chương 3 thức ăn bổ sung mang tính chất chăn nuôi (phụ gia chăn nuôi)

Chương 3Chương 3Thức ăn bổ sung mang tính chất chăn nuôi (phụ gia Thức ăn bổ sung mang tính chất chăn nuôi (phụ gia

chăn nuôi)chăn nuôi)

Axit hữu cơ

Enzymes

Probiotic, prebiotic, synbiotic Các chất hỗ trợ chức năng miễn dịch

Độc tố nấm mốc và các chất khử độc tố nấm mốc

Hormone và các chất thuộc nhóm β - Agonist

Axit hữu cơAxit hữu cơ

Mục đích sử dụng

- Sử dụng cách đây khoảng 10 năm, ngăn cản sự PT của nấm mốc trong TĂ

- Tác động đến tỉ lệ của VSV trong đường tiêu hoá

- Chống 1 số VK và nấm mốc (axit propionic). Axit hữu cơ chủ yếu tác động lên các vi khuẩn gây bệnh như E. coli và Samonella, làm vi khuẩn không gây bệnh được


- Thường sử dụng dưới dạng dung dịch nên đôi khi gây khó khăn, có thể sử dụng dưới dạng muối tinh thể khô, nhưng hiệu quả kém hơn dạng dung dịch

- Rất hiệu quả chống lại 1 số bệnh đường tiêu hoá, có hiệu quả đối với lợn con, lợn sinh trưởng, gia cầm, đặc biệt chống lại Salmonella


Độ mạnh của axit hữu cơ

Khối lượng phân tử càng nhỏ càng tốt (axit formic)

Nhóm 1: A. fumaric, A. citric, A. malic, A. lactic. Nhóm 1 chỉ có tác dụng hạ thấp pH, ức chế VK gây bệnh PT

Nhóm 2: A. formic, A. axetic, A. propionic, A. butyric và các muối của chúng. Nhóm 2 ngoài tác dụng trên còn có tác dụng tiêu diệt VK gây bệnh

Axit hữu cơ Axit hữu cơ

Axit Công thức KL phân tử(g/mol)

Formic HCOOH 46,3

Axetic CH3COOH 60,5

Propionic CH3CH2COOH 74,8

Butyric CH3(CH2)2COOH 88,12

Lactic CH3CH(OH)COOH 90,08

Fumaric COOHCH:CHCOOH 116,07

Malic COOHCH2CH(OH)COOH 134,09

Citric COOHCH2C(OH)(COOH)CH2COOH 192,14


Cơ chế tác động- Ức chế VK có hạiVK có lợi: >90% (Bacteroidaceae,

Peptostreptococcus, Eubacterium, Propionibacterium, Lactobacillus, Bifidobacterium)

VK chung sống không gây bệnh: 1% (Streptococcus, Enterococcus)

VK có hại: 1% (Clostridium, Staphylococcus, Pseudomonas, E. coli, Enteropathogen, Proteus, Campylobacter, …) gồm phần lớn VK sinh độc tố và một phần rất nhỏ (<0,01%) VK gây bệnh

VK có hại thường sinh trưởng ở pH cao: 4,2-4,5VK có lợi sinh trưởng ở pH thấp hơn: <3,5


- Tiêu diệt VK gây bệnhA. hữu cơ → H+ và anion → Bơm ATPase-H+ → Mất ATP

→ Ngừng sinh trưởng, chết- Hỗ trợ sự tiêu hoá và hấp thu các chất dd: Lợn con cai

sữa sớm (21-28 ng), HCl thường sản sinh chưa đủ để đưa pH dạ dày xuống <3 → hoạt tính pepsin yếu, tiêu hoá protein kém. Protein không tiêu hoá đi xuống ruột non, ruột già là môi trường tốt cho VK gây bệnh PT.

A. hữu cơ làm chất khoáng vi lượng hoà tan tốt hơn → hấp thu tốt hơn

A. hữu cơ làm pH ruột non thấp hơn → tăng tiết hormone secretin → tuỵ tiết nhiều bicarbonate và axit mật → tiêu hoá lipid tốt hơn

A. Butyric có tác dụng tăng sự tái tạo lớp tế bào niêm mạc ruột non, tăng chiều dài lông nhung ruột non, tăng bề mặt hấp thu


- Lợn con 1-2 tuần tuổi pH trong đường tiêu hoá còn cao, sử dụng làm giảm pH, hiệu quả cao

- Tăng tiêu hoá pr., cung cấp năng lượng tốt hơn. Bản thân axit hữu cơ cũng là nguồn cung cấp năng lượng

- Sử dụng axit hữu cơ không làm tăng TĂTN mà tăng hiệu quả sử dụng TĂ, tăng tăng trưởng, giảm đáng kể bệnh ỉa chảy ở lợn

- Ảnh hưởng tích cực đến lợn sinh trưởng và vỗ béo


- Hiệu quả phụ thuộc vào hệ đệm của TĂ, loại axit, liều lượng, thời gian sử dụng, thời điểm sử dụng- Ở gia cầm phối hợp formic + propionic cho kết quả tốt- Bây giờ xuất hiện một số loại VK kháng axit- Chăn nuôi CN phải phòng trừ tổng hợp

Bảng: Sử dụng chế phẩm axit Lactic, formic, phôtphoricBảng: Sử dụng chế phẩm axit Lactic, formic, phôtphoric

Chỉ tiêu ĐC 0,3% 0,4% 0,5%

pH TĂ 6,34 5,90 5,87 5,79

W 28 ng (kg) 6,03 6,02 7,06 6,08

W 42 ng (kg) 8,85 8,90 8,98 19,08

W 56 ng (kg) 15,55 16,48 16,63 16,80

ADG GĐ 1(g) 201,2 205,90 208,30 208,80

ADG GĐ 2 (g) 478,6 571,70 576,40 581,10

ADG (g) 339,7 373,80 377,40 379,90

FCR (kg TĂ/kg TT) 1,85 1,71 1,71 1,70

Bảng: Sử dụng chế phẩm axit Lactic, formic, phôtphoricBảng: Sử dụng chế phẩm axit Lactic, formic, phôtphoric (tiếp theo) (tiếp theo)

Chỉ tiêu ĐC 0,3% 0,4% 0,5%

Số ngày con tiêu chảy GĐ 1 35,67 25,33 21,33 20,24

Tỉ lệ (%) 12,74 9,04 7,62 7,26

Số ngày con tiêu chảy GĐ 2 22,67 11,33 10,67 9,33

Tỉ lệ (%) 8,09 4,76 3,81 3,33

Tổng số ngày con tiêu chảy 58,34 38,66 32,01 29,66

Tỉ lệ (%) 10,42 6,90 5,72 5,29

(Nguồn: )

EnzymesEnzymes

Mục đích sử dụng- Enzyme ngoại sinh và enzyme nội sinh. Rất tốt

cho gia súc non vì hệ tiêu hoá chưa PT hoàn thiện. Thuỷ phân 1 số cơ chất có hại cho cơ thể gia súc

- Kết hợp với enzyme nội sinh phân giải các hợp chất thành những chất có kích thước đủ nhỏ để hấp thu, tạo thuận lợi cho VK phát triển (tác động gián tiếp)

- Giảm độ nhớt sinh ra trong quá trình tiêu hoá TĂ vì chính độ nhớt cản trở sự hấp thu TĂ. Thường các chất NSP hòa tan khi được giải phóng khỏi vách tế bào sẽ gây ra hiện tượng này. NSP có nhiều trong hạt ngũ cốc và phụ phẩm của nó.

EnzymesEnzymes

- NSP không hòa tan, ANFs kết hợp với chất DD, cản trở tiêu hóa

Hầu hết động vật dạ dày đơn không có enzyme phân giải các đường có liên kết beta trong các NSP ← bổ sung enzyme ngoại sinh

- Protein gốc thực vật kết hợp với các chất DD khác, cản trở tiêu hóa ← bổ sung protease

EnzymesEnzymes

Enzyme phân giải NSP

2 dạng NSP chính: arabinoxylan (pentosan) và beta-glucan.

- Phần không hoà tan

- Phần hoà tan

Sử dụng xylase/hoặc pentosanase và beta-glucanase. Tỉ lệ của 2 loại enzyme sử dụng trong đa enzyme tuỳ thuộc vào nguyên liệu TĂ

Bảng: Hàm lượng NSP trong một số nguyên Bảng: Hàm lượng NSP trong một số nguyên liệu thức ănliệu thức ăn

Hạt Arabinoxylan Beta-glucan

Trong toàn bộ

hạt

Trong phần hạt hoà tan trong nước

Trong toàn bộ

hạt

Trong phần hạt hoà tan trong nước

Đại mạch 56,9 4,8 43,6 28,9

Yến mạch 76,5 5,0 33,7 21,3

Mạch đen 84,9 26,0 18,9 6,8

Lúa mì 66,3 11,8 6,5 5,2

EnzymesEnzymes

TĂ gốc thực vật cho ĐVDD đơn: 4 nhóm(1) Đại mạch và yến mạch chứa tỉ lệ cao

beta- glucan(2) Mạch đen và lúa mì chứa nhiều

pentosan(3) Ngô và cao lương chứa ít beta-glucan và

pentosan(4) Thức ăn giài protein gốc thực vật

EnzymesEnzymes

Enzyme phân giải protein

- ANF trong hạt họ đậu và khô dầu

- Xử lí nhiệt và độ lợi dụng a.a

- Sử dụng enzyme protease

EnzymesEnzymes

Axit phytic và vai trò của phytase- Axit phyticP dự trữ trong thực vật dưới dạng axit phytic (myoinositol 1,2,3,4,5,6-hexadihydrogenphosphate), trong phân tử chứa 6 nhóm phôtphat rất dễ kết hợp với ion kim loại, protein, đường, tinh bột … tạo thành những phức không tiêu hoá hấp thu được. Bản thân P cũng không giải phóng ra được (trừ GSNL).

Bảng: Hàm lượng phôtpho trong một số nguyên Bảng: Hàm lượng phôtpho trong một số nguyên

liệu thức ănliệu thức ăn

Thức ăn P phytate

(% P tổng số)

Thức ăn P phytate

(% P tổng số)

Ngô 66-78 Cám yến mạch 82

Lúa mì 67-79 Cao lương 66-68

Tấm lúa mì 80 Khô đỗ tương 45-61

Cám lúa mì 71-76 Khô hướng dương 73-77

Đại mạch 54-64 Khô cải 59-74

Yến mạch 59-67

Enzymes Enzymes

- Phytase+ Đưa vào sử dụng trong NN những năm 1990+ Phân giải axit phytic → 6 phân tử phôtphat → giảm P

vô cơ bổ sung → giảm P bài tiết → giảm ô nhiễm môi trường

+ Giải phóng các chất dinh dưỡng khác, tăng giá trị ME của TĂ giàu protein

+ VSV dạ cỏ sản sinh phytase. Lúa mì, cám và tấm lúa mì, lúa mạch, cám và tấm lúa mạch có hoạt tính phytase cao, còn ngô, hạt đậu đã xử lí nhiệt có hoạt tính phytase thấp

Enzymes Enzymes

- Một số chú ý+ Hoạt tính của enzyme+ Tính ổn định, chịu nhiệt: khi ép viên mất 20-30 phút ở GĐ nóng 60-900 C, do đó sau GĐ này mới phun enzyme bổ sung vào

+ Bản thân enzyme là pr. => chú ý dị ứng+ Tính tương thích giữa enzyme ngoại sinh và enzyme nội sinh để tránh “phản hồi âm”; giữa enzyme ngoại sinh và các thành phần của khẩu phần

EnzymesEnzymes

Một số chú ý khi sử dụng enzymes- Hoạt tính của enzyme- Tính ổn định, chịu nhiệt: khi ép viên mất 20-30

phút ở GĐ nóng 60-900 C, do đó sau GĐ này mới phun enzyme bổ sung vào

- Bản thân enzyme là pr. => chú ý dị ứng- Tính tương thích giữa enzyme ngoại sinh và

enzyme nội sinh để tránh “phản hồi âm”; giữa enzyme ngoại sinh và các thành phần của khẩu phần

Enzymes Enzymes

Giới thiệu một số chế phẩm enzyme- RONOZYME P: Có hoạt tính phytase cao, chiết

từ nấm Peniophora lycii, thị trường có 2 dạng: 2500 FTU và 5000 FTU/g (đơn vị enzyme phytase, 1 FTU là lượng enzyme đủ để giải phóng 1 micromol phôtphat vô cơ trong thời gian 1 phút trong đk quy định). Hoạt tính phytase còn 80% và 60% khi ép viên TĂ tương ứng ở 85 và 950C.

Khuyến cáo: Lợn, gà thịt: 750 FTU/kg TĂ; Gà mái đẻ: 450 FTU/kg TĂ

Enzymes Enzymes

- NATUPHOS: Có 2 dạng: 5000 FTU/g chế phẩm (trộn TĂ HH) và 10000 FTU/g chế phẩm (trộn premix).

- Khuyến cáo: Lợn và gia cầm các loại: 500 FTU/kg TĂ. Cứ 500 FTU tương đương 1 g MCP/hay 1,15 g DCP (đối với lợn và gà thịt), còn đối với gà mái đẻ chỉ 300 FTU.

Enzymes Enzymes

- ALLZYME SSP: Là Multienzyme (đa enzyme): Phytase, amylase, beta-glucanase, cellulase, pectinase, xylanase và protease. Chiết từ nấm Aspergillus niger trên môi trường cám mì, bền với nhiệt (900C).

- FINASE, NUTRIZIM, NATURGRAIN BLEND

Probiotic, prebiotic và synbioticProbiotic, prebiotic và synbiotic

ProbioticKhái niệm: Hỗn hợp hoặc VK hoặc nấm men sống. Nòng độ 106 CFU(Cell Fertilization Unit - đơn vị khuẩn lạc/g chế phẩm), thương mại bán ở dạng khô, khi đưa vào đường tiêu hoá phải sống được- Sau khi sinh trong đường ruột lợn con không có VK, chỉ vài giờ sau đã có E. coli (không tốt). Phải vàì ngày sau mới có Lactobacilus (tốt) và một số loài VK khác. - Ý tưởng NC: ban đầu không có VK nên đưa ngay Lactobacilus để VK này PT => hạn chế các loài có hại PT


- Gia cầm vừa mới nở phun dung dịch Lactobacilus, gia cầm mổ nhau đưa Lactobacilus vào ngay đường ruột- Sản xuất: lấy VK trong đường tiêu hoá gia súc khoẻ mạnh, nhận dạng, phân lập, nuôi cấy, nhân lên- Tác động của probiotic theo 3 cơ chế: (1) Cạnh tranh loại trừ, (2) Đối kháng vi khuẩn và (3) Điều chỉnh miễn dịch+ Sản sinh các chất ức chế: sản sinh 1 số hoá chất có tác dụng diệt/hoặc ức chế khuẩn như bactericins, siderophores, proteaza, hydrogen peroxit, axit hữu cơ


+ Tranh giành TĂ với các VK gây bệnh

+ Tranh giành vị trí bám dính với VK gây bệnh

+ Nâng cao đáp ứng miễn dịch của ruột

+ SX axit hữu cơ → giảm pH đường tiêu hoá


+ SX enzyme nên tăng tiêu hoá→ Tác động tốt đến sức khoẻ GS, giảm ỉa chảy, giảm tỉ lệ chết

- Những đặc tính probiotic của VSV+ Phải là các VSV hữu ích, vô hại với VN và con người+ Có khả năng ức chế VSV có hại bằng nhiều cách (cạnh tranh loại trừ, sản sinh chất ức chế, tăng cường đáp ứng miễn dịch)+ Chịu đựng được trong đường tiêu hoá, pH thấp = 3, chịu được sự phân huỷ của enzyme tiêu hoá+ Có tốc độ sinh trưởng, PT nhanh trong đường tiêu hoá (gia cầm 24 h loại ra ngoài)


+ Chiếm chỗ nhanh trong đường tiêu hoá, giành chỗ của các loài khác+ Bám được vào đường tiêu hoá+ PT được bằng các chất có sẵn trong đường tiêu hoá. Càng tốt nếu chúng sử dụng được các chất mà vật chủ không sử dụng được để tránh cạnh tranh dd với vật chủ+ Vấn đề mẫn cảm với kháng sinh, độc tố: phải chịu được kháng sinh khi chữa bệnh, độc tố do VK khác tiết ra+ Tương thích cao với các thành phần có hoạt tính trong thức ăn (muối kim loại, chất axit hóa …)


+ Đảm bảo chỉ tiêu chăn nuôi: năng suất vật nuôi, hiệu quả kinh tế

+ Đảm bảo chỉ tiêu công nghệ: khả năng nhân lên, đ/k nuôi cấy, đ/k bảo quản, giá thành phải rẻ hơn kháng sinh, khả năng chịu nhiệt khi chế biến thức ăn (ép viên), bảo quản TĂ

+ Đảm bảo an toàn sinh học


- Các VSV probiotic: 3 nhóm chính+ Vi khuẩn lactic+ Vi khuẩn Bacillus+ Nấm men (Saccharomyces cerevisiae, Saccharomyces boulardii)

Các VK và nấm men: Bifidobacterium longum, B. breve, B. infantis, B. bifidum, B. adolescetis, Lactococcus cremoris, L. lactis, Streptococcus thermophilus, Enterococcus feacium, Lactobacilusrhamnosus, L. acidophilus, L. casei, L. bulgaricus, Saccharomyces cerevisiae, Saccharomyces boulardii


Prebiotic: là những hợp chất không được tiêu hoá ở ruột non mà phân giải ở ruột già để tăng cường sức khoẻ cho gia súc, tạo điều kiện cho sự phát triển 1 số loại VK có lợi. Thường dùng là 1 số đường oligosaccharide như -galactooligosaccharide (GOS), fructooligosaccharide (FOS), mananoligosaccharide (MOS).- Tác động theo 2 cách:- Cung cấp năng lượng cho VK có lợi như Bifidobacteria và Lactobacilli, tạo ưu thế cạnh tranh cho những vi khuẩn này- Can thiệp vào sự dính kết của vi khuẩn gây bệnh vào vách ruột


VK Salmonella và E. coli có những lectin chứa manose có khả năng dính kết với dẫn chất manose trên bề mặt niêm mạc ruột. Một khi những VK này dính kết vào vách ruột …

Khi MOS chứa manose được đưa vào Kp, manose của MOS sẽ dính kết với lectin của VK bệnh, tách chúng ra khỏi vách ruột → ra ngoài


- Tăng khả năng miễn dịch- Tạo axit hữu cơ, giảm pH ruột già

• Synbiotic: prebiotic kết hợp với probioticSử dụng synbiotic có hiệu quả tốt hơn so với bổ sung prebiotic hay probiotic một cách riêng rẽ

Các chất hỗ trợ chức năng miễn dịch

Kháng thể bột trứng gàNiêm mạc ruột lợn thủy phânPlasma (huyết tương) động vật phun khô


Plasma (huyết tương) động vật phun khô (SDAP-Spray Dried Animal Plasma)

- SDAP chứa kháng thể đặc hiệu IgG, glycoprotein, peptide có tác dụng ngăn trở và loại bỏ vi khuẩn gây bệnh, kích thích tăng trưởng, tăng hiệu quả sử dụng thức ăn

- Vi khuẩn bệnh có những sợi lông (fibriae) bao quanh tế bào, trên fibriae có những thụ thể (receptor), những thụ thể này sản sinh chất bám dính (adhesine). Nhờ chất bám dính mà vi khuẩn bám vào các thụ thể của màng tế bào niêm mạc ruột, truyền chất độc, gây bệnh


- Cơ chế tác động+ Kháng thể của plasma có những thụ thể dặc hiệu nắm

bắt được thụ thể của vi khuẩn bệnh, vi khuẩn bị tập trung lại, bị thải ra ngoài

+ glycoprotein của plasma có khả năng phong tỏa thụ thể của vi khuẩn bệnh

+ Plasma có khả năng ức chế hoạt động của lectin (ANF)+ Plasma có tác dụng kích thích enzyme tiêu hóa như

lactase, maltase, kích thích hormone sinh trưởng (GH-Growth Hormone), kích thích chiều dài vi lông nhung ruột non

Độc tố nấm mốc và các chất khử độc tố nấm Độc tố nấm mốc và các chất khử độc tố nấm mốcmốc

Mycotoxin là chất độc không mùi, không vị và không nhìn thấy được. Khoảng 300-400 loại mycotoxin được nhận biết, trong số này 10 nhóm được đặc biệt chú ý vì chúng rất nguy hại: aflatoxin, citrinin, fumonisins, fusaric axit, ochratoxin, patulin, sterigmatocystin, trichothecenes, zearalenone và những mycotoxin khácAflatoxin do Aspergillus flavus và A. parasiticus sinh ra. 4 aflatoxin chính B1, B2, G1, G2 được đặt tên dựa vào độ huỳnh quang dưới ánh sáng tử ngoại (Blue và Green), trong đó B1 là chất gây ung thư tự nhiên tiềm ẩn nhất. Aflatoxins là nhưng dẫn chất của difuranocoumarin bị enzyme cytochrome P450 chuyển thành dạng epoxit 8,9 hoạt động có khả năng gắn kết với DNA ở vị trí N7 của guanin, gây rối loạn sự phân chia tế bào dẫn đến ung thư

Độc tố nấm mốc và các chất khử độc tố nấm Độc tố nấm mốc và các chất khử độc tố nấm

mốcmốc

Ngộ độc aflatoxin cấp tính gây tử vong, mãn tính gây ung thư, suy giảm miễn dịch và những bệnh lý khác. Cơ quan bị tác hại đầu tiên là gan. Aflatoxin còn làm giảm hoạt tính của các enzyme tiêu hoá (amylase, lipase, tripsin) → tiêu hoá kém, RNA và DNAase → giảm sinh tổng hợp protein tế bào

EC đưa ra hàm lượng aflatoxin tối đa trong TĂ chăn nuôi (ppb trong TĂ quy về độ ẩm 12%):

Độc tố nấm mốc và các chất khử độc tố nấm Độc tố nấm mốc và các chất khử độc tố nấm mốc mốc

Thức ăn Aflatoxin

Các TĂ đơn (ngô, tấm, cám …) 50

TĂHH cho bò, cừu (ngoại trừ bò sữa, bê, cừu con) 50

TĂHH cho lợn và gia cầm (ngoại trừ thú non) 20

Các TĂHH còn lại 10

TĂ bổ sung cho bò, cừu (ngoại trừ bò sữa, bê, cừu con) 50

TĂ bổ sung cho lợn, gia cầm (ngoại trừ thú non) 30

Những thức ăn khác, đặc biệt cho bò sữa 10

Những TĂ đơn khác (khô dầu lạc, khô dừa, khô bông và sản phẩm chế biến khác)

200


mốcmốc

- Tóm tắt 10 tác hại của mycotoxin:+ Tác nhân gây ung thư, gan là cơ quan bị tổn thương khi

bị nhiễm aflatoxin B1, sau đó bị ung thư. Ochratoxin cũng là tác nhân gây ung thư gan

+ Tác nhân gây nhiễm độc thận (ochratoxin, citrinin), thận sưng, suy giảm chức năng lọc của cầu thận, làm trầm trọng thêm triệu chứng ngộ độc

+ Gây độc thần kinh (fumonisin B1)+ Tác nhân kích tố sinh dục giống estrogen (zearalenone),

gây rối loạn động dục, giảm khả năng thụ thai, sẩy thai+ Gây viêm da (trichothecenes)+ Gây suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng, dễ nhiễm

bệnh, có bệnh thì khó chữa, giảm hiệu lực của vacxin


mốcmốc

+ Làm mất tính ham ăn của con vật, TĂ nhiễm mốc bị mất vitamin, khét, đắng, không còn thơm ngon, deoxynivalenol (DON) gây nôn, bỏ ăn

+ Làm giảm tiêu hoá, hấp thu do tế bào niêm mạc ống tiêu hoá bị hư hại, hoạt tính enzyme bị suy giảm

+ NS chăn nuôi bị giảm thấp, con vật non tăng trưởng chậm, tỉ lệ chết cao, con vật SS có tỉ lệ thụ thai thấp, sản lượng sữa kém, gia cầm giảm đẻ trứng, giảm chất lượng trứng

+ Gây độc với liều rất nhỏ và là độc tố tích luỹ, biểu hiện lâm sàng của sự trúng độc chỉ thấy rõ sau 1 thời gian nhất định


mốcmốc

- Các biện pháp phòng chống+ Các biện pháp liên quan đến thu hoạch, bảo quảnThu hoạch nhanh, gọn, phơi khô nhanh, tránh mưa. Trong

đ/k bảo quản có độ ẩm kk là 70%, t0 270C thì độ ẩm tối đa khi đưa vào bảo quản: ngô 13,5%, lúa 16%, gạo 15%, đậu đỗ 15%, lạc bóc vỏ 7%, cùi dừa 7% … Cần chú ý kiểm soát khử côn trùng, sâu mọt trong kho. Sự trao đổi chất của côn trùng → tăng độ ẩm, côn trùng di chuyển → phát tán nấm mốc. Côn trùng có thể làm tăng nấm mốc trong nguyên liệu lên 10-30%

+ Các biện pháp vật lí, bao gồm tách chiết mycotoxin trong nguyên liệu TĂ bằng:

Dung môi hữu cơ: Ethanol 95%, acetone 90%, isopropanol 80%, methylene chlorit (CH2Cl2)

Xử lí nhiệt: Rang làm giảm AF. B1 tới 50-70%Xử lí tia bức xạ: Tia tử ngoại làm giảm AF. B1. Phơi nắng

14 giờ giảm AF. B1 tới 50%


mốcmốc

+ Các biện pháp hoá học, bao gồm việc dùng:Hoá chất hấp phụ: Than hoạt tính: liều dùng 200 ppmHSCAS (hydrated sodium calcium aluminosilicate): liều

dùng 0,5%Sodium bentonite: liều dùng 0,5%Chất hấp phụ thế hệ mới có năng lực hấp phụ cao là

glucomanan chiết từ vách tế bào nấm men. 1 g glucomanan có thể hấp phụ 80 mg zearalenone trong khi các chất khác chỉ hấp phụ được 2 mg

Chỉ hấp phụ những độc tố phân cực như aflatoxin, ochratoxin, fumonisin, zearalenone, không hấp phụ những độc tố không phân cực như trichothecenes (deoxynivalenol, T2-toxin …). Chất hấp phụ có thể làm mất tác dụng của thuốc chữa bệnh. Chất hấp phụ phải nhanh chóng thải ra ngoài


mốcmốc

Amoniac: aflatoxin có thể giảm tới 99%. Hai PP sử dung amoniac:

HP/HT (áp dụng ở nhà máy TĂ): bơm khí amoniac 0,2-2% vào khối nguyên liệu trong 20-60 phút, áp suất 35-50 psi (pound per square inch), t0 80-1200C

AP/AT (áp dụng ở trại chăn nuôi): ủ nguyên liệu bằng amoniac 1-5% trong 2-3 tuần

Chất ôxi hoá khử như H2O2, O3 có thể phá huỷ tới 97% aflatoxin, nhưng hơi tốn kém

Axit hữu cơ ngăn ngừa sự PT của A. flavus → gián tiếp

Hormone và các chất thuộc nhóm Hormone và các chất thuộc nhóm ββ – Agonist – Agonist

Hormone

Hormone dùng trong chăn nuôi được trộn vào TĂ/hay dạng viên cấy dưới da, bao gồm somatotropin, hormone vỏ thượng thận tự nhiên và tổng hợp, estrogen tự nhiên và tổng hợp, androgens, progesterone, các hợp chất thyroid …

Hiện nay EU, VN và nhiều nước cấm sử dụng hormone để kích thích sinh trưởng, tăng sản lượng sữa, tăng hiệu suất lợi dụng TĂ → ung thư, ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên FDA vẫn cho phép sử dụng: BST, PST, Malengestrol acetate (MGA), trenbolone acetate, estradiol, progesterone, zeranol, testosterone propionate

Hormone và các chất thuộc nhóm Hormone và các chất thuộc nhóm ββ – Agonist– Agonist

Somatotropin cho bò (BST: Bovine Somatotropin) do thùy trước tuyến yên của bò tiết ra.

Tiêm cho bò có tác dụng:

- Tăng thu nhận thức ăn, tăng chuyển hóa thức ăn

- Tăng khối lượng của bò cái tơ 8-10%

- Tăng phát triển tuyến sữa, tăng NS sữa 16-41%

Năm 1994 FDA và Hội đồng Marketing Sữa Anh cho phép sử dụng.

Hormone sinh trưởng tái tổ hợp (rBGH: recombinant Bovine Growth Hormone) cũng được cho phép sử dụng, tuy nhiên Canada và EU không cho phép sử dụng.


Somatotropin cho lợn (PST: Porcine Somatotropin) do thùy trước tuyến yên của lợn tiết ra.

Tiêm cho lợn có tác dung:- Tiết nhiều sữa hơn- Khối lượng lợn con cai sữa cao hơn- Lợn vỗ béo tăng khối lượng cao hơn- Tỉ lệ nạc cao hơn


Malengestrol acetate (MGA): Hormone tổng hợp có hoạt tính cao hơn 30 lần so với progesterone, nó có tác dụng ức chế động dục và kích thích tăng trưởng (tăng khối lượng cao hơn 10%, chuyển hóa thức ăn cao hơn 6%).

Sử dụng trộn vào thức ăn cho bò 0,40mg/bò/ngày. Ngừng sử dụng 48h trước khi đưa vào lò mổ

Hormone và các chất thuộc nhóm Hormone và các chất thuộc nhóm ββ – – Agonist Agonist

- Các chất thuộc nhóm -agonistNhóm này gồm rất nhiều chất như clenbuterol, ractopamin, salbutamol, cimaterol … Chúng là dẫn chất của hormone adrenalin và noradrenalin của tuyến thượng thận. Công thức cấu tạo chung gồm một nhân phenyl gắn với nhóm ethanolamine, cho nên nhóm này còn có tên pheethanolamineĐầu tiên clenbuterol được dùng trong hội chợ, sau đó được dùng cho động vật nuôi thịt. Dư lượng trong thịt, gan, thận kéo dài vài ngày, trong võng mạc mắt kéo dài vài tháng → tim đập nhanh, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, ớn lạnh → nước ta và nhiều nước khác cấm sử dụng


Các chất thuộc nhóm -agonistNhóm này gồm rất nhiều chất như clenbuterol, ractopamin, salbutamol, cimaterol … Chúng là dẫn chất của hormone adrenalin và noradrenalin của tuyến thượng thận. Công thức cấu tạo chung gồm một nhân phenyl gắn với nhóm ethanolamine, cho nên nhóm này còn có tên pheethanolamineĐầu tiên clenbuterol được dùng trong hội chợ, sau đó được dùng cho động vật nuôi thịt. Dư lượng trong thịt, gan, thận kéo dài vài ngày, trong võng mạc mắt kéo dài vài tháng → tim đập nhanh, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, ớn lạnh → nước ta và nhiều nước khác cấm sử dụng


Ractopamin được FDA cho phép sử dụng để vỗ béo lợn từ 1999, năm 2003 được xem xét lại và cho phép tiếp tục sử dụng. Có thời gian bán huỷ ngắn hơn clenbuterol (4 h vs 30 h). Sử dụng 20 ppb: tăng trọng cao hơn 10-15%, tỉ lệ nạc cao hơn 2-4%, tăng hiệu suất lợi dụng TĂ 10-15%, chất lượng thân thịt không ảnh hưởng. Nước ta cấm sử dụng.Pheethanolamine gắn với 1 thụ thể đặc hiệu trên bề mặt tế bào (những thụ thể này gọi là -adrenergic chỉ gắn với các amin dẫn truyền thần kinh), thì kích thích ATP trong tế bào chuyển thành AMPc. AMPc tăng RNA trong protein sợi cơ → tăng tổng hợp, giảm thoái hoá protein. AMPc cũng hoạt hoá lipase trong phản ứng photphoryl hoá → giảm mỡ tế bào


Ractopamin (ppb)

0 20 % tăng/giảm

Pr. Tích luỹ (g/ngày) 144 188 30

Lipid tích luỹ (g/ngày) 442 414 -6

Câu hỏi ôn tậpCâu hỏi ôn tập

Vai trò và cách sử dụng axit hữu cơ bổ sung vào thức

ăn chăn nuôi?

Vai trò và cách sử dụng enzymes bổ sung vào thức ăn

chăn nuôi?

Vai trò của probiotic, prebiotic, synbiotic bổ sung vào

thức ăn chăn nuôi?

Vai trò của huyết tương động vật phun khô (SDAP) bổ

sung vào thức ăn chăn nuôi?

Độc tố nấm mốc và các chất khử độc tố nấm mốc?

Hormone và các chất thuộc nhóm β – Agonist?

chương 3 thức ăn bổ sung mang tính chất chăn nuôi (phụ gia chăn nuôi)

Documents