chuong 7

Giaùo trình Coâng ngheä In Khoa Kyõ thuaät In – Boä moän In

Bieân soaïn: Cheá Quoác Long 196

Chương 7:

NGUYEÂN VAÄT LIEÄU DUØNG TRONG COÂNG NGHEÄ IN VAØ CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG

Coù raát nhieàu nguyeân vaät lieäu ñöôïc duøng trong Coâng nghieäp In, haàu nhö taát caû caùc lónh vöïc cuûa cuoäc soáng ñeàu coù lieân quan tôùi ngaønh In. Nhu caàu ngaøy caøng taêng trong caùc lónh vöïc bao bì vaø xuaát baûn. Tuy nhieân hai loaïi vaät lieäu chieám ña soá trong ngaønh In hieän nay laø giaáy vaø möïc, trong chöông naøy khoâng ñeà caäp nhieàu ñeán caùch saûn xuaát vaø tính chaát cuûa chuùng maø chuû yeáu ñöa ra caùc ñaëc tính in vaø nhöõng aûnh höôûng qua laïi laãn nhau giöõa chuùng.

7.1 Giaáy In

7.1.1 Nguyeân lieäu saûn xuaát giaáy:

Nguyeân lieäu chính ñeå saûn xuaát giaáy in laø sôïi Cellulose coù nguoàn goác töø caùc loaïi caây nhö: Thoâng, tre, nöùa hoaëc taùi sinh laïi töø giaáy. Moät soá chaát ñoän khaùc theâm vaøo ñeå laøm taêng tính quang hoïc vaø ñoä saùng cuûa giaáy, laøm giaûm söï taùc ñoäng cuûa möïc, laøm giaûm söï thoâ raùp cuûa giaáy. Chaát ñoän cho pheùp caûi thieän tính meàm deûo cuûa giaáy, laøm giaûm khoái luôïng cuûa giaáy, laøm cho beà maët giaáy mòn hôn, ñaûm baûo tính ñoàng ñeàu vaø kích thuôùc cuûa giaáy khi tieáp xuùc vôùi möïc, taêng khaû naêng in. Caùc chaát ñoän thuôøng duøng laø ñaát seùt, titandioxide, Calcium carbonnat.

Giaáy phaûi beàn vôùi söï thaåm thaáu cuûa nuôùc vaø caùc chaát loûng khaùc. Vì theá noù coøn ñuôïc theâm vaøo caùc chaát oån ñònh beà maët nhö: tinh boät, gum, polyme ñeå laøm taêng söï keát dính cuûa thôù sôïi vaø caùc chaát ñoän khaùc.

Moät nguyeân lieäu khaù phoå bieán hieän nay laø boät goã hoùa hoïc vôùi thaønh phaàn chính ñeå saûn xuaát sôïi thu ñöôïc töø goã (goã vuïn) vaø nhöõng nguyeân lieäu töø caây coû (nhö: caây ngaén ngaøy, giaáy, ñay, rôm, coton) baèng caùch xöû lyù hoùa chaát. Boät giaáy hoùa hoïc khaùc vôùi boät giaáy töï nhieân chuû yeáu laø nhöõng ñaëc ñieåm cuûa thôù sôïi (thôù sôïi toát vaø meàm deûo) ñaït ñöôïc ñoä traéng cao. Ñoä traéng noù ñöôïc quyeát ñònh bôûi chaát hoùa hoïc khi xöû lyù, noù coù nhöõng ñieåm khaùc:

Boät giaáy sunfat: xöû lyù baèng kieàm aên da (quaù trình kieàm hoùa). Boät giaáy sunfic: xöû lyù baèng axit (quaù trình axit hoùa).

Khoaûng 85% boät goã hoùa hoïc ñöôïc saûn xuaát roäng raõi treân khaép theá giôùi laø boät goã sunfat. Noù beàn hôn boät goã sunfic, nhöng ñoä traéng thaáp hôn boät giaáy sunfat vaø hieäu suaát saûn xuaát cuõng thaáp hôn. Boät goã sunfic caàn thôøi gian xöû lyù laâu hôn. Noù caàn caùc coâng ñoïan nhö xöû lyù hoùa hoïc, taåy traéng giaáy, laøm raùo nöôùc, saáy khoâ vaø ñoùng goùi saûn phaåm.

Boät goã töï nhieân vaø boät goã hoùa hoïc chuùng ñöôïc goïi chung laø thôù sôïi nguyeân chaát. Caùc loaïi giaáy dô, giaáy ñaõ qua söû duïng cuõng laø moät nguoàn quan troïng trong vieäc saûn xuaát giaáy. Ngaøy nay, vieäc saûn xuaát giaáy söû duïng hôn 60% nguoàn nguyeân lieäu laø caùc loaïi giaáy naøy. Tuy nhieân, caùc loaïi giaáy ñaëc bieät ngaøy nay coù theå duøng ñeán 100% nguoàn nguyeân lieäu töø caùc loaïi giaáy ñaõ söû duïng, neân ñöôïc goïi laø sôïi thöù caáp (nhö giaáy in baùo…). Nhö vaäy caùc loaïi giaáy taùi sinh ñaõ trôû thaønh nguyeân lieäu quan troïng trong vieäc saûn xuaát giaáy.



Hình 7.1: Caùc thaønh phaàn cuûa nguyeân lieäu saûn xuaát giaáy

7.1.2 Quaù trình saûn xuaát giaáy

Caùc loaïi nguyeân lieäu thoâ keå treân ñuôïc caét, xay thaønh nhöõng sôïi thôù nhoû, ñeå taùch sôïi cellulose ngaâm taát caû vaøo nuôùc, sôïi cellulose seõ truông leân vaø taïo ra dung dòch huyeàn phuø, dung dòch naøy ñuôïc goïi laø “hoà“ vôùi 95% laø nuôùc vaø 5% laø thôù sôïi. Dung dich naøy ñuôïc ñem loïc ñeå loaïi boû nuôùc vaø caùc taïp chaát khaùc, chæ giöõ laïi caùc sôïi cellulose, thôù sôïi ñuôïc laøm khoâ luùc naøy noù coù maøu naâu, ñeå coù giaáy traéng caùc thôù sôïi naøy phaûi ñuôïc taåy traéng ôû caùc möùc ñoä khaùc nhau.

Thôù sôïi thu ñuôïc sau khi taåy seõ ñuôïc troän vôùi caùc chaát ñoän ñeå taïo thaønh boät giaáy. Tuøy theo ñaëc thuø cuûa töøng loaïi giaáy, ñoä daøy vaø ñònh luôïng cuûa giaáy maø hoãn hôïp caùc chaát ñoän seõ khaùc nhau. Boät giaáy naøy coù theå saáy khoâ ñeå döï tröõ hoaëc ñöa vaøo maùy xeo ñeå taïo giaáy

Neáu ñöa vaøo maùy xeo boät giaáy ñuôïc pha loaõng vôùi nuôùc vaø ñuôïc taûi treân baêng chuyeàn vaø ñuôïc laøm khoâ baèng chính troïng löïc cuûa noù hoaëc baèng bôm huùt chaân khoâng. Khi luôïng nuôùc giaûm daàn noù ñuôïc ñöa vaøo caùc truïc eùp kim loaïi ñeå taïo ñoä nhaün vaø saáy khoâ, sau ñoù ñuôïc cuoän vaøo loõi taïo thaønh cuoän giaáy.

Sau ñoù giaáy seõ ñuôïc ñem traùng phuû beà maët, lôùp phuû naøy seõ laáy ñaày caùc loã khuyeát treân beà maët giaáy. Lôùp phuû laøm taêng ñoä traéng cuûa giaáy, tính quang hoïc, thaám huùt möïïc toát, choáng thaám nuôùc, laøm boùng beà maët giaáy, taêng ñoä beàn cô hoïc cuûa giaáy.

Neáu giaáy khoâng ñuôïc traùng phuû beà maët giaáy seõ bò loài loõm vaø coù nhieàu loã hôû do caùc thôù sôïi Celluose, khi ñoù noù seõ gaây neân moät soá loãi in sau:

Möïc khoâng theå thaåm thaáu ñeàu vaøo giaáy, taïo thaønh nhöõng ñieåm ñoám to daàn treân tôø in, khi in taàng thöù.

Gaây neân söï thay ñoåi taàng thöù do möïc coù ñoä daøy khaùc nhau giöõa nhöõng dieåm maáp moâ.

Tôø in coù theå xuaát hieän söï thay ñoåi kích thuôùc khi haáp thuï möïc coøn uôùt vaø khi noù khoâ.

Vôùi caùc loaïi giaáy coù phuû beà maët caùc loã hôõ, söï loài loõm bò haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát vì theá nhöõng loaïi giaáy naøy (coucheù) thuôøng ñuôïc duøng ñeå in caùc aán phaåm nhieàu maøu.



7.1.3 Caùc loaïi caáu truùc giaáy

Giaáy laø moät nguyeân lieäu daïng phaúng töø sôïi thöïc vaät ñöôïc xöû lyù baèng maùy nghieàn vaø hoùa chaát hoaëc maùy xeo vôùi nhieät ñoä cao vaø caùc chaát hoùa hoïc. Noù taïo thaønh caáu truùc phaúng nhôø caùc lieân keát töï nhieân ñeåø keát caùc thôù sôïi laïi vôùi nhau vaø coù caáu truùc beà maët laø söï keát tuï cuûa thôù sôïi (daïng loã mao quaûn lieân keát treân beà maët) coù troïng löôïng töø 7g/m2 ñeán 150g/m2. Caáu truùc beà maët giaáy ñöôïc xöû lyù vaø chia thaønh ba daïng khaùc nhau khaùc nhau: Giaáy khoâng traùng phuû, giaáy traùng phuû vaø giaáy ñöôïc traùng phuû ñaëc bieät (coù ñoä boùng raát cao – coøn goïi laø giaáy Crystal)

Thaønh phaàn cuûa giaáy ñöôïc chia nhö sau: Giaáy laøm töø boät goã. Thaønh phaàn chính cuûa giaáy laø boät goã. Trong thaønh phaàn laøm töø giaáy giaáy dô (giaáy taùi sinh). Trong thaønh phaàn laøm töø vaûi.

Giaáy laøm töø boät goã: Ñöôïc saûn xuaát töø nguyeân lieäu chính laø thôù sôïi boät giaáy hoùa hoïc vaø phaûi coù toái ña 5% boät giaáy töï nhieân. Chaúng haïn, haàu heát giaáy in vaø giaáy vieát seõ toát hôn khi duøng giaáy khoâng traùng phuû vaø hoaøn taát beà maët giaáy baèng phuû leân noù moät lôùp giaáy ñöôïc laøm töø boät goã.

Thaønh phaàn chính cuûa giaáy laø boät goã: loaïi giaáy ñöôïc saûn xuaát chuû yeáu töø boät goã töï nhieân cao. Trong thaønh phaàn cuûa loïai giaáy naøy vaãn coøn moät tyû leä lôùn lignin (lignin laø moät chaát raát beàn trong goã) noù laøm cho giaáy nhanh bò ngaõ vaøng. Caùc loaïi giaáy coù thaønh phaàn laø boät goã phaàn nhieàu söû duïng cho in baùo vaø taïp chí, noù coù theå gia taêng saûn löôïng baèng caùch duøng theâm caùc loïai giaáy taùi sinh (giaáy ñaõ in thu hoài laïi). Noùi chung tyû leä cuûa boät giaáy töï nhieân khoâng phaûi luùc naøo cuõng chính xaùc. Gaàn ñaây teân thöôøng ñöôïc duøng cuûa noù laø “giaáy baùo” hay “giaáy coù thaønh phaàn chính laø boät goã”.

Thaønh phaàn laøm töø giaáy giaáy dô (giaáy taùi sinh): raát thoâng duïng. Giaáy in baùo ñöôïc saûn xuaát töø 100% laø giaáy taùi sinh (thôù sôïi thöù caáp).

Giaáy khoâng traùng phuû:

Caùch goïi teân nhö “giaáy” “Carton” hay “bìa cöùng” tuøy thuoäc vaøo ñoä cöùng cuûa lôùp phuû treân beà maët giaáy (hay laø ñoä cöùng cuûa caùc thôù sôïi – mao quaûn), nhöng noù cuõng coù moái lieân quan raát lôùn ñeán phaïm vi söû duïng cuûa chuùng. Theo ñoù phaân loaïi chuùng theo giaù trò söû duïng nhö sau:

Giaáy: Ñònh löôïng nhoû hôn 150g/m2 (moät vaøi loïai giaáy coù ñònh löôïng 400g/m2), giaáy moûng hôn lôùp goùi beân ngoaøi.

Carton: 150 – 600 g/m2 Bìa cöùng: Ñònh löôïng lôùn hôn 600 g/m2 (duøng cho bao bì daøy)

Loïai giaáy khoâng traùng phuû coù chaát löôïng cao laø daïng giaáy cuoän duøng cho in Offset cuoän vaø in OÁng ñoàng. Loaïi giaáy khoâng traùng phuû duøng cho in tôø rôøi coù caùc thaønh phaàn khaùc vaø toát hôn so vôùi giaáy duøng cho in cuoän. Giaáy in coù caùc loaïi sau:

Giaáy in offset. Giaáy taùi sinh (100% sôïi thöù caáp). Giaáy in bao thô moûng (giaáy pu-luya). Giaáy Watermark (giaáy coù hình noåi, giaáy khoâng bò raõ khi ngaâm nöôùc). Giaáy in tieâu ñeà (giaáy vieát thö). Giaáy in saùch (nhieàu ñònh löôïng, ñoä daøy). Giaáy duøng trong ngaân haøng.



Giaáy trong suoát. Giaáy duøng cho in phun. Giaáy duøng cho in electrophotography.

Teân goïi cuûa moãi loaïi giaáy, nhöõng ñaëc tröng tieâu bieåu vaø laõnh vöïc öùng duïng cuï theå cuûa caùc loaïi giaáy khoâng traùng phuû duøng cho in Offset cuoän vaø in loõm theå hieän trong baûng döôùi ñaây:

Teân goïi (loaïi giaáy) Ñaëc tröng tieâu bieåu vaø öùng duïng

Giaáy WSOP Web Special Offset paper – Thaønh phaàn boät goã, khoâng traùng phuû, giaáy ñöôïc caùn laùng.

Giaáy SC-A Super Calendered - Thaønh phaàn boät goã, khoâng traùng phuû, ñöôïc caùn laùng beà maët vôùi lôùp lôùp laøm môø (giaáy matt)

Giaáy SC-B Giaáy in baùo, beà maët caùn moät lôùp chaát laøm meàm (deûo), cuõng coøn ñöôïc xem nhö caûi thieän cho giaáy in baùo.

Giaáy boät B Khoâng traùng phuû – giaáy caùn laøng cho in Offset cuoän. Thaønh phaàn boät giaáy: Boät hoùa hoïc, boät goã töï nhieân, chaát ñoän. Ñoä traéng cuûa giaáy oån ñònh.

Giaáy NP Giaáy khoâng traùng phuû, ñöôïc saûn xuaát töø nguyeân lieäu chính laø sôïi thöù caáp (töø giaáy dô). Coù hai loaïi giaáy khaùc nhau laø “tieâu chuaån” vaø giaáy “caûi tieán”.

Ñònh löôïng 39-50 g/m2, beà maët laùng, coù tính thaám huùt, nhuoäm maøu, ñoä môø (ngaên saùng) laø ñaëc bieät quan troïng cho khaû naêng in.

Giaáy lieân tuïc: Ñöôïc laøm töø thôù sôïi goã cuøng vôùi tyû leä sôïi thöù caáp töông ñoái cao, khoâng traùng phuû.

Giaáy SC-HSWO Super Calendered Heavy Special Web Offset: Ñöôïc caùn laùng, khoâng traùng phuû, coù kích thöôùc mao quaûn lôùn.

Giaáy coù traùng phuû vaø traùng phuû ñaëc bieät

Caùc loaïi giaáy traùng phuû ñöôïc phaân loaïi trong baûng ôû döôùi ñöôïc traùng phuû hai maët cho in Offset tôø rôøi, in Offset cuoän vaø in loõm daïng cuoän (haàu nhö söû duïng cho haàu heát caùc kyõ thuaät in) Ñoä daøy cuûa giaáy coù theå ñöôïc tính töông ñöông vôùi ñònh löôïng thoâng thöôøng laø 100g/m2 thì giaáy coù ñoä daøy 0.1 mm.

Card (cardboald giaáy bìa) laø vaät lieäu daïng taám coù thaønh phaàn chuû yeáu laø thôù sôïi phaúng, Caàn chuù yù ñeán ñònh löôïng cuûa giaáy cuõng nhö giaáy bìa. Ñònh löôïng cuûa noù töø 150 – 600 g/m2. Ñoái vôùi giaáy bìa khoâng traùng phuû laø chaát löôïng xöû lyù beà maët vaø pigment.

Giaáy laøm hoäp Ñaây laø taát caû caùc loaïi giaáy daøy (bìa-card) coù tính chaát phuø hôïp ñeå saûn xuaát caùc loaïi hoäp (gaáp, caán, beá…). Caùc loaïi giaáy naøy phaûi ñaûm baûo chaát löôïng veà caùc ñaëc tröng nhö khaû naêng in, thaønh phaåm vaø caùc quaù trình sau ñoù. Taát caû caùc loaïi giaáy duøng



laøm hoäp ñöôïc saûn xuaát treân maùy chuyeân duøng, ñöôïc keát hôïp (gheùp) nhieàu lôùp giaáy döôùi daïng cuoän vôùi nhau trong cuøng moät coâng ñoaïn saûn xuaát, bao goàm:

Phuû lôùp maët treân (maët ngoaøi) Moät hay nhieàu lôùp trung gian (taïo ñoä daøy vaø ñoä beàn) Gheùp lôùp ñeá giaáy

Ñoä daøy cuûa caùc lôùp naèm trong khoaûng sau: lôùp phuû maët ngoaøi chieám 25%, caùc lôùp trung gian 55% vaø lôùp ñeá 20%.

Giaáy traùng phuû ñaëc bieät duøng laøm hoäp (CC – cast-coated) laø loaïi giaáy coù beà maët ñöôïc traùng phuû moät lôùp boùng nhö göông. Giaáy bìa traùng phuû ñeå saûn xuaát bao bì hoäp thöôøng ñeå laøm boùng beà maët, noù hôn haún giaáy bìa khoâng traùng phuû laø cho chaát löôïng in vaø in phuû toát hôn. Giaáy bìa khoâng traùng phuû beà maët nhöng coù ñoä mòn cao, khaû naêng in toát.

Bìa cöùng söï phaân chia giöõa giaáy bìa, giaáy laøm hoäp vaø bìa cöùng thaät ra cuõng raát maäp môø, bìa cöùng ñeå chæ taáùt caû caùc loaïi giaáy moät lôùp cöùng daïng taám, caùc maùy troän maùy saûn xuaát bìa cöùng hoaøn toaøn khaùc nhau. Thuaät ngöõ bìa cöùng thöôøng ñöôïc duøng neáu saûn phaåm ñoù ñöôïc saûn xuaát töø chæ moät loaïi nguyeân lieäu thoâ (boät sôïi giaáy vaø sôïi thöù caáp) vaø coù ñònh löôïng lôùn hôn 600 g/m2

Carton gôïn soùng, bao goàm moät hay nhieàu lôùp giaáy gôïn soùng ñöôïc daùn vaøo moät hoaëc giöõa nhieàu lôùp giaáy hay giaáy bìa. Daïng soùng söû duïng treân theá giôùi haàu heát laø daïng hình sin, cuõng laø teân goïi chung cuûa soùng. Coù nhieàu caùch ñeå taïo soùng cho giaáy, caùc thoâng soá quan troïng laø ñoä doác soùng, chieàu roäng vaø chieàu cao phaûi ñöôïc ño chính xaùc. Ñoä doác cuûa soùng ño theo maët phaúng ngang, chieàu cao ño theo chieàu ñöùng töø hai ñænh.

Teân goïi cuûa moãi loaïi giaáy, nhöõng ñaëc tröng tieâu bieåu vaø laõnh vöïc öùng duïng cuï theå cuûa caùc loaïi giaáy traùng phuû hai maët cho in offset tôø rôøi, in offset cuoän vaø in loõm theå hieän trong baûng döôùi ñaây:

Teân goïi (loaïi giaáy) Ñaëc tröng tieâu bieåu vaø öùng duïng

Giaáy traùng phuû

(Giaáy cast - coated)

Beà maët giaáy traéng boùng, laùng nhö göông coù ñònh löôïng cao, giaáy traéng moät maët hay coù maøu. Duøng ñaëc bieät cho nhaõn haøng, giaáy goùi vaø bao bì hoäp chaát löôïng cao. Ñònh löôïng: 70 – 400 g/m2

Giaáy traùng phuû thoâng thöôøng (coucheù)

Chaát löôïng traùng phuû toát, ñoä daøy lôùp traùng phuû coù ñoä baèng phaúng cao, khaû naêng in raát toát, khaû naêng laøm vieäc cuûa xöôûng in

Giaáy traùng phuû ñaëc bieät cho in aán

Giaáy traùng phuû cho caùc saûp phaåm in chaát löôïng cao, boùng, laøm môø moät hoaëc caû hai maët. Chaát löôïng oån ñònh, khaû naêng in raát toát, khaû naêng vaän haønh cuûa xöôûng in.

Giaáy traùng phuû theo tieâu chuaån in

Chaát löôïng traùng phuû toát treân caû hai maët.

Giaáy traùng phuû thoâng thöôøng

Giaáy traùng phuû hai maët cho caùc saûn phaåm in thoâng thöôøng, chaát löôïng coù haïn, caàn chuù yù ñeán ñoä boùng vaø ñoä baèng phaúng cuûa hình aûnh in



Giaáy MWC/HWC Medium Weight Coated paper/Heavy Weight Coated paper. Giaáy coù thaønh phaàn goã. Ñònh löôïng 80–130 g/m2

Giaâùy LWC Light Weight Coated, Giaáy phuû môø ñöôïc duøng roäng raõi cho in Offset cuoän. Ñònh löôïng 72 g/m2

Giaáy LLWC/ULWC Light Light Weight Coated/ Ultra Low Weight Coated

Giaáy traùng phuû sieâu nheï ñònh löôïng döôùi 45 g/m2. Duøng ñaëc bieät cho in offset cuoän vaø in loõm, in caùc saûn phaåm laø taïp chí hay catalogs gôûi ñeán nhaø

Giaáy FC Film coated, giaáy traùng phuû hoaëc phuû maøng pigment treân caû hai maët giaáy, vôùi truïc ñònh löôïng chaát traùng phuû,

Giaáy ñaëc bieät – Giaáy Carbonless (Carbonless copy paper)

Giaáy copy carbonless laø moät loaïi giaáy ñaëc bieät, noù ñöôïc xem nhö laø giaáy coù phaûn öùng hoùa hoïc hay giaáy töï ñoäng sao cheùp (copy). Noù raát quan troïng trong caùc loaïi giaáy tôø duøng trong thöông maïi (hoùa ñôn, vaän ñôn, phieáu haøng….). Giaáy carbonless ñöôïc cung caáp coù nhieàu maøu, töø maøu traéng ñeán nhieàu maøu khaùc nhau. Söû duïng cho Offset tôø rôøi vaø nhieàu cuoän khaùc nhau veà khoå roäng vaø chieàu daøi cho caùc maùy in lieân tuïc. Giaáy carbonless duøng cho nhieàu thaønh phaàn khaùc nhau, caùc thaønh phaàn nay ñöôïc moâ taû nhö sau:

Giaáy CB (Coated Back - lieân ñaàu): Phuû ôû maët löng, maët löng cuûa tôø giaáy ñöôïc phuû lôùp thuoác, ñaây laø lôùp sieâu vi nang, chaát daãn vaø chaát ñeäm.

Giaáy CFB (Coated Front and Back – lieân giöõa): Loaïi naøy ñöôïc phuû lôùp thuoác ôû caû hai maët cuûa tôø giaáy.

Giaáy CF (Coated Front – lieân cuoái): Chæ phuû maët treân cuûa tôø giaáy, noù chæ hieän maøu ôû maët treân cuûa tôø giaáy.

Giaáy SC (Self – Contained): Maët treân cuûa tôø giaáy ñöôïc phuû caû hai loaïi, lôùp truyeàn maøu vaø lôùp hieän maøu treân maët giaáy

Giaáy SC – CB (Self – Contained/ Coated Back): Loaïi giaáy trung gian, maët treân ñöôïc phuû moät lôùp truyeàn maøu cuõng nhö phuû lôùp hieän möïc, maët sau coù lôùp vi nang.

7.1.4 Ñaëc tính in cuûa giaáy

Ñaëc tính in cuûa giaáy, giaáy bìa, bìa cöùng seõ khaùc nhau tuøy thuoäc vaøo khaû naêng in vaø khaû naêng vaän haønh cuûa xöôûng in. Ñoù cuõng laø caùc ñaëc tính cuûa giaáy, bôûi vì giaáy in cuõng coù theå coù caùc taùc ñoäng chung ñeán khaû naêng in vaø khaû naêng laøm vieäc cuûa xöôûng in. Ñoái vôùi khaû naêng in thì ñaây laø caùc ñaëc tröng aûnh höôûng chuû yeáu ñeán tính chaát quang hoïc cuûa saûn phaåm in. Coøn vôùi khaû naêng vaän haønh cuûa xöôûng in (maùy in), thì ñoù laø caùc ñaëc tröng coù aûnh höôûng ñeán söï vaän haønh maùy vaø toác ñoä in cuûa caùc maùy in daïng cuoän hay tôø rôøi trong quaù trình saûn xuaát. Caùc ñaëc ñieåm kyõ thuaät cuûa khaû naêng in vaø vaän haønh theå hieän trong baûng sau:



Khaû naêng in Khaû naêng vaän haønh Ñaëc tính cuûa giaáy

Nhaän möïc in Choáng bò xeù, raùch Laøm khoâ möïc in

Möïc (maøu saéc) Giaõn nôû do ñoä aåm Choáng böùt giaáy (beà maët)

Ñoä boùng (laøm boùng möïc) Traày xöôùc khi chòu löïc Thôøi gian thaám huùt

Laøm laùng beà maët Cuoän giaáy khoâng chaët Chaát löôïng caét giaáy

Söï baèng phaúng beà maët Bò phoàng (gioäp) leân Giaáy coù neáp gaáp (nhaên)

Ñoä tro cuûa giaáy Choáng xeù raùch (chòu löïc caêng lôùn)

Coù choã saàn/baèng phaúng

Khaû naêng chòu neùn Choå phoàng raát nhoû (Micro) Ñoä pH

Khoâng beàn saùng Coù khuynh höôùng ñöùt cuoän Caùc loã coù treân giaáy

Theå tích thaám huùt Löïc keùo caêng treân maùy (di chuyeån theo chieàu daøi cuoän)

Löôïng aåm trong giaáy

Soá löôïng chaát traùng phuû Buïi (trong khoâng khí)

Baïc maøu

Veát chaám loám ñoám

Höôùng thôù giaáy

Thôù giaáy laø moät trong nhöõng ñaëc ñieåm cuûa giaáy ñöôïc hình thaønh trong quaù trình treân maùy xeo giaáy. Ñoù laø keát quaû cô baûn töø söï lieân keát caùc thôù sôïi trong suoát quaù trình hình thaønh cuûa taám giaáy. Caùc sôïi coù khuynh höôùng saép xeáp song song vôùi höôùng di chuyeån cuûa baêng chuyeàn. AÛnh höôûng cuûa thôù giaáy ñoái vôùi nhöõng tính chaát cuûa giaáy nhö sau:

Giaáy raùch hay gaáp moät caùch deã daøng hôn theo höôùng thôù giaáy so vôùi höôùng vuoâng goùc vôùi thôù giaáy.

Giaáy cöùng hôn vaø ñoä beàn caêng ra cao hôn theo höôùng thôù giaáy. Ñoä beàn caêng ra laø khaû naêng cuûa giaáy choáng raùch hoaëc ñöùt khi bò keùo.

Vieäc thay ñoåi löôïng aåm, giaáy giaõn nôû ra hoaëc co laïi nhieàu hôn theo höôùng vuoâng goùc thôù giaáy so vôùi höôùng thôù giaáy (tyû leä 7.1).

Ñieàu naøy raát quan troïng vaø caàn phaûi xaùc ñònh roõ raøng khi in vì giaáy huùt hoaëc toûa ra hôi aåm khi tieáp xuùc vôùi taám cao su öôùt, khi ñi qua boä phaän laøm khoâ vaø khi ñi qua caùc truïc laøm laïnh. Cuõng nhö khi chòu aùp löïc trong vuøng eùp in. Caùc coâng ñoaïn thaønh phaåm vaø boá trí tôø in cuõng caàn löu yù ñeán thôù giaáy.



Hai maët cuûa giaáy ñöôïc traùng phuû: Do ñaëc tính töï nhieân cuûa baêng giaáy khi saép xeáp caùc thôù sôïi coù tính ngaäm nöôùc theo caùc höôùng khaùc nhau neân caáu truùc hai maët cuûa giaáy khaùc nhau. Khi traùng phuû beà maët giaáy laøm hai maët giaáy ñaäm ñaëc hôn.

Maët giaáy khoâng ñöôïc traùng phuû coù caáu truùc thoaùng, chöùa ít chaát keo vaø chaát khoaùng, coù ít sôïi ngaén hôn vaø coù höôùng thôù giaáy roõ raøng hôn.

Maët chính (maët ñöôïc traùng phuû) coù caáu truùc kín hôn vaø ít thôù giaáy hôn vì caùc sôïi ñan xen laãn vôùi nhau hoaøn toaøn.

Tyû troïng (ñònh löôïng):

Tyû troïng ñöôïc ñònh nghóa laø troïng löôïng cuûa giaáy so vôùi theå tích cuûa noù (g/cm3). Giaáy caøng daøy thì caøng chaët do caùc sôïi raøng buoäc chaët cheõ vôùi nhau. Beà maët phuû keo vaø ñöôïc caùn laùng coù khuynh höôùng laøm taêng tyû troïng.

Ñoái vôùi giaáy xoáp hôn, roãng hôn, meàm hôn do caùc boù sôïi coù theå nôû ra hoaëc co laïi maø khoâng thay ñoåi nhieàu trong toaøn boä kích thöôùc cuûa taám giaáy. Nhöõng loaïi giaáy daøy hôn seõ coù ñoä roãng thaáp, vieäc thay ñoåi kích côõ moät caùch ñoät ngoät daãn ñeán söï thay ñoåi löôïng hôi aåm coù trong giaáy. Vì vaäy, söï oån ñònh kích thöôùc cuûa giaáy coù quan heä raát nhieàu vôùi tyû troïng. Moät cuoän giaáy (hay tôø giaáy) coù tyû troïng khoâng ñeàu coù theå daãn ñeán ñoä co giaõn khaùc nhau.

Maøu saéc:

Giaáy coù theå ñöôïc saûn xuaát ra vôùi baát kyø maøu naøo, tuyø theo yeâu caàu söû duïng. Tuy nhieân, trong quaù trình phuïc cheá maøu chæ neân söû duïng giaáy traéng bôûi vì baát cöù maøu naøo cuûa giaáy cuõng aûnh höôûng ñeán vieäc taùi taïo maøu saéc sau cuøng cuûa saûn phaåm in.

Ví duï, loaïi giaáy coù maøu blue ñaäm hôn laøm maøu vaøng toái ñi, vaø tôø giaáy hôi ñoû laøm maøu green ngaõ sang maøu xaùm. Söï thay ñoåi raát ít cuûa maøu traéng treân neàn giaáy (blue-white, cream-white hay pink- white) vaãn coù theå phuïc cheá maøu coù keát quaû chaáp nhaän ñöôïc. Tuy nhieân, vaãn coù theå ñöôïc phaân bieät moät caùch roõ raøng duø chæ moät söï thay ñoåi raát nhoû cuûa neàn giaáy.

Ñoä saùng:

Ñoä saùng cuûa giaáy ñöôïc ño baèng moät böôùc soùng blue (457nm), noù cung caáp moät giaù trò bieåu thò möùc ñoä phai maøu (maøu duøng ñeå tham chieáu).

Caùc boä phaän taïo saùng quang hoïc laøm taêng söï phaûn xaï aùnh saùng blue goùp phaàn taïo ñoä töông phaûn toát hôn cho hình aûnh ñöôïc in (nhöõng vuøng blue vaø black), keát quaû laø giaáy laáp

Hình 7.2.: Höôùng thôù giaáy trong quaù trình saûnxuaát.

a. Caét giaáy thaønh tôø rôøi töø cuoän. b. Höôùng giaáy vaøo maùy in offset (haïn cheá

giaõn do taùc ñoäng cuûa aåm, giaáy bò giaõntheo hình nan quaït).



laùnh, röïc rôõ hôn. Treân thöïc teá, ñoä saùng laøm giaûm caùc gam maøu yellow, red, green. Baát cöù söï thay ñoåi naøo cuûa ñoä saùng seõ laøm giaûm chaát löôïng in, haàu heát coù theå thaáy roõ ôû nhöõng vuøng lôùn cuûa maøu saéc trung gian.

Ñoä traéng:

Ñoä traéng laø möùc ñoä phaûn xaï löôïng khoâng ñoåi aùnh saùng red, green, blue (aùnh saùng traéng). Nhöõng vaät theå traéng coù ñoä phaûn xaï cao, ngöôïc laïi, nhöõng vaät theå ñen phaûn xaï ít hoaëc khoâng phaûn xaï aùnh saùng red, green, blue, maëc duø ñoä phaûn xaï coù theå gioáng nhau.

Ñoä phaûn xaï:

Giaáy phaûn xaï aùnh saùng töø beà maët vaø beân trong caáu truùc giaáy. Khi aùnh saùng chieáu vaøo beà maët tôø in thì seõ coù caùc tia saùng chieáu xuyeân qua giaáy vaø bò phaân taùn khi chieáu xuoáng dieän tích traéng trong vuøng in coù taàng thöù, moät phaàn bò giaáy haáp thuï, moät phaàn taùn xaï. Cho neân, phaàn aùnh saùng bò phaân taùn ñöôïc haáp thuï vaøo möïc taïi caùc ñieåm trame taàng thöù. Keát quaû laø nhöõng vuøng maøu traéng trong vuøng taàng thöù coù veû nhö ñoä saùng thaáp hôn so vôùi nhöõng dieän tích traéng lôùn (ít trame) döôùi cuøng moät nguoàn chieáu saùng.

Söï xuyeân thaáu aùnh saùng saâu hôn trong giaáy laøm taêng söï phaân taùn aùnh saùng, daãn ñeán laøm taêng ñoä töông phaûn ôû nhöõng vuøng trung gian vaø giaûm ñoä töông phaûn ôû nhöõng vuøng toái. Hôn nöõa, khi taát caû caùc giaù trò toâng maøu bò laøm toái ñi. Ñoä töông phaûn thaáp seõ daãn ñeán keát quaû laø thieáu ñoä saùng, ñoä saâu hình aûnh vaø söï roõ raøng cuûa chi tieát.

Khoaùng chaát vaø chaát phuû pigment phaûn xaï aùnh saùng nhieàu hôn sôïi cellulose, ngaên chaën söï xuyeân saâu cuûa aùnh saùng vaøo giaáy vaø mang laïi ñoä töông phaûn taàng thöù cao hôn.

Tính môø ñuïc (ñoä thaáu minh thaáp):

Tính môø ñuïc ñöôïc ñònh nghóa laø phaïm vi maø aùnh saùng khoâng truyeàn xuyeân qua tôø giaáy (aùnh saùng khoâng nhìn thaáy ôû maët sau tôø giaáy). Tính chaát naøy aûnh höôûng ñeán söï nhìn thaáu cuûa vaät lieäu ñöôïc in.

Vieäc aùnh saùng xuyeân thaáu qua maët sau tôø giaáy ñöôïc laø do giaáy thieáu ñoä ñuïc neân cho pheùp saûn phaåm in treân maët tröôùc cuûa tôø in ñöôïc nhìn thaáy töø maët sau cuûa noù. AÙnh saùng xuyeân qua hai maët cuûa tôø giaáy quaù nhieàu laøm giaûm ñoä töông phaûn hình aûnh in vaø laøm giaûm chaát löôïng in ôû hai maët.

Söï nhìn xuyeân qua khaùc vôùi söï thaám xuyeân qua (söï thaám möïc nhieàu vaøo tôø in).

Ñoä baèng phaúng:

Ñoä baèng phaúng laø söï baèng phaúng lieân tuïc cuûa beà maët giaáy. Beà maët giaáy phaúng hôn cho pheùp in lôùp möïc moûng hôn, daãn ñeán keát quaû laø söû duïng möïc ít hôn, giaûm söï gia taêng taàng thöù, in ñöôïc ñoä phaân giaûi trame cao hôn vaø caùc ñieåm saéc neùt hôn, chi tieát roõ raøng hôn.

Ñoä laùng (ñoä boùng):

Ñoä laùng coù theå laø moät tính chaát hoaëc cuûa moät beà maët giaáy hoaëc cuûa moät lôùp möïc ñöôïc in. Ñoä laùng ñöôïc quyeát ñònh bôûi möùc ñoä phaûn xaï aùnh saùng phaûn chieáu lôùn hôn phaûn xaï khueách taùn. Moät caùi göông hay beà maët thuûy tinh coù söï phaûn xaï phaûn chieáu gaàn nhö hoaøn haûo, vôùi caùc soùng aùnh saùng phaûn xaï ñi theo ñöôøng thaúng.

Söï phaûn xaï hay khueách taùn laø keát quaû töø söï phaân taùn cuûa caùc chuøm tia saùng phaûn hoài trong moät beà maët nhaùm. Giaáy coù ñoä laùng cao coù theå phuø hôïp ñoái vôùi moät vaøi saûn phaåm naøy, nhöng cuõng coù theå khoâng thích hôïp vôùi moät soá saûn phaåm khaùc. Chuùng laøm taêng chaát löôïng giaù trò saùng vaø cöôøng ñoä maøu saéc nhöng gaây caûn trôû ñoái vôùi caùc aán phaåm duøng ñeå ñoïc do noù gaây ra ñoä choùi.



Ñoä laùng cuûa giaáy coù moät aûnh höôûng quan troïng ñoái vôùi ñoä laùng hay söï hoaøn thieän cuûa baûn in. Khi caùc baûn in gioáng nhau ñöôïc in treân giaáy coù söï huùt möïc baèng nhau, ñoä laùng cuûa möïc sau khi in luoân luoân cao hôn treân giaáy coù ñoä laùng toát hôn. Giaáy laùng coøn giuùp giaûm bôùt caùc yeáu toá khoù khaên veà vaän haønh vaø ñieàu khieån in.

Söï oån ñònh veà kích thuôùc:

Haàu heát caùc loaïi giaáy töø sôïi Cellulose ñeàu bò co giaõn khi tieáp xuùc vôùi hôi aåm, giaáy in coù ñoä tinh khieát thaáp, ñoä xoáp cao hay coù nhieàu chaát ñoän thuôøng coù söï oån ñònh thaáp veà maët kích thuôùc. Ñoä aåm toát nhaát cho moâi truôøng in laø 35-50%.

Ñoä beàn beà maët:

Beà maët giaáy in phaûi chòu aùp löïc trong suoát quaù trình in. Giaáy coù ñoä beàn beà maët cao laø giaáy coù khaû naêng chòu caùc löïc theo phöông vuoâng goùc cuõng nhö söï taùch dính cuûa maøng möïc treân beà maët treân cao su (hay baûn in vôùi caùc kyõ thuaät in OÁng ñoàng, Flexo). Söï boùc (hay loät) giaáy beà maët thuôøng xaûy ra taïi ñieåm tieáp xuùc in (nip), noù boùc caùc maûng giaáy, chaát ñoän hay caùc thôù sôïi gaây neân nhöõng ñoám traéng treân Cao su hay baûn in.

7.2 Möïc In

7.2.1 Caáu truùc vaø thaønh phaàn cuûa möïc in.

Thaønh phaàn chuû yeáu cuûa möïc in bao goàm: • Caùc chaát maøu (pigments, thuoác nhuoäm) • Caùc chaát lieân keát (nhöõng chaát taïo maøng) • Caùc chaát phuï gia • Caùc chaát neàn (dung moâi)

Tuøy thuoäc vaøo quaù trình in, möïc seõ coù caùc thuoäc tính khaùc nhau, thay ñoåi töø loaïi möïc raát loaõng (nhö möïc dung moâi nöôùc), cho ñeán möïc in coù ñoä nhôùt cao hôn, cuoái cuøng laø caùc loaïi möïc ôû daïng khoâ (döôùi daïng boät). Kyõ thuaät truyeàn möïc vaø caùch laøm khoâ, ñoä beàn vöõng cuûa möïc treân vaät lieäu in chính laø cô sôû chuû yeáu quyeát ñònh ñeán thaønh phaàn vaø caáu truùc cuûa möïc in.

Hình 7.3.: Caùc thaønh phaàn caáu taïo cuûa möïc in



Caùc chaát mang maøu: Chuùng ñöôïc chia thaønh caùc loaïi • Pigment (goác voâ cô hay höõu cô, neàn traéng hay neàn ñen, chuùng ñeàu khoâng tan

ñöôïc trong chaát lieân keát trong möïc). Nhöõng haït raén naøy hoaëc nhöõng phaân töû naøy tích tuï laïi khieán chuùng bò giöõ laïi treân maøng möïc sau khi in.

• Thuoác nhuoäm (nhöõng hôïp chaát höõu cô ñöôïc phaân huûy trong quaù trình söû duïng), nhöõng chaát naøy toàn taïi ôû daïng phaân töû.

Pigment: Bao goàm nhöõng phaân töû lieân keát ña chieàu (lieân keát hình sao) vôùi nhau gioáng nhö ôû daïng tinh theå. Bình thöôøng pigment coù kích thöôùc raát nhoû töø 0,1 – 0,2μ m. Moät haït pigment coù theå chöùa haøng trieäu phaân töû. Chæ khoaûng 10% soá phaân töû naèm treân beà maët, chæ coù nhöõng phaân töû naøy vaø moät soá phaân töû beân döôùi noù coù theå haáp thuï aùnh saùng. Pigment phaân taùn aùnh saùng, vaø phaàn lôùn, chuùng khoâng trong suoát. Chuùng coù daûi haáp thuï aùnh saùng roäng vaø vì theá chuùng khoâng “tinh khieát” nhö maøu nhuoäm, maøu nhuoäm coù moät daûi haáp thuï aùnh saùng raát nhoû.

Caùc phaân töû cuûa chaát maøu nhuoäm ñöôïc bao quanh bôûi dung moâi (chaát loûng laøm neàn), do vaäy haàu heát moïi phaân töû ñeàu coù theå haáp thuï nhöõng photon aùnh saùng, caùc chaát maøu nhuoäm taïo ra cöôøng ñoä maøu maïnh hôn vaø cho maøu saéc röïc rôõ hôn. Chaát nhuoäm maøu coù moät phaïm vi theå hieän maøu raát roäng. Chuùng trong suoát moät caùch töï nhieân vì nhöõng phaân töû nhoû hôn raát nhieàu so vôùi ñoä daøi böôùc soùng cho maét ngöôøi thaáy ñöôïc laø 380 nm.

Pigment luoân caàn moät chaát lieân keát ñeå gaén keát chuùng laïi treân vaät lieäu in, trong khi ñoù haàu heát caùc chaát nhuoäm maøu thì gaàn nhö chuùng töï lieân keát ñöôïc vôùi beà maët vaät lieäu ngay sau khi in. Söï baát lôïi cuûa haàu heát chaát nhuoäm maøu laø giôùi haïn veà tính beàn saùng cuûa chuùng (söï oxy hoùa taïo ra söï phai maøu). Vôùi caùc yeâu caàu lieân quan ñeán tính beàn saùng vaø nhöõng tôø in coù maøu saéc oån ñònh, möïc duøng pigment coù nhieàu öu ñieåm hôn.

Pigment laø moät nguyeân vaät lieäu cô baûn, reû hôn nhieàu so vôùi chaát nhuoäm maøu vaø cuõng ñoøi hoûi coù tính söû duïng cao hôn raát nhieàu ngay töø khi ñöa vaøo quaù trình saûn xuaát möïc nhö: Nhöõng chaát phaân taùn caàn phaûi ñöôïc theâm vaøo trong pigment ñeå chuùng khoâng bò keát tuï. Nhöõng chaát nhuoäm maøu thì traùi ngöôïc laïi, chuùng ñaõ phaân raõ töø tröôùc vaø bò laéng caën trong dung moâi (phaân taùn ñeàu).

Möïc in thoâng thöôøng trong thaønh phaàn chöùa pigment. Vaãn coù ngoaïi leä laø nhöõng loaïi möïc duøng cho caùch luaân chuyeån theo doøng nhö vaãn söû duïng trong kyõ thuaät in phun, nhöng hieän nay, caùc loaïi möïc naøy cuõng coù xu höôùng söû duïng pigment (do coù tính beàn saùng toát hôn, ít bò chaûy treân giaáy). Tyû leä pigment trong möïc tuøy thuoäc vaøo toâng maøu, thöôøng naèm trong khoaûng töø 5% ñeán khoaûng 30%.

Nhöõng loaïi pigment höõu cô laøm cho möïc in (trong quaù trình xöû lyù möïc) ñaït ñöôïc maøu mong muoán (toâng maøu mong muoán), ñieàu naøy raát quan troïng trong ngaønh coâng nghieäp in. Chuùng coù theå ñöôïc xeáp vaøo hai loaïi pigment chính: Pigment maøu vaø pigment ñen.

Caùc loaïi pigment voâ cô goàm coù: • Pigment traéng (dioxide titan). • Pigment taïo hieäu öùng kim loaïi (nhuõ vaøng, baïc vaø ñoàng). • Pigment maøu ngoïc trai. • Pigment huyønh quang (gioáng nhö maøu aùnh saùng ban ngaøy).

Chaát lieân keát: Trong quaù trình in truyeàn thoáng, caùc chaát lieân keát thöôøng laø nhöïa caây ñöôïc hoøa tan trong daàu khoaùng. Pigment phaân taùn toát trong caùc chaát lieân keát naøy.



Nhöõng haït pigment naøy ñöôïc bao boïc bôûi lôùp voû laø chaát lieân keát, lôùp voû naøy baûo veä giuùp cho söï phaân taùn cuûa caùc haït ñaõ hoøa tan ñeàu, ñaûm baûo cho chuùng khoâng bò keát tuûa vaø laéng caën. Khi caùc chaát lieân keát khoâ (ñoùng raén laïi) treân beà maët vaät lieäu in chuùng lieân keát nhöõng haït pigment laïi vôùi nhau.

Caùc chaát phuï gia: Caùc loaïi chaát phuï gia ñöôïc söû duïng phuï thuoäc vaøo ñaëc tröng cuûa töøng quaù trình in. Chaát phuï gia ñöôïc theâm vaøo laø ñeå taùc ñoäng ñeán caùc tính ñaëc tröng trong möïc in nhö quaù trình khoâ, ñoä chaûy, choáng ma saùt vaø traày xöôùc.

Caùc chaát neàn: Caùc chaát laøm neàn cho maøu saéc cuûa möïc trong quaù trình in truyeàn thoáng laø nhöõng chaát duøng laøm loaõng möïc nhö daàu khoaùng hay caùc chaát khaùc, thaäm chí, chaát söû duïng nhö moät chaát coù theå laøm dung moâi (nhö Toluen trong in loõm). Caùc chöùc naêng ñaëc bieät cuûa kyõ thuaät in NIP nhö in tónh ñieän (laser) hay in phun ñöôïc trình baøy ôû phaàn sau.

Nhöõng yeâu caàu ñoái vôùi möïc in.

Möïc in phaûi ñöôïc chuyeån töø maùng möïc (hay beå chöùa möïc) vaø sau ñoù laø tuøy thuoäc vaøo phöông phaùp in maø möïc ñöôïc truyeàn vaøo beà maët vaät lieäu, söï truyeàn möïc coù theå xaûy ra nhö sau:

• Quaù trình taùch möïc (trong in Offset, in Loõm vaø Letterpress): Caùc loâ möïc, baûn in, oáng cao su (trong in Offset), truyeàn ñöôïc nhöõng maøng möïc moûng.

• Söï truyeàn maøng möïc tröïc tieáp töø beà maët kim loaïi sang beà maët vaät lieäu in (eùp nhuõ noåi, in chuyeån nhieät...)

• Truyeàn möïc xuyeân qua nhöõng loã hôû (in löôùi). • Phun möïc thaønh nhöõng gioït nhoû ñoàng daïng maø khoâng coù söï tieáp xuùc tröïc tieáp

giöõa möïc vaø beà maët in (in phun).

Möïc in phaûi khoâ hoaëc phaûi keát maøng (löu hoùa) treân beà maët vaät lieäu in. ÔÛ ñaây, söï khaùc bieät chuû yeáu laø do quaù trình laøm khoâ baèng phöông phaùp vaät lyù (söï thaám huùt, bay hôi) hay baèng phöông phaùp hoùa hoïc (söï oxy hoùa, quaù trình xöû lyù böùc xaï) vaø raát hay söû duïng söï keát hôïp caùc phöông phaùp saáy khoâ vôùi nhau trong thöïc teá saûn xuaát. Söï khoâ (söï hoùa raén möïc) laø moät ñaëc tröng tieâu bieåu rieâng bieät cuûa möïc maø nhôø ñoù möïc seõ deã chaûy ôû traïng thaùi noùng vaø sau ñoù raén ñaëc laïi khi ñöôïc laøm laïnh, ví duï nhö quaù trình beá noåi. Möïc phaûi baùm toát vaøo beà maët vaät lieäu in. Coù vaøi phöông phaùp ñöôïc aùp duïng phoå bieán nhö sau:

• Möïc in baùm vaøo beà maët vaät lieäu in döôùi daïng cô hoïc (quaù trình thaám huùt vaøo nhöõng loã mao quaûn, noù bao laáy nhöõng thôù sôi trong giaáy). Trong tröôøng hôïp naøy, moät aùp löïc maïnh giöõa vaät mang möïc (ví duï nhö oáng cao su trong in Offset) vaø beà maët vaät lieäu in laø raát caàn thieát. hoaëc

• Möïc in thaám huùt vaøo trong beà maët vaät lieäu in nhôø taùc ñoäng cuûa mao daãn (nhö trong phöông phaùp in phun).

• Trong tröôøng hôïp beà maët in thaät phaúng vaø mòn, möïc ñöôïc giöõ laïi bôûi giaù trò trung bình cuûa caùc phaûn öùng coù cöïc (caùc hieäu öùng lyù hoùa) giöõa möïc in vaø beà maët vaät lieäu in.

Saûn xuaát möïc in

Laáy ví duï nhö möïc in Offset tôø rôøi, quaù trình saûn xuaát möïc in ñöôïc moâ taû nhö sau:



Hình 7.3: Quy trình saûn xuaát möïc in Offset tôø rôøi

Tính löu bieán cuûa möïc in: laø caùc ñaëc tính veà ñoä ñaëc, ñoä seät, ñoä chaûy cuûa möïc hay noù theå hieän “ñoä quaùnh“ cuûa möïc in, noùi moät caùch khaùc ñoù laø tính oån ñònh cuûa heä möïc, tính beàn vöõng cuûa möïc. Noù coù aûnh höôûng mang tính quyeát ñònh ñeán naêng suaát vaø chaát löôïng cuûa vieäc in aán. Tính löu bieán hay “tính oån ñònh“ coù theå ñöôïc phaân loaïi bôûi nhöõng ñaëc tính rieâng bieät khaùc nhau cuûa töøng loaïi vaø caàn phaûi ñieàu chænh laïi cho phuø hôïp vôùi töøng maùy in, töøng loaïi vaät lieäu in, muïc ñích cuûa baøi in, toác ñoä in, vaø hôn theá nöõa caàn coù ñieàu kieän toát nhaát coù theå trong moïi tröôøng hôïp cuï theå. Nhöõng thuaät ngöõ quan troïng nhaát laø:

• Ñoä nhôùt cuûa möïc (ñoä dính) coù theå hieåu nhö laø söùc choáng laïi söï chaûy cuûa baûn thaân loaïi möïc ñoù. Moãi loaïi möïc ñeàu coù moät ñoä nhôùt rieâng. Moät loaïi möïc nhôùt hôn thì khoù chaûy hôn nhöng laïi khoù caùn moûng thaønh maøng hôn. Ñôn vò tính cuûa ñoä nhôùt laø Pa.s (Pascal giaây) hay cP (centi Poise) vôùi 1cP = 1 mPa.s (mili pascal giaây). Baûng ôû trang sau theå hieän caùc ñaëc tröng veà ñoä nhôùt cuûa möïc in.

• Tính xuùc bieán cuûa möïc laø moät ñaëc tính cuûa quaù trình thay ñoåi ñoä nhôùt cuûa möïc. Töø ñoä nhôùt cao (khi möïc ôû traïng thaùi tónh) sang ñoä nhôùt thaáp (khi khuaáy, troän möïc)

• Ñoä taùch dính cuûa möïc laø thuoäc tính taùch ra cuûa moät maøng möïc, ví duï nhö giöõa hai loâ möïc (söï taùch möïc). Ñoä taùch dính cuûa möïc seõ lôùn hôn khi nhieät ñoä taêng cao do phaùt sinh ma saùt giöõa nhöõng loâ möïc vaø laøm taêng khuynh höôùng böùt nhöõng thôù giaáy thöøa, nhöõng haït buïi giaáy ra khoûi beà maët giaáy. Maët khaùc, ñoä taùch dính cuûa möïc cao hôn seõ laøm gia taêng ñoä baùm cuûa möïc taïi nhöõng vuøng phaàn töû in treân baûn in hay oáâng cao su (hình aûnh in trôû neân roõ neùt hôn).

• “Sôïi möïc ngaén” ñöôïc hieåu nhö laø khaû naêng chaûy cuûa moät loaïi möïc khi coù moät löïc xeùn ngang taùc ñoäng maïnh leân noù. Löïc taùc duïng vaät lyù giöõa caùc haït pigment vaø nhöõng cao phaân töû trong thaønh phaàn chaát lieân keát seõ quyeát ñònh sôïi möïc laø “ngaén” hay “daøi”. Möïc quaù ngaén seõ khoù bôm trong oáng hay löu giöõ trong maùng möïc. Duø sao, chuùng cuõng coù khuynh höôùng chaûy nhoû gioït, ñieàu naøy goùp phaàn taïo ra hình aûnh in roõ neùt hôn vaø giuùp giaûm bôùt hieän töôïng möïc bò môø.

Caùc loaïi möïc in böùc xaï – löu hoùa (UV, tia electron)

Öu ñieåm cuûa nhöõng loaïi möïc in naøy:



• Laøm khoâ laäp töùc (1 – 100ms), loaïi möïc naøy coù theå ñaûm baûo cho pheùp saáy khoâ hay löu hoùa ngay laäp töùc sau khi in.

• Khoâng duøng dung moâi. • Khoâng khoâ treân ñôn vò in hay treân loâ möïc (do ñoù seõ giaûm bôùt vieäc phaûi lau

chuøi, laøm saïch caùc ñôn vò in). • Khoâng hoaëc phaùt sinh nhieät raát ít treân beà maët vaät lieäu in. • Tính oån ñònh cao vaø beàn vôùi hoùa chaát.

Vaø nhöõng khuyeát ñieåm cuûa noù laø:

• Nhöõng loaïi möïc naøy ñaét hôn nhieàu so vôùi caùc loaïi möïc in truyeàn thoáng. • Heä thoáng laøm khoâ phaûi ñöôïc thieát keá vôùi kyõ thuaät cao. • Ñoøi hoûi nhieàu veà vieäc xöû lyù thuû coâng, aûnh höôûng ñeán söùc khoûe vaø an toaøn.



Hình 7.4: Baûng toång hôïp caùch truyeàn möïc vaø caùc ñaëc tröng cuûa möïc khi in vôùi töøng kyõ thuaät in tieâu bieåu.

Möïc in UV (söï löu hoùa döïa treân söï böùc xaï tia töû ngoaïi, coù böôùc soùng xaáp xæ 100 – 380 nm). Möïc in löu hoùa baèng UV coù caáu truùc khaùc hoaøn toaøn so vôùi caùc loaïi möïc in truyeàn thoáng. Chuùng ñöôïc duøng nhieàu hôn haún trong vieäc in treân nhöõng nguyeân vaät lieäu khoâng thaám huùt nhö treân plastic, nhöõng taám kim loaïi, treân nhöõng saûn phaåm Card cao caáp vaø nhaõn maùc. Coù nhieàu loaïi möïc UV cho taát caû nhöõng coâng ngheä in truyeàn thoáng cuõng nhö söû duïng raát toát trong coâng ngheä in phun. Möïc in UV ñöôïc laøm töø:

• Ñôn phaân töû. • Polime coù phaân töû löôïng nhoû (tieàn polyme) • Pigment. • Chaát phuï gia. • Chaát khôi maøo quang/Chaát xuùc taùc.

Do ñoù maø möïc UV khoâng chöùa nhöõng chaát deã bay hôi (nhö dung moâi). Nhöõng ñôn phaân töû (monome) laø chaát loûng ñöôïc duøng ñeå ñieàu chænh ñoä nhôùt cuûa möïc. Cuøng vôùi nhöõng polyme coù phaân töû löôïng nhoû, chuùng taïo thaønh heä thoáng lieân keát (hình 7.5). Trong suoát quaù trình böùc xaï UV, polyme coù phaân töû löôïng nhoû phaûn öùng vôùi nhöõng ñôn phaân töû, trôû thaønh nhöõng polime coù lieân keát ba. Chaát khôi maøo quang phaân huûy thaønh nhöõng ñôn vò goác trong quaù trình böùc xaï UV vaø taïo neân quaù trình truøng hôïp. Caùc ñôn vò goác naøy seõ taïo ra nhöõng ñôn vò tieáp theo lieân tuïc trong phaûn öùng daây chuyeàn giöõa nhöõng ñôn phaân töû vaø polyme coù phaân töû löôïng thaáp trong söï hình thaønh nhöõng caáu truùc ña lieân keát. Nhöõng chaát taïo maøu vaø chaát phuï gia duøng trong möïc in UV töông ñöông vôùi nhöõng chaát töông öùng duøng trong caùc loaïi möïc in khaùc.



Moät caùch toång quaùt, trong quaù trình xöû lyù möïc in UV vaø varnish coù goác UV thì phaûi heát söùc löu yù ñeán nhöõng oå phun gioït möïc (möïc bò che môø ñi) hình thaønh trong quaù trình taùch lôùp möïc hay vanish. Nhöõng gioït möïc nhoû naøy coù theå gaây baån maùy in vaø phaùt taùn vaøo khoâng khí xung quanh. Moät trong nhöõng chuyeän khaùc, caùc buïi möïc xuaát hieän phuï thuoäc vaøo toác ñoä in, chaát lieân keát, kieåu thieát keá cuûa ñôn vò in vaø ñôn vò traùng phuû, nhieät ñoä. Do coù chaát khôi maøo quang, möïc in UV coù muøi höông ñaëc tröng vaø maát ñi nhanh choùng sau quaù trình möïc khoâ (ñoâng cöùng laïi). Dó nhieân laø, höông thôm naøy vaãn ñöôïc giöõ laïi trong tôø in. Phöông phaùp döïa vaøo vieäc duøng nhöõng ion döông seõ toát hôn vieäc duøng nhöõng goác hoùa hoïc trong vieäc taïo ra höông thôm, tuy nhieân möïc laïi laâu khoâ hôn. Caùch toát hôn caû laø duøng vanish ñeå laøm giaûm bôùt khuynh höôùng raïn nöùt lôùp möïc sau khi khoâ.. Möïc EB (löu hoùa möïc baèng chuøm tia electron). Vôùi möïc EB, chaát khôi maøo quang coù theå khoâng caàn duøng ñeán vì nhöõng chuøm tia electron taùc ñoäng vaø phaûn öùng tröïc tieáp vôùi chaát lieân keát cuûa möïc. Nhöõng maøng möïc coù ñoä daøy lôùn vaãn coù theå taïo theå lieân keát vôùi nhau khi nhöõng chuøm tia electron xuyeân saâu vaøo trong lôùp möïc vaø aûnh höôûng cuûa pigment trong quaù trình truøng hôïp laø khoâng ñaùng keå. Caùc loaïi möïc ñaëc bieät: Maøu kim loaïi, Maøu ngoïc trai. Thaønh phaàn quan troïng trong nhöõng loaïi möïc naøy laø pigment ñöôïc thay theá bôûi nhöõng loaïi möïc in cheá taïo baèng caùch duøng pigment kim loaïi, pigment naøy gaây hieäu öùng phaùt aùnh saùng long lanh nguõ saéc gioáng nhö ngoïc trai vaø raát boùng, hay nhöõng pigment coù hieäu öùng giao thoa aùnh saùng. Nhöõng loaïi möïc in naøy coøn ñöôïc goïi laø möïc in nhuõ vaøng vaø nhuõ baïc, hay möïc gaây ra hieäu öùng gioáng nhö kim loaïi. Nhöõng haït pigment maøu ñoàng ñöôïc taïo ra töø hôïp kim ñoàng vôùi nhöõng tyû leä khaùc nhau giöõa ñoàng vaø keõm. Haøm löôïng ñoàng trong hôïp kim cao seõ laøm cho hôïp kim coù maøu ñoû hôn.

Kyõ thuaät duøng trong coâng ngheä saûn xuaát ñoàng cho pheùp taïo ñöôïc kích thöôùc haït rieâng bieät cho pigment kim loaïi naøy, coù theå ñieàu chænh kích thöôùc cuûa chuùng phuø hôïp vôùi töøng coâng ngheä in rieâng bieät. Duøng cho in Offset thì noù laø 3,5μ m; Duøng cho in oáng ñoàng vaø

Hình 7.5: Quaù trình khoâ cuûa möïc UV,taïo caùc phaûn öùng polyme hoùa lieân keátcaùc phaân töû, döôùi böùc xaï UV caùc goáctöï do keát hôïp caùc monome vaø phaân töûtieàn polyme.



in Flexo thì noù laø 8 – 9μ m (ñoä daøy maøng möïc do ñoù daøy hôn ñaùng keå so vôùi möïc in duøng pigment truyeàn thoáng 0,1 – 3μ m).

Kyõ thuaät duøng trong cheá taïo pigment baïc laø nhoâm vôùi ñoä tinh khieát 99,5% thöôøng ñöôïc söû duïng. Sau khi nung chaûy trong loø caûm öùng, kim loaïi noùng chaûy ôû daïng loûng seõ ñöôïc phun ra bôûi nhöõng luoàng khí neùn, keát quaû cuoái cuøng laø taïo ra nhöõng haït kim loaïi nghieàn nhoû coù beà maët aùnh kim.

Caùc loaïi möïc naøy khoâ bình thöôøng nhö möïc in Offset bôûi söï thaám huùt vaø söï oxi hoùa. Söï phaùt trieån môùi nhaát cuûa möïc in nhuõ vaøng vaø nhuõ baïc laø chuùng ñöôïc troän vôùi caùc

loaïi varnish taùn saéc ñöôïc pha loaõng vôùi nöôùc vaø ñöôïc truyeàn ñi baèng caùc ñôn vò traùng phuû cuøng heä thoáng dao gaït kín (in flexo). Nhöõng möïc naøy khoâ bôûi söï thaám huùt vaøo beà maët vaät lieäu in vaø söï bay hôi cuûa nöôùc chöùa trong möïc. Nhöõng loaïi möïc naøy maøu röïc rôõ, trong saùng hôn caû nhöõng loaïi möïc in maøu nhuõ vaøng vaø nhuõ baïc thoâng thöôøng döïa treân goác vasnish.

Möïc in vôùi nhöõng pigment taïo hieäu öùng nhö ngoïc trai cho pheùp taïo ra ñoä boùng ñaëc tröng cho hình aûnh in vaø coù theå so saùnh vôùi ñoä oùng aùnh cuûa ngoïc trai thaät. Nhöõng haït pigment naøy coù chöùa moät nhaân baèng mica vaø ñöôïc bao boïc baèng moät hay nhieàu lôùp oxit.

Möïc in vôùi nhöõng pigment kim loaïi cuõng ñöôïc duøng trong in oáng ñoàng vaø in flexo. Caáu taïo cuûa nhöõng loaïi möïc naøy gioáng heät nhö nhöõng pigment maøu voâ cô hay höõu cô. Möïc in maøu nhuõ baïc kim loaïi ñöôïc pha vôùi caùc loaïi möïc maøu theo moät vaøi tyû leä ñöôïc ñònh tröôùc seõ taïo ra nhöõng loaïi möïc boùng nhö satin. Maøu möïc boùng kim loaïi ñöôïc pha theo caùch naøy.

7.2.2 Möïc in offset

Ñeå in Offset, möïc coù ñoä nhôùt, ñoä ñaëc cao laø raát caàn thieát (ñoä löu bieán = 40 – 100 Pa.s). Möïc phaûi coù caáu truùc sao cho nhöõng phaàn khoâ trong möïc khoâng ñöôïc ñoâng cöùng laïi trong khi ñöôïc caùn moûng qua caùc loâ trong heä thoáng loâ möïc hay nhöõng khaâu truyeàn trung gian nhö baûn in hay oáng cao su. Hôn nöõa, möïc daønh cho vieäc in Offset truyeàn thoáng (vôùi dung dòch laøm aåm vaø möïc in) phaûi coù khaû naêng “döï tröõ” oån ñònh moät phaàn dung dòch laøm aåm vì möïc in tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi baûn in cuõng nhö qua ñoù möïc tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi ñôn vò laøm aåm (trong kyõ thuaät in Offset khoâ, daàu silicon ñöôïc theâm vaøo möïc ñeå ñaûm baûo raèng nhöõng phaàn töû khoâng in seõ khoâng ñöôïc chaø möïc). Trong in Offset, ñoä daøy lôùp möïc in raát moûng, chæ vaøo khoaûng töø 0,5 – 1,5μm treân beà maët vaät lieäu in. Möïc in Offset ñöôïc laøm töø nhöõng thaønh phaàn chuû yeáu sau:

• Varnish (taùc nhaân lieân keát): chuû yeáu bao goàm nhöïa thoâ (chieám 20 – 50%) vôùi thaønh phaàn chuû yeáu laø nhöïa thoâng, nhöïa alkyd (chieám 0 – 20%) vaø moät phaàn daàu thöïc vaät (chieám 0 – 30%) nhö laø daàu lanh, daàu ñaäu naønh. Cuõng nhö caùc loaïi daàu khoaùng (20 – 40%) vaø nhöõng taùc nhaân laøm khoâ khaùc (<2%)

• Tuøy vaøo maøu saéc, tyû leä pigment (taùc nhaân taïo maøu cho möïc) chieám tyû leä trong khoaûng töø 10 – 30%.

• Chaát phuï gia coù tyû leä khoaûng 10%. Nhöõng chaát sau ñöôïc xem laø chaát phuï gia:

o Chaát xuùc taùc laøm möïc mau khoâ (laø söï keát hôïp giöõa coban, mangan vaø moät soá kim loaïi khaùc)

o Saùp ñeå taêng ñoä choáng traày xöôùc vaø tính trôn cuûa möïc. o Taùc nhaân choáng söï quaù khoâ nhanh vaø taïo maøng treân beà maët thuøng

ñöïng hay trong maùng möïc. o Daàu silicon pha vaøo möïc duøng cho coâng ngheä in Offset khoâ.



Do coù raát nhieàu yeâu caàu trong quaù trình hoaøn taát saûn phaåm in (thaønh phaåm) vaø caùc ñaëc tính töï nhieân cuûa vaät lieäu in, neân tyû leä phaàn traêm cuûa caùc thaønh phaàn rieâng leû trong caùc loaïi möïc seõ khaùc nhau ñaùng keå. Hôn nöõa, nhöõng yeâu caàu ñaëc thuø cuûa quaù trình in Offset phaûi ñöôïc tính toaùn töø khi saûn xuaát vaø pha cheá möïc. Vôùi möïc in Offset, coù nhöõng ñaëc tính raát quan troïng sau:

• Ñoä trong suoát cao (do hieäu öùng toång hôïp maøu tröø khi in choàng maøu) • Ñaëc tính cho khaû naêng in vaø khaû naêng in trong ñieàu kieän thöïc teá saûn xuaát taïi

xöôûng in nhö tính khoâ, tính löu bieán, ñoä boùng, ñoä saùng, söï nhuõ töông hoùa (do söï keát hôïp giöõa möïc vaø dung dòch laøm aåm), khaû naêng choáng troùc, khaû naêng chaát thaønh choàng giaáy (cao hay thaáp)

• Khaû naêng nhaän möïc cuûa beà maët vaät lieäu in vaø trong in choàng maøu, möïc phaûi thích hôïp cho in öôùt choàng öôùt.

Döïa treân nhöõng yeâu caàu naøy, haàu heát vieäc phaân loaïi möïc in thöôøng daønh cho in Offset. Caùc phaân loaïi theå hieän trong baûng sau:

PHAÂN LOAÏI ÑAËC ÑIEÅM, CAÙCH SÖÛ DUÏNG VAØ CAÙCH LAØM KHOÂ

Möïc theo tieâu chuaån Möïc thoâng duïng.

Coù theå ñöôïc duøng chung cho maùy in Offset moät maøu hay nhieàu maøu tôø rôøi. Chuùng phuø hôïp vôùi yeâu caàu chung caàn chuù yù ñeán ñoä saùng vaø ñoä choáng traày xöôùt vaø khaû naêng nhôø haáp thuï vaø oxy hoaù. Duøng ñöôïc cho giaáy khoâng traùng phuû vaø traùng phuû. Vôùi böùc xaï IR vaø thoåi khí noùng, toác ñoä oxy hoaù vaø haáp thuï cuûa möïc in ñöôïc gia taêng ñaùng keå.

Möïc coù ñoä boùng cao

Caùc loaïi möïc naøy seõ ñaït ñöôïc ñoä boùng cao treân giaáy traùng phuû. Ñieàu kieän tieân quyeát laø phaûi söû duïng giaáy coù ñoä boùng cao hoaëc giaáy coù lôùp traùng phuû ñaït ñoä boùng cao. Laøm khoâ baèng oxi hoaù vaø haáp thuï. Vôùi böùc xaï IR vaø thoåi khí noùng, toác ñoä oxy hoaù vaø haáp thuï cuûa möïc in ñöôïc gia taêng ñaùng keå.

Möïc coù ñoä choáng traày söôùc cao (möïc chòu ma saùt)

Söû duïng ñaëc bieät cho in bao bì vaø giaáy ñöôïc traùng phuû môø. Khoâ nhanh choùng baèng caùch haáp thuï vaø oxi hoaù. Vôùi böùc xaï IR vaø khoâng khí noùng, söï oxy hoaù vaø haáp thuï cuûa möïc in ñöôïc taêng leân.

Möïc duøng cho in offset khoâ

Ñöôïc duøng neáu ñieàu kieän tieân quyeát cho in offset khoâ laø heä thoáng loâ möïc phaûi kieåm soaùt ñöôïc nhieät ñoä vaø phaûi coù baûn in phuø hôïp (vôùi möïc). Khoâng duøng chaát phuï gia vì ñoä nhôùt thay ñoåi coù theå laø nguyeân nhaân gaây ra hieän töôïng noåi vaùng boït. Chuùng gioáng vôùi möïc in Offset thoâng thöôøng ôû caùch pha cheá.

Möïc thôm nheï Söû duïng trong in bao bì thöïc phaåm. Daàu lieân keát coù caáu truùc ñaëc bieät. Caùc tính chaát cuûa noù coù theå so saùnh ñöôïc vôùi caùc loaïi möïc in truyeàn thoáng.

Möïc Foil (möïc coù goác kim loaïi)

Laøm khoâ chæ baèng oxy hoaù vaø chæ ñöôïc duøng cho vaät lieäu in khoâng khaû naêng thaám huùt nhö giaáy phuû maøng kim loaïi vaø caùc loaïi maøng nhöïa

Möïc khoâ do nhieät (Möïc headset duøng cho in offset cuoän )

Möïc duøng cho maùy in Offset cuoän, laøm khoâ chuû yeáu baèng khoâng khí noùng. Daàu khoaùng chöùa trong thaønh phaàn chaát lieân keát bay hôi trong suoát quaù trình laøm khoâ baèng nhieät. Chæ khoâ baèng caùch laøm khoâ vaät lyù. Loaïi möïc naøy thích nghi töông öùng cho nhieàu loaïi giaáy khaùc nhau.



Möïc duøng cho in baùo (möïc coldset)

Chuyeân duøng cho in baùo. Thaønh phaàn möïc laø söï keát hôïp cuûa nhieàu loaïi daàu khoaùng vaø daàu thöïc vaät, pigment (ñaëc bieät laø muoäi than-möïc ñen), vaø chaát phuï gia nhö saùp ong, taùc nhaân taïo lieân keát, chaát ñoän kim loaïi, daàu, taùc nhaân ñònh hình. Chuùng coù nhöõng yeâu caàu ñaëc bieät cao nhö ñoä chaûy toát vaø ngaên ngöøa ñöôïc vieäc khoâng ñaëc möïc vaø thaám sang maët sau tôø in. Möïc in baùo laøm khoâ baèng caùch haáp thuï treân beà maët giaáy.

Möïc UV Duøng chuû yeáu cho in bao bì nhaõn. Vaät lieäu laøm lôùp boïc loâ möïc phaûi ñöôïc ñieàu chænh ñeå thích öùng vôùi söï thay ñoåi baát lôïi do thaønh phaàn ñaëc bieät cuûa möïc UV gaây ra (taùc ñoäng hoùa hoïc leân loâ möïc khaùc vôùi möïc thöôøng), ñaëc bieät laø caùc heä thoáng vaän haønh keát hôïp hoaëc chæ duøng cho UV. Phuø hôïp vôùi dung dòch taåy röûa möïc UV. Ít söï haïn cheá khi duøng baûn in. Möïc khoâ baèng tia UV raát coù giaù trò.

7.2.3 Möïc in Loõm (in oáng ñoàng)

Söï khaùc bieät chuû yeáu giöõa möïc in offset vaø möïc in loõm laø ñoä nhôùt cuûa möïc. In loõm ñoøi hoûi möïc in loaõng (ñoä nhôùt η = 0.05 – 0.2 Pa.s, thaäm chí thaáp hôn 0.01 Pa.s trong nhöõng in loõm duøng cho in aán phaåm), möïc phaûi raát loaõng ñeå coù theå laáp ñaày phaàn töû in laø caùc loã khaéc treân truïc in ôû toác ñoä cao.

Ñôn vò möïc in loõm laø ñôn vò möïc “ngaén nhaát” (haønh trình cuûa möïc ñeå ñi töø maùng möïc ñeán vaät lieäu in) trong taát caû caùc ñôn vò möïc cuûa kyõ thuaät in truyeàn thoáng. Noù chæ coù moät maùng möïc caáp möïc tröïc tieáp cho moät baûn in vaø moät dao gaït möïc. Ñaây laø heä thoáng kheùp kín, chæ ñöôïc söû duïng cho loaïi möïc coù ñoä nhôùt raát thaáp.

Möïc in loõm coù caáu taïo ñôn giaûn vaø deã saûn xuaát hôn so vôùi möïc in Offset. Phaïm vi khaû naêng phuïc cheá hình aûnh cuûa möïc in loõm raát roäng, ví duï, möïc in loõm duøng ñeå traùng phuû coù theå ñaït ñöôïc ñoä daøy hôn 2 μm, hay caùc loaïi möïc coù pigment kim loaïi ñaëc bieät. Thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa möïc coù söï khaùc bieät ñaùng keå veà maët nguyeân lyù truyeàn möïc tröïc tieáp. Dung moâi laø yeáu toá raát ñaëc bieät quan troïng trong in loõm – chuùng ñaûm baûo ñoä nhôùt thaáp cuûa möïc vaø chuùng cuõng thay ñoåi ñeán söï phaân boá pigment vaø maät ñoä quang hoïc cuûa möïc. Nhöõng nhaân toá caàn thieát cho vieäc choïn dung moâi laø:

• Ñieåm soâi. • Theå tích dung moâi bay hôi. • Ñieåm chaùy. • Giôùi haïn noå. • Höông thôm. • Ñoä an toaøn khi thao taùc. • Phuø hôïp vôùi heä sinh thaùi.

Coù söï khaùc bieät hoaøn toaøn giöõa caùc loaïi dung moâi ñöôïc duøng cho in aán phaåm (saùch baùo) vaø in bao bì trong coâng ngheä in loõm. Ñaây laø söï khaùc bieät chuû yeáu vì luoân coù raát nhieàu nhöõng yeâu caàu khaùc nhau ñaëc tröng cho töøng loaïi bao bì. Nhöõng loaïi dung moâi quan troïng nhaát duøng cho in aán phaåm (saùch baùo) laø:

• Toluen (Toluen nguyeân chaát trong thaønh phaàn löôïng benzen chieám <0,3%) • Xylene • Tinh daàu cuûa daàu moû (khoâng cho pheùp nhieàu thaønh phaàn deã chaùy)

Toluen laø moät saûn phaåm hoaù daàu vaø laø chaát loûng khoâng maøu, deã chaùy, laø moät dung moâi lyù töôûng. Noù hoøa tan hoaøn toaøn caùc chaát neàn lieân keát (nhöõng chaát bao quanh pigment), noù cuõng coù theå ñöôïc thu laïi vôùi tyû leä khaù lôùn trong heä thoáng thu hoài, naêng löôïng saáy khoâ



loaïi möïc duøng dung moâi naøy töông ñoái nhoû, giaù caû hôïp lyù nhöng chaát löôïng toát. Xylen coù caáu taïo gaàn gioáng vôùi Toluen veà maët hoùa hoïc. Do khoâ chaäm neân ngaøy nay ít ñöôïc duøng trong in loõm.

Nhöõng dung moâi quan troïng cuûa in loõm duøng ngaønh in bao bì laø: • Röôïu etylic. • Etylaxetat. • Nöôùc (cuõng laø moät trong nhöõng dung moâi höõu cô, gioáng nhö alcol).

Vieäc duøng möïc in coù theå pha loaõng vôùi nöôùc ñoùng vai troø phuï trong kyõ thuaät in loõm duøng cho in aán phaåm hieän nay.

Do coù quaù nhieàu yeâu caàu khaùc nhau cuûa coâng ngheä in bao bì baèng phöông phaùp in loõm (nhö laø khoâng phaûn öùng vôùi ñoà ñöïng beân trong hay ñoåi muøi) neân nhöõng dung moâi höõu cô khaùc cuõng ñöôïc duøng maëc duø laø ít hôn haún so vôùi nhöõng dung moâi chính.

7.2.4 Möïc in Flexo

Möïc in Flexo raát gioáng vôùi möïc in loõm veà ñoä nhôùt, phaïm vi ñoä nhôùt cho pheùp trong khoaûng 0,05 – 0,5 Pa.s vaø tuøy theo daïng möïc maø ñoä daøy lôùp möïc coù theå ñaït ñöôïc 1 μm. Möïc in Flexo ñöôïc truyeàn vaøo baûn in cao su meàm nhôø moät ñôn vò möïc goàm heä thoáng dao gaït möïc kín vaø truïc anilox, ñaëc bieät laø khi yeâu caàu chaát löôïng in cao. Söï thieát laäp ñoä nhôùt ban ñaàu cuûa möïc laø raát quan troïng ñeå ñaït ñöôïc chaát löôïng in toát. Nhöõng yeâu caàu ñoù nhö sau: Khoâng neùn möïc quaù maïnh leân gôø nhöõng phaàn töû in, ñoä daøy lôùp möïc phaûi ñuû, möïc phaân phaân boá ñeàu vaø laáp ñaày caùc loã treân truïc Anilox. Soá löôïng pigment trong möïc in Flexo khaùc nhau raát nhieàu, ñoù laø keát quaû ñöôïc ñuùc keát treân quy moâ roäng.

Cuõng nhö in loõm, caùc loaïi dung moâi cuõng ñoùng vai troø quan troïng trong in Flexo. Dung moâi ñöôïc bay hôi sau khi truyeàn leân beà maët in thoâng qua söï öùng duïng nhieät, vaø coøn laïi laø maøng möïc ñaõ khoâ. Vieäc saáy khoâ möïc ngay laäp töùc phaûi ñöôïc thöïc hieän ñoái vôùi in nhieàu maøu, vì khi in öôùt choàng öôùt thì phaàn möïc coøn öôùt seõ truyeàn vaøo ñôn vò in keá tieáp. Nhöõng loaïi dung moâi sau ñöôïc duøng chuû yeáu trong in Flexo:

• Ethyl acetate • Coàn • Nöôùc (coàn thöôøng ñöôïc theâm vaøo ñeå taêng söï keát dính vôùi beà maët)

Pigment ñöôïc duøng nhö taùc nhaân chính ñeå taïo. Möïc chöùa nöôùc (nöôùc laø dung moâi) ñöôïc duøng trong in bao bì. Möïc UV in Flexo thöôøng duøng cho in nhaõn haøng.

7.2.5 Möïc in Leterpress In letterpress ngaøy nay raát ít duøng, ñoä nhôùt cuûa möïc (η = 50 – 150 Pa.s) ñöôïc taïo ra

töø thaønh phaàn chuû yeáu laø pigment voâ cô hay höõu cô vaø varnish. Treân giaáy vaø Carton, chuùng khoâ gioáng nhö möïc in Offset, cuõng bao goàm quaù trình thaám huùt lyù tính vaø sau ñoù laø quaù trình oxi hoùa. Khi in treân vaät lieäu khoâng thaám huùt nhö giaáy trong suoát (maøng) hay nhöõng giaáy phuû kim loaïi, quaù trình laøm khoâ duy nhaát baèng phöông phaùp oxi hoùa khi duøng möïc foil (möïc nhuõ).

Caùc maùy in baùo daïng cuoän döïa treân kyõ thuaät in letterpress (khoâng phoå bieán laém) möïc in coù ñoä nhôùt trung bình ñöôïc saûn xuaát töø thaønh phaàn chính laø nhöõng cacbon ñen reû vaø daàu khoaùng. ÔÛ ñaây möïc khoâ baèng moät caùch duy nhaát laø quaù trình thaám huùt lyù tính möïc vaøo giaáy nhôø loaïi giaáy in baùo coù ñoä thaám huùt raát cao.

7.2.6 Möïc in löôùi So vôùi caùc coâng ngheä in khaùc, in löôùi coù öùng duïng raát roäng raõi nhôø khaû naêng in treân

moïi beà maët cuûa noù. Noù ñöôïc chia thaønh boán laõnh vöïc saûn xuaát:



• In löôùi thöông maïi duøng trong caùc phöông tieän truyeàn thoâng quaûng caùo • In caùc ñôn haøng nhoû, leû nhö thieäp, namecard... • In löôùi coâng nghieäp: duøng cho chai, nhöõng bình cheùn. • Nhöõng saûn phaåm ñaëc bieät nhö in treân vaûi (quaàn aùo) hay in treân vieàn baûng, in

treân nhöõng maïch ñieän, … Cuøng vôùi giaáy vaø card, noù cuõng coù khaû naêng in treân nhöõng beà maët nhö plastics, kính

kim loaïi, vaûi, …. Nhöõng ñaëc tính lyù hoaù khaùc nhau cuûa nhöõng loaïi vaät lieäu naøy laø lyù do giaûi thích taïi sao raát nhieàu loaïi möïc khaùc nhau ñöôïc duøng cho in löôùi. Khi in treân plastics, möïc in löôùi coù thaønh phaàn raát gioáng möïc in loõm vaø möïc in Flexo. Ñoä nhôùt phaûi töông xöùng yeâu caàu cuûa möïc, ñoä daøy lôùp möïc vaø söï tinh teá cuûa maét löôùi. Quaù trình laøm khoâ xaûy ra do duøng dung moâi deã bay hôi vaø ñöôïc vaø ñöôïc xuùc taùc bôûi khoâng khí aám. Vôùi möïc duøng cho in giaáy vaø card, caàn in loùt vaø ñoä boùng cuûa möïc in phuï thuoäc vaøo daàu vaø nhöõng chaát varnish ñöôïc duøng, nhöõng loaïi möïc naøy haàu heát ñöôïc laøm khoâ baèng caùch oxi hoaù. Möïc in UV cuõng ñöôïc duøng cho in löôùi.

Ñaëc tính in löôùi laø coù theå truyeàn ñöôïc lôùp möïc daøy leân ñeán 12μm vaø hôn theá nöõa.

7.2.7 Möïc in qua lôùp ñeäm (in tampon) In chuyeån ñöôïc xem nhö laø moät kyõ thuaät in loõm giaùn tieáp vaø ñöôïc duøng ñaëc bieät cho

nhöõng beà maët khoâng baèng phaúng vaø caùc daïng beà maët khoù in. Hình aûnh ñöôïc in truyeàn vaøo mieáng ñeäm coù tính ñaøn hoài (elastic tampon) töø moät baûn in loõm sau ñoù ñöôïc truyeàn leân beà maët in baèng caùch aán mieáng ñeäm vaøo. Möïc in naøy raát gioáng vôùi nhöõng loaïi möïc ñöôïc duøng trong in löôùi maëc duø ñoä nhôùt thaáp hôn nhieàu.

Möïc in coù noàng ñoä pigment raát cao (gaàn 30%) vì chæ coù lôùp möïc raát moûng môùi coù theå truyeàn ñöôïc. Chuùng thöôøng khoâ raát nhanh vì duøng loaïi dung moâi deã bay hôi. Tuy nhieân, coøn tuøy thuoäc vaøo beà maët vaät lieäu in, möïc vôùi hoaù chaát laøm khoâ cuõng ñöôïc duøng. Caùc möïc ñaëc bieät ñaùp öùng theo yeâu caàu cho töøng beà maët vaät lieäu in, vì cuõng nhö vôùi in luïa, kyõ thuaät naøy ñaùp öùng ñöôïc cho raát nhieàu loaïi beà maët vaät lieäu khaùc nhau nhö goã, cao su, plastic, da, si, thuûy tinh, saønh söù, vaø caû nhöõng beà maët ñaõ ñöôïc bao phuû ñeàu in ñöôïc. Thöôøng thì ngöôøi thôï in phaûi kieåm tra ñoä baùm cuûa möïc.

7.2.8 Möïc in cho kyõ thuaät in NIP

In tónh ñieän Trong in tónh ñieän, nhöõng chaát taïo

maøu ñöôïc quy vaøo nhö boät maøu (toner). Möïc in coù söï khaùc nhau giöõa möïc daïng boät vaø daïng dung dòch (loaõng). Thaønh phaàn cuûa boät maøu seõ ñöôïc tích ñieän taïi boä phaän caáp möïc vaø bò huùt veà oáng quang daãn nhôø söï tích ñieän traùi daáu cuûa nhöõng thaønh phaàn mang hình aûnh treân oáng quang daãn. Söï truyeàn möïc töø oáng chaát quang daãn ñeán beà maët vaät lieäu in ñöôïc thöïc hieän thoâng qua löïc huùt tónh ñieän.

Hình 7.6: Nguyeân lyù in tónh ñieän (electrophotography)

ÖÙng duïng ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát laø trong caùc maùy photocopy vaø maùy in tónh ñieän (in laser). Möïc in ôû daïng boät ñöôïc coá ñònh vaø gaén chaët nhôø nhieät (loâ eùp nhieät hay nhö böùc



xaï IR) vaø aùp löïc treân giaáy. Hieän nay, heä thoáng goàm coù hai thaønh phaàn, möïc in (daïng boät) ñöôïc truyeàn ñi nhôø chaát daãn (chaát daãn töø tính), ñöôïc giöõ laïi treân nhöõng loâ hieän laø loâ coù nhöõng raõnh xoaùy mang töø tính. Nhöõng thaønh phaàn möïc ñöôïc xöû lyù sau ñoù seõ thaâm nhaäp vaøo chaát daãn. Dung dòch hoaø troän boät maøu vaø chaát daãn goïi laø dung dòch hieän.

Boät maøu laø nhöõng chaát coù theå bò thieâu huûy, trong luùc chaát daãn (laø vaät lieäu coù theå duøng heát ñöôïc) ñoïng laïi treân heä thoáng caáp möïc. Boät maøu ñöôïc ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi caùc thoâng soá cuûa loaïi maùy phoyocopy hay maùy in. Boät maøu khi khoâ (möïc boät) khoâng theå hoaø troän vôùi maøu khaùc ñeå cho ra moät maøu môùi. Boät maøu khoâ thöôøng ñöôïc saûn xuaát thoâng qua quaù trình nghieàn naáu chaûy, trong quaù trình ñoù boät möïc thu ñöôïc coù daïng to hay nhoû hôn bình thöôøng (haït möïc khoâng ñoàng nhaát). Phöông phaùp hieän ñaïi hôn laø duøng hoaù chaát nhaân taïo tröïc tieáp (quaù trình polyme hoaù) noù baûo ñaûm ñoä ñoàng nhaát tuyeät ñoái veà daïng hình caàu vaø kích thöôùc. Ñoä daøy lôùp boät maøu (möïc boät) khoâ treân giaáy laø 6-15μm sau ñaõ xöû lyù (duøng nhieät laøm chaûy ra, dính laïi vôùi nhau), vaät lieäu duøng cho kyõ thuaät in naøy raát haïn cheá khi so saùnh vôùi in Offset.

Hình 7.8: Boät maøu cho in tónh ñieän

a: Saûn phaåm cuûa quaù trình nghieàn noùng chaûy; caùc haït maøu coù hình daïng khoâng ñoàng nhaát

b: Saûn phaåm cuûa quaù trình hoaù hoïc (polyme hoaù); caùc haït maøu coù daïng ñoàng nhaát hình caàu.

Möïc töø tính moät thaønh phaàn laø caùc haït boät maøu ñöôïc töø hoaù trong caáu truùc cô baûn gioáng nhö boät maøu (möïc boät) ñaõ mieâu taû trong heä thoáng hai thaønh phaàn ôû treân, keå caû nhöõng thaønh phaàn boät maøu maø töï noù coù chöùa thaønh phaàn nhieãm töø tính (oxit saét). Caùc haït naøy raát lôùn, khoaûng 12-20 μm. Soá löôïng boät maøu thích hôïp coù theå saûn xuaát daønh cho coâng vieäc in nhieàu maøu coøn bò haïn cheá. Neáu oxit saét (maøu toái) coù tyû leä lôùn trong thaønh phaàn, thì nhöõng maøu saùng vaø trong suoát khoù ñaït ñöôïc ñoä mong muoán.

Hình 7.7: Toång quan veà caùc loaïi möïc duøng cho in tónh ñieän (electrophotography)



Boät maøu tónh ñieän moät thaønh phaàn chaát daãn. Nhöõng haït boät maøu (möïc) ñöôïc truyeàn ñi baèng caùch tích ñieän, truyeàn daãn möïc baèng caùch cho noù ñi qua vuøng töø tröôøng ñöôïc kieåm soaùt. Loaïi boät maøu coù theå duøng ñeå in ôû toác ñoä töông ñoái chaäm.

Trong tröôøng hôïp möïc ôû daïng dung dòch (boät maøu loaõng), chaát taïo maøu thöôøng laø pigment ñöôïc chöùa trong moät chaát loûng laøm chaát mang. Söï truyeàn möïc ñöôïc thöïc hieän nhôø chuyeån taûi caùc haït möïc ñeán truïc hình aûnh ñöôïc thöïc hieän thoâng qua löïc huùt tónh ñieän taïi vuøng hình aûnh in (laø vuøng ñöôïc tích ñieän traùi daáu). Maät ñoä taäp trung cuûa caùc haït möïc chæ vaøo khoaûng 5% vaø phaûi ñöôïc gia taêng khi in, lyù töôûng nhaát laø chæ coù caùc haït möïc naøy phaân boá ñeàu treân giaáy, cuõng nhö chaát mang phaûi ñöôïc taùch ra khoûi hôïp chaát. Caùc haït möïc loûng coù kích thöôùc nhoû hôn (khoaûng 1-2 μm) so vôùi möïc boät ôû daïng khoâ, ñoù laø moät öu ñieåm lôùn. Caùc haït möïc nhoû hôn cho pheùp in ñöôïc lôùp möïc moûng hôn vaø coù ñoä phaân giaûi cao hôn coù khaû naêng ñaït chaát löôïng nhö in Offset. Nhöõng maøu ñaëc bieät coù theå taïo ra baèng caùch pha nhieàu maøu vôùi nhau. Möïc in loaõng thì ít phoå bieán hôn möïc boät khoâ. So vôùi loaïi möïc boät khoâ, chuùng khoù saûn xuaát vaø gia coâng hôn. Ñoä nhôùt cuûa loaïi möïc naøy vaøo khoaûng 15 mPa.s.

In phun

Möïc in phun coù ñoä nhôùt thaáp (khoaûng töø 1 - 30mPa.s). Boät maøu vaø pigment ngaøy caøng ñöôïc söû duïng nhieàu. Möïc phaûi ñöôïc loïc thaät toát ñeå loaïi boû söï tích tuï pigment hay nhöõng chaát baån ñeå chuùng khoâng ñoùng caën treân oáng daãn raát nhoû, laøm taéc ñaàu voøi phun möïc.

Tuøy theo kyõ thuaät vaø vaät lieäu in, caùc chaát daãn daïng loûng ñöôïc duøng nhö sau: • Phun möïc thaønh gioït taïi ñieåm theo yeâu caàu:

- In phun nhieät: nöôùc. - In phun piezo: Nöôùc, daàu Saáy chaûy saùp cho möïc noùng chaûy (raén laïi ôû nhieät ñoä phoøng)

plastic loûng cho möïc UV. • In phun lieân tuïc: nöôùc, MEKs (Metyl Etyl Ketone)

Vì ñoä nhôùt cuûa möïc thaáp, keát quaû in ñöôïc phuï thuoäc raát nhieàu vaøo beà maët cuûa vaät lieäu in. Möïc in coù khuynh höôùng chaûy traøn vaø thaåm thaáu, hay vôùi beà maët khoâng thaám (Vd, nhöïa trong suoát) thì seõ taïo ra nhöõng vaân nhieàu maøu. Caùc gioït möïc cuûa nhieàu maøu coù theå dính hoaëc hoaø troän vôùi nhau. Hôn nöõa, daïng hình hoïc cuûa vaät lieäu in bò thay ñoåi (bò cong, gôïn soùng) do haøm löôïng cuûa chaát loûng (chaát daãn) quaù cao (leân ñeán 90-95%). Vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc giaûi quyeát baèng caùch duøng haàu heát caùc loaïi vaät lieäu ñöôïc traùng phuû leân moät lôùp ñaëc bieät. Lôùp phuû naøy giöõ chaát loûng laïi vaø ngaên khoâng cho noù chaûy ra.

Lôùp möïc in duøng caùc chaát daãn laø nöôùc, daàu, hay MEKs raát moûng (<0,5μm). Möïc UV vaø möïc chaûy nhieät (laøm noùng chaûy ra ñeå baùm vaøo vaät lieäu) coù ñoä daøy lôùp möïc lôùn hôn (<10 μm), duø trong thaønh phaàn cuûa chuùng haàu nhö khoâng coù chaát loûng.

7.3 Caùc loaïi Varnish (vec-ni)

Varnish ñöôïc in choàng leân ñeå laøm noåi baät hình aûnh in vaø baûo veä beà maët ñaõ in. Chuùng ñöôïc öùng duïng raát nhieàu trong caùc ñôn vò phuû, chuùng ñöôïc boá trí thaønh töøng caëp thaúng haøng treân maùy in, sau moïât hay nhieàu ñôn vò in. Coù raát nhieàu loaïi varnish ñöôïc duøng, tuøy thuoäc vaøo yeâu caàu cuûa lôùp traùng phuû maø caùc kyõ thuaät traùng phuû (toaøn phaàn hay töøng phaàn) ñöôïc duøng cho phuø hôïp.

Varnish goác daàu

Varnish goác daàu coù theå xem nhö laø möïc in offset khoâng maøu. Thaønh phaàn chính laø nhöïa caây, daàu laøm khoâ, daàu khoaùng vaø chaát xuùc taùc laøm khoâ. Varnishi goác daàu ñöôïc truyeàn



leân giaáy boä phaän caáp möïc trong in offset. Chuùng khoâ treân giaáy bôûi söï thaám huùt vaø söï oxi hoaù, varnishi goác daàu duøng ñeå:

• Laøm taêng ñoä boùng cuûa lôùp möïc ñaõ in (varnishi laøm möïc saùng hôn). • Taïo hieäu öùng môø ñaëc bieät (varnishi môø loùt neàn vaø varnishi laøm boùng). • Choáng traày xöôùc cho lôùp möïc in (varnishi baûo veä).

Varnish goác daàu coù khuynh höôùng ngaõ sang maøu vaøng. Trong maùy in Offset cuoän varnishi ñaëc bieät khoâ baèng saáy nhieät ñöôïc söû duïng.

Varnish goác nöôùc hay Varnish taùn saéc

Ngaøy nay, varnish taùn saéc ñöôïc söû duïng roäng raõi vaø coù nhieàu loaïi khaùc nhau phuø hôïp vôùi khaû naêng cuûa kyõ thuaät in offset. Thaønh phaàn chuû yeáu cuûa varnish taùn saéc laø:

• Caùc polyme taùn saéc. • Caùc hydrosol (nhöïa caây hoaø tan vôùi nöôùc). • Saùp taùn saéc duøng ñeå choáng maøi moøn vaø traày xöôùc. • Chaát taïo maøng. • Chaát lieân keát vaø chaát choáng nhuû hoùa.

Varnish taùn saéc raát mau khoâ. Do ñoù chuùng khoâng duøng ñöôïc trong caùc ñôn vò in Offset thoâng thöôøng. Noù chæ duøng ñöôïc trong nhöõng ñôn vò traùng phuû ñaëc bieät, söû duïng ít loâ truyeàn möïc hôn hay trong caùc ñôn vò traùng phuû duøng dao gaït möïc kín (in Flexo). Quaù trình laøm khoâ ñöôïc thöïc hieän bôûi quaù trình vaät lyù laø söï bay hôi cuûa nöôùc, thöôøng ñöôïc hoã trôï baèng vieäc thoåi khoâng khí noùng. Ngay khi moät phaàn nöôùc trong thaønh phaàn varnish bò bay hôi beà maët in seõ trôû neân khoâng dính. Nhöõng öu ñieåm noåi troäi cuûa loaïi varnish hieän ñaïi naøy laø:

• Khoâng muøi. • Taïo maøng nhanh (mau khoâ). • Khoâng bò ngaõ vaøng. • Khoâng caàn hay caàn raát ít boät phun (trong maùy in Offset tôø rôøi) • Toác ñoä xöû lyù cao. • Beà maët mòn. • Coù theå pha loaõng hay chuøi röûa ñöôïc baèng nöôùc.

Chaát löôïng cuûa saûn phaåm in ñaït ñöôïc khi traùng phuû baèng varnish taùn saéc: • Choáng traày söôùt vaø baøo moøn trong ñieàu kieän aåm öôùt (nhaõn). • Ñoä boùng cao, taïo hieäu öùng luïa hay che môø. • Choáng ñeå laïi daáu döôùi nhieät. • Taêng tính tröôït beà maët. • Caûn hôi laïnh. • Giöõ oån ñònh cho caùc loaïi möïc nhuõ kim loaïi.

Moät soá loaïi varnish coù chöùc naêng ñaëc bieät vöøa coù khaû naêng laøm chaát phuï gia vöøa coù chöùc naêng traùng phuû beà maët nhö:

• Varnish laøm noåi (phoàng leân) baùm dính leân bao bì laøm noåi (bao bì nhieàu lôùp maøng plastic).

• Laøm chaát keát dính (vd nhö ñöôïc duøng sau khi ñaõ phuû Varnish UV). • Varnish keát dính döôùc taùc duïng cuûa soùng sieâu aâm (haøn baèng sieâu aám), daønh

cho phöông phaùp gia coâng thaønh phaåm ñaëc bieät. • Varnish coù muøi thôm (Varnish ñöôïc troän chaát thôm sieâu nhoû). • Varnish laøm nhaõn haøng. • Varnish hai thaønh phaàn (varnish vaø chaát laøm ñoâng cöùng).



Varnish taùn saéc cuõng ñöôïc duøng ñeå hoaøn taát beà maët trong kyõ thuaät in loõm. Chuùng coù thaønh phaàn cuõng gaàn gioáng vôùi nhöõng loaïi varnish duøng cho in Offset. Söï khaùc nhau chuû yeáu laø ñoä nhôùt cuûa varnish duøng cho in loõm thaáp hôn raát nhieàu. Nhöõng loaïi varnish taùn saéc goác nöôùc ñöôïc duøng cho in loõm laø:

• Varnish phuû tröôùc in vaø varnish trung gian (giöõa caùc laàn in). • Varnish coù ñoä boùng cao vaø varnish che phuû môø (hoaøn taát saûn phaåm). • Varnish ñaëc bieät, ví duï nhö varnish cho caùn laùng (taïo ñoä boùng sau khi caùn)

vaø varnish vôùi nhöõng ñaëc tính tröôït cho caùc kyõ thuaät thaønh phaåm ñaëc bieät, cuõng toát nhö nhöõng loaïi vernish coù nhöõng ñaëc tính baûo veä, ví duï nhö cho bao bì thöùc uoáng.

Varnish dung moâi

Varnish chöùa dung moâi laø nhöõng varnish coù thaønh phaàn nhöïa hoaø tan trong dung moâi höõu cô. Quaù trình ñoâng cöùng (khoâ) nhôø söï bay hôi cuûa dung moâi. Caùc loaïi varnish naøy ñöôïc goïi laø varnish nitro, hay hôïp chaát varnish nitro, vaø ñöôïc duøng vôùi nhöõng caùc maùy traùng phuû rieâng bieät. Chuùng khoâng thaân thieän vôùi moâi tröôøng (do tính deã chaùy). Hôn nöõa, keát quaû ñaït ñöôïc cuûa loaïi varnish naøy cuõng töông ñöông nhö duøng varnish taùn saéc goác nöôùc thöïc hieän kheùp kín (in-line) trong maùy in. Dung moâi duøng cho varnish söû duïng trong in loõm cuõng coù thaønh phaàn töông töï nhö dung moâi cuûa möïc in loõm. Söï khoâ cuûa caùc dung moâi moät thaønh phaàn ñöôïc thöïc hieän hoaøn toaøn bôûi caùc quaù trình vaät lyù. Varnish hai thaønh phaàn duøng cho in loõm goàm coù varnish vaø chaát laøm ñoâng cöùng (khoâ). Caùc lieân keát seõ baét ñaàu hình thaønh ngay khi theâm caùc chaát laøm ñoâng cöùng vaøo varnish. Khi chaïy qua buoàng saáy baèng khoâng khí noùng treân maùy in, varnish hai thaønh phaàn ñöôïc cung caáp naêng löôïng, taïo ra phaûn öùng lieân keát trong maøng möïc. Sau töø 5 ñeán 7 ngaøy varnish môùi ñoâng cöùng hoaøn toaøn. Noù coù khaû naêng choáng nhieät vaø choáng ñöôïc nhieàu loaïi hoùa chaát.

Varnish UV

Varnish UV laø loaïi varnish seõ bò löu hoùa döôùi böùc xaï UV. Chuùng coù caáu taïo raát gioáng möïc UV - do ñoù cuõng khaùc bieät hoaøn toaøn so vôùi varnish goác daàu vaø varnish taùn saéc - vaø vì theá noù khoâng chöùa nhöõng chaát deã bay hôi, thaønh phaàn chính cuaû noù goàm:

• Oligomer acrylic - chaát lieân keát vaø chaát taïo ñoä nhôùt. • Prepolymer acrylic (tieàn polyme) ñeå taêng ñoä saùng, chaát laøm ñoâng cöùng vaø choáng

traày xöôùc. • Chaát khôi maøu quang cho phaûn öùng löu hoùa (laøm khoâ)

Döôùi taùc duïng cuûa böùc xaï UV maïnh, caùc tính chaát nhö choáng traày xöôùc, ñoä cöùng (taïo maøng), ñoä boùng hay laøm che môø seõ theå hieän trong vaøi giaây. Chuùng coù theå ñaùp öùng ñöôïc caùc taùc ñoäng khaùc veà cô khí trong maùy in. Varnish UV coù theå ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi nhieàu öùng duïng khaùc nhau. Chuùng coù theå in treân nhöõng ñôn vò ñôn vò phuû ñaëc bieät lieân tuïc (in-line) beân trong maùy in offset, in löôùi vaø in flexo, cuõng nhö in toát treân nhöõng maùy traùng phuû rieâng bieät (off-line) Böùc xaï duøng ñeå löu hoùa Varnish ñöôïc chia thaønh hai nhoùm saûn phaåm nhö sau:

• Böùc xaï löu hoùa varnish UV: quaù trình khoâ hoaøn taát nay khi saûn phaåm rôøi khoûi khu vöïc laøm kho (heä thoáng chieáu xaï)

• Böùc xaï UV döông löu hoùa varnish UV: quaù trình khoâ chæ thöïc söï hoaøn thaønh sau khi ñaõ ñoâng cöùng moät thôøi gian (coù theå maát vaøi giôø thaäm chí vaøi ngaøy).



Vôùi varnish löu hoùa nhôø böùc xaï UV, caùc chaát xuùc taùc (khôi maøo quang hoùa) bò beû gaõy trong caùc phaûn öùng hoùa hoïc trong hôïp chaát cuûa nhöõng moneme vaø nhöõng chaát tieàn polyme taïo thaønh moät khoái plastic ñoâng cöùng - nhö maøng möïc. Varnish duøng söï böùc xaï UV döông chöùa nhöõng chaát khôi maøu quang coù theå phaân huûy axit döôùi taùc duïng cuûa söï böùc xaï UV. Phaûn öùng dieãn ra treân chaát lieân keát ngay khi baét ñaàu söï löu hoaù möïc.

7.4 Söï truyeàn möïc

Nhö trong hình 7.4 moâ taû veà caùch truyeàn möïc vaø ñoä daøy lôùp möïc cuûa caùc phöông phaùp in khaùc nhau, vôùi caùc phöông phaùp in truyeàn thoáng söï truyeàn möïc luoân ñoøi hoûi phaûi coù söï tieáp xuùc giöõa caùc truïc oáng, do vaäy caùch truyeàn möïc laø theo söï taùch maøng möïc. Quaù trình truyeàn möïc giöõa caùc truïc loâ nhö vaäy goïi laø söï taùch maøng möïc. Trong kyõ thuaät in cao vaø in phaúng toång ñoä daøy maøng möïc tham gia söï taùch maøng luoân luoân khoâng ñoåi. Ñoái vôùi heä thoáng loâ möïc söï taùch möïc giöõa hai loâ luoân laø 1:1 töùc laø ñoä daøy maøng möïc giöõa hai loâ tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi nhau luoân baèng nhau. Töø treân xuoáng döôùi (töø loâ laáy möïc ñeán loâ chaø baûn) lôùp möïc moûng daàn. Khi chaø leân baûn in: ñoä daøy lôùp möïc treân baûn laø toång ñoä daøy cuûa taát caû caùc loâ chaø. (caùch truyeàn möïc trong kyõ thuaät in NIP xem ôû chöông sau). Caùc yeáu toá chính taùc ñoäng ñeán quaù trình naøy döïa vaøo caùc thoâng soá sau:

• Ñoä daøy cuûa lôùp möïc treân baûn in (löôïng möïc cung caáp) • Chu kyø tieáp xuùc (chu kyø in) phuï thuoäc vaøo toác ñoä in vaø daïng hình hoïc cuûa baûn in. • AÙp löïc in (aùp löïc trong vuøng tieáp xuùc) • Tính luu bieán cuûa möïc in. • Nhieät ñoä (aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä laøm thay ñoåi ñoä nhôùt cuûa möïc in daãn ñeán thay

ñoåi ñoä taùch maøng möïc) • Tính chaát beà maët cuûa baûn in, vaät trung gian vaø vaät lieäu in (coù tính thaám öôùt, thaåm

thaáu, thoâ raùp....) Moät nhaân toá quan troïng chi phoái ñeán lôùp möïc treân beà maët vaät lieäu laø tính thaám huùt

cuûa noù. Vôùi caû hai daïng vaät lieäu thaám huùt vaø khoâng thaám huùt söï truyeàn möïc seõ giaûm ñi khi toác ñoä in taêng vì khi ñoù chu kyø tieáp xuùc ngaén laïi. Trong phöông phaùp in giaùn tieáp möïc ñöôïc truyeàn theo hai giai ñoaïn, ñaàu tieân möïc töø baûn in truyeàn leân cao su vaø baùm chaët ôû ñaây sau ñoù möïc môùi truyeàn qua vaät lieäu. Quaù trình taùch möïc vaø caùc yeáu toá taùc ñoäng leân noù vaãn coøn nhieàu caâu hoûi ñang ñöôïc giaûi quyeát vaø nghieân cöùu vôùi nhieàu khuynh höôùng khaùc nhau treân theá giôùi. Ñieàu duy nhaát ñöôïc chaáp nhaän laø tyû leä lôùp möïc ñöôïc taùch ra laø 1:1 vôùi ñieàu kieän loaïi boû söï thaám huùt cuûa vaät lieäu.

Söï truyeàn möïc trong in löôùi hay Loõm coù theå ñaït ñöôïc lôùp möïc cao hôn do coù theå

ñieàu chænh ñöôïc ñoä saâu cuûa phaàn töû in (in loõm) cuõng nhö ñoä daøy cuûa khuoân in (in löôùi). Maät khaùc trong caùc phöông phaùp in. Ñôn vò in cuûa in loõm vaø in löôùi laø hai daïng caáp möïc “ngaén nhaát“ tröïc tieáp töø khuoân in vaøo vaät lieäu in, baûn thaân khuoân in cuõng laø nôi caáp möïc cho phaàn

Vaät lieäu in

Möïc in

Baûn in hay vaät theåtrung gian mang hình aûnh in

(cao su)Hình 7.9: Quaù trình truyeàn möïc laø moät quaù trình phöùc taïp neáu tính ñeán söï thaám huùt cuûa vaät lieäu. Söï tieáp xuùc vôùi vaät lieäu in bao goàm baûn in (hay vaät trung gian, cao su), ñoä daøy lôùp möïc vaø beà maët vaät lieäu in



töû in, do vaäy söï chia taùch maøng möïc chæ xaûy ra vôùi khuoân in vaø vaät lieäu in maø khoâng qua baát cöù loâ trung gian hay loâ ñieàu phoái söï caáp möïc. Söï chia taùch maøng möïc ôû ñaây dieãn ra khi vaät lieäu in ñi qua khoûi vuøng tieáp xuùc vôùi khuoân in trong vuøng nip (vuøng eùp in), möïc in löôùi ñi qua loã hôû giöõa caùc maét löôùi, möïc in loõm “ñoå“ ra töø caùc loã cuûa phaàn töû in baùm vaøo beà maët vaät lieäu. Trong quaù trình ñoù luoân toàn taïi moät löôïng möïc coøn soùt ôû phaàn töû in, maøng möïc ñaõ ñöôïc taùch ra, duø raèng tyû leä ôû ñaây coù theå khoâng phaûi laø 1:1 nhöng nguyeân lyù taùch maøng möïc khi truyeàn möïc laø nguyeân lyù cô baûn cuûa caùc kyõ thuaät in truyeàn thoáng. Caùc yeáu toá aûnh höôûng cuûa noù nhö ñaõ trình baøy nhö ôû treân.

7.5 Caùc yeáu toá aûnh höôûng cuûa vaät lieäu in ñeán quaù trình in

7.5.1 Möïc in:

7.5.1.1 Toâng maøu, ñoä saùng cuûa möïc

Chuùng phuï thuoäc vaøo tính chaát cuûa pigment, ñoä trong suoát cuûa chaát lieân keát vaø maøu saéc cuûa caùc chaát phuï gia. Neáu heä möïc söû duïng coù toâng maøu, ñoä saùng, ñoä no khoâng coù khaû naêng taùi taïo ñaày ñuû caùc maøu cuûa baøi maãu thì tôø in seõ khoâng taùi taïo chính xaùc baøi maãu. Neân söû duïng loaïi möïc cuûa haõng naøo coù toâng maøu, ñoä saùng, ñoä no coù khaû naêng taùi taïo taát caû caùc maøu trong baøi maãu. Toâng maøu vaø ñoä saùng cho pheùp chuùng ta coù khaû naêng in lôùp möïc moûng hôn hay daøy hôn.

7.5.1.2 Cöôøng ñoä maøu (ñoä ñaäm cuûa möïc)

Cöôøng ñoä maøu phuï thuoäc vaøo tính chaát cuûa pigment, caáu truùc hoaù hoïc cuûa pigment, ñoä phaân taùn vaø noàng ñoä cuûa pigment coù trong möïc, phuï thuoäc vaøo ñoä daøy lôùp möïc in vaø khaû naêng nhaän möïc cuûa beà maët vaät lieäu. Neáu cöôøng ñoä maøu cao thì ta coù theå in lôùp möïc moûng do ñoù seõ ñôõ hao phí löôïng möïc söû duïng, taêng toác ñoä khoâ cuûa möïc maø vaãn ñaûm baûo taùi taïo taàng thöù hình aûnh trung thöïc veà ñoä neùt, taêng ñoä saâu, ñoä töông phaûn cuûa tôø in. Tuy nhieân, möïc coù cöôøng ñoä maøu cao thì coù ñoä nhôùt cao (do noàng ñoä pigment coù trong möïc nhieàu)ø ta caàn phaûi taêng aùp löïc ñeå taùch thaønh caùc lôùp möïc moûng vì theá noù cuõng aûnh höôûng ñeán vieäc choïn beà maët vaät lieäu nhaän möïc – vì lôùp möïc moûng coù theå gaây ra hieän töôïng loät maët giaáy. Vôùi caùc loaïi möïc loaõng, cöôøng ñoä maøu thaáp, khi in caùc maøu ñaäp ñoøi hoûi coù ñoä che phuû cao ñoâi khi phaûi in nhieàu laàn môùi ñaït ñöôïc yeâu caàu.

Neáu cöôøng ñoä maøu thaáp maø ta muoán taêng ñoä ñaäm cuûa möïc baèng caùch taêng ñoä daøy lôùp möïc thì seõ raát haïn cheá. Vì khi ñoä daøy lôùp möïc vöôït qua moät giôùi haïn naøo ñoù thì seõ xaûy ra nhieàu hieän töôïng nhö: hieän töôïng gia taêng taàng thöù, giaûm toác ñoä khoâ cuûa möïc gaây khoù khaên cho vieäc truyeàn caùc lôùp möïc sau ñoàng thôøi gaây ra hieän töôïng lem nhieãm möïc, laøm dô tôø in. Do vaäy, Trong caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán cöôøng ñoä maøu cuûa möïc thì ta chæ coù theå taùc ñoäng ñeán ñoä daøy lôùp möïc ñeå taêng cöôøng ñoä maøu cuûa möïc. Tuy nhieân vieäc taêng ñoä daøy lôùp möïc phaûi ñöôïc tính toaùn sao cho coù theå vöøa taêng cöôøng ñoä maøu cuûa möïc vöøa traùnh ñöôïc caùc khuyeát ñieåm gaây ra do ñoä daøy lôùp möïc quaù cao nhö ñaõ neâu treân.

7.5.1.3 Ñoä trong suoát (ñoä tinh khieát cuûa möïc)

Phuï thuoäc vaøo pigment vaø daàu lieân keát trong coâng thöùc cheá taïo möïc. Möïc in caøng trong suoát caøng toát vì maøu saéc cuûa tôø in seõ töôi, ñuùng toâng. Trong thöïc teá raát ít khaû naêng saûn xuaát ra caùc loaïi möïc coù ñoä trong suoát cao phuïc vuï cho in choàng maøu neân möïc in ñöôïc söû duïng ñeàu hôi ñuïc goïi laø möïc in baùn trong suoát. Neáu söû duïng möïc baùn trong suoát – khoâng phaûn xaï hoaøn toaøn cuõng khoâng haáp thuï hoaøn toaøn thì maøu saéc cuûa tôø in laø maøu keát hôïp töø maøu cuûa giaáy vaø maøu cuûa caùc lôùp möïc in choàng ñoàng thôøi ta seõ caûm nhaän ñöôïc maøu saéc toång hôïp naøy coù khuynh höôùng ngaû veà maøu cuûa lôùp möïc in sau cuøng.



Thí duï: • Neáu in maøu ñen ñaàu tieân trong traät töï in choàng maøu thì laøm giaûm maät ñoä toái ña

cuûa tôø in. Ngöôïc laïi, in sau cuøng seõ laøm taêng maät ñoä toái ña cuûa tôø in. • Ñeå coù maøu tím xanh ta in Magenta tröôùc, Cyan sau. • Ñeå coù maøu tím ñoû ta in Cyan tröôùc, Magenta sau. Hieän nay vieäc saûn xuaát möïc chöa ñuû khaû naêng taïo ra möïc trong suoát hoaøn toaøn cho

coâng vieäc in neân caùc möïc ñöôïc söû duïng ñeàu mang tính baùn trong suoát. Tính chaát naøy ta khoâng theå thay ñoåi. Vì vaäy ta neân tham khaûo nhaø saûn xuaát möïc vaø tieán haønh thöïc nghieäm ñeå bieát ñöôïc loaïi möïc ñang söû duïng coù ñoä trong suoát cao hay thaáp vaø laäp ra moät baûng toùm taét cho loaïi möïc ñoù bao goàm maøu saéc ñöôïc taïo ra nhö theá naøo töø söï keát hôïp cuûa hai hay ba maøu möïc trong boä möïc söû duïng, sau ñoù ngöôøi thôï in coù theå boá trí caùc maøu möïc ñöôïc in vôùi traät töï thích hôïp ñeå taïo ra maøu saéc nhö mong muoán.

Caùc loaïi möïc Black, Cyan, Magenta trong thaønh phaàn caáu taïo coù caùc chaát taïo maøu ñaëc bieät, caùc chaát naøy coù theå di chuyeån leân beà maët lôùp möïc laøm thay ñoåi söï theå hieän cuûa lôùp möïc naøy. Söï theå hieän naøy caøng roõ neáu ta in möïc naøy sau cuøng trong traät töï in choàng maøu. Ñeå traùnh hieän töôïng naøy ta neân in möïc ñoù tröôùc tieân.

7.5.1.4 Ñoä nhôùt

Ñoä nhôùt theå hieän ôû ñoä loûng quaùnh, bieåu hieän ôû möïc loaõng hay ñaëc. Ñoä nhôùt cuûa möïc in khoâng coù moät thoâng soá kyõ thuaät xaùc ñònh maø thöôøng dao ñoäng trong moät phaïm vi roäng. (xem baûng ôû hình 7.4) Ñoä nhôùt cuûa möïc coù theå nhaän bieát theo toác ñoä chaûy cuûa doøng möïc nhanh hay chaäm khi thöû baèng dao gaït möïc. Tuy nhieân ñeå coù thoâng soá chính xaùc veà ñoä nhôùt cuûa möïc ta neân söû duïng nhôùt keá Inkometer. Ñoä nhôùt cuûa möïc in offset tôø rôøi phaûi cao ñoàng thôøi phaûi phuø hôïp vôùi keát caáu loâ möïc, loaïi maùy in, loaïi giaáy in. Ñoä nhôùt cuûa phöông phaùp in Flexo, in loõm cuõng coù ñoä loaõng vaø caùc ñaëc tính lyù hoùa phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm vaø caáu truùc cuûa maùy in.

Ñoä nhôùt cuûa möïc seõ giaûm cuøng vôùi ñoä taêng cuûa ngoaïi löïc vaø gradient vaän toác cuøng vôùi ñoä taêng cuûa nhieät ñoä (nhieät ñoä cuûa löïc caùn truyeàn cuûa caùc loâ truïc vaø nhieät ñoä cuûa moâi tröôøng). Do ñoù, ta coù theå thay ñoåi ñoä nhôùt cuûa möïc maø khoâng caàn thay ñoåi löôïng pigment coù trong möïc neân khoâng laøm thay ñoåi ñoä ñaäm cuûa möïc giuùp ñaûm baûo chaát löôïng tôø in.

• Toác ñoä maùy in caøng cao thì ñoä nhôùt cuûa möïc neân giaûm laïi ñeå khi möïc tieáp xuùc vôùi vaät lieäu thì möïc coù ñoä chaûy phuø hôïp ñeå baùm dính leân beà maët vaät lieäu nhaän möïc.

• Ñoä nhôùt cuûa möïc phaûi phuø hôïp vôùi beà maët vaät lieäu, neáu khoâng möïc khoâng theå baùm leân beà maët vaät lieäu.

• Ñoä nhôùt cuûa möïc coù quan heä vôùi ñoä dính cuûa möïc, khi ñoä dính cuûa möïc taêng thì ñoä nhôùt cuûa möïc taêng vaø ngöôïc laïi. Do ñoù caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán ñoä dính cuûa möïc cuõng laø caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán ñoä nhôùt cuûa möïc.

• Ñoä nhôùt cuûa möïc phaûi ñöôïc giöõ oån ñònh trong suoát quaù trình in. 7.5.1.5 Ñoä dính cuûa möïc

Ñoä dính cuûa möïc coù aûnh höôûng raát lôùn trong quaù trình truyeàn möïc trong quaù trình in do ñoù aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuûa saûn phaåm in vì khi söû duïng möïc coù ñoä dính cao moät chuùt seõ khoâng coù hieän töôïng vaùng baån, söï taùi hieän ñieåm tram vaø ñöôøng neùt toát. Tuy nhieân söû duïng möïc coù ñoä dính khoâng ñuùng seõ aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuûa saûn phaåm in nhö:

• Ñoä dính thaáp: möïc khoâng theå caùn ñeàu vaø gaây hieän töôïng soïc treân tôø in. • Ñoä dính cao: khoù taùch möïc, khaû naêng keùo daây cuûa möïc lôùn laøm cho tôø in bò dô.



• Ñoä dính cuûa lôùp möïc ñaàu tieân cao seõ taïo ñieàu kieän cho caùc lôùp möïc sau deã baùm dính vaø truyeàn ñöôïc ñaày ñuû. Tuy nhieân, neáu ñoä dính cuûa lôùp möïc ñaàu tieân quaù cao coù theå xaûy ra hieän töôïng boùc, loät maët giaáy laøm aûnh höôûng ñeán chaát löông in.

• Ñoä dính cuûa lôùp möïc thöù hai cao hôn lôùp möïc thöù nhaát thì coù theå möïc bò truyeàn ngöôïc, moät ít möïc ñaàu tieân coù theå bò lôùp möïc thöù hai keùo ra khoûi maët giaáy.

Vì vaäy neân söû duïng möïc coù ñoä dính phuø hôïp: ñuû lôùn ñeå baùm dính vaøo beà maët vaät lieäu nhöng khoâng laøm boùc, loät maët (nhaát laø giaáy) taïo ñieàu kieän cho caùc lôùp möïc sau truyeàn deã vaø ñaày ñuû, möïc coù theå caùn ñeàu vaø khoâng laøm dô tôø in, truyeàn toát giöõa caùc loâ truïc. Moät phöông phaùp giuùp cho caùc lôùp möïc sau truyeàn deã daøng vaø ñaày ñuû laø neân söû duïng möïc coù ñoä dính giaûm daàn theo thöù töï in choàng maøu. Ta coù nhieàu caùch ñeå nhaän bieát ñoä dính cuûa möïc ñang söû duïng:

• Ta coù theå bieát ñöôïc möïc dính nhieàu hay ít baèng caùch duøng hai ngoùn tay thöû hieän töôïng taïo doøng daøi hay ngaén cuûa möïc: möïc dính ít doøng sôïi ngaén, möïc dính nhieàu doøng sôïi daøi.

• Döïa vaøo söï höôùng daãn veà ñaëc tính cuûa möïc do nhaø saûn xuaát möïc cung caáp.

Ñoä dính vaø ñoä nhôùt cuûa möïc coù theå bò aûnh höôûng trong quaù trình in, theå hieän trong baûng sau:

YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN ÑOÄ DÍNH CUÛA MÖÏC

ÑOÄ DÍNH CUÛA MÖÏC

• Coâng thöùc cheá taïo möïc.

• Toác ñoä maùy taêng

• Toác ñoä maùy giaûm

• Nhieät ñoä taêng.

• Caùc hoaù chaát ñöôïc theâm vaøo möïc.

Ñoä dính cuûa möïc laø do coâng thöùc cheá taïo möïc do nhaø saûn xuaát quy ñònh. Ñoä dính coù theå khaùc nhau hay gioáng nhau giöõa caùc maøu möïc cuûa cuøng moät haõng saûn xuaát, thöôøng thì ñoä dính seõ ñöôïc tính saün vaø ñöôïc xeáp theo thöù töï giaûm daàn. Ñoä dính möïc giaûm Ñoä dính cuûa möïc taêng Ñoä dính giaûm vaø ngöôïc laïi. Ñoä dính cuûa möïc coù theå thay ñoåi ñeå phuø hôïp vôùi giaáy, vaø taïo ñieàu kieän cho caùc lôùp möïc sau truyeàn ñöôïc ñaày ñuû baèng caùch pha vaøo möïc moät löôïng hoaù chaát laøm giaûm ñoä dính cuûa möïc nhö: daàu aên, xaêng… hay caùc hoaù chaát chuyeân duøng ñeå pha möïc. Chuù yù laø löôïng hoaù chaát naøy khoâng ñöôïc töông taùc xaáu ñeán möïc vaø löôïng theâm vaøo phaûi vöøa ñuû khoâng laøm cho möïc quaù loûng vì quaù loûng thì möïc khoù khoâ, khoù baùm vaøo beà maët in, khi ñoù xaûy ra caùc hieän töôïng lem nhieãm möïc, ñoä beàn cuûa möïc treân beà maët in seõ keùm, caùc lôùp möïc sau khoù truyeàn vaø coøn gia taêng taàng thöù.

7.5.1.6 Toác ñoä khoâ cuûa möïc



Toác ñoä khoâ cuûa möïc raát quan troïng trong quaù trình in vì nhaát laø ñoái vôùi caùc maùy in nhieàu ñôn vò in. Toác ñoä khoâ cuûa möïc quyeát ñònh toâng maøu, ñoä saéc neùt, ñoä töông phaûn, ñoä boùng vaø ñoä saïch cuûa tôø in vì:

Neáu lôùp möïc in ñaàu chöa kòp khoâ maø lôùp möïc in sau tieáp tuïc in choàng leân thì xaûy ra hieän töôïng:

• Lôùp möïc in sau truyeàn khoâng ñuû laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tôø in: khoâng ñuùng toâng, giaûm maät ñoä tôø in, giaûm ñoä töông phaûn vaø thieáu chieàu saâu, hình aûnh taùi taïo khoâng saéc neùt ñoàng thôøi gaây ra hieän töôïng hoaø troän möïc vaøo trong lôùp möïc tröôùc vaø haäu quaû laø tôø in seõ bò sai maøu.

• Lôùp möïc in sau seõ keùo theo moät phaàn lôùp möïc in tröôùc chöa kòp khoâ vaø löôïng möïc naøy ñi vaøo maùng möïc chöùa lôùp möïc sau naøy gaây ra hieän töôïng nhieãm möïc vaø maøu saéc in ra seõ sai.

• Lôùp möïc in sau truyeàn khoâng heát seõ tuï laïi treân caùc loâ truïc, tích tuï caøng laâu chuùng seõ gaây baån tôø in.

• Ngoaøi ra, sau khi in neáu möïc treân tôø in chöa khoâ thì caùc tôø in ñöôïc choàng ôû baøn ra giaáy seõ xaûy ra hieän töôïng dính baån leân nhau giöõa caùc tôø in. Ngöôïc laïi, neáu möïc khoâ quaù nhanh seõ laøm caûn trôû vieäc truyeàn möïc giöõa caùc loâ truïc vaø truyeàn möïc leân beà maët giaáy daãn ñeán hieän töôïng möïc truyeàn khoâng ñuû laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tôø in.

CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG TOÁC ÑOÄ KHOÂ CUÛA MÖÏC

TOÁC ÑOÄ KHOÂ CUÛA MÖÏC

Coâng thöùc cheá taïo möïc.

Söï tieáp xuùc cuûa beà maët tôø in vôùi khoâng khí.

Heä thoáng saáy

Khaû naêng thaám huùt cuûa giaáy.

Nhieät ñoä vaø aùnh saùng xung quanh.

Ñoä daøy lôùp möïc.

Choàng giaáy ôû baøn ra giaáy (chæ vôùi Offset)

Ñoä acid coù trong giaáy vaø trong dung dòch maùng nöôùc. (chæ vôùi Offset)

Toác ñoä khoâ cuûa möïc taêng khi soá löôïng noái ñoâi coù trong daàu thöïc vaät nhieàu, daàu lieân keát vöøa coù dung moâi hoaø tan toát vöøa coù dung moâi hoaø tan keùm, söï coù maët cuûa chaát xuùc taùc laøm taêng toác ñoä khoâ cuûa möïc.

Beà maët tôø in caøng tieáp xuùc nhieàu vôùi khoâng khí xung quanh thì löôïng oxi tham gia vaøo quaù trình taïo maøng caøng nhieàu do ñoù toác ñoä khoâ taïm thôøi cuûa maøng möïc seõ dieãn ra caøng nhanh.

Nhieät ñoä saáy, thôøi gian saáy

Giaáy coù khaû naêng thaám huùt möïc toát seõ taêng toác ñoä khoâ cuûa möïc.

Nhieät ñoä vaø aùnh saùng xung quanh caøng nhieàu thì toác ñoä khoâ cuûa möïc caøng taêng.

Lôùp möïc caøng daøy thì thôøi gian khoâ seõ keùo daøi.

Choàng giaáy ôû baøn ra giaáy caøng thaáp thì thôøi gian khoâ cuûa möïc caøng ruùt ngaén do möïc tieáp xuùc nhieàu vôùi khoâng khí xung quanh.

Khi acid coù trong giaáy vaø trong dung dòch maùng nöôùc nhieàu thì thôøi gian khoâ cuûa möïc seõ keùo daøi.



Löu yù: • Khi söû duïng caùc loaïi giaáy traùng phaán vaø caùc loaïi giaáy coù ñònh löôïng cao cho

phöông phaùp in offset tôø rôøi thì ta neân choïn loaïi möïc theo cô cheá khoâ Oxy hoaù maøng möïc, ñoàng thôøi trong loaïi möïc naøy nhaát thieát phaûi söû duïng chaát phuï gia ñeå taêng toác ñoä khoâ cuûa möïc (ñeå taêng toác vieäc haáp thuï coù choïn loïc cuûa giaáy). Löôïng chaát phuï gia theâm vaøo khoâng neân ñeå quaù nhieàu vì noù aûnh höôûng ñeáân ñoä boùng cuûa möïc in. Khi söû duïng giaáy coù khaû naêng thaêm huùt nhieàu nhö giaáy baùo cho phöông phaùp in offset tôø rôøi thì neân choïn loaïi möïc theo cô cheá khoâ oxy hoaù maøng möïc vaø cô cheá khoâ do thaám huùt coù choïn loïc. Khi ñoù löôïng chaát phuï gia theâm vaøo ñeå taêng toác ñoä khoâ cuûa möïc coù theå haïn cheá.

• Möïc ñen: laø möïc coù thôøi gian khoâ laâu nhaát ôû cuøng nhieät ñoä thì thôøi gian khoâ cuûa möïc ñen thöôøng daøi hôn caùc möïc maøu khaùc do muoäi than ñen vaø laéc pigment (duøng ñeå ñieàu cheá möïc ñen) coù toác ñoä khoâ ñeàu thaáp.

• Tuy nhieân möïc ñen ñöôïc ñieàu cheá töø caùc coâng thöùc khaùc seõ coù thôøi gian khoâ khaùc – töùc laø möïc ñen khoâng phaûi laø möïc khoâ laâu nhaát.

7.5.1.7 Ñoä daøy lôùp möïc

Taêng ñoä daøy lôùp möïc: coù theå môû roäng khoâng gian maøu cuûa möïc in keát quaû laø coù theå taùi taïo ñöôïc nhieàu maøu saéc hôn, hình aûnh sinh ñoäng coù chieàu saâu, taêng maät ñoä, ñoä boùng cuûa tôø in. Tuy nhieân möïc seõ laâu khoâ.

Giaûm ñoä daøy lôùp möïc: thì seõ thu heïp khoaûng khoâng gian maøu phuïc cheá cuûa möïc in, keát quaû tôø in chæ theå hieän ñöôïc ít maøu khieán cho tôø in trôû neân ñôn ñieäu, khoâng sinh ñoäng, maät ñoä vaø ñoä boùng giaûm. Ngoaøi ra neáu lôùp möïc quaù moûng seõ xaûy ra hieän töôïng boùc giaáy vaø caùc maûng maøu coù vaân khoâng ñeàu ñaën. Tuy nhieân möïc seõ nhanh khoâ.

Gia taêng ñoä daøy lôùp möïc seõ laøm taêng ñoä boùng, taêng ñoä töông phaûn in vaø do ñoù laøm taêng ñoä saéc neùt cuûa hình aûnh vì: neáu taêng ñoä daøy lôùp möïc thì vuøng toâng tram thì maät ñoä cuûa tram seõ taêng. Tuy nhieân neáu taêng ñoä daøy lôùp möïc vöôït quaù moät giôùi haïn xaùc ñònh thì seõ xaûy ra hieän töôïng gia taêng taàng thöù vaø laøm giaûm ñoä töông phaûn cuûa tôø in do ñoä daøy lôùp möïc taêng, möïc chöa kòp khoâ vaø löôïng möïc chöùa trong dieän tích haït tram laø quaù dö thöøa neân noù seõ traøn ra xung quanh gaây ra hieän töôïng gia taêng taàng thöù laøm che moät phaàn neàn traéng cuûa giaáy neân seõ laøm cho ñoä töông phaûn in giaûm.

Hình 7.10; Ñoà thò cho thaáy thôøi gian khoâ cuûa möïc ñen daøi hôn möïc ñoû khi ôû cuøng nhieät ñoä.



7.5.2 Giaáy in

7.5.2.1 Ñoä traéng cuûa giaáy

Ñoä traéng cuûa giaáy laø khaû naêng maø giaáy coù theå phaûn xaï löôïng aùnh saùng maøu R, G, B baèng nhau (löôïng aùnh saùng phaûn xaï töø aùnh saùng traéng). Nghóa laø tôø giaáy traéng laø moät tôø giaáy trung tính, do maøu saéc cuûa tôø in laø söï keát hôïp giöõa maøu saéc cuûa beà maët nhaän möïc (giaáy) vaø maøu saéc cuûa caùc lôùp möïc neân beà maët giaáy caøng trung tính caøng toát vì noù traùnh ñöôïc söï leäch maøu cuûa tôø in. Maøu cuûa giaáy aûnh höôûng ñeán maøu saéc cuûa tôø in.

• Neáu giaáy traéng hoaøn toaøn: maøu cuûa tôø in laø maøu phoái hôïp cuûa caùc lôùp möïc in. • Neáu giaáy ngaû sang moät maøu naøo ñoù: maøu cuûa tôø in seõ ñöôïc keát hôïp töø maøu cuûa

giaáy vaø maøu cuûa caùc lôùp möïc in choàng. Trong thöïc teá, haàu heát caùc loaïi giaáy ñeàu coù saéc thaùi maøu vaøng nheï laø do maøu töï

nhieân cuûa boät giaáy ñöôïc söû duïng trong vieäc saûn xuaát giaáy. Ñeå taïo ra giaáy coù maøu traéng hay traéng ngaû xanh tím ñeå taêng ñoä töông phaûn cho tôø in vaø khoâng aûnh höôûng maøu saéc cuûa tôø in thì ngöôøi ta tìm caùch laøm trung tính maøu vaøng cuûa giaáy baèng caùch: duøng caùc chaát nhö thuoác nhuoäm maøu Blue hay chaát huyønh quang ñeå theâm vaøo boät giaáy trong coâng ñoaïn chuaån bò boät giaáy hay trong coâng thöùc traùng phaán. Vì vaäy ta thöôøng thaáy giaáy coù caùc maøu nhö: traéng ngaõ vaøng, traéng ngaû xanh tím, traéng.

7.5.2.2 Ñoä boùng cuûa giaáy

Giaáy coù ñoä boùng cao seõ laøm taêng ñoä töông phaûn, ñoä boùng cuûa tôø in. Tuy nhieân, phaûi caên cöù vaøo baøi maãu maø ta choïn loaïi giaáy coù ñoä boùng cao hay thaáp vì coù theå ñoä boùng cuûa giaáy seõ coù taùc duïng ngöôïc laïi laøm cho tôø in khoâng theå hieän ñuùng yeâu caàu cuûa baøi maãu. Thí duï: caùc tranh aûnh söû duïng maøu nöôùc hay caùc vaên baûn coù kích côõ chöõ nhoû neáu söû duïng giaáy coù ñoä boùng cao thì caùc chi tieát naøy khoù coù theå caûm nhaän ñöôïc treân caùc tôø in. Ñoä boùng cuûa giaáy phuï thuoäc vaøo chaát ñoän vaø khaû naêng caùn beà maët khi saûn xuaát giaáy

7.5.2.3 Ñoä haáp thuï cuûa giaáy

Ñoä haáp thuï cuûa giaáy laø khaû naêng haáp thuï aùnh saùng chieáu vaøo beà maët giaáy. Nghóa laø giaáy coù ñoä traéng caøng cao thì ñoä haáp thuï caøng thaáp. Do ñoù ñoä haáp thuï cuûa giaáy laø yeáu toá laøm thay ñoåi maøu saéc cuûa lôùp möïc in vaø sau cuøng laø thay ñoåi maøu saéc cuûa tôø in. Löôïng aùnh saùng phaûn xaï töø beân trong giaáy khi ñi qua lôùp möïc caøng nhieàu thì maøu möïc caøng saùng vaø caøng töôi

• Giaáy coù ñoä boùng cao vaø ñoä haáp thuï thaáp thì laøm giaûm toái ña söï leäch maøu saéc cuûa tôø in gaây bôûi beà maët giaáy.

• Giaáy coù ñoä boùng thaáp vaø ñoä haáp thuï cao thì laøm thay ñoåi ñaùng keå maøu cuûa lôùp möïc in, laøm maøu cuûa tôø in xaäm hôn.

7.5.2.4 Ñoä laùng beà maët giaáy

Giaáy in ñöôïc cheá taïo vôùi caùc loaïi giaáy phuø hôïp vôùi phuông phaùp in vaø giaù trò söû duïng (baûng ôû treân) vì vaäy noù phaûi ñöôïc söû duïng phuø hôïp. Giaáy coù beà maët laùng laø do noù ñöôïc caùn laùng toát trong quaù trình saûn xuaát. Ngoaøi ra, vieäc phuû phaán vaø hoà keo maët giaáy nhaèm taêng ñoä traéng vaø ñoä beàn cho giaáy coøn coù chöùc naêng taêng ñoä laùng cho giaáy. Vì vaäy söû duïng giaáy coù beà maët laùng seõ coù nhieàu öu ñieåm:

• Laøm giaûm aùp löïc in vì vôùi caùc loaïi giaáy thoâ muoán cho beà maët loài loõm cuûa giaáy baét möïc ñeàu thì phaûi taêng aùp löïc in maø vieäc taêng aùp löïc in seõ laøm taêng buïi giaáy, laøm bieán daïng giaáy (giaáy bò nhaên). Hoaëc phaûi söû duïng theâm caùc thieát bò hoã trôï.



• Haïn cheá khaû naêng huùt aåm, giaáy ít bieán daïng, khaû naêng nhaän möïc toát, taùi taïo toát caùc chi tieát cuûa hình aûnh, ñaûm baûo maät ñoä toái ña cuûa tôø in, maøu saéc cuûa tôø in ñöôïc ñaäm ñaø, coù ñoä boùng cao.

Giaáy coù beà maët khoâng laùng: Trong quaù trình saûn xuaát, giaáy khoâng ñöôïc caùn laùng toát, khoâng ñöôïc traùng phuû vaø

hoà keo laøm cho caùc sô giaáy loä roõ treân beà maët. Khi in hình aûnh coù nhieàu chi tieát nhoû, caùc haït tram coù dieän tích nhoû seõ loït vaøo caùc khe hôû cuûa giaáy (ñöôïc hình thaønh bôûi caùc sô giaáy) vì vaäy maø caùc haït tram naøy seõ khoâng ñöôïc nhìn thaáy khi quan saùt tôø in. Keát quaû hình aûnh in ra seõ maát chi tieát. Caùc loaïi giaáy coù beà maët khoâng laùng, caáu truùc phöùc taïp thì coù ñoä phaân giaûi luoân thaáp hôn caùc loaïi giaáy coù beà maët laùng vì vaäy khoâng neân söû duïng chuùng trong in choàng maøu chaát löôïng cao vì caùc loaïi giaáy naøy thieáu tính oån ñònh caàn thieát ñeå ñaït ñöôïc söï choàng maøu chính xaùc. Ngoaøi ra, giaáy khoâng laùng coøn laøm giaûm maät ñoä cuûa tôø in do aùnh saùng chieáu ñeán beà maët in seõ khoâng ñöôïc phaûn xaï hoaøn toaøn maø noù seõ bò taùn xaï moät phaàn bôûi caùc caáu truùc sô giaáy, ñoàng thôøi ta seõ thaáy treân maët tôø in seõ coù caùc vaân traéng do caáu truùc sô giaáy hình thaønh.

Beà maët khoâng laùng seõ aûnh höôûng ñeán khaû naêng tieáp xuùc giöõa taám cao su vaø beà maët giaáy do ñoù seõ aûnh höôûng ñeán khaû naêng truyeàn möïc töø taám cao su leân beà maët giaáy. Tuy nhieân, neáu ta söû duïng taám cao su coù ñoä ñaøn hoài cao, khaû naêng neùn toát thì vieäc truyeàn möïc töø taám cao su leân beà maët giaáy khoâng laùng seõ khoâng thaønh vaán ñeà – möïc vaãn ñöôïc truyeàn toát. Vì vaäy khi söû duïng giaáy coù beà maët khoâng laùng seõ coù nhieàu khuyeát ñieåm nhö.

• Caàn taêng aùp löïc in neân seõ xaûy ra hieän töôïng buïi giaáy, giaáy bò nhaên • Hình aûnh seõ bò maát chi tieát. • Choàng maøu khoâng chính xaùc. • Laøm giaûm maät ñoä, ñoä töông phaûn cuûa tôø in. Maøu saéc cuûa tôø in khoâng ñaäm ñaø, ñoä boùng thaáp.Do ñoù khoâng neân duøng giaáy coù ñoä

laùng thaáp cho vieäc in aán phaåm coù ñoä phaân giaûi cao, choàng maøu chính xaùc. Baûng sau ñaây seõ cho thaáy moái lieân heä giöõa ñoä nhaün beà maët giaáy in vaø ñoä phaân giaûi

tram (lines/cm hay lines/inch) phuø hôïp cuûa hình aûnh in.

TRÒ SOÁ ÑOÄ NHAÜN

(SEC = GIAÂY)

LOAÏI GIAÁY ÑOÄ PHAÂN GIAÛI

(INES/CM)

Ñeán 20

Treân 20 ñeán 50

Treân 50 ñeán 150




Treân 600.

Giaáy khoâng in ñöôïc aûnh

Giaáy in baùo

Giaáy in baùo coù ñoä nhaün cao.

Giaáy caùng nhaün, hoà keo maët giaáy, coù thaønh phaàn goã.

Giaáy caùng nhaün, hoà keo maët giaáy, khoâng coù thaønh phaàn goã.

Giaáy coù thaønh phaàn goã.

Giaáy phaán.

Khoâng in tram.

Töø 24 ñeán 48.

Töø 24 ñeán 34.

40

48

54

60 vaø cao hôn.

7.5.2.5 Ñoä beàn cô hoïc



Nguyeân lieäu saûn xuaát giaáy chuû yeáu laø xenluloâ vôùi ñaëc ñieåm: meàm, dai, ñoä beàn cao vaø ñaëc bieät laø coù khaû naêng thaám huùt nöôùc nhieàu. Giaáy caàn ñöôïc caùn laùng, theâm caùc chaát phuï gia vaø hoà keo maët giaáy ñeå taêng ñoä beàn cho giaáy.

• Khi giaáy tieáp xuùc vôùi nöôùc coù trong khoâng khí vaø treân truïc cao su (in Offset) thì giaáy seõ bò tröông nôû laøm thay ñoåi caáu truùc ban ñaàu cuûa giaáy, gaây bieán daïng tôø in. Neáu giaáy ñöôïc caùn laùng, hoà keo maët giaáy thì seõ taêng ñoä beàn cuûa giaáy, giaûm khaû naêng thaám huùt nöôùc cuûa giaáy. Do ñoù tôø in seõ khoâng bò bieán daïng, in choàng maøu seõ chính xaùc.

• Giaáy caàn coù ñoä beàn cao, khoâng bieán daïng khi chöùa caùc lôùp möïc in choàng ñoàng thôøi khoâng bò boùc loät maët giaáy khi tieáp xuùc vôùi lôùp möïc coù ñoä taùch dính cao.

• Ñoái vôùi caùc maùy in coù toác ñoä in cao thì giaáy ñoøi hoûi phaûi coù ñoä beàn cô hoïc cao ñeå ñaûm baûo quaù trình in ñöôïc lieân tuïc vaø choàng maøu ñöôïc chính xaùc.

• Khi in giaáy vöøa chòu löïc eùp ñeå truyeàn möïc, vöøa chòu löïc keùo giaáy di chuyeån do vaäy noù caàn phaûi coù ñoä beàn cô hoïc, choáng xeù, ñöùt...

Ñoä beàn cô hoïc cuûa giaáy do nhaø saûn xuaát quyeát ñònh, ta khoâng theå taùc ñoäng ñöôïc. Tuy nhieân noù laø yeáu toá aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán chaát löôïng cuûa aán phaåm trong quaù trình in. Vì vaäy bieát ñöôïc ñaëc ñieåm veà ñoä beàn cuûa töøng loaïi giaáy seõ giuùp löïa choïn caùc cheá ñoä in vaø ñieàu chænh maùy in, choïn thöù töï in choàng maøu cho thích hôïp ñeå khoâng xaûy ra söï coá naøo trong quaù trình in laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng aán phaåm.

7.5.2.6 Tính thaám huùt cuûa giaáy

Caùc chaát loûng coù khaû naêng töông taùc vôùi giaáy laø: • Nöôùc coù trong khoâng khí, trong keo, dung dòch laøm aåm, trong varnish. • Caùc chaát loûng höõu cô coù trong möïc, trong keo. Caùc loaïi dung moâi

Giaáy töông taùc vôùi caùc chaát loûng coù cöïc (nöôùc) nhieàu hôn caùc chaát loûng khoâng cöïc (chaát loûng höõu cô) töùc laø giaáy thaám huùt nöôùc nhieàu hôn thaám huùt caùc chaát loûng höõu cô coù trong möïc. Khaû naêng thaám huùt chaát loûng cuûa giaáy phuï thuoäc vaøo:

• Thaønh phaàn giaáy: giaáy caøng ít chaát ñoän thì khaû naêng thaám huùt chaát loûng cuûa giaáy caøng lôùn vì thaønh phaàn huùt chaát loûng cuûa giaáy laø caùc sôïi celluose chöù khoâng phaûi laø caùc chaát ñoän.

• Giaáy caøng roãng thì khaû naêng thaám huùt chaát loûng caøng nhieàu. • Khaû naêng thaám huùt cuûa giaáy coøn phuï thuoäc vaøo kích thöôùc cuûa caùc mao

quaûn. Coù hai loaïi mao quaûn: mao quaûn vi moâ (coù nhieàu ôû giaáy traùng phaán) vaø mao quaûn thoâ (coù nhieàu ôû giaáy in baùo). Giaáy caøng coù nhieàu mao quaûn vó moâ thì khaû naêng thaám huùt chaát loûng caøng nhieàu.

• Ñoä hoà maët giaáy: giaáy ñöôïc hoà maët caøng kyõ (caøng nhieàu) thì khaû naêng thaám huùt chaát loûng cuûa giaáy caøng giaûm.

Giaáy in offset phaûi thaám huùt möïc toát vaø haïn cheá khaû naêng thaám huùt nöôùc do: Möïc in offset khoâng ñöôïc saáy khoâ sau khi in, möïc khoâ ñöôïc laø döïa vaøo hai cô cheá:

cô cheá khoâ do oxi hoaù maøng möïc vaø cô cheá khoâ do söï thaám huùt coù choïn loïc. Neáu giaáy coù khaû naêng thaám huùt möïc toát seõ taêng toác ñoä khoâ cuûa möïc. Tuy nhieân, giaáy khoâng ñöôïc thaám huùt möïc quaù nhieàu vì löôïng daàu lieân keát coù trong möïc seõ bò giaáy thaám huùt nhieàu, caùc haït pigment coù treân beà maët giaáy thieáu löôïng daàu lieân keát caàn thieát neân chuùng seõ coù ñoä baùm dính keùm daãn ñeán möïc keùm beàn, ñoàng thôøi ñoä boùng cuûa möïc cuõng giaûm theo.

Phaûi haïn cheá khaû naêng thaám huùt nöôùc cuûa giaáy:



Giaáy thaám huùt nöôùc toát seõ giuùp cho lôùp möïc treân beà maët giaáy ñònh hình nhanh, goùp phaàn laøm taêng toác ñoä khoâ cuûa möïc. Nhöng giaáy thaám huùt nöôùc nhieàu seõ laøm giaûm khaû naêng thaám huùt möïc cuûa giaáy, khi ñoù möïc khoâng kòp khoâ gaây khoù khaên cho vieäc truyeàn caùc lôùp möïc sau, gaây bieán daïng caùc haït tram: haït tram lôùn hôn do möïc bò toeø. Khi giaáy thaám huùt nöôùc nhieàu thì caáu truùc cuûa giaáy seõ bò bieán ñoåi, ñoä beàn cuûa giaáy giaûm, giaáy bò bieán daïng laøm cho hình aûnh in ra cuõng bò bieán daïng theo, in choàng maøu khoâng chính xaùc.

7.5.2.7 Ñoä pH cuûa giaáy

Ñoä pH cuûa giaáy coù aûnh höôûng ñeán toác ñoä khoâ cuûa maøng möïc in töùc laø ñoä pH cuûa giaáy caøng cao thì maøng möïc caøng khoâ nhanh nguyeân nhaân laø do acid taùc duïng vôùi chaát laøm khoâ laø muoái kim loaïi trong lôùp maøng möïc laøm maát ñi tính chaát khoâ cuûa möïc in.

Thí duï: • Giaáy coù ñoä pH = 7 thôøi gian khoâ cuûa maøng möïc khoaûng 200 phuùt. • Giaáy coù ñoä pH = 3 thôøi gian khoâ cuûa maøng möïc khoaûng 400 phuùt.

Ñoä pH cuûa giaáy trong quaù trình saûn xuaát giaáy phuï thuoäc vaøo tính chaát hoaù hoïc cuûa sôïi, söï taåy traéng nguyeân lieäu, söï coù maët cuûa caùc chaát phuï gia ñöôïc ñöa vaøo khi saûn xuaát giaáy vaø gia coâng beà maët giaáy (töùc laø caùc loaïi giaáy ñöôïc phuû phaán thì phaán naøy phaûi coù tính kieàm ñeå taêng toác ñoä khoâ cuûa möïc). Neân choïn loaïi giaáy coù ñoä pH phuø hôïp vôùi phöông phaùp in vaø loaïi möïc söû duïng.

7.5.2.8 Buïi giaáy

Buïi giaáy aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuûa tôø in vì: Khi in nhöõng phaàn töû buïi seõ baùm treân taám cao su (Offset) hay khuôn in (nhö oáng ñoàng vaø Flexo), caûn trôû söï truyeàn möïc sang giaáy in. Nhöõng phaàn töû buïi khoâng nhöõng chæ hình thaønh loãi ôû vò trí in maø coøn aûnh höôûng ñeán söï truyeàn maøng möïc trong quaù trình in. Buïi giaáy ñöôïc hình thaønh treân beà maët tôø in do nhieâu nguyeân nhaân khaùc nhau:

• Buïi vaø sôïi giaáy baát kyø coù saün treân maët giaáy. • Buïi vaø sôïi bong ra khi caét giaáy cuoän hoaëc xeùn giaáy. • Buïi vaø sôïi do baùm khoâng chaéc treân beà maët giaáy (do khoâng ñöôïc hoà keo kyõ

do ñoù khi thaám nöôùc maùng, söùc lieân keát caùc thaønh phaàn treân maët giaáy giaûm laøm cho buïi giaáy xuaát hieän).

• Gia taêng aùp löïc in seõ laøm taêng hieän töôïng buïi giaáy. Trong caùc nguyeân nhaân treân thì chæ coù nguyeân nhaân buïi vaø sôïi baùm khoâng chaéc treân

beà maët giaáy laø nhaø saûn xuaát giaáy coù theå khaéc phuïc ñöôïc baèng caùch hoà keo beà maët thaät kyõ nhaèm taêng ñoä beàn vaø ñoä baùm chaéc cuûa caùc haït khoaùng chaát treân beà maët giaáy ñeå haïn cheá toái ña buïi giaáy. Vì theá maø caùc loaïi giaáy ñöôïc hoà maët kyõ nhö caùc loaïi giaáy Couche coù buïi giaáy ít hôn giaáy in baùo (hoà keo ít). Buïi giaáy laø yeáu toá aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán chaát löôïng aán phaåm trong quaù trình in, vì vaäy thôï in neân choïn thöù töï in choàng maøu hôïp lyù ñeå haïn cheá buïi giaáy.

7.5.3 Moâi tröôøng: Nhieät ñoä, ñoä aåm khoâng khí

AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä ñeán ñoä khoâ cuûa möïc • Nhieät ñoä cao: ñoä nhôùt, ñoä dính cuûa möïc giaûm laøm cho möïc khoù baùm dính leân

beà maët giaáy, gaây ra caùc khoái möïc, möïc mau khoâ. • Nhieät ñoä thaáp: ñoä nhôùt, ñoä dính cuûa möïc taêng laøm cho möïc khoù truyeàn

xuoáng beà maët vaät lieäu, möïc laâu khoâ, bò daäm möïc. • Ñoä aåm khoâng khí taêng: möïc laâu khoâ.

Giaùo

Nhieächo b10oFnhieätthoángmoâ t

ab

trình Coâng ng

Khaû naên• K

tr• K

cCaû hai t

eät ñoä aûnh höbieát möùc gi

F coù theå laømt ñoä, ñoä aåmg ñieàu hoaø aû trong ñoà t

Hình 7.1a. Ñoà thò bb. Ñoà thò b

möïc.

gheä In

ng bieán daïnKhi ñoä aåmrong giaáy. K

Khi ñoä aåm kco laïi. Giaáytröôøng hôïp öôûng ñeán ñiaûm ñoä ñaëcm giaûm ñoä ñm cuûa khoâng

khoâng khí. thò 7.11

11: Ñoà thò bbieåu dieãn mobieåu dieãn mo

ng cuûa giaáy:m khoâng kKhi ñoù giaáykhoâng khí t trôû naân deãñeàu laøm choä ñaëc cuûa m cuûa möïc thñaëc cuûa mög khí ñeán chAÛnh höôûng

bieåu dieãn aûnoái quan heä oái quan heä

: khí cao: hôy se õbò giaõnthaáp: hôi nö raùch, giaûmho giaáy bò bmöïc: khi nhheo nhieät ñöïc laø 50% hhaát löôïng cug veà nhieät ñ

nh höôûng cugiöõa nhieät ñgiöõa ñoä aåm

ôi nöôùc haán, nhaên.. öôùc ñöôïc th

m tính meàm bieán daïng, hieät ñoä taêngñoä laø 5%/1oFhay lôùn hônuûa tôø in ta nñoä vaø ñoä aåm

uûa moäi tröôøñoä vaø thôøi g

m khoâng khí

Kho

Bieân s

aáp thuï vaøo

hoaùt ra khoûdeûo.. aûnh höôûng

g thì ñoä ñaëc F hay lôùn hn. Ñeå haïn cneân trang bm moâi tröôøn

ôøng ñeán thôøgian khoâ cuûvaø thôøi gia

oa Kyõ thuaät In

soaïn: Cheá Qu

o giaáy vaø

i giaáy. Khi

ñeán chaát lcuûa möïc g

hôn. Khi nhcheá söï aûnh

bò cho xöôûngng ñeán ñoä k

ôi gian khoâ cuûa möïc. an khoâ cuûa b

n – Boä moän In

oác Long 231

ñöôïc giöõ

ñoù giaáy bò

löôïng tôø in.iaûm. Heä soá

hieät ñoä taênghöôûng cuûa

g in moät heäkhoâ cuû möïc

cuûa möïc

ba maøu

n

ö

ò

. oá g a e c

chuong 7

Documents