22

Chng 2 PHN TCH KT QU SN XUT

Qu trnh ti sn xut x hi bao gm sn xut, phn phi, lu thng v tiu dng, trong sn xut l c s l tin thc hin vic trao i v tiu dng (tiu dng cho c nhn v cho sn xut). Trong nn kinh t th trng, tr li cu hi: Sn xut ci g, sn xut nh th no v sn xut cho ai lun lun c quan tm trc tin. Phn tch hot ng sn xut kinh doanh trong doanh nghip c nhiu i tng quan tm v ch , chnh iu ny gip cho cc doanh nghip lun quan tm n kt qu sn xut kinh doanh l mc tiu ca mi hot ng sn xut kinh doanh. Hon thnh k hoch sn xut kinh doanh l l do tn ti v pht trin ca doanh nghip trn thng trng kinh doanh. Hon thnh v hon thnh vt mc hay khng hon thnh k hoch u phi xem xt nh gi, phn tch nhm tm ra cc nguyn nhn nh hng trc tip hoc gin tip n kt qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Mt k hoch sn xut cho d hon chnh, logic v khoa hc nh th no vn ch l d kin ban u, phi thng qua thc t kim nghim mi nh gi chnh xc v s c nhiu iu cn b sung hon chnh cho ph hp vi tnh hnh v c im ca tng doanh nghip. Phn tch kt qu sn xut gip cho nh qun tr doanh nghip c c nhng thng tin cn thit ra nhng quyt nh iu chnh kp thi nhm t c mc tiu mong mun trong qu trnh iu hnh sn xut kinh doanh. 2.1. NGHA, NHIM V CA PHN TCH KT QU HOT NG SN XUT KINH DOANH 2.1.1. ngha Kt qu sn xut ca doanh nghip c vai tr quan trng, nn vic phn tch kt qu sn xut c ngha cho nh qun tr doanh nghip: - nh gi tnh hnh thc hin k hoch sn xut Hon thnh k hoch sn xut nh hng n vic hon thnh cc k hoch khc, cng nh quyt nh n s tn ti v pht trin ca doanh nghip. Qua phn tch kt qu sn xut pht hin c nhng li th, kh khn, ri ro, nguyn nhn nh hng n vic thc hin k hoch sn xut v d nh tnh hnh cung cp nguyn vt liu, lao ng, my mc thit b v.v Trn c s nhng thng tin c c lp k hoch v ra bin php thc hin k hoch sn xut k sau tt hn.

23

- nh gi trnh t chc v qun l sn xut T chc quy trnh sn xut hp l, b tr lao ng ph hp vi nng lc v tay ngh ca tng ngi lao ng, kim tra, n c tin sn xut kp thi c nh vy tnh hnh sn xut s t kt qu cao. Qun l v t chc sn xut phi c ngh thut bng nhng bin php tch cc, hp l c th s dng nhng bin php kinh t qun l kinh t, lm vic c hiu qu c nng sut cao, gn lin gia li ch v trch nhim ca ngi lao ng vi cng vic. Phn tch kt qu sn xut s pht hin ra nhng hp l v bt hp l trong t chc qun l sn xut, nhng nguyn nhn nh hng qua tm ra nhng bin php tt nht t chc qun l sn xut cho cc k tip theo. - Pht hin nng lc sn xut tim tng Phn tch kt qu sn xut gip cho nh qun tr pht hin ra nhng kh nng tim tng sn c ca doanh nghip, nhng li th trong sn xut pht huy. 2.1.2. Nhim v Nhim v ch yu ca doanh nghip sn xut l sn xut v tiu th sn phm thu li nhun, qua qu trnh sn xut phi thc hin nhng mc tiu k hoch sn xut nh s lng sn phm sn xut, cht lng sn phm. Kt qu sn xut biu hin qui m sn xut, trnh t chc qun l sn xut ca doanh nghip. C th, phn tch kt qu sn xut c bn nhim v ch yu sau: - Thu thp cc s liu v ang din ra v cc ch tiu phn nh kt qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip, t cc b phn, phn xng sn xut, phng thng k, k ton v cc phng ban nghip v ca doanh nghip. - Phn tch tnh hnh thc hin k hoch ca tng ch tiu trong ton b cc ch tiu phn nh kt qu sn xut kinh doanh, bng nhng kt qu phn tch c th. - Phn tch cc nguyn nhn v ang nh hng tch cc v tiu cc n tnh hnh hon thnh k hoch tng ch tiu kt qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip. - Cung cp ti liu phn tch kt qu sn xut kinh doanh, cc d bo v tnh hnh, chin lc kinh doanh sp ti, cc kin ca b phn chuyn mn v cc kin ngh ca ngi lao ng cho lnh o ca doanh nghip. 2.2. PHN TCH KT QU SN XUT V KHI LNG 2.2.1. Phn tch quy m kt qu hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip 2.2.1.1. Ch tiu phn tch nh gi quy m kt qu hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip, trong phn tch thng s dng ch tiu gi tr sn xut.

24

Gi tr sn xut ca doanh nghip l ton b gi tr sn phm vt cht v dch v do hot ng sn xut ca doanh nghip to ra trong k phn tch. Bao gm cc yu t sau: - Yu t 1: Gi tr thnh phm Gi tr thnh phm bao gm gi tr thnh phm sn xut t nguyn liu ca doanh nghip, nguyn liu ca khch hng mang n gia cng v gi tr bn thnh phm bn cho bn ngoi hoc cc b phn khng phi l b phn sn xut cng nghip ca doanh nghip. - Yu t 2: Gi tr cng vic c tnh cht cng nghip lm cho bn ngoi

Gi tr cng vic c tnh cht cng nghip l mt hnh thi ca sn phm cng nghip, nhm khi phc hoc lm tng thm gi tr s dng, khng lm thay i gi tr ban u ca sn phm.

Gi tr cng vic c tnh cht cng nghip c tnh vo gi tr sn xut ca doanh nghip phi l gi tr cng vic c tnh cht cng nghip lm cho cc n v bn ngoi, hoc cc b phn khc khng phi l hot ng sn xut cng nghip trong doanh nghip. - Yu t 3: Gi tr ph phm, th phm, ph phm, ph liu thu hi trong qu trnh sn xut ca doanh nghip

+ Ph phm l sn phm c to ra cng vi sn phm chnh trong qu trnh sn xut cng nghip. V d nh sn xut ng th sn phm chnh l ng, ph phm l r ng (nc mt).

+ Th phm l nhng sn phm khng tiu chun cht lng, khng c nhp kho thnh phm. + Ph phm l sn phm sn xut ra hng hon ton khng th sa cha c.

+ Ph liu thu hi trong qu trnh sn xut. Cc loi sn phm thuc yu t 3 khng phi l mc ch trc tip ca sn xut m

ch l sn phm thu hi do qu trnh sn xut to ra. Bi vy, quy nh ch c tnh vo yu t 3 phn tiu th v thu tin. - Yu t 4: Gi tr hot ng cho thu my mc, thit b sn xut trong dy chuyn sn xut ca doanh nghip Yu t ny ch pht sinh khi my mc thit b trong dy chuyn sn xut ca doanh nghip khng s dng m cho bn ngoi thu, (khng phn bit c cng nhn hay khng c cng nhn vn hnh my i km). Yu t ny thng khng c gi c nh, nn khi tnh ton phi da vo doanh thu thc t thu c ca hot ng ny trong k tnh vo yu t 4.

25

- Yu t 5: Gi tr chnh lch gia s d cui k v s d u k ca bn thnh phm, sn phm d dang Trong thc t sn xut, yu t 5 phn ln cc ngnh cng nghip, thng chim t trng khng ng k, trong ch tiu gi tr sn xut. Trong khi vic tnh ton yu t ny tng i phc tp, bi vy theo qui nh yu t 5 ch tnh i vi ngnh c kh, ch to my c chu k sn xut di. 2.2.1.2. Phng php phn tch: Phng php so snh - So snh gia gi tr sn xut thc t vi k hoch: nh gi chung v tnh hnh thc hin k hoch sn xut. - So snh tng yu t gia thc t v k hoch: nh gi tnh hnh thc hin k hoch tng yu t. - So snh gi tr sn xut nm nay v nm trc: nh gi xu hng bin ng ca kt qu sn xut. 2.2.1.3. Ni dung phn tch a. Phn tch chung ch tiu gi tr sn xut - Gi tr sn xut thc t bng hoc ln hn k hoch l tt hoc ngc li. - Gi tr sn xut thc t nm nay ln hn gi tr sn xut thc t nm trc: nh gi l tt qui m sn xut tng trng hoc ngc li. b. Phn tch cc yu t ca ch tiu gi tr sn xut Yu t 1: Gi tr thnh phm - Sn xut thnh phm t nguyn liu ca doanh nghip l hot ng chnh, nguyn liu ca khch hng giao l hot ng ph: + Hai hot ng ny thc t k hoch: Tt.

+ Hot ng chnh thc t k hoch, hot ng ph thc t k hoch: Tt. + Hai hot ng ny thc t k hoch: Xu + Hot ng chnh thc t < k hoch, hot ng ph thc t > k hoch: c - Sn xut t nguyn vt liu ca khch hng giao l hot ng chnh: Thc t k hoch tt, ngc li cha tt. Thng thng nh hng bi cc nguyn nhn sau - Nguyn nhn ch quan: + Qu trnh cung ng nguyn vt liu v s lng, cht lng, tin , d tr + Bin ng lao ng, o to, tuyn dng, chnh sch tin lng + Trang b my mc thit b, nng lng, mi trng lao ng, trnh tay ngh + Hnh thc t chc sn xut.

26

+ Bin php qun l sn xut. - Nguyn nhn khch quan: + Thay i cc chnh sch v m. + Bin ng v kinh t, ti chnh, tin t, x hi. + Tnh hnh cung cp nguyn vt liu ca khch hng. Yu t 2: Gi tr cng vic c tnh cht cng nghip lm cho bn ngoi Khi phn tch yu t 2 cn phi kt hp vi yu t 1, ta c th xem xt nh gi mt s tnh hung sau: + Yu t 2 thc t k hoch v yu t 1 thc t k hoch: Tt. + Yu t 2 thc t k hoch, nhng yu t 1 thc t < k hoch: Cha tt +Yu t 2 thc t < k hoch v yu t 1 thc t > k hoch: Tt. + C 2 yu t thc t < k hoch: Xu. Yu t 3: Gi tr ph phm, th phm, ph phm, ph liu thu hi Khi phn tch yu t 3, cn phi kt hp xem xt t l gia yu t 3 so vi yu t 1 Cng thc: Gi tr ph phm, ph phm, ph liu thu hi T l yu t 3/yu t 1 = x 100 (2.1) Gi tr thnh phm Nu cc t l trn thc t < k hoch (nm trc): Tt v ngc li. Yu t 4: Gi tr hot ng cho thu my mc thit b sn xut trong dy chuyn sn xut ca doanh nghip Khi nh gi yu t 4, cn phi xem xt kt hp vi yu t 1 v yu t 2. +Yu t 4 thc t k hoch, vi yu t 1, yu t 2 thc t k hoch: Tt. +Yu t 4 thc t k hoch, nhng yu t 1, yu t 2 thc t < k hoch: nh gi cha tt. +Yu t 4 thc t < k hoch, vi yu t 1, yu t 2 thc t < k hoch: Xu. Yu t 5: Gi tr chnh lch gia cui k so vi u k ca sn phm d dang, bn thnh phm + Tnh hnh sn xut khng c bin ng ln th chnh lch u k v cui k ca sn phm d dang, bn thnh phm khng ln: nh gi tt. + Yu t 5 thc t < k hoch, gy nh hng n k hoch sn xut ca k sau: nh gi cha tt.

27

+ Yu t 5 thc t < k hoch, do doanh nghip ci tin cng ngh, rt ngn chu k sn xut: nh gi tt. + Yu t 5 thc t > k hoch, gy ng vn trong khu sn xut: Cha tt. V d 2.1: C ti liu thng k v tnh hnh gi tr sn xut ti doanh nghip A trong 2 k phn tch nh sau:

Bng 2.1 (n v tnh: triu ng)

Ch tiu K hoch Thc t 1. Gi tr thnh phm 1.500 1.494 2. Gi tr cng vic c tnh cht cng nghip 52 48,4 3. Gi tr ph phm, ph phm, ph liu thu hi 20 23,2 4. Gi tr hot ng cho thu my mc thit b 84 96,6 5. Gi tr sn phm d dang v bn thnh phm 90 109 Yu cu: Phn tch ch tiu gi tr sn xut. Bi gii: Cn c s liu bng (2.1) ta lp bng phn tch

Bng 2.2: Bng phn tch ch tiu gi tr sn xut (n v tnh: triu ng)

So snh TT/KH Ch tiu KH TT

Mc % 1. Gi tr thnh phm 1.500 1.494 - 6 - 0,4 2. Gi tr cng vic c tnh cht cng nghip 52 48,4 -3,6 - 6,92 3. Gi tr ph phm, ph phm, ph liu thu hi 20 23,2 3,2 16 4. Gi tr hot ng cho thu my mc thit b 84 96,6 12,6 15 5. Gi tr sn phm d dang v bn thnh phm 90 109 19 21,1

Tng cng 1.746 1.771,2 25,2 1,44 Nhn xt: Doanh nghip A hon thnh vt mc k hoch ch tiu gi tr sn xut, c th gi tr sn xut thc t so vi k hoch tng 25,2 triu ng tng ng t l tng 1,44%, nguyn nhn nh hng n tnh hnh ny l: - Do gi tr thnh phm ca doanh nghip khng hon thnh k hoch c th gi tr sn xut thc t so vi k hoch gim 6 triu ng tng ng t l gim 0,4% . y l biu hin khng tt cn i su tm hiu nguyn nhn tnh hnh ny. - Do gi tr cng vic c tnh cht cng nghip hon thnh cho bn ngoi thc t so vi k hoch gim 3,6 triu ng tng ng t l gim 6,92%, iu ny khng tt v

28

doanh nghip khng hon thnh c nhim v sn xut ch yu va khng tn dng ht nng lc sn xut ca my mc thit b gia cng ch bin cho khch hng. - Gi tr ph phm, ph phm, ph liu thu hi trong qu trnh sn xut thc t so vi k hoch tng 3,2 triu ng tng ng t l tng 16 % lm cho gi tr sn xut tng, nhng t l gia gi tr ph phm, ph phm, ph liu thu hi so vi gi tr thnh phm tng t 1,3% (20/1.500x100) n 1,55%(23,2/ 1.494 x100) iu ny nh gi l khng tt bi cht lng sn phm sn xut thc t so vi k hoch gim. - Gi tr ca hot ng cho thu my mc thit b sn xut thc t so vi k hoch tng 12,6 triu ng tng ng t l tng 15%, trong nhim v sn xut chnh khng hon thnh y l biu hin khng tt. - Gi tr chnh lch ca sn phm d dang cui k so vi u k thc t so vi k hoch tng 19 triu ng tng ng t l tng 21,1% lm cho ch tiu gi tr sn xut tng 1,088% ( 19/1500x100). nh gi tnh hnh bin ng ny l tt hay xu, ta cn phi c gi tr bn thnh phm, sn phm d dang u k v cui k cng nh tnh hnh bin ng ca qu trnh sn xut, tnh hnh ci tin quy m sn xut trn c s ta mi c th kt lun chnh xc c. Kt lun: Qu trnh phn tch trn cho thy ch tiu gi tr sn xut thc t tng so vi k hoch t ra, nhng ch yu l do tng cc hot ng dch v, thu hi ph liu v gi tr sn phm d dang, nhng vn cn nhiu biu hin khng tt c th nh khng hon thnh nhim v chnh l cung cp sn phm cho x hi, chy theo cc lao v, dch v, cht lng sn phm gim. Do cn tm ra nguyn nhn c bin php khc phc. 2.2.2. Phn tch kt qu sn xut v s thch ng vi th trng Th trng l ni ngi mua v ngi bn tip xc trc tip hoc gin tip vi nhau trao i hng ho v dch v, nhm tho mn nhu cu ca hai bn cung v cu v mt loi sn phm hng ho nht nh. Bi vy, th trng l mnh lnh i vi nhng ngi sn xut kinh doanh c vai tr tch cc trong vic iu tit sn xut, iu tit huy ng cc tim nng. Bn cnh nhng mt mnh th th trng cng c nhng khuyt tt nh t pht, khng hong, cnh tranh v ph sn Kt qu sn xut kinh doanh ch mang li li nhun cho doanh nghip khi n c th trng chp nhn, do phi da trn nhng hiu bit su sc v th trng, v nhu cu ca ngi tiu dng. Mt khc, trong iu kin sn xut v kinh doanh theo c ch th trng, khch hng l yu t c bit quan trng m doanh nghip cn phi vn dng Makerting hin i trong vic xy dng cc chin lc sn phm, nhm thu c li

29

nhun cao trong sn xut kinh doanh v iu khng nh rng: chin lc sn phm l mt v kh sc bn nht trong cnh tranh trn th trng. 2.2.2.1. Ch tiu phn tch nh gi kt qu sn xut v s thch ng vi th trng phn tch thng s dng ch tiu h s tiu th sn phm sn xut. Cng thc:

Doanh thu tiu th sn phm H s tiu th = (2.2) Gi tr sn phm sn xut

Ch tiu h s tiu th phn nh sn phm sn xut trong k phn tch c tiu th vi t l cao hay thp. 2.2.2.2. Phng php phn tch: Phng php so snh + Nu h s tiu th cng gn 1 vi iu kin gi tr sn xut k thc t bng hoc ln hn k k hoch. iu ny chng t sn phm sn xut ca doanh nghip thch ng vi th trng c ngha l sn phm sn xut ph hp vi nhu cu v th hiu ca ngi tiu dng. Khng nh chin lc sn phm ca doanh nghip ti u, k hoch sn xut hp l v sn phm ca doanh nghip ang pha tng trng hay pha chn mui. + Nu h s tiu th cng nh hn 1 th chng t sn phm sn xut cha thch ng vi th trng c ngha l sn phm sn xut khng ph hp vi nhu cu v th hiu ca ngi tiu dng. iu chng t chin lc sn phm ca doanh nghip cha thch hp, hoc k hoch sn xut cha hp l, hoc sn phm ca doanh nghip chuyn sang pha suy thoi trong chu k sng ca sn phm cn tm nguyn nhn c bin php khc phc trong k hoch k sau. 2.2.3. Phn tch chung kt qu sn xut Phn tch chung kt qu sn xut l xem xt, nh gi tnh hnh sn xut v mt khi lng ca tng loi sn phm v ca ton b sn phm (ton doanh nghip) nhm nh gi chung, nh gi khi qut kt qu sn xut v mt khi lng sn phm ca doanh nghip. 2.2.3.1. Phn tch tnh hnh hon thnh k hoch sn xut tng loi sn phm nh gi tnh hnh hon thnh k hoch sn xut tng loi sn phm ta tnh t l hon thnh k hoch sn xut.

30

a. Ch tiu phn tch S lng sn phm sn xut thc t T l hon thnh KH SX = x 100 (2.3)

S lng sn phm sn xut k hoch b. Phng php phn tch: Phng php so snh So snh s lng sn phm sn xut gia k thc t vi k k hoch (gc) c hai ch tiu: s tuyt i v tng i. Qua kt qu so snh nhn xt v nh gi. 2.2.3.2. Phn tch tnh hnh hon thnh k hoch sn xut ton doanh nghip (ton b sn phm) a. Ch tiu phn tch i vi ton doanh nghip (ton b sn phm) nh gi tnh hnh hon thnh k hoch sn xut v khi lng s dng ch tiu gi tr sn xut. Cng thc:

n

iiKi

n

iiTi

PQ

PQK

1

1 x100 (2.4)

Chnh lch tuyt i:

n

iiKi

n

iiTi PQPQ

11 (2.5)

Trong : - K: T l hon thnh ch tiu gi tr sn xut; - QTi: S lng sn phm sn xut thc t th i; - Pi: n gi c nh ca sn phm th i; - QKi: S lng sn phm sn xut k hoch th i. b. Phng php phn tch: Phng php so snh So snh gi tr sn xut thc t vi k k hoch (gc) c v s tuyt i v tng i. Nhn xt v nh gi, c th nh sau: + Nu GO v t l (%) hon thnh k hoch sn xut thc t k hoch: Tt + Nu GO v t l (%) hon thnh k hoch sn xut thc t < k hoch: Xu (cha tt) 2.2.3.3. Phn tch kt qu sn xut theo mt hng ch yu (theo n t hng) Ngy nay cc doanh nghip sn xut theo c ch th trng chu nh hng ca cc quy lut cung cu, cnh tranh, gi tr Do doanh nghip sn xut nhng mt hng khng n nh, c th linh hot thay i cc loi sn phm cho ph hp vi th trng v nhu cu ca x hi. Tuy nhin vn cn nhiu doanh nghip sn xut sn phm (mt hng)

31

n nh, theo n t hng di hn ca khch hng. Mt khc trong kinh doanh hin i cc doanh nghip rt cn v lun mong mun c c nhiu n t hng, vic tm kim c cc n t hng cng th hin uy tn ca doanh nghip trong kinh doanh v kinh doanh c hiu qu. n t hng l cc hp ng kinh t m doanh nghip k vi doanh nghip khc, do sn xut theo n t hng i hi doanh nghip phi tun th nghim ngt v s lng, cht lng, chng loi v thi gian sn xut m bo thi gian giao nhn hng. Tuy nhin, mi mt hng c cng dng khc nhau li c th hin c th trong tng n t hng ca tng khch hng ring bit nn khi phn tch kt qu sn xut cn qun trit nguyn tc Khng ly mt hng sn xut vt mc k hoch b cho mt hng khng hon thnh k hoch. a. Ch tiu phn tch T l hon thnh k hoch sn xut theo mt hng (SSX ). Cng thc:

n

iiKi

n

ii

Sx

PQ

QiPS

1

1 x100 (2.6)

Trong : - Qi: S lng sn phm sn xut th i (thc t v k hoch); + QTi: S dng i vi nhng sn phm khng hon thnh k hoch sn xut; + QKi: S dng i vi nhng sn phm hon thnh v hon thnh vt mc k hoch sn xut; - QKi: S lng sn phm sn xut k hoch th i; - Pi: n gi c nh ca sn phm th i. b. Phng php phn tch: Phng php so snh phn tch ngi ta tin hnh so snh gia s liu thc t vi s liu ca tng n t hng v s lng, cht lng v thi gian ghi trn hp ng theo tng n t hng. Vic doanh nghip khng thc hin c bt k n t hng no cng nh hng n uy tn ca doanh nghip, n s tng trng chung ca nn kinh t, nh hng n thu nhp ca ngi lao ng cng nh s tn ti v pht trin ca doanh nghip v tm c n t hng nhng doanh nghip khng thc hin c n t hng . - SSX = 100 (%): Doanh nghip hon thnh k hoch sn xut theo n t hng, nh gi tt.

32

- SSX < 100(%): iu ny cho thy doanh nghip khng hon thnh k hoch sn xut theo n t hng, doanh nghip vi phm hp ng kinh t k. Lm nh hng n uy tn ca doanh nghip m cn thit hi v kinh t v nh hng n vic tn ti v pht trin doanh nghip trong tng lai: nh gi khng tt, doanh nghip cn tm nguyn nhn c bin php khc phc. Thng thng vic hon thnh hay khng hon thnh k hoch sn xut theo n t hng do nh hng nhng nguyn nhn sau

Tinh thn v trnh thnh tho cng vic ca cng nhn sn xut sn phm, thc thi lm vic ca h.

Trnh trng k thut, mc hin i ca my mc thit b sn xut. Vic cung cp nguyn vt liu c v s lng, cht lng, chng loi v thi

gian hay khng. T tng ch o sn xut kinh doanh cng nh vic qun l qu trnh sn xut

kinh doanh ca doanh nghip. V d 2.2: Tnh hnh sn xut ca x nghip Y th hin ti liu sau:

Bng 2.3 Khi lng sn phm sn xut (sp)

Sn phm K hoch Thc t

n gi c nh (1.000 ng/sp)

A 1.000 1.500 100 B 3.000 2.400 150 C 4.000 4.800 200

Yu cu: Phn tch chung kt qu sn xut. Bi gii: - Phn tch tnh hnh hon thnh k hoch sn xut tng loi sn phm Cn c s liu bi cho (bng 2.3) ta lp bng phn tch

Bng 2.4 Khi lng sn phm sn xut (sp) Chnh lch TT/KH

Sn phm KH TT S lng (sp) T l (%)

A 1.000 1.500 500 50 B 3.000 2.400 - 600 -20 C 4.000 4.800 800 20

Nhn xt: X nghip hon thnh vt mc k hoch sn xut 2 sn phm: A, C, c th sn phm A thc t so vi k hoch tng 50%, sn phm C tng 20%: nh gi tt. Ring sn phm B cha hon thnh k hoch sn xut, ch t 80% cn tm nguyn nhn c bin php khc phc.

33

- Phn tch tnh hnh hon thnh k hoch sn xut ton x nghip Ta p dng cng thc (2.4) tnh t l hon thnh k hoch sn xut ton doanh nghip (ton b sn phm).

K = 100

000.350.1000.470.1

200000.4150000.3100000.1200800.4150400.2100500.1 x

xxxxxx 108,88 (%)

Chnh lch tuyt i: 1.470.000 - 1.350.000 = 120.000 (1.000 ng) Nhn xt: X nghip hon thnh vt mc k hoch sn xut sn phm, c th gi tr sn xut thc t so vi k hoch tng 120.000.000 ng, tng ng t l tng 8,88%: Tt - Phn tch tnh hnh hon thnh k hoch sn xut theo mt hng ch yu Ta p dng cng thc (2.6) tnh t l hon thnh k hoch sn xut theo mt hng ch yu:

SSX = 3,93100200000.4150000.3100000.1200000.4150400.2100000.1

x

xxxxxx (%)

Nhn xt: X nghip khng hon thnh k hoch sn xut theo n t hng, ch t 93,3%: nh gi khng tt, nguyn nhn l do sn phm B khng hon thnh k hoch sn xut ch t 80% ta cn tm bin php khc phc. 2.2.4. Phn tch tnh cht ng b trong sn xut iu kin p dng: Doanh nghip sn xut loi sn phm bao gm nhiu ph tng hoc chi tit ri, c sn xut nhiu b phn phn xng khc nhau, ri em lp rp li thnh thnh phm nh cc doanh nghip lp rp xe p, xe my, t, thit b in Tnh cht ng b c hiu l s lng chi tit tt c b phn, c sn xut theo ng mc tiu v s lng, cht lng v tiu chun k thut theo k hoch ra. Nu qu trnh sn xut khng ng b s gy ra cc hu qu sau - Khng hon thnh k hoch sn xut, tiu th, li nhun. - Mt uy tn vi khch hng. - Chi tit tn kho nhiu, gy lng ph. - Gi thnh sn phm tng. Ch : Khi phn tch tnh cht ng b trong sn xut cn ch nhng chi tit c chu k sn xut di, c gi tr ln, chi tit ch yu trong sn phm, nh hng nhiu n k hoch sn xut sn phm. a. Ch tiu phn tch

34

S lng chi tit c th s dng thc t = (2.7)

T l hon thnh k hoch tng chi tit

S lng chi tit theo yu cu Trong :

S lng chi tit c th s dng thc t

= S lng chi tit tn

u k thc t +

S lng chi tit sn xut trong k thc t

(2.8)

S lng chi tit

theo yu cu = S lng sn

phm sn xut theo k hoch

x S lng chi tit cn lp

1 sn phm +

S lng chi tit tn cui k

k hoch (2.9)

b. Phng php phn tch: Phng php so snh So snh s chi tit thc t vi s chi tit k hoch theo nhu cu lp rp 1 sn

phm, t l hon thnh thp nht ca chi tit no , chnh l t l hon thnh mc ng b trong sn xut ca c sn phm.

S lng chi tit c th lp bng s lng chi tit theo yu cu cn lp v tn kho cui k: sn xut ng b. Sn xut khng ng b thng do cc nguyn nhn sau - Cung ng nguyn vt liu v s lng, cht lng, tin v mc d tr. - Tnh hnh lao ng: bin ng, tuyn dng v b tr lao ng. - Tnh trng my mc thit b. - T chc qu trnh sn xut. - Qun l sn xut. - iu sn xut cha kp thi. - Tng nng sut lao ng gia cc b phn sn xut khng ng u. V d 2.3: Cn c vo ti liu sau, hy phn tch tnh cht ng b trong sn xut ca mt doanh nghip sn xut trong 2 k bo co nh sau: K k hoch: - S lng sn phm sn xut: 500 sn phm. - S lng chi tit lp 1 sn phm (A: 2 chi tit, B: 1 chi tit, C: 4 chi tit). - S lng chi tit cn d tr cho cui k lp 40 sn phm. K thc t: - S lng sn phm sn xut: 470 sn phm. - S lng chi tit sn xut. (vt: chi tit). + Chi tit A: 1.200.

35

+ Chi tit B: 600. + Chi tit C: 1.800. - Sn lng chi tit tn kho u k (vt: chi tit). + Chi tit A: 54. + Chi tit B: 60. + Chi tit C: 80. Bi gii: Cn c s liu bi cho ta lp bng phn tch:

Bng 2.5: Bng phn tch tnh cht ng b trong sn xut K hoch (SX 500 SP) Thc t (SX 470 SP)

CT c th s dng

Loi chi tit

SL chi tit cn lp 1SP

SL chi tit tn K

SL chi tit SX

tr/k

SLCT s

dng trong

k

SL chi tit tn CK

SL chi tit tn K

S lng

chi tit sn xut trong

k

S lng

T l (%)

S lng

sn phm

HTKH

SL chi tit tn cui k

(1) (2) (3) (4) = 5+6-3

(5) = (2)x 500sp

(6) (7) (8) (9) = 7+8

(10) = (9)/(5)

(11) (9)/(2)

(12)

A 2 80 1.000 1.000 80 54 1.200 1.254 125,4 627 314 B 1 40 500 500 40 60 600 660 132,0 660 190 C 4 160 2.000 2.000 160 80 1.800 1.880 94,0 470 0

Nhn xt: Qua ti liu tnh ton bng 2.5 cho ta thy chi tit C c mc hon thnh thp nht, nu huy ng ton b chi tit C, khng tnh n nhu cu sn xut cho k sau th mi hon thnh 94%, tng ng 470 sn phm hon thnh. Nh vy y cng chnh l t l hon thnh tnh ng b trong sn xut. Nu chi tit C cn phi d tr cho k sau, th tnh ng b ca sn phm cn thp hn na.

1.880 - 160 x 100 = 86 (%)

2.000 Trong khi cc chi tit khc th d tha cho k sau qu ln, khng cn thit gy ng vn trong khu sn xut, doanh nghip cn tm nguyn nhn v bin php y

36

mnh sn xut chi tit C bi v y cng chnh l chi tit ch yu cu thnh nn thc th sn phm. 2.3. PHN TCH KT QU SN XUT V MT CHT LNG Cht lng ca kt qu sn xut biu hin qua cht lng ca sn phm sn xut c. Cht lng l mt thuc tnh quan trng ca sn phm. Nhng sn phm c cht lng tt s em li s tn nhim v hi lng ca khch hng, h khng nhng tr thnh nhng khch hng trung thnh m cn qung co cho nhiu ngi cng s dng sn phm . Cht lng c th hiu l ton b nhng tnh cht v c im ca mt sn phm hay dch v, c kh nng tho mn nhng nhu cu ca khch hng. Nhiu ngi c th nh gi cht lng sn phm, song khch hng nh gi th no v cht lng ca sn phm mi quan trng v quyt nh mua hng ca h c nh hng ti s thnh bi ca mt sn phm hay dch v v thng l c s phn ca doanh nghip. Do cc nh sn xut khng ngng nng cao cht lng sn phm, y l yu cu khch quan ca ngi sn xut bi v sn phm c cht lng tt thng - D tiu th. - Thun li trong cnh tranh. - H thp c gi thnh sn phm. - Tiu th vi gi cao. - y nhanh tc chu chuyn vn. - Nng cao doanh li cho doanh nghip. Vic phn tch m bo cht lng sn phm thng c tin hnh bng nhiu phng php khc nhau, tu thuc vo i tng sn xut ca cc loi sn phm m p dng phng php phn tch cho thch hp. 2.3.1. Trng hp sn phm c chia bc cht lng Trong cc doanh nghip sn xut, sn phm c phn chia lm nhiu loi, cc loi phm cp ny u c th trng chp nhn. V d nh sn phm vi may mc, gch, ngi, xi mng, nc mm, vt th thao, cc sn phm nng nghip nh tr, c ph, cc loi u, tri cy c th phn lm loi c bit, loi 1, loi 2, loi 3, i vi cch phn loi th hng sn phm ny trong qu trnh phn tch c th s dng mt trong ba phng php sau nh gi cht lng sn phm sn xut. 2.3.1.1. Phng php t trng

37

Theo phng php ny trc ht ta tnh t trng ca tng phm cp, chim trong tng th k gc v k bo co. Sau tin hnh so snh tng loi phm cp gia hai thi k v so snh gia cc loi phm cp trong cng k. Nu sn phm loi tt chim t trng ln hn (k bo co so vi k gc), sn phm loi xu chim t trng thp hn (k bo co so vi k gc) cho thy cht lng sn phm sn xut k bo co tt hn k gc v ngc li. V d 2.4: C s liu v tnh hnh sn xut sn phm K trong 2 k bo co nh sau:

Bng 2.6 Khi lng sn phm sn xut (sp)

Sn phm K K hoch Thc t

n gi c nh ( 1.000 ng/sp)

Loi I 7.875 9.844 150 Loi II 3.375 3.280 100 Cng 11.250 13.124 x

Yu cu: nh gi tnh hnh sn xut v mt cht lng theo phng php t trng Theo ti liu bng 2.6, ta lp bng tnh sau:

Bng 2.7 K hoch Thc t

Sn phm A Lng SP (sp) T trng (%) Lng SP (sp) T trng (%)

Loi I Loi II

7.875 3.375

70 30

9.844 3.280

75 25

Cng 11.250 100 13.124 100 Nhn xt: Qua kt qu tnh ton bng (2.7) ta thy, t trng k thc t so vi k k hoch ca sn phm K c chiu hng tng ln, biu hin loi I tng t 70% ln 75%, loi II c xu hng gim t 30% xung 25%. iu ny chng t doanh nghip c gng khng ngng nng cao cht lng sn phm. 2.3.1.2. Phng php n gi bnh qun S dng phng php n gi bnh qun phn tch cht lng sn phm c thc hin qua hai bc. Bc 1: Xc nh n gi bnh qun tng k theo cng thc:

qPq

P (2.10)

Trong : - P: n gi c nh ca tng loi sn phm; - q: Khi lng sn phm sn xut tng loi;

38

- q: Tng sn phm sn xut trong k. Gi sn phm cc mc cht lng khc nhau s khc nhau khi gi bnh qun

tng (gim) s th hin cht lng sn phm ca doanh nghip tng (gim) tng ng. Do loi tr nh hng ca nhn t gi c trong nghin cu kinh t s dng gi c nh. Bc 2: Xc nh nh hng do cht lng sn phm thay i n gi tr sn xut theo cng thc sau

TKT qPPGO )( (2.11) Trong :

- TP : n gi bnh qun k thc t ca tng loi sn phm.

- KP : n gi bnh qun k k hoch ca tng loi sn phm.

- qT: Khi lng sn phm sn xut k thc t. Nhn xt: Gi bnh qun sn phm thay i ch yu l do cht lng sn phm th lc gi tr sn xut: - Tng khi cht lng c nng ln

- Gim khi cht lng sn phm gim i. V d 2.5: Vn dng s liu v d 2.4, hy nh gi tnh hnh sn xut v mt cht lng theo phng php n gi bnh qun. - Theo ti liu bng 2.6, ta xc nh n gi bnh qun tng k theo cng thc (2.10)

250.11375.3100875.7150 xxPK

= 135 (1.000 ng/sp)

124.13280.3100844.9150 xxPT

= 137,5 (1.000 ng/sp)

- Xc nh nh hng do cht lng sn phm thay i n gi tr sn xut GO (137,5 -135) 13.124 = 32.810 (1.000 ng) Nhn xt: n gi bnh qun k thc t so vi k k hoch tng 2.500 ng/sn phm, iu ny chng t nu nh gi c sn phm thay i ch yu l do cht lng sn phm sn xut, th cht lng sn phm K gia 2 k tng lm cho gi tr sn xut tng 32.810.000 ng.

2.3.1.3. Phng php h s phm cp bnh qun ( H ) S dng phng php h s phm cp bnh qun phn tch tnh hnh sn xut v mt cht lng c thc hin theo hai bc Bc 1: Xc nh h s phm cp bnh qun tng k theo cng thc

39

1qp

qpH (2.12)

Trong - P1: n gi c nh ca sn phm loi cao nht (loi 1). Bc 2: Xc nh nh hng do cht lng sn phm thay i n gi tr sn xut.

1)( PqHHGO TKT (2.13) V d 2.6: Vn dng s liu v d (2.4), hy nh gi tnh hnh sn xut v mt cht lng theo phng php h s phm cp bnh qun.

Theo ti liu bng (2.6), ta xc nh h s phm cp k k hoch v k thc t

150250.11375.3100875.7150

xxxH K

= 0,9

150124.13

280.3100844.9150x

xxH T = 0,9166

GO (0,91667 - 0,9) x (13.124 x 150) = 32.816,5 (1.000 ng) Nhn xt: H s phm cp bnh qun k thc t so vi k k hoch tng, do lm gi tr sn xut sn phm K tng 32.816.500 ng. 2.3.2. Trng hp sn phm khng chia bc cht lng

Thuc loi hnh doanh nghip m sn phm sn xut ra, nu khng m bo cht lng quy nh m khng sa cha c th coi nh l thit hi v khng c php tiu th trn th trng. V d nh doanh nghip Dc phm, linh kin in t, c kh, my mc thit b, . . . Trong qu trnh sn xut cc doanh nghip u khng mong mun c sn phm hng, song n vn tn ti i vi hu ht cc doanh nghip. Phn u gim sn phm hng l iu cn thit i vi doanh nghip sn xut, v s tn ti ca sn phm hng chng t doanh nghip phi tn mt lng chi ph m khng thu c kt qu g. 2.3.2.1. Ch tiu phn tch i vi nhng sn phm ny khi phn tch ngi ta thng nh gi bng hai ch tiu, ch tiu sn phm hng c bit v ch tiu sn phm hng bnh qun. a. T l sn phm hng c bit (k hiu: f) Cng thc: S lng sn phm hng (qh) f = x100 (2.14) S lng sn phm hon thnh (qh + qt) Trong : - f: T l sn phm hng c bit; - qt: S lng sn phm tt.

40

b. T l sn phm hng bnh qun (gi tr) k hiu F nh gi chung tnh hnh sn phm hng cho nhiu loi sn phm, ngi ta thng s dng t l sn phm hng bnh qun Cng thc: Chi ph thit hi v sn xut sn phm hng F = x100 (2.15) Tng chi ph sn xut trong k Chi ph thit hi v sn xut sn phm hng, c xc nh:

Chi ph thit hi v sn xut sn phm hng

= Chi ph sa cha sn phm hng c th sa

cha c +

Chi ph sn xut sn phm hng khng (2.16) th sa cha c

2.3.2.2. Phng php phn tch: (S dng phng php so snh v phng php thay th lin hon) a. Phn tch chung - So snh t l sn phm hng c bit thc t so vi k hoch: + fT < fK: nh gi cht lng sn phm sn xut v mt cht lng tng. + fT > fK: nh gi cht lng sn phm sn xut v mt cht lng gim. - So snh t l sn phm hng bnh qun thc t so vi k hoch: + FT < FK: nh gi cht lng sn phm sn xut v mt cht lng tng ( loi b nh hng ca nhn t kt cu mt hng). + FT > FK: nh gi cht lng sn phm sn xut v mt cht lng gim ( loi b nh hng ca nhn t kt cu mt hng). b. Phn tch mc nh hng ca cc nhn t n t l sn phm hng bnh qun

Trnh t phn tch: Bc 1: Xc nh i tng phn tch:

F = FT - FK (2.17) Bc 2: Xc nh mc nh hng ca cc nhn t n t l sn phm hng bnh qun

- nh hng nhn t s lng sn phm sn xut: FQ = 0 (2.18) - nh hng nhn t kt cu mt hng: FK/C = FK2 - FK1 (2.19) Trong :

41

+ FK2 =

n

iT

n

iKT

Q

fQ

1

1

. (2.20)

+ FK1 = FK (2.21) - nh hng nhn t t l sn phm hng c bit:

Ff = FT - FK2. (2.22) V d 2.7: Cng ty A c ti liu v chi ph sn xut trong 2 k bo co nh sau:

Bng 2.8

Chi ph sn xut (1.000 ng)

Chi ph sn xut sn phm hng khng th sa cha c (1.000 ng)

Chi ph sa cha sn phm hng c th sa cha c

(1.000 ng) Sn

phm K hoch Thc t K hoch Thc t K hoch Thc t

A 60.000 30.000 1.800 800 1.200 640 B 40.000 90.000 1.000 1.780 600 2.000

Yu cu: Phn tch kt qu sn xut v mt cht lng. Bi gii:

Cn c s liu bng (2.8) tnh ton v lp bng phn tch. Bng 2.9: Bng phn tch kt qu sn xut v mt cht lng

Tng chi ph sn xut (1.000 ng)

Chi ph thit hi sn xut sn phm hng

(1.000 ng)

T l sn phm hng (%)

Sn phm

KH TT KH TT KH TT A 60.000 30.000 3.000 1.440 5 4,8 B 40.000 90.000 1.600 3.780 4 4,2

Cng 100.000 120.000 4.600 5.220 4,6 4,35 * Phn tch chung

- T l sn phm hng c bit thc t so vi k hoch: + Sn phm A gim 0,2% (4,8% - 5%) iu ny chng t tnh hnh sn xut v mt

cht lng ca sn phm A tng; + SPB tng 0,2% (4,2% - 4%) iu ny chng t tnh hnh sn xut v mt cht

lng ca sn phm B gim.

42

- T l sn phm hng bnh qun ton Cng ty thc t so vi k hoch gim 0,25% (4,35% - 4,6%) nu nh gi tnh hnh sn xut v mt cht lng sn phm ton cng ty tng ln l hon ton khng ng, v vy ta cn xc nh r mc nh hng ca cc nhn t n t l sn phm hng bnh qun c th kt lun ng n tnh hnh trn. * Phn tch mc nh hng ca cc nhn t n t l sn phm hng bnh qun Bc 1: Xc nh i tng phn tch. F = FT - FK = 4,35 - 4,6 = - 0,25 (%). Bc 2: Xc nh mc nh hng ca cc nhn t. - nh hng nhn t s lng sn phm sn xut.

Fq = 0 Nhn xt: Nhn t s lng sn phm sn xut khng nh hng n t l sn phm hng bnh qun. - nh hng nhn t kt cu mt hng.

FK/C = FK2 - FK1 (FK)

.

120490530.

2xx

QfQ

FT

KTK 4,25 (%)

FK/C = 4,25 - 4,6 = - 0,35(%) Nhn xt: Nhn t kt cu mt hng thay i (kt cu c li) lm cho t l sn phm hng bnh qun gim 0,35 %. - nh hng nhn t t l ph phm c bit. 2KT FFFf = 4,35 - 4,25 = 0,1 (%) Nhn xt: Do t l sn phm hng ca sn phm B tng nn lm cho t l sn phm hng bnh qun ca ton x nghip tng 0,1%. Bc 3: Tng hp v kt lun:

+ Tng hp: F = - 0,35 + 0,1 = - 0,25(%)

+ Kt lun: T l sn phm hng bnh qun ca ton cng ty gim 0,25% khng phi do nng cao cht lng sn xut sn phm, m do cng ty thay i kt cu mt hng.

43

Cu hi n tp 1. Trnh by ni dung v phng php phn tch quy m kt qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip. 2. Trnh by phng php phn tch chung kt qu sn xut ca doanh nghip. 3. Trnh by phng php phn tch tnh cht ng b trong sn xut ca doanh nghip. 4. Trnh by phng php phn tch cht lng sn phm hng ho ca doanh nghip i vi sn phm c phn cp th hng sn phm. 5. Trnh by phng php phn tch cht lng sn phm hng ho ca doanh nghip i vi sn phm khng c phn cp th hng sn phm.