circulaire economie toegepast op technische installaties...•milieuimpact van de technische...
TRANSCRIPT
![Page 1: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/1.jpg)
Circulaire economie toegepast op technische
installaties
16 oktober 2020
Seminarie Duurzame Gebouwen
Aanpasbaarheid en reversibiliteit van technische installaties:
het belang van het gebouw- en het technisch ontwerp
ir arch Joost DECLERCQarchipelago architects Leuven|Brussel
De grenzen en de mogelijkheden toegelicht aan de hand van concrete cases
![Page 2: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/2.jpg)
• Aantonen van het belang van
levensduurverlenging van technische installaties
• Toelichten van soorten aanpasbaarheid in
functie van technische installaties
• Toelichten van mogelijke overwegingen op niveau van het concept die toelaten het
potentieel tot levensduurverlenging te vergroten
2
DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE
“how to work with time rather than against it”
![Page 3: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/3.jpg)
OPBOUW VAN DE PRESENTATIE
I. Vraagstelling
II. Soorten veranderingsgericht bouwen
III. Strategieën
i. Voor korte termijnsaanpasbaarheid
ii. Voor lange termijnsaanpasbaarheid
3
![Page 4: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/4.jpg)
I. VRAAGSTELLING
• Relevantie van aanpasbaarheid met betrekkingtot technische installaties in gebouwen
• Milieuimpact van de technische installaties�Residentiële gebouwen
�Niet-residentiële gebouwen
4
![Page 5: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/5.jpg)
I. VRAAGSTELLING�Milieuimpact - Residentiële gebouwen
5
Debacker W. et al, 2013
3% totale milieuimpact over 30jaar
7% initiële milieuimpact materialen
Studie VITO/KUL (2013) – milieuimpact van technische installaties
Noot: Grote discrepantie tussen
financiële kost energie vs milieukost
![Page 6: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/6.jpg)
I. VRAAGSTELLING�Milieuimpact - Residentiële gebouwen
6
Debacker W. et al, 2013
Ruime spreiding van de milieukost
afhankelijk van het type installatie
Studie VITO/KUL (2013) Initiële milieukost versus
levenscyclus milieukost per m²
![Page 7: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/7.jpg)
I. VRAAGSTELLING�Milieuimpact - Residentiële gebouwen
7
Wastiels L. et al, 2020
Studie WTCB (2020)
Tot 45% van
totale initiële
milieuimpact
![Page 8: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/8.jpg)
I. VRAAGSTELLING�Milieuimpact - Niet-Residentiële gebouwen (kantoor)
8
34% van
totale initiële
milieuimpact
Case Graz University of Technology (2020) – EBS Center (auditoria, kantoren, labo, …)
Bekabeling: 60%
Distributie- en afgiftesystemen klimatisatie: 57%
![Page 9: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/9.jpg)
I. VRAAGSTELLING�Milieuimpact - MilieuPrestatie Gebouwen Nederland
9
NRP studiedag 2018: Omdat het vastgoed er al staat
28,6% 17,5%
![Page 10: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/10.jpg)
I. VRAAGSTELLING
• Milieuimpact van de technische installaties
10
• Technische installaties maken een significant aandeel uit van de
milieu-impact van een gebouw. Op heden verdwijnt deze nog vaak
onder de radar wegens gebrek aan (betrouwbare) data.
• Er is een significant verschil in het aandeel technieken tussen
residentieel en niet-residentieel.
• Binnen eenzelfde gebouwtypologie kan het aandeel significant
variëren.
![Page 11: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/11.jpg)
I. VRAAGSTELLING
• Milieuimpact van de technische installaties
11
• Recyclageniveau van metalen vrij hoog, maar hoogwaardig
hergebruik van onderdelen is nog zeer laag.
• De hoogste milieuimpact zit vaak in de afgifte- en
distributiesystemen. Er is dus een onderscheid te maken tussen
levensduurverlenging van de afgiftesystemen en van de opwekkers.
Het beperken van de milieu-impact van
technische installaties door het maximaal
verlengen van de levensduur is zeer relevant
![Page 12: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/12.jpg)
I. SOORTEN AANPASBAARHEID
Levenscyclus van een flexibelgebouw:
12
Durmisevic, 2006
Opwekkers
Distributie- en afgiftesystemen
![Page 13: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/13.jpg)
I. SOORTEN AANPASBAARHEID
Levenscyclus van een flexibelgebouw:
13
Services
Partitioning
Bij tertiaire gebouwen verandert de indeling meestal
sneller dan de levensduur van de technische
installaties
![Page 14: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/14.jpg)
I. SOORTEN AANPASBAARHEID
Levenscyclus van een flexibelgebouw:
14
![Page 15: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/15.jpg)
I. SOORTEN AANPASBAARHEID
Soorten aanpassingen
15Durmisevic, 2019
![Page 16: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/16.jpg)
I. SOORTEN AANPASBAARHEID
Types aanpasbaarheid :
•Korte termijn
•Lange termijn
16
![Page 17: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/17.jpg)
II. SOORTEN AANPASBAARHEID
Types aanpasbaarheid :
•Korte termijn
17
Durmisevic, 2019
• Functie varieert binnen zelfde programma (wonen, kantoor, onderwijs, …)
• Positie wanden kunnen wijzigen
• Bezettingsgraad kan wijzigen
• Gebruiksperiode kan wijzigen
![Page 18: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/18.jpg)
•Korte termijn
18
Studentenoefening VRT gebouw – Pieter-Jan Chielens, Martijn Holvoet, Stien Van Nieuwenhuyse
II. SOORTEN AANPASBAARHEID
![Page 19: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/19.jpg)
Types flexibiliteit :
•Lange termijn
19
II. SOORTEN AANPASBAARHEID
Durmisevic, 2019
![Page 20: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/20.jpg)
•Lange termijn
20Eandistip Mechelen – TV POLO architects/archipelago architects
II. SOORTEN AANPASBAARHEID
![Page 21: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/21.jpg)
21Eandistip Mechelen – TV POLO architects/archipelago architects
•Lange termijn
II. SOORTEN AANPASBAARHEID
![Page 22: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/22.jpg)
III. STRATEGIEËN
22
evaluatiekader
SEPARATE RECONFIGURE ADAPT
![Page 23: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/23.jpg)
III. STRATEGIEËN
23Durmisevic, 2019
ADAPT
TRANSFORM
SEPARATE
![Page 24: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/24.jpg)
III. STRATEGIEËN
24Durmisevic, 2019
![Page 25: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/25.jpg)
III. STRATEGIEËN
25
•korte termijn
Kantoren Grijswater - archipelago architects (2019-2020)
![Page 26: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/26.jpg)
III. STRATEGIEËN
26
•korte termijn
Kantoren Grijswater - archipelago architects (2019-2020)
Gevraagde
aanpasbaarheid:
• Verschillende gebouw-
gebruikers
• Aanpasbare afmetingen
van de ruimtes
• Aanpasbare functies
van de ruimtes: kantoor,
vergaderzaal, …
![Page 27: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/27.jpg)
III. STRATEGIEËN
27
•korte termijn
Kantoren Grijswater - archipelago architects (2019-2020)
GRID:
Modulemaat: veelvoud van
120cm.
Hier: 360cm
- Stralingsplafond-eilanden
voor verwarmen en koelen
- Stroom en data via
verhoogde vloer
- Verlichting, rookdetectie,
… ingewerkt in plafond-
eilandenAANDACHTSPUNT:
Afgiftesystemen zoals vloer-
verwarming en betonkern-
activering lenen zich veel
moeilijker tot aanpassing van
de modulatie. Vaak worden
deze dan ontdubbeld met een
extra moduleerbaar systeem.
![Page 28: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/28.jpg)
III. STRATEGIEËN
28
•korte termijn
Kantoren Grijswater - archipelago architects (2019-2020)
• Verlichting
geadresseerd
aangestuurd via Dali
![Page 29: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/29.jpg)
III. STRATEGIEËN
29
•korte termijn
Kantoren Grijswater - archipelago architects (2019-2020)
• Distributie zwak- en
sterkstroom via gevel
![Page 30: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/30.jpg)
III. STRATEGIEËN
30
•korte termijn
Kantoren Grijswater - archipelago architects (2019-2020)
• Constante
drukventilatie
ringleiding met
vraaggestuurde
inblaasmonden en
centrale extractie
![Page 31: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/31.jpg)
III. STRATEGIEËN
31
•korte termijn
Studentenoefening VRT gebouw – Pieter-Jan Chielens, Martijn Holvoet, Stien Van Nieuwenhuyse
![Page 32: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/32.jpg)
III. STRATEGIEËN
32
•korte termijn
Studentenoefening VRT gebouw – Pieter-Jan Chielens, Martijn Holvoet, Stien Van Nieuwenhuyse
Streven naar de ultieme
moduleerbaarheid
resulteert in een
gigantische hoeveelheid
technieken.
! Kostprijs
! Milieuimpact
![Page 33: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/33.jpg)
III. STRATEGIEËN
33
•korte termijn
• Voorzie voldoende vrije hoogte.
• Voorzie overmaat in leidingkokers (GRO: 15%).
WTCB contact 2020/1
![Page 34: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/34.jpg)
III. STRATEGIEËN
34
•korte termijn
• Denk na over de vorm van het gebouw ifv flexibele
distributie van technieken
• Zoek naar een verstandig grid voor distributie van
technieken.
• Schik leidingen logisch in vloeren, plafonds en
kokers, zodat ze nadien eenvoudig toegankelijk zijn.
• Zorg voor goed toegankelijke technische installaties
ifv onderhoud en vervanging.
• Houd technische installaties en bouwkundige
elementen los van elkaar. (geen klimaatplafonds
die aansluiten tegen wanden, zo weinig mogelijk
technieken in potentieel te verplaatsen wanden,…)
• Vermijd het vermengen van functies, bvb
verluchting die ook verwarmt en/of koelt
![Page 35: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/35.jpg)
III. STRATEGIEËN
35
•korte termijn
![Page 36: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/36.jpg)
III. STRATEGIEËN
36
•korte termijn
• Voorzie overmaat in technische kokers en in
elektrische borden.
• Voorzie voldoende reserve op collectoren.
• Voorzie een ventilatieconcept met voldoende
flexibiliteit.
• Voorzie een vrije sectie in de luchtgroep voor latere
toevoeging van een verwarmings-/koelbatterij.
• Voorzie afgiftelichamen die op termijn ook kunnen
ingezet worden om te koelen op hoge temperaturen
(ventiloconvectoren, vloerverwarming, …)
• Voorzie de mogelijkheid om technische installaties
te laten reageren op gewijzigde
omstandigheden/indeling zonder dat er (zware)
bouwkundige interventies nodig zijn (adresseerbare
verlichting, opdeelbare afgiftelichamen, …).
• ! Hou het besturingstechnisch beheersbaar !
![Page 37: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/37.jpg)
III. STRATEGIEËN
37
•lange termijn
Polykliniek BRACOPS – TV NUarchitecten/archipelago architects
![Page 38: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/38.jpg)
III. STRATEGIEËN
38
•lange termijn
Polykliniek BRACOPS – TV NU architecten/archipelago architects
• Ontworpen bestemming:
dagziekenhuis (consult)
• Toekomstige
bestemmingen:
- patiëntenkamers
- woonzorgcentrum
- serviceflats
- appartementen
![Page 39: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/39.jpg)
III. STRATEGIEËN
39
•lange termijn
Polykliniek BRACOPS – TV NU architecten/archipelago architects
Ruimte voor aanpassingen
• Vrije hoogte vloer-plafond: 3,4m
(advies GRO voor kantoren/wonen:
minimum 2,8m – optimaal: 3,2m)
• Balkenloze vloeren: laten vrije
plaatsing van wanden toe en vrije
trajecten van technieken
• Nuttige overlast vloeren: 6kN/m²
BUILDING
![Page 40: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/40.jpg)
III. STRATEGIEËN
40
•lange termijn
Passief comfort – vermijden van technieken
• Zorg voor voldoende daglichttoetreding
• Zorg voor voldoende passief zomercomfort:
- thermische massa
- passieve zonnewering
- natuurlijk ventilatiepotentieel
Kantoren archipelago LEU – archipelago architects
BUILDING
![Page 41: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/41.jpg)
III. STRATEGIEËN
41
•lange termijn
Kantoren archipelago LEU – archipelago architects
Reductie kunstlicht en
beter gebruikerswelzijn
• Diepe daglichttoetreding
• Doorgedreven passief
zomercomfort:
- thermische massa
- noordgerichte
raampartijen
- doorgedreven hybride
ventilatiestrategie
=> perfect zomercomfort
zonder mechanische
koeling, zelfs tijdens
hittegolven (studie
future climate resilience
met KULeuven is lopend)
BUILDING
![Page 42: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/42.jpg)
III. STRATEGIEËN
42
•lange termijn
Overmaat in:
- leidingkokers (zie hoger)
- Horizontale leidingtracés (lage temperatuursverwarming en hoge
temperatuurskoeling vergen grotere leidingsecties)
- technische ruimtes (advies GRO: +15%)
BUILDING-
ELEMENTS
![Page 43: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/43.jpg)
III. STRATEGIEËN
43
•lange termijn
Verschillende strategieën voor aanpak van nieuwe gebouwen versus bestaande
gebouwen
• Op gebouwniveau
• Op elementniveau
![Page 44: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/44.jpg)
III. STRATEGIEËN
44
•lange termijnnieuwe gebouwen
• Clustering van technische elementen op planniveau
=> technieken die de verdiepingen verticaal doorkruisen hinderen de vrije
indeling niet.
• Strategische positie van verticale circulatiekernen in functie van loopafstanden
en brandvoorschriften
• Maximaal vrijhouden van het dak van technieken ifv toekomstige uitbreidingen.
UZ Leuven
TV GAF/archipelago architects
BUILDING
![Page 45: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/45.jpg)
III. STRATEGIEËN
45
•lange termijnnieuwe gebouwen
• Clustering van technische elementen op planniveau
UZ Leuven
TV GAF/archipelago architects
BUILDING
![Page 46: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/46.jpg)
III. STRATEGIEËN
46
•lange termijnnieuwe gebouwen
Distributienet
• Keuze van afgifteregime:
kies toekomstgericht voor verwarming op lage temperatuur en koeling op hoge
temperatuur
=> warmtepomp/warmtenet ready
• Zorg voor een opdeelbaar/uitbreidbaar net
Overmaat
• Overmaat in kokers en kabelgoten (zie hoger)
• Overmaat in technische lokalen (zie hoger)
• Overmaat in elektrische borden (zie hoger)
BUILDING-
ELEMENTS
![Page 47: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/47.jpg)
III. STRATEGIEËN
47
•lange termijnbestaande gebouwen
Hoe kunnen in bestaande gebouwen multi-inzetbaar/aanpasbare technische
installaties ingebracht worden?
• Intern in het gebouw
• Centraal
• De-centraal
• Extern aan het gebouw
BUILDING-
ELEMENTS
![Page 48: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/48.jpg)
III. STRATEGIEËN
48
•lange termijnbestaande gebouwen
Centrale systemen
Voordelen:
- Lagere onderdelenkost
- Centrale sturing
- Centraal onderhoud
Nadelen:
- Meer ruimtebeslag
- Bij verbouwing vaak moeilijk te realiseren, met potentieel hogere bouwkundige
kosten
- Uitbreidbaarheid hangt af van concept distributienet en overmaat centrale eenheid
- Leidingen creëren een ‘recht van doorgang’ doorheen andere ruimtes (cfr
clustering technische kokers)
- Vraagsturing dient lokaal te gebeuren
- Risico op akoestische lekken tussen ruimtes
BUILDING-
ELEMENTS
![Page 49: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/49.jpg)
III. STRATEGIEËN
49
•lange termijnbestaande gebouwen
Decentrale systemen
Voordelen:
- Beperkt ruimtebeslag
- Geen/weinig doorkruising van het gebouw met
leidingen
- Aangepast/vraaggestuurd aan noden van de ruimte
- Eenvoudig moduleerbaar/faseerbaar
Nadelen:
- (meestal) hogere materiaalkost
- Decentraal onderhoud (maar tegenwoordig koppeling
via IoT of gelijkaardig)
- Lokale geluidproductie (beperkt)
- Nabijheid gevel is noodzakelijk/gewenst
BUILDING-
ELEMENTS
![Page 50: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/50.jpg)
III. STRATEGIEËN
50
•lange termijnDecentrale systemen – decentralisering tot op ruimteniveau
Bedrijvencentrum Scheikundige/Alchimiste – TV STABO/archipelago architects
BUILDING-
ELEMENTS
![Page 51: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/51.jpg)
III. STRATEGIEËN
51
•lange termijn
Bedrijvencentrum Scheikundige/Alchimiste – TV STABO/archipelago architects
voor
voor
nana
Decentrale systemen – decentralisering tot op ruimteniveauBUILDING-
ELEMENTS
![Page 52: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/52.jpg)
III. STRATEGIEËN
52
•lange termijn
Bedrijvencentrum Scheikundige/Alchimiste Anderlecht – TV STABO/archipelago architects
Volledige energetische
renovatie omkeerbaar en
per ruimte gefaseerd
uitgevoerd en opgeleverd.
Decentrale
vraaggestuurde ventilatie
met warmteterugwinning
en ingebouwd
verwarmingstoestel
aangesloten op bestaande
ketel.
Decentrale systemen – decentralisering tot op ruimteniveauBUILDING-
ELEMENTS
![Page 53: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/53.jpg)
III. STRATEGIEËN
53
•lange termijn
Conceptstudie Revapolis – TV POLO architecten/archipelago architects
Decentrale systemen – decentralisering tot op clusterniveau
1 ventilatieunit per horizontale
cluster van 5 à 6 kamers
BUILDING-
ELEMENTS
![Page 54: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/54.jpg)
III. STRATEGIEËN
54
•lange termijn
Conceptstudie Revapolis – TV POLO architecten/archipelago architects
Decentrale systemen – decentralisering tot op clusterniveau
Voordeel:
- Vraagsturing en regime
goed af te stemmen op
gelijkmatig gebruik
- Bij herorganisatie van
de vleugel zal er steeds
per cluster kamers
worden gewerkt
- Geen verticaal schacht-
verloop
BUILDING-
ELEMENTS
![Page 55: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/55.jpg)
III. STRATEGIEËN
55
•lange termijnSystemen buiten/in de gebouwschil
Voordelen:
- Wordt ontwikkeld voor
schilrenovatie met minimale
intrusie in het gebouw
- Zowel centrale als
decentrale technieken
- Wordt gecombineerd in
prefabgevel-systemen
Nadeel:
- Doorkoppelen van
technieken is niet evident,
vandaar meestal decentrale
technieken
- Moeilijke toegankelijkheid
Volledige integratie gecentraliseerd system
(TES-connected)
BUILDING-
ELEMENTS
![Page 56: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/56.jpg)
III. STRATEGIEËN
56
•lange termijnSystemen buiten/in de gebouwschil
Partiële integrate van leidingen
tussen bestaande gebouwschil
en nieuwe prefabgebouwschil.
Voordeel:
- Niet intrusief
- Ruimtebeslag binnenin is
geen belemmering
Nadeel:
- Toegankelijkheid
- Inspectieopeningen vormen
zwakke plek in de
isolatieschil
- Arbeidsintensief
- Uitvoering is weersgevoelig
BUILDING-
ELEMENTS
![Page 57: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/57.jpg)
III. STRATEGIEËN
57
•lange termijnSystemen buiten/in de gebouwschil
Zichtbare (links) of achter glas ingewerkte
ventilatieopeningen (rechts)
Decentrale ventilatie met warmteterugwinning
ingewerkt in een schrijnwerkgeheel(bron: Schüco)
BUILDING-
ELEMENTS
![Page 58: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/58.jpg)
TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE
• Milieuimpact technische installaties in
gebouwen is niet te verwaarlozen.
• Zet in op de elementen met de grootste
milieuimpact.
• Maak een onderscheid tussen korte- en langetermijns-aanpasbaarheid
58
![Page 59: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/59.jpg)
TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE
• Neem bewuste beslissingen binnen de
thema’s: ‘Dimension’, ‘Position’, ‘Disassembly’, ‘Capacity’ en ‘Rewiring’.
• Overweeg centrale versus decentraletechnieken
• Bezin eer ge begint
59
![Page 60: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/60.jpg)
TOOLS, WEBSITES, BRONNEN
60
• Alba Concepts et al, Rapport Circular Buildings – meetmethodiek losmaakbaarheid v1.1, 2019
• BBRI, Retrofitting with AIM-ES, 2016
• Debacker W. et al, Identification of environmental and financial cost efficient heating and ventilation services for a
typical residential building in Belgium, Journal of Cleaner Production 57, 2013
• Durmisevic, E., Transformable building structures, Technische Universiteit Delft, 2006
• Sandberg Karing et al., Prefabricated wood elements for sustainable renovation of residential building façades,
Energy Procedia 96, 2016
• OVAM, Ontwerprichtljinen veranderingsericht bouwen (https://ovam.be/ontwikkeling-integratie-evaluatiekader)
![Page 61: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/61.jpg)
TOOLS, WEBSITES, BRONNEN
61
![Page 62: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/62.jpg)
TOOLS, WEBSITES, BRONNEN
62
![Page 63: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/63.jpg)
TOOLS, WEBSITES, BRONNEN
63
Met dank aan:
• Prof. K. Allacker, KU Leuven
• Prof. A. Passer, TU Graz
• S. Breels, Matriciel
• Dr. E. Durmesivic, TU Twente
![Page 64: Circulaire economie toegepast op technische installaties...•Milieuimpact van de technische installaties 10 • Technische installaties maken een significant aandeel uit van de milieu-impact](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071515/61373db80ad5d20676487e2f/html5/thumbnails/64.jpg)
CONTACT
Joost Declercqir arch – BREEAM & WELL AP
partner
Contact informatie :
: 016 50 80 58
E-mail : [email protected]