzanckiej,w ktrej stoczono ogem ok. 1200 bitew i potyczek.Zakoczyo si klsk powstacw pomimo

pocztkowych sukcesw. Kilkadziesit tysicypowstacw zostao zabitych w walkach, blisko 1 tys.straconych, ok. 38 tys. skazanych na katorg lub

zesanych na Syberi, a ok. 10 tys. wyemigrowao.W grupie osb biorcych udzia w powstaniu nauwag zasuguj przede wszystkim dowdcy bez resztyoddani sprawie narodowego wyzwolenia, sami

powstacy, ale rwnie osoby postronne udzielajcepowstacom daleko rozumianej pomocy z likwidacjdenuncjatorw . Miao to miejsce w przypadku

Kazimierza Bohdanowicza, mieszkaca Maej Bukowej(obwd krasnostawski), ktry zabi denuncjatorai zdrajc Starczewskiego; 31 stycznia 1863 styczniaKozacy pod dowdztwem Witkowskiego

(Bidkowskiego?) zjawili si we wsi, by go pojma,wywizaa si ze stacjonujcymi w pobliu

powstacami potyczka, w wyniku ktrej ci pierwsimusieli salwowa si ucieczk, Witkowski zostaranny.

W nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku oddzialekarza z Dubienki, Neczaja (z pochodzenia Rusina)liczcy 400 powstacw zaj Hrubieszw i zabra kas

powiatow. Sam Neczaj zosta wzity do niewolipodczas ataku na folwark ulin (ok. 13 km na pn -wsch. od Chema), a nastpnie rozstrzelany 22 lutego

1863 roku.C.d.n.

Regina Smoter Grzeszkiewicz

7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

5/12

CHRZSZCZ NR 2 (8)

5

W gr serca! Polska wstaje patriotyczna postawa w poezji i yciu Mieczysawa

RomanowskiegoRocznica wybuchu Powstania Styczniowego jest

jednoczenie okazj do uczczenia pamicibohaterw biorcych w nim udzia. Kadaz postaci, zwizana z tamtejszymi wydarzeniamiw jakim stopniu zapisaa si na kartach historiii z pewnoci zasuguje na odrbne opracowanie.Szczeglnym szacunkiem naleaoby otoczy tych,ktrzy za zryw niepodlegociowy zapacili ofiarwasnego ycia.Wrd powstacw, ktrzy w 1863r. podjli walkw imi wolnoci Ojczyzny, znalaz si MieczysawRomanowski. Urodzi si 12 kwietnia 1833r.w ukowie na Pokuciu w zaborze austriackim.

Pochodzi z rodziny szlacheckiej herbu Boawola.By najmodszym z szeciorga dzieci Erazma,dzierawcy majtku rodziny Dzieduszyckichw ukowie i ukocinie oraz Agnieszki z Gowackich.W jego domu wan rol odgrywao patriotycznewychowanie dzieci. Romanowski pocztkowo uczysi w domu. Od 3 ej klasy uczszcza do szkoynormalnej w Koomii, a od 1845r. do gimnazjumw Stanisawowie. W czasie Wiosny Ludw, 27kwietnia 1848r., jako 14 -letni ucze gimnazjum wrazz przyjacimi wzi udzia w manifestacji przed

domem znienawidzonego i uwaanego powszechnieza zdrajc radcy kameralnego w Stanisawowie,uawskiego. Do uczniw przyczyli si

przechodnie, czynic przy tym wiele krzyku i haasu.W czasie wiecu pojawili si onierze, ktrzy

prbowali rozpdzi zgromadzonych. W wynikuprzepychanek doszo do tragedii. Starszy kolegaMieczysawa, Stefan Hoszowski zosta miertelnie

przebity bagnetem przez jednego z onierzy. Tozajcie wywaro na Romanowskim ogromnewraenie. Zrozumia czym jest walka i jakie

konsekwencje ze sob niesie. W jego umyle zaczyrodzi si myli o wielkich czynach i powiceniu.Jednake przed modzieczymi zrywami

powstrzymywali go rodzice. W wynikunapywajcych wieci o sytuacji na Wgrzech,

postanowi przemieni marzenia w czyn i wiosn1849r. podj bezskuteczn prb przedostania si naWgry, aby wzi udzia w powstaniu. Tu przedgranic zosta zatrzymany i powrci doStanisawowa. Nauka nie sza mu najlepiej, czegodowodzi niezdany za pierwszym razem egzamin

maturalny. Uwielbia natomiast jazd konno ipolowania. Kontakt z natur, patriotycznewychowanie, a take ch walki o wolno ojczyznywyzwoliy w nim dusz romantyka i poety...

W kwietniu 1851r. napisa pierwszy wierszzatytuowany Modlitwa Polaka na wiosnzaczynajcy si od sw:

Ojcze! Ju wiosna znw nam powrcia,A z jej powrotem i nadzieje nasze,I znw zielono t ziemi okrya,W czystym powietrzu buja wolne ptasz.

Po zdaniu matury wstpi na Wydzia PrawaUniwersytetu Lwowskiego. Z pomoc hr. MaurycegoDzieduszyckiego otrzyma stypendium i rozpocz

prac w Zakadzie Ossoliskich. Dziki studiompozna tosame z jego pogldami rodowiskopatriotyczno literackie. Debiutanckim dzieemRomanowskiego by poemat Chory wydanyw 1854r. we Lwowskim periodyku literackimNowiny. Od tego momentu utwory Mieczysawa

zaczy pojawia si w Nowinach i DziennikuLiterackim. Najbardziej znanymi s: poematmieszczaski Dziewcz z Scza (1861), Popieli Piast (1862) tragedia nawizujca do utworwSowackiego, Projekta (1860) i Wczoraj(1861) szkice powieciowe, w ktrych przedstawi swoje

pogldy spoeczne, a take rozprawka O legionachpolskich(1861).

Wczesne dziea Romanowskiego powstawayw oparciu o twrczo Mickiewicza i Sowackiego.

Najwiksz warto w jego dorobku literackim

stanowia liryka patriotyczna. Wzywaa do walki,a nawet powicenia ycia dla ojczyzny. Przykademjest popularna pie: Co tam marzy-fragment:Co tam marzy o kochaniu,O bogdance, o r rwaniu,

Dla nas nie ma r!My jak ptacy na wdrwce Dzi tu, jutro na placwceMoe staniem ju.

Od poowy 1862r. wszed w skad tzw. awyLwowskiej, tajnego komitetu sterujcego obozem

czerwonych w Galicji Wschodniej, zwizanymz Komitetem Centralnym Narodowym w Warszawie.Pod koniec tego roku stan na czele ekspozyturyKomitetu Centralnego Galicji. 22 stycznia 1863r.doszed go rozkaz o wybuchu powstania. 2 lutegoz 30 osobowym oddziaem modziey wyruszyw kierunku granicy z Krlestwem.Tu przed pjciem do powstania w licie do swojejsiostry Jzefy zawar sowa () Najdrosza

Jzieko! zy pisa mi nie daj a ja przecie idwypeni najwitszy obowizek, staj do boju za

Polsk. W tej chwili odebraem list Twj i Ojca!O, Bg Wam zapa za to anio dobry zesa mi to.

7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

6/12

6

CHRZSZCZ NR 2 (8)

Bd je nosi na piersiach, kdy si tylkoobrc. Teraz, droga Jzieko, klka przed Tobbrat, a Ty bogosaw Twego Mieczysawa.

W licie z 1 lutego 1863r. zawiadamiao swej decyzji brata, piszc:

Kochany Emeryku!W Koronie powstanie! Ruszamy w pochd.

Przygotuj na to Rodzicw. Bogosaw mi wraz zTw kochan on i mdlcie si za mnie. Emerykudrogi! uciskaj ode mnie Twoje dzieci, Tw on,

poegnaj rodzin ca, wszystkich a wszystkichnaszych Idziemy peni nasz powinno.Czytajc ten list zrb krzy, Emeryku! A dobryanio, gdziekolwiek bd zaniesie ten krzy na

gow Twego brata.

Tu po wyjciu ze Lwowa oddzia

Romanowskiego zosta aresztowany przez policj.Po zatrzymaniu niedoszli powstacy zostaliosadzeni w celach klasztoru karmelitaskiego weLwowie. Dziki staraniom rodziny i przyjaci,11 marca 1863r.Mieczysaw zosta zwolniony zaresztu. Przed ponown prb przekroczeniagranicy nie mg odmwi sobie wyjazdu chobyna kilka godzin do ukowa, aby poegna swoichnajbliszych. Jego decyzja wprowadzia w domurodzinnym wielkie przygnbienie. Nie mgwyzby si myli, e widzi wszystkich po raz

ostatni. Pomimo wszelkich prb odwiedzenia good zamiaru walki, otrzyma bogosawiestwoi wyruszy ponownie do Lwowa.

Te wydarzenia odzwierciedlone byywe wczeniejszym wierszu Pie modej wiary,ktrym w 1861r. zachca do walki swoich

przyjaci, a wwczas stay si rzeczywistoci.Oto fragment:W gr serca! Polska wstaje,

Krwi obmyta z krwawych plam.Ucisna ludy, kraje

Ludom rzeka: Pokj wam!Chwaa Panu! sugom czarta zgon!wita nasza idzie zasi tron!

Z drogi cary! zbiry precz!Z polskim ludem Bg i miecz.Bg nad namiZ piorunami Z drogi cary! zbiry precz!

W drugiej poowie marca poeta wyjechaze Lwowa do Medyki i tam wstpi do tworzcegosi oddziau [Marcina Borelowskiego] Lelewela.

Ze wzgldu na prawnicze wyksztaceniei znajomo relacji spoecznych w Galicji zosta

jego adiutantem i audytorem.

8 kwietnia 300 osobowy oddzia powstaczywyruszy z Ry Ranieckiej w kierunku granicy,ktr przekroczy w okolicy Tarnogrodu. Na pewienczas Borelowski rozbi obz na skraju Puszczy Solskiejw pobliu Borowca. Czas od przejcia granicy do

pierwszej potyczki z wrogiem wykorzysta naprzygotowanie swoich onierzy do walki. 16 kwietniana terenie zajmowanym przez powstacw pojawi si1 000 osobowy oddzia rosyjski na czelez gen. Sternbergiem. Lelewel postanowi przyj

bitw. Romanowski dosta przydzia jako dowdcalewego skrzyda. Sternberg wiedzc o przewadzeliczebnej, postanowi zaatakowa powstacw,odcinajc im jednoczenie moliwo wycofania si wkierunku granicy. Bitwa trwaa do zmierzchu. Lelewelobawiajc si paniki w szeregach niedowiadczonych w

boju onierzy, postanowi si wycofa. Po stronie

rosyjskiej rwnie nakazano odwrt. Bitwa nie zostaarozstrzygnita. W czasie starcia rozkaz o wycofaniu niedotar do lewego skrzyda i cz zgrupowania poddowdztwem Romanowskiego zgubia siw ciemnociach. Nad ranem Romanowski poleciodwie ciko rannych na teren Galicji, a nastpnierazem z oddziaami wyruszy w okolic Jzefowa.Wieczorem odnalaz gwne siy. Dwa dni pniejzgrupowanie przeszo w rejon wsi Kozaki, nieopodalmiejsca, gdzie zostaa stoczona pierwsza bitwa.24 kwietnia oddziay nieprzyjaciela pojawiy si pod

Tarnogrodem. Lelewel postanowi ponownieprzenie si pod Jzefw i tam rozbi obz. Tego dniaw okolic miasteczka przybyy dwie kolumny wojskrosyjskich. Pierwsza pod dow. mjr. Ogolina nadesza zkierunku Tomaszowa Lubelskiego, druga pod dow.

ppuk. Tomaczewa - od Zamocia. Siy rosyjskieskaday si z 4 rot piechoty z 2 dziaami, sotnikozakw i szwadronem dragonw. cznie okoo 600onierzy. Siy powstacze byy o poow mniejsze.

Okoo 15-tej po poudniu pady pierwsze strzay.Obz powstacw zosta otoczony z trzech stron.

Wskutek przewaajcej siy wroga, a take zaskoczenia,Borelowski wyda rozkaz odwrotu, z tym e jedynywolny kierunek przemarszu prowadzi na bagna.Do osony oddziaw Lelewel w ogromnym

popiechu zorganizowa 70 ochotnikw, ktrzy mieliodpiera ataki Rosjan. Wrd nich by MieczysawRomanowski.

C.d.n.Andrzej Harkot

7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

7/12

CHRZSZCZ NR 2 (8)

7

Ocali od zapomnienia - cig dalszyStanisaw Nowiski, ps.JaworBra udzia w walkach obronnych pod I, Solcemnad Wis, w Lublinie, pod czn, Krasnymstawem iw lasach janowskich. Od 1939 r. czonek ZWZ i AK.Zajmowa si aprowizacj. By aktywnym iodwanym onierzem. Z bratem Edwardem

uczestniczy w wysadzeniu mostu na rzece Por wokolicy Radecznicy. Wspdziaa z BCh w Soli iHucie Krzeszowskiej, a take z oddziaem ,,OjcaJana - ,,Konara. Bra udzia w akcji uwolnieniaokoo 70 winiw w Bigoraju, w tym ,,Konarai prof. Erlicha w dniu 24 wrzenia 1943 r.Wacaw ukBra udzia w wojnie obronnej 1939 r. W czasieokupacji dziaa w AK. Po wyzwoleniu, w sierpniu1944 r. stworzy chr mski w swojej wsi Michalw,z ktrym wystpi na uroczystoci uczczenia pamici

162 mieszkacw wsi Kitw w gm. Suw,pomordowanych przez hitlerowcw podczaspacyfikacji wsi w dniu 11 grudnia 1942 r.Bazyli BalickiAbsolwent z 1934 r., uczestnik ruchu oporu.Aresztowany w 1942 r. zosta osadzony w obozieBreslau Wrocaw, a nastpnie wywieziony doPaschingu k/ Linzu w Austrii na przymusowe robotyna kolei, ktre wykonywa do czasu wyzwolenia przezAmerykanw. Po odzyskaniu wolnoci, wsplniez Andrzejem Nowakiem absolwentem z 1930 r.,

rwnie winiem, zorganizowali, w obozie Wegcheldna terenie Austrii, szko polsk dla dzieci od 6 ciudo 20 tu lat. Po wojnie zamieszka w Kanadzie,gdzie by aktywnym dziaaczem Polonii.Stanisaw Burda, ps. Burskiabsolwent z 1929 r. Jako oficer dowodzi IV kompaniBatalionw Chopskich. Walczy pod Zaborecznem iR. Aresztowany w lipcu 1943 r. zosta rozstrzelanyna Rotundzie w Zamociu.Stefan Podzik , ps. WrzosBra udzia w wojnie obronnej w 1939 r. Przeszedszlak bojowy od Narwi do wsi Aleksandrw w

powiecie bigorajskim. Tam dosta si do niewoli,z ktrej zdoa zbiec i wrci do domu. Od listopada1939 r. jako czonek ZWZ AK prowadzi dziaalnokonspiracyjn w okolicach Szczebrzeszyna,Zwierzyca, Kosobud i Bondyrza. By czonkiemkomisji egzaminacyjnej szkoy podoficerskiej AK. Od25 lipca 1944 r. dowodzi oddziaem partyzanckim,operujcym w lesie w rejonie gajwki Krzywe(podlega ,,Norbertowi Jan Turowski). Oddzia

,,Wrzosa przyj zrzut trzech samolotw angielskichwe Floriance w czerwcu 1944 r. Po wojnierepresjonowany.

Jan KobylarzBra udzia w wojnie obronnej jako dowdca plutonuzwiadowcw cyklistw 39 pp. Po powrocie do

Nowosielec k? Niska zosta czonkiem SZ.P., pniejjaklo dziaacz AK kolportowa tajne pisma: Szczerbiec,Walka oraz Walka o wolno. Prowadzi take tajnenauczanie koo Janowa Lubelskiego.Wadysaw PaszkowskiCzonek ZWZ i AK. W stopniu kapitana bra udziaw Powstaniu Warszawskim. Po kapitulacji stolicydosta si do niewoli niemieckiej. Po wojnie zamieszkaw Anglii, gdzie uczc si, uzyska tytu doktorainyniera. W Londynie prowadzi biura projektowo inynieryjne wielkich budw m.in.: porty handlowew Afryce (Libia, Tunis,) wysokie budynki w Londynie.Uczestniczy w zjazdach absolwentw.

Aleksander Przysada

Terra Immaculata - Ziemia Nieskalana

Dnia 30 stycznia 2013 roku w auli LiceumOglnoksztaccego im. Zamoyskich odbya si konferencjaekologiczna pt. Terra Immaculata - Ziemia Nieskalana,zorganizowana w ramach projektu Commenius RegioUczenie si przez cae ycie oraz otwartej rody licealnej.Konferencja powicona bya edukacji ekologicznej,poruszaa wany dla rodowiska temat dziaaproekologicznych w naszym regionie. Wydarzenieuwietniy wystpienia zaproszonych goci...W konferencji uczestniczyli przedstawiciele StarostwaPowiatowego w Zamociu, Wyszej Szkoy Zarzdzaniai Administracji w Zamociu, dyrektor i nauczyciele Zespou

Szk Nr 2 w Szczebrzeszynie, Zespou Szk Drzewnychi Ochrony rodowiska w Zwierzycu oraz dyrektori nauczyciele Zespou Szk Nr 1 w Szczebrzeszynie.Konferencj otworzyo wystpienie pani dyrektorMagorzaty Piat, ktra krtko opowiedziaa o dziaaniachzwizanych z projektem Commenius Regio.Pani Jolanta Kuszpyt przedstawia nowy projekt zwizanyz przedsibiorczoci, w ktry zaangaowana jest modzienaszego Liceum. Uczennica Magdalena Sobczukprzewodniczca Parlamentu Dzieci i ModzieyWojewdztwa Lubelskiego opowiedziaa o Eurolekcjach,jakie niedawno odbyy si w naszej szkole.

7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

8/12

CHRZSZCZ NR 2 (8)

8

Cz pierwsz spotkania zakoczyo wystpienie paniAgnieszki Pochodaj, ktra przedstawia relacj z pobytudelegacji polskiej w Schwabisch Hall w grudniu 2012roku. Po przerwie mona byo obejrze prezentacjei wysucha wystpie zaproszonych goci.Przedstawiciele Stowarzyszenia Jestemy z Tob - Bdz Nami prezentowali przykady dobrych praktyk

w dziedzinie odnawialnych rde energii. Pan ZdzisawStrupieniuk Dyrektor Roztoczaskiego ParkuNarodowego w Zwierzycu zapozna zebranych z pracorodka badawczego Roztoczaskiego Parku Narodowegow Biaym Supie. Na zakoczenie wystpi prof. dr hab.Bogdan Kocik pracownik Uniwersytetu Przyrodniczegow Lublinie ktry opowiedzia o zrwnowaonymrozwoju, o odnawialnych rdach energii.Konferencj swoj obecnoci wzbogacili: pan GrzegorzKrl artyst malarz, ktrego fascynuje przyroda okolicSzczebrzeszyna i Roztocza, pan Zygmunt Krasny PrezesLGD Dolina Wieprza i Poru. Cao zakoczya

degustacja zdrowej ywnoci.Kinga

Szkoa ukraiska w SzczebrzeszyniePo powstaniu Republiki Ukraiskiej ( 9 stycznia1918 ) i przyznaniu jej na mocy traktatu brzeskiego( 9 lutego 1918 ) niemal caej Zamojszczyzny,wadze ukraiskie na przyznanych terenach

przystpiy do szybkiego powoywania wasnejadministracji i tworzenia ukraiskich szk.Uwaano, e takie szkoy, szczeglnie wrd

ludnoci wiejskiej, wiadczy bd o wasnejtosamoci narodowej.

Ministerstwo Narodowej Owiaty RepublikiUkraiskiej 16 marca 1918r. powoao organadministracji szkolnej na przyczonych terenachLubelszczyzny pod nazw Komisariatu Narodowegona Chemszczynie, Podlasiu i Polesiu. Jego siedzibaznajdowaa si w Kijowie, a kierowa nim KarpoDmitruk. Mia on swoich zastpcw, ktrzyurzdowali w terenie ( ziemie Lubelszczyzny

podlegay Tomaszowi Lesiukowi, ktry mia swojsiedzib w Biaej Podlaskiej).

Komisariat Owiaty Ludowej szczegln uwagprzywizywa do organizacji szk elementarnych(nine szkoy). Wynikao to z faktuzainteresowania takimi szkoami przez wikszorodzin ukraiskich mieszkajcych gwnie na wsi.Przejto wic wszystkie placwki pracujce,ale starano si take uruchomi te, ktre z rnych

powodw zawiesiy dziaalno w czasie wojny.Cay proces przejmowania i uruchamiania tych szk

odbywa si wiosn 1918r.( zatrudnianie nauczycieli,przeprowadzanie zapisw uczniw).

Do wakacji zdoano na Zamojszczynie powoa187 takich placwek: w powiecie hrubieszowskim50 szk ( 38 nauczycieli ), w tomaszowskim 75szk (118 nauczycieli ), w bigorajskim 31 szk( 41 nauczycieli ). W zdecydowanej wikszoci

byy to szkoy nisko zorganizowane, w ktrychpracowa tylko jeden nauczyciel, w innychz powodu braku nauczyciela zatrudniano tylko tzw.

pomocnicze siy nauczycielskie bez adnegoprzygotowania, a w jeszcze innych brakowaow ogle nauczyciela i szkoa nie funkcjonowaa,ale istniaa w zestawieniach.

Nieco inaczej wygldaa organizacja szkukraiskich w powiecie zamojskim, gdzie zdoano

powoa 51 takich placwek, w ktrych pracowao79 nauczycieli, przy czym w Zamociu zatrudniano12 nauczycieli (najwicej w caej Lubelszczynie).

Szkoa ta miaa spenia rol wzorcowo doradczdla caej Zamojszczyzny. Drug podobn placwkbya szkoa w Szczebrzeszynie, gdzie zatrudniono4 nauczycieli. Byli to: awrentij Jewtuszenko,

Nikoaj Makarenko, Nadieda Rutkowska,Aleksandr Sochaczewskij (wszyscy wczeniej

pracowali w szkoach rosyjskich). Szkoaw Szczebrzeszynie bya jedyn tak w caej gminiei miaa ona charakter zbiorczy dla dzieciukraiskich ze wszystkich okolicznych wsi(najblisze szkoy ukraiskie zorganizowano

w gminie Zwierzyniec, we wsiach Kawczyn,Kosobudy, Supy, Toplcza, Turzyniec,Wywoczka). Wszyscy wymienieni nauczyciele zaswoja prac otrzymywali wynagrodzeniew wysokoci 150 karbowacw i zrnicowanydodatek staowy za prac pedagogiczn wynoszcyod 10 do 20 karbowacw. Byy to uposaenianiskie, ktre nie wystarczay do utrzymania.Dlatego nieustannie wystpowali oni z probo zapomogi pienine i zazwyczaj je otrzymywali.W celu waciwego przygotowania ich do pracy

w szkole ukraiskiej, w miesicach letnich 1918 r.( lipiec lub sierpie ) zostali oni przeszkoleni naspecjalnych kursach, jak podkrelano, w zakresieukrainizacji. Odbyway si one w Brzeciu,a zajcia prowadzono w twierdzy brzeskiej.Program takiego kursu obejmowa nauczanieliteratury i jzyka ukraiskiego, histori Ukrainyoraz matematyk i geografi ojczyst, a take

podstawy prawno-organizacyjne szkolnictwa.Nie wszystkie szkoy ukraiskie podjy

normaln dziaalno. Wikszo z nich przez cay

czas odczuwaa kopoty organizacyjne brakowaonauczycieli, lokali i wyposaenia.

7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

9/12

CHRZSZCZ NR 2 (8) 9

W Szczebrzeszynie cigle nie mona byo zebrauczniw z przylegych wsi. Wszystkie nowo powstaeszkoy ukraiskie ostatecznie zostay zlikwidowanew listopadzie bd grudniu 1918 r. Przejo je

powstajce niepodlege pastwo polskie i zamieniona szkoy polskie, a pracujcym w nich nauczycielomodmwiono dalszego zatrudnienia. Sam Komisariat

Owiaty Ludowej , ktry je nadzorowa, zostazlikwidowany 9 lutego 1919 r. przez wadze juRadzieckiej Ukrainy.

prof. dr hab. Jerzy Doroszewski

Od redakcji : w naszej gazecie piszemy czstoo ludziach, ktrzy wsawili si bohaterstwem podczaswojny lub powsta narodowych. Dzi proponujemyhistori kobiety, ktr los podczas okupacjiniemieckiej rzuci w nasze strony. Jej sto lat ycia to

najczystszej wody bohaterstwo ycie dla bliskich,dla rodziny.Janina KubiakSto lat przeya nasza Babcia. To cay wiek,waciwie cay wiek XX. Przeya cesarza Franciszka,marszaka Pisudskiego, nie da jej rady Hitler i Stalin.Przetrwaa komunizm i rzdy wspczenie nam

panujcych te na pewno przeyje. Jednak miaanieatwe ycie, ale bya silna. Nigdy nie straciawiary w Boga. Ta zawsze bya dla niej najwaniejsza.To wiara pozwalaa jej trwa i y. Wbrew

trudnociom i przeciwnociom losu.Bya najstarsza z jedenaciorga rodzestwa dzi

z nami jest jedna z czterech sistr. Braci ju wrdnas nie ma. S jej dzieci ale te nie wszystkie.Pochowaa dwie crki, podobnie jak i ma.ycie Babci powinno by dla nas przykademi wzorem, jak y i by zwyczajnie szczliwym.Zawsze mwia, e najszczliwsze dla siebie lataspdzia w rodzinnej wsi, w Potworowie. Czstowspominaa tamte czasy, gdy chodzia do szkoy,chodzia na zabawy, spotykaa si z przyjacikami,

a przede wszystkim bya wrd swoich najbliszych rodzestwa i rodzicw. Mwic o tamtym wiecie,recytowaa taki wierszyk:

Najmilsze mi byy godziny w mojej miej chatce,Bo tam yam wrd rodziny, przy ojcu i matce.

Niemal cae ycie to ona dbaa o innych rzadkoo siebie. W dziecistwie miaa tyle modszegorodzestwa, ktrym musiaa si zajmowa. Potemwysza za m a tam okazao si, e trzebaopiekowa si chor ciotk, a wkrtce pitk dziecii teciem.

Kiedy wybucha II wojna wiatowa bya mod 31 letni kobiet. Niewyobraalne jest, e na wygnaniuzostaa sama z trojgiem maych dzieci,

bo dwie najstarsze crki poszy ,,na sub, a mazamknito w obozie. Niemcy zmusili starszemaestwo we wsi Bonie w powiecie zamojskim,aby przyjo ich do swojego domu, ale nie zapewniliim nic wicej. Nawet nie przyznano im kartekywnociowych, jakie otrzymywali wwczas Polacy.Bya zdana wycznie na siebie, wdrowaa wiele

kilometrw do Lublina, eby, handlujc, zarobi chopar groszy. Nigdy nie narzekaa. Po prostu tak trzebabyo. Tak po prostu Nie mylaa wtedy o sobie,jako o tej, ktrej byo najgorzej byli przecie inni.To ona nauczya nas szacunku i tolerancji dla innychnarodowoci i religii. Ona pierwsza opowiadaa namo okropnociach wojny, z alem wspominajc to, co

Niemcy zrobili narodowi ydowskiemu. O tym jakimbya wwczas czowiekiem, wiadczy chobyprzyja, jak zwizaa j z jedn z mieszkanek wsiBonie, pani Stanisaw FLIS a do jej mierci

(pani Flis red.) pisay do siebie listy, opowiadajco swojej doli i niedoli.

Nauczya nas, e maestwo jest jedno, raz nazawsze. Jej nie zawsze byo usane rami. Ale nigdyo swoim Wadku nie mwia le, a do gowy nie

przyszyby jej myli o rozstaniu. Trzeba umie y zdrugim czowiekiem na dobre i na ze. Znale w nimto, co najlepsze i razem trwa.

Jest naprawd niezwyk kobiet. Skoczyazaledwie trzy klasy szkoy podstawowej i do dzi

pamita piosenki i wiersze, ktrych tam si nauczya.Duo czytaa znaa Bibli, klasyk polskiej powiecii mnstwo bani. Miaa gawdziarski, cudowny styl nawet jak opowiadaa zwyk histori, suchao si jej

jak wspaniaej bani, Nigdy nie polubia telewizji,nudzia j. Tylko raz siedziaa z zapartym tchemi patrzya, gdy transmitowano pierwsz wizyt JanaPawa II w Polsce. Miaa powiedzonka na kadsytuacj. Cokolwiek by si zdarzyo dobrego czyzego- ona zawsze znalaza odpowiedni do tegokomentarz.

Nie ma sprawiedliwoci na tym wiecie. Po takimtrudnym yciu przecie po powrocie z wygnaniamusiaa wraz z mem wszystko zaczyna od nowa.Zostawili tyle rzeczy, a gdy wrcili, okazao si, enie ma prawie nic niemal pusty dom i zagroda. Iznowu cika praca w polu, chodzenie kilkanaciekilometrw na targ do Turku, wychowanienajmodszej crki. I po tak trudnym yciu nie

przyszo jej na staro spokojnie i w radoci y wotoczeniu kolejnych pokole dzieci, wnukw,

prawnukw i praprawnukw. Nawet wtedy najlepiej

czua si, gdy moga by potrzebna. Obieraaziemniaki, czasem zostawaa z dziemi, ktre baybysi zosta same.

CHRZSZCZ NR 2 (8)

7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

10/12

10

Uratowaa dom przed poarem, bo na gazie zostaczajnik z wod, a wszyscy wyszli z domu. Niewiadomo, jakim cudem zdoaa sama zej z ka,dotrze do kuchni i wyczy gaz. Bya

przemarznita, lekko poobijana, ale szczliwa dziki niej dom si nie spali.

Pani J. Kubiak siedzi,druga od lewej pani Maria Kisiel

Umiaa nas wychowa w szacunku dla drugiegoczowieka. Tak bardzo, e dzi jej crka nie wyobraasobie, e jej matka mogaby zamieszka w domuopieki. Tak naprawd nikt nie zdaje sobie do kocasprawy, jak bardzo jest to trudne. Dziki Bogu za to,e babcia ma Zosi i Janka. Widocznie musiaa ichmie. Kto lepiej zajby si ni dzisiaj? Gdzie miaabylepsz opiek? A nie jest atwo patrze, jak odchodzi.

Jak coraz mniej nas pamita. Jak ganie.Mam nadziej, e zapamitamy j i bdziemy o niejmyle, i mwi. Kochamy ci Babciu! Ostatniesowa powiem w imieniu wnukw, ktrymi siopiekowaa w ich dziecistwie, a jest ich naprawdwielu. Nie mogli mie lepszej Babci. Nie tylko sinimi opiekowaa, dawaa je. Ale bya wtedy, gdy

byo im le, gdy si bali, gdy potrzebowali wsparcia.Dzikujemy ci za to wszystko. Za to, e jeste.

Rodzina

Mojego dziecistwa wspomnienie

W moim starym domu mieszka wiatrOtwiera sprchniae drzwiDawne melodie graMelodie mojego dziecistwa

Wracam pamici do tamtych lat

Rysuj twarze drogich rodzicw i dziadkwPoorane bruzdami od troskI wiele twarzy tak bardzo mi bliskichSsiadw, znajomych oni tu sRozmawiaj, powietrze dry od ich goswI stare radio wci gra

Sysz ich kroki,To babcia Helena drepcze drobniutkoBo gowa ju nie ta i krci siI nagle haas w sieniTo Wadek Krukowski wchodzi

Szybkim krokiem z rubasznym umiechemI wci palcym si papierosemA za nim jak kula nieguWpada uradowany Reksio

Jest zimowe popoudnieW starym piecu wesoo trzaskaPonce drzewo, na krzele przy ogniuSiedzi babcia Gienia, zawsze spokojnaI umiechnita, tylko jako od Raka

Nikogo nie maOpatulona w ciepy sweter

Siedz przy zamarznitym okniePrzez may krek odgrzanej szybyWidz wyiskrzone niebo

I czerwone soce jest ju niskoNad Podborczem jak mawiaa babciaW nocy pewnie bdzie duy mrz

Stanisawa Anna Krukowska

7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

11/12

CHRZSZCZ NR 2 (8)

11

Propozycje wydawnicze MGBPPierwsz z nich jest powie Lisy Jackson ,,Bezlitoci. Od mierci ojca Juli przeladujkoszmary. Jej siedemnastoletnia siostra przeywatragedi na wasny sposb, dorabiajc si obszernejkartoteki za narkotyki i kradziee. Pobyt w szkole

dla trudnejmodziey ma pomc

jej wyj na prost.Ale Julia ma ze

przeczucia.Co kryje si za

ponurymi plotkamikrcymi o szkole?

,,Zniszczone dziecistwo Shy Keenan towstrzsajca, prawdziwa opowie o traumatycznymdziecistwie. Shy Keenan ju we wczesnymdziecistwie poznaa, co to pieko na ziemi.

Skrzywdzili j ludzie, ktrzy powinni kocha swojedziecko i troszczy si o nie. Poniana, bita igwacona przez rodzicw oraz opiekunwdziewczynka znalaza w sobie si, by przey. Polatach traumy postanowia zacz wszystko od nowa

i wymierzysprawiedliwo.Dzisiaj Shy

pomagaskrzywdzonymdzieciom i ofiarom

pedofilii upora siz demonami

przeszoci.Zaoya fundacjz rzdem WielkiejBrytanii, bychroninajmodszych.

Zapraszamy.M.G.Biblioteka Publiczna w Szczebrzeszynie

JubileuszW dniu 6 lutego 2013 roku o godzinie 10.00 w auliZespou Szk Nr 1 im. Zamoyskich w Szczebrzeszynieodbyo si spotkanie autorskie z Pani Regin SmoterGrzeszkiewicz poetk, regionalistk, autork licznych

publikacji historycznych, ktra w tym roku obchodzi 15 lecie swojej twrczoci. Pani Regina jest absolwentkLiceum Oglnoksztaccego w Szczebrzeszynie.

Regina Smoter Grzeszkiewicz wydaa 25 prac wwydawnictwie prowadzonym przez Stowarzyszenie, wtym: siedem tomikw bardzo wartociowej, gbokiej,nioscej wane przesania poezji; dziewi opracowawspomnieniowych i historycznych: dziewiwydawnictw sownikowych; jedno opowiadanie

beletrystyczne pt. ,,Julka. Autorka drukuje swojeopracowania rwnie w innych wydawnictwach.

W dniu jubileuszu chcielibymy Pani ReginieSmoter Grzeszkiewicz yczy duo zdrowia, szczcia iaby pasja tworzenia Jej nie opuszczaa.

Czekamy z niecierpliwoci na kolejne Paniopracowania.

Na spotkaniu promowane byy dwa najnowszeopracowania Pani Reginy: Sownik historii bibliotek i

Mieszkali w Szczebrzeszynie.R.

7/29/2019 Chrzszcz - Luty 2013 (nr 83)

12/12

12

CHRZSZCZ NR 2 (8)

Pitnasty Przegld Teatrw Jasekowych21 i 22 stycznia 2013 r. w Miejskim Domu Kultury,odbyy si prezentacje Pitnastego Przegldu TeatrwJasekowych. Modzi artyci, dostarczyli gociomwielu pozytywnych wrae. Wystp rodzimychmaych wykonawcw by z zadowoleniem przyjty

przez wszystkich zebranych. Uczestnicy wystpw,

zostali nagrodzeni przez Miejski Dom Kultury(pamitkowe dyplomy).Wykonawcy:

Szkoa Podstawowa w Niedzieliskach wspektaklu Kolda na Ziemi, opiekun:

p. Anna Piciurek, Przedszkole samorzdowe w Szczebrzeszynie

w spektaklu Tak, to on jest Krlemopiekunowie: p. Ewa Kita, p. Anna Gaka,

Szkoa Podstawowa nr 1 w Szczebrzeszynie,opiekun: p. Boena Korkosz,

Koo Teatralne ze Szkoy Podstawowej nr 1 wSzczebrzeszynie w spektaklu Jezus Narodzisi nie tylko w Betlejem, opiekun: p. JoannaPaczyk,

Szkoa Podstawowa nr 1 w Szczebrzeszynie wspektaklu Kolda na Ziemi , opiekun:

p. Boena Kita, p. Jolanta Dubiel Szkoa Podstawowa w Wielczy w spektaklu

Cud Betlejemskiej Nocy, opiekun: p. AnnaMalinowska

Wernisa wystawy fotografii JanuszaKapeckiegoW tusty czwartek sala widowiskowa MDK zapeniasi po brzegi. Powodem przybycia do Szczebrzeszynatak licznych goci nie byy pczki, ale fotografieautorstwa znanego regionalisty Janusza Kapeckiego.Cho pczkw rwnie nie zabrako.

Wernisa wzbogacia prezentacja multimedialna zdjukazujcych najciekawsze zaktki Roztocza.Podczas uroczystego otwarcia wystawy gos zabra m.in. Starosta Zamojski Henryk Matej, ktry wrczyautorowi eksponowanych prac list gratulacyjny.Spord zebranych na sali goci wylosowano piciuszczliwcw otrzymali oni albumy "Skarby

przyrody i kultury" ufundowane przez Lokaln GrupDziaania "Dolina Wieprza i Poru".

MDK Szczebrzeszyn

Chrzszcz miesicznik informacyjny www.chrzaszcz.com.pl Wydawca Stowarzyszenie Przyjaci SzczebrzeszynaRedakcja Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Mateusz Sirko

Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1E-mail: sps@onet.euProjekt rysunku Chrzszcza Monika Niechaj