coimisiún thithe an oireachtais – an tuarascáil bhliantúil, 2019 laid... · 2020-07-01 ·...

Coimisiún Thithe an OireachtaisAn Tuarascáil Bhliantúil, 2019

Hou

ses

of t

he

Oir

each

tas

Com

mis

sion

A

nnu

al R

epor

t 20

19

Coimisiún Th

ithe an O

ireachtais

An Tu

arascáil Bhliantú

il, 2019

http://www.oireachtas.ie

Tithe an Oireachtais Teach Laighean Sráid Chill Dara Baile Átha Cliath 2 D02 XR20

www.oireachtas.ie Guthán: +353 (0)1 6183000 nó (0)76 1001700 Facebook: www.facebook.com/OireachtasNews Twitter: @OireachtasNews Instagram: www.instagram.com/oireachtas_news flickr: www.flickr.com/photos/oireachtas LinkedIn: https://ie.linkedin.com/company/housesoftheoireachtas

Déan ceangal linn

Íoslódáil an Aip


Ar ócáid an Chomórtha seo ar Chothrom Céad Bliain an chéad tionóil de Dháil Éireann an 21 Eanáir 1919,

Déanaimidne, ionadaithe mhuintir na hÉireann, aitheantas a thabhairt don stair chasta chomhroinnte atá againn agus déanaimid ár machnamh uirthi;

Déanaimid comóradh ar aisling, crógacht agus íobairt na gcomhaltaí den chéad Dáil Éireann agus déanaimid onóir a thabhairt dóibh;

Is ábhar mórtais dúinn, agus is luachmhar linn, an daonlathas parlaiminteach a d’fhág siad le hoidhreacht; agus

Déanaimid gealltanas sollúnta a thabhairt, leis an Dearbhú seo, ár ndaonlathas parlaiminteach a chaomhnú agus a neartú, ar mhaithe lenár náisiún agus go ceann céad bliain eile.

Seán Ó Fearghaíl, T.D. An Seanadóir Donnacadha Ó Donnabháin An Ceann Comhairle Cathaoirleach Sheanad Éireann

Dearbhú Comórtha Céad Bliain

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

1

An Tuarascáil Bhliantúil, 2019

Réamhrá ón gCeann Comhairle agus ón gCathaoirleach 3

Forléargas an Ard-Rúnaí 6

Ár gCreat Rialachais 9

Forléargas ar Obair an Choimisiúin in 2019 15

An Tuarascáil Bhliantúil ar an bPlean Straitéiseach, 2019-2021 –

Oireachtas a Oibríonn don Phobal, a Chur i nGníomh 17

Príomhghníomhaíochtaí Parlaiminteacha in 2019 18

Na Ceithre Phríomhthoradh Straitéiseacha 20

TORADH STRAITÉISE 1: Parlaimint Éifeachtach 26

TORADH STRAITÉISE 2: Parlaimint Oscailte agus Ghafa 40

TORADH STRAITÉISE 3: Parlaimint Dhigiteach 54

TORADH STRAITÉISE 4: Pobal Parlaiminteach a dTacaítear go Tréan leis 59

Feidhmíocht Airgeadais le linn thréimhse Chreat Buiséid Trí Bliana an Choimisiúin, 2019-2021 75

Cuntais Choimisiún Thithe an Oireachtais don Tréimhse ón 1 Eanáir go dtí an 31 Nollaig 2019 76

An Tuarascáil ar Chomhlíonadh Fhorálacha na Reachtaíochta um Íoc Pras 111

Aguisíní 112

Aguisín I: Cairt Eagraíochtúil Sheirbhís Thithe an Oireachtais 112

Aguisín II: An Ráiteas maidir le hAcmhainní, 2019 113

Aguisín III: An Tuarascáil Bhliantúil ó Choiste Iniúchóireachta an Choimisiúin, 2019 114

Aguisín IV: Na Billí a Tionscnaíodh i dTithe an Oireachtais in 2019 117

Aguisín V: Na Billí a Rith Tithe an Oireachtais in 2019 120

Aguisín VI: Cruinnithe agus Tuarascálacha na gCoistí Parlaiminte in 2019 122

Aguisín VII: An Tuarascáil Bhliantúil faoin Acht um Nochtadh Cosanta, 2014 125

Aguisín VIII: Cruinnithe den Choimisiún agus Tinreamh in 2019 126

Aguisín IX: Gluais Téarmaí 127

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

2

Coimisiún Thithe an Oireachtais

Clár an Ábhair

Réamhrá ón gCeann Comhairle agus ón gCathaoirleach

Tá áthas orainn an Tuarascáil Bhliantúil, 2019

a thíolacadh do Thithe an Oireachtais, de

bhun an cheanglais maidir le tuairisciú reachtúil a

shonraítear in alt 6 de na hAchtanna um Choimisiún

Thithe an Oireachtais, 2003-2018 (Achtanna an

Choimisiún).

Tugtar forléargas sa tuarascáil bhliantúil ar obair an

Choimisiúin ó thaobh tabhairt faoina fheidhmeanna,

go sonrach maidir le seirbhísí a sholáthar chun tacú

le hobair Thithe an Oireachtais agus chomhaltaí na

parlaiminte. Léirítear sna cuntais airgeadais iniúchta,

a chuirtear i láthair ar leathanach 76, an caiteachas

a tabhaíodh maidir le Tithe an Oireachtais a reáchtáil

in 2019.

Leagtar amach an tuarascáil bhliantúil ar chur i

ngníomh an Phlean Straitéisigh, a chuir an tArd-

Rúnaí faoi bhráid an Choimisiúin i gcomhréir le

halt 16 d’Achtanna an Choimisiúin ar leathanach 19.

Léirítear an dul chun cinn sa tuarascáil a rinneadh in

aghaidh an Phlean Straitéisigh in 2019. Aithnímid na

héachtaí le bliain anuas, na gníomhartha atá ar na

bacáin chun an straitéis a thabhairt chun cinn i

gcaitheamh na chéad tréimhse eile den Phlean,

agus iarrachtaí fhoireann na Seirbhíse chun an

dul chun cinn a tugadh le fios a bhaint amach.

Cuirtear tuarascáil bhliantúil na bliana seo i láthair le

linn tréimhse ar leith fad a théann ár náisiún i ngleic

leis na hathruithe ó bhonn atá tagtha ar ár saol de

dheasca phaindéim COVID-19.

Cuirimid ár gcomhbhrón ó chroí in iúl do theaghlaigh

agus do chairde na ndaoine sin a fuair bás mar

thoradh ar COVID-19.

Cuirimid ár mbuíochas in iúl freisin do na sároibrithe

uile túslíne; dár n-oibrithe cúraim sláinte a thugann

aire dár bpobal; dóibh siúd a d’fhill abhaile ó

áiteanna thar lear agus a d’éirigh as bheith ar scor

chun a scileanna agus saineolas a chur ar fáil; dár

bpríomhoibrithe a bhfuil seirbhísí bunriachtanacha á

soláthar acu; dár bhfostaithe sa tseirbhís phoiblí a

bhfuil seirbhísí ríthábhachtacha poiblí á soláthar acu;

agus do na hiarrachtaí ollmhóra atá á ndéanamh ag

comharsana agus ag oibrithe deonacha ar fud ár

bpobal a chuir lámh chúnta ar fáil chun cabhrú leis na

daoine is leochailí.

Go raibh maith agaibh as an tseirbhís a sholáthair

sibh dúinn go léir.

Tá ról tábhachtach ag Tithe an Oireachtais agus ag

parlaiminteoirí maidir le maoirseacht a dhéanamh ar

na bearta a cuireadh i bhfeidhm chun sláinte an

phobail a chosaint agus ar thionchar na mbeart sin ar

an saol agus ar shlite maireachtála. Is tábhachtaí

anois ná riamh, le linn na tréimhse seo ina bhfuil

íobairtí ollmhóra déanta ag daoine agus ina bhfuil

an-tiomantas go deo á léiriú acu chun tacú leis an

iarracht sláinte poiblí, go dtugann ionadaithe tofa

buarthaí a dtoghthóirí sa pharlaimint chun solais

agus go gcinntíonn siad go mbuntacaítear leis an

bhfreagairt don éigeandáil sláinte poiblí trí

ghrinnscrúdú parlaiminteach a dhéanamh.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

3


Agus machnamh siar níos fairsinge á dhéanamh ar

an obair a rinneamar le bliain anuas, ba gharsprioc

thábhachtach é Tionscadal Athchóirithe Theach

Laighean Seoirseach a chríochnú. Ba mhór an togra é

athchóiriú agus caomhnú an Tí a tógadh 274 bliain ó

shin agus ní hamháin go gcaomhnóidh sé stair an Tí

don ghlúin amach anseo, ach cinnteoidh an

t-uasghrádú a rinneadh ar an bhfoirgneamh freisin

go bhfreastalóidh Teach Laighean ar riachtanais ár

bparlaiminte agus ár bparlaiminteoirí agus go

leanfaidh sé de bheith inrochtana do chuairteoirí

agus d’fháilte a chur roimh chuairteoirí go ceann

tamall fada de bhlianta amach anseo. Léirímid ár

mbuíochas don Choimisinéir John McMahon, don

Phríomhailtire, Ciarán O’Connor agus dá bhfoireann

oifigeach ó Oifig na nOibreacha Poiblí.

Ba é aistriú Sheanad Éireann ar ais go Teach

Laighean óna sheomra sealadach in Ard-Mhúsaem

na hÉireann an chéad chuspóir maidir leis an

bhfoirgneamh a ullmhú le haghaidh atháitiú. Áiríodh

leis na hoibreacha: Seomra an tSeanaid a

athshuiteáil sa Teach sula n-atosófar suíonna an

tSeanaid i ndiaidh shos an tsamhraidh. Ba mhaith

linn ár mbuíochas a chur in iúl do Bhord Ard-

Mhúsaem na hÉireann a thacaigh linn i rith an

tionscadail seo.

Cuid lárnach de Straitéis Cumarsáide an Choimisiúin

is ea an pobal a nascadh lena bparlaimint agus na

Tithe a dhéanamh níos inrochtana. Is iomaí rud atá

bainte amach cheana féin chun an cuspóir sin a

thabhairt chun cinn agus lean an obair seo ar

aghaidh trí roinnt tionscnaimh éagsúla i

gcaitheamh na bliana.

Tionóladh suí speisialta de dhá Theach an

Oireachtais i dTeach an Ard-Mhéara in Eanáir 2019

chun comóradh céad bliain a dhéanamh ar chéad

chruinniú Dháil Éireann. Chun comóradh a dhéanamh

ar an eachtra stairiúil seo, rinne na Tithe clár

imeachtaí a bhí dírithe ar rannpháirtíocht an phobail

a reáchtáil faoi chlár comórtha Dáil 100 chun an

institiúid a oscailt don phobal.

Chun ceiliúradh a dhéanamh ar chríochnú an

tionscadail athchóirithe, osclaíodh Teach Laighean

don phobal chun clár turas treoraithe speisialta agus

gníomhaíochtaí cultúrtha a chur ar siúl, rud a thug

deis do chuairteoirí féachaint timpeall sa Teach

stairiúil agus foghlaim faoina athchóiriú agus faoina

chaomhnú ó na daoine a raibh baint acu leis an

tionscadal.

Díríodh freisin ar dheis cainte a thabhairt do dhaoine

óga inár bparlaimint náisiúnta. Shuigh 157 duine óg

i nDáil Éireann i mí na Samhna chun an chéad

Chomhthionól na nÓg ar an Aeráid a thionól. Thug an

t-imeacht deis uathúil do thoscairí óga ó áiteanna fud

fad na tíre a ndearcthaí agus a dtograí a chur i láthair

TDanna, Seanadóirí agus Airí ó urlár Sheomra na

Dála maidir le gníomhú ar son na haeráide. Ba

mhaith linn ár mbuíochas a léiriú do RTÉ as

comhoibriú le Seirbhís Thithe an Oireachtais

chun an Tionól a eagrú.

Bhí sé de phribhléid againn freisin Dáil na nÓg,

an pharlaimint náisiúnta do dhaoine óga, a reáchtáil,

áit ar cuireadh a ndíospóireacht dhébhliantúil

ar bun i dTeach Laighean mar chuid de chlár

comórtha Dáil 100.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

4


B’ócáidí tábhachtacha iad seo i dtaobh aird a

thabhairt ar rannpháirtíocht daoine óga sa phróiseas

daonlathach agus i dtaobh cloisteáil ón gcéad ghlúin

eile de chinnteoirí maidir leis na saincheisteanna atá

tábhachtach dóibh. Ba mhaith linn moladh a

thabhairt do na daoine óga a ghlac páirt sna

díospóireachtaí a chuir siad ar siúl sa Seomra

agus a thug ábhar machnaimh dúinn.

Chuireamar fáilte roimh bhreis agus 98,000

cuairteoir chuig Teach Laighean in 2019. Cé nach

féidir le cuairteoirí cuairt a thabhairt ar na Tithe faoi

láthair chun na treoirlínte maidir le sláinte phoiblí a

chomhlíonadh, leanfar le clúdach beo ar imeachtaí

na Dála, an tSeanaid agus na gcoistí parlaiminte a

chraoladh beo ar Oireachtas TV. Leanfaimid freisin le

rannpháirtíocht i measc scoileanna agus daltaí a

éascú trínár gclár oideachais ar líne, agus bainfear

úsáid bhreise as ár gcainéil chumarsáide ar líne agus

dhigiteacha chun eolas a thabhairt don phobal ar

obair na dTithe. Tugaimid cuireadh duit cuairt a

thabhairt ar Thithe an Oireachtais ar líne ag

www.oireachtas.ie.

Leagtar amach cuntas airgeadais an Choimisiúin don

bhliain dar chríoch an 31 Nollaig 2019 a ndearna an

tArd-Reachtaire Cuntas agus Ciste iniúchadh air, ar

leathanach 76. Tá an Coimisiún meáite ar a chinntiú

go mbaintear úsáid éifeachtúil as acmhainní poiblí i

gcomhlíonadh a fheidhmeanna. Léirítear sa chuntas

gur tabhaíodh caiteachas €127 milliún i ndáil leis na

Tithe a reáchtáil, i gcomparáid le buiséad €149

milliún. Áiríodh sa mhéid sin soláthar do thoghcháin

don dá Theach, ar tugadh anonn é go dtí 2020, agus

d’fhág sé sin go raibh glanchaiteachas €22 milliún

(15%) ann in 2019.

Ba é an bhliain seo caite bliain deiridh an 32ú Dáil

agus an 25ú Seanad. Is cuspóir tábhachtach de chuid

an Choimisiún agus de chuid na Seirbhíse faoi láthair

é tacú le comhaltaí nuathofa chun tabhairt faoina róil

reachtaíochta sa Dáil agus sa Seanad.

Mar fhocal scoir, ba mhaith linn ár mbuíochas a

chur in iúl d’iarchomhaltaí a d’fhóin sa Choimisiún le

ceithre bliana anuas, agus do na Coistí a chabhraíonn

leis an gCoimisiún. Cuirimid fáilte roimh chomhaltaí

nua an Choimisiúin agus táimid ag tnúth le bheith ag

obair leo sa tréimhse amach romhainn. Aithnímid na

héachtaí atá bainte amach ag an tSeirbhís le bliain

anuas. Ba mhaith linn buíochas a ghlacadh leis an

Ard-Rúnaí, leis an mBord Bainistíochta agus le

foireann na Seirbhíse as an obair a rinne siad chun

na seirbhísí is gá a sholáthar chun tacú le Tithe an

Oireachtais agus lena gcomhaltaí. Cuirimid buíochas

ar leith in iúl don tSeirbhís as an obair atá ar siúl acu

chun freagairt don dúshlán ar leith a bhaineann le

leanúint le soláthar na seirbhísí ríthábhachtacha a

bhfuil gá leo chun gur féidir leanúint de ghnó na

parlaiminte agus d’obair na gcomhaltaí a dhéanamh,

ar bhealach sábháilte, i rith phaindéim COVID-19.

Seán Ó Fearghaíl TD

An Ceann Comhairle

An Seanadóir Donnacadha Ó Donnabháin

Cathaoirleach Sheanad Éireann

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

5



Forléargas an Ard-Rúnaí

An Tuarascáil Bhliantúil ar an bPlean Straitéiseach, 2019-2021 – Oireachtas a Oibríonn don Phobal, a Chur i nGníomh

Is cúis áthais dom Tuarascáil 2019 a thíolacadh ar an

bPlean Straitéiseach, 2019 -2021 – Oireachtas a

Oibríonn don Phobal, a Chur i nGníomh.

Tá an Plean Straitéiseach seo á sholáthar de réir

mar a dhruideann cothrom dhá chéad bliain Dháil

Éireann linn. Is mór an t-athrú atá tagtha ar an

domhan, áfach, ó cuireadh tús leis an bplean in

2019. Tá dúshláin nua nach raibh a leithéid ann riamh

roimhe seo romhainn mar thoradh ar phaindéim

Covid-19. Caithfimid teacht ar bhealaí nua, ach go

háirithe, chun seirbhísí a sholáthar do na comhaltaí

den 33ú Dáil agus den 26ú Seanad lena chur ar a

gcumas tabhairt faoina bhfeidhmeanna

parlaiminteacha go héifeachtach i rith na tréimhse

dúshlánaí seo, agus sábháilteacht agus folláine gach

duine inár bpobal parlaiminte á gcinntiú ag an am

céanna.

Ullmhaíodh an tuarascáil seo don bhliain 2019 de réir

alt 16(1)(k) de na hAchtanna um Choimisiún Thithe an

Oireachtais, 2003-2018 (Achtanna an Choimisiúin),

lena gceanglaítear orm, mar Ard-Rúnaí, tuarascáil a

thíolacadh don Choimisiún go bliantúil faoin dul chun

cinn atá déanta maidir leis an bPlean Straitéiseach

a chur i ngníomh.

Ba bhliain an-tábhachtach do Thithe an Oireachtais

é 2019, tráth a rinneamar ceiliúradh ar chomóradh

céad bliain ar chéad suí Dháil Éireann. Rinne an Dáil

ceiliúradh ar chomóradh céad bliain na Dála an 21

Eanáir 2019 i ndiaidh imeacht searmanais a craoladh

go beo ar an teilifís a chur ar siúl i dTeach an Ard-

Mhéara a rinne athmhachnamh ar an daonlathas

parlaiminteach atá bainte amach le 100 bliain anuas.

Chuir an Ceann Comhairle tús leis an imeacht. Thug

Uachtarán na hÉireann, Mícheál D. Ó hUiginn, an

spreagaitheasc agus cuireadh deireadh leis an

imeacht le Comhshuí na dTithe agus i ndiaidh

gur bronnadh an Dearbhú Comórtha Céad Bliain le

linn an tSuí. Lean imeachtaí Dáil 100 ar aghaidh

i gcaitheamh 2019 agus díríodh ar chomóradh

a dhéanamh ar 100 bliain de dhioscúrsa polaitiúil,

de dhíospóireacht agus de dhlíthe a dhéanamh i

nDáil Éireann.

Ba é toradh an Choimisiúin in 2019 €127

milliún. Bhí 516 comhalta foirne coibhéis

lánaimseartha (CLA), 8 gcomhalta foirne de chuid

Sealbhóirí Oifige agus 47 comhalta foirne Tionscail

Stáit CLA atá fostaithe sa tSeirbhís Lónadóireachta

agus sa tSaoráid Chlódóireachta, fostaithe ag an

gCoimisiún ag deireadh na bliana 2019. Tá 544

comhalta foirne (454 comhalta foirne CLA)

polaitíochta fostaithe freisin a thacaíonn le hobair

chomhaltaí ina ról mar pharlaiminteoirí agus

ionadaithe na ndaoine.

Leanann an Plean Straitéiseach reatha tréimhse

ina ndearnadh athleasú suntasach parlaiminteach

agus athrú suntasach eagraíochta atá ar siúl go fóill i

dtréimhse reatha na straitéise. Áirítear leo seo bunú

na hOifige Buiséid Parlaimintí (OBP) agus Oifig na

gComhairleoirí Dlí Parlaiminte (OCDP) ar bhonn

reachtúil an 1 Eanáir 2019. Is cuid dhílis den chóras

grinnscrúdaithe ar chúrsaí airgeadais san Oireachtas

é OBP agus leanann a sheirbhísí, a thuarascálacha

agus a scileanna ag teacht chun cinn i gcaitheamh

thréimhse reatha na straitéise. Chuir OBP 78

foilseachán i dtoll a chéile in 2019, chuir sé

naoi gcruinniú faisnéise ar bun don Choiste

um Fhormhaoirsiú Buiséid, agus d’fhoilsigh

sé a Thráchtaireacht Réamhbhuiséid 2020 a

thug forléargas fioscach do Chomhaltaí roimh

Lá an Bhuiséid.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

6


Tá ról tábhachtach ag OCDP maidir le comhairle dlí a

chur ar Shealbhóirí Oifige, comhaltaí, Coistí agus an

tSeirbhís agus chun imeachtaí dlíthiúla a bhainistiú.

Eisíodh 438 comhairle dlí don tSeirbhís in 2019. Ina

theannta sin, tá seirbhísí nua forbartha aici chun

tacú le reachtaíocht chomhaltaí príobháideacha.

Ritheadh sé Bhille Comhaltaí Príobháideacha in

2019.

Leanann an tSeirbhís Leabharlainne agus Taighde

(SLaT) le seirbhísí eolais, taighde agus anailíse a

sholáthar ar ardchaighdeán do chomhaltaí. Rinne

SLaT a láithreán gréasáin inmheánach a

athdhearadh agus a athfhorbairt. Cuireann sé sin ar

chumas na gcomhaltaí agus na foirne acmhainní

faisnéise agus taighde ábhartha a d’fhoilsigh SLaT a

aimsiú go tapa agus gan stró agus iarrataí ar

thaighde a sheoladh ar aghaidh ar líne. Rinne Aonad

Bainistíochta Taifead SLaT oiliúint ar an Rialachán

Ginearálta um Chosaint Sonraí (RGCS) do

chomhaltaí agus don fhoireann a fhorbairt agus a

thabhairt isteach. Fuair an tSeirbhís 17 nIarraidh

Rochtana Cosanta Sonraí ó Ábhair Sonraí (IRÁanna)

in 2019. Thacaigh sé freisin le córas nua ríomh-SF

don tSeirbhís a fhorbairt agus a chur chun feidhme.

Fuair an tSeirbhís 272 iarraidh SF in 2019.

Bhí na Tithe agus a gCoistí an-ghnóthach in 2019.

Thacaigh an tSeirbhís leis an Dáil ar gach ceann dá

106 lá suí agus leis an Seanad ar gach ceann dá 93

lá suí. Ritheadh ocht gcinn is daichead de Bhillí

Comhaltaí Príobháideacha in 2019. Cuireadh 588

Díospóireacht i dTosach Suí ar bun sa Seanad agus

d’fhoilsigh Coiste Comhairliúcháin Phoiblí an

tSeanaid a thuarascáil ‘An Lucht Siúil i dTreo Éire

Níos Cothroime Tar Éis Aitheantas a Fháil’. Chuir

coistí an Oireachtais 623 cruinniú ar bun ar ar

fhreastail beagnach 2,000 finné agus rinne siad 61

tuarascáil choiste a chur i láthair.

Ina theannta sin, sheol an tSeirbhís a Straitéis

Theanga Chomharthaíochta na hÉireann (TCÉ)

2019-2021. Is é cuspóir na straitéise chun tacaíochtaí

le Teanga Chomharthaíochta na hÉireann a chur i

bhfeidhm d’fhinnéithe agus do chuairteoirí a

fhreastalaíonn ar na Tithe agus ar Choistí; do lucht

féachana ‘Oireachtas TV; do chuairteoirí ar ár

láithreán gréasáin agus ár láithreáin mheán

sóisialta; do chuairteoirí ar thurais sna Tithe agus do

chomhaltaí agus don fhoireann.

Críochnaíodh an clár oibre struchtúraí agus

athchóirithe d’fhoirgneamh Seoirseach Theach

Laighean in 2019. Chuir sé sin ar chumas an

tSeanaid aistriú ar ais go dtí a shuíomh buan i

dTeach Laighean. Rinneadh athchóiriú agus

caomhnú cúramach ar gach gné den teach ón

íoslach aníos go dtí an t-áiléar agus an díon - agus

bhronn seo beocht úrnua ar an bhfoirgneamh. Tá

caomhnú déanta ar Theach Laighean Seoirseach don

ghlúin amach anseo de chomhaltaí mar bhunláthair

an daonlathais Pharlaimintigh agus don iomaí

cuairteoir a gcuirimid fáilte rompu gach bliain a

bhuíochas leis an obair fhorleathan athchóirithe seo

a bhainistigh Oifig na nOibreacha Poiblí (OOP) agus

Tithe an Oireachtais go cúramach. Áirítear leis na

cuairteoirí mic léinn mar chuid de Chláir Oideachais

Parlaiminte agus comhaltaí na dtoscaireachtaí

parlaiminteacha a thugann cuairt ar Thithe an

Oireachtais fad a chuirimid leis an idirchaidreamh

oibre a dhéanaimid le parlaimintí eile.

Tugann an tSeirbhís ardtús áite do shlándáil agus

sábháilteacht chuairteoirí chuig na Tithe agus do

shlándáil agus sábháilteacht na gcomhaltaí agus na

foirne. Cinntíonn na foirne Uiséirí Parlaiminte agus

Oifigigh Sheirbhíse rochtain cheart ar Theach

Laighean agus cinntíonn siad go ndéantar

cuairteoirí, oifigigh, agus toscaireachtaí

Parlaiminteacha a thionlacan i gceart agus go

sábháilte i rith a gcuairteanna.

Is dúshlán leanúnach don tSeirbhís é cóiríocht

bhreise shlán agus chuí a sholáthar do phobal na

parlaiminte agus do spásanna le haghaidh

rannpháirtíocht an phobail. Cuireadh tús le hobair ar

straitéisí agus pleananna fadtéarmacha a fhorbairt

chun soláthar a dhéanamh do riachtanais

chóiríochta na dTithe amach anseo agus chun réitigh

agus cleachtais inbhuanaithe a chur chun cinn agus

a chur i bhfeidhm do na Tithe.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

7


Is príomhchuspóir straitéiseach de chuid na

Seirbhíse é infheistiú a dhéanamh sa teicneolaíocht.

Leanadh leis an gClár um Chlaochlú Digiteach in

2019 a bhfuil sé mar chuspóir aige eagraíocht a

thugann ‘Tús Áite do Chúrsaí Digiteacha’ (Digital

First) a dhéanamh den tSeirbhís.

Le dhá mhí dhéag anuas, d’oibrigh an eagraíocht as

lámh a chéile chun roinnt tionscadail mhóra a

sholáthar faoin gClár um Chlaochlú Digiteach. Bhí na

foirne tionscadail ag obair chun feidhmchláir na

dTairiscintí agus na Ráiteas a fhorbairt, is

feidhmchláir a chruthaíonn cuid den Chóras

Parlaiminte Digití nua. Rinne Aonad na dTuarastal a

bhfeidhmchlár CorePay a uasghrádú agus thug an

tAonad SF córas nua r-Saorála Faisnéise isteach.

Sheol an tSeirbhís Leabharlainne agus Taighde agus

Rannóg an Aistriúcháin láithreáin nua inmheánacha

agus rinne an tAonad Cumarsáide an t-inlíon, An

Tairseach, a athdhearadh. D’aistrigh an eagraíocht

go dtí Microsoft 365 agus Windows 10 agus

chríochnaíomar an tionscadal Teicneolaíocht sna

Seomraí. Dhéileáil Deasca na Seirbhíse TF do

chomhaltaí agus don fhoireann freisin le beagnach

20,000 iarraidh ar chúnamh agus tacaíocht.

Leanamar i rith 2019 le forbairt agus soláthar na

gcroísheirbhísí parlaiminteacha a chur chun cinn do

na Tithe agus dá gCoistí agus do chomhaltaí agus

don fhoireann. Tá tacaíochtaí breise curtha i

bhfeidhm againn chun ár bpobal parlaiminte a

fhorbairt agus chun tacú leis. Dúshlán leanúnach a

bhí romhainn ná leibhéil agus scileanna reatha na

foirne a choimeád. Cabhróidh ár Straitéis Daoine

Acmhainní Daonna 2019-2021 - Ag Tacú le Pobal na

Parlaiminte leis an tSeirbhís chun a spriocanna

eagraíochtúla a bhaint amach trí úsáid éifeachtach a

bhaint as acmhainní, tacú leis an bhfoireann agus na

comhaltaí go léir, agus cultúr dínite agus measa,

ceannaireachta agus éagsúlachta a chur chun cinn.

Tacaíonn An Straitéis Foghlama agus Forbartha

2019-2021 leis seo, is straitéis a bhfuil sé mar

chuspóir aici a chinntiú go mbíonn an t-eolas, na

scileanna agus na tréithe ag an bhfoireann go léir

chun tabhairt faoina róil go héifeachtúil agus go

gairmiúil. Leanann Ionad Ilfhreastail Seirbhísí na

gComhaltaí, na seirbhísí Lónadóireachta agus

Clódóireachta agus Acmhainní Daonna (AD) na

gComhaltaí le seirbhísí ríthábhachtacha a sholáthar

do chomhaltaí chun tacú leo ina gcuid oibre agus

mar fhostóirí foirne.

Rinneamar forbairt bhreise ar Chlár Oibre Foghlama

an Oireachtais (OFO) do dhaoine óga atá faoi

mhíchumas intleachtúil. Rinneamar idirchaidreamh

freisin le ranna rialtais maidir le deiseanna

socrúcháin oibre agus fostaíochta do dhaoine faoi

mhíchumas intleachtúil sa státseirbhís i gcoitinne.

Tacaíonn ár nAonaid Chorparáideacha lenár seirbhísí

go léir, a chinntíonn riaradh barainneach, éifeachtúil

agus éifeachtach na Seirbhíse.

Is deas liom a thabhairt le fios go ndearna an

tSeirbhís dul chun cinn suntasach maidir le tacú le

hobair na dTithe agus a gcomhaltaí; maidir lenár

seirbhísí digiteacha a nuachóiriú tuilleadh; maidir le

teacht níos fusa a bheith ag an bpobal ar Thithe an

Oireachtais agus rannpháirtíocht níos fusa an

phobail san Oireachtas a chumasú, agus maidir le

tacú le pobal ár bparlaiminte.

Ba mhian liom mo bhuíochas a chur in iúl don Bhord

Bainistíochta agus don Choiste Iniúchóireachta as a

dtiomantas agus tacaíocht leanúnach.

Ba mhaith liom aitheantas ar leith a thabhairt do

shárobair agus gairmiúlacht m’fhoirne. Is pribhléid é

a bheith ag obair in éineacht leo agus is rímhór

agam a dtiomantas dár bParlaimint Náisiúnta.

Táim ag tnúth leis an dara bliain den Phlean

Straitéiseach 2019-2021 a sholáthar in 2020 le

tacaíocht ón gCoimisiún agus ón bhfoireann.

Peadar Ó Fionnagáin

Cléireach Dháil Éireann agus Ard-Rúnaí

Sheirbhís Thithe an Oireachtais

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

8



Is é Coimisiún Thithe an Oireachtais (an Coimisiún)

an comhlacht atá freagrach as Tithe an Oireachtais

a reáchtáil agus is é an comhlacht ceannais é do

Sheirbhís Thithe an Oireachtais. Bunaíodh an

Coimisiún in 2004 mar chomhlacht reachtúil

neamhspleách faoin Acht um Choimisiún Thithe

an Oireachtais, 2003. Tá sé cuntasach do Thithe

an Oireachtais as comhlíonadh a fheidhmeanna.

Tá an Coimisiún freagrach as beartas airgeadais agus

riaracháin a chinneadh maidir le cláir agus seirbhísí a

sholáthar do na Tithe agus do chomhaltaí na dTithe

chun tacú leo chun a gcuid feidhmeanna parlaiminte

a chomhlíonadh. Ina theannta sin, déanann sé

formhaoirsiú ar chur i ngníomh na mbeartas sin

ag Seirbhís Thithe an Oireachtais (an tSeirbhís).

11 chomhalta atá ar an gCoimisiún. Is é an Ceann

Comhairle atá mar Chathaoirleach ex officio ar an

gCoimisiún.

Is i gcáil chorparáideach a fhónann comhaltaí an

Choimisiúin agus ní bhíonn ionadaíocht á déanamh

acu ar son a bpáirtithe, a ngrúpaí ná ní ar mhaithe

lena leasanna féin a bhíonn siad ag an bhfóram seo.

Bíonn ról tábhachtach ag comhaltaí an Choimisiúin,

áfach, ó thaobh faisnéis faoi bheartais agus faoi

chinntí an Choimisiúin a chur in iúl trí chóras na

parlaiminte.

Seirbhís Thithe an Oireachtais

Is í Seirbhís Thithe an Oireachtais (an tSeirbhís) an

comhlacht seirbhíse poiblí a chuireann comhairle

ghairmiúil agus seirbhísí agus saoráidí nós imeachta

agus riaracháin ar fáil don Choimisiún, do Thithe an

Oireachtais, do Choistí na dTithe agus do chomhaltaí

na dTithe.

Tá an tSeirbhís faoi stiúir Chléireach na Dála agus an

Ard-Rúnaí. Tá 516 Státseirbhíseach de chuid an Stáit

agus 55 gcomhalta foirne tionscail Stáit (coibhéis

fostaithe lánaimseartha) ar fhoireann na Seirbhíse

a leagtar a gcuid téarmaí agus coinníollacha

fostaíochta síos i gCód Reachtúil Ginearálta na

Státseirbhíse, san Acht um Fhoireann Thithe an

Oireachtais, 1959 agus sna hAchtanna um

Choimisiún Thithe an Oireachtais, 2003 go 2018.

Tá 454 ball foirne polaitíochta ag obair go

lánaimseartha i dTeach Laighean nó in oifigí

toghlaigh comhaltaí, ar fostaithe iad a bhfostaíonn

na comhaltaí nó an páirtí polaitíochta iomchuí iad

go díreach agus a n-íocann an Coimisiún a bpá leo.

Ard-Rúnaí Sheirbhís Thithe an Oireachtais

Tá an tArd-Rúnaí freagrach as an tSeirbhís a bhainistiú

ar bhonn laethúil agus as beartais an Choimisiúin a

chur i ngníomh. Is é nó is í an tArd-Rúnaí an

Príomhfheidhmeannach leis mar aon le bheith ina

chomhalta nó ina comhalta den Choimisiún, ina

Chléireach nó ina Cléireach ar Dháil Éireann, agus

ina Oifigeach Cuntasaíochta nó ina hOifigeach

Cuntasaíochta i leith chaiteachas an Choimisiúin.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

9


Ár gCreat Rialachais

Comhaltas an Choimisiúin (2019)

Ina suí ó chlé go deas: Peadar Ó Fionnagáin, Cléireach Dháil Éireann agus Ard-Rúnaí (Príomhfheidhmeannach an Choimisiúin),

an Seanadóir Pádraig Ó Cobhthaigh, Mairsile Ní Chorcoráin Cinnéide, TD, an Seanadóir Gearóid P. Ó Creachmhaoil, Máirtín Ó

hÉideáin, TD, Caitríona Uí Mhurchú, TD, an Seanadóir Donnacadha Ó Donnabháin (Cathaoirleach Sheanad Éireann agus

Leas-Chathaoirleach an Choimisiúin), Seán Ó Fearghaíl, TD (An Ceann Comhairle agus Cathaoirleach an Choimisiúin).

Níl sa ghrianghraf: Tadhg Ó Dubhlaoigh, TD, Laoise Uí Raghallaigh, TD, an Seanadóir Eamonn Ó Súilleabháin.

An Bord Bainistíochta

Cuidíonn an Bord Bainistíochta leis an Ard-Rúnaí

an tSeirbhís a bhainistiú trí chéile.

Tá an tArd-Rúnaí agus ceathrar Rúnaithe Cúnta

a thuairiscíonn don Ard-Rúnaí sa struchtúr

bainistíochta ardleibhéil reatha.

Is iad atá ar an mBord Bainistíochta an tArd-Rúnaí

(cathaoirleach an Bhoird), ceathrar Rúnaithe Cúnta,

Cléireach Sheanad Éireann, Príomhoifigeach ar

cathaoirleach Líonra na bPríomhoifigeach sa tSeirbhís

é, agus aon chomhalta seachtrach amháin den Bhord

atá ceaptha ag an Ard-Rúnaí. Is ar an mBord a bhíonn

an fhreagracht fhoriomlán as an bplean straitéiseach i

gcomhair na Seirbhíse a chur i ngníomh. Is é a

dhéanann maoirseacht ar fheidhmíocht na Seirbhíse,

agus a thugann cuntas inti, trí chomhcheannaireacht.

Ina cheann sin, déanann sé cinntí maidir le

saincheisteanna a bhfuil tábhacht straitéiseach,

oibriúcháin agus airgeadais leo agus féadfar iad a

chur faoi bhráid an Choimisiúin ansin chun cinneadh

a fháil ina leith, de réir mar is cuí.

Tá cúig cinn de choistí straitéiseacha, agus comhalta

den bhord ina chathaoirleach nó ina cathaoirleach ar

gach aon cheann acu, bunaithe ag an mBord

Bainistíochta chun tacaíocht a thabhairt dó ag

comhlíonadh a fheidhmeanna dó: An Coiste

Rialachais, Feidhmíochta agus Cuntasachta; an

Coiste Oscailteachta, Rannpháirtíocht an Phobail

agus Forbartha Campais; an Coiste Daoine agus

Eagrúcháin; an Coiste Teicneolaíochta agus

Claochlaithe Dhigitigh; agus Coiste Rannóg 2024.

Bunaíodh na Coistí Straitéiseacha lena chinntiú go

mbeidh cur chuige comhordaithe ann i leith

saincheisteanna straitéiseacha agus oibriúcháin sa

tSeirbhís a bhainistiú inar gá plé le roinnt rannóga

éagsúla. Bunaíodh Coiste Rannóg 2024 chun

maoirseacht a sholáthar ar chur i bhfeidhm na

straitéise glanta riaráistí aistriúcháin le haghaidh

Rannóg an Aistriúcháin, an tSeirbhís Aistriúcháin

Gaeilge i Seirbhís Thithe an Oireachtais.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

10


Comhaltaí an Bhoird Bhainistíochta

Ina suí ó chlé go deas: Máirtín Groves, Cléireach Sheanad Éireann, Elaine Gunn, Rúnaí Cúnta, Rannóg na Seirbhísí

Parlaiminteacha agus Leas-Chléireach Dháil Éireann; Annette Connolly, Rúnaí Cúnta, Seirbhísí Faisnéise agus Taighde

Pharlaimintigh; Peadar Ó Fionnagáin (Cathaoirleach), Cléireach Dháil Éireann agus Ard-Rúnaí; Michael Errity, Rúnaí Cúnta,

Rannóg na Seirbhísí Corparáideacha agus Seirbhísí do Chomhaltaí; Mellissa English, Rúnaí Cúnta, An Príomh-

Chomhairleoir Dlí Parlaiminte; Seosamh Ó hÁghmaill, Comhalta Seachtrach; Derek Dignam, Príomhoifigeach,

Cathaoirleach Líonra na bPríomhoifigeach.

Bíonn obair an Bhoird Bhainistíochta agus a

choistí ag brath ar na beartais a ghlacann an

Coimisiún agus, chomh maith leis sin, ar na straitéisí

agus ar na tosaíochtaí a leagtar amach sa Phlean

Straitéiseach agus sa Phlean Gnó Corparáideach

don tSeirbhís. Freastalaíonn comhaltaí an Bhoird

Bainistíochta agus bainisteoirí sinsearacha eile

sa tSeirbhís ar chruinnithe den Choimisiún de réir

mar is gá.

Ról an Choimisiúin

Is é ról an Choimisiúin, faoi na hAchtanna um

Choimisiún Thithe an Oireachtais, 2003-2018, socrú a

dhéanamh maidir le Tithe an Oireachtais a reáchtáil,

gníomhú mar chomhlacht ceannais na Seirbhíse,

beartas i ndáil leis an tSeirbhís a bhreithniú agus a

chinneadh, agus formhaoirsiú a dhéanamh ar chur i

ngníomh an bheartais sin ag an Ard-Rúnaí.

D’éirigh dhá rud thábhachtacha as an reachtaíocht

lenar bunaíodh an Coimisiún sa bhliain 2003:

(i) tháinig an Coimisiún chun bheith ina údarás

ceadúcháin i ndáil le caiteachas agus i ndáil le cinntí

maidir le líon foirne, soláthar seirbhísí agus nithe

gaolmhara (ba ag an Roinn Airgeadais a bhí an

t-údarás sin roimhe sin); agus (ii) rinneadh an córas

chun buiséid a leithroinnt ar Thithe an Oireachtais a

athrú ó phróiseas bliantúil na Státseirbhíse i ndáil

le Meastacháin agus “Vótaí” go próiseas trína

soláthraítear buiséad trí bliana a tharraingítear as

an bPríomh-Chiste. Socraítear buiséad nua faoin

reachtaíocht gach trí bliana tar éis caibidlíocht a

dhéanamh leis an Roinn Caiteachais Phoiblí agus

Athchóirithe. Ceadaíonn an Coimisiún an buiséad ar

leibhéal polaitiúil agus déanann an dá Theach an

reachtaíocht leasaitheach riachtanach a rith ansin.

Is ionann leithroinnt buiséid trí bliana an Choimisiúin

faoi láthair agus €422.3 milliún don tréimhse 2019

go 2021.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

11


Comhaltas an Choimisiúin

11 chomhalta atá ar an gCoimisiún:

�� Cathaoirleach Dháil Éireann (comhalta ex officio)

(An Cathaoirleach ar an gCoimisiún)

�� Cathaoirleach Sheanad Éireann

(comhalta ex officio) (An Leas-Chathaoirleach)

�� Ard-Rúnaí Sheirbhís Thithe an Oireachtais

(comhalta ex officio) (Príomhfheidhmeannach

an Choimisiúin)

�� aon chomhalta amháin de Thithe an

Oireachtais arna cheapadh nó arna ceapadh

ag an Aire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe

(“ionadaí an Aire”)

�� ceathrar gnáthchomhaltaí arna gceapadh

ag Dáil Éireann

�� triúr gnáthchomhaltaí arna gceapadh

ag Seanad Éireann

Feidhmíonn an Coimisiún de réir an phrionsabail

ghinearálta go bhféachann sé le tacaíocht a thabhairt

go comhionann do na Tithe agus do gach comhalta le

linn dóibh an ról atá acu mar ionadaithe tofa a

chomhlíonadh. Bíonn liúntas bliantúil ag dul do

Chomhaltaí an Choimisiúin (seachas comhaltaí

ex officio). Bíonn liúntas ag dul d’ionadaí an Aire

mura bhfuil sé nó sí ag fónamh mar Aire Stáit.

Feidhmeanna an Choimisiúin

Leagtar feidhmeanna sonracha áirithe de chuid an

Choimisiúin amach faoin reachtaíocht, lena n-áirítear:

�� formhaoirsiú a dhéanamh ar chaiteachas

leanúnach na dTithe;

�� cuntais bhliantúla a choimeád;

�� tuarastail agus costais na gcomhaltaí, fhoireann

na gcomhaltaí agus fhoireann na Seirbhíse a íoc;

�� feidhmeanna a chomhlíonadh i ndáil le

foireann státseirbhíse an Choimisiúin;

�� pleananna straitéiseacha, tuarascálacha bliantúla

agus meastacháin bhliantúla a chur i dtoll a chéile

agus a fhoilsiú, agus lámhleabhair agus faisnéis a

bhaineann le gnó Thithe an Oireachtais a chur i

dtoll a chéile do chomhaltaí na dTithe;

�� seirbhísí aistriúcháin a chur ar fáil maidir le

hAchtanna an Oireachtais agus le hIonstraimí

Reachtúla;

�� faisnéis, anailís agus comhairle fhioscach

agus eacnamaíoch a chur ar fáil do Thithe

an Oireachtais agus do Choistí Oireachtais;

�� treoirlínte do na comhaltaí faoi úsáid seirbhísí

agus saoráidí a mhaoinítear le cistí poiblí a

ullmhú agus a fhoilsiú, agus muirir ina leith

sin a shonrú tar éis lánscor na Dála;

�� feidhmeanna áirithe a fheidhmiú maidir le saoráidí

rúnaíochta do chomhaltaí agus do pháirtithe

cáilitheacha, mar shampla, acmhainní a leithroinnt

faoin Scéim um Chúnamh Rúnaíochta do

Chomhaltaí agus saoráidí TFC, clódóireachta

agus dearthóireachta grafaice a chur ar fáil;

�� feidhmeanna áirithe dlí a fheidhmiú, lena

n-áirítear páirt a ghlacadh in imeachtaí dlí de

réir mar is gá agus socrú a dhéanamh maidir

le comhairle dlí a chur ar fáil;

�� Cléireach Dháil Éireann a cheapadh ar bhonn

moladh ón gCeann Comhairle as measc an liosta

ainmneacha arna roghnú ag an gCoiste um

Cheapacháin Ardleibhéil (CCAL), de thoradh

comórtas oscailte arna eagrú ag CCAL; agus

�� Cléireach Sheanad Éireann, Leas-Chléireach Dháil

Éireann agus Leas-Chléireach Sheanad Éireann a

cheapadh ar bhonn moladh ón gCeann Comhairle

nó ón gCathaoirleach, de réir mar is cuí.

12

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

12


Ceisteanna nach dtagann faoi Shainchúram

an Choimisiúin

Níl d’údarás ag an gCoimisiún:

�� tuarastail nó liúntais na gcomhaltaí a shocrú;

�� pá, coinníollacha nó pinsin na foirne a shocrú; agus

�� aon oibreacha tógála a rialú nó a bhainistiú –

Oifig na nOibreacha Poiblí (OOP) a chuireann an

fheidhm sin i gcrích do na Ranna agus na hOifigí

Rialtais uile.

Ina dteannta sin, níl aon ról ag an gCoimisiún i

mbainistiú na Seirbhíse ó lá go lá. Is ar an Ard-Rúnaí

agus ar an mBord Bainistíochta atá an fhreagracht sin.

Trédhearcacht agus Cuntasacht

Tá an Coimisiún cuntasach do Thithe an Oireachtais

i gcomhlíonadh a fheidhmeanna. Foilsíonn sé

tuarascáil bhliantúil a leagtar faoi bhráid an dá

Theach agus foilsítear í chomh maith ar shuíomh

gréasáin an Oireachtais. Tugtar faisnéis sa tuarascáil

bhliantúil faoin obair a rinne an tSeirbhís chun tacú

leis na Tithe agus leis na comhaltaí, agus tugtar

cuntas inti freisin ar chistí poiblí a caitheadh le

linn reáchtáil na dTithe i rith na bliana áirithe sin.

Déanann an Coimisiún, tríd an Ard-Rúnaí, a chuntais a

chur faoi bhráid an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste

faoin 31 Márta i ngach bliain lena n-iniúchadh. Tá an

Coimisiún cuntasach do Choiste Dháil Éireann um

Chuntais Phoiblí i leith thorthaí an iniúchta phoiblí

agus tá sé cuntasach do na Coistí Oireachtais

iomchuí i leith a phlean straitéisigh agus i leith

nithe gaolmhara a bhaineann le cúrsaí beartais.

Déantar cláir oibre agus miontuairiscí chruinnithe

an Choimisiúin a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin

an Oireachtais. Tá an Coimisiún faoi réir an Achta

um Shaoráil Faisnéise, 2014 freisin.

Cód Iompair do Chomhaltaí an Choimisiúin

Tá an Coimisiún faoi rialú Cód Iompair lena leagtar

síos caighdeáin eitice atá mar theoir ag comhaltaí ó

thaobh iompar de, ag gníomhú dóibh i dteannta a

chéile nó go haonarach, agus a bhfeidhmeanna á

gcomhlíonadh acu. Is iad seo a leanas na prionsabail

ar a bhfuil an Cód bunaithe: freagracht, iontaofacht,

dílseacht, tiomantas, géilleadh, faisnéis agus

riarachán. Agus iad ina gcomhaltaí de Thithe an

Oireachtais, ní mór do chomhaltaí an Choimisiúin

freisin, cloí leis na Cóid Iompair ar ghlac Dáil Éireann

agus Seanad Éireann leo de réir na nAchtanna um

Eitic, mar is cuí. Agus iad ina Stiúrthóirí Ainmnithe

faoi na hAchtanna um Eitic, ceanglaítear ar

chomhaltaí an Choimisiúin ráiteas bliantúil

faoina gcuid leasanna inchláraithe a chur ar fáil

do Chathaoirleach an Choimisiúin agus don

Choimisiún um Chaighdeáin in Oifigí Poiblí.

Nochtadh Leasanna ag Comhaltaí an Choimisiúin

Faoina Chód Iompair, agus de bhreis ar na ceanglais

faoi na hAchtanna um Eitic in Oifigí Poiblí a

chomhlíonadh, ní mór do chomhaltaí an Choimisiúin

aon leas ábhartha a nochtadh, is leas ábhartha a

d’fhéadfadh a bheith acu féin nó ag aon duine atá

bainteach leo in aon ní atá á bhreithniú ag cruinniú,

nó ar shlí eile, i nithe a bhaineann le feidhmeanna an

Choimisiúin. Déantar gach nochtadh leasanna a

thaifeadadh i miontuairiscí na gcruinnithe den

choimisiún, ar miontuairiscí iad a fhoilsítear ar

shuíomh gréasáin an Oireachtais tar éis iad a

cheadú.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

13


Coistí an Choimisiúin

Tá dhá bhuanchoiste chomhairleacha phríomhúla

ag an gCoimisiún: Coiste Airgeadais a dhéanann

breithniú ar thuarascálacha airgeadais ráithiúla

agus a chuireann faoi bhráid an Choimisiúin iad

lena gceadú; agus Coiste Iniúchóireachta, a

dhéanann formhaoirsiú ar bhainistiú priacal,

rialuithe inmheánacha (lena n-áirítear an fheidhm

maidir le hiniúchóireacht inmheánach agus

saincheisteanna a aithnítear trí iniúchóireacht

sheachtrach) agus luach ar airgead, agus a

thugann comhairle ina leith.

Tá an Coiste Iniúchóireachta bunaithe ar bhonn

reachtúil de bhun alt 10 den Acht um Choimisiún

Thithe an Oireachtais (Leasú), 2009. Tugann sé

tuarascáil ar bhonn bliantúil don Choimisiún agus

foilsítear na tuarascálacha ar an suíomh gréasáin

www.oireachtas.ie. Tionóltar cruinnithe den Choiste

Airgeadais agus den Choiste Iniúchóireachta de

chuid an Choimisiúin ar bhonn ráithiúil. Tá tuilleadh

sonraí faoi obair an Choiste Iniúchóireachta in 2019

ar fáil ag Aguisín III. Is féidir leis an gCoimisiún

Fochoistí eile a bhunú, faoi mar is gá, chun

cabhrú leis tabhairt faoina fhreagrachtaí.

Tábla 1: Comhaltas an Choimisiúin (2019)

An Teachta Seán Ó Fearghaíl, an Ceann Comhairle

An Cathaoirleach Comhalta ex officio

An Seanadóir Donnacadha Ó Donnabháin, Cathaoirleach an tSeanaid

An Leas-Chathaoirleach Comhalta ex officio

An tUasal Peadar Ó Fionnagáin, Ard-Rúnaí na Seirbhíse

Príomhfheidhmeannach Comhalta ex officio

An Teachta Máirtín Ó hÉideáin Ionadaí an Aire

An Seanadóir Pádraig Ó Cobhthaigh

Comhalta den Seanad

An Teachta Mairsile Uí Chorcoráin-Uí Chinnéide

Comhalta den Dáil

An Seanadóir Gearóid P. Ó Creachmhaoil

Comhalta den Seanad

An Teachta Tadhg Ó Dubhlaoigh

Comhalta den Dáil

An Teachta Caitríona Uí Mhurchú

Comhalta den Dáil

An Teachta Laoise Uí Raghallaigh

Comhalta den Dáil

An Seanadóir Éamonn Ó Súilleabháin

Comhalta den Seanad

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

14



Is é Coimisiún Thithe an Oireachtais an comhlacht

reachtúil atá freagrach as Tithe an Oireachtais a

reáchtáil. Déanann an Coimisiún formhaoirsiú ar

chaiteachas leanúnach na dTithe agus tugann sé

treoir straitéiseach maidir le seirbhísí a sholáthar

do na Tithe agus do chomhaltaí na dTithe. Is é atá

freagrach freisin as foireann na Seirbhíse a fhostú.

I dtabhairt faoina fhreagracht reachtúil as

maoirseacht a dhéanamh ar reáchtáil Thithe an

Oireachtais, is gnách go dtagann an Coimisiún le

chéile uair sa mhí ar a laghad nuair a bhíonn na Tithe

ina suí nó a mhinice is gá chun a fheidhmeanna a

chomhlíonadh go héifeachtach. Foilsítear cláir agus

miontuairiscí cruinnithe an Choimisiúin ar láithreán

gréasáin an Oireachtais www.oireachtas.ie. Leagtar

amach líon na ndaoine a d’fhreastail ar chruinnithe

sa bhliain 2019 in Aguisín VIII den tuarascáil seo.

Thionóil an Coimisiún 15 chruinniú, lena n-áirítear

dhá chruinniú neamhchorpracha, in 2019. Is féidir an

achoimre seo a leanas a thabhairt ar na ceisteanna ar

déileáladh leo:

Feidhmíocht Airgeadais

�� Tuarascálacha airgeadais ráithiúla ón gCoiste

Airgeadais agus scrúdú ar mhionfhaisnéis faoi

chaiteachas na dTithe i gcomparáid leis an

gcaiteachas a tuaradh

�� Cuntais Bhliantúla an Choimisiúin

don bhliain 2018

�� Ráiteas ón gCoimisiún faoi Mheastacháin

don bhliain 2020

Straitéis

�� Plean Straitéiseach Seirbhíse Thithe

an Oireachtais 2019-2021

�� Straitéis agus Plean um Chur i bhFeidhm 2019-

2024 Rannóg 2024

�� Plean Straitéiseach Leabharlann Thithe

an Oireachtais 2019-2024

�� Plean Straitéiseach Seirbhíse Taighde

Pharlaimintigh 2019-2021

�� Tionscadal Athchóirithe ar Theach Laighean

Seoirseach: Maoirseacht an chláir oibre agus

na straitéise cóiríochta do na Tithe

�� Straitéis Rannpháirtíocht an Phobail: Clár

imeachtaí rannpháirtíocht an phobail chun

ceiliúradh a dhéanamh ar Theach Laighean

Seoirseach a Athoscailt i ndiaidh gur

críochnaíodh an tionscadal athchóirithe.

�� Straitéis TFC a Chur i nGníomh

�� Straitéis Cumarsáide a Chur i bhFeidhm

�� Cruinniú Faisnéise Cibearshlándála

Beartas agus Seirbhísí

�� Plean Oibre agus Buiséad maidir

le Claochlú Digiteach 2019

�� Rialachas um Chosaint Sonraí

�� Clár Oideachais Thithe an Oireachtais

�� Saoráil Faisnéise

�� An Scéim um Chúnamh Rúnaíochta do

Chomhaltaí: Acmhainní breise a sholáthar do

ghrúpaí polaitíochta a bhfuil ionadaithe acu ar an

gComhchoiste um Ghníomhú ar son na hAeráide

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

15


Forléargas ar Obair an Choimisiúin in 2019


�� Clár Oibre Foghlama an Oireachtais (COF)

�� Clár Taithí Oibre Dhaltaí na hIdirbhliana

i dTithe an Oireachtais

�� An Oifig Buiséid Pharlaiminteach:

Clár Oibre Bliantúil 2019

�� Oifig na gComhairleoirí Dlí Parlaiminte:

Seirbhísí Billí Comhaltaí Príobháideacha

�� Rialacha na Seirbhíse Leabharlainne

agus Taighde agus Ráiteas ar Sheirbhísí

�� An Ráiteas Prionsabal agus Beartais i leith Dínite

agus Urraime i gcomhair Láthair Oibre na

Parlaiminte: Cur i bhFeidhm an Bheartais

�� Cairt Seirbhíse do Chustaiméirí agus Plean

Gníomhaíochta do Sheirbhís Thithe an

Oireachtais

�� An Liúntas Ionadaíochta Poiblí (LIP): Treoirlínte

do chomhaltaí na dTithe maidir le caiteachas

inlamhála faoin Liúntas Ionadaíochta Poiblí (LIP)

�� Treoirlínte do Chomhaltaí maidir le húsáid

seirbhísí agus saoráidí a sholáthraíonn an

Coimisiún as cistí poiblí i gcaitheamh feachtas

toghcháin Eorpach

�� Treoirlínte do Chomhaltaí maidir le húsáid

seirbhísí agus saoráidí a sholáthraíonn an

Coimisiún as cistí poiblí maidir le corrthoghchán

le Dáil Éireann

�� Tuarascáil ar Chlóphreas a cheannach do

Shaoráid Phriontála an Oireachtais

�� Athbhreithniú ar an gcóras chun freastal

comhaltaí a chur i dtaifead ag Teach Laighean

Tuairisciú Bliantúil

�� Tuarascáil Bhliantúil 2018 le Tithe an Oireachtais

an Choimisiúin de réir alt 6 de na hAchtanna um

Choimisiún Thithe an Oireachtais

�� An Tuarascáil Bhliantúil ón gCoiste Iniúchóireachta,

2018 leis an gCoimisiún de réir alt 14A(10)(c) de na

hAchtanna um Choimisiún Thithe an Oireachtais

�� An Tuarascáil Bhliantúil ón Ard-Rúnaí don

Choimisiún maidir le Cur i nGníomh an Phlean

Straitéisigh i gcomhréir le halt 16(1)(k) de na

hAchtanna um Choimisiún Thithe an Oireachtais

An Straitéis Acmhainní Daonna don tSeirbhís

�� Tuarascáil an tSuirbhé ar Iompar san Ionad

Oibre de chuid Sheirbhís Thithe an Oireachtais

�� Post Maoirseora ar Thithe an Oireachtais a líonadh

Dlíthiúil

�� Imeachtaí dlí a raibh baint ag Tithe

an Oireachtais leo

Cásanna Gnó a Cheadú

�� Tionscadail Dhigiteacha TFC

�� Tionscadal Athnuaite Ríomhairí Deisce TFC

�� Seirbhísí Eagarthóireachta Reachtaíochta Gaeilge

�� Acmhainní foirne breise a sholáthar chun tacú le

comhaltaí na gCoistí Parlaiminteacha

�� Togra chun 12ú Cruinniú Bliantúil Líonra Oifigigh

Buiséid Pharlaiminteacha agus Fhorais

Fhioscacha Neamhspleácha na hEagraíochta um

Chomhar agus Fhorbairt Eacnamaíochta (an

ECFE) a chur ar siúl

�� Togra chun Cruinniú Fómhair Thionól

Parlaiminteach na hEagraíochta um Shlándáil

agus Comhar san Eoraip (ESCE), a chuirfear ar

bun i nDeireadh Fómhair 2021

�� Togra chun an 36ú Réamhchomhdháil Bhliantúil

Rannóg Sheirbhísí Leabharlainne agus Taighde

Choiste Iniúchóireachtaónaidhm idirnáisiúnta na

gComhlachas Leabharlainne

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

16


Ár bhFís, Ár Misean, Ár Luachanna

Ár bhFísOireachtas a Oibríonn don Phobal

Ár MiseanSeirbhís Pharlaiminteach ardfheidhmíochta a chumasaíonn do Thithe an Oireachtais a

bhfeidhmeanna bunreachtúla a chomhlíonadh; a thacaíonn le comhaltaí mar pharlaiminteoirí agus mar ionadaithe an phobail, agus a chuireann Oireachtas

oscailte agus inrochtana chun cinn.

Ár LuachannaNeamhchlaonta | Cuntasach | Oscailte

Comhghleacúil | Nuálach

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

17



Príomhghníomhaíochtaí Parlaiminteacha 2019 2018 2017 2016

Suíonna na dTithe

Laethanta suí na Dála 102 106 104 91

Laethanta suí an tSeanaid 93 98 86 62

Uaireanta suí na Dála 914 989 923 772

Uaireanta suí an tSeanaid 511 615 506 349

Cruinnithe na gCoistí Parlaiminte

Cruinnithe Coistí 623 625 665 324

Uaireanta suí na gCoistí 1,329 1,406 1,498 729

Finnéithe coistí 1,986 2,223 2,179 990

Tuarascálacha arna dtíolacadh ag Coistí 61 75 80 31

An Próiseas Reachtach

Billí a tionscnaíodh sa dá Theach 108 142 156 121

Billí Rialtais 40 48 33 36

Billí Comhaltaí Príobháideacha 68 94 123 85

Billí a tionscnaíodh sa Dáil 80 105 123 88



Billí a tionscnaíodh sa Seanad 28 37 33 33



Billí a ritheadh sa dá Theach 54 44 41 22



Leasuithe a moladh ar Bhillí 2,660 3,622 3,166 1,684

Ceisteanna Parlaiminteacha

CPanna a Próiseáladh 57,697 58,727 58,820 44,942

Ceisteanna le haghaidh Freagra Scríofa 47,197 47,673 48,641 28,963

Ceisteanna le haghaidh Freagra ó Bhéal 2,018 2,008 1,958 1,071

Díospóireacht Oifigiúil

Uaireanta an chloig de dhíospóireacht pharlaiminteach 2,754 3,010 2,939 1,850

Vótálacha a taifeadadh (vótaí sna Tithe)

Vótálacha na Dála 161 198 194 147

Vótálacha an tSeanaid 173 193 94 78

Foireann na Seirbhíse ag Deireadh na Bliana (Coibhéis Lánaimseartha)1 516 511 495 449

Foireann na gComhaltaí ag Deireadh na Bliana (Coibhéisí Lánaimseartha) 454 450 448 439

Glanchaiteachas (€000) 126,979 131,581 110,194 113,557

1 Ní thagraíonn Foireann na Seirbhíse ag Deireadh na Bliana (Coibhéisí Lánaimseartha) ach do Chomhaltaí Foirne Státseirbhíse amháin (tá slánú déanta ar na

huimhreacha).

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

18


Príomhghníomhaíochtaí Parlaiminteacha in 2019

Déantar an tuarascáil bhliantúil seo a ullmhú de réir alt 6(1)(k) de na hAchtanna

um Choimisiún Thithe an Oireachtais, 2003-2018 (Achtanna an Choimisiúin), lena

gceanglaítear orm, mar Ard-Rúnaí, tuarascáil a thíolacadh don Choimisiún go bliantúil

faoin dul chun cinn atá déanta maidir leis an bPlean Straitéiseach a chur i ngníomh.

Ba bhliain an-tábhachtach do Thithe an Oireachtais é 2019, tráth a rinneamar ceiliúradh

ar chomóradh céad bliain ar chéad suí Dháil Éireann agus cuireadh imeacht tábhachtach

i dTeach an Ard-Mhéara an 21 Eanáir 2019 agus clár imeachtaí comórtha ar siúl i

gcaitheamh na bliana.

Tá Plean Straitéiseach 2019-2021 á chur ar fáil fad atá athbhreithniú agus

comhdhlúthú á dhéanamh ar thionscnaimh athchóirithe pharlaimintigh agus

eagraíochta chun a n-éifeachtacht a neartú. Rinne an tSeirbhís dul chun cinn

suntasach in 2019 i dtreo na 14 sprioc a leagtar amach faoi na ceithre phríomhthoradh

straitéise a bhaint amach a dtugtar cuntas orthu sa Phlean Straitéiseach.

Rinne Seirbhís Thithe an Oireachtais dul chun cinn suntasach ar phleanáil do

na hOlltoghcháin agus do thoghcháin na Dála agus an tSeanaid i rith tréimhse na

straitéise agus chun ullmhú do Dháil agus do Sheanad Éireann nua; infheistíocht a

dhéanamh in TFC agus córais agus feidhmchláir nua TF a thabhairt isteach; éagsúlacht

agus ionchuimsiú níos fearr a chur chun cinn; agus caidreamh idirpharlaiminteach a

neartú agus a leathnú agus rannpháirtíocht níos fearr i measc an phobail a fhorbairt

leis an Oireachtas.rannpháirtíocht níos mó i measc an phobail a fhorbairt le Tithe an

Oireachtais. Lean na Tithe agus a gCoistí freisin dá gcuid oibre maidir leis an tionchar

a bhainistiú a d’imir cinneadh na Ríochta Aontaithe chun aistarraingt ó AE.

Gné thábhachtach eile dár gcuid oibre le bliain anuas a bhí i bhfilleadh ar ár dTeach

Laighean Seoirseach athchóirithe fad atá na príomhsheirbhísí tacaíochta á gcothabháil

do Thithe an Oireachtais.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

19


Tuarascáil an Ard-Rúnaí


Na Ceithre Phríomhthoradh Straitéiseacha

Toradh Straitéise 1:

Parlaimint Éifeachtach

Sprioc 1: An tacaíocht agus an chomhairle

riachtanach a sholáthar do Dháil

Éireann agus Seanad Éireann chun

cabhrú leo tabhairt faoina ngnó go

héifeachtach.

Sprioc 2: An tacaíocht agus an chomhairle

riachtanach a sholáthar do Choistí an

Oireachtais chun cabhrú leo tabhairt

faoina ngnó go héifeachtach.

Sprioc 3: Acmhainn reachtaíochta,

mhaoirseachta agus ghrinnscrúdaithe

na dTithe agus a gCoistí a neartú


Parlaimint Oscailte agus Ghafa

Sprioc 1: Rannpháirtíocht níos mó i measc

an phobail a fhorbairt le Tithe an

Oireachtais.

Sprioc 2: Ár gcaidreamh leis an AE, an RA agus ár

gcaidreamh eile idirnáisiúnta a neartú.

Sprioc 3: Idirchaidreamh le Ranna Rialtais

a fheabhsú.


Parlaimint Dhigiteach

Sprioc 1: An Teicneolaíocht a úsáideann

na Tithe agus na Coistí a Chlaochlú

Sprioc 2: Rochtain phoiblí níos éasca a chumasú

ar obair an Oireachtais agus a

chomhaltaí

Sprioc 3: Ár mBonneagar Teicniúil a Nuachóiriú


Pobal Parlaiminteach a dTacaítear go Tréan leis

Sprioc 1: Pobal Parlaiminte a fhorbairt a léirítear

luach air, atá gafa agus a dtacaítear leis

Sprioc 2: Timpeallacht fhisiciúil shlán agus

shábháilte a sholáthar a fhreastalaíonn

ar riachtanais Phobal na Parlaiminte

Sprioc 3: Cultúr dínite agus measa, éagsúlachta

agus ionchuimsithe a chothú

Sprioc 4: Seirbhísí ardchaighdeáin a sholáthar

dár gcustaiméirí go léir

Sprioc 5: Ardchaighdeáin de rialachas

corparáideach a chinntiú

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

20


Toradh Straitéise 1: Parlaimint Éifeachtach

Ár Spriocanna Ár bPríomhghníomhaíochtaí agus Príomhghnóthachtálacha in 2019

Sprioc 1:An tacaíocht agus an chomhairle riachtanach a sholáthar do Dháil Éireann agus Seanad Éireann chun cabhrú leo tabhairt faoina ngnó go héifeachtach

Sprioc 2:An tacaíocht agus an chomhairle riachtanach a sholáthar do Choistí an Oireachtais chun cabhrú leo tabhairt faoina ngnó go héifeachtach

Sprioc 3:Acmhainn reachtaíochta, mhaoirseachta agus ghrinnscrúdaithe na dTithe agus a gCoistí a neartú

Tionóladh Comhshuí Dhá Theach an Oireachtais sa Seomra Cruinn i dTeach an Ard-Mhéara Dé Luain, an 21 Eanáir 2019 chun comóradh céad bliain a dhéanamh ar chruinniú poiblí tionscnaimh Dháil Éireann an 21 Eanáir 1919.

Shuigh Dáil Éireann ar 102 lá (914 uair an chloig). Cuireadh 161 vótáil de chuid na Dála i dtaifead.

Roghnaíodh 361 saincheist thráthúil maidir le díospóireacht a dhéanamh orthu sa Dáil.

Rinneadh 57,697 Ceist Pharlaiminte a phróiseáil.

Shuigh Seanad Éireann ar 93 lá (511 uair an chloig). Cuireadh 173 vótáil an tSeanaid i dtaifead.

Tugadh 588 Ní I dTosach Suí i láthair le haghaidh díospóireachta sa Seanad – roghnaítear ceithre cinn, ar a mhéid, chun díospóireacht a dhéanamh orthu gach lá suí.

Tionscnaíodh 108 Bille sna Tithe – ba Bhillí Rialtais 37% díobh agus ba Bhillí Comhaltaí Príobháideacha (BCPanna) 63% díobh.

Ritheadh 48 Bille Rialtais i rith 2019 agus ritheadh 6 BCP i rith 2019.

D’fhoilsigh Oifig na nDíospóirechtaí 35,500 leathanach den Tuarascáil Oifigiúil ar imeachtaí poiblí na Dála, an tSeanaid agus na gCoistí Parlaiminte. Cuireadh siompóisiam bliantúil Chumann Tuairiscithe Parlaiminte na Breataine agus na hÉireann (BIPRA) ar siúl ann freisin i dTeach Laighean in Iúil 2019.

Sholáthair Rannóg an Aistriúcháin seirbhísí aistriúcháin chomhuainigh le linn 914 uair an chloig de dhíospóireacht Dála, 511 uair an chloig de dhíospóireacht Seanaid, agus do chruinnithe Coiste nuair a iarradh sin. Sholáthair sí chomh maith aistriúchán oifigiúil ar ábhar maidir le 260 Riar Oibre Dála agus Seanaid.

Tacaíodh le 623 cruinniú de Choistí Parlaiminte (1,329 uair an chloig). D’fhreastail 1,986 finné ar chruinnithe Coistí.

Cuireadh 61 tuarascáil Choiste i láthair.

Bunaíodh Coiste Speisialta um Príomh-Shaincheisteanna i leith Phobal an Lucht Siúil agus chuir sé tuarascáil eatramhach i láthair i Samhain 2019.

D’eisigh Oifig na gComhairleoirí Dlí Parlaiminte (OCDP) 99 comhairle dlí do Choistí agus 9 gcomhairle maidir le grinnscrúdú roimh Chéim an Choiste. De bhreis air sin, sholáthair OCDP 31 comhairle dlí do chomhaltaí aonair maidir lena mBillí Comhaltaí Príobháideacha. Sannadh sé Bhille Comhaltaí Príobháideacha dhéag don tseirbhís dréachtaithe reachtaíochta.

Sholáthair an tSeirbhís Leabharlainne agus Taighde (an SLaT) 240 cruinniú faisnéise saincheaptha agus 1,302 cruinniú faisnéise do chomhaltaí agus úsáideoirí eile. Sholáthair sí 103 foilseachán, ina raibh 31 Rianaire Billí, 34 Díolaim Bhillí ar Bhillí Rialtais, 14 Pháipéar Nóta agus Spotsolais, 21 Físghrafaic, agus a foilseachán Research Matters Quarterly. Thug sí grinnscrúdú mionsonraithe ar 13 BCP agus 17 n-aschur Grinnscrúdaithe Réamhreachtaigh ar scéimeanna ginearálta Billí Rialtais do Choistí chun críche.

Rinne an Oifig Buiséid Pharlaiminteach (an OBP) 78 foilseachán a tháirgeadh agus d’ullmhaigh sí 9 gcruinniú faisnéise don Choiste um Fhormhaoirsiú Buiséid.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

21


Toradh Straitéise 2: Parlaimint Oscailte agus Ghafa


Sprioc 1:Rannpháirtíocht níos mó i measc an phobail a fhorbairt le Tithe an Oireachtais.

Sprioc 2:Ár gcaidreamh leis an AE, an RA agus ár gcaidreamh eile idirnáisiúnta a neartú

Sprioc 3:Idirchaidreamh le Ranna Rialtais a fheabhsú

Cuireadh clár tionscnamh agus imeachtaí poiblí ‘Dáil 100’ ar siúl a sholáthair an méid seo a leanas:

n Príomhimeacht comórtha sa Seomra Cruinn i dTeach an Ard-Mhéara inar labhair an tUachtarán Mícheál D. Ó hUiginn agus inar tionóladh comhshuí na dTithe ina dhiaidh sin;

n Thug Cainteoir Theach na nIonadaithe, Stáit Aontaithe Mheiriceá, Nancy Pelosi, aitheasc i measc chomhaltaí agus iarchomhaltaí na dTithe;

n Cuireadh bailiúchán nua cáipéisí ó thréimhse réabhlóideach na hÉireann (1918-1923) ar fáil ar líne i ndiaidh tionscadal comhoibritheach digitithe idir an tOireachtas agus Cartlann Náisiúnta na hÉireann;

n Cuireadh láithreán gréasáin Dáil 100 in airde a chuireann eolas ar fáil ar an gcéad Dáil, a daoine agus a díospóireachtaí; agus a chuireann Seoda Leabharlann an Oireachtais, tuairisciú Parlaiminteach leis na blianta anuas, agus acmhainní múinteoireachta ar fáil;

n Thug Comhthionól na nÓg ar an Aeráid ina raibh an tOireachtas/RTÉ páirteach 157 dalta le chéile ó áiteanna ar fud na hÉireann chun plé a dhéanamh ar an gcaoi gur gá d’Éirinn dul i ngleic leis an ngéarchéim aeráide;

n Cuireadh cruinniú Dháil na nÓg ar siúl chun plé a dhéanamh ar an gclár athraithe aeráide; agus

n Cuireadh turas a bhí ar siúl ar feadh bliana ar Thaispeántas Dáil 100 ar siúl ar fud na hÉireann.

Críochnaíodh an clár oibre struchtúraí agus athchóirithe d’fhoirgneamh Seoirseach Theach Laighean agus d’aistrigh an Seanad ar ais isteach sa seomra ina mbíodh sé suite i dTeach Laighean.

Cuireadh 2,789 turas ar siúl in 2019 agus ghlac 41,610 cuairteoir páirt iontu. Cuireadh fáilte roimh beagnach 100,000 cuairteoir go dtí Teach Laighean.

Tháinig méadú ar ghníomhaíocht maidir le hoscailteacht agus idirchaidreamh leis an Oireachtas in 2019. Seo a leanas roinnt sonraí faoin oscailteacht agus idirchaidreamh sin:

n Tugadh 2.3 milliún cuairt ar láithreán gréasáin an Oireachtais;

n Rinneadh 2.2 milliún amharc ar dhíospóireachtaí parlaiminte agus ba dhíospóireachtaí coiste 1.6 milliún díobh; agus

Bhuaigh foireann mheán sóisialta Sheirbhís an Oireachtais dámhachtain na nEagraíochtaí Neamhrialtasacha (ENRanna)/na bhFiontar Beag agus Meánmhéide (FBManna)/na gComhlachtaí Beaga is Fearr i nDámhachtainí Meán Sóisialta Sockies 2019.

Sheol an tSeirbhís a Straitéis Theanga Chomharthaíochta na hÉireann (TCÉ) 2019-2021 chun tacaíochtaí TCÉ a chur i bhfeidhm don idirchaidreamh a dhéanann an tOireachtas leis an bpobal, le comhaltaí agus leis an bhfoireann. Ainmníodh agus cuireadh an Straitéis ar an ngearrliosta do Ghradaim Sármhaitheasa agus Nuálaíochta sa Státseirbhís 2019 sa Chatagóir Sármhaitheas i gCultúr, Luachanna agus Éagsúlacht.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

22


Toradh Straitéise 2: Parlaimint Oscailte agus Ghafa


Ag deireadh na scoilbhliana 2018/19:

n Cuireadh ceardlanna clár oideachais pharlaiminte ar siúl do 36 scoil inar fhreastail breis agus 1,000 dalta;

n Ghlac ocht scoil páirt sa tionscnamh ‘Ceann Go Ceann’ ina nglacann an Ceann Comhairle páirt i bhfíschomhrá le rang de dhaltaí Polaitíochta agus an tSochaí ina scoil féin;

n Chuir 15 dhalta cainteanna an Chlub Oideachas Teicneolaíochta, Siamsaíochta agus Dearaidh ar siúl i gCaisleán Bhaile Átha Cliath; agus

n Rinneadh an Clár Oideachais Parlaiminte a fhairsingiú chun cláir struchtúracha a chur ar fáil do dhaltaí na hIdirbhliana.

Tá méadú tagtha, ar an iomlán, ar an leibhéal de rannpháirtíocht idirpharlaiminteach, an méid seo a leanas ina measc:

n 16 chruinniú dhéthaobhacha ar cuairt isteach;

n Ceithre thoscaireacht ar cuairt isteach faoi stiúir Cainteora;

n Naoi nGrúpa Cairdis Pharlaimintigh ar cuairt isteach; agus

n 65 idirchaidreamh idirpharlaiminteach ar cuairt amach, cuairteanna Grúpaí Cairdis ina measc.

Ghlac parlaiminteoirí ó ocht dtír páirt in imeachtaí an 3ú cruinniú Ollchoiste Idirnáisiúnta (OCI) maidir le Bréagaisnéis agus Nuacht Bhréagach a bhí ar siúl i mBaile Átha Cliath an 6 agus an 7 Samhain 2019.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

23


Toradh Straitéise 3: Parlaimint Dhigiteach


Sprioc 1:An teicneolaíocht a úsáideann na Tithe agus na Coistí a chlaochlú

Sprioc 2:Rochtain phoiblí níos éasca a chumasú ar obair an Oireachtais agus a chomhaltaí

Sprioc 3:Ár mBonneagar Teicniúil a Nuachóiriú

Leanadh ar aghaidh leis an gClár um Chlaochlú Digiteach a fhorbairt agus a sholáthar i gcaitheamh 2019.

Críochnaíodh 18 dTionscadal um Chlaochlú Digiteach. I measc na bpríomhthionscadal a críochnaíodh, bhí:

n Uasghrádú ar an gcóras Wi-Fi agus suiteáladh teicneolaíocht nua sna Seomraí;

n Forbraíodh feidhmchláir nua do ‘Tairiscintí’ agus ‘Ráitis’ don chóras parlaiminte digití;

n Sheol an tSeirbhís Leabharlainne agus Taighde (an SLaT) láithreán nua inmheánach agus rinne an tAonad Cumarsáide inlíon na Seirbhíse, An Tairseach, a athdhearadh;

n Thug Oifig na gComhairleoirí Dlí Parlaiminteacha (OCDP) córas bainistíochta cáis nua, Legal Evolve, isteach; agus

n Thug an tAonad SF córas nua ríomh-SF isteach atá néalbhunaithe. Forbraíodh an córas nua faoin gclár feidhmchlár Tógáil le Roinnt (TlR).

Thug deasca na Seirbhíse TFC tacaíocht do thart ar 20,000 glao – 11,217 nglao ó chomhaltaí agus óna bhfoireann agus 8,711 glao ó fhoireann na Seirbhíse.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

24


Toradh Straitéise 4: Pobal Parlaiminteach a dTacaítear go Tréan leis


Sprioc 1:Pobal Parlaiminte a fhorbairt a léirítear luach air, atá gafa agus a dtacaítear leis

Sprioc 2:Timpeallacht fhisiciúil shlán agus shábháilte a sholáthar a fhreastalaíonn ar riachtanais Phobal na Parlaiminte

Sprioc 3:Cultúr dínite agus measa, éagsúlachta agus ionchuimsithe a chothú

Sprioc 4:Seirbhísí ardchaighdeáin a sholáthar dár gcustaiméirí go léir

Sprioc 5:Ardchaighdeáin de rialachas corparáideach a chinntiú

Ba é líon iomlán na foirne CLA (Státseirbhísigh, Foireann Tionscail Stáit, Clódóirí agus Foireann Sealbhóirí Oifige) ag deireadh 2019 572.43 duine.

D’fhoilsigh Seirbhísí Acmhainní Daonna na príomhcháipéisí seo a leanas:

n An Straitéis Daoine 2019-2021;

n An Straitéis Foghlama agus Forbarhta (FaF) 2019-2021;

n Treoir do Bhainisteoirí Líne maidir le Bainistíocht Éifeachtach Foirne. Cuireadh 206 cúrsa oiliúna ar siúl.

Bhí 454 comhalta foirne polaitíochta Coibhéise Lánaimseartha (CLA) fostaithe ag comhaltaí na dTithe.

Bhí pinsin iníoctha le 208 iarchomhalta foirne polaitíochta agus le 419 iarchomhalta.

Críochnaíodh caomhnú agus athchóiriú Theach Laighean Seoirseach i Lúnasa 2019 i ndiaidh clár oibreacha a mhair dhá bhliain a bhainistigh Oifig na nOibreacha Poiblí (OOP) agus Tithe an Oireachtais.

Léiríodh clár faisnéise 2 chuid, “The Restoration of Historic Leinster House”.

Foilsíodh Ráiteas Prionsabal agus Beartais i leith Dínite agus Urraime.

Foilsíodh Ráiteas um Chosaint Leanaí agus Plean maidir leis an Ráiteas um Chosaint Leanaí a Chur i nGníomh.

Foilsíodh na torthaí a bhí ar Shuirbhé ar Ionad Oibre Parlaiminteach.

Bhain na chéad rannpháirtithe i gClár Foghlama agus Foghlama (FFO) an Oireachtais a gcáilíocht amach ag searmanas dámhachtainí i dTeach Laighean. Bhain seachtar de na céimithe fostaíocht pháirtaimseartha amach i ndiaidh dóibh páirt a ghlacadh sa chlár.

Forbraíodh agus foilsíodh Cairt agus Plean Gníomhaíochta Custaiméirí nua. D’fhoilsigh an tSeirbhís a Plean Straitéiseach don tréimhse 2019-2021.

Cuireadh na cruinnithe rialachais seo a leanas ar bun:

n 15 chruinniú de chuid Thithe an Oireachtais;

n Cúig chruinniú an Choiste Airgeadais;

n Ceithre chruinniú an Choiste Iniúchóireachta;

n 20 cruinniú an Bhoird Bhainistíochta;

n 38 cruinniú de chuid Choistí Straitéiseacha an Bhoird Bhainistíochta

Phróiseáil an tAonad Airgeadais breis agus 5,700 sonrasc le haghaidh earraí agus seirbhísí. Tugadh faoi 36 próiseas soláthair.

Fuarthas 272 iarraidh Saorála Faisnéise, aníos ó 167 in 2018.

Tugadh faoi shé Phróiseas um Chosaint Sonraí agus próiseáladh 17 nIarraidh Rochtana Cosanta Sonraí ó Ábhair (IRÁanna).

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

25


TORADH STRAITÉISE 1: Parlaimint ÉifeachtachTá trí sprioc straitéiseacha ag an tSeirbhís chun an toradh straitéise seo a bhaint amach.

TORADH STRAITÉISE 1: SPRIOC 1

An tacaíocht agus an chomhairle riachtanach a sholáthar do Dháil Éireann agus Seanad Éireann chun cabhrú leo tabhairt faoina ngnó go héifeachtach

Is feidhm riachtanach de chuid na Seirbhíse é

tacaíocht agus comhairle ar ardchaighdeán maidir

leis an nós imeachta a sholáthar do Shealbhóirí

Oifige, do Chathaoirligh Coistí, agus do Chomhaltaí

na dTithe. Bíonn an modh faoin dtugann na Tithe faoi

dhíospóireachtaí faoi threoir na rialacha agus na

bhfasach mar atá siad leagtha amach sna Buan-

Orduithe agus i Rialuithe suntasacha ón gCathaoir.

Le linn 2019, lean Seirbhís Thithe an Oireachtais (an

tSeirbhís) ag cothabháil agus ag feabhsú na seirbhísí

comhairle agus tacaíochta a sholáthraíonn sí do na

Tithe agus dá gCoistí.

Fíor 1: Laethanta Suí na dTithe

0

50

100

150

200

250

2016201720182019

102

9886

62

93

106 10491

Laethanta Suí na Dála

Laethanta Suí an tSeanaid

Thacaigh an tSeirbhís le Dáil Éireann ar gach ceann

dá 102 lá suí agus le Seanad Éireann ar gach ceann

dá 93 lá suí.

Fíor 2: Uaireanta Suí na dTithe

0

5,00

1,000

1,500

2,000

2016201720182019

914

511

772

989

615

506

349

923

Uaireanta Suí na Dála

Uaireanta Suí an tSeanaid

Tionóladh Comhshuí Dhá Theach an Oireachtais sa

Seomra Cruinn i dTeach an Ard-Mhéara an 21 Eanáir

2019 chun comóradh céad bliain a dhéanamh ar

chruinniú poiblí tionscnaimh Dháil Éireann an 21

Eanáir 1919.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

26


Chas comhaltaí na Dála agus an tSeanaid le chéile sa Seomra

Cruinn i dTeach an Ard-Mhéara le haghaidh suí speisialta chun

ceiliúradh a dhéanamh ar chothrom 100 bliain an chéad tionóil

de Dháil Éireann i dTeach an Ard-Mhéara an 21 Eanáir 1919.

Chuir an Ceann Comhairle agus an Cathaoirleach fáilte

roimh Chainteoir Theach na nIonadaithe, Stáit

Aontaithe Mheiriceá, Nancy Pelosi, go dtí Teach

Laighean an 17 Aibreán 2019. Thug Cainteoir Theach

na nIonadaithe, Stáit Aontaithe Mheiriceá, Nancy

Pelosi, aitheasc i Seomra na Dála do chomhaltaí agus

iar-chomhaltaí Dháil Éireann agus Sheanad Éireann

mar chuid den cheiliúradh céad bliain ar Dháil Éireann.

Thug Cainteoir Theach na nIonadaithe, Stáit Aontaithe

Mheiriceá, Nancy Pelosi, aitheasc i Seomra na Dála do

chomhaltaí agus iar-chomhaltaí na Dála agus Sheanad

Éireann. Thug an Ceann Comhairle agus an Cathaoirleach

cuireadh don Chainteoir Pelosi mar chuid de chlár

comórtha 100 bliain na Dála sna Tithe.

Cuireadh ceithre fhothoghchán ar bun i rith 2019

chun na folúntais sa Dáil agus sa Seanad a líonadh a

cruthaíodh nuair a toghadh comhaltaí le Parlaimint

na hEorpa (a cuireadh ar bun an 24 Bealtaine 2019).

Tacaíonn Cléireach agus Leas-Chléireach na Dála

agus aonaid ghnó Sheirbhísí an Tí le suíonna agus

le gnó Dháil Éireann agus a Sealbhóirí Oifige trí

chomhairle agus cúnamh nóis imeachta a sholáthar

chun suíonna an Tí a ullmhú agus a bheith i gceannas

orthu.

Cuireann Oifig na nImeachtaí raon seirbhísí

tacaíochta nóis imeachta ar fáil don Dáil. In 2019,

rinne sí 150 Riar Oibre, lena n-áirítear Riar na hOibre

Forlíontach a chur i dtoll a chéile, agus thaifead sí 161

vótáil Dála (vótaí sa Teach).

Ullmhaíodh cruinnithe faisnéise do gach suí na Dála

chun an Cathaoirleach a threorú trí gach mír ghnó.

Tugadh faisnéis do Chathaoirligh sula raibh

imeachtaí ar siúl sa Teach, agus tugadh faisnéis go

leithleach do Chathaoirligh na gCoistí, ar iarraidh

uathu, i ndáil le rialú nóis imeachta maidir le

leasuithe ar Bhillí.

Chuir Oifig na nImeachtaí tacaíocht ar fáil freisin do

Choiste na Dála um Nós Imeachta, a chuir ocht

gcruinniú ar siúl, agus do Choiste Gnó na Dála, a

chuir 44 cruinniú ar siúl.

Tábla 1: Cruinnithe Bhuanchoistí na Dála 2019 2018 2017 2016

An Coiste Gnó 44 43 50 25

An Coiste um Nós Imeachta 8 7 6 7

An Fochoiste ar Athleasú na Dála 5 7 8 26

An Coiste Roghnóireachta 3 7 7 6

Sprioc 1: An tacaíocht agus an chomhairle riachtanach a sholáthar do Dháil Éireann agus

Seanad Éireann chun cabhrú leo tabhairt faoina ngnó go héifeachtach

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

27


Mar fhreagairt do na breithiúnais a thug an Chúirt

Uachtarach in 2019 i gcásanna O’Brien v. Cléireach

Dháil Éireann agus Daoine Eile agus Kerins v.

McGuinness agus Daoine Eile (Uimh. 2), bhunaigh

Coiste na Dála um Nós Imeachta agus Coiste an

tSeanaid um Nós Imeachta agus Pribhléidí Grúpa

Oibre um Pribhléid Pharlaiminteach agus Cearta

Saoránach. Bunaíodh an Grúpa Oibre chun

athbhreithniú a dhéanamh ar nósanna imeachta

Thithe an Oireachtais, go háirithe a mBuanorduithe

(rialacha nóis imeachta), lena chinntiú go léirítear

meas ar chearta saoránach i rith an phróisis

pharlaimintigh.

Tá breithniú á dhéanamh ag an nGrúpa Oibre ar

impleachtaí na mbreithiúnas agus déanfaidh sé

teagmháil leis na Coistí, le moltaí, in am agus i dtráth.

Fíor 3: Billí a Tionscnaíodh sa Dá Theach agus Billí a Ritheadh

0

20

40

60

80

100

120

140

160

2016201720182019

Billí a Tionscnaíodh sa Dáil

Billí a Tionscnaíodh sa Seanad

Billí Rialtais a Ritheadh

Billí Comhaltaí Príobháideachaa Ritheadh

Tacaíonn Oifig na mBillí leis an bpróiseas reachtach

sa dá Theach agus i Roghchoistí na Dála, agus

bainistíonn sí an próiseas reachtaíochta ó fhoilsiú

Bille go dtí go seoltar cóip veillim dheimhnithe de

gach Bille a rith an dá Theach chun an Uachtaráin

lena síniú.

In 2019, rith na Tithe 48 Bille Rialtais agus 6 Bhille

Comhaltaí Príobháideacha (BCPanna). Cuireadh tús

le 108 Bille, ar an iomlán, sa dá Theach, agus ba

BCPanna 68 díobh. Liostaítear in Aguisín IV Billí a

tionscnaíodh sna Tithe agus liostaítear in Aguisín V

Billí a ritheadh.

Scrúdaíonn Oifig na mBillí téacs na mBillí agus na

leasuithe go léir agus tacaíonn sí le Cathaoirligh agus

Cléirigh an dá Thí i gcinntí maidir le hinghlacthacht,

de réir Buan-Orduithe. Scrúdaíonn Oifig na mBillí

gach BCP sula bhfoilsítear é, agus scrúdaítear gach

Bille i gcomhair impleachtaí airgeadais sula dtéann

siad ar aghaidh go dtí Céim Choiste na Dála.

Scrúdaíonn Oifig na mBillí freisin gach leasú ó Chéim

an Choiste agus ó Chéim na Tuarascála lena chinntiú

go bhfuil na Buan-Orduithe á gcomhlíonadh. Tugtar

faisnéis do Chathaoirligh an dá Theach agus do

Chathaoirligh na gCoistí, de réir mar is gá, i ndáil le

hinghlacthacht Bhillí agus leasuithe. Chomhaontaigh

an Rialtas agus an Fochoiste ar Athleasú na Dála ar

Mheabhrán Tuisceana (MT) i ndáil le BCPanna a ghlac

an Dáil ina dhiaidh sin1.

1 Tuarascáil ón bhFochoiste ar Athleasú na Dála – Meabhrán Tuisceana

idir an Rialtas agus Dáil Éireann ar Bhillí Comhaltaí Príobháideacha,

2018.



Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

28


Tábla 2: Ceisteanna Parlaiminteacha 2019 2018 2017 2016

CPanna a Próiseáladh1 57,697 58,727 58,820 44,942

Ceisteanna le haghaidh Freagra Scríofa 47,197 47,673 48,641 28,963

Ceisteanna le haghaidh Freagra ó Bhéal 2,018 2,008 1,958 1,071

1 Áirítear leis an líon CPanna a próiseáladh ceisteanna d’fhreagraí scríofa, ceisteanna atá le freagairt ó bhéal, ceisteanna a aistarraingíodh agus ceisteanna a

dícheadaíodh.

Phróiseáil Oifig na gCeisteanna 57,697 Ceist

Parlaiminte (CPanna), agus bhí freagra ó bhéal le

tabhairt ar 2,018 díobh. Lean bearta athchóirithe na

Dála leis an deis a chur ar fáil do Theachtaí Dála chun

ceisteanna scríofa a sheoladh ar aghaidh chun

freagra a fháil orthu le linn thréimhse shosa an

tSamhraidh. Cuireadh 5,091 ceist isteach le linn

an tsosa, arb ionann é agus méadú 11.5% ar an

tréimhse chéanna in 2018.

Tacaíonn Cléireach agus Leas-Chléireach an tSeanaid

agus Oifig an tSeanaid le suíonna agus le gnó

Sheanad Éireann, a Choistí, a Shealbhóirí Oifige agus

a chomhaltaí trí chomhairle faoin nós imeachta a

chur orthu agus cúnamh a thabhairt le linn dóibh

ullmhú do shuíonna den Teach agus dul i gceannas

orthu. Tacaíonn Oifig an tSeanaid freisin leis an

gCléireach chun a dhualgais a chomhlíonadh mar

Cheann Comhairimh ex officio do thoghcháin an

tSeanaid.

Tháinig comhaltaí nua isteach sna Tithe tar éis Corrthoghchán’ na bliana 2019: An Seanadóir Pippa Uí Haicéid, Pádraig Ó

Súilleabháin, TD, Seosamh Ó Briain, TD, Marc Mac an Bhaird, TD and Maolcholaim Ó Broin, TD.



An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

29


I ndiaidh tionscadal athchóirithe dhá bhliain,

d’aistrigh an Seanad ar ais go dtí Seomra an

tSeanaid i dTeach Laighean Seoirseach i Meán

Fómhair 2019. Chuir Cathaoirleach an tSeanaid

buíochas ar leith in iúl don Stiúrthóir, an Bord agus

foireann Ard-Mhúsaem na hÉireann chun suíonna

an tSeanaid a éascú i Seomra Ceirmeachta an

Mhúsaeim i rith an tionscadail dhá bhliain. Thug

an Cathaoirleach moladh, ach go háirithe, d’Oifig

na nOibreacha Poiblí, a rinne maoirseacht

ar an tionscadal athchóirithe.

Eolas á thabhairt ag an Uasal Ciarán Ó Conchubhair, Ailtire

Stáit Oifig na nOibreacha Poiblí (OOP), do chomhaltaí

Choimisiún Thithe an Oireachtais maidir leis an obair a

rinneadh ar Teach Seoirseach Laighean chun tréithe

oidhreachta an fhoirgnimh a chaomhnú.

Is gnách go suíonn an Seanad ar feadh trí lá in

aghaidh na seachtaine suí. Tionscnaíodh fiche a sé

faoin gcéad de na 108 Bille a tionscnaíodh sna Tithe

i rith na bliana 2019 sa Seanad, ba Bhillí Rialtais 12

cheann díobh agus ba Bhillí Comhaltaí

Príobháideacha 16 cinn acu.

Thacaigh Oifig an tSeanaid le hocht gcruinniú

de Choiste an tSeanaid um Nós Imeachta agus

Pribhléidí, agus le ceithre chruinniú de Choiste

Roghnóireachta an tSeanaid. Tionóladh ceithre

chruinniú de Choiste Comhairliúcháin Phoiblí

an tSeanaid le linn na bliana. Chuir an Coiste

a Thuarascáil maidir le Gnólachtaí Beaga agus

Meánmhéide in Éirinn i láthair i mBealtaine 2019.

Chuir an Coiste a Thuarascáil ar An Lucht Siúil i dTreo

Éire Níos Cothroime Tar Éis Aitheantas a Fháil i láthair

freisin in Eanáir 2020 i ndiaidh próiseas

comhairliúcháin phoiblí. Labhair baill de phobal an

Lucht Siúil sa Seanad den chéad uair an 9 Iúil 2019 ó

aithin Stát na hÉireann an Lucht Siúil go foirmiúil mar

ghrúpa mionlaigh eitnigh i Márta 2017.

Thionóil Coiste Comhairliúcháin Phoiblí an tSeanaid

éisteachtaí poiblí ar an ábhar: I dtreo Éire níos cothroime

don Lucht Siúil i ndiaidh go n-aithnítear iad mar mhionlach

eitnigh.

Chuir Roghchoiste Speisialta an tSeanaid um an

Ríocht Aontaithe do Tharraingt Siar as an Aontas

Eorpach a chuid oibre chun críche agus chuir sé a

thuarascáil deiridh i láthair ag deireadh 2019.



Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

30


Fíor 4: Cruinnithe de Choistí an tSeanaid

0

2

4

6

8

10

12

14

2016201720182019

Coiste an tSeanaid um Nós Imeachta agus Pribhléidí

An Coiste Roghnóireachta

Coiste Comhairliúcháin Phoiblí an tSeanaid

Tuairiscíonn agus foilsíonn Oifig na nDíospóireachtaí

imeachtaí na Dála, an tSeanaid agus na

gComhchoistí agus na Roghchoistí sa teanga

urláir (Gaeilge nó Béarla) laistigh de spriocdhátaí

socraithe.

In 2019, thuairiscigh Oifig na nDíospóirechtaí 2,754

uair an chloig de dhíospóireacht Dála, Seanaid agus

Coiste. B’ionann seo agus 35,500 leathanach de

Thuarascáil Oifigiúil idir an Dáil, an Seanad agus

Coistí agus 57,697 Ceist Pharlaiminte. D’fhoilsigh

sí na díospóireachtaí seo ar an láithreán gréasáin i

bhformáid HTML, PDF agus XML. Thuairiscigh sí

imeachtaí oifigiúla cruinnithe freisin Thionól

Parlaiminte na Breataine-na hÉireann sa Ríocht

Aontaithe agus in Éirinn agus Comhshuí dhá Theach

an Oireachtais sa Seomra Cruinn i dTeach an Ard-

Mhéara an 21 Eanáir 2019. Tionóladh an Comhshuí

chun comóradh céad bliain a dhéanamh ar chruinniú

poiblí tionscnaimh Dháil Éireann.

Chuir Oifig na nDíospóirechtaí siompóisiam bliantúil

Chumann Tuairiscithe Parlaiminte na Breataine agus

na hÉireann ar siúl in Iúil 2019. Ghlac sí páirt freisin i

gclár malartaithe foirne le Teach na dTiarnaí,

Parlaimint an RA, i Meitheamh 2019.

Tugtar faoi imeachtaí na Dála, an tSeanaid,

agus a gCoistí trí mheán na Gaeilge nó an

Bhéarla. Sholáthair Rannóg an Aistriúcháin seirbhísí

aistriúcháin chomhuainigh (Gaeilge go Béarla) le linn

914 uair an chloig de dhíospóireacht Dála, 511 uair an

chloig de dhíospóireacht Seanaid, agus do

chruinnithe Coiste nuair a iarradh sin. Sholáthair

an Rannóg tiontú oifigiúil freisin ar ábhar maidir

le 260 Riar Oibre na Dála agus an tSeanaid.

Fíor 5: Páipéir Riartha na hOibre Dhátheangaigh

0

50

100

150

200

250

300

2016201720182019

139

110

163

97

62

119

126158

Dáil Seanad



An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

31


Déanann Rannóg an Aistriúcháin na tiontuithe

oifigiúla ar Achtanna an Oireachtais, ar Ghearrtheidil

agus ar Theidil Fhada Billí, agus ar Ionstraimí

Reachtúla, a chur ar fáil freisin. Bunaíodh creat

eagarthóireachta seachtrach Gaeilge i rith 2019 chun

an acmhainn eagarthóireachta Gaeilge a mhéadú a

theastaíonn sa Rannóg. Tá an creat seo á úsáid chun

tacú leis an bhfáil atá ar thiontú oifigiúil Gaeilge

achtanna. Faomhadh plean straitéise cúig bliana,

Rannóg 2024, do thiontuithe oifigiúla d’Achtanna an

Oireachtais a fhoilsiú ar bhealach tráthúil agus chun

riaráistí stairiúla a ghlanadh freisin faoi 2024.

Bunaíodh Coiste Stiúrtha an Bhoird Bhainistíochta

(Rannóg 2024) lena chinntiú go raibh an plean seo á

sholáthar go céimnitheach agus go héifeachtach.

Labhair an Taoiseach Leo Varadkar, TD le Seanad Éireann

maidir leis an téama Comóradh 70 Bliain ar an bPoblacht.

Tábla 3: Seirbhísí Aistriúcháin 2019 2018 2017 2016

An líon babhtaí a soláthraíodh aistriúchán comhuaineach ar laethanta suí le haghaidh na n-imeachtaí parlaiminteacha 102 106 104 91

Riar na hOibre a cuireadh i dtoll a chéile go dátheangach1 257 249 260 188

Riar Oibre Dála 150 139 163 126

Riar Oibre Seanaid 110 110 97 62

Teidil Billí Dhátheangacha2 108 142 156 121



1 Lena n-áirítear Riar na hOibre forlíontach.

2 Lena n-áirítear teidil fhada agus gearrtheidil Billí a tionscnaíodh go foirmiúil sna Tithe.



Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

32



An tacaíocht agus an chomhairle riachtanach a sholáthar do Choistí an Oireachtais chun cabhrú leo tabhairt faoina ngnó go héifeachtach

Lean foirne na gCléireach, na gComhairleoirí

Beartais agus na gcomhaltaí foirne riaracháin

de chuid Rúnaíocht na gCoistí orthu ag soláthar

tacaíochta do 40 ceann de Choistí Parlaiminte

(ina bhuil Comhchoistí (16), Roghchoistí (15),

Buanchoistí (6) agus Coistí Speisialta (3)) agus

comhlachtaí parlaiminte.

Thacaigh an Rúnaíocht le 623 cruinniú coiste

parlaiminte inar ghlac 1,986 finné páirt.

Fíor 6: Coistí Parlaiminte

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

2016201720182019

Cruinnithe Coiste

Uaireanta suí Coisti

Finnéithe Coisti

Faigheann coistí aighneachtaí ó roinnt eagraíochtaí

agus daoine aonair, ranna rialtais agus comhlachtaí

stáit, grúpaí páirtithe leasmhara agus baill den

phobal ina measc. Craoltar a gcruinnithe poiblí go

beo agus féadfaidh siad tuarascálacha a fhoilsiú ar

shaincheisteanna sonracha.

Déanann coistí grinnscrúdú freisin ar chaiteachas

Rialtais agus déanann siad díospóireacht ar an

reachtaíocht a bheartaítear.

Bhí teacht ag an gCoiste freisin ar réimse fairsing

d’fhaisnéis, seirbhísí taighde agus tacaíochtaí ón

tSeirbhís Leabharlainne agus Taighde (an SLaT),

Oifig na gComhairleoiríof Dlí Parlaiminte (OCDP)

agus an Oifig Buiséid Pharlaiminteach (an OBP) faoi

mar a theastaíonn.

D’oibrigh Preasoifigigh na gCoistí chun an cumhdach a

mhéadú sna meáin ar na Coistí Parlaiminte trí fhaisnéis

a chur chun cinn agus a sholáthar, ar nós preaseisiúintí

agus tuairiscí, do na meáin áitiúla. D’fhreagair siad

d’iarratais mheáin, rinne siad faireachán ar an

gcumhdach sna meáin ar obair choiste agus chabhraigh

siad le himeachtaí, seoltaí tuarascála agus cruinnithe

faisnéise preasa a eagrú thar ceann coistí.

Tháinig an Taoiseach i láthair os comhair an Ghasra

Oibre de Chathaoirligh Coistí (an GOCC) an 30

Bealtaine 2019 chun plé a dhéanamh ar cheisteanna a

bhain le beartas poiblí. Casann an GOCC lena chéile,

déanann siad idirchaidreamh lena chéile agus téann

siad i gcomhairle lena chéile ar cheisteanna a dhéanann

difear do sheirbhísí a chuirtear ar fáil do Choistí agus ar

cheisteanna ar comhdhíol spéise iad do Chathaoirligh

choistí. Chas an GOCC ar a chéile ceithre huaire in 2019.

Bhunaigh na Tithe Comhchoiste Speisialta i mBealtaine

2019 chun breithniú a dhéanamh ar threonna beartais

maidir le príomh-shaincheisteanna a dhéanann difear

Sprioc 2: An tacaíocht agus an chomhairle riachtanach a sholáthar do Choistí an Oireachtais

chun cabhrú leo tabhairt faoina ngnó go héifeachtach

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

33


do phobal an Lucht Siúil. Rinne an Comhchoiste um

Príomh-Shaincheisteanna i leith Phobal an Lucht Siúil

tuarascáil eatramhach a thíolacadh eatramhach faoi

bhráid na dTithe i Samhain 2019.

Chuir na Coistí 61 tuarascáil i láthair i rith 2019 inar

leagadh amach torthaí agus moltaí ina limistéir

bheartais faoi seach do dhá Theach an Oireachtais.

Chuir Comhchoistí an dá Thí 48 tuarascáil, chuir

Roghchoistí Dháil Éireann 1 thuarascáil, chuir

Buanchoistí 9 dtuarascáil, agus chuir na Coistí

Speisialta 3 thuarascáil faoi bhráid na dTithe in 2019.

Fíor 7: Tuarascálacha Coistí a Tíolacadh in 2019

Beartas Poiblí

Grinnscrúdú Airgeadais

Grinnscrúdú Réamhreachtach

Grinnscrúdú ar Bhillí Comhaltaí Príobháideacha

37

2

8

14

D’fhoilsigh an Comhchoiste um Ghníomhú ar son

na hAeráide a thuarascáil traspháirtí dar teideal,

Athrú Aeráide: Comhdhearcadh Traspháirtí ar son

Gníomhú i mí an Mhárta 2019. Bunaíodh an Coiste i

mí Iúil 2018 chun breithniú a dhéanamh ar an tríú

tuarascáil agus ar mholtaí ón Tionól Saoránach,

Conas is Féidir leis an Stát a Chinntiú go mBeidh

Éire ar Thús Cadhnaíochta Maidir le Dul i nGleic leis

an Athrú Aeráide. Tá 42 moladh a dtugtar tús áite

dóibh i dTuarascáil an Chomhchoiste sa limistéar

um ghníomhú ar son na haeráide.

Chuir an Comhchoiste um Chumarsáid, Gníomhú ar

son na hAeráide agus Comhshaol an tríú hOllchoiste

Idirnáisiúnta um Bréagaisnéis agus Nuacht

Bhréagach (OCI) ar siúl i mBaile Átha Cliath an 6 agus

an 7 Samhain 2019. Ghlac parlaiminteoirí ó ocht dtír

páirt sna himeachtaí. Ba é téama an chruinnithe

conas comhoibriú idirnáisiúnta a chur chun cinn agus

ábhar díobhálach, fuathchaint agus cur isteach ar

thoghchán á rialáil. Shínigh gach tír sraith prionsabal

ag deireadh an chruinnithe chun comhoibriú

idirnáisiúnta a chur chun cinn.

Chun Lá na hEorpa a chéiliúradh, tionóladh cruinniú

speisialta cúig Chomhchoiste amach i Seomra an

tSeanaid chun idirchaidreamh a dhéanamh le mic

léinn tríú leibhéal ó ollscoileanna agus coláistí

éagsúla ó áiteanna ar fud na tíre. Chruthaigh seo deis

do dhaoine ar tugadh cuireadh dóibh chun tabhairt

faoi phlé agus ionchur go díreach le Comhchoistí an

Tí maidir le saincheisteanna a bhreithnítear agus a

ndéantar cinneadh fúthu ar leibhéal parlaiminte

náisiúnta agus Pharlaimint na hEorpa.

Cuireadh comhchruinniú speisialta cúig Choiste ar bun i

Seomra an tSeanaid chun ceiliúradh a dhéanamh ar Lá na

hEorpa 2019: ba iad na Comhchoistí a bhí i láthair Gnóthaí

an Aontais Eorpaigh; Talmhaíocht, Bia agus Muir; Gnóthaí

Eachtracha agus Trádáil, agus Cosaint; Gníomhú ar son na

hAeráide; agus Ceartas agus Comhionannas. Labhair mic

léinn tríú leibhéal leis na Coistí maidir leis na dúshláin

reatha atá roimh an Aontas Eorpach.



Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

34


Ba iad na Comhchoistí a ghlac páirt sa chruinniú

speisialta seo agus an tsaincheist bheartais a bhí i

gceist:

�� An Comhchoiste um Ghnóthaí an Aontais

Eorpaigh (Ról maoirseachta maidir le Gnóthaí

an Aontais Eorpaigh agus dúshláin roimh an AE,

go ginearálta);

�� An Comhchoiste um Thalmhaíocht,

Bia agus Muir (Athchóiriú an CBT);

�� An Comhchoiste um Ghnóthaí Eachtracha,

Trádáil agus Cosaint (Comhbheartas Slándála

agus Cosanta);

�� An Comhchoiste um Ghníomhú ar son

na hAeráide (Gníomhú ar son na hAeráide

agus Forbairt Inbhuanaithe); agus

�� An Comhchoiste um Dhlí agus Ceart

agus Comhionannas (Imirce).

Chuir Comhchoiste na Gaeilge, na Gaeltachta

agus na nOileán tuarascáil i láthair ar na dúshláin

ollmhóra atá roimh chraolachán Gaeilge. Cuireadh

léargas ar fáil sa tuarascáil ar stádas an chraolacháin

Ghaeilge laistigh den earnáil chraolacháin agus

tugtar aird faoi leith inti ar limistéir den reachtaíocht,

rialáil, cistiú, caiteachas, ábhar, lucht féachana, lucht

éisteachta, agus fotheidealú.

D’fhoilsigh an Comhchoiste um Dhlí agus Ceart agus

Comhionannas a thuarascáil ar fhórsaí póilíneachta

ón dá thaobh den teorainn, le habhcóidí ar son

athchóiriú na póilíneachta idirnáisiúnta agus áitiúla,

agus le ceannairí pobail agus feirmeoireachta ó

áiteanna ar fud na hÉireann. Bhí 20 moladh sa

tuarascáil chun póilíneacht phobail a chur chun

cinn agus coireacht tuaithe a laghdú.

Chuir an Comhchoiste um Thurasóireacht, Iompar

agus Spórt sraith cruinnithe ar bun i rith 2019 maidir

le ceisteanna a bhaineann le Cumann Peile na

hÉireann.

Chas an Comhchoiste um Fhorfheidhmiú

Chomhaontú Aoine an Chéasta le hIonadaithe an

Chiste Oideachais Imeasctha (an COI) agus le

Comhairle Tuaisceart Éireann um Oideachas

Imeasctha (CTÉOI), a comhainmníodh do Dhuais

Nobel na Síochána, chun plé a dhéanamh ar obair

cheannródaíoch ar oideachas imeasctha.

Rinne Roghchoiste Speisialta an tSeanaid um an

Ríocht Aontaithe do Tharraingt Siar as an Aontas

Eorpach breithniú ar idirbheartaíocht aistarraingthe

an RA ón AE agus ar mholtaí a chur i bhfeidhm a rinne

an iar-choiste speisialta (a bhfuil an t-ainm céanna

air) a rinne breithniú ar na himpleachtaí d’Éirinn a

chruthódh aistarraingt an RA. Cuireadh stop le hobair

an Choiste i ndiaidh gur fhoilsigh sé a thuarascáil

deiridh ar dhul chun cinn dar teideal, Tuarascáil ar

Dhul chun Cinn Brexit, Nollaig 2019.

Is féidir teacht ar liosta iomlán de chruinnithe agus

de thuarascálacha a chuir na Coistí Parlaiminte i

láthair in 2019 in Aguisín VI. Tá eolas breise ar obair

na gCoistí Parlaiminte ar leathanaigh ghréasáin na

gCoistí trí láithreán gréasáin Thithe an Oireachtais.

Cuireadh tús le hathbhreithniú ar chóras Coistí an

32ú Dáil agus an 25ú Seanad in 2019. Cuirfear

tuarascáil ar an athbhreithniú faoi bhráid an

Fhochoiste ar Athleasú na Dála i ndiaidh an

thoghcháin na Dála agus an tSeanaid in 2020.



An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

35



Acmhainn reachtaíochta, mhaoirseachta agus ghrinnscrúdaithe na dTithe agus a gCoistí a neartú

Ghlac an Fochoiste ar Athleasú na Dála le Meabhrán

Tuisceana (MT) idir an Rialtas agus Dáil Éireann ar

Bhillí Comhaltaí Príobháideacha (BCPanna) ag

deireadh 2018.

Is é cuspóir an MT an méid seo a leanas a leagan

amach:

�� próiseas cuimsitheach agus trédhearcach

um ghrinnscrúdú parlaiminteach le haghaidh

BCPanna, d’fhonn reachtaíocht comhaltaí

príobháideacha a achtú atá oiriúnach don

fheidhm dá mbeartaítear í agus atá fónta

ó thaobh dlí de; agus

�� próiseas maidir le rannpháirtíocht ag an Rialtas

in iarrataí ar Theachtaireachtaí Airgid i dtaca le

BCPanna, chun a chinntiú go dtiocfaidh freagra

ón Rialtas ar iarrataí ar Theachtaireachtaí Airgid

laistigh de thréimhse réasúnach (laistigh de 6

seachtaine, go ginearálta).

Ordaíodh sa MT go mbuntacaíonn leasuithe cuí

ar Bhuan-Orduithe Dháil Éireann a bhaineann le

Gnó Poiblí leis an bpróiseas grinnscrúdaithe

parlaiminteach. Chomhaontaigh an Dáil leis na

leasuithe riachtanacha ar Bhuan-Orduithe Dháil

Éireann in 2019.

Faoi na nósanna imeachta nua, ní féidir BCPanna

a chur faoi bhráid an Roghchoiste ábhartha le

haghaidh Chéim Choiste an Bhille, murach go

ndearnadh grinnscrúdú orthu roimh Chéim an

Choiste, nó murach go ndearna an Coiste Gnó an

ceanglas seo a tharscaoileadh. Cuireadh tús le

seasca a hocht BCP sa dá Theach in 2019. Rith

Tithe an Oireachtais sé BCP in 2019.

Cuireann Oifig na gComhairleoirí Dlí

Parlaiminteacha (OCDP), faoinar cuireadh bonn

reachtúil an 1 Eanáir 2019, réimse iomlán seirbhísí

dlí neamhspleácha dlíthiúla ar fáil don Cheann

Comhairle agus don Chathaoirleach, comhaltaí

an Oireachtais, Coistí an Oireachtais agus do

Choimisiún Thithe an Oireachtais.

Ta trí chuid anois in OCDP; Parlaiminteach

agus Corparáideach, Comhairleach PMB

agus Dréachtú PMB.

D’eisigh OCDP 546 comhairle dlí in 2019, 99

comhairle dlí do Choistí agus 9 gcomhairle maidir

le Grinnscrúdú roimh Chéim an Choiste ar Bhillí

Comhaltaí Príobháideacha ina measc. De bhreis air

sin, sholáthair OCDP 31 comhairle dlí do chomhaltaí

aonair maidir lena mBillí Comhaltaí Príobháideacha.

Sannadh sé Bhille Comhaltaí

Príobháideacha dhéag don tseirbhís

dréachtaithe reachtaíochta.

Tábla 4: Billí Comhaltaí Príobháideacha 2019

Comhairle BCP a cuireadh ar chomhaltaí aonair 31

Comhairle dlí faoi BCPanna 9

Billí Comhaltaí Príobháideacha a sannadh don tseirbhís dréachtaithe reachtaíochta 16

D’fhoilsigh OCDP Treoir Céim ar Chéim freisin do

chomhaltaí, ina dtugtar cuntas ar na seirbhísí a

d’fhéadfadh OCDP a sholáthar chun tacú leo lena

n-obair reachtaíochta. Thosaigh OCDP freisin ag

cabhrú le comhaltaí agus Coistí chun grinnscrúdú a

dhéanamh ar bheartas Rialtais trí chomhairle dlí a

sholáthar maidir le Billí Rialtais.

Cuireann an tSeirbhís Leabharlainne agus Taighde

(an SLaT) anailís neamhchlaonta ar fáil chun tacú le

comhaltaí na dTithe ina ról mar reachtóirí. Cuimsítear

ina seirbhís anailíse reachtaíochta cruinnithe

Sprioc 3: Acmhainn reachtaíochta, mhaoirseachta agus ghrinnscrúdaithe na dTithe

agus a gCoistí a neartú

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

36


faisnéise maidir le Billí Rialtais (Díolamaí Bille) agus

Billí Comhaltaí Príobháideacha (cruinniú faisnéise

BCP). Is é cuspóir Díolamaí Bille chun tacú le TDanna

agus Seanadóirí chun ullmhú do dhíospóireachtaí

Dara Céim ar Bhillí i dTithe an Oireachtais. Cuirtear

cruinnithe BCP ar siúl do gach comhalta chun tacú le

grinnscrúdú roimh Chéim an Choiste ar BCPanna.

Cuireann an SLaT cruinnithe faisnéise ar fáil freisin

chun cabhrú le grinnscrúdú a dhéanamh ar scéim

ghinearálta Bille Rialtais mar chuid de ghrinnscrúdú

réamhreachtach (GRR).

Anuas air sin, lean an SLaT le seirbhísí a sholáthar

do chomhaltaí agus dá bhfoireann chun cabhrú leo

lena ról grinnscrúdaithe tríd an méid seo a leanas a

sholáthar dóibh:

�� seirbhísí saincheaptha taighde,

anailíse, fiosrúcháin agus tagartha;

�� taighde saincheaptha ar bheartas

do Bhillí Comhaltaí Príobháideacha;

�� oiliúint scileanna faisnéise don fhoireann

pholaitíochta maidir le taighde a dhéanamh

ar reachtaíocht agus acmhainní dlíthiúla;

�� seirbhísí reatha feasachta, ar nós faireacháin,

foláirimh mheán agus postálacha blag;

�� teacht ar bhailiúcháin ardchaighdeáin dhigiteacha

agus chlóite, leabhair, acmhainní nuachta agus

bunachair shonraí ar líne ina measc; agus

�� teacht ar Sheomra Léitheoireachta na

Leabharlainne, ina bhfuil leabharlannaithe

gairmiúla.

Le linn 2019, Rinne an SLaT 34 Díolama Billí, agus 31

leathanach Rianaire Billí ar líne a tháirgeadh maidir le

Billí Rialtais. Thug an SLaT tacaíocht do ghrinnscrúdú

mionsonraithe ar 13 BCP agus le grinnscrúdú

réamhreachtach ar 17 scéim ghinearálta Billí Rialtais

do na Coistí Parlaiminte. Sholáthair an SLaT 240

cruinniú faisnéise saincheaptha agus 1,302 cruinniú

faisnéise do chomhaltaí agus úsáideoirí eile.

Ina theannta sin, sheol an SLaT láithreán gréasáin

inmheánach nua in 2019. Cuirtear acmhainní uile

taighde agus ábhair ar líne an SLaT ar fáil ar an

láithreán gréasáin chun tacú le grinnscrúdú agus

maoirseacht pharlaiminteach.

Fíor 8: Seirbhís Leabharlainne agus Taighde an Oireachtais Foilseacháin Taighde

0

10

20

30

40

50

60

2016201720182019

Díolamaí Billí

Rianairí Bille

Nótaí agus Spotsoilse

Grafaicí Faisnéise

Déanann foireann na nDoiciméad Leagtha bainistiú

ar na nósanna imeachta a bhaineann le doiciméid a

chur faoi bhráid na dTithe. Tacaíonn an fhoireann le

comhaltaí trí na liostaí a ullmhú de na doiciméid a

cuireadh faoi bhráid na dTithe le déanaí do Riar na

hOibre agus trí liosta seachtainiúil doiciméad a

cuireadh faoi bhráid na dTithe a chur le chéile agus a

fhoilsiú ar láithreán gréasáin an Oireachtais. Leagadh

2,029 doiciméad faoi bhráid na dTithe agus cuireadh

leagan leictreonach díobh ar fáil do chomhaltaí agus

don phobal in 2019.



An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

37


Rinne an SLaT idirchaidreamh go díreach in 2019

le sainlimistéir, ar nós Oifig na gComhairleoirí Dlí

Parlaiminte agus na hOifige Buiséid Parlaimintí chun

teacht a sholáthar ar acmhainní faisnéise ábhartha,

agus chun tacaíocht agus oiliúint a sholáthar.

Thacaigh an Oifig Buiséid Pharlaiminteach (an OBP),

ar sainaonad neamhspleách laistigh den tSeirbhís í,

le comhaltaí na dTithe trí anailís fhioscach agus

eacnamaíochta a sholáthar d’fhonn grinnscrúdú,

trédhearcacht agus cuntasacht bhuiséadach níos

fearr a chur chun cinn. D’aithin an Eagraíocht um

Chomhar agus Forbairt Eacnamaíochta go raibh gá

leis an Oifig ina hathbhreithniú ar fhormhaoirsiú

buiséid ag Tithe an Oireachtais. Thug Tithe an

Oireachtais príomhthús áite d’oifig buiséid

pharlaiminteach neamhspleách a bhunú agus

ba ghné bhunriachtanach é de chlár athleasaithe

na Dála.

Is foinse bharrthábhachtach faisnéise airgeadais

agus buiséadaí í an Oifig do chomhaltaí agus go

háirithe don Choiste um Fhormhaoirsiú Buiséid

maidir lena ghrinnscrúdú ex ante ar chúrsaí

buiséadacha uile. Cuireadh bonn reachtúil

faoin OBP an 1 Eanáir 2019.

Is iad feidhmeanna an OBP, mar a leagtar amach san

Acht um Choimisiún Thithe an Oireachtais (Leasú),

2018, faisnéis, anailís, agus comhairle fhioscach agus

eacnamaíochta atá neamhspleách neamhchlaonta a

sholáthar do na Tithe agus a gCoistí, sna réimsí seo a

leanas:

�� na coinníollacha sonracha maicreacnamaíochta

sa Stát;

�� forbairtí a dhéanann difear don airgeadas poiblí;

�� an t-airgeadas poiblí a bhainistiú; agus

�� na himpleachtaí airgeadais atá ag tograí a

dhéanann difear don airgeadas poiblí.

Chuir an OBP 78 cruinniú faisnéise, tráchtaireacht,

nóta agus foilseacháin eile i dtoll a chéile in 2019.

D’fhoilsigh an OBP a Thráchtaireacht Réamhbhuiséid

2020 freisin, inar cuireadh léargas ginearálta ar fáil ar

sheasamh reatha maicreacnamaíoch agus fioscach

an Stáit agus inar tugadh príomh-shaincheisteanna

chun solais a bhfuil breithniú le déanamh orthu

roimh Lá an Bhuiséid.

Cuirtear gach foilseachán de chuid OBP ar

an láithreán gréasáin agus tugtar cóip chlóite

den Tráchtaireacht Ráithiúil Fhioscach agus

Eacnamaíochta do gach comhalta chun a chinntiú go

gcoinnítear iad ar an eolas faoi fhorbairtí ar bhonn

rialta. Cuirtear cóipeanna clóite d’fhoilseacháin eile

an OBP ar fáil do chomhaltaí nó cuirtear iad ar fáil do

Choistí ar leith, faoi mar is cuí.

Chuir an OBP naoi gcruinniú faisnéise ar siúl do

Choiste na Dála um Fhormhaoirsiú Buiséid in 2019.

Rinne Coimisiún Thithe an Oireachtais breithniú

agus faomhadh in 2019 ar thogra a bheartaigh an

OBP chun tús a chur le seirbhís chostála beartas a

sholáthar, ag brath ar acmhainní a bhí ar fáil, maidir

le tograí beartais a dhéanann comhaltaí na dTithe

agus grúpaí parlaiminte.

An Cathaoirleach, Máire de Buitléir, TD, agus comhaltaí den

Chomhchoiste um Ghnó, Fiontair agus Nuálaíocht ag

seoladh thuarascáil an Choiste: Cás Bhallraíocht na

hÉireann de CERN.



Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

38


Tábla 5: An Oifig Buiséid Pharlaiminteach (OBP) 2019 2018Lún-Nol

2017

Foilseacháin 78 62 11

Tráchtaireachtaí Geilleagracha agus Fioscacha 5 5 3

Páipéir Eolais 13 16 3

Nótaí 43 28 3

Grafaicí Faisnéise 16 6 1

Foilseacháin eile OBP 1 7 1

Mionteagaisc a soláthraíodh do Choiste na Dála um Fhormhaoirsiú Buiséid 9 7 3

Cur i láthair ag ócáidí seachtracha (Cainteoirí) 6 5 4



An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

39


TORADH STRAITÉISE 2: Parlaimint Oscailte agus GhafaTá trí sprioc straitéiseacha ag an tSeirbhís chun Parlaimint Oscailte agus Ghafa a bhaint amach.


Rannpháirtíocht níos mó i measc an phobail a fhorbairt le Tithe an Oireachtais.

Rinne na Tithe comóradh in 2019 ar chéad bliain ó

tionóladh chéad suí Dháil Éireann – Dáil 100. Thacaigh

clár imeachtaí fadréimseacha leis an gcomóradh céad

bliain, agus leagadh béim ar rannpháirtíocht an phobail.

Bhí an clár bunaithe ar théamaí an cheiliúrtha, an

chomórtha agus ar oideachas a chur ar dhaoine faoin

gcéad Dáil agus daonlathas parlaiminteach na

hÉireannach a bheith ann le 100 bliain anuas.

Cuireadh tús leis an gcomóradh le himeacht sa Seomra

Cruinn i dTeach an Ard-Mhéara an 21 Eanáir 2019. An 21

Eanáir 2019. Chuir an Ceann Comhairle tús leis an

imeacht. Rinne an tUachtarán Mícheál D. Ó hUiginn

spreagaitheasc chun ceiliúradh a dhéanamh ar an

gcuimhneachán céad bliain. Spreag an tUachtarán

muintir na hÉireann chun ceiliúradh a dhéanamh ar an

gcuimhneachán céad bliain ar dhaonlathas na hÉireann

agus chun machnamh a dhéanamh ar ár gcomhstair, an

rath a bhí orainn agus an méid a theip orainn a bhaint

amach. Cuireadh montáis amhairc ar siúl ina dhiaidh sin

de chomhaltaí chéad Dáil Éireann agus léiriú ar Dhearbhú

an Neamhspleáchais.

Cuireadh deireadh leis an imeacht nuair a tionóladh

Comhshuí dhá Theach an Oireachtais agus nuair a

bronnadh Dearbhú Cuimhneacháin Céad Bliain ar na

Tithe i ndiaidh do na Ceannairí Páirtí labhairt. Shínigh an

Ceann Comhairle agus an Cathaoirleach an Dearbhú

Cuimhneacháin Céad Bliain agus bronnadh é ar

ionadaithe Chomhairle na nÓg (Comhlacht Náisiúnta

Chomhairlí na Leanaí agus na nÓg) lena thabhairt le fios

go bhfuiltear ag cloí go leanúnach le prionsabail an

daonlathais pharlaimintigh.

Rinne an tUachtarán Mícheál D. Ó hUiginn spreagaitheasc ag

comhshuí speisialta na Dála agus an tSeanaid i dTeach an

Ard-Mhéara chun comóradh céad bliain a dhéanamh ar an

chéad suí Dháil Éireann.

Shínigh an Ceann Comhairle agus an Cathaoirleach an

Dearbhú Cuimhneacháin Céad Bliain ag an suí speisialta i

dTeach an Ard-Mhéara chun comóradh a dhéanamh ar

chuimhneachán céad bliain ar an gCéad Dáil, agus cuireadh é

faoi bhráid ionadaithe Chomhairle na nÓg lena thabhairt le

fios go bhfuiltear ag cloí go leanúnach le prionsabail an

daonlathais pharlaimintigh.

Thit roinnt mhaith imeachtaí eile amach i gcaitheamh

2019:

�� Chuir an Ceann Comhairle agus Cainteoir Thionól

Thuaisceart hÉireann imeacht ar siúl inar chuir an

staraí agus an tOllamh Emeritus le Polaitíocht na

hÉireann ag Ollscoil na Banríona, Béal Feirste, Lord

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

40


Paul Bew, léacht ar siúl ar ábhar Edward Carson

agus ar phrionsabal an toilithe. Is ball freisin é Lord

Paul Bew de Thionól Parlaiminte na Breataine-na

hÉireann;

�� Thug Cainteoir Theach na nIonadaithe, Stáit

Aontaithe Mheiriceá, Nancy Pelosi, cuairt agus

aitheasc i measc chomhaltaí agus iarchomhaltaí

Dháil Éireann agus Sheanad Éireann chun

comóradh céad bliain a dhéanamh ar an gCéad

Dáil;

�� Cuireadh dhá léacht speisialta de chuid Dáil 100

ar siúl i dTeach Laighean chun ceiliúradh a

dhéanamh ar Sheachtain na Gaeilge;

�z Labhair Uachtarán an CLG, Seán Ó hÓráin, le

Seanad Éireann an 29 Eanáir 2019, chun plé a

dhéanamh ar an ról tábhachtach a ghlac an CLG

i saol sibhialta na hÉireann;

�z Seoladh Taispeántas Dáil 100 a rinne

camchuairt ar fud na hÉireann;

�z Foilsíodh cáipéisí stairiúla Dháil Éireann ar líne, i

gcomhoibriú le Cartlann Náisiúnta na hÉireann;

�z Chuir 15 dhalta cainteanna an Chlub Oideachas

Teicneolaíochta, Siamsaíochta agus Dearaidh ar

siúl i gCaisleán Bhaile Átha Cliath;

�z Thug Comhthionól na nÓg ar an Aeráid, i

gcomhoibriú le RTÉ, 157 dalta idir 10-17 mbliana

d’aois le chéile ó áiteanna ar fud na hÉireann

chun plé a dhéanamh ar an gcaoi gur gá d’Éirinn

dul i ngleic leis an ngéarchéim aeráide; agus

�z Cuireadh cruinniú Dháil na nÓg ar siúl a thug

155 duine óg le chéile i Seomra na Dála chun

plé a dhéanamh ar an gclár Athraithe Aeráide.

Chabhraigh na himeachtaí seo agus cinn eile le

hidirchaidreamh níos fearr a dhéanamh leis Tithe a

fhorbairt agus le feasacht a mhúscailt ar obair an

Oireachtais.

Seoladh láithreán gréasáin nua Dáil100.ie in Eanáir

2019. Tá ábhar comórtha agus oideachais ón dTion-

scadal Dáil 100, lena n-áirítear ábhar físe agus fuaime,

ceachtanna oideachais agus ábhair stairiúla, le fáil ar

an suíomh gréasáin idirghníomhach. Is é is aidhm do

shuíomh gréasáin Dáil 100 eolas, rann-pháirtíocht

agus tuiscint ar bhunú na chéad Dála a ardú.

Thit Comhthionól na nÓg ar an Aeráid amach i Seomra na

Dála i Samhain 2019. D’eagraigh RTÉ an t-imeacht i

gcomhar le Tithe an Oireachtais. Rinne an Ceann Comhairle

cathaoirleacht ar na himeachtaí.

Labhair an tUasal Seán Ó hÓráin, Uachtarán an CLG, ag

Seanad Éireann ar ról an CLG i mbeatha chathartha na

hÉireann.

Imeacht Sheachtain na Gaeilge i dTeach Laighean:

Comhaltaí Chomhchoiste na Gaeilge, na Gaeltachta agus na

nOileán (Aengus Ó Snodaigh, TD, Caitríona Uí Chonghaile,

TD, an Seanadóir Niall Ó Donnghaile, Aindrias Ó

Muimhneacháin TD) i dteannta mic léinn agus a múinteora ó

Phobalscoil Chorca Dhuibhne, an Daingean, Contae Chiarraí.

Sprioc 1: Rannpháirtíocht níos mó i measc an phobail a fhorbairt le Tithe an Oireachtais

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

41


http://Dáil100.ie

I measc an ábhair stairiúil atá ar fáil ar an láithreán

gréasáin, tá eolas agus cáipéisí faoin gcéad Dáil, a

daoine agus a díospóireachtaí; Seoda Leabharlann

an Oireachtais; agus eolas faoi thuairisciú

Parlaiminteach leis na blianta anuas.

Cuireadh bailiúchán nua cáipéisí ó thréimhse

réabhlóideach na hÉireann (1918-1923) An Chartlann

Náisiúnta – Bailiúchán taifead ó luath-Dháil Éireann

(‘The National Archives – A collection of records from

the early Dáil Éireann’) ar fáil anois ar líne i ndiaidh

tionscadal comhoibritheach digitithe idir Tithe an

Oireachtais agus Cartlann Náisiúnta na hÉireann. Is

éard atá sna taifid ná breis agus 1,100 taifead

(66,000 leathanach) agus rangaítear iad ina dhá

fhobhailiúchán, bailiúchán amháin ina gcuimsítear

taifid Rúnaíocht Dháil Éireann agus bailiúchán eile

ina gcuimsítear páipéir sheisiúin agus imeachtaí

na Chéad Dála agus an Dara Dáil.

Chuir an Ceann Comhairle, Seán Ó Fearghaíl, T.D.,

fáilte roimh an tionscnamh agus dúirt sé, “Cuireann

foilsiú na dtaifead seo ar chumas na scoláirí go léir

agus an phobail i gcoitinne chun súil a chaitheamh

ar fheidhmiú rialtas nuabhunaithe parlaiminte na

hÉireann, agus na hiarrachtaí a rinne ár sinsir chun

daonlathas feidhmiúil a fhorbairt a thabhairt faoi

deara agus a thuiscint níos fearr, b’fhéidir.”

Tá bailiúchán d’ábhar stairiúil ón 16ú haois ar

aghaidh i Leabharlann an Oireachtais. Chun

cuimhneachán céad bliain na Chéad Dála a

cheiliúradh, thug an tOireachtas cuireadh

d’aoichchoimeádaithe chun na seoda sa bhailiúchán

a fhiosrú agus chun na cinn ab fhearr leo a roghnú.

Tá Seoda Leabharlann an Oireachtais ar fáil anois

go poiblí ar láithreán gréasáin Dáil 100.

Léirítear sna Bailiúcháin Speisialta ag Leabharlann

an Oireachtais na bealaí éagsúla inar tugadh an

t-éileamh le fios a bhí ar fhéinrialú le himeacht ama. I

measc na n-earraí a roghnaíodh don dánlann seo, tá

paimfléad ón 17ú haois a bhaineann leis an ngá atá

le féinriail na hÉireann maidir le dlíthe a dhéanamh,

tráchtas ón 18ú haois maidir leis an ábhar céanna

agus impí ón 19ú haois ar Mheiriceá chun tacú le

neamhspleáchas na hÉireann.

Cuireadh tuairisc le chéile sa chéad Dáil ar gach

ceann dá 21 seisiún. Caitheadh leis an tuairisc

oifigiúil seo mar fhianaise dhoiciméadach go raibh

rud éigin tábhachtach ag tarlú. Cé nár cuireadh

tuairiscí oifigiúla fíor-ama le chéile ar imeachtaí na

chéad Dála mar ghnáthchleachtas i rith shaolré na

chéad Dála, b’eol go maith dá comhaltaí agus dá

hoifigigh an tábhacht a bhaineann lena hobair a

phoibliú agus le béim a leagan ar a dlisteanacht in

Éirinn agus thar lear. Tugtar cuntas sa tionscadal

Tuairisciú Parlaiminteach thar na Blianta ar

láithreán gréasáin Dáil 100 ar stair tuairiscithe

pharlaimintigh sna Tithe, tuairisciú ar ábhair

Ghaeilge ina measc sa Tuairisc Oifigiúil.

Críochnaíodh Clár Athchóirithe Theach Laighean

Seoirseach in 2019 agus rinneadh clár faisnéise dhá

uair an chloig ar athchóiriú Theach Laighean a chur

le chéile agus a chraoladh ar Oireachtas TV.

Tugann thart ar 100,000 duine cuairt ar Theach

Laighean gach bliain. Chuir Seirbhís Uiséirí an

Oireachtais 2,789 turas ar siúl, inar ghlac 41,610

cuairteoir páirt. Rinne thart ar 800 cuairteoir

ceiliúradh ar “Oíche an Chultúir” i dTeach

Laighean an 18 Meán Fómhair 2019.


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

42


Fíor 9: Cuairteoirí chuig Teach Laighean

93,000

94,000

95,000

96,000

97,000

98,000

99,000

100,000

2016201720182019

98,402

95,336

98,95299,197

Rinneadh forbairt bhreise ar láithreán gréasáin

oireachtas.ie in 2019. Is mó teagmháil, rochtain

ar fhaisnéis parlaiminte, trédhearcacht agus

oscailteacht i ndáil le hobair na dTithe atá ann de

bharr an tsuímh gréasáin. Tugadh breis agus 2.3

milliún cuairt ar láithreán gréasáin an Oireachtais

in 2019.

Tugtar tús áite i Straitéis Cumarsáide an Choimisiúin

do mheáin nua, lena n-áirítear líonraí na meán

sóisialta, go dtabharfar aird orthu. trí úsáid a bhaint

as beoshruthú díospóireachtaí parlaiminteacha ar

Facebook agus Twitter, leantar de bheith ag ardú na

feasachta poiblí i leith obair na dTithe. Bhuaigh

Seirbhís Thithe an Oireachtais dámhachtain na

nEagraíochtaí Neamhrialtasacha (ENRanna)/na

bhFiontar Beag agus Meánmhéide (FBManna)/na

gComhlachtaí Beaga is Fearr i nDámhachtainí Meán

Sóisialta Sockies 2019. 32,000 duine a bhí i lucht

leanúna Twitter agus breis agus 5,700 duine a bhí i

lucht leanúna Facebook in 2019.

Tábla 6: Láithreán Gréasáin an Oireachtais1 2019 2018 2017 2016

Cuairteanna ar láithreán gréasáin an Oireachtais 2,338,948 1,543,314 1,869,289 1,489,807

Amhairc leathanaigh ar an láithreán gréasáin 7,044,427 5,674,036 6,433,253 6,389,479

Amhairc iomlána ar bheoshruthanna díospóireachtaí parlaiminteacha 2 (mar seo a leanas): 2,204,366 1,919,445 2,727,175 1,270,450

Díospóireachtaí na Dála 291,600 513,437 834,307 873,186

Díospóireachtaí an tSeanaid 30,587 78,179 61,595 21,658

Díospóireachtaí na gCoistí Parlaiminte 1,666,112 1,144,773 1,689,805 241,044

Oireachtas TV 216,067 183,056 141,009 133,839

1 Tá líon na gcuairteanna chuig láithreán gréasáin an Oireachtais agus líon na n-amharc leathanaigh ar láithreán gréasáin an Oireachtais níos ísle sa bhliain

2018 mar gheall ar shlí éagsúil chomhairimh sna blianta roimhe sin, nuair a bhíodh roinnt láithreáin ghréasáin éagsúla i gceist le oireachtas.ie Cuireadh tús

le modh tomhais ní ba chruinne nuair a seoladh an láithreán gréasáin nua i mBealtaine 2018.

2 Ní féidir an líon amharc ar bheoshruthanna díospóireachtaí parlaiminte don bhliain 2019 a chur i gcomparáid go díreach le blianta roimhe seo. Tá athrú

tagtha ar iompar amhairc daoine – tá aistriú tugtha faoi deara go dtí amharc ar shruthanna beo trí Facebook nó Twitter, nó trí aip an Oireachtais agus ní

shonraítear na sruthanna seo sa tábla seo. De bhreis air sin, cuireann méaduithe tobanna is cúis le himeachtaí ardphróifíle sna seomraí agus sna coistí,

patrúin bhliantúla amhairc as riocht agus tá deireadh curtha ag struchtúr nua gréasáin san Oireachtas le comhaireamh faoi dhó a dhéantar san anailísíocht.

Tabharfar faoi athbhreithniú ar conas gach amharc beoshrutha ar dhíospóireachtaí parlaiminte a fheiceáil in 2020.


An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

43


In 2019, rinneadh 2.2 milliún amharc ar

dhíospóireachtaí parlaiminte a rinneadh a

bheoshruthú agus ba dhíospóireachtaí coiste 1.6

milliún díobh.

Fíor 10: Amhairc ar Bheoshruthanna Díospóireachtaí Parlaiminte ar Shuíomh Gréasáin an Oireachtais, 2019

Díospóireachtaí na Dála

Díospóireachtaí an tSeanaid

Díospóireachtaí Coisti Parlaiminte

Oireachtas TV

291,600

1,666,112

30,587216,067

Tá ábhar beo agus athchraolta i gceist leis an ábhar

ar Oireachtas TV anuas ar ábhar a d’fhorbair an

tSeirbhís nó a sholáthair roinnt comhpháirtithe

podchraolta. Craoltar imeachtaí móra, ar nós Lá an

Bhuiséid, an chéad lá den Dáil agus den Seanad nua,

óráidí ar shaincheisteanna a bhaineann leis an tír

agus imeachtaí speisialta ar nós Dáil 100 ar

Oireachtas TV. Ba léiriúchán fíorthábhachtach

Comhshuí Speisialta na dTithe do Dáil 100 i dTeach

an Ard-Mhéara an 21 Eanáir ina raibh gnéithe de

sheinm ceoil, drámaíochta agus físealaíne. Craoladh

é ag an tráth céanna ar Oireachtas TV agus RTÉ1 agus

ní hamháin go ndearna sé ceiliúradh ar Thithe an

Oireachtais ach ar na hacmhainní cruthaitheacha

agus teicniúla laistigh d’Aonad Craolacháin an

Oireachtais (ACO) agus a chomhpháirtithe conartha.

Cuireann Oireachtas TV teacht ar fáil ar chartlann ar

líne ina bhfuil físeáin laethúla de dhíospóireachtaí na

Dála, an tSeanaid agus Coiste. Cuireann sé réimse

clár le chéile freisin, cláir faisnéise, díospóireachtaí

stiúideo ar shaincheisteanna tábhachtacha

parlaiminte agus cainteanna stairiúla ina measc.

I rith 2019, léirigh sé an clár faisnéise 2 chuid The

Restoration of Historic Leinster House. Lean Aonad

Craolacháin an Oireachtais (ACO) le hidirchaidreamh

a dhéanamh le Ciste Fuaim agus Fís Údarás

Craolacháin Údarás na hÉireann (an BAI) freisin, a

chuir ar chumas an Oireachtais cabhrú le Dáil Day

One a léiriú agus a chraoladh i gcomhar le Paper

Owl Films. Scannán beochana é seo ina sonraítear

an tréimhse a fhad le chéad suí na Dála i 1919. Uirlis

luachmhar oideachais é freisin do chláir for-rochtana.

Lean ACO i rith 2019 lena achoimre mhíosúil ar

imeachtaí san Oireachtas a léiriú. Around the

Houses. Áiríodh leis seo Díospóireachtaí Oireachtas

TV ar ábhair cosúil le hathrú aeráide, bréageolas,

agus Brexit; agus an foilseachán What’s the Story?

– 25 Stories about Ireland and Europe a sheol an

Ceann Comhairle, ina dtugtar chun solais roinnt de

na bealaí a bhaineann Éire tairbhe as ballraíocht den

Aontas Eorpach. Seoladh clár réamhléirithe

seachtainiúil ar Oireachtas TV freisin, The Weekly

Brief, chun a lucht féachana a choimeád ar an eolas

ar ghnó a bheidh ag teacht aníos sna Tithe.

Cuireann an tSeirbhís ábhar Theanga

Chomharthaíochta na hÉireann (TCÉ) agus

fotheidealaithe le chéile. Tá spriocanna an BAI i

dtaobh Oireachtas TV á mbaint amach agus á sárú ag

an tSeirbhís. Cabhróidh ateangairí TCÉ intí a earcú le

ábhar imeachtaí parlaiminteacha agus eile ar

Oireachtas TV a dhéanamh inrochtana do lucht

féachana níos fairsinge.


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

44


Fíor 11: Ábhar Oireachtas TV, 2019

14%

12%

9%

31%

9%

16%

2%7%

Craoltaí beo ar Imeachtaí an Oireachtais

Athchraoladh ar Imeachtaí na Dála

Athchraoladh ar Imeachtaí an tSeanaid

Athchraoladh ar Imeachtaí Coistí

Craoltaí de chuid Theilifís Pharlaimint na hEorpa

Bunábhar de chuid Oireachtas TV

Sraith de Chraoltaí Stairiúla de chuid Oireachtas TV

Eile

Leanadh le Clár Oideachais an Oireachtais

a sholáthar i gcaitheamh na bliana. Tá an Clár

faoi stiúir an Oifigigh Oideachais Pharlaimintigh.

Cuirtear teacht ar fáil sa Chlár Oideachais ar

acmhainní oideachais pharlaimintigh ar líne agus ar

cheardlanna ar an láthair. Cothaíonn an Clár ról na

dTithe freisin i measc gairmithe múinteoireachta

agus an phobail trí chláir oideachais a fhoilsiú ar

Oireachtas TV. Is é an sprioclucht féachana daltaí

dara leibhéal, ach de réir mar a tháinig forbairt ar

an gclár, áfach, cuireadh tús le roinnt tionscnamh

do dhaltaí bunleibhéil freisin.

Tá roinnt snáitheanna sa chlár oideachais

ina gcuimsítear an méid seo a leanas:

�� na Ceardlanna Oideachais Parlaiminte a

thacaíonn leis an gcúrsa nua An Pholaitíocht

agus an tSochaí a thabhairt isteach do dhaltaí na

sraithe sinsearaí. Tugann grúpaí scoile cuairt an

Luan nó an Aoine, tugtar ar thuras iad agus

glacann siad páirt ansin i ndíospóireacht i gceann

de na Seomraí Coiste. Ag deireadh na scoilbhliana

2018/19, bhí 36 scoil i ndiaidh páirt a ghlacadh

sna ceardlanna agus d’fhreastail 1,004 dalta

orthu;

�� Cuirtear pleananna ceachta le chéile

chun acmhainní éifeachtacha agus praiticiúla

a sholáthar do mhúinteoirí chun

príomhchoincheapa ghné.Dhaonlathais an

chúrsa OSSP a mhúineadh ar leibhéal na

sraithe Sóisearaí;

�� Cuireadh Beochaintí Scannáin le chéile do

dhaltaí bunleibhéil agus dara leibhéal le tacaíocht

ó Údarás Craolacháin na hÉireann chun tacú le

hidirchaidreamh múinteoirí agus daltaí le hobair

an Oireachtais;

�� Faoin tionscnamh Ceann Go Ceann, glacann an

Ceann Comhairle páirt i bhfíschomhrá le rang de

dhaltaí Polaitíocht agus an tSochaí ina scoil féin.

Ghlac ocht scoil páirt i scoilbhliain 2018/19; agus

�� Thit Dáil na nÓg amach i dTeach Laighean Dé

Sathairn, an 23 Samhain. Imeacht débhliantúil

é Dáil na nÓg. D’fhreastail aon chéad agus caoga

a cúig toscaire ó na 31 Comhairle na nÓg áitiúil.

D’fhreastail toscairí ar sheomra na Dála agus thit

ceardlanna amach sna Seomraí Coiste. Bhí an

deis ag daoine óga den chéad uair chun a vóta

a chaitheamh i Seomra na Dála agus chun clár

athraithe aeráide a leagan amach

d’Fheidhmeannacht Náisiúnta Chomhairle na nÓg.


An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

45


Thit Dáil na nÓg 2019 amach i dTeach Laighean mar

chuid de chlár comórtha 100 bliain na Dála. Bhí an

Ceann Comhairle ina chathaoirleach ar an

Searmanas Oscailte i Seomra na Dála.

An Ceann Comhairle agus comhaltaí de Dháil na nÓg

agus crann á chur acu ar fhaiche Theach Laighean chun an

t-imeacht a cheiliúradh (Dáil na nÓg 2019).

Cuireadh tús in 2019 le Clár Píolótach Taithí Oibre

do Dhaltaí na hIdirbhliana san Oireachtas Cuireadh

tús leis na chéad daltaí a ghlacadh chun bheith

rannpháirteach sa chlár i Samhain 2019. Cuireann

an clár socrúchán taithí oibre seachtaine ar fáil sa

tSeirbhís. Is é cuspóir an chláir chun deis a sholáthar

do dhaltaí na hIdirbhliana chun taithí phearsanta a

fháil ar an ngnáthshaol i dTithe an Oireachtais

agus chun taighde a dhéanamh ar ghné den

ghnó parlaiminteach.

D’fhaomh an Coimisiún ocht gceardlann lae a chur ar

siúl freisin i dTeach Laighean chun an clár scoileanna

‘An Pholaitíocht i nGníomh’ (‘Politics in Action’) a

éascú do dhaltaí ó scoileanna trasphobail i

dTuaisceart Éireann.

Cuirtear an deis ar fáil sna ceardlanna do dhaltaí

a ghlacann páirt sa Chlár chun plé a dhéanamh

le comhaltaí dhá Theach an Oireachtais ar

shaincheisteanna reatha polaitiúla agus

sóisialta a dhéanann difear do dhaoine óga.

Leanann Seirbhís an Oireachtais ag oibriú go

dlúth leis an bhForas Riaracháin (an FR), Institiúid

Teicneolaíochta Bhaile Átha Cliath (ITBÁC), Coláiste

na hOllscoile Corcaigh (COC), Ollscoil na hÉireann,

Gaillimh (OÉG) agus Ollscoil Luimnigh (OL) nuair a

bhíonn socrúchán á thabhairt do mhic léinn le

comhaltaí na dTithe do Chlár Intéirneachta an

Oireachtais. Déanann an tOireachtas 73 mac léinn

a ionadú le comhaltaí ar feadh tréimhse foghlama

feidhmí. Aithníonn na coláistí an tréimhse foghlama

sin trí ghrád a dhámhachtain ar na mic léinn.

Cabhraíonn an Clár Intéirneachta seo agus

tionscnaimh eile oideachais pharlaimintigh eile le

tuiscint, feasacht ar agus idirchaidreamh a mhéadú

le hobair an Oireachtais.

Lean an tSeirbhís ag tacú le Straitéis Gaeilge an

Oireachtais agus le Scéim Gaeilge na Seirbhíse a

chur i bhfeidhm i gcaitheamh 2019. Chuir an tSeirbhís

oiliúint ar fáil chun feabhas a chur ar scileanna

Gaeilge i na foirne reatha agus chuir sí roinnt

comórtas ar siúl chun foireann a earcú a bhfuil

scileanna Gaeilge acu. Eagraíodh imeachtaí sóisialta

Gaeilge freisin do chomhaltaí agus don fhoireann

agus díríodh go príomha ar imeachtaí dátheangach

agus ar imeachtaí dóibh siúd nach bhfuil ach cúpla

focal acu. Cruthaíodh leabharlann Ghaeilge, Taisce

na Leabhar, chun cabhrú le comhaltaí agus leis an

bhfoireann a scileanna léitheoireachta a fheabhsú.

Tá teicneolaíochtaí aistriúcháin chomhuainigh

(ateangaireacht) feistithe sna Seomraí Coiste

go léir anois.

46


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

46



Ár gcaidreamh leis an AE, an RA agus ár gcaidreamh eile idirnáisiúnta a neartú

Tacaíonn an tAonad Idirpharlaiminteach agus Taistil

agus Rúnaíocht na gCoistí le comhaltaí i bhforbairt

leanúnach an chaidrimh Idirpharlaimintigh. Tá

méadú tagtha, ar an iomlán, ar an leibhéal de

rannpháirtíocht idirpharlaiminteach.

Chuir an Ceann Comhairle agus an Cathaoirleach

fáilte i rith 2019 roimh chuairteoirí móra le rá chuig

Tithe an Oireachtais.

�� Cuireadh fáilte roimh Chainteoir Theach na

nIonadaithe, Stáit Aontaithe Mheiriceá, Nancy

Pelosi, an 17 Aibreán go Teach Laighean, áit ar

labhair sí le comhaltaí agus iarchomhaltaí na

dTithe chun ceiliúradh a dhéanamh ar chomóradh

céad bliain na chéad Dála. Léirigh Oireachtas

TV clár speisialta ar an gcuairt.

�� Thug Rí Carl XVI Gustaf agus Banríon Silvia

na Sualainne cuairt ar Theach Laighean an 22

Bealtaine mar chuid dá gCuairt Stáit ar Éirinn.

Chas siad leis an gCeann Comhairle agus an

Cathaoirleach agus le grúpa ionadaíoch

TDanna agus Seanadóirí.

�� Thug Rí Willem-Alexander agus Banríon

Máxima na hÍsiltíre cuairt ar Theach Laighean

an 12 Meitheamh i rith a gCuairte Stáit ar Éirinn.

I rith na cuairte, chas siad leis an gCeann

Comhairle agus an Cathaoirleach chomh

maith le toscaireacht traspháirtí de TDanna

agus Seanadóirí.

�� Chuir an Ceann Comhairle fáilte roimh an

Uasal Carlos Holmes Trujillo García, Aire Gnóthaí

Eachtracha na Colóime an 17 Meán Fómhair go dtí

Dáil Éireann agus cuireadh cruinniú déthaobhach

ar siúl. Bhí a Soilse Patricia Cortés, Ambasadóir

na Colóime le hÉirinn; Ambasadóir na hÉireann

leis an gColóim, a Soilse Alison Milton; agus

Leas-Cheann Mhisean na Colóime, an tUasal

Andrés Echeverri i dteannta an Aire Gnóthaí

Eachtracha.

Thug Rí Carl XVI Gustaf agus Banríon Silvia na Sualainne

cuairt ar Thithe an Oireachtais mar chuid dá gcuairt stáit ar

Éirinn i mBealtaine 2019.

Thug Rí Willem-Alexander agus Banríon Máxima na hÍsiltíre

cuairt ar Thithe an Oireachtais mar chuid dá gcuairt stáit ar

Éirinn i Meitheamh 2019.

Sprioc 2: Ár gcaidreamh leis an AE, an RA agus ár gcaidreamh eile idirnáisiúnta a neartú

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

47


An Cathaoirleach, Pádraig Ó Díring, TD, agus comhaltaí den

Chomhchoiste um Thalmhaíocht, Bia agus Muir ag freastal

ar an gcomhdháil idirpharlaiminteach ar an gComhbheartas

Talmhaíochta agus Beartas Comhtháthaithe a d’eagraigh

Uachtaránacht AE na Rómáine.

Mar chuid d’imeachtaí comórtha ‘Dáil 100’ a cuireadh

ar siúl sa Seomra Cruinn i dTeach an Ard-Mhéara,

d’fhreastail 35 Cainteoir, Leas-Chainteoirí nó a

n-ionadaithe ó Pharlaimintí náisiúnta an Aontais

Eorpaigh, na Stát Aontaithe agus Tionóil agus

Parlaimintí Thionól Parlaiminte na Breataine-na

hÉireann.

Bhí an Ceann Comhairle i dteannta chainteoir an

Pháirtí Aontachtaigh Dhaonlathaigh (DUP) de chuid

Tionól Thuaisceart Éireann, Robin Newton, an 30

Eanáir ag imeacht speisialta a bhí ar siúl in Stormont

a thug chéad suí Pharlaimint na hÉireann chun

cuimhne. Bhí an Ceann Comhairle i measc na

n-aíonna ar tugadh cuireadh dóibh chun freastal ar

‘Peirspictíochtaí ar chéad suí Dháil Éireann’

(‘Perspectives on the first sitting of Dáil Éireann’),

a eagraíodh mar chuid shraith Dheich mBliana na

gCuimhneachán de chuid an Choimisiúin Tionóil.

Thug an Ceann Comhairle toscaireachtaí leis thar

lear go Maracó agus Neipeal. Thug sé cuairt freisin

ar an mBrasaíl mar chuid de chlár Lá Fhéile Pádraig

na hÉireann agus thug sé cuairt ar Pharlaimint na

hAlban i nDún Éideann i ndiaidh gur thug an

tOifigeach Ceannais cuireadh dó.

Thug an Cathaoirleach toscaireacht leis go

Washington agus thug sé toscaireachtaí an

Oireachtais go dtí Comhthionól Ginearálta an Aontais

Idirpharlaimintigh (an AIP) i mBéalgrád agus go dtí

cruinniú bliantúil an AIP/na NA i Nua-Eabhrac. Thug

sé cuairt freisin ar an tSeapáin, agus ionadaíocht á

déanamh aige d’Éirinn ag insealbhú an Impire nua

agus thug sé cuairt ar an Rúis mar chuid de chlár Lá

Fhéile Pádraig na hÉireann. Rinne sé ionadaíocht

freisin do Thithe an Oireachtais ag comhdhálacha

parlaiminteacha i bPáras agus i Vín.

D’fhreastail an Cathaoirleach, an Seanadóir Donncha Ó

Donnabháin, an Teachta Dála Seán Ó Breasail, an Seanadóir

Pádraig Ó Céidigh agus an Seanadóir Michelle Uí

Mhaoilchiaráin ar Éisteacht an Chumainn Idirpharlaimintigh

(an CIP) ag na Náisiúin Aontaithe i Nua-Eabhrac.

Thug an Leas-Cheann Comhairle toscaireacht an

Oireachtais go dtí Comhthionól Ginearálta an AIP in

Doha agus rinne sé ionadaíocht do Thithe an

Oireachtais freisin ag Comhdháil Chainteoirí na

hEorpa in Strasbourg.

An Leas-Cheann Comhairle, Pat the Cope Ó Gallchóir, TD, in

éineacht leis an Teachta Dála Séamus Laighléis, an Teachta

Dála Laoise Uí Raghallaigh agus an Seanadóir Gearóid Ó

Creachmhaoil ag freastal ar 140ú Tionól an CIP in Doha

(Catar).


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

48


Rinne an Leas-Chathaoirleach ionadaíocht do Thithe

an Oireachtais ag oscailt bhliantúil Tynwald, parlaimint

Mhanann.

Leas-Chathaoirleach Sheanad Éireann, an Seanadóir Pól Ó Cochláin i dteannta Uachtarán Tynwald (Parlaimint Mhanann), an tOnórach Rodan, Comhalta den Chomhairle Reachtaíochta, agus Cainteoir Theach Eochracha Mhanann, an tOnórach Juan Watterson, ag imeachtaí searmanais Lá Tynwald 2019.

D’fhreastail na Tithe freisin ar naoi nGrúpa Cairdis

Pharlaimintigh ar cuairt isteach. Thug Grúpaí Cairdis

Pharlaimintigh Thithe an Oireachtais trí chuairt oifigiúla

ar pharlaimintí a nGrúpaí Cairdis comhpháirtíochta.

Tugann Grúpaí Cairdis Pharlaimintigh an deis do

chomhaltaí na dTithe chun idirchaidreamh a dhéanamh

le reachtóirí ó thíortha eile agus chun feabhas a chur ar

chaidreamh le parlaimintí eile.

Ghlac na Tithe i rith 2019 le 20 toscaireacht

pharlaiminteach ar cuairt isteach ón Eoraip, an Áise, an

Afraic agus Críocha Mheiriceá, toscaireachtaí ina measc

faoi cheannas spéicéara ón mBrasaíl agus Maracó.

Chuir an Ceann Comhairle, Seán Ó Fearghaíl, TD fáilte roimh Chainteoir Theach na nIonadaithe ó Ríocht Maracó, a Shoilse, an tUasal Habib El Malki, agus toscaireacht pharlaiminteach ó Mharacó, chuig Tithe an Oireachtais.

Chomhóstail an Ceann Comhairle agus Ambasadóir nua

na Síne le hÉirinn, a Shoilse, an tUasal He Xiangdong,

imeacht fáiltithe ‘Blas na hÉireann-na Síne’ (‘Taste of

Ireland-China’) i dTeach Laighean an 21 Samhain 2019.

Rinne an fáiltiú ceiliúradh ar an obair a dhéanann

TDanna agus Seanadóirí mar chuid de Ghrúpa Cairdis na

hÉireann-na Síne agus thug sé an deis chun ceiliúradh a

dhéanamh ar naisc shóisialta, gheilleagracha agus

pholaitiúla atá ag dul i méid idir Éirinn agus an tSín.

Tábla 7: Feidhmeanna Idirnáisiúnta agus Idirpharlaiminteacha 2019 2018 2017 2016

Toscaireachtaí Parlaiminteacha ar Cuairt Amach1

Comhthionóil Ghinearálta an Aontais Idirpharlaimintigh agus cruinnithe gaolmhara 6 6 5 1

Cruinnithe iomlánacha agus cruinnithe coiste de chuid Thionól Parlaiminteach Chomhairle na hEorpa 38 23 24 13

Tionól Parlaiminteach na hEagraíochta um Shlándáil agus Comhar san Eoraip (ESCE) 8 6 6 5

Toscaireachtaí faoi cheannas spéicéara agus cruinnithe déthaobhacha 10 14 9 8

Toscaireachtaí Parlaiminteacha ar Cuairt Isteach

Toscaireachtaí faoi cheannas spéicéara 4 4 5 2

Cruinnithe déthaobhacha 16 7 10 8

Grúpaí Cairdis

An líon cuairteanna agus grúpaí cairdis pharlaimintigh ag teacht ar cuairt 9 7 1 1

An líon cuairteanna agus grúpaí cairdis pharlaimintigh ag dul ar cuairt 3 2 1 –

Nóta: Ní áirítear sa tábla seo feidhmeanna idirnáisiúnta agus idirpharlaiminteacha a ghabh na Coistí Parlaiminte de láimh.

1 Áirítear le toscaireachtaí ag dul ar cuairt toscaireachtaí faoi cheannas spéicéara ag an gCeann Comhairle nó an Cathaoirleach.


An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

49


Sholáthair an tAonad Idirpharlaiminteach agus

Taistil tacaíocht leanúnach freisin do thoscaireachtaí

Thithe an Oireachtais a ghlac páirt in 38 seisiúin

iomlánach agus cruinniú coiste de chuid Thionól

Parlaiminteach Chomhairle na hEorpa a mhair

seachtain; agus thacaigh sé le hocht gcruinniú

na hEagraíochta um Shlándáil agus Comhar san

Eoraip – Tionól Parlaiminte (an ESCE – TP).

Thug Coistí Parlaiminte faoi 33 cuairt oifigiúil i

rith na bliana agus d’óstáil siad 26 toscaireacht

pharlaiminteach ar cuairt isteach trí rannpháirtíocht

fhoirmiúil agus neamhfhoirmiúil.

An Teachta Dála Mairsile Uí Chorcoráin-Uí Chinnéide, an

Seanadóir Ivana Bacik agus an Teachta Dála Mairéad Uí

Mhurchú-Uí Mhathúna i gcuideachta an Uasail Silvana

Koch-Mehrin, Uachtarán Fhóram Ceannairí Polaitiúla Ban

an Domhain ag Cruinniú Mullaigh CPB 2019 a chuir

Parlaimint na Seapáine ar siúl.

Chas Coiste na Dála um Fhormhaoirsiú Buiséid an

13 Márta le hionadaithe an Choimisiúin Eorpaigh,

Leas-Ard-Stiúrthóir Rannán Eacnamaíochta agus

Airgeadais an Choimisiúin Eorpaigh, Carlos Martinez-

Mongay, ina measc chun breithniú a dhéanamh ar

Tuarascáil Tíre na hÉireann 2019 nua an Choimisiúin

mar chuid de phróiseas an tSeimeastair Eorpaigh.

Chuir comhaltaí an Chomhchoiste um Oideachas

agus Scileanna fáilte roimh thoscaireacht ó

Phoblacht na Slóvaice go Teach Laighean Déardaoin,

an 26 Meán Fómhair. I gceannas ar an toscaireacht,

bhí Aire Stáit Aireacht Oideachais, Eolaíochta,

Taighde agus Spóirt Phoblacht na Slóvaice,

an tUasal Olga Nachtammnová.

D’óstáil an Comhchoiste um Chumarsáid, Gníomhú

ar son na hAeráide agus Comhshaol an Oireachtais

cruinniú Ollchoiste Idirnáisiúnta (OCI) an 6 Samhain

2019. Rinneadh ionadaíocht d’Éirinn, an Astráil, an

Fhionlainn, an Eastóin, Singeapór, an Ríocht

Aontaithe agus na Stáit Aontaithe. Rinne na seacht

dtír a ndearnadh ionadaíocht dóibh ag an gcruinniú

ar shraith prionsabal chun comhoibriú idirnáisiúnta i

dtaobh rialáil na meán sóisialta a chur chun cinn.


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

50


I dteannta na ngníomhaíochtaí idirpharlaiminteacha

a bhfuil achoimre orthu i dTábla 7, chas Tionól

Parlaiminteach na Breataine agus na hÉireann

(TPBÉ) le chéile i gCill Mhantáin an 13 agus an 14

Bealtaine chun freastal ar a 58ú seisiún Iomlánach.

Labhair an tAire Cumarsáide, Gníomhaithe ar son na

hAeráide agus Comhshaoil, Richard Bruton, T.D.,

chomh maith lena Shoilse, an tUasal Robin Barnett,

Ambasadóir na Ríochta Aontaithe le hÉirinn, ag

seisiún an lae oscailte. Labhair ionadaithe ó

Chomhairle Náisiúnta na nÓg ag an Tionól faoin

n-obair maidir le Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe.

Osclaíodh 59ú Seisiún Iomlánach TPBÉ an 21

Deireadh Fómhair in Warwickshire, an Ríocht

Aontaithe, agus díríodh ann ar Brexit agus an

caidreamh idir an RA agus -Éirinn.

D’óstáil Seirbhís Leabharlainne agus Taighde an

Oireachtais (an SLaT) comhdháil an Líonra Taighde

agus Faisnéise Idirpharlaimintigh (an LTFIP) i mBaile

Átha Cliath i gcaitheamh 2 lá an 12 agus an 13 Meán

Fómhair 2019. Anuas ar thoscairí Éireannacha,

d’fhreastail 36 toscaire ó sheirbhísí leabharlainne

agus taighde pharlaimintigh Thionól Thuaisceart

Éireann, Teach Teachtaí agus Teach Tiarnaí an RA,

Parlaimint na Breataine Bige, Tionól Thuaisceart

Éireann agus Parlaimint na hAlban. Thug an tOllamh

Michael Laffan an spreagaitheasc, dar teideal An

Improbable Stability: The Revolutionary Background

to an ‘Ordinary’ Democracy.

Chuir Oifig na nDíospóirechtaí siompóisiam bliantúil

Chumann Tuairiscithe Parlaiminte na Breataine

agus na hÉireann ar siúl i dTeach Laighean ón 28

go dtí an 31 Iúil 2019. Ghlac sí páirt freisin i gclár

malartaithe foirne le Teach na dTiarnaí, Parlaimint

an RA, i Meitheamh 2019.


An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

51



Idirchaidreamh le Ranna Rialtais a fheabhsú

Lean an tSeirbhís i rith 2019 le hidirchaidreamh a

dhéanamh le Ranna Rialtais agus comhlachtaí poiblí

maidir le nósanna imeachta reachtaíochta agus

parlaiminteacha, agus leis an méid seo a leanas ina

measc:

�� Aonad Idirchaidrimh Pharlaimintigh Roinn

an Taoisigh maidir leis an gclár reachtaíochta

a chur i bhfeidhm;

�� Oifig Phríomh-Aoire an Rialtais;

�� Roinn an Taoisigh maidir le hoibriú an

Mheabhráin Tuisceana (MT) i ndáil le Billí

comhaltaí príobháideacha (BCPanna) ar

comhaontaíodh air idir an Rialtas agus an

Fochoiste ar Athleasú na Dála agus a ghlac

an Dáil i Nollaig 2018;

�� Ranna Rialtais maidir le Ceisteanna agus Freagraí

Parlaiminte a phróiseáil; agus

�� Ranna Rialtais agus comhlachtaí poiblí maidir

le hearraí agus cáipéisí a cuireadh faoi bhráid

cruinnithe Coiste Pharlaimintigh agus freastal

finnéithe ar chruinnithe coiste.

Mar chuid dá chuspóir foriomlán lena mbaineann

idirchaidreamh níos fearr a éascú idir an tOireachtas

agus an saol acadúil agus saineolaithe, thosaigh

an SLaT leis an bpróiseas chun líonraí agus

comhpháirtíochtaí straitéiseacha a fhorbairt.

Tugadh faoi roinnt tionscnamh:

�� Tugadh faoi ghníomhaíochtaí for-rochtana agus

rinneadh cuir i láthair maidir le hobair an SLaT

agus conas a d’fhéadfadh acadóirí agus eolaithe

idirchaidreamh a dhéanamh leis an Oireachtas

chun eolas a thabhairt do chomhaltaí, Coistí agus

obair sainaonad laistigh den Oireachtas;

�� I gcomhoibriú le Fondúireacht Eolaíochta Éireann

(FEÉ), cuireadh tús le sraith seimineár ar an

láthair do chomhaltaí agus rinneadh comhpháirtí

freisin den SLaT in Clár píolótach ‘Comhaltachta

Seirbhíse Poiblí’ FEÉ;

�� Rinneadh cuir i láthair ag Cruinniú Mullaigh

Bliantúil FEÉ agus ag ceardlanna na Comhairle um

Thaighde in Éirinn. Rinneadh cuir i láthair freisin do

mhic léinn fochéime agus iarchéime i gColáiste na

Tríonóide, Baile Átha Cliath (CTBÁC), Ollscoil Mhá

Nuad agus an Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath

(an COBÁC);

�� Rinneadh idirchaidreamh comhoibritheach le

saineolas acadúil chun scóipeáil a dhéanamh

agus chun cruinnithe faisnéise taighde an SLaT

a chur i dtoll a chéile. D’fhoilsigh an SLaT, i

gcomhar le CTBÁC, Spotsolas dar teideal Tionchar

agóidí in aghaidh ginmhillte ar mhná a bhfuil

teacht á fháil acu ar sheirbhísí – Mearmheasúnú

Fianaise (‘The Impact of anti-abortion protests on

women accessing services – A Rapid Evidence

Assessment’) i mí na Nollag 2019; agus

�� Tugadh faoi obair le hAcadamh Ríoga na hÉireann

(ARÉ) chun tacú le Scéim Péireáil Eolaíochta 2019

an Oireachtais a sheoladh. Seoladh an scéim i

dTeach an Acadaimh i Samhain 2019 agus rinne

sé meaitseáil idir comhaltaí an Oireachtais agus

eolaithe gníomhacha atá ag oibriú ar oileán

na hÉireann.

Lean an Oifig Buiséid Pharlaiminteach (an OBP)

le naisc a fhorbairt le ranna rialtais agus

gníomhaireachtaí seachtracha ábhartha, Comhairle

Fhioscach Chomhairleach na hÉireann (CFCÉ), an

Phríomh-Oifig Staidrimh (an POS) agus an Institiúid

Taighde Eacnamaíochta agus Sóisialta (an ITES) ina

measc.

Sprioc 3: Idirchaidreamh le Ranna Rialtais a fheabhsú

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

52


Lean an Oifig le caidreamh a chothú freisin le líonraí

idirnáisiúnta d’Institiúidí Fioscacha Neamhspleácha

(IFNanna) agus Oifigí Buiséid Parlaiminteacha

(OBPanna) fad a bhí idirghníomhú breise á fhorbairt le

comhlachtaí, ar nós na hEagraíochta um Chomhar

agus Fhorbairt Eacnamaíochta) agus institiúidí AE.

D’óstáil an OBP cuir i láthair freisin do chomhaltaí agus

foireann le cainteoirí ó Sheirbhís Mheastóireachta

agus Eacnamaíochta Rialtas na hÉireann (SMERÉ).

Sprioc 3: Idirchaidreamh le Ranna Rialtais a fheabhsú

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

53


TORADH STRAITÉISE 3: Parlaimint DhigiteachTá trí sprioc straitéiseacha ag an tSeirbhís chun an toradh straitéise seo a bhaint amach.

Lean an tOireachtas le haghaidh a thabhairt ar aistear

claochlaithe faoina Chlár um Chlaochlú Digiteach – An

Daonlathas a Chumasú – Obair Fhiúntach (‘Enabling

Democracy – Work that Matters’). Múnlaíodh agus

forbraíodh an t-aistear seo i gcomhairle leis an

bhfoireann fud fad na Seirbhíse agus ar aon dul le

príomhchuspóirí straitéiseacha a leag an Coimisiún

amach ina Phlean Straitéiseach 2019-2021, Oireachtas

a Oibríonn don Phobal. Tá an clár á sholáthar ag

an bhFoireann

um Chlaochlú Digiteach, atá ag oibriú as lámh le

foireann na n-aonad gnó a bhfuil dearadh na gcóras

á mhúnlú acu chun aghaidh a thabhairt ar dhúshláin

pharlaiminteacha atá ag teacht chun cinn agus chun

freastal ar riachtanais ghnó chorparáidigh. Tacaíonn

Líonra Digiteach an Oireachtais, Foireann

Bhainistíochta Athraithe agus an Deasc Chabhrach

agus Foirne Tacaíochta TFC leis an soláthar.

Tá na seacht bpríomhghné seo a leanas sa Chlár

um Chlaochlú:

1) Teicneolaíocht sna Seomraí

2) Parlaimint Dhigiteach

3) An Saoránach a Chur ar an Eolas

4) Nuachóiriú Digiteach

5) Eolas a Chur ar fáil don Díospóireacht

6) An Eagraíocht Chorparáideach

7) Comhtháthú agus Anailísíocht Sonraí

Tá tírdhreach teicniúil an Oireachtais á fheabhsú

ag Claochlú Digiteach, tá bealaí feabhsaithe oibre

á chruthú aige do chomhaltaí agus don fhoireann

agus tá rannpháirtíocht níos mó i measc an phobail

sa phróiseas daonlathach á héascú aige.

Díríonn Claochlú Digiteach ar fhreastal ar riachtanais

agus ionchais chomhaltaí agus na foirne, trí na

teicneolaíochtaí agus na huirlisí nua-aimseartha is

déanaí a sholáthar dóibh chun a gcuid oibre a

dhéanamh díríonn sé ar dhaonlathas parlaiminteach

trí rochtain agus deiseanna níos fearr a thabhairt don

saoránach chun dul i ngleic le hobair an Oireachtais

365 lá sa bhliain. Tá páirt ríthábhachtach á glacadh ag

an bhfoireann i measc na n-aonad gnó i ndearadh,

forbairt agus soláthar na dtionscadal seo.

Cuireadh feabhsúcháin shuntasacha ar fud na

heagraíochta ar fáil in 2019.

Claochlú Digiteach 2019

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

54



An teicneolaíocht a úsáideann na Tithe agus na Coistí a chlaochlú

D’éirigh leis an Oireachtas céim dheiridh an Chláir

Theicneolaíochta sna Seomraí a sholáthar agus

críochnaíodh tionscadal na Seomraí Coiste Agus

tionscadal athchóirithe an tSeanaid i rith 2019. B’éard

a bhain leis an gClár seo ná feabhas a chur ar

bhonneagar TFC i Seomra na Dála, Seomra an

tSeanaid agus sna Seomraí Coiste. Cuireann an

t-uasghrádú seo an teicneolaíocht fuaime agus an

chosteicneolaíocht is déanaí ar fáil do na Seomraí

agus cuireann sé barr feabhais ar an mbealach a

thugann comhaltaí agus an fhoireann faoina ngnó, i

nGaeilge nó i mBéarla.

I measc saoránach, déanann an teicneolaíocht nua

soláthar sonraí a chuíchóiriú agus tacaíonn sé le

rannpháirtíocht an phobail sa phróiseas daonlathach.

Seo an chéad chlár a críochnaíodh faoi Chlár um

Chlaochlú Digiteach an Oireachtais.

Leanadh ar aghaidh le forbairt agus soláthar

céimnithe an Chláir um Chlaochlú Digiteach an

Oireachtais i gcaitheamh 2019. Is é cuspóir an chláir

seo chun próisis agus bealaí reatha chun oibriú go

comhoibritheach a dhigitiú, chomh maith le uirlisí

nua-aimseartha a sholáthar chun tacú le comhaltaí

agus leis an bhfoireann nuair a thugann siad faoi

ghníomhaíochtaí parlaiminteacha. De réir mar a

dhéanann an claochlú dul chun cinn, leagfaidh an clár

an bhunchloch faoi fheidhmiúlacht amach anseo agus

faoi sheirbhísí breise a sholáthar do chomhaltaí, an

fhoireann agus do shaoránaigh.

D’oibrigh foirne tionscadal i rith 2019 ar fhorbairt

agus soláthar céimnithe fheidhmchláir Tairiscintí

agus Ráiteas Chlár nua na Parlaimintí Digití.

Soláthraíodh an dá thionscadal in 2019.

Cuirtear bealach ar fáil d’fhoireann Oifig na

nImeachtaí, Oifig na mBillí agus Rúnaíocht na gCoistí

san fheidhmchlár Tairiscintí chun bainistiú

leictreonach a dhéanamh ar Rúin agus a bpróisis. Tá

an feidhmchlár Tairiscintí tógtha laistigh den Chóras

nua Parlaiminte Digití a cheadaíonn cur chuige

comhtháite a ghlacadh i leith an ghnó nós imeachta

go léir. Cuireann an feidhmchlár ar chumas Aonaid

Ghnó droim láimhe a thabhairt do phróisis de láimh

agus aistriú go córas a dearadh chun tascanna casta a

shimpliú. Cuirfidh an feidhmchlár ar chumas

fhoireann Oifig na nImeachtaí chun Rúin le Billí,

Buan-Orduithe, Tuarascálacha agus Cáipéisí Coistí a

chuirtear faoi bhráid na dTithe a chruthú, a chur in

eagar, a cheangal go huathoibríoch leo agus

nuashonruithe a dhéanamh orthu.

Príomhghné eile den Chóras nua comhtháite

Parlaiminte Digití is ea an feidhmchlár Ráiteas.

Cuireann an feidhmchlár ar chumas fhoireann Oifig

na nImeachtaí Ráitis aistrithe a athbhreithniú, a

chuardach agus a iarraidh i gcóras amháin atá éasca

le húsáid. Anuas air sin, cuireann an feidhmchlár le

feidhmiúlacht agus cuireann sé ar chumas fhoireann

Oifig Phríomh-Aoire an Rialtais chun Ráitis a sheoladh

ar aghaidh. Cuirfidh an feidhmchlár Ráiteas feabhas

ar phróisis sreabhaidh oibre agus ceadóidh sé

d’úsáideoirí chun bainistiú digiteach a dhéanamh ar

thaifid Ráitis a phróiseáil.

Mar gheall gur parlaimint dhátheangach í, is iad an

Ghaeilge agus an Béarla teangacha oifigiúla ghnó na

parlaiminte. Sheol Rannóg an Aistriúcháin Taisce na

Leabhar, acmhainn ar líne a forbraíodh faoin gClár

Parlaiminte Digití le cabhair ón SLaT chun

leabharlann de leabhair Ghaeilge a sholáthar

do chomhaltaí agus don fhoireann chun tacú le

comhaltaí agus an fhoireann agus iad a spreagadh

chun barr feabhais a chur ar a scileanna Gaeilge.

Sprioc 1: An teicneolaíocht a úsáideann na Tithe agus na Coistí a chlaochlú

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

55



Rochtain phoiblí níos éasca a chumasú ar obair an Oireachtais agus a chomhaltaí

Tugtar aghaidh sa Chlár um Chlaochlú Digiteach ar

chuspóir uileghabhálach, ‘an Daonlathas a

Chumasú’, a bhaint amach. Tá an cuspóir seo i

gceartlár na straitéise agus tacaítear leis i measc

gach cinn de sheacht ngné an chláir um chlaochlú.

Dírítear sa ghné An Saoránach a Chur ar an Eolas

den Chlár um Chlaochlú Digiteach ar thrédhearcacht

a fheabhsú idir an tOireachtas agus an pobal i

gcoitinne. Cinnteoidh sé go mbíonn teacht ag an

bpobal ar fiú níos mó d’fheidhmiú an Oireachtais

agus den chóras daonlathach in Éirinn 365 lá sa

bhliain. De réir mar a dhéanann an obair dul chun

cinn, cuimseofar sa Chlár um an Saoránach a Chur ar

an Eolas ar roinnt tionscadal a mhúsclaíonn feasacht,

rannpháirtíocht agus tuiscint saoránach ar an

Oireachtas.

Tugadh 2.3 milliún cuairt in 2019 ar láithreán

gréasáin nua Oireachtas.ie (a seoladh in 2018), ar

méadú 1.5 milliún cuairt é seo i gcomparáid le 2018.

Tá níos mó rannpháirtíochta á déanamh, tá teacht

níos fusa ar eolas parlaiminteach agus tá níos mó

trédhearcachta agus oscailteachta i ngnó na dTithe

ann a bhuíochas leis an láithreán gréasáin. Uirlis

ríthábhachtach phoiblí é an láithreán gréasáin don

eagraíocht a chuireann ábhar i láthair i measc breis

agus 40,000 úsáideoir sa tseachtain. Ní láithreán

gréasáin statach é an láithreán gréasáin, déantar a

fheidhmiúlacht, a leagan amach agus an cur i láthair

a dhéantar ar an láithreán gréasáin d’ábhar a

fheabhsú go leanúnach. Tugann an cur chuige i leith

claochlú digiteach chéad tús áite do bhainistíocht

agus feabhsú leanúnach an láithreáin ghréasáin.

Rinneamar ceiliúradh in 2019 ar Dáil 100, comóradh

céad bliain ó tionóladh chéad suí Dháil Éireann. Ba

phríomhthionscnamh den chlár comórtha seoladh

an láithreáin ghréasáin Dáil100.ie. Déanann sé

comóradh 100 bliain ar dhioscúrsa polaitiúil,

díospóireacht agus déanamh dlí i nDáil Éireann.

Cuirtear réimse ábhar agus seod ar fáil don phobal ar

an láithreán gréasáin ó leabharlann an Oireachtais,

díospóireachtaí stairiúla parlaiminte, agus páipéir ón

gcéad Dáil.

Cuireann imeachtaí an Oireachtais a shruthaítear go

beo ar chumas an phobail chun amharc ar obair an

Oireachtais agus a Choistí ar bhonn fíor-ama ar

láithreán gréasáin oireachtas.ie, ar chainéil mheán

sóisialta an Oireachtais agus ar aip an Oireachtais.

Mar chuid de sholáthar céimnithe an tionscadail

Athdheartha Seirbhísí Meán i rith 2019agus 2020,

rinneadh an bonneagar beoshruthaithe a

athsholáthar. Cinnteoidh an tionscadal seo go

mbeidh sruthú beo go hiomlán athléimneach agus

inrochtana gan stró ar gach gléas agus cainéal.

Rinneadh 2.2 milliún amharc ar bheoshruthanna

díospóireachtaí parlaiminte in 2019.

Éascóidh an Clár Parlaiminte Digití atá á fhorbairt

rochtain phoiblí níos éasca ar obair an Oireachtais

agus ceadóidh sé chun taifeadadh agus catagóiriú

iomlán a dhéanamh ar na gníomhaíochtaí Parlaiminte

go léir.

Sprioc 2: Rochtain phoiblí níos éasca a chumasú ar obair an Oireachtais agus a chomhaltaí

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

56


http://Dáil100.ie


Ár mBonneagar Teicniúil a Nuachóiriú

Ceadóidh an Clár um Chlaochlú Digiteach do

chomhaltaí agus an fhoireann, ar fud an Oireachtais,

chun oibriú ar bhealach níos comhtháite.

Faoin gClár um Nuachóiriú Digiteach, rinneadh

córais a uasghrádú go dtí Outlook 2016, Windows 10

agus Microsoft Office 365. Mar gheall ar an aistriú go

Windows 10, cruthaíodh roinnt príomhthairbhe

dúinn, feidhmiúlacht fheabhsaithe, soghluaisteacht

níos fearr i measc gléasanna an ionaid oibre agus

roghanna agus acmhainneacht mhéadaithe le

haghaidh cianchruinnithe agus cianoibre. Cuireadh

feabhas ar shlándáil agus iontaofacht i ndiaidh

Microsoft Office 365 a thabhairt isteach. Tá

eispéireas níos fearr úsáideora á chruthú ag na

huasghráduithe seo, i dteannta a chéile, do

chomhaltaí agus foireann an Oireachtais.

Leanann na Deasca Seirbhíse TFC ag tacú leis an

bpróiseas um chlaochlú digiteach. Thacaigh siad le

20,000 glao ó chomhaltaí, óna bhfoireann agus ó

fhoireann na Seirbhíse in 2019. Tháinig an méadú ar

an líon glaonna i rith 2019, i gcomparáid le 2018, ag

an tráth céanna a tugadh an Tionscadal Athnuaite

Deisce isteach i measc comhaltaí agus an tráth a

aistríodh go Windows 10.

Príomhghníomh i bPlean Straitéiseach 2019-2021

an Choimisiúin Thithe an Oireachtais is ea

ardteicneolaíocht agus uirlisí digiteacha a chur i

bhfeidhm chun feabhas a chur ar chumas eolais,

taighde, anailíse agus comhairleach.

�� Sheol an SLaT láithreán gréasáin inmheánach

athdheartha, athfhorbartha agus feabhsaithe de

chuid an SLaT i rith 2019 faoin gClár um Eolas a

Chur ar fáil don Díospóireacht. Cuireann seo ar

chumas comhaltaí agus na foirne chun páipéir

thaighde agus cruinnithe faisnéise a d’fhoilsigh

an SLaT a aimsiú, anuas ar ábhar atá á choimeád

i mbailiúcháin ábhar clóite agus ar líne na

leabharlainne.

�� Tá foilseacháin na hOifige Buiséid Parlaimintí (an

OBP) ar fáil ar an láithreán gréasáin, a Sraith

foilseachán Anailís ar Chaiteachas san áireamh.

Tugtar cuireadh freisin do chomhaltaí na dTithe,

don fhoireann agus don phobal chun fógraí

uathoibríocha a fháil faoi na foilseacháin is

déanaí den OBP.

�� Córas nua bainistíochta cáis é Legal Evolve d’Oifig

na gComhairleoiríof Dlí Parlaiminte (OCDP).

Forbraíodh é seo faoin gClár um Eolas a Chur ar

fáil don Díospóireacht agus críochnaíodh obair ar

an gcóras seo i mí na Nollag 2019. Feabhsaíonn

an córas seo bainistíocht sreabhaidh fhoriomlán

d’fhoireann OCDP maidir lena n-oibleagáidí

dlíthiúla parlaiminteacha agus corparáideacha.

Tábla 8: Tacaíocht ón Deasc Chabhrach TFC 2019 2018 2017 2016

Tacaíocht a cuireadh ar fáil le haghaidh glaonna ó chomhaltaí d’fhoireann na Seirbhíse 8,711 8,215 8,325 7,081

Tacaíocht a cuireadh ar fáil le haghaidh glaonna ó chomhaltaí agus óna bhfoireann 11,217 10,398 8,828 11,290


An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

57


�� Leanann Oifig na nDíospóireachtaí le

hidirchaidreamh a dhéanamh le comhghleacaithe

i bparlaimintí eile a bhfuil taighde á dhéanamh

acu ar dhea-chleachtas i dteicneolaíochtaí

Aitheanta Cainte Uathoibrithe (ACU). Rinneadh

foireann na hOifige cur i láthair in 2019 ag

comhdháil Chumann Tuairiscithe Parlaiminte

na Breataine agus na hÉireann (BIPRA) agus ag

Cumann Hansard Cheanada (HAC) maidir le clár

píolótach faoinar thug sé i dtaobh ACU chun

imeachtaí parlaiminteacha a ghabháil.

Chuir Oifig na nDíospóirechtaí (Seirbhís Thithe an

Oireachtais) siompóisiam bliantúil 2019 Chumann

Tuairiscithe Parlaiminte na Breataine agus na hÉireann.

De réir mar a dhéanann claochlú digiteach dul chun

cinn, déanfar tairbhí an Chláir um Eolas a Chur ar fáil

don Díospóireacht a chur ar fáil do bhreis

shaoránaigh na hÉireann agus cruthóidh sé

rannpháirtíocht níos fearr i gcúrsaí parlaiminteacha.

D’aistrigh Straitéis Dhigiteach an Oireachtais, ar aon

dul le Straitéis TFC na Seirbhíse Poiblí 2019, i dtreo

samhlacha soláthair seirbhíse néalbhunaithe.

Cuireann Néalardán an Rialtais (NAR) ar chumas

Ranna agus Eagraíochtaí Rialtais chun teacht a

bheith acu ar fheidhmchláir a mbaintear feidhm

lárnach astu a forbraíodh faoin gclár feidhmchlár

Tógáil le Roinnt (TlR).

Tá tús curtha ag an Oireachtas tríd an gClár

um Chlaochlú Digiteach ag aistriú go dtí córais

néalbhunaithe, Saoráil Faisnéise (ríomh-SF), Riosca

(ríomh-Riosca), Bainistíocht Taifead (ríomh-Cháipéisí)

agus Cosaint Sonraí (ríomh-RGCS). Cruthaíodh roinnt

de na córais seo agus tá roinnt eile díobh á gcruthú

go lárnach faoin gclár feidhmchlár TlR.

Córas feidhmchlár is ea ríomh-SF a sholáthraíonn

Oifig Phríomh-Oifigeach Faisnéise an Rialtais

(OPOFR) faoin gclár feidhmchlár Tógáil le Roinnt.

Saincheapadh an feidhmchlár seo, i gcomhar le

hAonad Bainistíochta Taifead an Oireachtais, faoin

gClár Eagraíochta Corparáidí chun freastal ar

riachtanais na seirbhíse parlaimintí. Rinne an

réiteach seo bainistíocht iarrataí SF a chuíchóiriú

ag Aonad Bainistíochta Taifead an Oireachtais

agus ag cinnteoirí SF an Oireachtais.

Chríochnaigh an tAonad Tuarastal uasghrádú ar

chóras párolla CorePay go dtí córas néalbhunaithe a

chuireann feidhmiúlacht níos fearr ar fáil. Chabhraigh

an t-uasghrádú seo le próisis phárolla a chuíchóiriú.

Chríochnaigh an tAonad Airgeadais uasghrádú

ar chóras Bainistíochta Airgeadais Integra go dtí

tairseach ghréasánbhunaithe. Cuireann an córas

uasghrádaithe comhéadan úsáideora níos fearr

ar fáil agus éascaíonn sé tuairisciú feabhsaithe.

Sholáthair an t-uasghrádú seo bainistíocht taifead

níos fearr, ar féidir leis cabhair a thabhairt leis an

aistriú ó chomhaid pháipéir amach anseo.


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

58


TORADH STRAITÉISE 4:Pobal Parlaiminteach a dTacaítear go Tréan leisTá cúig sprioc straitéiseacha againn chun an toradh straitéise seo sin a bhaint amach.


Pobal Parlaiminte a fhorbairt a léirítear luach air, atá gafa agus a dtacaítear leis

Ba é líon iomlán na foirne CLA (Státseirbhísigh,

Foireann Tionscail Stáit, Clódóirí agus Foireann

Sealbhóirí Oifige) ag deireadh 2019 572.43

duine – ba é an líon iomlán daoine 595.

Ba ar earcaíocht chun poist ríthábhachtacha a

líonadh a díríodh pleanáil don fhórsa oibre le linn na

bliana 2019. Áiríodh leis seo aistritheoirí Gaeilge

a earcú a theastaíonn chun cur le hacmhainn na

Seirbhíse chun seirbhísí aistriúcháin a sholáthar do

na Tithe. Thit aistritheoirí Gaeilge a earcú amach i

margadh post seirbhísí Gaeilge an-iomaíoch.

Choimisiúnaigh an tSeirbhís Athbhreithniú

Acmhainne Oifig an tSeanaid chun athbhreithniú

a dhéanamh ar acmhainn na hOifige i dtaobh a

feidhmeanna agus a freagrachtaí a chomhlíonadh.

Ghlac an Bord Bainistíochta leis an Tuarascáil agus

chomhaontaigh sé chun na moltaí a chur i bhfeidhm.

Rinne Seirbhísí Acmhainní Daonna bainistiú ar chúig

chomórtas inmheánacha ardaithe céime agus 24

comórtas seachtrach agus próiseas iasachta. Bhain

Acmhainní Daonna leas chomh maith as Beartas

Soghluaisteachta lárnach na Státseirbhíse chun

poist a líonadh. Chuir na comórtais seo ar chumas na

Seirbhíse chun príomhfholúntais a líonadh agus chun

leibhéal soláthair foirne, ar an iomlán, a choimeád

i rith na bliana. Thosaigh 65 comhalta foirne

(Státseirbhís agus Foireann Tionscail Stáit) ag oibriú

leis an tSeirbhís i rith 2019.

Sheol Seirbhísí Acmhainní Daonna a ‘Straitéis

Daoine 2019-2021’ i rith 2019. Díríonn an Straitéis ar

na seirbhísí a sholáthraítear d’fhoireann na Seirbhíse.

Forbraíodh an Straitéis i gcomhairle leis an bhfoireann

agus tá sé ar aon dul le Plean Straitéiseach Thithe an

Oireachtais, Plean Athnuachana na Státseirbhíse

agus Straitéis Daoine na Státseirbhíse.

Príomhchuspóir den Phlean Straitéiseach do

Sheirbhísí Acmhainní Daonna is ea “pobal parlaiminte

a dtacaítear go tréan leis”. I measc na ndúshlán a

sainaithníodh, tá athoiliúint a chur ar fhoireann oilte

agus úsáid éifeachtach a bhaint as na deiseanna a

chruthaíonn teicneolaíochtaí nua agus leanúint ar

aghaidh i gcomhthráth le seirbhísí a sholáthar ar

ardchaighdeán. Leagtar amach in aidhm Straitéis

Daoine Acmhainní Daonna sé ghníomh a dtugtar tús

áite dóibh lena chinntiú go bhfuil na hacmhainní ag

an tSeirbhís a theastaíonn agus go bhfuil na scileanna

agus na tacaíochtaí ag an bhfoireann go léir chun

seirbhísí parlaiminteacha ardchaighdeáin a sholáthar.

I gcomhthráth le seoladh Straitéis Daoine Acmhainní

Daonna, sheol Aonad Oiliúna agus Forbartha

Sheirbhís Acmhainní Daonna a Straitéis Foghlama

agus Forbartha (FF) 2019-2021. Is é cuspóir na

Straitéise chun gníomhaíochtaí foghlama agus

forbartha a cheangal go córasach le riachtanais

ghnó agus chun tosaíochtaí a dheimhniú le

haghaidh gníomhaíochtaí agus acmhainní.

Sainaithnítear sa Straitéis FF príomhthionscnaimh a

bhfuil ar an bhfoireann, bainisteoirí agus an tAonad

Oiliúint agus Forbartha le tabhairt fúthu chun na

bearnaí scileanna agus eolais a shainaithnítear ina

Shuirbhé ar Riachtanais Anailíse in 2018 a líonadh.

Sainaithnítear ann freisin conas inniúlachtaí foirne a

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

59


fhorbairt trí chláir ar nós Foirne Cóitseála

Ceannaireachta, Meantóireachta agus

Ardfheidhmíochta atá dírithe ar fheabhas

a chur ar fheidhmíocht.

Sholáthair an tAonad Oiliúna agus Forbartha 206

cúrsa i rith 2019. Thug seachtó a haon comhalta foirne

faoi chúrsaí faoin Scéim lárnach um Aisíoc/Réamhíoc

Táillí a chuireann an tSeirbhís chun cinn agus béim ar

leith ar limistéir ábhair lena mbaineann ríthábhacht

don eagraíocht.

Fíor 12: Oiliúint agus Forbairt Foirne

0

50

100

150

200

250

300

2016201720182019

78

62

174

111

117133

112

94

Delivered internally

Delivered externally

D’fhorbair Seirbhísí Acmhainní Daonna a Treoir do

Bhainisteoirí Líne maidir le Bainistíocht Éifeachtach

Foirne i rith 2019. Sainaithnítear sa lámhleabhar na

róil agus na freagrachtaí reatha i limistéar na

bainistíochta Acmhainní Daonna. Cuirtear treoir ar fáil

sa lámhleabhar do bhainisteoirí líne chun cabhrú leo

ina ról bainistíochta daoine, chun oibleagáidí dlíthiúla

a chomhlíonadh agus chun cleachtais mhaithe

bhainistíochta daoine a chur chun cinn.

Leanadh ar aghaidh le tionscnaimh faoi Thionscnamh

um Fhorbairt Eagraíochta (TFE) na Seirbhíse i rith

2019. Áiríodh leo seo seimineáir agus gníomhaíochtaí

an Ghrúpa Sláinte agus Folláine agus oibriú chlár

Meantóireachta an Oireachtais a chur chun cinn agus

tacú leis. Ghlac 38 comhalta foirne páirt i rith 2019 sa

chlár Meantóireachta, agus cuireadh dhá sheisiún ar

siúl den chúrsa Cóitseáil don Fheidhmíocht.

D’eagraigh Club Sóisialta an Oireachtais clár

imeachtaí i gcaitheamh na bliana. I measc na

n-imeachtaí, bhí turais, oícheanta ceoil, tráth na

gceist boird, siúlóidí ar chnoic, tóraíocht taisce agus

club leabhar an Oireachtais i measc gníomhaíochtaí

eile. D’eagraigh an Club Sóisialta a dara lá oibre

deonaí a bhí ar siúl ag tús an tsamhraidh. Rinne an

grúpa obair dheonach i mbliana ag an imeacht WALK

a bhí ar siúl i mBaile Bhailcín, Baile Átha Cliath, an

eagraíocht mhíchumas intleachta atá ar cheann de

chomhpháirtithe na Seirbhíse sa chlár FFO.

Comhaltaí foirne de chuid Sheirbhís Thithe an Oireachtais

ag oibriú go deonach dóibh ag Cumann WALK do Dhaoine

atá faoi Mhíchumas Intleachta i Lúnasa 2019.

Sprioc 1: Pobal Parlaiminte a fhorbairt a léirítear luach air, atá gafa agus a dtacaítear leis

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

60


Cuireann Seirbhísí Acmhainní Daonna Comhaltaí

réimse seirbhísí acmhainní daonna ar fáil do

chomhaltaí Dháil Éireann agus Sheanad Éireann

maidir lena bhfoireann chun tacú lena n-obair

Pharlaiminteach. Bhí 454 duine den fhoireann

polaitíochta CLA (544 duine) fostaithe ag comhaltaí

agus páirtithe faoin Scéim um Chúnamh Rúnaíochta

ag deireadh 2019.

Is iad comhaltaí agus páirtithe na daoine a

fhostaíonn an fhoireann seo agus tá oibleagáidí

orthu ina dtaobh mar fhostóirí. Tá freagracht ar an

Aonad Acmhainní Daonna as oibriú éifeachtach na

Scéime um Chúnamh Rúnaíochta, i gcomhar leis an

Aire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe, a leagann

téarmaí agus coinníollacha na Scéime amach. I

measc na seirbhísí a chuirtear ar fáil do chomhaltaí,

tá párolla agus na coinníollacha a riar don fhoireann

atá fostaithe faoin Scéim, anuas ar oiliúint.

Oibríonn Fóram na gComhordaitheoirí Grúpa/na

Riarthóirí Páirtithe mar ghrúpa comhairliúcháin

maidir le saincheisteanna a dhéanann difear don

fhoireann pholaitíochta. Dhírigh an plé in 2019 ar

shaincheisteanna beartais a bhaineann leis an Scéim

um Chúnamh Rúnaíochta agus Ráiteas Prionsabal

agus Beartas um Dhínit agus Meas an Oireachtais.

Soláthraíonn Seirbhísí Acmhainní Daonna Comhaltaí,

tríd an Aonad Pinsean, seirbhísí freisin chun pinsin

chomhaltaí a riar faoin Scéim Ciste Pinsean, agus faoi

Scéim Pinsin Aonair na hEarnála Poiblí. Mar chuid de

riar na Scéime Aonair, d’eisigh an tSeirbhís ráitis

sochair bhliantúla do 74 comhalta ina sonraítear na

méideanna pinsean agus cnapshuime a fabhraíodh

a fhad le deireadh 2019. Bhí pinsin iníoctha le 208

iarchomhalta foirne polaitíochta agus le 419

iarchomhalta an Oireachtais in 2019.

De bhreis air sin, soláthraíonn an tAonad Pinsean

seirbhísí pinsin d’fhoireann na Seirbhíse. In 2019,

próiseáladh 15 scor sa státseirbhís agus cuireadh

faoi bhráid an Ionaid Seirbhísí Comhroinnte Párolla

iad lena n-íoc agus eisíodh 182 ráiteas sochair

bliantúil d’fhoireann na Seirbhíse.

Éascaíonn Comhaltaí an Aonaid Acmhainní Daonna an

Clár Socrúcháin Mhac léinn a sholáthraíonn tacaíocht

bhreise do chomhaltaí fad a bhíonn taithí oibre á cur

ar fáil dóibh a dhéanann na coláistí a mheasúnú ar

mhaithe le cáilíocht DCCÉ a bhaint amach. I measc

na gcoláistí a bhí san áireamh sa chlár socrúcháin, bhí

an Foras Riaracháin (an FR), Institiúid Teicneolaíochta

Bhaile Átha Cliath (ITBÁC), Coláiste na hOllscoile

Corcaigh (COC), Ollscoil Luimnigh (OL) agus Ollscoil

na hÉireann, Gaillimh (OÉG).

Chas an Grúpa Stiúrtha um Pleanáil Toghcháin,

a bunaíodh chun straitéis pleanála a fhorbairt

don chéad olltoghchán eile, go minic i rith 2019

mar gheall go raibh an Dáil ag druidim le deireadh

an chórais pharlaimintigh. Chas an Grúpa Stiúrtha,

a ndearna Ceann Chomhaltaí Seirbhísí Acmhainní

Daonna cathaoirleacht air agus ina raibh bainisteoirí

sinsearacha, ar a chéile chun na gníomhaíochtaí a

stiúradh agus a chomhordú a theastaigh chun ullmhú

don tréimhse ó rinneadh an Dáil agus an Seanad a

dhíscaoileadh go dtí gur bunaíodh chéad Dáil Éireann

agus Seanad Éireann eile.

Áiríodh le príomhaschur Phlean Toghcháin

na Seirbhíse an méid seo a leanas:

�� Treoirlínte Díscaoilte agus Scoir a sholáthair

sonraí faoi na seirbhísí a bhí le cur ar fáil ag an

tSeirbhís i ndiaidh gur díscaoileadh an 32ú Dáil

agus i ndiaidh scor an 25ú Seanad; faoi na táillí a

bhaineann le roinnt de na seirbhísí agus den eolas

a theastaíonn le haghaidh thuairisceáin an

Choimisiúin um Chaighdeáin in Oifigí Poiblí

(CCOP).

60


An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

61


�� Tionscnamh Oifigigh Idirchaidrimh na

gComhaltaí (OICanna). Is é ról an OIC chun

cabhrú le Comhaltaí nua agus gníomhú mar

phointe teagmhála ina gcéad laethanta agus

seachtainí i dTeach Laighean. Cuirtear oiliúint

éigeantach ar gach OIC ar a ról ag a

bhfreagrachtaí.

�z Seirbhísí Faisnéise

�z Pacaí Faisnéise do gach comhalta nuair a

shíníonn siad an rolla in Oifig an Chléirigh,

�z Deasca Faisnéise ar a bhfreastalaíonn

foireann Acmhainní Daonna na gcomhaltaí,

�z Deasca Sealaíochta TFC ar a bhfreastalaíonn

an fhoireann TFC, agus

�z Seimineáir Faisnéise do chomhaltaí agus

a bhfoireann ina gcuimsítear príomhábhair,

seirbhísí oifige, saoráidí, agus ceanglais

dhlíthiúla ina measc; cruinnithe faisnéise

a thionóil iarchomhaltaí an Oireachtais; agus

�z turais tionscnaimh a chuireann Seirbhís

Uiséirí na Parlaiminte ar fáil.

�� Cóiríocht agus Saoráidí TFC do chomhaltaí,

leithdháileadh cóiríocht oifige do chomhaltaí

na Dála agus an tSeanaid atá ag teacht isteach

ina measc sin.

Cuireann Ionad Ilfhreastail (IIF) Sheirbhísí

na gComhaltaí pointe rochtana aonair ar fáil do

chomhaltaí na dTithe ar fhaisnéis faoi na seirbhísí

agus na hacmhainní a chuirtear ar fáil dóibh chun

tacú leo a gcuid feidhmeanna parlaiminte a

chomhlíonadh, faisnéis ina measc faoi liúntais

agus íocaíochtaí a bhaineann lena bpost. Cuireann

sí faisnéis ar fáil freisin faoi na beartais agus na

treoirlínte a bhaineann le hacmhainní den sórt

sin a úsáid.

Cathaoirleach Sheanad Éireann, an Seanadóir Donncha Ó

Donnabháin ag casadh lena Soilse an tUasal Ekaterini

Simopoulou, Ambasadóir na Gréige le hÉirinn.

Cuireann an tSaoráid Chlóideachta seirbhís

chlódóireachta ar fáil do chomhaltaí an dá Theach

agus do pháirtithe cáilitheacha. Rinneadh an

trealamh clódóireachta a uasghrádú freisin i rith 2019

chun freastal ar riachtanais reatha agus amach anseo

de chuid an Oireachtais. Tá Comhaontú Seirbhíse

(CS) i bhfeidhm idir na comhaltaí agus an Coimisiún

maidir le saoráidí clódóireachta a sholáthar. Déanann

Comhairle Lucht Úsáide na Saoráide Clódóireachta

athbhreithniú ar oibriú an chomhaontaithe CS agus

déanann sí moltaí leis an gCoimisiún, faoi mar is cuí.

Thug an tSaoráid Chlódóireachta breis agus 2,800

ordú cló chun críche in 2019.


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

62



Timpeallacht fhisiciúil shlán agus shábháilte a sholáthar a fhreastalaíonn ar riachtanais Phobal na Parlaiminte

Críochnaíodh caomhnú agus athchóiriú Thionscadal

Theach Laighean Seoirseach i Lúnasa 2019, bliain

chomórtha céad bliain na chéad Dála, i ndiaidh clár

oibre a mhair dhá bhliain a bhainistigh Oifig na

nOibreacha Poiblí (OOP) agus Tithe an Oireachtais.

Dhírigh na hoibreacha athchóirithe ar achar an tí

bhunúil a tógadh sa bhliain 1745 ina raibh Oifig an

Chinn Chomhairle, Oifig an Chathaoirligh, an Oifig

Ghinearálta agus Oifig na bhFiosrúchán suite.

Rinneadh athchóiriú agus caomhnú cúramach ar

gach gné den teach ón íoslach aníos go dtí an t-áiléar

agus an díon – agus bhronn seo beocht úrnua ar an

bhfoirgneamh.

Theastaigh bainistíocht chomhoibritheach ó na

hoibreacha idir OOP agus an tSeirbhís (an tAonad

Bainistíochta Saoráidí, Rannóg an Mhaoirseora agus

an tAonad TFC). Áiríodh leis an obair struchtúrach a

thit amach, dódhíonadh, obair chaomhnaithe,

deisiúcháin chloiche, athchóiriú ar obair phlástair

agus seirbhísí uisce, téimh agus aeraithe a

athsholáthar ina measc. Rinne na hoibreacha

soláthar freisin do chaighdeáin inrochtaineachta

nua-aimseartha.

Is féidir le cuairteoirí chuig Teach Laighean amharc

ar na déantáin stairiúla seo a leanas a aimsíodh i

rith na hoibre:

�� Bréagáin adhmaid leanaí ón 19ú haois, feadóg,

liathróid sholadach, saighdiúir bréagáin agus

caiseal ina measc;

�� Paimfléad dar teideal The Glasnevin Grass

Garden, dar dáta 1818;

�� Claonchló gloine grianghrafadóireachta de

lánúin anaithnid agus éadaí ó na 1920idí á

gcaitheamh acu;

�� Fógra faoi sheanmóir carthanais de mhéid

cárta creidmheasa dar dáta Eanáir 1791;

�� Péire bróga leathair; agus

�� Boscaí sliogán a fágadh idir giarsaí clár urláir, a

úsáideadh mar ábhar fuaimdhíonta. Aimsíodh

sliogáin a bhí brúite idir giarsaí ar an dara hurlár,

a bhí mar fhoirm luath d’insliú torainn nó téimh,

b’fhéidir.

Roinnt de na déantáin stairiúla a aimsíodh i rith an

tionscadail athchóirithe:

Bréagáin adhmaid ón 19ú haois

Paimfléad dar teideal The Glasnevin Grass Garden,

dar dáta 1818

Sprioc 2: Timpeallacht fhisiciúil shlán agus shábháilte a sholáthar a fhreastalaíonn


An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

63


Fógra maidir le Charity Sermon, dar dáta Eanáir 1791

Péire bróga leathair

Boscaí sliogán a fágadh idir giarsaí clár urláir, a úsáideadh

mar ábhar fuaimdhíonta

Grianghraif le caoinchead ó Oifig na nOibreacha Poiblí.

Tá caomhnú déanta ar Theach Laighean Seoirseach

don ghlúin amach anseo de chomhaltaí agus do na

mílte cuairteoir go dtí Teach Laighean gach bliain a

bhuíochas leis an obair fhairsing athchóirithe a

rinneadh. Thit sraith deirí seachtaine oscailte amach

in 2019 lena cheadú don phobal athchóiriú agus

caomhnú a bParlaiminte Náisiúnta a fheiceáil.

Rinne Oireachtas TV clár faisnéise dhá chuid, The

Restoration of Historic Leinster House a léiriú agus a

chraoladh. Tá an clár faisnéise ar fáil lena fheiceáil ar

láithreán gréasáin Oireachtas.ie agus tá eolas breise

faoi na hoibreacha caomhnaithe agus athchóirithe ar

Theach Laighean Seoirseach ar fáil ag:

www.oireachtas.ie/en/visit-and-learn/history-

and-buildings/conservation-and-restoration/

Tá an tOireachtas tiomanta d’ionad oibre a chinntiú

atá sábháilte, slán agus inbhuanaithe a chinntiú a

fhreastalaíonn ar riachtanais phobal na Parlaiminte. I

ndiaidh gur críochnaíodh an tionscadal athchóirithe,

tá an tSeirbhís ag díriú anois ar fhorbairt agus cur i

bhfeidhm, i gcomhoibriú le OOP, ar Straitéis

Cóiríochta agus Athchóirithe d’Fhoirgnimh

an Oireachtais.

Tá brúnna leanúnacha ar an gcóiríocht theoranta

atá ar fáil laistigh de choimpléasc Theach Laighean.

Tá an gá láithreach atá le spás oifige breise mar

thoradh ar an méadú atá tagtha ar leibhéil soláthair

foirne chun tacú leis an gclár athchóirithe

pharlaimintigh agus eagraíochta. Oibríonn foirne

OOP ar an láthair go dlúth le Rannóg an Mhaoirseora,

an tAonad Bainistíochta Saoráidí agus leis an Aonad

TFC chun coimpléasc foirgneamh Theach Laighean a

chothabháil agus chun feabhas a chur ar na saoráidí

a chuirtear ar fáil.



Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

64


http://www.oireachtas.ie/en/visit-and-learn/history- and-buildings/conservation-and-restoration/

http://www.oireachtas.ie/en/visit-and-learn/history- and-buildings/conservation-and-restoration/

Tá dualgas ar Choiste Straitéiseach Oscailteachta,

Rannpháirtíocht an Phobail agus Forbartha Campais

(TRPF) an Bhoird Bhainistíochta chun forbairt agus

scóipeáil saoráidí nua Campais atá oiriúnach don

fheidhm a stiúradh.

Tá freagracht ar Rannóg an Mhaoirseora as prótacal

agus slándáil a bhainistiú, grinnfhiosrúchán an

Gharda Síochána, an córas leictreonach paschártaí,

rochtain cuairteoirí ar na Tithe agus sábháilteacht

agus sláinte iad siúd go léir a chosaint a oibríonn i

dTeach Laighean agus a thugann cuairt air ina measc

sin. Cuireann an Rannóg tacaíocht agus slándáil

oibríochtúil ar fáil do shuíonna na dTithe agus

Choistí an Oireachtais, lena n-áirítear cruinnithe

parlaiminte ardleibhéil.

In ainneoin an tsriain rochtana mar gheall ar an

tionscadal athchóirithe, bhí tréchur ard cuairteoirí

ann i rith 2019. Chuir na hUiséirí 2,789 turas ar siúl,

inar ghlac 41,610 cuairteoir páirt. Sholáthair Rannóg

an Mhaoirseora agus an tAonad Bainistíochta

Saoráidí tacaíocht slándála, phrótacail agus

lóistíochtúil ar fáil d’imeachtaí oifigiúla a cuireadh ar

siúl sna Tithe, Comhshuí speisialta Comórtha Céad

Bliain na dTithe i dTeach an Ard-Mhéara an 21 Eanáir

2019 agus imeachtaí comórtha Dáil 100 a cuireadh ar

bun i gcoimpléasc Theach Laighean i rith 2019 ina

measc.

Chas an Coiste Sláinte agus Sábháilteachta le

chéile gach ráithe chun saincheisteanna sláinte

agus sábháilteachta a phlé, chun dul i mbun beart

agus chun gníomhú mar fhóram cumarsáide do gach

geallsealbhóir. Críochnaíodh an tIniúchadh Bliantúil

ar Shláinte agus Sábháilteacht. Chuir an tSeirbhís tús

le hathbhreithniú ar an Ráiteas Beartais Sláinte agus

Sábháilteachta agus le measúnuithe priacal Sláinte

agus Sábháilteachta. Díríonn an bhainistíocht priacal

ceirde go príomha ar shláinte agus sábháilteacht,

cosc a chur ar dhíobháil a dhéanamh do dhaoine

agus díobháil a dhéanamh do réadmhaoin.

Rinne Oifigigh Sheirbhíse, Teileafónaithe, Póirtéirí

Parlaiminte, Stórais Pháipéarachais agus Glantóirí

faoi chonradh ar an láthair de chuid an Oireachtais

reáchtáil na dTithe gan fhadhbanna a bhuíochas leis

na seirbhísí bunriachtanacha a sholáthair siad do

chomhaltaí agus don fhoireann chun a chumasú

dóibh a gcuid oibre a dhéanamh ar mhodh

éifeachtach sábháilte.

Cuireann na Seirbhísí Beáir agus Lónadóireachta

seirbhísí ardchaighdeáin bia agus dí intí ar fáil do

chomhaltaí, comhaltaí foirne, foireann Seirbhíse,

conraitheoirí, agus cuairteoirí i measc na gcúig

ionad i gcoimpléasc Theach Laighean. D’éascaigh an

fhoireann Seirbhísí Lónadóireachta roinnt imeachtaí i

gcaitheamh 2019, ar nós chomóradh leanas Dáil 100

agus Lá na hEorpa. Cuireadh lónadóireacht ar fáil

freisin do thoscaireachtaí ar cuairt ó Mharacó, an tSín

agus Peiriú, anuas ar chuairteoirí, Cainteoir Teach na

nIonadaithe, na Stáit Aontaithe, Nancy Pelosi; Rí Carl

XVI Gustaf agus Banríon Silvia na Sualainne, agus Rí

Willem-Alexander agus Banríon Máxima na hÍsiltíre

ina measc. Lean Seirbhísí do Chomhaltaí

(Lónadóireacht) le hinbhuanaitheacht a chur chun

cinn trí dheiseanna athchúrsála a mhéadú, deireadh

a chur le plaisteach aonúsáide agus custaiméirí a

spreagadh chun aistriú go dtí cupáin ath-inúsáidte

a úsáid. Cuireadh clár conarthaí soláthair bia agus

dí i bhfeidhm, agus nuashonraíodh an trealamh

lónadóireachta. Tugadh isteach na socruithe

creidmheasa nua a cheadaigh an Coimisiún i

leith lucht úsáide na seirbhísí lónadóireachta agus

rinneadh iad a chur ní b’fhairsinge i rith na bliana.



An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

65


Bhunaigh Seirbhísí Acmhainní Daonna an Grúpa

Oibre Sláinte agus Folláine agus é ina chuspóir

chun an fhoireann a thabhairt le chéile chun cur

le Tionscnamh Sláinte agus Folláine. Sholáthair

an grúpa féilire imeachtaí agus gníomhaíochtaí

don bhliain 2019 chun sláinte agus folláine a chur

chun cinn san ionad oibre, feachtas chun an Scéim

um Rothaíocht chun na hOibre a chur chun cinn,

pacaí féinchúraim don fhoireann, agus seimineáir

ar ghnéithe éagsúla den tsláinte agus den fholláine

ina measc.

Tá Bainistíocht Fuinnimh i dTithe an Oireachtais

bunaithe ar thrí cholún: athrú ar iompar daoine;

foirgnimh a bhainistiú; agus teicneolaíocht a bheith

curtha i gcomhréir leis an Straitéis um Athchóiriú ar

Éifeachtacht Fuinnimh san Earnáil Phoiblí de chuid

Údarás Fuinnimh Inmharthana na hÉireann (ÚFIE).

Glacann Seirbhís an Oireachtais páirt sa scéim

Cumhacht a Bharrfheabhsú ag an Obair de chuid

OOP, agus oibríonn Bainistíocht Saoráidí go dlúth

le OOP chun modhanna a chur i bhfeidhm chun úsáid

fuinnimh a laghdú agus feabhas a chur ar bhailiú

sonraí.

Tuairiscíonn an tSeirbhís le ÚFIÉ gach bliain ar ídiú

fuinnimh agus gníomhaíocht fuinnimh. Soláthraíonn

ÚFIÉ tuarascáil gach bliain maidir le Táscairí

Feidhmíochta Fuinnimh agus maidir leis an dul

chun cinn atá déanta ó thaobh sprioc eagraíochta

na seirbhíse poiblí a bhaint amach chun éifeachtacht

fuinnimh a fheabhsú 33% faoin mbliain 2020. Tugtar

le fios i dTuarascáil Bhliantúil 2019 ÚFIÉ ar an Earnáil

Phoiblí gur úsáid Seirbhís Thithe an Oireachtais

(Príomhúsáid) 13.1 GWh d’fhuinneamh sa bhliain

2018. Thug na táscairí feidhmíochta, ar an iomlán,

feabhsú suntasach i gcomparáid le bianta

roimhe seo.

Tugadh faoi Athbhreithniú Éifeachtúlachta ar Úsáid

Fuinnimh i rith 2019. Thug an t-athbhreithniú seo

le fios go ndearnadh feabhsúcháin shuntasacha

ar úsáid fuinnimh i dTithe an Oireachtais agus

dearbhaítear go bhfuil bainistíocht fuinnimh dírithe

ar inbhuanaitheacht fhadtéarmach agus go bhfuil sé

dírithe ar chultúr feasachta ar fhuinneamh a chruthú.

Bhí moltaí san áireamh sa tuarascáil chun tacú le

pleanáil agus riarachán bainistíochta fuinnimh.

Leanann an tSeirbhís ag oibriú le OOP

chun gníomhartha bainistíochta fuinnimh,

bainistíochta dramhaíola agus

inbhuanaitheachta a chur i bhfeidhm.



Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

66



Cultúr dínite agus measa, éagsúlachta agus ionchuimsithe a chothú

Tá Coimisiún Thithe an Oireachtais tiomanta do

chinntiú go dtugtar tús áite do shábháilteacht agus

comhionannas i measc ár luachanna, agus nach

nglacfar le haon fhoirm de bulaíocht agus ciapadh

gnéasach. Chomhaontaigh an Coimisiún chun

glacadh le caighdeáin choiteanna chun a chinntiú

gur le dínit agus le meas a chaitear le gach duine

a oibríonn i dTithe an Oireachtais.

Foilsíodh Ráiteas Prionsabal agus Beartais i leith

Dínite agus Urraime an Choimisiúin i Márta 2019, i

ndiaidh próiseas comhairliúcháin. Thug na páirtithe

agus na grúpaí polaitíochta agus ionadaithe foirne

tacaíocht fhairsing don Ráiteas, agus chuir Fóram

Dínite agus Urraime na gComhaltaí, Fóram Riarthóirí

na bPáirtithe/Chomhordaitheoirí na nGrúpaí agus

Cácas na mBan leis freisin.

Leagtar amach sa Ráiteas caighdeáin choiteanna

urraime, dínite, sábháilteachta agus chomhionannais

a bhaineann le Pobal na Parlaiminte – comhaltaí na

dTithe, a bhfoireann, foireann na Seirbhíse, intéirnigh

agus siúd ar socrúcháin oibre, anuas ar

chomhfhreagraithe polaitíochta a oibríonn sna Tithe.

Baineann na prionsabail in Ionad Oibre na

Parlaiminte, lena n-áirítear Teach Laighean agus

an limistéar mórthimpeall air, oifigí toghcheantair,

cruinnithe, comhdhálacha, imeachtaí oiliúna, taisteal

oifigiúil, agus ócáidí sóisialta a bhaineann leis an

obair. Cuireann na prionsabail seo leis na caighdeáin

iompair sna cóid iompair agus i ráitis luacha Thithe

an Oireachtais, i measc na bpáirtithe polaitíochta

agus i Seirbhís an Oireachtais.

Tacaíonn an Clár Tacaíochta san Ionad Oibre le cur

i bhfeidhm na Straitéise ina gcuimsítear seirbhísí

idirghabhála agus an Líne Chabhrach Dínite agus

Urraime a sholáthar. I ndiaidh gur seoladh na

Prionsabail agus an Beartas, d’eagraigh an tAonad

Oiliúna agus Forbartha oiliúint don fhoireann.

Faoi cheanglais an Achta um Thús Áite do Leanaí,

2015, d’fhorbair Tithe an Oireachtais Ráiteas um

Chosaint Leanaí, a dtacaíonn Plean Forfheidhmithe

um Chosaint Leanaí a foilsíodh i Márta 2019. Leagtar

amach sa Ráiteas um Chosaint Leanaí roinnt

príomhphrionsabal agus eolais ar ról na nDaoine

Ainmnithe Idirchaidrimh le sábháilteacht agus

folláine leanaí a chinntiú laistigh de choimpléasc

an Oireachtais. Cuimsítear sa Ráiteas freisin na

teagmhálaithe agus na nósanna imeachta chun

buarthaí a thabhairt le fios.

Leagtar amach sa Phlean Forfheidhmithe um

Chosaint Leanaí príomhcheanglais an Achta, lena

n-áirítear grinnfhiosrúchán an Gharda Síochána a

dhéanamh ar aon chomhalta, aon chomhalta foirne

polaitíochta nó aon chomhalta foirne a lorgaíonn

chun seirbhísí a sholáthar do leanaí. Leanfaidh an

tSeirbhís le faireachán agus athbhreithniú a

dhéanamh ar chur i bhfeidhm an bheartais faoi

mar a shonraítear sa Phlean.

Sprioc 3: Cultúr dínite agus measa, éagsúlachta agus ionchuimsithe a chothú

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

67


Tugadh faoi shuirbhé neamhspleách rúnda ar líne ‘an

Suirbhé ar an Ionad Oibre Parlaiminteach’ thar ceann

an Choimisiúin, idir an 25 Márta agus an 15 Aibreán

2019 dóibh siúd a oibríonn i bpobal na parlaiminte.

Baineadh ráta freagartha 37% amach. D’fhreagair

caoga a ceathair faoin gcéad d’fhoireann an

Oireachtais agus 25% de chomhaltaí agus den

fhoireann pholaitíochta. D’fhoilsigh an tOireachtas

torthaí an tsuirbhé i nDeireadh Fómhair 2019.

Tugadh le fios i dtorthaí an tsuirbhé gur bhrath 78%

d’fhreagróirí gurb áit shábháilte le hoibriú ann iad

Tithe an Oireachtais agus bhrath 61% go gcaitear le

meas leo. Cuireann na torthaí ar chumas Thithe an

Oireachtais díriú ar limistéir le haghaidh feabhsú

leanúnach agus oibriú as lámh a chéile chun an

beartas a chur i bhfeidhm.

Tá oibleagáid reachtúil ar chomhlachtaí poiblí faoi

alt 42 den Acht fá Choimisiún na hÉireann um

Chearta an Duine agus Comhionannas, 2014 aird a

bheith acu, le linn dóibh a gcuid feidhmeanna a

chomhlíonadh, ar an ngá atá ann idirdhealú a

dhíchur, comhionannas deiseanna agus córa do na

daoine dá soláthraíonn siad seirbhísí a chur chun

cinn. Lean an tSeirbhís i gcaitheamh 2019 ag dul i

ngleic le ceisteanna maidir le Comhionannas agus

Cearta Daonna.

Sheol an Coimisiún Clár Oibre agus Foghlama an

Oireachtais (OFO) i Meán Fómhair 2018 mar chlár

píolótach don bhliain acadúil 2018/2019. Cuirtear

timpeallacht shábháilte oibre, foghlama agus

oideachais ar fáil sa chlár do suas le deichniúr

aosach atá faoi mhíchumas intleachta chun tacú lena

bhforbairt agus chun iad a ullmhú don ionad oibre.

Bhain na chéad rannpháirtithe i gClár Oibre agus

Foghlama an Oireachtais (OFO) a gcáilíocht amach an

25 Meán Fómhair 2019 ag searmanas dámhachtainí i

dTeach Laighean. Bhain seachtar de na céimithe

fostaíocht pháirtaimseartha amach i ndiaidh dóibh

páirt a ghlacadh sa chlár; bhain ceathrar fostaíocht

amach le Seirbhís an Oireachtais, bhain beirt díobh

fostaíocht amach leis an tSeirbhís um Cheapacháin

Phoiblí agus bhain duine amháin fostaíocht amach

san earnáil phríobháideach.

Déanann an tSeirbhís agus a eagraíochtaí urraíochta

comhpháirtíochta, KARE agus WALK, faireachán ar

chlár OFO agus faigheann sé tacaíocht ó

Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS) agus ó

Bhord Oideachais agus Oiliúna Chathair Bhaile Átha

Cliath (BOOCBÁC). Is é taithí gach duine gurb

eispéireas an-dearfach atá sa tionscnamh ó thaobh

na rannpháirtithe agus ó thaobh na Seirbhíse de.

I ndiaidh meastóireacht a dhéanamh ar an gclár in

2019, rinne an tSeirbhís idirchaidreamh leis an Roinn

Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe (an RCPA) agus

leis an líonra Bainisteoirí Acmhainní Daonna chun

forbairt an chláir a chur chun cinn sa státseirbhís

níos fairsinge.

Sheol an tSeirbhís a Straitéis Theanga

Chomharthaíochta na hÉireann (TCÉ) 2019-2021 go

foirmiúil an 12 Feabhra 2019. Forbraíodh an Straitéis i

ndiaidh gur bhunaigh Coiste Gnó na Dála Gasra Oibre

um Theanga Chomharthaíochta na hÉireann. Rinne

an Gasra Oibre idirchaidreamh le páirtithe leasmhara

ó Chomhairle Ateangairí Teanga Chomharthaíochta

na hÉireann; Cumann Bodhar na hÉireann; Ionad

Staidéir na mBodhar, agus Chime (tugadh

‘DeafHear’ air roimhe seo); agus le parlaimintí,

ranna rialtais agus oifigí poiblí eile.


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

68


I measc na moltaí a cuimsíodh sa tuarascáil,

bhí an méid seo a leanas:

�� turais rialta a chur ar siúl do chuairteoirí i

dteanga chomharthaíochta na hÉireann (TCÉ)

�� tacaíochtaí oiliúna a sholáthar don fhoireann

agus do chomhaltaí

�� tacaíocht a sholáthar do dheiseanna socrúcháin

do chomhaltaí an Phobail Bhodhair, agus do mhic

léinn fochéime ateangaireachta

�� leanúint le spriocanna rialacha rochtana

craolacháin a shásamh, saoráidí a fhorbairt

le haghaidh craolacháin agus rochtain TCÉ

a sholáthar ar ábhar cartlannaithe

�� beirt ateangairí TCÉ a earcú chun ateangaireacht

intí a sholáthar a fhreastalaíonn ar riachtanais

na dTithe, na gCoistí, Aonad Craolacháin

an Oireachtais agus imeachtaí eile intí.

An Ceann Comhairle, Seán Ó Fearghaíl, TD, agus comhaltaí

an Ghasra Oibre um Theanga Chomharthaíochta na

hÉireann ag seoladh na Straitéise um Theanga

Chomharthaíochta na hÉireann, 2019-2021 do na Tithe.

I ndiaidh comórtas earcaíochta a fógraíodh i dtreo

dheireadh 2019, glacfaidh beirt ateangairí TCÉ lena

bpoist in 2020. Dúirt an Ceann Comhairle nuair a

bhí an straitéis á seoladh:

‘Ceadóidh cur i bhfeidhm na Straitéis seo chun

comhionannas níos fearr a bhaint amach trína

chinntiú go bhfuil obair na Parlaiminte á cur in iúl

do dhaoine bodhra agus dóibh siúd a bhfuil moill

éistigh orthu. Tá sé ríthábhachtach gur féidir le baill

den phobal bodhar teacht ar sheirbhísí Stáit ina

dteanga féin. Tá de chuspóir Sheirbhís Thithe an

Oireachtais a bheith ar thús cadhnaíochta maidir le

seirbhísí TCÉ a sholáthar chun barr feabhais a chur ar

chearta agus teidlíochtaí saoránach atá bodhar.’

Fógraíodh comórtas in 2019 chun ról nua Oifigeach

Comhionannais, Éagsúlacht agus Ionchuimsithe

(Oifigeach CÉI) a líonadh don tSeirbhís. Ghlac an

t-iarrthóir rathúil lena bpost nua go luath in 2020.

Ag oibriú le foireann Sheirbhísí Acmhainní Daonna,

cuirfidh an tOifigeach CÉI obair na Seirbhíse chun

cinn maidir le heagraíocht ionchuimsitheach a

fhorbairt agus lucht saothair éagsúil a chruthú trí

chlár gníomhartha. Príomh-shainchúram is ea oibriú

le príomhpháirtithe leasmhara chun Straitéis

Comhionannais, Éagsúlachta agus Ionchuimsithe

a fhorbairt chun an cuspóir eagraíochta ag oibriú

straitéiseach a bhaint amach chun éagsúlacht ag

oibriú ionchuimsiú níos fearr san ionad oibre a

bhaint amach.

Cuireadh Bratach an Mhórtais ar foluain ag Teach

Laighean an 27 Meitheamh 2019 chun ceiliúradh

a dhéanamh ar bhuaicphointe fhéile an Mhórtais a

bhí ar bun ar fud na tíre a bhí ar siúl i gcomhthráth

le grúpa LADT+ (LGBT+) a bhunú laistigh den Thithe

an Oireachtais.


An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

69



Seirbhísí ardchaighdeáin a sholáthar dár gcustaiméirí go léir

Chun tacú le hobair na dTithe, tá an tSeirbhís tiomanta

don chaighdeán is airde de sheirbhís a sholáthar dár

gcustaiméirí. Soláthraítear an chomhairle agus na

seirbhísí tacaíochta do Chomhaltaí na dTithe a bhíonn

de dhíth orthu chun cur ar a gcumas na dualgais

pharlaiminteacha atá orthu agus na dualgais atá orthu

mar ionadaithe poiblí a chomhlíonadh go héifeachtúil

agus go héifeachtach. Tá an gealltanas seo ar aon dul

lenár bhfís chun Oireachtas a Oibríonn don Phobal a

bhaint amach.

Rinne an tSeirbhís athbhreithniú agus nuashonrú

i rith 2019 ar a Cairt Chustaiméirí agus Plean

Gníomhaíochta Custaiméirí atá ailínithe leis an bPlean

Straitéiseach 2019-2021. Dréachtaíodh an Chairt agus

Plean Gníomhaíochta nuashonraithe i gcomhréir leis

na Treoirlínte maidir le Seirbhís Ardchaighdeáin do

Chustaiméirí a d’eisigh an RCPA i mí na Nollag 2018.

Leagtar amach i gCairt Chustaiméirí agus

Plean Gníomhaíochta Custaiméirí na Seirbhíse

ár ngealltanais maidir le soláthar seirbhíse do

chustaiméirí ar bhealach oibiachtúil, oscailte agus

cuntasach agus tugtar cuntas ann ar an gcaighdeán

seirbhíse ar féidir le húsáideoirí súil a bheith lena fháil.

Tá de chuspóir ag Seirbhís Thithe an Oireachtais

seirbhísí a sholáthar atá dírithe ar an gcustaiméir,

atá inrochtana agus ionchuimsitheach agus a

mbuntacaíonn na luachanna eagraíochta leo a

leagtar amach i gCód Caighdeán agus Iompair

na Státseirbhíse.

Tá oiliúint seirbhíse do chustaiméirí d’fhoireann go

léir na Seirbhíse ag tacú leis an gCairt Chustaiméirí

agus an Plean Gníomhaíochta Custaiméirí

nuashonraithe a cheadaigh an Bord Bainistíochta.

D’fhoilsigh Seirbhísí Acmhainní Daonna Lámhleabhar

Foirne nuashonraithe a sholáthraíonn eolas don

fhoireann nua agus reatha ar bheartais fostaíochta

agus deiseanna foghlama agus forbartha na Seirbhíse

chun tacú le tuiscint ar an méid a mbíonn súil ag an

tSeirbhís leis ó fhostaithe, agus an méid ar féidir le

fostaithe súil a bheith leis ó Sheirbhís Thithe an

Oireachtais.

Tá córas líonraí foirne ag an tSeirbhís ar leibhéil ghráid

éagsúla a dtacaíonn Seirbhísí Acmhainní Daonna leis.

Éascaíonn na líonraí cumarsáid inmheánach a

dhéanamh agus faisnéis a roinnt; eagraíonn siad

cainteanna ar ábhair a thacaíonn leis an bhfoireann;

agus músclaíonn siad feasacht ar bheartais agus

straitéisí nua nó nuashonraithe. Cuireann an tArd-

Rúnaí seisiúin faisnéise ar siúl freisin don fhoireann

maidir le príomhthionscnaimh na Seirbhíse.

Cuirtear Lámhleabhar maidir le Faisnéis Ghinearálta

do Chomhaltaí ar fáil do chomhaltaí an Oireachtais ina

gcuimsítear faisnéis faoi na seirbhísí atá ar fáil chun

cabhrú leo, agus lena bhfoireann, ina gcuid obair

pharlaiminteach.

Uirlis luachmhar é an t-inlíon, ‘An Tairseach’ don

tSeirbhís a d’fheabhsaigh cumarsáid inmheánach;

a cheadaíonn do chomhaltaí agus don fhoireann chun

faisnéis a aimsiú go tapa; a sholáthraíonn soiléireacht

níos fearr faoi obair na Seirbhíse agus a spreagann

faisnéis a roinnt. D’fhorbair an tSeirbhís é seo i

gcomhoibriú le OPOFR, agus seoladh é i Meán

Fómhair 2019. Cuireann sé nuacht thráthúil; faisnéis

faoi imeachtaí a bheidh ag teacht aníos; eolaire

corparáideach; bunachair eolais na limistéir ghnó; na

heisiúintí meán is déanaí; agus ábhar taispeáintí go

díreach ó Fhotha Twitter an Oireachtais ar fáil.

Sprioc 4: Seirbhísí ardchaighdeáin a sholáthar dár gcustaiméirí go léir

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

70



Ardchaighdeáin de rialachas corparáideach a chinntiú

In 2019, d’fhoilsigh an tSeirbhís a Plean

Straitéiseach don tréimhse 2019-2021. €422 milliún

é buiséad trí bliana an Choimisiúin don tréimhse

2019-2021. Áirítear leis soláthar le haghaidh costais

a bhaineann le holltoghchán; maoiniú a bheidh mar

thaca le comhdhlúthú agus cur chun cinn an chláir

um athleasú na parlaiminte agus na heagraíochta;

agus maoiniú le haghaidh infheistíocht athnuaite

sa teicneolaíocht faisnéise.

Dúirt an tArd-Rúnaí ina bhrollach leis an

bPlean Straitéiseach an méid seo a leanas:

‘De réir mar a dhruideann Dáil Éireann a bheith ar an

bhfód le 200 bliain anuas linn, príomhdhúshlán atá

roimh an tSeirbhís is ea leanúint le croísheirbhísí

parlaiminteacha a sholáthar go héifeachtúil agus go

héifeachtach laistigh de na hacmhainní atá ar fáil, agus

dul in oiriúint i gcomhthráth d’athruithe suntasacha

polaitiúla, sóisialta, geilleagracha agus teicniúla. Is í an

fhís don Phlean Straitéiseach 2019-2021 seo ná bheith

mar ‘Oireachtas a Oibríonn don Phobal’.

Chun an fhís seo a bhaint amach, leag an tSeirbhís

ceithre chuspóir amach, is é sin, bheith mar:

�� Parlaimint Éifeachtach

�� Parlaimint Oscailte agus Ghafa

�� Parlaimint Dhigiteach

�� Pobal Parlaiminteach a dTacaítear go Tréan leis

Ceapadh Creat Rialachais Chorparáidigh na

Seirbhíse chun tacaíocht a thabhairt i ndáil leis

na spriocanna straitéiseacha, mar atá siad leagtha

amach sa Phlean Straitéiseach, a bhaint amach, agus

chun oibleagáidí reachtúla agus neamhreachtúla an

Choimisiúin a chomhlíonadh.

Thionóil an Coimisiún 15 chruinniú, lena

n-áirítear dhá chruinniú neamhchorpracha i rith 2019.

D’fhreastail oifigigh shinsearacha ar chruinnithe chun

faisnéis a chur ar fáil agus ceisteanna a fhreagairt

maidir le beartais, cláir, agus nithe straitéiseacha

iomchuí eile sa tSeirbhís a chur i ngníomh. Tá

míreanna a bhreithnigh an Coimisiún le linn dó a

chlár oibre a chur i ngníomh in 2019 leagtha amach

ar leathanach 15 sa tuarascáil seo.

Rinne an Coimisiún a Thuarascáil Bhliantúil

don bhliain 2018, lena n-áirítear cuntais bhliantúla

iniúchta an Choimisiúin, a thíolacadh do Thithe

an Oireachtais de réir alt 6(4) d’Achtanna an

Choimisiúin. Chomh maith leis sin, rinne an

Coimisiún ráiteas bliantúil faoi mheastacháin don

bhliain 2019 a thíolacadh don Dáil ar mhaithe lena

thabhairt dá haire mar thairiscint, de réir alt 13

d’Achtanna an Choimisiúin.

Bhí cúig chruinniú ag Coiste Airgeadais an

Choimisiúin agus bhreithnigh sé tuarascálacha

ráithiúla airgeadais agus feidhmíochta agus an

dréacht-Ráiteas faoi Mheastacháin don bhliain 2019.

Tháinig Bord Bainistíochta na Seirbhíse le chéile

20 uair i rith 2019, agus tionóladh ceithre chruinniú

neamhchorpracha agus dhá chruinniú as an láthair.

Dhírigh na cruinnithe a tionóladh as an láthair go

sonrach ar an méid seo a leanas:

�� Cuspóirí agus Spriocanna Straitéiseacha

don tréimhse 2019-2021

�� Na Rialacháin Ghinearálta um Chosaint Sonraí

(an RGCS) a chomhlíonadh

�� Acmhainn Eolais Nós Imeachta

�� An Tuarascáil ar Athbhreithniú Acmhainne

ar Oifig an tSeanaid

�� An Beartas Náisiúnta Cibearshlándála

agus an Beartas Idirlín, agus

�� Éagsúlacht, Comhionannas agus Ionchuimsiú.

Sprioc 5: Ardchaighdeáin de rialachas corparáideach a chinntiú

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

71


Fíor 13: Rialachas Sheirbhís Thithe an Oireachtais Cruinnithe in 2019

An Coiste Iniúchóreachta

An Coimisiún

Bord Bainistíochta

Coiste Airgeadais an Choimisiúin

15

4

20

5

Cabhraíonn Coistí Straitéiseacha leis an mBord

Bainistíochta chun a obair a dhéanamh. Is é cuspóir

na gCoistí Straitéiseacha a chinntiú go mbeidh cur

chuige comhordaithe ann i leith saincheisteanna

straitéiseacha agus oibriúcháin inar gá plé le roinnt

rannóga éagsúla. Tá Rúnaí Cúnta nó duine a ainmníonn

an tArd-Rúnaí mar chathaoirleach ar gach Coiste, agus

tacaíonn Príomhoifigigh leo. Faigheann an Bord

Bainistíochta nuashonrú ó bhéal ó gach Rúnaí Cúnta

ag a chruinnithe míosúla agus déanann sé breithniú

ar thuarascálacha i scríbhinn ar bhonn ráithiúil.

Seo a leanas Coistí Straitéiseacha an Bhoird

Bhainistíochta:

1) Rialachas, Feidhmíocht agus Cuntasacht (RFC)

2) Oscailteacht, Rannpháirtíocht an Phobail, agus

Forbairt Campais (ORPF), ar tugadh Saoráidí

agus Rannpháirtíocht (SR) air roimhe seo)

3) Daoine agus an Eagraíocht (DE)

4) Teicneolaíocht agus Claochlú Digiteach (TCD)

5) Coiste Stiúrtha 2024 Rannóg.

Thionóil Coistí Straitéiseacha an Bhoird 38 cruinniú

i rith 2019.

Tacaíonn Oifig an Choimisiúin agus an Ard-Rúnaí

(OCAR) tacaíocht d’obair Choiste Airgeadais, Choiste

Iniúchóireachta agus Bhord Bainistíochta Choimisiún

Thithe an Oireachtais. Tá an Oifig freagrach chomh

maith as an gcreat rialachais chorparáidigh don

tSeirbhís, as seirbhís do chustaiméirí, as comhordú a

dhéanamh ar phleananna straitéiseacha trí bliana na

Seirbhíse, agus as athbhreithniú agus tuairisciú

feidhmíochta a dhéanamh. Is é Ceann OCAR

Príomhoifigeach Priacal (POP) agus Ceann

Iniúchóireachta na Seirbhíse.

Tá Straitéis Bainistíochta Priacal agus cleachtais na

Seirbhíse faoi threoir na Treoirlínte maidir le Bainistiú

Priacal do Ranna agus d’Oifigí Rialtais de chuid na

Roinne Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe (an

RCPA). Bhunaigh an Bord Bainistíochta ról

Príomhoifigeach Priacal (POP) don tSeirbhís i rith 2019.

Is í sprioc fhoriomlán straitéis bainistíochta priacal

Sheirbhís Thithe an Oireachtais an méid seo a leanas

a chinntiú:

�� cuireann gach gníomhaíochta bainistíochta priacal

le cuspóirí na Seirbhíse a bhaint amach;

Agus go ndéanann an straitéis priacal an méid

seo a leanas:

�� ailíniú le creat rialachais chorparáidigh

na Seirbhíse; agus

�� go gcuireann sé cur chuige agus ionchais na

Seirbhíse in iúl maidir le priacal a bhainistiú

ar fud na heagraíochta.

Thit athbhreithniú ar Chreat Rialachais agus

Bainistíochta Priacal na Seirbhíse amach in 2019

agus foilseofar é in 2020.

Ghlac foireann na Seirbhíse páirt freisin i nGasra

Oibre Ríomhphriacal in OPOFR, áit a bhfuil na

céimeanna deiridh forbartha bainte amach ag córas

iarratas láraithe maidir le Priacal agus ina gcuirfear tús

le triail phíolótach den chóras go luath in 2020.


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

72


Tháinig an Coiste Iniúchóireachta le chéile ceithre

huaire i rith 2019.

Is é ról an Choiste Iniúchóireachta a chinntiú go

bhfuil socruithe éifeachtacha i bhfeidhm le haghaidh

rialachais, iniúchóireachta agus bainistíocht priacal.

Déanann an Coiste an méid seo a leanas:

�� comhairle a chur ar an Ard-Rúnaí maidir le

ceisteanna airgeadais a bhaineann lena fheidhm;

�� comhairle a chur ar an gCoimisiún maidir le

rialachas corparáideach a bhaineann lena fheidhm

agus tuairisciú leis an gCoimisiún i scríbhinn ar a

laghad uair sa bhliain maidir lena ghníomhaíochtaí

sa bhliain roimhe sin;

�� breithniú ar thuarascálacha ar chur i ngníomh

moltaí a eascraíonn as tuarascálacha

Iniúchóireachta Inmheánaí, agus athbhreithniú ar

obair na feidhme Iniúchóireachta Inmheánaí; agus

�� breithniú ar thuarascálacha ar Phriacal a theacht i

gcrích.

Tá a Thuarascáil Bhliantúil don bhliain 2019 leagtha

amach in Aguisín III.

Rannchuidíonn feidhm na hIniúchóireachta Inmheánaí

le formhaoirseacht agus cuntasacht na Seirbhíse.

Is é cuspóir an Aonaid Iniúchóireachta Inmheánaí

deimhniú neamhspleách a thabhairt don Ard-Rúnaí,

mar Phríomhfheidhmeannach agus Oifigeach

Cuntasaíochta an Choimisiúin agus Ceannasaí na

Seirbhíse, maidir le leordhóthanacht agus éifeachtacht

na gcóras rialaithe inmheánaigh sa tSeirbhís agus

moltaí a dhéanamh i dtaobh feabhsúchán, de réir

mar is cuí. Tuairiscíonn Ceannasaí na hIniúchóireachta

Inmheánaí go díreach don Ard-Rúnaí. Glacann an

tAonad Iniúchóireachta Inmheánaí páirt i bhFóram

na gCeannasaithe Iniúchóireachta Inmheánaí (Líonra

Iniúchóireachta Inmheánaí Státseirbhíse) agus i

ngrúpa de Cheannasaithe Iniúchóireachta Inmheánaí

ar Pharlaimintí agus Tionóil in Éirinn agus sa Ríocht

Aontaithe. Chuir an tAonad Iniúchóireachta Inmheánaí

trí thuarascáil iniúchóireachta inmheánaí

i láthair i rith 2019.

Ullmhaíodh Measúnú Fiúntais Seachtrach (MFS)

ar Iniúchóireacht Inmheánach don Choimisiún i

Meitheamh 2019 agus cuireadh faoi bhráid an Choiste

Iniúchóireachta é. Coimisiúnaíodh an MFS ar an

tseirbhís iniúchóireachta inmheánaí mar chuid de

phróiseas feabhsúcháin leanúnaigh agus lena

dheimhniú a mhéid a chomhlíonann an tSeirbhís na

Caighdeáin Iniúchóireachta Inmheánaí. Chomhaontaigh

an Coiste Iniúchóireachta leis an tuarascáil agus ghlac

sé lena moltaí le haghaidh cur i bhfeidhm.

Cuireann an tAonad Airgeadais, atá faoi stiúir

Príomhoifigeach Airgeadais (POA) a earcaíodh

in 2019, comhairle, faisnéis agus anailís ó thaobh

cúrsaí airgeadais de ar fáil don Ard-Rúnaí, don Bhord

Bainistíochta, don Choimisiún agus do na rannóga líne.

Ba é toradh an Choimisiúin don bhliain 2019 €127m

agus rinneadh bainistiú air trí bhuiséadú, faireachán,

agus tuairisciú éifeachtach. Phróiseáil an tAonad breis

agus 5,700 sonrasc le haghaidh earraí agus seirbhísí.

Déantar cuntais iniúchta an Choimisiúin a thíolacadh

ar leathanach 75 den tuarascáil seo. Tháinig an

tArd-Rúnaí i láthair an Choiste um Chuntais Phoiblí (an

CCP) an 11 Iúil 2019 maidir le Cuntas Leithreasa 2018

Choimisiún Thithe an Oireachtais agus an 12 Nollaig

2019 maidir le ceisteanna gaolmhara.

Lean an tAonad Sainfhála de thacaíocht a chur ar fáil

d’aonaid ghnó agus earraí agus seirbhísí á sainfháil

agus bainistiú leanúnach á dhéanamh ar chonarthaí.

Thug an tSeirbhís faoi 36 próiseas sainfhála i rith 2019,

Iarrataí ar Thairiscintí (IATanna), Iarrataí ar Luachana

(IALanna); Creataí agus Cleachtaí Braite Margaidh de

chuid na hOifige um Sholáthar Rialtais (an OSR).

Sholáthair an tAonad Sainfhála cúrsaí oiliúna intí

do 24 comhalta foirne a bhí ag tabhairt faoi phróisis

sainfhála agus bainistíocht conartha.

Fíor 14: Bainistiú Sainfhála Poiblí, 2019


An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

73


1

Cleachtaí BraiteMargaidh

Creat-chomhaontuithe:

Comhaontuithe Díreacha

Íostarraingthe/Cealaithe

Creat-chomhaontuithe

(Ibatanna):

Iarraidh ar Luachana

Tairiscintí Náisiúnta

Tairiscintí Tairsí an Ae

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

7

6

3

2

1

17

Déanann Coiste Conarthaí Coiste (CCO) an

Oireachtais athbhreithnithe ar chonarthaí a sháraíonn

luachanna sonraithe nuair a bheartaítear ar

chúiseanna eisceachtúla gan próiseas iomaíoch a

chur ar bun; nuair nach bhfuarthas ach tairiscint

amháin mar fhreagairt d’fhógra nó cuireadh chun

tairisceana, nó nuair a bheartaítear gan glacadh leis

an tairiscint is ísle praghais. Chas an Coiste deich

n-uaire i rith 2019 chun breithniú a dhéanamh ar 17

n-aighneacht. Cuireadh tuarascáil bhliantúil CCO faoi

bhráid an Bhoird.

Rinne an tSeirbhís athbhreithniú agus nuashonrú

ar a Creat Measúnaithe Feidhmíochta atá ailínithe

leis an bPlean Straitéiseach don tréimhse 2019-2021.

Cuirtear tuarascáil ráithiúil ar phríomhbearta

parlaiminteacha agus oibríochtúla na Seirbhíse

faoi bhráid an Bhoird Bhainistíochta. Rinne an Bord

Bainistíochta breithniú freisin ar dhá thuarascáil ar

athbhreithnithe a rinneadh faoi Chlár Measúnaithe

Éifeachtúlachta na Seirbhíse.

Tá ról ag an tSeirbhís Leabharlainne agus Taighde

(an SLaT) maidir le faisnéis chorparáideach a

bhainistiú agus is í an tSeirbhís atá freagrach as

saoráil faisnéise, cosaint sonraí agus bainistíocht

ar thaifid.

Ghlac an Bord Bainistíochta i rith 2019 le creat

nuashonraithe chun iarrataí SF a bhainistiú. Oibrínn

an tSeirbhís samhail láraithe chomhordaithe agus

samhail dhíláraithe chinnteoireachta d’iarrataí SF.

Chuir an tAonad Oiliúna agus an tAonad Bainistithe

Taifead (an ABT) oiliúint SF ar chinnteoirí agus

Príomhoifigigh. Tháinig méadú suntasach ar an líon

iarrataí SF a fuarthas in 2019. Fuair an tSeirbhís 272

iarraidh SF, aníos ó 167 iarraidh in 2018.

Is é bunachar sonraí ríomh-SF na Seirbhíse an

taisclann lárnach do cháipéisíocht SF agus tá fáil

air ag gach cinnteoir agus Príomhoifigeach.

Tábla 9: An tAonad Bainistithe Taifead 2019 2018

Líon na n-iarrataí SF a fuarthas 272 167

Neamhphearsanta 261 164

Pearsanta 10 2

Measctha 1 1

Rinne an ABF, ag oibriú go dlúth le hOifig na

gComhairleoirí Dlí Parlaiminte (OCDP), beartais reatha

um chosaint sonraí agus nósanna imeachta reatha

sáraithe na Seirbhíse a nuashonrú. Áirítear leis seo na

rialacha a leagtar síos sa Rialachán Ginearálta um

Chosaint Sonraí (an RGCS) a bunaíodh ar fud an AE in

2018, agus bearta agus beartais a cuireadh i bhfeidhm

chun an RGCS a chomhlíonadh. Áirítear leis an tsraith

nuashonraithe cáipéisí (i) an Beartas um Chosaint

Sonraí, (ii) Nósanna Imeachta Sáraithe, (iii) An Rialachas

um Chosaint Sonraí, agus (iv) an Fógra Príobháideachais

d’fhoireann na Seirbhíse. Tugtar sonraí san fhógra

príobháideachais faoin bpróiseáil a dhéantar maidir

le sonraí pearsanta fhoireann na Seirbhíse.

I ndiaidh gur foilsíodh an beartas nuashonraithe an

1 Lúnasa 2019, tugadh Oiliúint Feasachta ar Chosaint

Sonraí isteach i measc na Bainistíochta agus na

foirne go léir.

Rinne an ABT bainistiú i rith 2019 ar shé Phróiseas um

Chosaint Sonraí agus 17 nIarraidh Rochtana Cosanta

Sonraí ó Ábhair (IRÁanna).


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

74


Cuireadh cistiú €422.3 milliún ar fáil faoin Acht um Choimisiún Thithe an Oireachtais (Leasú), 2018, chun íoc as

na costais a bhain le Tithe an Oireachtais a reáchtáil don tréimhse trí bliana ó 2019 go 2021. Tugtar achoimre sa

tábla thíos ar an staid airgeadais go dtí seo (Aibreán 2020).

Catagóir

2019Toradh

€000

2020Meastachán

Foilsithe€000

2021Tuar

€000

Dháil Éireann 44,477 51,041 48,601

Seanad Éireann 9,113 10,303 9,886

Coistí an Oireachtais 121 428 428

Parlaimint na hEorpa 771 733 744

Pinsin agus Iomarcaíocht 13,152 19,625 15,241

Riarachán – pá agus pinsin 32,606 36,335 37,043

Riarachán – neamhphá 26,739 33,438 31,446

IOMLÁN €126,979 €151,903 €143,389

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

75


Feidhmíocht Airgeadais le linn thréimhse Chreat Buiséid Trí Bliana an Choimisiúin, 2019-2021

Clár Ábhar

Réamhrá 77

An Ráiteas ar Bheartais agus ar Phrionsabail Chuntasaíochta 77

An Ráiteas ar Rialú Airgeadais Inmheánach 78

Beartais agus Prionsabail Chuntasaíochta 82

Deimhniú ón Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste 87

Coimisiún Thithe an Oireachtais – An Cuntas Leithreasa, 2019 90

Na Nótaí a ghabhann leis an gCuntas Leithreasa 92

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

76


Cuntas Leithreasa Choimisiún Thithe an Oireachtais 2019

Cuntais Choimisiún Thithe an Oireachtais don Tréimhse ón 1 Eanáir go dtí an 31 Nollaig 2019

(arna gcoimeád de réir na nAchtanna um Choimisiún Thithe an Oireachtais, 2003-2018)

Réamhrá

Mar Oifigeach Cuntasaíochta do Choimisiún Thithe

an Oireachtais (“an Coimisiún”) ceanglaítear orm

an Cuntas Leithreasa a ullmhú gach bliain agus an

cuntas sin a chur faoi bhráid an Ard-Reachtaire

Cuntas agus Ciste lena iniúchadh.

De réir an cheanglais sin, d’ullmhaigh mé an cuntas

atá ag gabháil leis seo ar an méid a caitheadh sa

bhliain dar críoch 31 Nollaig 2019 i gcomhair

thuarastail agus chaiteachais an Choimisiúin, lena

n-áirítear deontais i gcabhair áirithe, agus i gcomhair

caiteachais áirithe i dtaca le Parlaimint na hEorpa.

Cuirtear an toradh ar chaiteachas i gcomparáid leis

an ráiteas faoi mheastacháin, a d’ullmhaigh agus

a d’fhoilsigh an Coimisiún i gcomhréir leis na

hAchtanna um Choimisiún Thithe an Oireachtais,

2003-2018 (“na hAchtanna”), ar an méid airgid a

theastaíonn ón gCoimisiún maidir le caiteachas

leanúnach don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2019.

Bhí barrachas €21,441,059 ann don bhliain a

bhfuiltear tar éis é a thabhairt anonn. Rinneadh

soláthar d’Olltoghchán in 2019 nár tharla sa bhliain.

Tíolactar na cuntais ar an deontas i leith

gníomhaíochtaí idirpharlaiminteacha, ar an deontas

i leith Thionól Parlaiminteach na Breataine agus na

hÉireann agus cuntais Sheirbhísí Lónadóireachta

agus Beáir an Oireachtais i Nóta 7.

Déantar maoiniú deontais €12,270,645 i leith Chiste

Pinsean Thithe an Oireachtais a mhuirearú faoi

fho-mhírcheann 2(i). Déanann triúr iontaobhaithe an

ciste pinsin a rialú agus tá siad freagrach as cuntas a

ullmhú agus as rialtacht na n-idirbheart a áirithiú.

Déanann an tArd-Reachtaire Cuntas agus Ciste

iniúchadh ar leith ar an gcuntas.

An Ráiteas ar Bheartais agus Prionsabail Chuntasaíochta

Rinneadh na beartais agus na prionsabail

chaighdeánacha chuntasaíochta, mar atá leagtha

amach i gCiorclán 27 de 2019 ón Roinn Caiteachais

Phoiblí agus Athchóirithe, a chur chun feidhme le

linn na cuntais agus nótaí 1 go 7 lena mbaineann

a ullmhú.

Maoinítear an Coimisiún de réir timthriall reachtúil trí

bliana faoi na hAchtanna. Leagtar amach go sonrach

formáid na gcuntas i Sceideal 1 a ghabhann leis na

hAchtanna. I gcás go mbíonn difríochtaí le sonrú idir

formáid Chuntais an Choimisiúin agus na ciorcláin ón

Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe (RCPA)

lena rialaítear rialacha agus formáid na gcuntas,

táim faoi oibleagáid dhlíthiúil cloí le hAchtanna an

Choimisiúin mar go bhfuil tosaíocht ag an

reachtaíocht phríomha seo ar chiorcláin riaracháin

na Roinne Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

77


An Ráiteas ar Rialú Airgeadais Inmheánach

Freagracht as an gCóras Rialaithe Airgeadais

Inmheánaigh

Mar Oifigeach Cuntasaíochta, admhaím an

fhreagracht atá orm a chinntiú go gcothabhálann

agus go n-oibríonn Seirbhís Thithe an Oireachtais

(“an tSeirbhís“) córas éifeachtach rialaithe airgeadais

inmheánaigh.

Feidhmítear an fhreagracht sin i gcomhthéacs na

n-acmhainní atá ar fáil dom agus na n-oibleagáidí

eile atá orm mar Ard-Rúnaí agus Cléireach na Dála.

De bhreis air sin, ní féidir le haon chóras rialaithe

airgeadais inmheánaigh ach dearbhú réasúnta,

seachas dearbhú iomlán, a thabhairt go

slánchoimeádtar acmhainní, go n-údaraítear agus

go dtaifeadtar idirbhearta go cuí, agus go gcoisctear

earráidí nó mírialtachtaí ábhartha, nó go mbraithfí

go tráthúil iad. Próiseas leantach is ea cothabháil

an chórais rialaithe airgeadais inmheánaigh agus

déantar athbhreithniú leanúnach ar an gcóras

féin agus ar éifeachtacht an chórais.

Is mar a leanas atá an staid i ndáil leis an

timpeallacht rialaithe airgeadais, an creat nósanna

imeachta riaracháin, tuairisciú bainistíochta agus

iniúchóireacht inmheánach:

Timpeallacht Rialaithe Airgeadais

Deimhním go bhfuil timpeallacht rialaithe i

bhfeidhm ina bhfuil na heilimintí seo a leanas:

�� Sannadh freagrachtaí airgeadais ar leibhéal

na bainistíochta leis an gcuntasacht

chomhfhreagrach;

�� Bunaíodh socruithe tuairiscithe ar gach leibhéal

ar ar sannadh an fhreagracht as bainistiú

airgeadais;

�� Bunaíodh nósanna imeachta foirmiúla chun

cásanna suntasacha mainneachtana rialaithe

a thuairisciú, agus a chinntiú go nglactar an

beart ceartaitheach cuí;

�� Tá Coiste Iniúchta ann chun comhairle a chur orm

agus mo chuid freagrachtaí as an gcóras rialaithe

airgeadais inmheánaigh á gcomhlíonadh agam;

�� Rinneadh na nósanna imeachta a ghabhann leis

na próisis ghnó go léir a dhoiciméadú;

�� Tá córais i bhfeidhm chun na sócmhainní

a chosaint.

Rialuithe Riaracháin agus Tuairisciú Bainistíochta

Deimhním go bhfuil creat nósanna imeachta

riaracháin agus tuairisciú bainistíochta rialta i

bhfeidhm lena n-áirítear deighilt dualgas agus

córas tarmligin agus cuntasachta.

Áirítear air sin na heilimintí seo a leanas:

1) Tá córas buiséadaithe cuí ann le buiséad

bliantúil a choimeádtar faoi athbhreithniú

ag an mbainistíocht shinsearach;

2) Déanann an bhainistíocht shinsearach

athbhreithniú rialta ar thuarascálacha airgeadais

tréimhsiúla agus bliantúla lena léirítear feidhmiú

airgeadais i gcomparáid le réamhaisnéisí;

3) Cuirtear córas bainistithe priacal i bhfeidhm

sa tSeirbhís;

4) Tá córais ann atá dírithe ar shlándáil

na gcóras TFC a chinntiú;

5) Tá treoirlínte rialaithe infheistíochta caipitil cuí

agus disciplíní bainistithe tionscadal foirmiúla ann;

6) Cinntíonn an tSeirbhís go bhfuil fócas cuí ar

dhea-chleachtas maidir le ceannach agus go

bhfuil nósanna imeachta i bhfeidhm d ‘fhonn a

chinntiú go gcomhlíontar na treoirlínte iomchuí

go léir.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

78


Thuairiscigh mé i dtuairisceán bliantúil 2019 a

cheanglaítear faoi chiorclán 40/2002 go ndearnadh

15 Chonradh, a raibh luach iomlán €2,182,634 orthu,

a ghabháil de láimh gan próiseas iomaíoch.

As na 15 conarthaí sin, ba le soláthraithe aonair/

dílseánaigh a bhí 11 cheann (€2,031,519) díobh,

cuireadh síneadh le 1 chonradh amháin (€28,715)

chun go n-éascófaí aistriú chuig samhail intí, agus

bhain 1 cheann amháin (€54,000) le hathsholáthar

trealaimh nach raibh ag feidhmiú. Ina theannta sin,

bhí dhá sholáthar ann nár chomhlíon na treoirlínte

soláthair mar seo a leanas: i gcás amháin a bhain le

caiteachas de €28,600, measadh ar dtús go mbeadh

níos lú ná €25,000 i gceist leis an gconradh agus

fuarthas iarratais ar luachana faoi creat-chomhaontú

Il-sholáthraí OSR dá bharr, in ionad comórtas

tairisceana a reáchtáil. I gcás eile, tarraingíodh

anuas seirbhís de thaisme ó chonradh a chuaigh

in éag ar suim €39,800.

Saoráid Chlóideachta

Chuir mé dhá thuarascáil faoi bhráid an Choiste um

Chuntais Phoiblí in 2019 i ndáil le soláthar phreas

clódóireachta Komori agus nithe eile gaolmhara leis.

Ní fhéadfaí an clóphreas agus trealamh coimhdeach

áirithe, a ceannaíodh in 2018, a shuiteáil nó a

choimisiúnú mar gheall gur theastaigh mionathruithe

a dhéanamh ar an tSaoráid Chlódóireachta chun

caighdeáin sláinte agus sábháilteachta a shásamh.

Rinneadh na costais seo a thuairisciú agus a chur i

láthair mar réamhíocaíochtaí i gCuntas Leithreasa

2018. Cuireadh costais bhreise stórála (€15,000)

agus seachfhoinsithe (€100,000) a tháinig chun

solais dá bharr i gcuntas i gCuntas Leithreasa 2019.

Cuimsíodh na mionathruithe struchtúracha ar an

tsaoráid Chlódóireachta anuas ar na hoibreacha

leagáide isteach i gclár oibreacha OOP don bhliain

2019. Beidh 2020 ann sula n-aisíocfaidh

Seirbhís Thithe an Oireachtais OOP as an gcaiteachas

a taibhíodh orthu seo (measta le bheith ar €314,000)

agus cuirfear seo i gcuntas dá bharr i gCuntas

Leithreasa 2020.

Níl costais oibreacha breise a ndearna an OOP ar

an bhfoirgneamh tugtha chun críche agus déanfar

cuntas orthu in 2020 trí sheirbhísí gníomhaireachta.

I rith m’athbhreithnithe, shainaithin mé gá le próisis

agus rialuithe inmheánacha a neartú i roinnt

limistéar. Tá Seirbhís Thithe an Oireachtais ag dul i

ngleic leis na ceisteanna seo.

Seirbhísí Lónadóireachta agus Beáir an Oireachtais

Rinne an tSeirbhís, sa chlár athchóirithe agus

feabhais leanúnaigh dá cuid atá ag leanúint ar

aghaidh i gcónaí, timpeallacht rialaithe, bainistiú

airgeadais agus bainistiú sainfhála na Seirbhísí

Lónadóireachta agus Beáir a fheabhsú agus a

fhorbairt tuilleadh de réir chaighdeáin na

Seirbhísí mar seo a leanas:

1) Struchtúr bainistíochta neartaithe –

Bainisteoir Bialainne, foireann Seirbhíse agus

Leabharchoimheádaí, agus rochtain aige nó aici

ar Chuntasóir Bainistíochta Seirbhíse.

2) Déantar cuntais Sheirbhísí Lónadóireachta

agus Beáir an Oireachtais a thíolacadh ar bhonn

ráithiúil don Choiste Bainistíochta, don Choiste

Airgeadais agus don Choimisiún.

3) Comhlíonadh sainfhála – Déantar mionsonraí a

thabhairt san aguisín, a ghabhann le tuairisceán

bliantúil 2019 faoi Chiorclán 40/02, i dtaobh 2

chonradh leagáide a bhfuil luach iomlán €84,512

orthu, a bhíothas tar éis a shainfháil gan próiseas

iomaíoch ach a fadaíodh ar mhaithe le

leanúnachas seirbhísí agus tacaíochta fad a bhí

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

79


na próisis sainfhála iomaíocha ag dul ar aghaidh.

Tá an dá cheann díobh sa phróiseas soláthair

agus meastar go gcríochnófar iad agus go mbeidh

conradh ann dóibh in 2020.

4) Cuireadh beartas creidmheasa a cheadaigh an

Coimisiún i bhfeidhm, a éascaíonn asbhaintí

uathoibríocha cárta creidmheasa/dochair nó

tuarastail.

5) Rinneadh iniúchadh seachtrach in 2019 inar

tugadh dearbhú réasúnach agus cuireadh faoi

bhráid an Bhoird Bainistíochta agus an Choiste

Iniúchóireachta é. Breithníodh moltaí an iniúchta

agus cuireadh i ngníomh iad mar ba chuí i

gcaitheamh 2019.

6) Tá achoimre ar thorthaí airgeadais

ghníomhaíochtaí an Bheáir agus na Bialainne i

Nóta 7.3. Tá seirbhísí gnólachta iniúchóireachta

sheachtraigh faighte ag an gCoimisiún chun

iniúchadh airgeadais a dhéanamh ar Chuntas

2019 na Seirbhísí Lónadóireachta agus Beáir.

Cuntais Deontais

Déanann Tionól Parlaiminteach na Breataine agus na

hÉireann (TPBÉ) cistí a tharraingt anuas ón mbuiséad

leithroinnte atá i Meastachán an Choimisiúin. Déanann

Cléireach Choiste TPBÉ (Príomhoifigeach Cúnta) an

caiteachas go léir de chuid TPBÉ a cheadú i dtosach

agus déanann an Príomhoifigeach é a cheadú ansin.

Déanann Ceannaire an Aonaid Idirpharlaimintigh agus

Taistil (Príomhoifigeach Cúnta) an caiteachas go léir de

chuid Chumann Parlaiminteach na hÉireann a cheadú i

dtosach, agus déanann an Príomhoifigeach nó an

tArd-Rúnaí, de réir mar is cuí, é a cheadú ansin.

Tá córas coimeádta taifead agus imréitigh

bainc mionsonraithe i bhfeidhm agus déantar é a

chothabháil ar bhonn míosúil agus a chomhardú ag

deireadh na bliana le haghaidh an Chuntais

Bhliantúil. Coimeádtar taifead míniúcháin

mionsonraithe i leith gach íocaíochta (lena n-áirítear

íocaíochtaí cárta creidmheasa). Coinnítear taifid

dheimhnithe i leith an chaiteachais go léir.

Iniúchóireacht Inmheánach

Deimhním go bhfuil feidhm iniúchóireachta

inmheánaí ag an tSeirbhís, ag a bhfuil pearsanra ar

cuireadh oiliúint chuí orthu, agus go n-oibríonn an

fheidhm sin de réir cairt scríofa atá ceadaithe ag an

mBainistíocht. Tá obair na feidhme bunaithe ar

anailís a dhéantar ar na priacail airgeadais agus ar na

priacail eile a bhfuil an tSeirbhís faoina lé, agus

rinneadh a pleananna bliantúla um iniúchóireacht

inmheánach, atá ceadaithe agam agus ag an gCoiste

Iniúchóireachta, a bhunú ar an anailís sin. Is é

cuspóir na bpleananna sin na príomhrialuithe a

chlúdach ar bhonn leanúnach thar thréimhse

réasúnach. Déanaim féin agus an Coiste

Iniúchóireachta an fheidhm iniúchóireachta

inmheánaí a athbhreithniú go tréimhsiúil.

An Coiste Iniúchóireachta

Oibríonn an Coiste Iniúchóireachta de réir na

dtéarmaí tagartha atá leagtha amach sna hAchtanna.

Tá obair an Choiste faoi rialú ag cairt scríofa freisin, a

cheadaíonn an Bhainistíocht agus an Coiste

Iniúchóireachta agus ar a ndéantar athbhreithniú

rialta. Áirítear ar a chuid freagrachtaí comhairle a

thabhairt faoi fhoirm chuntais an Choimisiúin agus

faoi bhainistiú priacal, iniúchóireacht inmheánach

agus rialuithe inmheánacha.

Tá nósanna imeachta curtha i bhfeidhm agam lena

chinntiú go gcuirfear na moltaí go léir a éiríonn as

iniúchóireacht inmheánach i ngníomh agus go

ndéanfar tuairisciú go rialta domsa, don Bhord

Bainistíochta agus don Choiste Iniúchóireachta araon

maidir leis an dul chun cinn atá déanta ina dtaobh.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

80


Creat Rialachais agus Riosca

Tá straitéis bainistíochta riosca i bhfeidhm ag Tithe an

Oireachtais a chinntíonn go gcuireann gníomhaíochtaí

bainistíochta riosca le baint amach chuspóirí na

Seirbhíse agus go bhfuil an straitéis riosca ar aon dul

le creat rialachais chorparáidigh na Seirbhíse. Tá córas

nua láraithe Ríomhriosca i bhfeidhm chun tacú leis an

straitéis seo. Sonraítear sa chóras na rialuithe agus na

gníomhartha a theastaíonn chun rioscaí a mhaolú.

Tá Príomhoifigeach Riosca (POR) sa tSeirbhís atá

freagrach as maoirseacht straitéiseach a dhéanamh

ar bhainistíocht riosca ar leibhéal straitéiseach agus

oibríochtúil. Gné thábhachtach den ról seo is ea

cultúr atá feasach ar riosca a fhorbairt, oiliúint a chur

ar fáil don fhoireann agus a chinntiú go dtuairiscítear

ar fheidhmíocht bhainistíochta riosca ar laghad gach

ráithe don Choiste Straitéiseach Feidhmíochta agus

Cuntasachta Rialachais (FCR), an Bord Bainistíochta

(BB) agus an Coiste Iniúchóireachta (CI) chun

breithniú agus athbhreithniú a dhéanamh orthu.

Faireachán agus Athbhreithniú Leanúnach

Déanann an OCC faireachán ar an bpróiseas

bainistíochta riosca iomlán agus déanann sé é a

stiúradh.Tá freagracht ar an OCC as gníomhaíochtaí

feidhmiúla éagsúla a chomhordú a chuireann

saincheisteanna bainistíochta riosca in iúl laistigh

den eagraíocht. Tá an cur chuige faoi stiúir na

bainistíochta agus glacann an Bord ceannaireacht air.

Leanann an Coiste Iniúchóireachta le dearbhú

agus comhairle riosca a chur ar fáil don Ard-Rúnaí

agus don Choimisiún ar bhealach tráthúil.

Deimhním gur sainaithníodh príomhrioscaí

agus rialuithe gaolmhara agus cuireadh próisis i

bhfeidhm chun faireachán a dhéanamh ar oibriú na

bpríomhrialuithe siúd agus aon easnaimh a thugtar

le fios a shainaithnítear.

Athbhreithniú ar Éifeachtacht

Deimhním go bhfuil nósanna imeachta ag Seirbhís

Thithe an Oireachtais chun faireachán a dhéanamh ar

na nósanna imeachta a bhaineann le bainistiú priacal

agus rialú. Is é an caighdeán dea-chleachtais lena

nglactar “ISO 31000:2009, Bainistíocht Riosca –

Prionsabail agus Treoirlínte”.

Is é atá mar bhonn leis an bhfaireachán agus leis an

athbhreithniú a dhéantar sa tSeirbhís ar éifeachtacht

an chórais rialaithe airgeadais inmheánaigh ná obair

na n-iniúchóirí inmheánacha agus seachtracha, obair

an Bhoird Bainistíochta agus an Choiste

Iniúchóireachta, a dhéanann maoirsiú ar obair na

n-iniúchóirí sin, agus obair na bainistíochta sinsearaí i

Seirbhís Thithe an Oireachtais, atá freagrach as an

gcreat rialaithe airgeadais inmheánach a fhorbairt

agus a chothabháil. Cuimsítear bainistíocht riosca

agus rialú inmheánach isteach i ngnáthphróisis

bhainistíochta agus rialachais agus ní chaitear

leis mar chleachtadh comhlíonta ar leith.

Saincheisteanna Rialaithe Airgeadais Inmheánaigh

Leanann an Garda Síochána le himscrúdú a dhéanamh

ar theagmhas calaoise amhrasta, a tuairiscíodh i Nóta

6.3 le Cuntas Leithreasa 2018. Neartaíodh na rialuithe

tuilleadh de dhroim athbhreithniú a rinneadh ar

bhearta rialaithe airgeadais na Seirbhíse sa réimse sin.


Oifigeach Cuntasaíochta


23 Meitheamh 2020

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

81


Beartais agus Prionsabail Chuntasaíochta

Bonn na gCuntas

Déantar cuntais an Choimisiúin a ullmhú de réir

na nAchtanna agus rialacha agus nósanna imeachta

cuntasaíochta arna leagan síos ag an Aire Caiteachais

Phoiblí agus Athchóirithe. Ceanglaítear leis na

hAchtanna go gcoimeádfaidh an Coimisiún na cuntais

i cibé foirm a cheadóidh an tAire Caiteachais Phoiblí

agus Athchóirithe. Tá sé ordaithe ag an Aire go

gcoimeádfar na cuntais i bhfoirm cuntas leithreasa.

Is é atá sna cuntais, dá réir sin, taifead airgead-

bhunaithe ar fháltais agus ar íocaíochtaí na bliana i

gcomparáid leis na méideanna airgid a luaitear sa

ráiteas faoi mheastacháin (a) a ullmhaíonn agus a

fhoilsíonn an Coimisiún (b) a thíolactar do Dháil

Éireann agus (c) a thugtar don Aire Caiteachais

Phoiblí agus Athchóirithe de réir na nAchtanna.

Cuireann an Coimisiún maoiniú agus tacaíocht ar

fáil do roinnt eintiteas nach ndéantar na torthaí

lena mbaineann a chomhdhlúthú i gcuntais an

Choimisiúin, mar seo a leanas:

�� Tionól Parlaiminteach na Breataine agus na

hÉireann – Déanann an Coimisiún deontas a

sholáthar don tionól faoi fho-mhírcheann 2(e)

agus déantar mionsonraí an ioncaim agus an

chaiteachais a tabhaíodh a áireamh mar nóta a

ghabhann leis na cuntais seo (Nóta 7.1). Déantar

na cuntais a ullmhú ar bhonn airgead tirim.

�� Cumann Parlaiminteach na hÉireann – Déanann

an Coimisiún deontas a sholáthar faoi fho-

mhírcheann 2(d) agus déantar mionsonraí an

ioncaim agus an chaiteachais a chuirtear san

áireamh mar nóta a ghabhann leis na cuntais seo

(Nóta 7.2). Déantar na cuntais a ullmhú ar bhonn

airgead tirim.

�� Na Seirbhísí Lónadóireachta agus Beáir –

Fostaíonn an Coimisiún comhaltaí foirne

a oibríonn sa bheár agus sa bhialann agus

a ndéantar na costais phá lena mbaineann

a mhuirearú faoi fho-mhírcheann 2(a) agus

faigheann sé ranníoc ó oibriú na seirbhísí

lónadóireachta agus beáir. (Nóta 4). Áirítear na

mionsonraí a bhaineann le hoibriú na saoráidí

mar nóta a ghabhann leis na cuntais seo (Nóta

7.3). Déantar cuntais na seirbhísí lónadóireachta

agus beáir a ullmhú ar bhonn fabhruithe.

An Tréimhse Thuairiscithe

Is í an tréimhse thuairiscithe an bhliain dar chríoch

an 31 Nollaig 2019.

Fáltais

Úsáideann an Coimisiún fáltais an Choimisiúin a

shonraítear i Sceideal 2 a ghabann leis na hAchtanna

d’fhonn a fheidhmeanna a chomhlíonadh (Nóta 4).

Íocaíochtaí

Is iad na híocaíochtaí na suimeanna sin a tháinig

chun bheith iníoctha i rith na bliana. Meastar

suimeanna a bheith tagtha chun bheith iníoctha i

gcás gur tabhaíodh an dliteanas, go bhfuil íocaíocht

dlite agus go ndearnadh an t-ordú íocaíochta a chur i

bhfeidhm.

I gcás gur tabhaíodh dliteanas agus go bhfuil

íocaíocht dlite (i.e. gur aibigh an dliteanas), ba

cheart an íocaíocht a dhéanamh roimh dheireadh

na bliana d’fhonn sláine an Chuntais a áirithiú.

I gcásanna nach bhfuil íocaíocht déanta agus go

bhfuil dliteanais aibithe nár íocadh ann ag deireadh

na bliana, déantar méid na ndliteanas sin a thabhairt

i nóta a ghabhann leis an gCuntas (Nóta 2).

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

82


Fabhruithe

Is sna nótaí a ghabhann leis an gCuntas a fhaightear

faisnéis a bhaineann le fabhruithe, lena n-áirítear na

nithe seo a leanas:

�� ráiteas ar chostas oibríochta (Nóta 1), ina léirítear

an méid iomlán acmhainní atá ídithe ag an

gCoimisiún le linn na bliana.

�� ráiteas ar staid an airgeadais ina léirítear

sócmhainní agus dliteanais an Choimisiúin

ag deireadh na bliana (Nóta 2), agus

�� nótaí míniúcháin a sholáthraíonn mionsonraí

maidir le sócmhainní caipitiúla, sócmhainní

caipitiúla atá á bhforbairt, an glandliteanas

don Státchiste, agus gealltanais.

Áirítear sa ráiteas ar staid an airgeadais an staid ag

deireadh na bliana i ndáil leis na nithe seo a leanas:

�� Caiteachais fhabhraithe – léiríonn siad seo

na dliteanais go léir ag an dáta deireadh bliana

seachas dliteanais i ndáil le luach saothair agus

pinsin. I gcás earraí agus seirbhísí, aithnítear

dliteanas fabhraithe nuair a chomhlíonann an

t-íocaí an ceanglas conarthach chun na hearraí

nó na seirbhísí a ordaíodh a sholáthar. Maidir

le méideanna atá dlite de bharr earraí atá

seachadta, ach nár íocadh astu fós, fiú más rud é

nach bhfuil iniúchóireacht déanta orthu agus nár

tugadh isteach sa stoc iad, déileáiltear leo mar

dhliteanas. I gcás deontas, aithnítear dliteanas

nuair a chomhlíonann an deontaí gach ceanglas

den scéim deontais ach nach bhfuil íocaíocht

faighte aige nó aici fós. Aithnítear dliteanais

taistil agus chothaithe nuair a bhíonn an

taisteal déanta.

�� Réamhíocaíochtaí – íocaíochtaí a rinneadh i

rith na bliana cuntais chun íoc as caiteachais a

eascróidh go hiomlán nó go páirteach i mbliain

airgeadais ina dhiaidh sin.

�� Ioncam fabhraithe – ioncam atá dlite don

Choimisiún ag deireadh na bliana cuntais

agus atá le fáil fós.

�� Ioncam Iarchurtha – is é atá i gceist leis seo

ioncam a fuair an Coimisiún i rith na bliana

cuntais ar earraí/ar sheirbhísí atá le soláthar

aige fós.

Sócmhainní Caipitiúla

Is í Oifig na nOibreacha Poiblí a dhéanann Teach

Laighean, agus gach áitreabh eile atá á áitiú ag

foireann agus comhaltaí an Oireachtais, seachas na

hoifigí Dáilcheantair, a bhainistiú agus na cuntais a

sholáthar ina leith, agus, dá bhrí sin, níl siad ar

áireamh sna cuntais seo.

Déantar luachanna tosaigh agus deiridh na

sócmhainní caipitiúla ar chlár an Choimisiúin

agus sonraí faoi dhímheas a thaispeáint mar nóta

a ghabhann leis an ráiteas ar an staid airgeadais.

(Nóta 2).

Ní áirítear iad seo a leanas sa ráiteas ar

shócmhainní caipitiúla:

�� sócmhainní a chosnaíonn níos lú ná €318 a

fuarthas ón 1 Eanáir 1995 ná dtí an 31 Nollaig

2003, nó sócmhainní a bhfuil a luach níos lú ná

€1,000 a fuarthas ón 1 Eanáir 2004.

�� sócmhainní oidhreachta, ar an mbonn nach féidir

a luach a mhíniú go leordhóthanach i dtéarmaí

airgeadais.

Luacháil Sócmhainní

Déantar na sócmhainní ar fad a luacháil

de réir costais.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

83


Dímheas

Déantar trealamh, troscán agus feistis a dhímheas

de réir méid cothrom le linn a saoil úsáidigh mheasta

de réir na rátaí bliantúla seo a leanas:

�� Troscán agus feistis, agus trealamh

teileachumarsáide – 10%.

�� Trealamh TF agus bogearraí, trealamh eolaíochta

agus saotharlainne agus innealra eile oifige – 20%.

�� Mórchórais oibríochtúla bogearraí – 10%.

Sócmhainní Caipitiúla atá á bhForbairt

Déantar sócmhainní caipitiúla atá á bhforbairt

a áireamh i measc sócmhainní caipitiúla sa ráiteas

ar staid an airgeadais, a léiríonn caiteachas ar

shócmhainní atá á bhforbairt laistigh den Choimisiún,

e.g. tionscadail forbartha nó tógála bogearraí.

Banc agus Airgead Tirim

Áirítear ar an iarmhéid “Banc agus Airgead Tirim”

gach iarmhéid i gcuntais le bainc thráchtála (cuntais

párolla agus cuntais ghaolmhara eile) atá ar coimeád

ag deireadh na bliana agus atá maoinithe ag an

Státchiste nó fáltais a choinníonn an Coimisiún

(mar atá leagtha amach i Nóta 4.1). Tá dualgas ar

an gCoimisiún faoi na hAchtanna um Choimisiún

Thithe an Oireachtais, 2003-2018 chun gach fáltas a

choimeád. Déantar sa nóta cuntais an Phá-Mháistir

Ghinearálta a shainaithint ar leithligh ó chuntais le

bainc thráchtála (Nóta 2.2). Tá iarmhéid mionairgid

ar áireamh san iarmhéid freisin.

Stoic

Luaitear tomhaltáin de réir costais nó de réir luacháil

an Choimisiúin, cibé acu is ísle (Nóta 2.3).

Glanmhéid atá dlite den Státchiste

Léirítear sa nóta maidir leis an nglanmhéid atá dlite

den Státchiste staid mhaoinithe an Choimisiúin ag

deireadh na bliana, agus na saincheisteanna ón

Státchiste á gcur i gcuntas ar bhonn carnach/rollach.

Tugtar miondealú ar an bhfigiúr sin freisin i dtéarmaí

iarmhéideanna bainc/airgid thirim, i dtéarmaí fháltais

dhlite na bhféichiúnaithe agus i dtéarmaí dliteanais

reatha. (Nóta 2.6).

Gealltanais

Is ionann gealltanas agus oibleagáid chonarthach nó

dhlíthiúil chun íoc (as earraí agus seirbhísí atá fós le

soláthar, ar iad a sheachadadh) arb ann di ag deireadh

na bliana.

Cuirtear figiúirí ar fáil i nóta i leith na ngealltanas

conarthach (domhanda) go léir is dócha a bheidh ann

sna blianta ina dhiaidh sin faoi (a) shainfháil agus (b)

fho-mhírchinn deontais, gan gealltanais faoi bhun

€10,000 a áireamh. (Nóta 2.9).

Soláthraítear nóta ar leithligh ina dtugtar mionsonraí i

dtaobh gealltanais ilbhliantúla ar bith os cionn

€6,350,000.

I gcás go mbeidh athrú is mó ná €500,000 i

gcomparáid leis an mbliain roimhe sin, ar an leibhéal

gealltanais a tuairiscíodh nó ar an gcostas réamh-

mheasta tionscadail, ba chóir míniú a thabhairt ar

an athrú sin.

Dliteanais Theagmhasacha

Eascraíonn dliteanas teagmhasach in aon chás ina

gcruthaítear, trí ghníomhaíochtaí nó ócáidí reatha

nó san am a caitheadh, priacal go gcaithfí dul in

iontaoibh chistí an Státchiste sa todhchaí.

Ní aithnítear dliteanais theagmhasacha sa ráiteas

ar staid an airgeadais ach nochtar iad ar mhodh

nóta mura rud é gur beag seans go dtarlódh eis-

sreabhadh acmhainní. (Nóta 2.10).

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

84


Aoisliúntas

Maidir le híocaíochtaí aoisliúntais i leith

iarchomhaltaí de Thithe an Oireachtais, iarchúntóirí

rúnaíochta a bhí fostaithe ag comhaltaí de na Tithe

agus na Páirtithe agus iarchomhaltaí de chuid

Pharlaimint na hEorpa, íocann an Coimisiún iad

ar bhonn reatha.

Maidir le híocaíochtaí aoisliúntais i leith

státseirbhísigh agus baill foirne lónadóireachta

agus beáir atá ar scor, déantar iad a íoc ar bhonn

reatha ó Vóta 12 – Aoisliúntas agus Liúntais Scoir.

Idirbhearta Airgeadraí Coigríche

Déantar idirbhearta a eascraíonn in airgeadraí

coigríche a aistriú go Euro de réir na rátaí malairte

atá i bhfeidhm ar dhátaí na n-idirbheart. Déantar

sócmhainní agus dliteanais airgeadaíochta a

ainmnítear in airgeadraí coigríche a aistriú go

Euro de réir na rátaí malairte ag deireadh na bliana.

Nótaí eile a ghabhann leis an gCuntas

Prionsabail Ghinearálta

Tá de chuspóir leis na nótaí eile a ghabhann leis

na Cuntais, trí chéile, aird Dháil Éireann agus an

Choiste um Chuntais Phoiblí a tharraingt ar nithe a

bhaineann le rialú parlaiminteach, nó faisnéis níos

iomláine a sholáthar maidir le hidirbhearta ábhartha

de chineál neamhghnách a thaifeadtar sa Chuntas

e.g. caillteanais, íocaíochtaí speisialta nó ex gratia,

agus luach saothair breise. Seachas sna cásanna a

dtugtar cuntas orthu thíos, cuirtear nótaí ar fáil nuair

a bhíonn suim €50,000 nó níos mó i gceist le

hidirbheart aonair, nó catagóir d’idirbhearta i

dteannta a chéile.

Má bhíonn méideanna is lú ná na luachanna tairsí

i gceist, soláthraítear nótaí freisin i gcás go

n-eascraíonn saincheist thromchúiseach phrionsabail

nó má mheasann an tArd-Reachtaire Cuntas agus

Ciste nó an Roinn Caiteachais Phoiblí agus

Athchóirithe gur chóir nóta a sholáthar.

Difríochtaí ón Deontas – Nóta 3 (Difríochtaí

i gCaiteachas)

Tugtar míniú i Nóta 3 ar dhifríochtaí idir an toradh

agus an soláthar meastacháin bunaidh. Soláthraítear

nóta i gcás, maidir leis an difríocht i dtaobh soláthar

meastacháin bunaidh:

�� gur €100,000 nó níos mó í; agus

�� gurb ionann í agus 5% nó níos mó den

fho-mhírcheann (25% i gcás fo-mhírchinn

riaracháin); nó

�� gur difríocht shuntasach í ón soláthar

meastacháin bunaidh nach gcomhlíonann na

critéir thuas ach a bhfuil míniú uirthi riachtanach.

Ba chóir go ndéanfaí, leis an míniú, idirdhealú idir

an chúis leis an difríocht sa mhéid a caitheadh,

agus na himpleachtaí maoiniúcháin e.g. teastaíonn

meastachán forlíontach nó vírmint i gcás tearc-

chaithimh/róchaithimh. Áirítear nótaí i ndáil le

difríochtaí sna catagóirí leithreasaí-i-gcabhair

ar an gcaoi chéanna.

Liúntais agus Íocaíochtaí Ragoibre – Nóta 5

(Soláthar Foirne agus Luach Saothair)

Maidir le liúntais agus le híocaíochtaí ragoibre, tá

ar áireamh sna mionsonraí a thugtar i Nóta 5 an líon

iomlán faighteoirí liúntas agus íocaíochtaí ragoibre in

aon chatagóir amháin nó níos mó, líon na bpearsan

aonair a fuair €10,000 nó níos mó agus an íocaíocht

uasta a rinneadh le pearsa aonair, más mó ná

€10,000 í.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

85


Íocaíochtaí Téarfa agus Ró-Íocaíochtaí Párolla

– Nóta 5 (Soláthar Foirne agus Luach Saothair)

Déantar méid na n-íocaíochtaí téarfa/iomarcaíochta

agus na ró-íocaíochtaí párolla a nochtadh, más

ábhartha.

Cúiteamh agus Costais Dlí – Nóta 6

(Ilghnéitheach)

Nochtar na codanna de na costais dlí i leith cásanna

a bhfuil nó a raibh baint ag an gCoimisiún leo i Nóta

6.1. Ní áirítear air sin an costas a bhaineann le

comhairle dlí a tugadh lasmuigh d’imeachtaí dlí. I

gcásanna áirithe, inar mó ná €50,000 na costais dlí

charnacha a tabhaíodh i mbliain an chuntais (i.e. in

imthosca inar mó ná €50,000 costais dlí san iomlán,

nó in imthosca inar mó ná €50,000 an costas i leith

cás aonair), déantar nóta a sholáthar ina ndéantar

miondealú ar iomlán na gcostas, mar seo a leanas:

�� Costais dlí,

�� Costais dlí a dámhadh, agus

�� Cúiteamh a dámhadh.

Íocaíochtaí Déanacha – Nóta 6 (Ilghnéitheach)

Maidir le híocaíochtaí úis faoi na Rialacháin maidir

le hÍocaíocht a Dhéanamh Déanach in Idirbhearta

Tráchtála, 2012 (arna leasú in 2013), soláthraítear

faisnéis (Nóta 6.3) más rud é:

�� gur €10,000 nó níos mó iomlán na n-íocaíochtaí

a bhí dlite; nó

�� gur €10,000 nó níos mó aon íocaíocht aonair.

Calaois nó Calaois Líomhnaithe – Nóta 6

(Ilghnéitheach)

Maidir le caillteanais de bharr calaoise nó calaois

líomhnaithe, soláthraítear faisnéis:

�� I gcás gur €100,000 nó níos mó iomlán na

gcaillteanas le linn na tréimhse cuntasaíochta; nó

�� I gcás gur €10,000 nó níos mó aon chaillteanas

aonair; nó

�� i gcás caillteanais faoi €10,000, i gcás go

n-eascraíonn saincheist thromchúiseach

phrionsabail nó má mheasann an tArd-Reachtaire

Cuntas agus Ciste nó RCPA gur chóir nochtadh a

dhéanamh.

Mionairgead

Déantar suimeanna a bhaineann le mionairgead

a áireamh i nochtadh iarmhéid an bhainc agus

an airgid tirim.

Cuntais na nDeontas agus Cuntais Ilghnéitheacha

– Nóta 7

Déantar, nuair is cuí, cuntais ar chistí deontais

arna maoiniú as an gCoimisiún agus ar chuntais

ilghnéitheacha eile a léiriú i Nóta 7.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

86


Tuarascáil le cur faoi bhráid Thithe an Oireachtais


Tuairim ar an gcuntas leithreasa

Tá iniúchadh déanta agam ar chuntas leithreasa

Choimisiún Thithe an Oireachtais don bhliain dar

chríoch an 31 Nollaig 2019, mar a cheanglaítear

faoi fhorálacha alt 14 den Acht um Choimisiún Thithe

an Oireachtais, 2003 (arna leasú). I mo thuairimse,

maidir leis an gcuntas leithreasa,

�� léirítear go cuí ann fáltais agus caiteachas

Choimisiún Thithe an Oireachtais don bhliain

dar chríoch an 31 Nollaig 2019, agus

�� ullmhaíodh an cuntas leithreasa san fhoirm a

d’ordaigh an tAire Caiteachais Phoiblí agus

Athchóirithe.

An Bonn atá leis na tuairim

Sheol mé m’iniúchadh ar an gcuntas leithreasa

de réir na gCaighdeán Idirnáisiúnta maidir le

hIniúchóireacht atá fógartha ag an Eagraíocht

Idirnáisiúnta um Uasfhorais Iniúchóireachta. Mínítear

na freagrachtaí atá orm faoi na caighdeáin sin san

aguisín a ghabhann leis an tuarascáil seo. Táim

neamhspleách ar Choimisiúin Thithe an Oireachtais

agus tá mo chuid freagrachtaí eiticiúla eile

comhlíonta agam de réir na gcaighdeán.

Creidim gur leor agus gur cuí an fhianaise iniúchta

atá faighte agam chun gur féidir bonn a chur faoi

mo thuairim.

Tuarascáil ar fhaisnéis seachas an cuntas

leithreasa, agus ar chúrsaí eile

Thíolaic an tOifigeach Cuntasaíochta faisnéis áirithe

eile mar aon leis an gcuntas. Folaíonn sin tuarascáil

bhliantúil an Choimisiúin, an réamhrá ón Oifigeach

Cuntasaíochta agus an ráiteas ar rialú airgeadais

inmheánach. Déantar cur síos ar na freagrachtaí

atá orm tuairisciú i ndáil le faisnéis den sórt sin,

agus le nithe áirithe eile ar a dtugaim tuairisc ar

bhonn eisceachta, san aguisín ag deireadh na

tuarascála seo.

Níl aon ní le tuairisciú agam ina thaobh sin.

Séamus McCarthy

Comptroller and Auditor General

An 25 Meitheamh 2020

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

87


Deimhniú ón Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste

Freagrachtaí an Choimisiúin agus an Oifigigh Cuntasaíochta

Tá an Coimisiún freagrach as an gcuntas leithreasa

a ullmhú. Tá an tOifigeach Cuntasaíochta freagrach

as an gcuntas leithreasa agus an ráiteas ar rialú

airgeadais inmheánach a shíniú agus iad a chur

faoi bhráid an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste

faoin 31 Márta tar éis dheireadh na bliana cuntais.

Ní mór don chuntas leithreasa ceanglais na

Nósanna Imeachta um Airgeadas Poiblí de chuid

na Roinne Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe a

chomhlíonadh, agus déanamh de réir ordacháin

eile ón Aire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe.

Tá an tOifigeach Cuntasaíochta freagrach chomh

maith as cistí agus maoin phoiblí atá faoina chúram

nó faoina cúram a shlánchoimeád, ar mhaithe le

héifeachtúlacht agus barainneacht an Choimisiúin

san úsáid a bhaineann sé as a chuid acmhainní

agus ar mhaithe le rialtacht agus cuibheas gach

idirbheart atá taifeadta sa chuntas leithreasa.

Freagrachtaí an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste

Ceanglaítear orm faoi alt 14 den Acht um Choimisiún

Thithe an Oireachtais, 2003 (arna leasú) cuntas

leithreasa an Choimisiúin a iniúchadh agus tuarascáil

a thabhairt do Thithe an Oireachtais ar an gcéanna.

An cuspóir atá agam le linn dom an t-iniúchadh

a dhéanamh deimhniú réasúnach a fháil i dtaobh an

amhlaidh atá an cuntas saor ó mhíráiteas ábhartha

de dheasca calaoise nó earráide. Is ionann deimhniú

réasúnach agus leibhéal ard deimhnithe, ach ní

ráthaíocht atá ann, maidir le hiniúchadh a sheoltar

de réir na gCaighdeán Idirnáisiúnta maidir le

hIniúchóireacht, go ndéanfar leis míráiteas ábhartha

a bhrath nuair is ann dó. Eascraíonn míráitis as

calaois nó earráid agus meastar gur míráitis

ábhartha iad más rud é, maidir le míráitis a dhéantar

go haonarach nó go comhiomlán, go bhféadfaí a

bheith ag súil leis, le réasún, go mbeadh tionchar

acu ar chinntí eacnamaíocha úsáideoirí arna

nglacadh ar bhonn an chuntais.

Mar chuid d’iniúchadh de réir na gCaighdeán

Idirnáisiúnta maidir le hIniúchóireacht, cuirim

breithiúnas gairmiúil i bhfeidhm agus cloím le

sceipteachas gairmiúil l i rith an iniúchta. Agus

amhlaidh á dhéanamh agam,

�� Aithním agus déanaim measúnú ar na priacail

a bhaineann le míráiteas ábhartha ar an gcuntas

cibé acu calaois nó earráid is cúis leis; ceapaim

agus comhlíonaim nósanna imeachta iniúchta

a fhreagraíonn do na priacail sin; agus faighim

fianaise iniúchta ar leor agus ar cuí í chun bonn a

chur faoi mo thuairim. Tá an riosca a chruthaítear

nuair nach mbraitear míshonrú ábhartha

a eascraíonn as calaois níos airde ná riosca

a eascraíonn as earráid, mar gheall go bhféadfadh

claonpháirteachas, brionnú, easnaimh d’aon turas,

míléiriú, nó gabháil i dtreis ar rialú inmheánach.

�� Faighim tuiscint ar rialú inmheánach a bhaineann

leis an iniúchadh d’fhonn nósanna imeachta

iniúchta a dhearadh atá cuí faoi na cúinsí, ach

nach bhfuil cuí ar mhaithe le tuairim a léiriú

faoi éifeachtacht na rialuithe inmheánacha.

�� Déanaim measúnú ar an amhlaidh a rinneadh

de réir fhorálacha cuntasaíochta na Nósanna

Imeachta um Airgeadas Poiblí de chuid na

Roinne Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe.

�� Téim i dteagmháil leis an Oifigeach Cuntasaíochta i

dtaobh, i measc nithe eile, raon beartaithe agus

uainiú an iniúchta agus fionnachtana suntasacha ón

iniúchadh, lena n-áirítear aon easnamh suntasach

sa rialú inmheánach a aithnítear le linn an iniúchta.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

88


Ar an iniúchadh a chur i gcrích, táim faoi oibleagáid

deimhniú a cheangal leis an gcuntas ina luafar an

amhlaidh, i mo thuairim, a léiríonn an cuntas fáltais

agus caiteachas Choimisiún Thithe an Oireachtais

go cuí agus tagairt a dhéanamh d’aon chás

ábhartha:

�� inar mhainnigh an Coimisiún caiteachas arna

thaifeadadh sa chuntas a chur chun feidhme

chun na gcríoch a beartaíodh lena aghaidh, nó

�� nach bhfuil idirbhearta arna dtaifeadadh sa

chuntas ag teacht de réir an údaráis faoina

n-airbheartaítear gur seoladh iad.

Faisnéis seachas an cuntas leithreasa

Ní chumhdaítear an fhaisnéis eile a tíolacadh leis an

gcuntas leithreasa sa tuairim atá tugtha agam ar an

gcuntas leithreasa agus ní léirím, mar thátal, go

bhfuil dearbhú de chineál ar bith á thabhairt agam i

leith na faisnéise sin.

I dtaca leis an iniúchadh ar an gcuntas leithreasa,

ceanglaítear orm faoi na Caighdeáin Idirnáisiúnta

maidir le hIniúchóireacht an ráiteas ar rialú

airgeadais inmheánach a léamh agus, le linn dom

déanamh amhlaidh, a bhreithniú an amhlaidh atá

an fhaisnéis eile ar neamhréir go hábhartha leis an

gcuntas leithreasa nó leis an eolas a fuarthas le linn

an iniúchta, nó an dealraitheach thairis sin gur

míráiteas ábhartha atá ann. Más rud é, bunaithe ar

an obair a rinneadh, go mbainim mar thátal aisti go

bhfuil míráiteas ábhartha i dtaobh na faisnéise eile

seo, ceanglaítear orm an fíoras sin a thuairisciú.

Tuairisciú ar nithe eile

Seolaim an t-iniúchadh atá ar bun agam faoi threoir

na gcúinsí speisialta a ghabhann le comhlachtaí Stáit

i ndáil lena mbainistiú agus lena n-oibriú. Tuairiscím

má bhíonn nithe ábhartha ann a bhaineann leis an

modh ar ar seoladh gnó poiblí.

Tuairiscím chomh maith ar bhonn eisceachta más rud

é, i mo thuairim,

�� Nach bhfuair mé an fhaisnéis agus na mínithe go

léir a theastaigh uaim don iniúchadh, nó

�� nár leor na taifid chuntasaíochta chun go

bhféadfaí an cuntas leithreasa a iniúchadh go

héasca agus go cuí, nó

�� nach bhfuil an cuntas leithreasa i gcomhréir leis

na taifid chuntasaíochta.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

89


Cuntas Leithreasa Choimisiún Thithe an Oireachtais 2019

2019 Soláthar

meastacháin€000

2019Toradh

€000

2018Toradh

€000

1. Riarachán

(a) Tuarastail, pá agus liúntais i leith fhoireann Sheirbhís Thithe an Oireachtais. 31,361 30,833 29,410

(b) Taisteal agus cothú. 476 350 362

(c) Oiliúint agus forbairt agus caiteachais theagmhasacha. 1,335 896 1,128

(d) Seirbhísí postais agus teileachumarsáide. 969 282 786

(e) Trealamh oifige agus seirbhísí seachtracha TF. 17,808 15,948 22,737

(f ) Caiteachais áitreabh oifige. 3,570 2,288 3,504

(g) Seirbhísí sainchomhairle agus athbhreithniú ar luach ar airgead agus ar bheartas. 2,180 437 1,481

(h) Clódóireacht pharlaiminteach. 916 515 614

(i) Seirbhísí leabharlainne agus taighde. 1,460 975 651

(j) Caidreamh poiblí agus cumarsáid. 392 443 254

2. Seirbhísí eile

(a) Íocaíocht i leith foireann lónadóireachta agus beáir. 1,842 1,773 1,677

(b) Caiteachais toscairí chuig tionóil pharlaiminteacha eile. 197 167 128

(c) Teilifísiú imeachtaí Dháil Éireann agus Sheanad Éireann agus seirbhísí eile. 4,028 4,094 4,869

(d) Deontas i leith gníomhaíochtaí idirpharlaiminteacha. 310 239 218

(e) Deontas do Thionól Parlaiminteach na Breataine agus na hÉireann. 125 90 70

(f ) An Cumann Idirpharlaiminteach Thuaidh/Theas. 12 – –

(g) Liúntais foirceanta i leith iarchomhaltaí Thithe an Oireachtais. 2,278 0 34

(h) Deontas do Chumann Parlaiminteach (iarchomhaltaí) na hÉireann. 15 15 10

(i) Deontas i leith “Chiste Pinsean Thithe an Oireachtais”. 15,496 12,271 11,796

(j) Scéim pinsean do chúntóirí rúnaíochta. 1,006 881 972

(k) Scéim Pinsean Seirbhíse Poiblí Aonair do Chomhaltaí Thithe an Oireachtais. 12 – –

3. Comhaltas Dháil Éireann

(a) Tuarastail comhaltaí (lena n-áirítear Sealbhóirí Oifige agus Cathaoirligh Coistí). 15,661 15,300 15,250

(b) Íocaíochtaí i leith cúnamh rúnaíochta do chomhaltaí. 26,124 21,279 20,432

(c) Liúntas Taistil agus Cóiríochta. 3,319 2,890 2,920

(d) An Liúntas Ionadaíochta Poiblí. 3,200 2,912 2,939

(e) Liúntais eile. 2,771 2,096 2,158

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

90


2019 Soláthar

meastacháin€000

2019Toradh

€000

2018Toradh

€000

4. Comhaltas Sheanad Éireann

(a) Tuarastail comhaltaí (lena n-áirítear Sealbhóirí Oifige agus Cathaoirligh Coistí). 4,230 4,222 4,159

(b) Íocaíochtaí i leith cúnamh rúnaíochta do chomhaltaí. 4,028 2,894 2,813

(c) Liúntas Taistil agus Cóiríochta. 1,202 1,139 1,143

(d) An Liúntas Ionadaíochta Poiblí. 750 616 628

(e) Liúntais eile. 378 242 307

5. Comhaltas Choistí an Oireachtais

(a) Caiteachais taistil. 161 66 85

(b) Caiteachais eile a bhaineann le Coistí. 428 54 38

6. Comhaltas Pharlaimint na hEorpa

(a) Tuarastail chomhaltaí de chuid Pharlaimint na hEorpa. 95 48 94

(b) Pinsin iarchomhaltaí Pharlaimint na hEorpa. 918 724 686

Ollchaiteachas 149,053 126,979 134,353

LÚIDE

Fáltais an Choimisiúin (Nóta 4.1) (3,000) (2,367) (2,771)

Glanchaiteachas 146,053 124,612 131,582

2019€

2018€

Barrachas don bhliain 21,440,559 1,331,095

7. Barrachas le tabhairt suas

De réir an Achta um Choimisiún Thithe an Oireachtais (Leasú), 2018, fuair an Coimisiún leithroinnt maoiniúcháin trí bliana €422m do na blianta 2019, 2020 agus 2021. Ba é €126.978m an t-ollchaiteachas in 2019. Ba é €21.441m an leithroinnt nár caitheadh don tréimhse 2019 agus tugtar ar aghaidh é.

Ba é an leithroinnt don tréimhse 2016-2018 nár caitheadh ná €6m agus tugadh suas don Státchiste é.


Oifigeach Cuntasaíochta – Coimisiún Thithe an Oireachtais

23 Meitheamh 2020

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

91


Nótaí leis an gCuntas Leithreasa

1. An Ráiteas ar Chostas Oibríochta, 2019

Nóta €0002019

€0002018

€000

Pá 90,223 87,323

Neamhphá 36,756 47,030

Ollchaiteachas 126,979 134,353

Lúide

Leithreasaí-i-gcabhair (2,367) (2,771)

Glanchaiteachas 124,612 131,582

Athruithe ar shócmhainní caipitiúla 2.1

Ceannacháin in Airgead Tirim (6,425)

Dímheas 2,648

Caillteanas ar dhiúscairtí 41 (3,736) (6,890)

Athruithe ar ghlansócmhainní reatha

Méadú ar fhabhraithe deiridh 4,112

Laghdú ar stoc 2.3 68 4,180 (4,862)

Caiteachas díreach 125,056 119,830

Caiteachas a tabhaíodh in áit eile

Glanchaiteachas ar sheirbhísí gaolmhara (airgead tirim) 1.1 33,909 30,441

Measchíosanna (nach airgead tirim) 1.2 5,616 5,423

Glanchostas Cláir 164,581 155,694

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

92


1.1 Glanchaiteachas ar Sheirbhísí Comhghaolmhara

Tá méid an ghlanchaiteachais ar sheirbhísí gaolmhara comhdhéanta de na méideanna seo a leanas i ndáil le

Coimisiún Thithe an Oireachtais arna n-iompar in áit eile.

2019€000

2018€000

Vóta 9 Oifig na gCoimisinéirí Ioncaim e 90 90

Vóta 12 Aoisliúntas agus Liúntais Scoir 4,361 4,054

Vóta 13 Oifig na nOibreacha Poiblí 13,789 11,608

An Príomh-Chiste:

Liúntais Gníomhaíochtaí Parlaiminteacha do Cheannairí 8,508 8,600

Íocaíochtaí le páirtithe cáilithe faoi na hAchtanna Toghcháin, 1992 go 2015 5,964 5,964

Aisíocaíochtaí i ndáil le Caiteachais Toghcháin 1,131

Pinsin i ndáil le hIarChinn Comhairle (Uimh. 38 de 1938, etc.) 66 125

33,909 30,441

cuirtear in iúl le “e” gur luach measta nó costas cionroinnte an uimhir.

1.2 Measchíosanna

Baineann an figiúr i leith measchíosanna thuas le cóiríocht atá faoi úinéireacht an Stáit agus á háitiú ag Tithe

an Oireachtais agus leis an méid cíosa a mheasann Oifig na nOibreacha Poiblí a d’fhéadfaí a ghearradh ina leith

bunaithe ar luachanna an mhargaidh cíosa ar chóiríocht den sórt sin.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

93


2. An Ráiteas ar an Staid Airgeadais amhail an 31 Nollaig 2019

Nóta2019

€0002018

€000

Sócmhainní Caipitiúla 2.1 12,339 8,603

Sócmhainní Reatha

Glanmhaoiniú atá dlite den Státchiste – 1,728

Banc agus Airgead Tirim 2.2 2,002 400

Stoic 2.3 228 296

Réamhíocaíochtaí* 3,199 5,757

Ioncam fabhraithe 454 577

Iarmhéideanna dochair eile 2.4 707 715

Sócmhainní Reatha Iomlána 6,590 9,473

Lúide Dliteanais Reatha

Caiteachais fhabhraithe 2.9 2,661 1,230

Iarmhéideanna sochair eile 2.5 2,681 2,843

Glanmhaoiniú atá dlite den Státchiste 2.6 28 –

Dliteanais Iomlána Reatha 5,370 4,073

Glansócmhainní Reatha 1,220 5,400

Glansócmhainní 13,559 14,003

Arna léiriú ag:

An cuntas um Chistiú Stáit 2.7 13,599 14,003

* Áirítear ar réamhíocaíochtaí 2018 costais €1.793 milliún i leith trealamh caipitiúil, a ceannaíodh in 2018 ach nach mbeidh coimisiúnaithe go hiomlán go dtí

2019, mar a shonraítear thíos: Tá an trealamh seo coimisiúnaithe ina iomláine faoin am seo agus tá sé curtha san áireamh sna breiseanna Sócmhainní

Seasta don bhliain 2019.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

94


2.1 Sócmhainní Caipitiúla

TF Oifige€000

Oifige agus Feistis€000

Trealamh Oifige€000

Sócmhainní á bhForbairt

€000Iomlán

€000

Ollsócmhainní

Costas nó luacháil an 1 Eanáir 2019 10,891 2,589 3,668 3,675 20,823

Breiseanna* 801 17 1,321 4,286 6,425

Aistrithe 3,975 – – (3,975) –

Diúscairtí (104) – (120) – (224)

Sócmhainní comhlána an 31 Nollaig 2019 15,563 2,606 4,869 3,986 27,024

Dímheas Carntha:

Iarmhéid oscailte an 1 Eanáir 2019 6,809 2,370 3,041 – 12,220

Dímheas don bhliain 2,149 39 460 – 2,648

Dímheas ar dhiúscairtí (102) – (81) – (183)

Dímheas carnach ar an 31 Nollaig 2019 8,856 2,409 3,420 – 14,685

Glansócmhainní an 31 Nollaig 2019 6,707 197 1,449 3,986 12,339

Glansócmhainní ar an 31 Nollaig 2018 4,082 219 627 3,675 8,603

* I measc na mbreiseanna don bhliain tá suim €1.167m a bhaineann le saoráidí clódóireachta a raibh cuntas déanta orthu mar Réamhíocaíochtaí roimhe seo.

Amhail an 31 Nollaig 2019, bhí an trealamh suite in áitreabh an Oireachtais agus bhí sé ar fáil le húsáid. Bhí an oiliúint foirne ar conas is ceart an trealaimh a

úsáid fós ar siúl.

2.2 Banc agus Airgead Tirim

2019€000

2018€000

ar an 31 Nollaig

Iarmhéideanna an Phá-Mháistir Ghinearálta 2,002 400

2,002 400

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

95


Cuntais Eile le Bainc Tráchtála

Baineann na cuntais le bainc tráchtála dá dtagraítear thuas le cistí cuntais leithreasa. Tá dhá chuntas bhreise le

bainc thráchtála á sealbhú ag an Oireachtas Déanann an tOireachtas airgead sna cuntais sin a bhainistiú agus

a riar chun na saoráidí beáir agus lónadóireachta a sholáthar agus a oibriú. Ní dhéantar aon airgead a íoctar ón

gCoimisiún a tharchur trí na cuntais bhainc sin, cé go ndéantar roinnt airgid a thabhairt suas don Choimisiún

faoi Sceideal 2 a ghabhann leis na hAchtanna um Choimisiún Thithe an Oireachtais, 2003-2018 mar atá leagtha

amach ina míreanna i Nóta 4. Ba é an tsuim a bhí á coimeád ag deireadh 2019 €329,756 agus níor cuireadh

san áireamh sa chuntas é (2018: €243,166).

2.3 Stoic

2019€000

2018€000

ar an 31 Nollaig

Páipéarachas 36 27

Tomhaltáin TF 163 190

Eile 29 79

228 296

2.4 Iarmhéideanna Dochair Eile

2019€000

2018€000

ar an 31 Nollaig

Tuarastail infhorchúitithe 7 7

Forchúiteamh ar scéimeanna taistil 245 261

Míreanna dochair eile 455 447

707 715

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

96


2.5 Iarmhéideanna Sochair Eile

2019€000

2018€000

ar an 31 Nollaig

Suimeanna dlite don Stát

Cáin ioncaim 1,049 1,036

Árachas Sóisialach Pá-Choibhneasa 577 551

Cáin Shiarchoinneálach ar Sheirbhísí Gairmiúla 312 326

Cáin Bhreisluacha 71 266

Ranníocaí Pinsin 212 198

Muirear Sóisialta Uilíoch 205 215

Míreanna Sochair Eile 15 7

2,441 2,599

Asbhaintí párolla a choimeádtar i bhfionraí 240 244

2,681 2,843

2.6 Glanchistiú Státchiste dlite

Nóta2019

€0002018

€000

ar an 31 Nollaig

Barrachas 21,441 1,331

Deontas Státchiste nár tarraingíodh (19,685) (2,354)

Glanchistiú státchiste dlite 1,756 (1,023)

Iarmhéid a tugadh anonn an 1 Eanáir (1,728) (705)

28 (1,728)

Arna léiriú ag:

Féichiúnaithe

Banc 2.2 2,002 400

Iarmhéideanna Dochair eile 2.4 707 715

2,709 1,115

Creidiúnaithe

Dlite don Stát 2.5 (2,441) (2,599)

Iarmhéideanna Sochair eile 2.5 (240) (244)

(2,681) (2,843)

28 (1,728)

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

97


2.7 An Cuntas um Chistiú Stáit

Note2019

€0002018

€000

Iarmhéid an 1 Eanáir 14,003 2,251

Eisíocaíochtaí ag an gCoimisiún

Soláthar meastacháin Cuntas* 146,053

Barrachas Cuntas* (21,441)

Glansoláthar 124,612 131,582

Caiteachas (airgead tirim) a tabhaíodh in áit eile Nóta 1.1 33,909 30,441

Caiteachas neamhairgid – measchíos Nóta 1.2 5,616 5,423

Glanchostas cláir Nóta 1 (164,581) (155,694)

Iarmhéid an 31 Nollaig 13,559 14,003

* Nóta: Tagraíonn “Cuntas” d’aghaidh an Chuntais Leithreasa

2.8 Gealltanais

2019€000

2018€000

ar an 31 Nollaig

a) Ceangaltais Dhomhanda

Fo-mhírchinn sainfhála – 253

Fo-mhírchinn deontais – –

Ceangaltais ilbhliantúla 5,797 7,765

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

98


2.9 Dliteanais Aibithe

2019€000

2018€000

ar an 31 Nollaig 2,661 1,230

Meastachán ar dhliteanais aibí nár urscaoileadh ag deireadh na bliana.

2.10 Dliteanais Theagmhasacha

Tá baint ag an gCoimisiún le roinnt imeachtaí dlí agus d’fhéadfadh dliteanais éirí astu ag brath ar an toradh.

Tá an Chúirt Uachtarach tar éis a breithniúnas a thabhairt i ndáil le modúl a haon d’imeachtaí Kerins.

Dhearbhaigh an Chúirt Uachtarach gur ghníomhaígh an Coiste um Chuntais Phoiblí go neamhdheathach i ndáil

le ceistiú an Uas. Kerins ag an gCoiste agus rinne sí costais Mhodúl 1 (gan follasú a áireamh) a dhámhachtain

don Uas. Kerins, amhail i gcoinne Dháil Éireann. Níor tugadh méid an dliteanais seo fós.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

99


3. Difríochtaí i gCaiteachas

Bhí an toradh comhlán deiridh i ndáil leis an gCoimisiún €21.441 milliún níos lú ná an Ráiteas faoi

Mheastachán.

Tugtar míniú anseo thíos i gcás gach fo-mhírchinn caiteachais ina raibh difríocht ba mhó ná €100,000 agus

ba mhó ná 5% (25% i gcás fo-mhírchinn riaracháin) idir an toradh agus an méid a soláthraíodh nó i gcás go

bhfreagraíonn an difríocht do dhifríocht shuntasach ón soláthar meastacháin bunaidh nach gcomhlíonann

na critéir thuas ach a bhfuil míniú uirthi dlite. I gcásanna ina raibh róchaitheamh, rinne an Coimisiún agus

an tArd-Rúnaí vírmint a cheadú go foirmiúil.

Cur Síos

Fo- mhír-

cheann

Níos lú/(níos mó) ná mar a

soláth-raíodh i dtosach

€000 Míniú

Riarachán

Taisteal agus Cothú 1(b) (126) Bhain an tearc-chaitheamh le taistil níos lú ná mar a rabhthas ag súil leis, go háirithe maidir le Coistí agus gníomhaíocht idirpharlaiminteacha.

Oiliúint agus forbairt agus caiteachais theagmhasacha

1(c) (439) Bhain an tearc-chaitheamh le caiteachas níos lú ná mar a rabhthas ag súil leis i measc roinnt limistéar, speisialtóirí AD, costais earcaíochta agus seirbhísí aistriúcháin sheachtracha ina measc.

Seirbhísí poist agus teileachumarsáide

1(d) (687) Bhain an tearc-chaitheamh go príomha le soláthar nach raibh gá leis do sheirbhísí néal-óstála agus táille bhliantúil mhalartáin bhrainsigh phríobháidigh uathoibríoch (PABX) nár íocadh go dtí 2020.

Caiteachas Áitribh Oifige 1(f ) (1,282) Tháinig an tearc-chaitheamh aníos mar gheall ar chostais níos ísle ná mar a raibh coinne leis maidir le táillí seirbhíse OOP, costais fuinnimh agus cóiríocht.

Seirbhísí sainchomhairle agus athbhreithniú ar luach ar airgead agus ar bheartas

1(g) (1,743) Tháinig an tearc-chaitheamh aníos mar gheall ar theagmhas neamhúsáidte le haghaidh costais dlí agus gá níos ísle ná mar a raibh coinne leis le seirbhísí sainchomhairleoireachta.

Clódóireacht pharlaiminteach

1(h) (401) Tháinig ann don tearc-chaitheamh de bharr éileamh níos lú ná mar a rabhthas ag súil leis ar dhearadh grafach.

Seirbhísí Leabharlainne agus Taighde

1(i) (485) Bhain an tearc-chaitheamh go príomha le tosú tionscadail Leabharlainne, cartlann na parlaiminte agus na córais bhainistíochta taifead ina measc ar cuireadh moill orthu.

Caidreamh poiblí agus cumarsáid

1(j) 51 Tháinig an róchaitheamh aníos go príomha maidir le himeachtaí comórtha céad bliain na Dála.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

100


Cur Síos

Fo- mhír-

cheann



€000 Míniú

Seirbhísí Eile

Teilifísiú imeachtaí Dháil Éireann agus Sheanad Éireann agus Seirbhísí Eile

2(c) 66 Tháinig an róchaitheamh aníos go príomha mar gheall ar ábhar teilifíse Dáil 100 agus athsholáthar an chórais chartlannaithe. Rinne tionscadal athsholáthair crua-earraí a cuireadh siar iad seo a sheach-chur go páirteach.

Liúntais foirceanta i leith iarchomhaltaí Thithe an Oireachtais.

2(g) (2,278) Níor theastaigh soláthar d’íocaíochtaí foirceanta a bhain le toghchán.

Deontas i leith “Chiste Pinsean Thithe an Oireachtais”

2(i) (3,225) Tháinig an tearc-chaitheamh aníos go príomha mar gheall ar sholáthar d’íocaíochtaí cnapshuime a bhain le toghchán nár theastaigh in 2019.

Scéim pinsean do chúntóirí rúnaíochta

2(j) (125) Tháinig an tearc-chaitheamh aníos go príomha mar gheall ar íocaíocht phinsin a bhí ní b’ísle nár mar a measadh.

Comhaltas Dháil Éireann

Íocaíocht i leith cúnamh rúnaíochta do chomhaltaí

3(b) (4,845) Tháinig an tearc-chaitheamh aníos go príomha mar gheall ar sholáthar d’íocaíochtaí cnapshuime a bhain le toghchán, chomh maith le costais foirne a bhí ní b’ísle ná mar a raibh coinne leis.

An Liúntas Taistil agus Cóiríochta

3(c) (429) Baineann an tearc-chaitheamh le ceanglas soláthar a dhéanamh do tharraingt anuas iomlán ar an Liúntas Taistil agus Cóiríochta (LTC), rud nár éilíodh.

An Liúntas Ionadaíochta Poiblí

3(d) (288) Baineann an tearc-chaitheamh le ceanglas soláthar a dhéanamh do tharraingt anuas iomlán ar an Liúntas Ionadaíochta Poiblí, rud nár éilíodh.

Liúntais eile 3(e) (675) Baineann an tearc-chaitheamh le ceanglas soláthar a dhéanamh do tharraingt anuas iomlán ar liúntais áirithe, rud nár éilíodh, an Liúntas Rúnaíochta

Speisialta agus Deontas na nOifigí Dáilcheantair ina measc.

Comhaltas Sheanad Éireann

Íocaíocht i leith cúnamh rúnaíochta do chomhaltaí

4(b) (1,134) Tháinig an tearc-chaitheamh aníos go príomha mar gheall ar sholáthar d’íocaíochtaí cnapshuime a bhain le toghchán nár theastaigh in 2019, chomh maith le costais foirne a bhí ní b’ísle ná mar a raibh coinne leis.

An Liúntas Ionadaíochta Poiblí

4(d) (134) Baineann an tearc-chaitheamh le ceanglas soláthar a dhéanamh do tharraingt anuas iomlán ar an Liúntas Ionadaíochta Poiblí, rud nár éilíodh.

Liúntais eile 4(e) (136) Baineann an tearc-chaitheamh le ceanglas soláthar a dhéanamh do tharraingt anuas iomlán ar liúntais áirithe, rud nár éilíodh, Liúntas Poist, an Liúntas Rúnaíochta Speisialta agus Deontas na nOifigí Dáilcheantair ina measc.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

101


Cur Síos

Fo- mhír-

cheann



€000 Míniú

Comhaltas Choistí an Oireachtais

Caiteachais eile a bhaineann le Coistí.

5(b) (374) Tháinig ann don tearc-chaitheamh de bharr éileamh níos lú ar shainchomhairleoireacht ná mar a ndearnadh soláthar dó

Comhaltas Pharlaimint na hEorpa

Pinsin iarchomhaltaí Pharlaimint na hEorpa

6(b) (194) Baineann an tearc-chaitheamh le soláthar cnapshuime do phinsinéir nua nach raibh gá leis.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

102


4. Fáltais

4.1 Fáltais an Choimisiúin

De réir fhorálacha an Achta um Choimisiún Thithe an Oireachtais (Leasú), 2018, úsáidfidh an Coimisiún

na fáltais dá chuid a shonraítear i Sceideal 2 a ghabhann leis an Acht d’fhonn a chuid feidhmeanna a

chomhlíonadh.

Tá fáltais iomlána €2,366,802 a choinnigh an Coimisiún agus a fritháiríodh i gcoinne a chaiteachais

chomhláin taifeadta i ráitis airgeadais 2019. Baineann fáltais €5,685 le seirbhísí Craoltóireachta, baineann

fáltais €170,443 le seirbhísí Lónadóireachta agus Beáir. Tá fuílleach na bhfáltas sna hearnálacha seo a leanas,

fáltais €2,184,202 a bhaineann le hasbhaintí i leith pinsin ar luach saothair na seirbhíse poiblí, fáltais €6,232 a

bhaineann le costais toghcháin díscaoilte i ndáil le toghcháin Pharlaimint na hEorpa, agus choinnigh an

Coimisiún an fuílleach €240 a fuarthas in 2019 agus fritháiríodh é i gcoinne a chaiteachais chomhláin.

Baineann fáltais €2,851 le ranníocaíochtaí pinsin fheisirí parlaiminte na hEorpa agus fritháiríodh iad in

aghaidh phinsin iarchomhaltaí Pharlaimint na hEorpa.

Measta €000

2019Réadaithe

€000

2018Réadaithe

€000

1 Díol sheirbhísí an Aonaid Craolacháin – 6 6

2 Glanioncam ó sheirbhísí lónadóireachta agus beáir (Nóta 6.9) – 170 197

3 Fáltais a fuair an Coimisiún le linn dó a fheidhmeanna a chomhlíonadh (seachas fáltais maidir le caiteachais a d’íoc an Coimisiún thar ceann a chuid comhaltaí nó a chuid comhaltaí foirne a ghnóthaigh an Coimisiún ó na comhaltaí nó ó na comhaltaí foirne lena mbaineann). 3,000 2,191 2,568

Fáltais a aithnítear sa Chuntas Leithreasa 3,000 2,367 2,771

4 Ranníocaí Comhaltaí faoi Scéim Pinsean Pharlaimint na hEorpa (Ionadaithe na hÉireann), 1979 – 3 7

Fáltais Iomlána 3,000 2,370 2,778

Nótaí

Ní áirítear ranníocaí Comhaltaí faoi Scéim Pinsean Pharlaimint na hEorpa (Ionadaithe na hÉireann), 1979 mar fháltas toisc go ndéantar iad a fhritháireamh i

gcoinne pinsean a íoctar le hiarChomhaltaí de chuid Pharlaimint na hEorpa faoi fho-mhírcheann 6(b) den chuntas.

Athruithe Suntasacha (+/- 5%)

Bhí luach €633,198 níos lú ar na fáltais fhoriomlána ón gCoimisiún ná an meastachán. Tugtar míniú ar

na difríochtaí thíos:

3. Fáltais a fuair an Coimisiún le linn dó a fheidhmeanna a chomhlíonadh (seachas fáltais maidir le caiteachais

a d’íoc an Coimisiún thar ceann a chuid comhaltaí nó a chuid comhaltaí foirne a ghnóthaigh an Coimisiún ó na

comhaltaí nó ó na comhaltaí foirne lena mbaineann). Tháinig ann don difríocht de bharr an rósholáthair le

haghaidh fáltas, an asbhaint a bhaineann le pinsin sa bhliain 2019 ach go háirithe.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

103


5. Soláthar Foirne agus Luach Saothair

Seirbhís Thithe an Oireachtais*

5.1 An Líon Fostaithe

2019 2018

Líon na foirne ag deireadh na bliana (coibhéisí lánaimseartha) 572 564

5.2 Pá

2019€000

2018€000

Pá 28,050 26,856

Liúntais ard-dualgas, dualgas speisialta nó dualgas breise 263 249

Liúntais eile 249 206

Ragobair 1,264 1,186

Liúntais sealoibre agus eile 465 478

ÁSPC Fostóra 2,450 2,251

Íocaíochtaí Téarfa – –

Pá iomlán* 32,741 31,226

* Dáiltear figiúr an phá iomláin i measc fho-mhírchinn 1(a) agus 2(a)

An Scéim um Chúnamh Rúnaíochta do Chomhaltaí agus do Pháirtithe

2019 2018

Líon na foirne ag deireadh na bliana (coibhéisí lánaimseartha) 454 450

€000 €000

Pá 18,423 17,791

Íocaíochtaí iomarcaíochta 286 119

Liúntais ard-dualgas, dualgas speisialta nó dualgas breise – –

Ragobair agus freastal breise 3,249 3,196

ÁSPC Fostóra 2,301 2,203

Pá iomlán** 24,259 23,309

** Dáiltear figiúr an phá iomláin i measc fho-mhírchinn 3(b) agus 4(b)

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

104


5.3 Liúntais agus Íocaíochtaí Ragoibre

Líon faighteoirí

Faighteoirí €10,000 nó

níos mó

Íocaíocht uasta

aonair 2019€

Íocaíocht uasta

aonair 2018

€

Seirbhís Thithe an Oireachtais

Liúntais ard-dualgas, dualgas speisialta nó dualgas breise 68 6 19,317 19,317

Liúntais eile 97 3 33,574 49,010

Ragobair 235 53 29,825 29,641

Liúntais sealoibre agus eile 73 – 7,945 7,839

Líon na bpearsan aonair a fuair luach saothair breise i níos mó ná aon chatagóir amháin 118 80 36,022 32,497

An Scéim um Chúnamh Rúnaíochta do Chomhaltaí agus do Pháirtithe

Liúntais ard-dualgas, dualgas speisialta nó dualgas breise – – – –

Ragobair agus freastal breise 500 122 23,106 18,998

Líon na bpearsan aonair a fuair luach saothair breise i níos mó ná aon chatagóir amháin – – – –

5.4 Socruithe eile Luach Saothair

Íocadh €58,174 san iomlán le státseirbhísigh atá ar scor agus a fostaíodh ar bhoird agallaimh éagsúla

agus chun saintascanna parlaiminteacha agus rialachais a dhéanamh. Bhí na híocaíochtaí a rinneadh

de réir phrionsabail an Achta um Pinsin na Seirbhíse Poiblí (Scéim Aonair agus Forálacha Eile), 2012.

Cuireadh téarmaí an Chomhaontaithe Athstruchtúraithe 1% maidir leis an gClár um Iomaíochas agus Obair

de chuid AHCPS/IMPACT i ngníomh agus íocadh €131,550 san iomlán in 54 gcás dá réir.

Áirítear leis an gcuntas seo caiteachas €136,769 maidir le 2 oifigeach a bhí ag fónamh lasmuigh

den Choimisiún don chuid go léir den bhliain 2019 nó cuid de agus ar íoc an Coimisiún a dtuarastail.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

105


5.5 Ró-íocaíochtaí Párolla

2019€

2018€

Ró-íocaíochtaí 61,223 74,535

Líon faighteoirí 20 27

Pleananna gnóthúcháin 11 10

Níor aistríodh aon phleananna gnóthúcháin chuig aon Roinn eile sa bhliain.

5.6 Íocaíochtaí Téarfa, Iomarcaíochta agus Foirceanta

Íocadh €285,660 san iomlán in íocaíochtaí iomarcaíochta le 5 chomhalta foirne polaitíochta faoin Scéim

do Chúntóirí Rúnaíochta.

Féadfaidh iarchomhaltaí de Thithe an Oireachtais nach bhfuil sé i gceist acu seasamh sa toghchán do Sheanad

Éireann nó nach dtugann a dtoiliú a bheith ainmnithe mar chomhalta de Sheanad Éireann, liúntas foirceanta a

fháil, ar a dtugtar íocaíochtaí foirceanta. Ceanglaíodh ar Chomhaltaí a thoghtar nó a ainmnítear chun an

tSeanaid ina dhiaidh sin aon íocaíochtaí den sórt sin a aisíoc. Forchúitíodh suim €375 a bhí le híoc a bhain

le socrú den sórt sin in 2019.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

106


6. Ilghnéitheach

6.1 Cúiteamh agus costais dlí

Líon nagcásanna

Costais dlí ar íoc an

Coimisiún astu €000

Costais Dlí a bronnadh

€000

Cúiteamh bronnta

€000

2019Iomlán

€000

2018€000

Éilimh arna ndéanamh ag:

fostaithe 3 32 – – 32 13

daoine den phobal 3 84 – 10 94 534

116 – 10 126 547

Athluadh na figiúirí thuas don bhliain 2018 chun mírangú sna fo-iomláin a cheartú. Níl athrú tagtha ar an

iomlán foriomlán.

6.2 Calaois nó Calaois Líomhnaithe

Líon na gcásanna 2019 2018

Calaois – –

Calaois amhrasta – 1

Chuir an tOireachtas cás calaoise líomhnaithe in iúl i gCuntas Leithreasa 2018, i ndáil le héileamh ar

chreidmheas breisíoch tuarastail thar thréimhse 18 mí. Tá seo á imscrúdú ag an nGarda Síochána go fóill.

6.3 Ús ar Íocaíocht Dhéanach agus Cúiteamh

2019€

2018€

Iomlán an úis agus an chúitimh a íocadh 3,910 1,710

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

107


7. Deontas agus Cuntais Ilghnéitheacha

7.1 Deontas do Thionól Parlaiminte na Breataine-na hÉireann

Bunaíodh Tionól Parlaiminteach na Breataine agus na hÉireann sa bhliain 1990. Tá parlaiminteoirí de chuid na

Breataine Móire agus na hÉireann, mar aon le Parlaiminteoirí ó gach ceann de na Tionóil i dTuaisceart Éireann,

sa Bhreatain Bheag, in Albain, i nGeirsí, i nGeansaí agus in Oileán Mhanann ina gcomhaltaí de. Cuirtear

maoiniú ar fáil ó Státchistí RA agus na hÉireann agus reáchtáiltear seisiúin Iomlánacha dhá uair sa bhliain,

in Éirinn agus in RA, ceann i ndiaidh an chinn eile.

An Cuntas fáltas agus íocaíochtaí don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2019

2019€

2018€

Iarmhéid an 1 Eanáir 24,838 33,807

Deontas [fo-mhírcheann 2(e)] 90,000 70,000

Fáltais ilghnéitheacha 6,963 191

Seic nár briseadh 158 249

Fáltais Iomlána 97,121 70,440

Íocaíochtaí

Seisiúin iomlánacha 90,480 66,188

Coistí 6,983 11,731

Ilghnéitheach 1,024 1,490

Iomlán na nÍocaíochtaí 98,487 79,409

Iarmhéid amhail an 31 Nollaig 23,472 24,838

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

108


7.2 Cumann Parlaiminteach na hÉireann

Deontas i leith gníomhaíochtaí idirpharlaiminteacha

Oibríonn Cumann Parlaiminteach na hÉireann faoi shainchúram Choimisiún Thithe an Oireachtais. Déanann

Coiste Feidhmiúcháin ar a bhfuil an Ceann Comhairle, Cathaoirleach, Leas-Chathaoirleach agus cúig chomhalta

dhéag den Oireachtas cumhachtaí Chumann Parlaiminteach na hÉireann a fheidhmiú. Is é ról an Chumainn

tuiscint agus teagmhálacha idir Parlaiminteoirí na hÉireann agus parlaiminteoirí i dtíortha eile a chur chun cinn.

An Cuntas fáltas agus íocaíochtaí don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2019

2019€

2018€

Iarmhéid ar an 1 Eanáir 23,905 30,896

Deontas [fo-mhírcheann 2(d)] 239,383 217,408

Suibscríbhinní na gComhaltaí 2,019 2,013

Fáltais Iomlána 241,402 219,421

Íocaíochtaí

Caiteachais thoscaireachtaí na hÉireann ar chuairteanna coigríche 78,798 67,193

Caiteachais toscaireachtaí coigríche ar chuairteanna chuig Éirinn 43,635 70,076

Caiteachais Chomhdháil an Aontais Idirpharlaimintigh 88,472 39,515

Caiteachais eile 52,782 49,628

Iomlán na nÍocaíochtaí 263,687 226,412

Iarmhéid amhail an 31 Nollaig 1,620 23,905

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

109


7.3 Cuntais na Seirbhísí Lónadóireachta agus Beáir

Cuntas Ioncaim agus Caiteachais don bhliain dar chríoch an 31 Nollaig 2019

2019€

2018€

Díolacháin 1,402,468 1,301,711

Costas na nDíolachán (816,955) (766,519)

Barrachas Comhlán 585,513 535,192

Caiteachais (376,830) (406,968)

Glanbharrachas 208,683 128,224

An Clár Comhardaithe amhail ar an 31 Nollaig 2019

2019€

2018€

Sócmhainní seasta 12,440 23,760

Sócmhainní reatha

Stoc 42,089 43,778

Féichiúnaithe 72,645 46,482

CBL agus réamhíocaíochtaí 0 30,015

Banc agus airgead tirim 329,756 243,166

444,490 363,441

Dliteanais reatha

Creidiúnaithe trádála 191,358 183,483

CBL 23,552

214,910 183,483

Glansócmhainní Iomlána 242,020 203,718

Arna maoiniú ag:

Barrachas carnach/(Easnamh) arna Choinneáil gan fo-mhírcheann 2(a) a áireamh 1,139,593 1,011,368

Barrachas/(Easnamh) don bhliain reatha gan fo-mhírcheann 2(a) a áireamh 208,683 128,224

Méid carnach a íocadh go dtí seo le Tithe an Oireachtais (1,106,256) (935,874)

242,020 203,718

Nótaí a ghabhann leis na cuntais

i) Íocann an Coimisiún costais párolla na foirne Lónadóireachta agus Beáir go díreach agus léirítear na costais sin ag fo-mhírcheann 2(a) den Chuntas

Leithreasa arb é €1,772,782 a bhí orthu. (2018: €1,676,976)

ii) Déantar méid ó na cuntais lónadóireachta agus bheáir a chur ar aghaidh chuig an gCoimisiún ar bhonn bliantúil agus déantar é a thaifeadadh mar fháltas

i gcuntas an Choimisiúin (Nóta 4.1). Déantar an méid a ríomh ar bhonn iarmhéid bainc a bheith coimeádta sa chuntas arb ionann é agus meánmhéid

íocaíochtaí dhá mhí le soláthraithe. Ba é €170,443 an méid a cuireadh ar aghaidh sa bhliain 2019 (2018: €196,767).

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

110


Leis an ionstraim reachtúil seo tugtar éifeacht do

Threoir 2011/7/AE maidir le Cur i gCoinne Íocaíocht

a Dhéanamh Déanach in Idirbhearta Tráchtála.

An tréimhse lena mbaineann an t-athbhreithniú seo: An 1 Eanáir 2019 go dtí an 31 Nollaig 2019

Ráiteas Comhlíonta

Comhlíonann Seirbhís Thithe an Oireachtais

forálacha an Achta um Íoc Pras Cuntas, 1997 agus

Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Íocaíocht a

Dhéanamh Déanach in Idirbhearta Tráchtála), 2012

(I.R. Uimh. 580 de 2012).

Tá an tAcht á chur i ngníomh go hiomlán sa tSeirbhís

ón 10 Bealtaine 2002 i leith. Is é beartas na Seirbhíse

é gach sonrasc a ghlanadh go pras ag féachaint go

cuí do théarmaí conarthacha, más infheidhme, do

dhea-chleachtais bainistíochta airgeadais agus airgid

thirim agus d’fhorálacha na reachtaíochta.

D’eisigh an tAonad Airgeadais treoracha chuig gach

duine den fhoireann a phróiseálann íocaíochtaí chun

a chinntiú go gcomhlíontar forálacha na

reachtaíochta. Cé gur ceapadh na nósanna imeachta

chun a chinntiú go gcomhlíonfar an tAcht, ní féidir leo

ach deimhniú réasúnach, agus ní deimhniú iomlán, a

thabhairt in aghaidh neamhchomhlíonadh ábhartha

an Achta.

Íocaíochtaí a bhí dlite faoi théarmaí an Achta

laistigh den tréimhse iomchuí

Sa tréimhse atá á hathbhreithniú, rinneadh 8,191

n-íocaíocht a phróiseáil lenar bhain luach iomlán

€30 milliún. De na híocaíochtaí sin, gearradh pionóis

agus ús faoin Acht ar 60 díobh arb ionann a n-iomlán

agus €3,909.55. Bhain sonraisc ar mhó a luach ná

€317 le tríocha ceann de na híocaíochtaí sin.

An tréimhse íocaíochta a laghdú go dtí 15 lá

Rinne an tSeirbhís an spriocthréimhse uasta le

haghaidh íocaíochtaí le soláthraithe a laghdú ó 30

lá go 15 lá, le héifeacht ón 15 Meitheamh 2009, le

teacht leis an athrú atá tagtha ar bheartas Rialtais.

Dá mbeadh an sprioc 15 lá i bhfeidhm ar bhonn

reachtúil, thabhófaí ús íoca phrais ar 944 íocaíocht

eile, is é sin 12% de líon iomlán na n-íocaíochtaí

tráchtála a próiseáladh ón 1 Eanáir 2019 go dtí

an 31 Nollaig 2019.

Michael Errity,

Rúnaí Cúnta,

Seirbhísí Corparáideacha agus Seirbhísí do

Chomhaltaí

An 6 Bealtaine 2020

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

111


An Tuarascáil faoi Chomhlíonadh Fhorálacha an Achta um Íoc Pras Cuntas, 1997 agus Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Íocaíocht a Dhéanamh Déanach in Idirbhearta Tráchtála), 2012 (I.R. Uimh. 580 de 2012).

Cléireach Dháil Éireannagus

Ard-Rúnaí

PEADAR Ó FIONNAGÁIN

Rúnaí Cúnta,Seirbhísí Parlaiminteacha

agus Leas-Chléireach Na Dála

ELAINE GUNN

Rúnaí Cúnta, Seirbhísí Corparáideacha

agus Seirbhísí do Chomhaltaí

MICHAEL ERRITY

Rúnaí Cúnta,Príomh-Chomhairleoir

Dlí an Oireachtais

MELLISSA ENGLISH

Oifig an Chléirigh

Rúnaí Príobháideach

BRIGID MCGLYNN

Oi�g an Choimisiúinagus an Ard-Rúnaí,

Rialachas Corparáideach

MÁIRÍN DEVLIN

Rúnaí Cúnta, Na Seirbhísí Faisnéise

agus Taighde Parlaiminte

ANNETTE CONNOLLY

AD Fhoireann nagComhaltaí, Pinsin

BRÍD DUNNE

Rannóg anMhaoirseora

AD Fhoireann anOireachtais, Oiliúint

MARGARET CRAWLEY

Airgeadais, Sainfhail, Tuarastail

SARAGH FITZPATRICK

An Comhairleoir DlíParlaiminteach agus

Corparáideach

RAMONA QUINN

An Comhairleoir Dlíum Billí Comhaltaí

Príobháideacha

SINÉAD O’BRIEN

An DréachtóirReachtach

Parlaiminteach

KIERAN MOONEY

Rúnaíocht na gCoistí

(lena n-áirítearTionól Parlaiminteachna Breataine agus na

hÉireann agus anCumann Idir-

pharlaiminteachThuaidh-Theas)

MICHELLE GRANT

TOM MALONE

BRIAN HICKEY

(Féach Oireachtas.iemaidir le Coistíatá sannta do

Phríomhoifigighar leith)

Leas-ChléireachSheanad Éireann

BRIDGET DOODY

CléireachSheanadÉireann

MARTIN GROVES

Ionadaí naParlaiminte

Náisiúnta in AE

PAUL CONWAY

Rannóg an

Aistriúcháin

VIVIAN UÍBH EACHACH

Oifig na nDíospóireachtaí

ANNE MAXWELL

Seirbhísí Tí

NOREEN BANIM

BREDA BURKE

An Oifig BuiséidPharlaiminteach

DENISE O’CONNELL

Taighde,Leabharlann agusCartlann, Bainistiú

Taifead

MADELAINE DENNISON

Cumarsáid, Craoladhagus Gréasán,

CaidreamhIdirnáisiúnta

DEREK DIGNAM

BainistíochtSaoráidí

CHARLES HEARNE

TFC

FINN DE BRÍ

TERESA DOOLAN

Seirbhísí do Chomhaltaí,Lónadóireacht,

Seirbhísí Clódóireachta

CIARAN SMITH

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

112


Aguisín I:

Cairt Eagraíochta Thithe an Oireachtais

GráidLíonta Iomlána Comhaltaí i bhfeidhm i Nollaig

2019 Líonta a Ceadaíodh 529

Ard-Rúnaí 1

Rúnaí Cúnta 4

Príomhoifigeach 22

Príomhoifigeach Cúnta 70

Cléireach Sinsearach 61

Oifigeach Riaracháin 21

Cléireach Sóisearach 64

Oifigeach Cléireachais 80

Abhcóide Comhairleach 11

Abhcóide Parlaiminteach Cúnta – Grád II 3

Leas-Eagarthóir 3

Eagarthóir Cúnta 7

Tuairisceoir Parlaiminte 36

Tuairisceoir (Cumarsáid/Gréasán) 1

Taighdeoir Sinsearach 11

Taighdeoir 6

Leabharlannaí Cúnta 7

Aistritheoir – Grád 1 5



Uiséir – Grád I 4

Uiséir – Grád I 7

Uiséir – Grád III 42

Uiséir – Grád III (PT) 3

Príomhoifigeach Seirbhísí/Leas-Phríomhoifigeach Seirbhísí 2

Oifigeach Seirbhísí 15

Freastalaí Seirbhísí 4

Póirtéir Parlaiminte 3

Teileafónaí (Faoiseamh) 1

Glantóir 7

Sainfhoireann, Foireann Shealadach agus Foireann Eile* (féach thíos) 2

Líon Iomlán na gComhaltaí Foirne Státseirbhíse** 517

* Oifigeach Oideachais agus Iniúchóir Sinsearach

** Rinneadh slánú ar na figiúirí

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

113


Aguisín II:

An Ráiteas maidir le hAcmhainní, 2019 (Foireann na Státseirbhíse)

1. Bunú agus Ballraíocht an Choiste

Cuireadh bonn reachtúil faoin gCoiste

Iniúchóireachta in 2010 faoi alt 14A den Acht um

Choimisiún Thithe an Oireachtais (Leasú), 2009.

Bíonn idir cúigear agus ochtar comhaltaí ar an

gCoiste agus ceapann an Coimisiún iad mar a leanas:

a) comhalta amháin de Choimisiún Thithe an

Oireachtais;

b) comhalta amháin ar a laghad, ach líon nach mó

ná triúr comhaltaí eile, de cheachtar Teach den

Oireachtas nach comhaltaí den Choimisiún iad;

c) beirt ar a laghad, ach líon nach mó ná triúr, ar

daoine seachtracha iad arna n-ainmniú ag an

Ard-Rúnaí, agus a bhfuil duine amháin díobh

ainmnithe ag an gCoimisiún mar Chathaoirleach

ar an gCoiste; agus

d) comhalta amháin d ‘fhoireann na Seirbhíse arna

ainmniú nó arna hainmniú ag an Ard-Rúnaí.

2. Ballraíocht an Choiste in 2019

�� Pádraig Mac Lochlainn, Uas., (Cathaoirleach)

�� An Seanadóir Éamonn Ó Súilleabháin

(comhalta den Choimisiún)

�� An Seanadóir Caitríona Ardacha

(comhalta de Sheanad Éireann)

�� An Seanadóir Victor Ó Buacháin


�� An Seanadóir Ciarán Ó Domhnaill


�� Cyril Maybury, Uas., (comhalta seachtrach)

�� Nóirín Uí Fhathaigh, Uas., (comhalta seachtrach)

�� Séarlas Ó hEathírn, Uas., (comhalta d’fhoireann

Sheirbhís Thithe an Oireachtais)

3. Ról an Choiste Iniúchóireachta

Is é ról an Choiste:

a) comhairle a chur ar an Ard-Rúnaí maidir le cúrsaí

airgeadais a bhaineann lena chuid feidhmeanna

nó lena cuid feidhmeanna;

b) comhairle a chur ar an gCoimisiún maidir le cúrsaí

rialachais chorparáidigh a bhaineann lena chuid

feidhmeanna; agus

c) teacht le chéile ceithre huaire ar a laghad sa

bhliain agus tuarascáil, i scríbhinn, a thabhairt

don Choimisiún uair sa bhliain ar a laghad maidir

lena chuid ghníomhaíochtaí sa bhliain roimhe sin.

Áirítear ar dhualgais an Choiste comhairle a chur ar

an Ard-Rúnaí maidir le cúrsaí airgeadais a bhaineann

lena chuid feidhmeanna nó lena cuid feidhmeanna,

lena n-áirítear an méid seo a leanas:

a) treoirlínte seirbhíse poiblí maidir le cúrsaí

airgeadais a chur i ngníomh go cuí;

b) alt 22 den Exchequer and Audit Departments Act,

1866, alt 19 d’Acht an Ard-Reachtaire Cuntas agus

Ciste (Leasú), 1993 agus aon oibleagáidí eile a

fhorchuirtear le dlí agus a bhaineann le cúrsaí

airgeadais a chomhlíonadh;

c) feiliúnacht, éifeachtúlacht agus éifeachtacht

nósanna imeachta an Choimisiúin a bhaineann le

sainfháil phoiblí, cead a lorg i leith caiteachais

agus déanamh de réir an cheada sin, sócmhainní

a fháil, a choimeád agus a dhiúscairt, bainistiú

priacal, tuairisciú airgeadais, iniúchóireacht

inmheánach agus rialuithe inmheánacha; agus

d) an fhoirm ina mbeidh cuntais an Choimisiúin lena

gceadú ag an Aire Airgeadais.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

114


Aguisín III:

An Tuarascáil Bhliantúil ó Choiste Iniúchóireachta an Choimisiúin 2019

Freastalaíonn an Ceannasaí Iniúchóireachta

Inmheánaí agus an tIniúchóir Inmheánach ar

chruinnithe an Choiste, ach amháin sa chás go

gcinneann an Coiste a mhalairt. Féadfaidh an Coiste

cuireadh a thabhairt freisin don té atá freagrach as

cúrsaí airgeadais sa tSeirbhís (nó d ‘aon duine eile is

cuí leis) freastal ar chruinnithe áirithe.

4. An Tréimhse Thuairiscithe

Is ar bhonn bliain féilire atá an tréimhse tuairiscithe

le haghaidh na tuarascála seo chun go mbeidh sí ar

aon dul le tréimhse tuairiscithe Thuarascáil Bhliantúil

an Choimisiúin a fhoilsítear léi.

5. Gníomhaíochtaí An Choiste Le Linn 2019

Tháinig an Coiste Iniúchóireachta le chéile ceithre

huaire i rith 2019. Foilsítear cláir agus miontuairiscí

cruinnithe an Choiste Iniúchóireachta ar shuíomh

gréasáin an Oireachtais www.oireachtas.ie. Leagtar

amach líon na ndaoine a d’fhreastail ar chruinnithe

sa bhliain 2019 san Aguisín den tuarascáil seo.

Bhreithnigh an Coiste na Tuarascálacha

Iniúchóireachta Inmheánaí seo a leanas in 2019:

(i) Iniúchadh Inmheánach ar Íocaíochtaí

Foirceanta Comhaltaí

Ba é príomhaidhm an iniúchta seo athbhreithniú

agus measúnú a dhéanamh ar na rialuithe a

bhaineann le leordhóthanacht, iontaofacht agus

éifeachtacht na bpróiseas bainistíochta, rialaithe

agus rialachais maidir le híocaíochtaí foirceanta

iar-Chomhaltaí Thithe an Oireachtais agus le

comhlíonadh na gceanglas reachtúil agus

eagraíochta a chinntiú.

(ii) Iniúchadh Inmheánach ar Theicneolaíochtaí

Móibíleacha

Ba é príomhaidhm an iniúchta seo athbhreithniú

agus measúnú a dhéanamh ar na rialuithe a

bhaineann le leordhóthanacht, iontaofacht agus

éifeachtúlacht an leasa a bhaineann an eagraíocht

as Teicneolaíochtaí Móibíleacha.

(iii) Iniúchadh Inmheánach ar an Scéim

Aisíocaíochta Guthán Póca do Chomhaltaí

Ba é cuspóir iomlán an iniúchta dearbhú a thabhairt

go raibh riar na Scéime Íocaíochta Dírí éifeachtach.

Ba ghné lárnach den obair iniúchóireachta nósanna

imeachta, cleachtais, córais agus taifid a imscrúdú

chun a mheas cibé atá an Scéim Ceannaigh Dhírigh

ag oibriú i gceart agus go héifeachtúil chun an

tseirbhís a theastaíonn a sholáthar do Chomhaltaí

nó nach bhfuil.

Tuarascálacha eile a bhreithnigh an Coiste:

(i) Tuarascálacha Iniúchóireachta ón Ard-

Reachtaire Cuntas agus Ciste

Bhreithnigh an Coiste Iniúchóireachta Tuarascáil

2018 ón Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste ar chuntais

airgeadais Choimisiún Thithe an Oireachtais.

(ii) Moltaí ó Iniúchtaí Inmheánacha a chur i

ngníomh

Chuir an tAonad Iniúchóireachta Inmheánaí

tuarascáil i láthair i mí Iúil maidir le cur i

ngníomh moltaí ó iniúchtaí inmheánacha a

d’éirigh as tuarascálacha Iniúchóireachta

Inmheánaí a rinneadh roimhe sin.

(iii) Bainistíocht Riosca

Bhreithnigh an coiste trí Thuarascáil maidir le Nithe

a d’fhéadfadh éirí as Priacail.

(iv) An tIniúchadh ar an

Liúntas Ionadaíochta Poiblí

Bhreithnigh an Coiste Tuarascáil an Iniúchóra

Neamhspleách ar an Liúntas Ionadaíochta Poiblí (an

LIP) don bhliain 2017. Tugann iniúchóir seachtrach

faoin iniúchadh seachtrach gach bliain. Tá an Liúntas

Ionadaíochta Poiblí iníoctha le gach TD, Aire agus

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

115



Seanadóir de réir rátaí is infheidhme maidir le

gach oifig. Féadfaidh Comhaltaí an méid a bheidh

deimhnithe go hiomlán nó méid míosúil níos ísle a

roghnú. Féadfaidh Comhalta rogha a dhéanamh an

liúntas go léir a tharscaoileadh.

Is é príomhchuspóir an iniúchta a shuíomh an raibh

dearbháin, admhálacha, agus billí mar fhianaise

bhailí ag Comhaltaí i leith an mhéid a íocadh leo, i

gcomhair caiteachais a thagann faoi réim na

gcatagóirí inlamhála sna Rialacháin atá mar

thaca leis an Liúntas Ionadaíochta Poiblí.

(v) Tuarascálacha an Ard-Reachtaire Cuntas

agus Ciste ar Chuntas an Chiste Pinsin 2018

Luadh i dTuarascálacha an Ard-Reachtaire Cuntas

agus Ciste le haghaidh 2018 gur tugadh léiriú cuí sna

cuntais ar na hidirbhearta ar an gcuntas agus níor

tháinig aon saincheisteanna chun cinn ar ghá iad a

chur in iúl ar mhodh Litir Bhainistíochta.

(vi) Measúnú Fiúntais Seachtrach ar

Iniúchóireacht Inmheánach

Thug Ceann Iniúchóireachta Inmheánaí Pharlaimint na

hAlban, atá creidiúnaithe freisin ag Institiúid Chairte

na nIniúchóirí Inmheánacha, arb í an comhlacht

rialaithe d’iniúchóireacht inmheánach, faoin measúnú

seo. Athbhreithniú seachtrach ar cháilíocht a bhí ann

seo ar an tseirbhís iniúchóireachta inmheánaí mar

chuid de phróiseas feabhsúcháin leanúnaigh agus

lena dheimhniú a mhéid a chomhlíonann an tseirbhís

na Caighdeáin Iniúchóireachta Inmheánaí do Ranna

agus Oifigí Rialtais a d’eisigh an Roinn Caiteachais

Phoiblí agus Athchóirithe.

6. Ionadaíocht ar Líonraí Iniúchóireachta Inmheánaí

Thug an Coiste dá aire go nglacann an tAonad

Iniúchóireachta Inmheánaí páirt i bhFóram na

gCeannasaithe Iniúchóireachta Inmheánaí (líonra

Iniúchóireachta Inmheánaí don tseirbhís phoiblí)

agus i ngrúpa de Cheannasaithe Iniúchóireachta

Inmheánaí ar Pharlaimintí agus Tionóil in Éirinn

agus sa Ríocht Aontaithe.

7. Comhlíonadh Éifeachtach Freagrachtaí in 2019

Tá an Coiste sásta gur chomhlíon sé a shainchúram

go héifeachtach de bhun alt 14A de na hAchtanna um

Choimisiún Thithe an Oireachtais, 2003-2018.

Iarscríbhinn:

Freastal ar chruinnithe in 2019 ag comhaltaí an Choiste Iniúchóireachta

Comhalta Freastal

Pádraig Mac Lochlainn, Uas., (An Cathaoirleach) 4/4

An Seanadóir Éamonn Ó Súilleabháin 0/4

An Seanadóir Caitríona Ardacha 2/4

An Seanadóir Victor Ó Buacháin 3/4

An Seanadóir Ciarán Ó Domhnaill 2/4

Cyril Maybury, Uas. 4/4

Noreen Uí Fhathaigh, Uas. 3/4

Séarlas Ó hEathírn, Uas. 3/4

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

116


Uimh. Teideal an Bhille

1 Bille na gCuideachtaí (Leasú), 2019 [Seanad]

2 An Bille um Chosc ar Dhíol gan Toiliú, 2019 [Dáil] [BCP]

3 An Bille um an Rosc Náisiúnta, 2019 [Seanad] [BCP]

4 An Bille um an Earnáil Phoiblí (Teanga Shoiléir), 2019 [Seanad] [BCP]

5 An Bille um Uchtálacha Neamhfhoirmiúla (Tabhairt chun Rialtachta), 2019 [Dáil] [BCP]

6 An Bille um Sheirbhísí Maoine (Ligin Neamhoiriúnacha a Fhógairt) (Leasú), 2019 Seanad] [BCP]

7 An Bille um Theanga Shoiléir, 2019 [Dáil] [BCP]

8 An Bille um Ghnólachtaí Slándála Príobháidí a Rialáil, 2019 [Dáil] [BCP]

9 An Bille um Thoghcháin do Pharlaimint na hEorpa (Leasú), 2019

10 An Bille um an mBord um Athstruchtúrú Comhar Creidmheasa (Díscaoileadh), 2019 [Dáil]

11 An Bille um Theaghaisí Sláintiúla, 2019 [Dáil] [BCP]

12 An Bille um Chlárúchán Sibhialta, 2019 [Dáil]

13 Bille um Ghairmeacha Rialáilte (Sláinte agus Cúram Sóisialach), 2019 [Dáil]

14 An Bille um Tharraingt Siar na Ríochta Aontaithe as an Aontas Eorpach (Forálacha Iarmhartacha), 2019 [Dáil]

15 An Bille um Thrácht ar Bhóithre (Lána Bus agus Rothar) (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

16 An Bille um Thaifid a Choimeád, 2019 [Dáil]

17 An Bille um Cheartas Coiriúil (Ord Poiblí) (Leasú), 2019 [Seanad] [BCP]

18 An Bille Sláinte (Díolúine ó Mhuirir d’Othair Shíciatracha Ainneonacha) (Leasú), 2019 [Seanad] [BCP]


19 An Bille um Athchóiriú an Dlí Talún agus Tíolactha (Leasú), 2019 [Seanad]

20 An Bille um Dhliteanas Sibhialta (Damáistí Ginearálta a Uasteorannú), 2019 [Seanad] [BCP]

21 An Bille um Thairgeoirí a Rialáil, 2019 [Dáil] [BCP]

22 An Bille um Chomhair Chreidmheasa (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

23 An Bille um Shaoire Mhéala do Thuismitheoirí (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

24 Bille na gCúirteanna, 2019 arna athrú ó Bille na gCúirteanna (Bunú agus Comhdhéanamh) (Leasú), 2019 [Dáil]

25 An Bille um Údaráis Phoiblí agus Gnóthais Fóntais (Conarthaí a Ullmhú agus Critéir Dhámhachtana), 2019 [Seanad] [BCP]

26 An Bille um Thoirmeasc ar Fhéinfhostaíocht Bhréige, 2019 [Dáil] [BCP]

27 An Bille fá Thascfhórsa um Aois Inphinsin, 2019 [Dáil] [BCP]

28 An Bille um Chearrbhachas agus Crannchuir (Leasú), 2019 [Seanad]

29 An Bille um Cheartas Coiriúil (Comhcheilg um Dhúnmharú), 2019 [Dáil] [BCP]

30 An Bille um Fhaisnéis faoin Difríocht Pá idir na hInscní, 2019 [Dáil]

31 An Bille um Thrácht ar Bhóithre (Feithiclí Uile-Thír-Raoin agus Gluaisrothair Streachailte) (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

32 An Bille um Dhliteanas Sibhialta agus Cúirteanna (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

33 An Bille um Fhoréigean Baile (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

34 An Bille um Fhoréigean Baile (Ordú Neamhtheagmhála) (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

35 An Bille Toghcháin (Saoirse na Sochaí Sibhialta) (Leasú), 2019 [Seanad] [BCP]

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

117


Aguisín IV:

Na Billí a Tionscnaíodh i dTithe an Oireachtais in 2019


36 An Bille um Thionóntachtaí Cónaithe (Gearáin mar gheall ar Iompar Frithshóisialta agus ar Fhaillí ar an Taobh Seachtrach de Theaghaisí) (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

37 An Bille um Pleanáil agus Forbairt (Bearta Aeráide) (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

38 An Bille Sláinte (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

39 An Bille um Rannpháirtíocht Phobail (Míchumas) (Forálacha Ilghnéitheacha), 2019 [Seanad] [BCP]

40 An Bille um Eagrú Ama Oibre (Cearta Oibrithe agus Féinfhostaíocht Bhréagach) (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

41 An Bille um Micreachlocha (Toirmeasc), 2019 [Dáil]

42 An Bille um Chomhpháirtíochtaí Teoranta Infheistíochta (Leasú), 2019 [Dáil]

43 An Bille um Shásamh do Mhná a Raibh Cónaí Orthu i bhForais Áirithe (Leasú), 2019 [Seanad]

44 An Bille fán mBinse um CervicalCheck, 2019 [Dáil]

45 An Bille Airgeadais (Achomhairc Chánach agus an Rialachán Réamheolaire), 2019 [Dáil]

46 An Bille um Cheartas Coiriúil (Rogha Bhreithiúnach) (Leasú), 2019 [Seanad] [BCP]

47 An Bille um an Naoú Leasú is Tríocha ar an mBunreacht (Ceart chun Tithíochta), 2019 [Dáil] [BCP]

48 An Bille um Thithíocht Shóisialta (Fíor-Thithíocht Shóisialta), 2019 [Dáil] [BCP]

49 An Bille um Cheartas Coiriúil (Comhar Idirnáisiúnta), 2019 [Dáil]

50 Bille na nArm Tine agus na nArm Ionsaitheach (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

51 An Bille Leasa Shóisialaigh, 2019 [Seanad]

52 An Bille um Thionóil Saoránach, 2019 [Seanad]

53 An Bille Sláinte (Leasú) (Uimh. 2), 2019 [Dáil] [BCP]

54 An Bille Loingis Cheannaíochta (Taismí Muirí a Imscrúdú) (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

55 An Bille um Chinnteoireacht Chuidithe (Cumas) (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]


56 Bille Churrach Chill Dara (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

57 An Bille Luachála (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

58 Bille Taisceadán (An Clár Maoine Luachmhaire), 2019 [Dáil] [BCP]

59 An Bille um Dhiamhasla (Cionta a Chealú agus Nithe Gaolmhara), 2019 [Seanad]

60 An Bille um Thoirmeasc ar Airm Núicléacha, 2019 [Dáil]

61 Bille na dTithe (Comhlachtaí Tithíochta Ceadaithe a Rialáil), 2019 [Dáil]

62 An Bille um Thaifid Choiriúla (Malartú Faisnéise), 2019 [Dáil]

63 An Bille um Cheartas Coiriúil (Aitheantas Frithpháirteach do Chinntí ar Bhearta Maoirseachta), 2019 [Seanad]

64 An Bille Craolacháin (Leasú), 2019 [Dáil]

65 An Bille Fórsaí Cosanta (Fianaise), 2019 [Dáil]

66 An Bille um Chúram Leanaí (Leasú), 2019 [Dáil]

67 An Bille Oideachais (Cairt Mac Léinn agus Tuismitheoirí), 2019 [Seanad]

68 An Bille um an Naoú Leasú is Tríocha ar an mBunreacht (Toghcháin Uachtaráin), 2019 [Dáil]

69 An Bille um Pleanáil agus Forbairt (Cumhacht Aireachta a Aisghairm), 2019 [Dáil] [BCP]

70 An Bille Deochanna Meisciúla (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

71 An Bille um Thrácht ar Bhóithre (Leasú), 2019 [Seanad] [BCP]

72 An Bille um Thrácht ar Bhóithre (Leasú) (Úsáid Scútar Leictreach), 2019 [Dáil] [BCP]

73 An Bille Sláinte (Teidlíochtaí Liachta i dTithe Banaltrais) (Forálacha Ilghnéitheacha), 2019 [Dáil] [BCP]

74 An Bille um Thruailliú ó Thorann (Bainistiú agus Maolú), 2019 [Dáil] [BCP]

75 An Bille um Shaoire agus Sochar Tuismitheora, 2019 [Seanad]

76 An Bille um Shláinte agus Tacaíocht Cúraim Leanaí (Forálacha Ilghnéitheacha), 2019 [Seanad]

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

118



77 An Bille um Fhorbairt Tionscail (Leasú), 2019 [Seanad]

78 An Bille um an Dlí Teaghlaigh, 2019 [Dáil]

79 An Bille um Praghsáil Chothromasach ar Mhairteoil, 2019 [Dáil] [BCP]

80 Bille na dTithe (Tréimhsí Feithimh maidir le hÍocaíocht Cúnaimh Tithíochta) (Forálacha Ilghnéitheacha) (Leasú), 2019 [Seanad] [BCP]

81 An Bille Caidrimh Thionscail (Comhchoistí Oibreachais), 2019 [Seanad] [BCP]

82 An Bille Airgeadais, 2019 [Dáil]

83 An Bille um Plaistigh Dhochracha (Toirmeasc), 2019 [Seanad] [BCP]

84 Bille na dTithe (Íocaíocht Cúnaimh Tithíochta do Dhaoine gan Dídean) (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

85 An Bille um Thrédhearcacht Shainordaitheach i dtaobh Praghsanna Mairteola, 2019 [Dáil] [BCP]

86 An Bille um Pleanáil agus Forbairt (Leasú) (Ceannaitheoirí Céaduaire), 2019 [Dáil] [BCP]

87 An Bille um Shásamh i leith Lochtanna Neamhfhollais, 2019 [Dáil] [BCP]

88 An Bille Sláinte Poiblí (Toitíní Leictreonacha agus Luibhthoitíní), 2019 [Dáil] [BCP]

89 An Bille Leasa Shóisialaigh (Uimh. 2), 2019 [Dáil]

90 An Bille Craolacháin (Táillí Ceadúnais Teilifíse a Ghnóthú), 2019 [Dáil] [BCP]

91 An Bille Árachais Sláinte (Leasú), 2019 [Dáil]

92 An Bille um an Naoú Leasú is Tríocha ar an mBunreacht (Ceart chun Sláinte), 2019 [Dáil] [BCP]

93 An Bille um Ascnamh Urrús Rannpháirteach, 2019 [Dáil]

94 An Bille um Fhreagracht Fhioscach (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

95 An Bille um Thruailliú ó Bhruscar (Leasú) (Salachar Madraí a Rialú), 2019 [Dáil] [BCP]

96 An Bille um Eagrú Ama Oibre (Saoire Foréigin Baile), 2019 [Dáil] [BCP]

97 An Bille um Mí-Úsáid Drugaí (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]


98 An Bille um Bainistiú Dramhaíola (Leasú) (Rialálaí), 2019 [Dáil] [BCP]

99 An Bille um Chalcadh Cíosa (Cóirchíos), 2019 [Dáil] [BCP]

100 An Bille um Shábháilteacht Othar (Teagmhais Sábháilteachta Othair Infhógartha), 2019 [Dáil]

101 An Bille Árachais (Árachas Saoil) (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

102 An Bille Leithreasa, 2019 [Dáil]

103 An Bille um Chionta Gnéasacha (Leasú), 2019 [Dáil] [BCP]

104 Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), 2019 [Dáil]

105 An Bille um Dhliteanas Sibhialta (Scoileanna), 2019 [Seanad] [BCP]

106 An Bille Craolacháin (Leasú) (Iriseoireacht a Chosaint), 2019 [Dáil] [BCP]

107 An Bille Ceardchumann, 2019 [Dáil] [BCP]

108 An Bille um Cheartas Coiriúil (Sciúradh Airgid agus Maoiniú Sceimhlitheoireachta) (Leasú) (An Ghníomhaireacht um Choireacht Trasteorann), 2019 [BCP]

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

119



1 An Bille Rialtais Áitiúil, 2018

2 An Bille um Shainmharcáil (Leasú), 2016

3 An Bille um Bord Measúnaithe Díobhálacha Pearsanta (Leasú) (Uimh. 2), 2018

4 An Bille um an Dlí Coiriúil (Cionta Gnéasacha) (Leasú), 2018

5 An Bille um Chosaint agus Rialachas Sonraí, 2018

6 An Bille um an Dlí Coiriúil (Dlínse Sheach-Chríochach), 2018

7 An Bille um Thoghcháin do Pharlaimint na hEorpa (Leasú), 2019

8 An Bille um Tharraingt Siar na Ríochta Aontaithe as an Aontas Eorpach (Forálacha Iarmhartacha), 2019

9 An Bille Iascaigh Mhara (Leasú), 2017

10 Bille na gCuideachtaí (Leasú), 2019

11 An Bille um Shaoire do Thuismitheoirí (Leasú), 2017

12 An Bille um Chlárúchán Sibhialta, 2019

13 An Bille um Rásaíocht Con, 2018

14 An Bille um Thorann Aerárthaí (Aerfort Bhaile Átha Cliath) a Rialáil, 2018

15 An Bille um Thionóntachtaí Cónaithe (Leasú) (Uimh. 2), 2018

16 An Bille um Ghairmithe Sláinte agus Cúraim Shóisialaigh (Leasú), 2018

17 An Bille um Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (Rialachas), 2018

*An Bille um an Ochtú Leasú is Tríocha ar an mBunreacht (Scaoileadh ar Phósadh), 2016 (arna athrú ó An Bille um an gCúigiú Leasú is Tríocha ar an mBunreacht (Colscaradh), 2016) [BCP]

18 An Bille um Chóipcheart agus Forálacha Eile de chuid an Dlí Maoine Intleachtúla, 2018


19 An Bille um Barrachas Náisiúnta (Cúlchiste le haghaidh Teagmhais Eisceachtúla), 2018

20 An Bille um Cheartas Coiriúil (Aitheantas Frithpháirteach do Bhreithiúnais agus Cinntí Promhaidh), 2018

21 An Bille um Chaidrimh Thionscail (Leasú), 2018

22 An Bille um Athchóiriú an Dlí Talún agus Tíolactha (Leasú), 2019

23 An Bille um an Dlí Sibhialta (Toimhde Báis), 2016 arna athrú ó An Bille um an Dlí Sibhialta (Daoine atá ar Iarraidh), 2016 [BCP]

24 An Bille um Rátaí Rialtais Áitiúil agus Nithe Eile, 2018 arna athrú ó An Bille Rialtais Áitiúil (Rátaí), 2018

25 An Bille Cróinéirí (Leasú), 2018

26 An Bille um Thionóil Saoránach, 2019

27 An um Shásamh do Mhná a Raibh Cónaí Orthu i bhForais Áirithe (Leasú), 2019

28 An Bille um Chomhairle na mBreithiúna, 2017

29 An Bille Parúil, 2016 [BCP]

30 An Bille um Cháilíochtaí agus Dearbhú Cáilíochta (Oideachas agus Oiliúint) (Leasú), 2018

31 An Bille um Cheartas Coiriúil (Comhar Idirnáisiúnta), 2019

32 An Bille fán mBinse um CervicalCheck, 2019

33 Bille na gCúirteanna, 2019 arna athrú ó Bille na gCúirteanna (Bunú agus Comhdhéanamh) (Leasú), 2019

34 An Bille um Shaoire agus Sochar Tuismitheora, 2019

35 An Bille um Shláinte agus Tacaíocht Cúraim Leanaí (Forálacha Ilghnéitheacha), 2019

36 An Bille Leasa Shóisialaigh, 2019

37 An Bille um an Dlí Teaghlaigh, 2019

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

120


Aguisín V:

Na Billí a Rith Tithe an Oireachtais in 2019


38 An Bille um Chosaint Tomhaltóirí (Dearbháin Bhronntanais), 2018

39 An Bille Airgeadais (Achomhairc Chánach agus an Rialachán Réamheolaire), 2019

40 An Bille um Thoirmeasc ar Airm Núicléacha, 2019

41 An Bille Airgeadais, 2019

42 An Bille um Chearrbhachas agus Crannchuir (Leasú), 2019

43 An Bille um Dhiamhasla (Cionta a Chealú agus Nithe Gaolmhara), 2019

44 An Bille um Fhorbairt Tionscail (Leasú), 2019

45 An Bille um Thiarnaí Talún agus Tionóntaí (Bunchíosanna) (Leasú), 2017 [BCP]

46 Bille na dTithe (Comhlachtaí Tithíochta Ceadaithe a Rialáil), 2019

47 An Bille um Thaifid Choiriúla (Malartú Faisnéise), 2019

48 An Bille Leasa Shóisialaigh (Uimh. 2), 2019

49 An Bille Micreachoirníní (Toirmeasc), 2019

50 An Bille Árachais Sláinte (Leasú), 2019

51 An Bille Leithreasa, 2019

52 An Bille um Ascnamh Urrús Rannpháirteach, 2019

53 An Bille um Chonarthaí Árachais i leith Tomhaltóirí, 2017 [BCP]

* Tugtar uimhir ar leith d’achtanna lena leasaítear an Bunreacht agus

cuirtear an réimír ‘C’ rompu (a chuireann ‘Bunreacht’ in iúl).

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

121


Comhchoistí Dhá Theach an Oireachtais

Coiste

An líon cruinnithe a

tionóladh

An líon tuarascálacha a tíolacadh do

na Tithe

An Comhchoiste um Thalmhaíocht, Bia agus Muir 31 1

An Comhchoiste um Ghnó, Fiontair agus Nuálaíocht 19 7

An Comhchoiste um Leanaí agus Gnóthaí Óige 23 1

An Comhchoiste um Chumarsáid, Gníomhú ar son na hAeráide agus Comhshaol 31 1

An Comhchoiste um Chultúr, Oidhreacht agus Gaeltacht 16 2

An Comhchoiste um Oideachas agus Scileanna 17 6

An Comhchoiste um Ghnóthaí Fostaíochta agus Coimirce Shóisialach 18 1

An Comhchoiste um Ghnóthaí an Aontais Eorpaigh 15 0

An Comhchoiste um Airgeadas, Caiteachas Poiblí agus Athchóiriú, agus an Taoiseach

33 3

An Comhchoiste um Ghnóthaí Eachtracha, Trádáil agus Cosaint 19 0

An Comhchoiste um Shláinte 35 3

An Comhchoiste um Thithíocht, Pleanáil agus Rialtas Áitiúil 37 10

An Comhchoiste um Fhorfheidhmiú Chomhaontú Aoine an Chéasta 13 1

An Comhchoiste um Dhlí agus Ceart agus Comhionannas 33 8

An Comhchoiste um Fhorbairt Tuaithe agus Pobail 17 2

An Comhchoiste um Iompar, Turasóireacht agus Spórt 27 2

Iomlán 384 48

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

122


Aguisín VI:

Cruinnithe agus Tuarascálacha na gCoistí Parlaiminte in 2019

Roghchoistí Dháil Éireann

Coiste


tionóladh


na Tithe

An Roghchoiste um Thalmhaíocht, Bia agus Muir 3 0

An Roghchoiste um Ghnó, Fiontair agus Nuálaíocht 5 0

An Roghchoiste um Leanaí agus Gnóthaí Óige 3 0

An Roghchoiste um Chumarsáid, Gníomhú ar son na hAeráide agus Comhshaol 3 0

An Roghchoiste um Chultúr, Oidhreacht agus Gaeltacht 1 0

An Roghchoiste um Oideachas agus Scileanna 2 0

An Roghchoiste um Ghnóthaí Fostaíochta agus Coimirce Shóisialach 6 0

An Roghchoiste um Ghnóthaí an Aontais Eorpaigh 0 0

An Roghchoiste um Airgeadas, Caiteachas Poiblí agus Athchóiriú, agus an Taoiseach

14 0

An Roghchoiste um Ghnóthaí Eachtracha, Trádáil agus Cosaint 13 1

An Roghchoiste um Shláinte 6 0

An Roghchoiste um Thithíocht, Pleanáil agus Rialtas Áitiúil 5 0

An Roghchoiste um Dhlí agus Ceart agus Comhionannas 10 0

An Roghchoiste um Fhorbairt Tuaithe agus Pobail 1 0

An Roghchoiste um Iompar, Turasóireacht agus Spórt 4 0

Iomlán 76 1

Buanchoistí

Coiste


tionóladh


na Tithe

An Coiste um Fhormhaoirsiú Buiséid (Dáil) 27 4

Comhchoiste na Gaeilge, na Gaeltachta agus na nOileán 15 2

An Roghchoiste um Leasanna Chomhaltaí Dháil Éireann 7 1

An Roghchoiste um Leasanna Chomhaltaí Sheanad Éireann 1 0

An Coiste um Chuntais Phoiblí (Dáil) 38 2

An Comhchoiste um Achainíocha ón bPobal 14 0

Iomlán 102 9

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

123


Coistí Speisialta

Coiste


tionóladh


na Tithe

An Comhchoiste um Ghníomhú ar son na hAeráide 34 2

An Roghchoiste um an Ríocht Aontaithe do Tharraingt Siar as an Aontas Eorpach (Seanad) 13 0

*An Comhchoiste um Príomh-Shaincheisteanna i leith Phobal an Lucht Siúil 14 1

Iomlán 61 3

* Arna bhunú an 30 Bealtaine 2019.

Nótaí

1. Clúdaíonn na Coistí Parlaiminte ceithre chatagóir leathana: Comhchoistí, Roghchoistí, Buanchoistí agus

Coistí Speisialta.

Bunaítear Comhchoistí le bheith ann ar feadh théarma na Dála agus cuirtear deireadh leo nuair a

dhíscaoiltear an Dáil. Bunaítear na Coistí seo chun formhaoirsiú a dhéanamh ar obair Roinne Rialtais agus

ar nithe gaolmhara beartais de réir na nOrduithe Tagartha a leagann an Dáil agus an Seanad orthu.

Comhaltaí de dhá Theach an Oireachtais a bhíonn ar Chomhchoistí.

Comhaltaí de Theach amháin den Oireachtas a bhíonn ar Roghchoistí. Déanann Roghchoistí Dháil Éireann,

mar a liostaítear san Aguisín seo iad, Billí, Meastacháin, Rúin, comhaontuithe idirnáisiúnta, agus nithe eile

arna dtarchur ag Dáil Éireann chucu a bhreithniú.

Is Coistí buana iad na Buanchoistí (Comhchoistí nó Roghchoistí) a bhfuil freagrachtaí sonracha orthu a

leagtar amach sna Buan-Orduithe.

Bunaítear Coistí Speisialta (Comhchoistí nó Roghchoistí) chun ábhar áirithe a scrúdú agus de ghnáth

cuirtear deireadh leo nuair a chríochnaíonn siad an obair a bhíonn idir lámha acu agus nuair a dhéantar na

tuarascálacha deiridh uathu a thíolacadh don Teach/do na Tithe.

2. Sa líon tuarascálacha a léirítear sna táblaí, áirítear tuarascálacha ó choistí maidir le nithe a bhaineann le

beartas poiblí a athbhreithniú agus a fhormhaoirsiú, grinnscrúdú airgeadais, grinnscrúdú AE, grinnscrúdú

réamhreachtach, agus grinnscrúdú ar Bhillí Comhaltaí Príobháideacha. Ní áirítear sna táblaí tuarascálacha

inmheánacha a bhaineann le gnó coiste a sheoladh, amhail clár oibre bliantúil Coiste, tuarascáil bhliantúil

Coiste, ná tuarascálacha ar thaisteal oifigiúil atá déanta ag Coiste.Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

124


De bhun alt 22 den Acht um Nochtadh Cosanta, 2014

(“Acht 2014”), baineann an tuarascáil bhliantúil seo

leis an tréimhse 1 Eanáir 2019 go 31 Nollaig 2019.

Foráiltear mar a leanas le halt 22:

Tuarascáil Bhliantúil

22. (1) Tráth nach déanaí ná an 30 Meitheamh

gach bliain, déanfaidh gach comhlacht

poiblí tuarascáil a ullmhú agus a

fhoilsiú i ndáil leis an mbliain díreach

roimhe sin i bhfoirm nach gcumasaíonn

na daoine a bheidh i gceist a

shainaithint agus ina mbeidh faisnéis a

bhaineann leis na nithe a shonraítear i

bhfo-alt (2).

(2) Is iad seo a leanas na nithe sin -

(a) an líon nochtaí cosanta a rinneadh

don chomhlacht poiblí,

(b) an gníomh (más ann) a rinneadh mar

fhreagra ar na nochtaí cosanta sin,

agus

(c) cibé faisnéis eile a bhaineann leis

na nochtaí cosanta sin agus leis an

ngníomh a rinneadh a iarrfaidh an

tAire ó am go ham.

Nochtadh Cosanta in 2019

Ní bhfuair Seirbhís Thithe an Oireachtais aon

nochtadh cosanta sa tréimhse tuairiscithe ón

1 Eanáir 2019 go dtí an 31 Nollaig 2019.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

125


Aguisín VII:

An Tuarascáil Bhliantúil faoin Acht um Nochtadh Cosanta, 2014

Léirítear sa tábla líon na gcruinnithe a thionóil an Coimisiún agus Coiste Airgeadais an Choimisiúin chomh

maith le tinreamh chomhaltaí aonair an Choimisiúin. Tionóladh 15 chruinniú den Choimisiún in 2019. Tionóladh

cúig chruinniú den Choiste Airgeadais in 2019.

Comhaltaí

Cruinnithe

An CoimisiúnAn Coiste

Airgeadais

An Teachta Seán Ó Fearghaíl, an Ceann Comhairle (an Cathaoirleach) 13/15 –

An Seanadóir Donnacadha Ó Donnabháin, Cathaoirleach an tSeanaid (an Leas-Chathaoirleach)

7/15 3/5

An tUasal Peadar Ó Fionnagáin, An tArd-Rúnaí (an Príomhfheidhmeannach) 15/15 –

An Seanadóir Pádraig Ó Cobhthaigh 10/15 3/5

An Teachta Mairsile Uí Chorcoráin-Uí Chinnéide 10/15 –

An Seanadóir Gearóid P. Ó Creachmhaoil 13/15 3/5

An Teachta Tadhg Ó Dubhlaoigh 5/15 4/5

An Teachta Máirtín Ó hÉideáin 10/15 4/5

An Teachta Caitríona Uí Mhurchú 13/15 –

An Teachta Laoise Uí Raghallaigh 11/15 3/5

An Seanadóir Éamonn Ó Súilleabháin 8/15 –

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

126


Aguisín VIII:

Cruinnithe den Choimisiún agus Tinreamh in 2019

Díospóireacht i dTosach Suí (Seanad) – ní arna

thabhairt ar aghaidh ag Seanadóir lena phlé i

dtosach suí an tSeanaid ar ní é a bhaineann le

gnóthaí poiblí i dtaca le Roinn Stáit nó le gnóthaí

riaracháin a bhfuil comhalta den Rialtas nó Aire

Stáit freagrach go hoifigiúil astu.

Coimisiún – is é Coimisiún Thithe an Oireachtais

comhlacht rialaithe Sheirbhís Thithe an Oireachtais

(an tSeirbhís). Déanann sé formhaoirsiú ar sholáthar

seirbhísí do Thithe an Oireachtais agus do

chomhaltaí na dTithe.

Athleasú na Dála – athleasú nósanna imeachta agus

chleachtas Dháil Éireann. Sa bhliain 2016, thug an

Fochoiste ar Athleasú na Dála faoi athbhreithniú

cuimsitheach ar nósanna imeachta na Dála agus

mhol sé athleasuithe a bhain le réimse leathan den

ghnó parlaiminteach. Chuir an Dáil na hathleasuithe i

ngníomh ar mhodh leasuithe ar Bhuan-Orduithe.

An Clár um Thrasfhoirmiú Digiteach, 2020 – clár

infheistíochta TFC chun córais agus seirbhísí sa

tSeirbhís a nuachóiriú trí theicneolaíocht dhigiteach

a chur chun feidhme.

Vótáil – vótáil fhoirmiúil ar thairiscint sa Dáil nó sa

Seanad.

An tSeirbhís Leabharlainne agus Taighde (SLaT) –

cuireann an tSeirbhís Leabharlainne agus Taighde

seirbhísí faisnéise agus taighde ar fáil mar bhonn

taca faoi obair Thithe an Oireachtais agus chomhaltaí

na dTithe. Tá ról ag SLaT maidir le faisnéis

chorparáideach a bhainistiú freisin agus is í

an tSeirbhís atá freagrach as saoráil faisnéise,

cosaint sonraí agus bainistíocht ar thaifid.

An Coiste Bainistíochta (CB) – tagann Coiste

Bainistíochta Sheirbhís Thithe an Oireachtais le

chéile chun ceisteanna a bhfuil mórthábhacht leo ó

thaobh cúrsaí straitéise, oibriúcháin agus airgeadais

a mheas agus chun cinneadh a dhéanamh ina leith.

Is féidir an t-ábhar a chur faoi bhráid an Choimisiúin

ina dhiaidh sin de réir mar is cuí. Is iad atá sa Choiste

an tArd-Rúnaí, an tArd-Rúnaí, an Rúnaí Cúnta –

Seirbhísí Corparáideacha agus Seirbhísí do

Chomhaltaí, an Rúnaí Cúnta – Seirbhísí

Parlaiminteacha, an Rúnaí Cúnta – Stiúrthóir na

hOifige Buiséid Parlaimintí, Cléireach an tSeanaid,

agus cathaoirligh na dtrí Fhochoiste de chuid an

Choiste Bainistíochta.

Grúpa Aiseolais na gComhaltaí (GAC) – fóram a

chuirtear ar fáil do chomhaltaí na dTithe chun

aiseolas a sholáthar do bhainistíocht shinsearach na

Seirbhíse ar na saoráidí agus na seirbhísí a thacaíonn

lena n-obair pharlaiminteach, a fheabhas a

fhreastalaíonn

na seirbhísí seo ar a riachtanais agus conas a

d’fhéadfaí iad a fheabhsú ina measc.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

127


Aguisín IX:

Gluais Téarmaí

Oifig na gComhairleoiríof Dlí Parlaiminte (OCDP) –

cuireann an Oifig comhairle dlí agus seirbhísí dlí

neamhspleácha ar fáil do Thithe an Oireachtais agus

Cathaoirligh (Ceann Comhairle agus Cathaoirleach)

cibé Teach an Oireachtais maidir lena

bhfeidhmeanna, Cléirigh an dá Thí maidir le hoibriú

na dTithe, agus Choimisiún Thithe an Oireachtais.

Tionscnamh um Fhorbairt Eagraíochta (TFE) –

straitéis chun tacú le héifeachtacht eagraíochta sa

tSeirbhís. Is é atá i bhForbairt Eagraíochtúil cur

chuige pleanáilte chun feidhmíocht eagraíochtúil a

bharrfheabhsú. Is gnách go ndéantar Forbairt

Eagraíochtúil trí phlean gníomhaíochta a ullmhú ina

bhfuil tionscnaimh aonair amhail oiliúint, cumarsáid,

cur chuige i leith obair foirne, nó deiseanna eile.

Cuireann an tSeirbhís tionscnaimh forbartha

eagraíochtúla ar siúl i gcomhairle leis an bhfoireann

ar gach leibhéal, agus tá tionscnaimh á gcur i

ngníomh faoi láthair chun tacú le feidhmíocht

foirne agus feabhas a chur ar rannpháirtíocht

agus tiomantas.

An Oifig Buiséid Pharlaiminteach (OBP) –

soláthraíonn an Oifig faisnéis, anailís agus comhairle

neamhspleách neamhchlaonta do Thithe an

Oireachtais. Is foinse bharrthábhachtach faisnéise

airgeadais agus buiséadaí í an Oifig do chomhaltaí

agus go háirithe don Choiste um Fhormhaoirsiú

Buiséid mar déanann sí grinnscrúdú ex-ante ar

chúrsaí buiséadacha uile.

Ceisteanna Parlaiminte (CPanna) – ceisteanna, le

haghaidh freagra scríofa nó freagra ó bhéal, arna

gcur ag comhaltaí den Dáil faoi bhráid Airí Rialtais a

bhaineann le gnóthaí poiblí i dtaca lena Ranna nó le

gnóthaí riaracháin a bhfuil na hAirí sin freagrach go

hoifigiúil astu.

Comhalta Príobháideach – comhalta den Dáil nó

den Seanad nach a Aire nó comhalta an Rialtais é/í.

Gnó Comhaltaí Príobháideacha – míreanna

de ghnó parlaiminteach (Billí agus tairiscintí)

arna dtionscnamh ag Comhaltaí Príobháideacha

seachas ag an Rialtas.

Seirbhís Dréachtaithe Billí Comhaltaí Príobháideacha

– saineolas i dtaobh dlí a dhréachtú atá ar fáil do

chomhaltaí na dTithe maidir le Billí Comhaltaí

Príobháideacha a dhréachtú. Faigheann dréachtóirí

reachtaíochta parlaiminteacha treoracha ó

chomhaltaí maidir le haidhm agus cuspóir an

Bhille Comhaltaí Príobháideacha atá beartaithe.

Seirbhísí Nós Imeachta – is iad na seirbhísí nós

imeachta na seirbhísí a bhaineann leis an gcomhairle

a chuirtear ar Chathaoirligh na dTithe agus ar a gcuid

Coistí maidir le Buan-Orduithe, Rialuithe an

Chathaoirligh agus nósmhaireacht na parlaiminte

a chur i bhfeidhm agus a chomhlíonadh, chomh

maith leis na seirbhísí a chuireann Rúnaíocht na

gCoistí agus na hOifigí Nós Imeachta ar fáil – Oifig na

gCeisteanna (Ceisteanna Parlaiminte, tairiscintí),

Oifig na mBillí (a bhainistíonn próiseáil na

reachtaíochta trí na Tithe – Billí, Leasuithe ar Bhillí,

Achtanna an Oireachtais) agus Oifig na nImeachtaí

(a bhainistíonn Cín Lae ar Imeachtaí, Buan-Orduithe,

Rialuithe an Chathaoirligh, Riar na hOibre).

Sos – an tréimhse ama nach mbíonn an Teach/

na Tithe i mbun seisiúin.

Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

128


Priacal – Is “toradh na héiginnteachta ar chuspóirí”

(ISO 3000) a thugtar de shainmhíniú air. Tugann sé

le fios an dóchúlacht go dtitfeadh teagmhas

amach agus an toradh a bheadh air dá dtarlódh sin.

Is é a bhíonn i gceist le bainistiú priacail, ábhar baoil

a aithint roimh ré agus an bhagairt a mhaolú ionas

gur féidir an priacal ionchais a mhaolú oiread agus

is féidir nó dul i ngleic leis mar is cuí i gcás

go dtarlódh sé.

Coistí Earnála – Coistí Parlaiminte a bhfuil comhaltaí

ó aon Teach amháin nó ón dá Theach orthu agus a

bhaineann le réimsí oibre de chuid Ranna Rialtais

áirithe. Déanann na coistí earnála grinnscrúdú ar

obair na Roinne Rialtais iomchuí agus ar réimsí

beartais a bhaineann le hábhar, mar shampla,

an Comhchoiste um Iompar, um Ghnóthaí

Eachtracha, etc.

Coistí Speisialta – Coistí Parlaiminte arna mbunú

chun scrúdú a dhéanamh ar ábhair a mbaineann

tábhacht ar leith leo nó ar shaincheisteanna atá

ag teacht chun cinn agus chun moltaí a dhéanamh,

de réir mar is cuí, do na Tithe.

Buanchoistí – Coistí Parlaiminte buana a

gceanglaítear le Buan-Orduithe de cheachtar Teach

iad a bhunú tar éis Olltoghcháin; mar shampla, an

Coiste um Chuntais Phoiblí. Féadfaidh comhaltaí ó

aon Teach amháin nó ón dá Theach a bheith ar

Bhuanchoistí.

An Ráiteas maidir le hAcmhainní – déantar cinneadh

faoi na hacmhainní foirne atá de dhíth ar gach aonad

gnó sa tSeirbhís chun na feidhmeanna a leagtar air a

chomhall tar éis próiseas athbhreithnithe bhliantúil

lena ngabhann an coigeartú is gá chun a chinntiú go

mbítear bord ar bhord le riachtanais acmhainne.

An tSeirbhís – Is í Seirbhís Thithe an Oireachtais an

comhlacht seirbhíse poiblí a chuireann seirbhísí

riaracháin ar fáil do Thithe an Oireachtais agus do na

Comhaltaí. Is é nó í an tArd-Rúnaí agus Cléireach na

Dála a bhíonn i gceannas ar an tSeirbhís agus tá sé

nó sí freagrach as bainistiú na Seirbhíse ó lá go lá

agus as beartais an Choimisiúin a chur i ngníomh.

Díospóireacht faoi Shaincheisteanna Tráthúla (Dáil)

– ní arna chur i láthair ag comhalta den Dáil lena

bhreithniú mar shaincheist thráthúil a bhaineann le

gnóthaí poiblí i dtaca le Roinn Stáit nó le gnóthaí

riaracháin a bhfuil comhalta den Rialtas nó Aire Stáit

freagrach go hoifigiúil astu.

An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

129


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

130


An

Tuar

ascá

il B

hlia

ntú

il, 2

019

131


Coi

mis

iún

Thit

he a

n O

irea

chta

is

132


coimisiún thithe an oireachtais – an tuarascáil bhliantúil, 2019 laid... · 2020-07-01 ·...

Documents