co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć o genetyce?

51
Co lekarz w roku Co lekarz w roku 2010 powinien 2010 powinien wiedzieć wiedzieć o genetyce? o genetyce? Andrzej Ciechanowicz Andrzej Ciechanowicz

Upload: zoie

Post on 16-Jan-2016

43 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Andrzej Ciechanowicz. Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć o genetyce?. Krótki kurs historii genetyki. „Od genów kandydatów …”. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Co lekarz w roku 2010 Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć powinien wiedzieć

o genetyce?o genetyce?

Andrzej CiechanowiczAndrzej Ciechanowicz

Page 2: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Krótki kurs historii genetyki...Krótki kurs historii genetyki...

Page 3: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?
Page 4: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„„Od genów kandydatów …”Od genów kandydatów …”

Laurie Montgomery bada serię dziwnych zgonów w Manhattan General, szpitalu giganta medycznego AmeriCare. Czy działający w szpitalu morderca i jego tajemniczy zleceniodawcy zdążą dopaść Montgomery, czy może przyjaciel, który bardzo skomplikował jej życie, stanie na wysokości zadania?

Niezawodny jak zawsze Cook splata w tej książce w jedną całość ponure zbrodnie, gorącą miłość i diaboliczny spisek!

Page 5: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Przysunąwszy krzesło do biurka, Laurie włączyła komputer i włożyła CD-ROM, po czym zaczęła na chybił trafił przewijać strony, aż zatrzymała się na wynikach badań laboratoryjnych Stephena Lewisa. Przesuwając palec w poziomie, znalazła wynik. Brzmiał: „MEF2A dodatni”.

„„Od genów kandydatów …”Od genów kandydatów …”

Page 6: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„„Od genów kandydatów …”Od genów kandydatów …”

Science 2003, 302: 1578-1581Science 2003, 302: 1578-1581

Page 7: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Science 2003, 302: 1578-1581Science 2003, 302: 1578-1581

„„Od genów kandydatów …”Od genów kandydatów …”

Page 8: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Science 2003, 302: 1578-1581Science 2003, 302: 1578-1581

„„Od genów kandydatów …”Od genów kandydatów …”

Page 9: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„„Od genów kandydatów …”Od genów kandydatów …”

J Clin Invest 2005, 115: 1016-1020J Clin Invest 2005, 115: 1016-1020

Page 10: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

William Bateson William Bateson 1861-1926 1861-1926

„„Treasure your exceptions”Treasure your exceptions”

Page 11: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„„Treasure your exceptions”Treasure your exceptions”

Pediatr Nephrol 2005, 20: 837-838Pediatr Nephrol 2005, 20: 837-838

Page 12: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Przyczyny zgonów w PolscePrzyczyny zgonów w Polsce

Page 13: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„„Genocentryzm”Genocentryzm”

Page 14: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Reed PyeritzReed Pyeritz

„„Except for being hit by a car when Except for being hit by a car when crossing the street, all human disease crossing the street, all human disease

is genetic”is genetic”

Page 15: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„Otwórz dowolny katalog ludzkiego genomu, a nie zobaczysz

listy ludzkich możliwości, tylko listę chorób, w większości

nazwanych od par mało znanych lekarzy z Europy Środkowej.

Ten gen powoduje chorobę Niemanna-Picka; tamten powoduje

zespół Wolfa-Hirschhorna. Robi to wrażenie, że geny istnieją po

to, by powodować choroby”

M.Ridley „Genom”M.Ridley „Genom”

„„Genocentryzm”Genocentryzm”

Page 16: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„„Od genów kandydatów …”Od genów kandydatów …”

Nature 1992, 359: 641-644Nature 1992, 359: 641-644

Page 17: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

II DD II ID IDII DD II ID ID

Polimorfizm I/D genu Polimorfizm I/D genu ACEACE

Page 18: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„„Od genów kandydatów …”Od genów kandydatów …”

Arch Intern Med 2008, 168: 1077-1089Arch Intern Med 2008, 168: 1077-1089

Page 19: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„„Association study”Association study”

Fenotyp Fenotyp Genotyp Genotyp

AA Aa aaAA Aa aa

„„case”case” f f11 f f22 f f33

p ?p ?

„„control”control” f f44 f f55 f f66

Page 20: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Polimorfizm I/D genu ACEPopulacjaPopulacja Allel IAllel I Allel DAllel D

Afro-AmerykanieAfro-Amerykanie 0.37 0.37 0.63 0.63 JamajczycyJamajczycy 0.41 0.41 0.59 0.59 NigeryjczycyNigeryjczycy 0.46 0.46 0.54 0.54 EuropejczycyEuropejczycy 0.46 0.46 0.54 0.54 JapończycyJapończycy 0.64 0.64 0.36 0.36 Indianie PimaIndianie Pima 0.71 0.71 0.29 0.29 Indianie YanomamoIndianie Yanomamo 0.85 0.85 0.15 0.15 SamoańczycySamoańczycy 0.91 0.91 0.09 0.09 Australijscy AborygeniAustralijscy Aborygeni 0.97 0.97 0.03 0.03

Page 21: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Predisposition Predisposition but not predestination but not predestination

S.B.HarrapS.B.Harrap

Genetyka dla lekarzyGenetyka dla lekarzy

Page 22: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Nature 2001, 409: 822-823Nature 2001, 409: 822-823

Page 23: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

William (z) Ockham, 1288-1348William (z) Ockham, 1288-1348

„„Entia non sunt multiplicada Entia non sunt multiplicada praeter necessitatem”praeter necessitatem”

Page 24: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Homo sapiensHomo sapiens17804036 (9468384) SNPs17804036 (9468384) SNPs

cSNPscSNPs pSNPspSNPs iSNPsiSNPs

BUILD 130, 3.05.2009 (www.ncbi.nlm.nih.gov/SNP/)BUILD 130, 3.05.2009 (www.ncbi.nlm.nih.gov/SNP/)

Page 25: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„„HIGH-THROUGHPUT HIGH-THROUGHPUT GENOTYPING”GENOTYPING”

Page 26: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?
Page 27: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Daniel Cohen, GENSETDaniel Cohen, GENSET

„„Większość leków jest skuteczna tylko Większość leków jest skuteczna tylko u 30-40% populacji. Jedynie aspiryna u 30-40% populacji. Jedynie aspiryna

działa prawie na wszystkich”działa prawie na wszystkich”

Page 28: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Nauka o roli Nauka o roli czynników genetycznychczynników genetycznych

w odpowiedzi na lekw odpowiedzi na lek

FARMAKOGENETYKAFARMAKOGENETYKA

F.Vogel. Ergebn Inn Med Kinderheilk 1959, 12: 52-125F.Vogel. Ergebn Inn Med Kinderheilk 1959, 12: 52-125

Page 29: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?
Page 30: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Leczenie chorych zLeczenie chorych z tym samym tym samym rozpoznaniem rozpoznaniem tym samymtym samym lekiem w lekiem w tej samejtej samej dawce dawce

Empiryczna strategia farmakoterapiiEmpiryczna strategia farmakoterapii

Page 31: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Empiryczna strategia farmakoterapiiEmpiryczna strategia farmakoterapii

Leczenie chorych zLeczenie chorych z tym samym tym samym rozpoznaniem rozpoznaniem tym samymtym samym lekiem w lekiem w tej samejtej samej dawce dawce

Page 32: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

A.B.Chapman. Kidney Int 2002, 61: 1047-1055A.B.Chapman. Kidney Int 2002, 61: 1047-1055

Page 33: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Empiryczna strategia farmakoterapiiEmpiryczna strategia farmakoterapii

DOBRA ODPOWIEDŹDOBRA ODPOWIEDŹBRAK ODPOWIEDZIBRAK ODPOWIEDZI TOKSYCZNOŚĆTOKSYCZNOŚĆ

Page 34: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„Oto moja sekwencja ...”

New Yorker

Page 35: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?
Page 36: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?
Page 37: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Hipoteza głębokiego rozdźwięku Hipoteza głębokiego rozdźwięku pomiędzy współczesnym stylem życiapomiędzy współczesnym stylem życiaa starą, genetycznie uwarunkowaną a starą, genetycznie uwarunkowaną

naturą biologiczną człowiekanaturą biologiczną człowieka

S.B. Eaton et al. S.B. Eaton et al.

Am J Med. 1988, 84, 739Am J Med. 1988, 84, 739

Page 38: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

W kategoriach genetycznych ludzie W kategoriach genetycznych ludzie są nadal myśliwymi-zbieraczami są nadal myśliwymi-zbieraczami

przeniesionymi w czasie do świata, przeniesionymi w czasie do świata, który całkowicie różni się od tego, który całkowicie różni się od tego, do jakiego nasz profil genetyczny do jakiego nasz profil genetyczny

był przeznaczony.był przeznaczony.

S.B. Eaton et al. S.B. Eaton et al. Am J Med. 1988, 84, 739Am J Med. 1988, 84, 739

Page 39: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Dieta w paleolicie i współcześnieDieta w paleolicie i współcześnie

PALEOLITPALEOLIT USA, 1988 USA, 1988

S.B. Eaton et al. Am J Med 1988, 84, 739S.B. Eaton et al. Am J Med 1988, 84, 739

BIAŁKA (%) 33 12

WĘGLOWODANY (%) 46 46

TŁUSZCZE (%) 21 42

CHOLESTEROL (mg) 520 500

SÓD (mg) 690 6900

WAPŃ (mg) 2000 740

WŁÓKNA (g) 150 20

Page 40: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Zaburzenia glikemii w Polsce w roku 2002

Page 41: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Genetyka cukrzycyGenetyka cukrzycy

www.paleobioticslab.comwww.paleobioticslab.com

Page 42: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Genetyka cukrzycyGenetyka cukrzycy

http://teachpol.tcnj.edu/amer_pol_hist/fi/0000018f.htmhttp://teachpol.tcnj.edu/amer_pol_hist/fi/0000018f.htm

Page 43: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Genetyka cukrzycyGenetyka cukrzycy

www.paleobioticslab.comwww.paleobioticslab.com

Page 44: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?
Page 45: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?
Page 46: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Reed PyeritzReed Pyeritz

„„Except for being hit by a car when Except for being hit by a car when crossing the street, all human disease crossing the street, all human disease

is genetic”is genetic”

Page 47: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

PREDISPOSITION PREDISPOSITION or or PREDESTINATIONPREDESTINATION

Genetyka dla lekarzyGenetyka dla lekarzy

Page 48: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„„If were not for the great If were not for the great variability among individuals variability among individuals medicine might as well be a medicine might as well be a

science not an art”science not an art”

Sir William Osler, 1892

Page 49: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?
Page 50: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

Caspar David Friedrich, Wędrowiec przed morzem mgły (1818)Caspar David Friedrich, Wędrowiec przed morzem mgły (1818)

Page 51: Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć        o genetyce?

„„GENES” vs. „ENVIRONMENT”GENES” vs. „ENVIRONMENT”

„„PREDISPOSITION” vs. „PREDESTINATION”PREDISPOSITION” vs. „PREDESTINATION”

„ „ PUBLIC GENES” vs. „ PRIVATE GENES”PUBLIC GENES” vs. „ PRIVATE GENES”

„„COMMON VARIANT(S)” vs. „RARE ALLELES”COMMON VARIANT(S)” vs. „RARE ALLELES”

„„LUMPERS” vs. „SPLITTERS”LUMPERS” vs. „SPLITTERS”

Genetyka dla lekarzyGenetyka dla lekarzy