Poradnik zosta opracowany w Instytucie Lundbecka, Kopenhaga.

Tumaczenie i adaptacja do warunkw polskich dr hab. n. med. Jan Jaracz,Katedra i Klinika Psychiatrii Akademii Medycznej w Poznaniu.

Co warto wiedzie na temat depresji?

P o r a d n i k

www.lundbeck.pl

Co warto wiedzie na temat depresji

Spis treci

1 Co warto wiedzie na temat depresji 1.1 Depresja

1.1.1 Depresja jako problem zdrowotny 1.1.1.1 Nasilenie

1.1.2 Depresja zimowa 1.1.3 Mania 1.1.4 Depresja poporodowa 1.1.5 Depresja w wieku podeszym 1.1.6 Inne postacie depresji 1.1.7 Depresja w przebiegu chorb somatycznych

1.1.7.1 Bl 1.1.7.2 Rak 1.1.7.3 Udar mzgu 1.1.7.4 Choroba Parkinsona 1.1.7.5 Stwardnienie rozsiane 1.1.7.6 Otpienie

1.2 Objawy 1.2.1 Obnienie nastroju 1.2.2 Negatywne mylenie 1.2.3 Lk i draliwo 1.2.4 Kontakty z innymi 1.2.5 Sprawno psychoruchowa 1.2.6 Zaburzenia snu 1.2.7 Objawy somatyczne 1.2.8 Objawy psychotyczne

1.3 Przyczyny 1.3.1 Czynniki ryzyka depresji 1.3.2 Podatno na depresj

1.3.2.1 Uwarunkowania zewntrzne 1.3.2.2 Czynniki wewntrzne 1.3.2.3 Samowzmacnianie si depresji

1.4 Zastosowanie diagnozy 1.4.1 Systemy diagnostyczne 1.4.2 Rozgraniczenie depresji jako choroby

1.5 Lk 1.5.1 Naturalny lk 1.5.2 Fobie

Lundbeck Poland

www.lundbeck.pl

Co warto wiedzie na temat depresji

1.5.3 Agorafobia 1.5.4 Napady paniki 1.5.5 Zesp stresu pourazowego 1.5.6 Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne 1.5.7 Lk przed zachorowaniem (hipochondria) 1.5.8 Somatyzacja

1.6 Samobjstwa 1.7 Leczenie

1.7.1 Farmakoterapia 1.7.1.1 Etapy leczenia 1.7.1.2 Rodzaje lekw

1.7.2 Psychoterapia 1.7.2.1 Terapia poznawcza w depresji 1.7.2.2 Cztery przypadki depresji

1.7.3 Elektrowstrzsy 1.7.4 Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna

1.8 Artykuy tematyczne 1.8.1 Choroby serca i depresja 1.8.2 Wysok samoocen moesz wyksztaci w cigu ycia 1.8.3 Dobrostan spoeczny

Lundbeck Poland

www.lundbeck.pl

Co warto wiedzie na temat depresji POWRT DO SPISU TRECI

1 Co warto wiedzie na temat depresjiDepresja jest czsto wystpujc chorob. Od 2% do 4% mieszkacw Europy cierpi obecnie na depresj.Oznacza to, e w Polsce okoo 1 mln. osb wykazuje kliniczne objawy tej choroby. Ocenia si take, e 25%populacji zachoruje na depresj w jakim okresie ycia.

Choroba ta dotyka tak wielu ludzi, e ogromna wikszo z nas ju zetkna si lub zetknie z osob, u ktrejwystpuje depresja w rodzinie, w pracy, czy w krgu przyjaci! Z tego powodu depresja dotyczy nas wszystkich.

W tym dziale znajdziesz informacje o depresji i towarzyszcych jej objawach. Przeczytasz o tym, co powodujedepresj, jakie s rodzaje depresji, a take o tym, jak lekarze je rozrniaj.

Lundbeck Poland POWRT DO SPISU TRECI

www.lundbeck.pl

Co warto wiedzie na temat depresji POWRT DO SPISU TRECI

1.1 DepresjaWane jest, aby odrnia smutek lub aob po mierci kogo bliskiego od depresji. Kady czuje si nierazsmutny. ycie wydaje si wtedy przygnbiajce i cikie, a przyszo wyglda beznadziejnie. Odczuwaniesmutku i melancholii jest naturaln reakcj na niepowodzenia yciowe lub strat, czego przykadem moe byniespeniona mio, brak pracy lub utrata kogo bliskiego. Kiedy jeste naturalnie smutny, nie paraliuje ci to. Moesz podejmowa rne aktywnoci, mimo e brak cido tego przekonania. Potrafisz te cieszy si, kiedy przydarzy ci si co dobrego.Uczucie smutku nie jest zatem chorob. Smutek i ze nastroje w kocu ustpi. Nawet gdy odczuwasz gbokial po mierci kogo bliskiego, to z czasem jego nasilenie ulega bdzie zmniejszeniu, cho nie zawsze ustpicakowicie. Moesz wtedy zrobi co, co przyniesie ci ulg, pomocne jest take wsparcie ze strony rodzinyi przyjaci. Aby poprawi samopoczucie wiele osb odczuwa wtedy potrzeb przebywania z innymi osobamioraz rozmowy na temat swoich problemw.

Lundbeck Poland POWRT DO SPISU TRECI

www.lundbeck.pl

Co warto wiedzie na temat depresji POWRT DO SPISU TRECI

1.1.1 Depresja jako problem zdrowotnyAby zrozumie istot depresji jako choroby wane jest jej odrnienie od naturalnego smutku oraz reakcjiaoby, ktra wystpi moe po utracie kogo bliskiego. W pewnych okresach ycia kady moe odczuwasmutek. ycie wydaje ci si wtedy przygnbiajce i cikie, a przyszo wyglda beznadziejnie. Odczuwaniesmutku i melancholii jest naturaln reakcj na niepowodzenia yciowe lub strat, czego przykadem moe byniespeniona mio, brak pracy lub utrata kogo bliskiego. Kiedy jeste naturalnie smutny, nie paraliuje ci to. Moesz podejmowa rne aktywnoci, mimo e brak cido tego przekonania. Potrafisz te cieszy si, kiedy przydarzy ci si co dobrego.Uczucie smutku nie jest zatem chorob. Smutek i ze nastroje w kocu ustpi. Nawet gdy odczuwasz gbokial po mierci kogo bliskiego, to z czasem jego nasilenie ulega bdzie zmniejszeniu, cho nie zawsze ustpicakowicie. Moesz wtedy zrobi co, co przyniesie ci ulg, pomocne jest take wsparcie ze strony rodzinyi przyjaci. Aby poprawi swoje samopoczucie wiele osb odczuwa wwczas potrzeb przebywania z innymiosobami oraz rozmowy na temat przeywanych problemw.

Depresja jako chorobaDepresja jest powan chorob, w ktrej przygnbienie staje si dugotrwae i niezalene od okolicznoci. Osobychorujce na depresj przestaj kontrolowa swj nastrj oraz uczucia. Jeeli codziennie lub przez kolejnetygodnie, miesice jeste przygnbiony wszystkim - to cierpisz na depresj. Taki stan twojego umysu utrzymujesi dzie po dniu i wpywa na nastpujce procesy:

uczucia mylenie zachowanie funkcje ciaa.

W przypadku cikich postaci depresja moe by stanem zagroenia ycia poniewa prowadzi do cakowitejutraty aknienia oraz powoduje, e nie odczuwa si pragnienia. Gbokie uczucie przygnbienia doprowadzimoe take do wystpienia myli samobjczych.Niezwykle istotne jest, aby osoby chorujce na depresj byy leczone. Udzielajc waciwej pomocy osobiechorej na depresj moesz uratowa jej ycie. Jeeli uwaasz, e sam chorujesz na depresj moesz uratowa ycie korzystajc z pomocy lekarza psychiatry,ktry zastosuje odpowiednie leczenie.

Przebieg Rne warianty przebiegu depresji przedstawia nastpujcy podzia:

pojedynczy epizod depresji depresja nawracajca depresja przewleka choroba afektywna dwubiegunowa (maniakalno-depresyjna).

Pojedynczy epizod to taki stan depresji, ktry z czasem ustpuje i w wikszoci przypadkw nie obserwuje sinawrotw.W przypadku depresji nawracajcej po pierwszym epizodzie choroby wystpuj kolejne, oddzielone okresamidobrego samopoczucia. Niekiedy, midzy kolejnymi nawrotami depresji nie dochodzi do poprawy samopoczucia.W niektrych przypadkach epizody depresji wyduaj si i przechodz w stan przewleky.Choroba afektywna dwubiegunowa charakteryzuje si wystpowaniem epizodw depresji oraz epizodwmaniakalnych. Poniewa samopoczucie chorego waha si pomidzy dwoma ekstremami, std nazwadwubiegunowa. Analogicznie dla depresji nawracajcej uywa si okrelenia choroba afektywnajednobiegunowa, poniewa wahania samopoczucia nastpuj tylko w kierunku jednego bieguna (depresji).

Lundbeck Poland POWRT DO SPISU TRECI

www.lundbeck.pl

Co warto wiedzie na temat depresji POWRT DO SPISU TRECI

1.1.1.1 NasilenieDepresja moe mie rne nasilenie. O poszczeglnych objawach depresji dowiesz si w tym podrozdziale.

Depresja agodnaPomimo okrelenia agodna, depresja w tym nasileniu moe by take rdem cierpienia. agodna depresjacharakteryzuje si wystpowaniem nastpujcych objaww:

Jeste przez cay czas smutny i brakuje ci energii do wykonywania codziennych obowizkw. Okresowomoesz si zmobilizowa, ale nie na dugo.

Nie obchodz ci specjalnie sprawy, ktrymi si do tej pory interesowae. Odczuwasz wyrane zmczenie, nawet po dobrze przespanej nocy. Uczucie zmczenia moesz bdnie

traktowa jako objaw choroby somatycznej. Moesz odczuwa take niedokadnie zlokalizowane dolegliwoci fizyczne. Moe to by uczucie blu

o rnej lokalizacji, zawroty gowy, uczucie ciaru w klatce piersiowej itp.

Jeeli przez duszy czas odczuwasz dolegliwoci fizyczne, a ich przyczyn nie udao si ustali, to mog by oneobjawem agodnej depresji. W takim przypadku powiniene odwiedzi swego lekarza rodzinnego.

Depresja umiarkowanaObjawy depresji umiarkowanej s podobne do wystpujcych w depresji agodnej, jednak maj wikszenasilenie i wystpuj przez cay czas. Moesz zmobilizowa si jedynie na krtki okres. Jeste przygnbiony,odczuwasz brak energii do dziaania i nie jeste zainteresowany kontaktami z innymi ludmi. Twoje myli dotyczgwnie poczucia mniejszej wartoci, winy, mimo e twoja rodzina, przyjaciele i inne osoby nie potrafi zrozumiedlaczego czujesz si winny. Nie potrafisz odczuwa take szczcia w sytuacjach, ktre wczeniej byy rdemradoci. Twoje zainteresowanie sprawami rodziny i prac jest mae. Zmniejszeniu ulega take zdolnokoncentracji uwagi. Z tego powodu nie jeste w stanie skupi si na czytaniu ksiki, gazety, ogldaniuprogramu telewizyjnego czy filmu.Masz problemy z podejmowaniem prostych decyzji yciowych. Trudno moe sprawia podjcie decyzji copowiniene kupi dzisiaj na kolacj. Nie masz take ochoty, aby wyj z domu lub przyjmowa goci. Chceszby sam w domu.

Zmiany samopoczucia w cigu dnia W depresji umiarkowanej nastrj zmienia si w cigu dnia. Najczciej najgorzej czujesz si rano, natomiastw godzinach wieczornych samopoczucie ulega poprawie.pisz le, sen nie daje ci poczucia wypoczynku. Zasypiasz na og bez problemu, ale budzisz si po kilkugodzinach i nie moesz ponownie zasn. Wielu chorych uwaa niemono zanicia nad ranem zanajbardziej przykr dolegliwo. Pozostajesz wtedy zupenie sam ze swoimi smutnymi mylami.

Zmniejszenie aknieniaDepresji o umiarkowanym nasileniu towarzyszy zwykle utrata aknienia. Czsto dochodzi do zmniejszenia masyciaa o 5-10% w stosunku do normalnej wagi.Moesz odczuwa zmniejszenie popdu seksualnego. Moesz take odczuwa potrzeb bliskoci osoby