Компьютер

Àíõ 1623 îíä Ãåðìàíû ýðäýìòýí Âèëüãåëì Øèêàðä (Wilhelm Schikard) íýìýõ ¿éëäýë õèéäýã, ìºí ëîãàðèôì òàáëèö àøèãëàí ¿ðæ¿¿ëæ õóâààäàã ãèíæýýð õîëáîãäñîí 11 á¿ðýí áà 6 õàãàñ õ¿ðäòýé ìàøèíûã çîõèîæýý.

Äýýð ¿åä...Äýýð ¿åä...

Gottfried Leibniz

Ôðàíöûí ôèëîñîôè÷, ìàòåìàòèê÷, ôèçèê÷ Áëåéç Ïàñêàë (Blaise Pascal)1642 îíä áàãàíààñ áàãàíàíä òîî çýýëýõ, ñàíàõ çàð÷ìààð òîîã íýìäýã õàñäàã ìàøèíûã àíõ çîõèîæýý. Òýðýýð ýíý ìàøèíàà 50 øèðõýã õèéñýí áîëîâ÷ ãîëäóó áàÿ÷óóäûí ãýðò ¿çìýð áîëîí õóâèðñàí áàéíà.

Õîæèì 17-ð çóóíû Ãåðìàíû íýðò ìàòåìàòèê÷ Ãîòôðèéä Ëèáíåö (Gottfried Leibniz) Ïàñêàëèéí ìàøèíûã òîî ¿ðæ¿¿ëäýã ìàøèí áîëãîñîí áàéíà.

Blaise Pascal

Pascal Machine

Punchcard áóþó àíõíû ñàíàõ îéPunchcard áóþó àíõíû ñàíàõ îé

19-ð çóóíû ýõýýð Ôðàíöûí çîõèîí á¿òýýã÷ Æîçåô Ìýðè Æàêóàðä (Joseph-Marie Jacquard) àíõíû òîðãî íýõäýã ìàøèíû õýýã ñàíóóëäàã í¿õòýé êàðò çîõèîæ óëìààð íýõìýëèéí ìàøèíûã íü á¿òýýæýý. Ò¿¿íèéã íàñ áàðàõ ¿åä Ôðàíöûí Ëèîí õîòîä ò¿¿íèé á¿òýýñýí 30 ìÿíãà ãàðóé íýõìýëèéí ìàøèí àæèëëàæ áàéñàí áàéíà. ªíººäºð ìàíàé õèâñíèé ¿éëäâýðèéí õèâñ íýõäýã ìàøèí ÿã ýíý çàð÷èìààð àæèëëàäàã.

Îð÷èí ¿åèéí êîìïüþòåðèéí ýõëýëÀíãëèéí ìàòåìàòèê÷ ×àðëüç Áýéááèæ (Charles Babbage) 1820-èîä îíû ýõýýð Äèôôåðåíñ Ýíæèéíü (Difference Engine) õýìýýõ ìåõàíèê êîìïüþòåð çîõèîñîí áºãººä 10òûí 20 îðîíòîé òîîã íýìæ õàñàõ ÷àäâàðòàé áàéæýý.Òýðýýð óã ìàøèíàà ñàéæðóóëæ Àíàëèòèê Ýíæèéíü (Analytical Engine) ãýäýã ìàøèí çîõèîæ áàéñàí ÷ äóóñãàæ ÷àäààã¿é áàéíà. Ýíý òºñºë íü àíõíû ïðîãðàììûí äàãóó àæèëëàäàã ìàøèí áàéñíààðàà êîìïüþòåðèéí æèíõýíý ºâºã ýöýãò òîîöîãääîã áàéíà.

Ò¿¿íèé äîòíûí íàéç, øàâü Àóãóñòà Àäà Áàéðîí ãýã÷ òýð ¿åèéí öººõºí ýìýãòýé ìàòåìàòèê÷äûí íýã àíõ Àíàëèòèê Ýíæèéíü ìàøèíû ïðîãðàìì÷ëàõ àðãà ç¿éã çîõèîæ áàéñíààðàà àíõíû ïðîãðàììèñò ãýæ òîîöîãääîã áà õîæèì ò¿¿íèé äóðñãàëä Àäà õýìýýõ êîìïüþòåðèéí ïðîãðàìì÷ëàëûí õýë ãàð÷ýý.

1936 îíä Àíãëèéí ìàòåìàòèê÷ Àëàí Òþðèíã (Alan Turing) àíõíû äèæèòàë êîìïüþòåðèéí ñàíààã äýâø¿¿ëæ, îíîëûã ¿¿äæýý. Èéìä Òþðèíãèéí ìàøèí ãýæ íýðëýãäñýí àíõíû ýëåêòðîí ìàøèíû çàãâàð îäîî ÷ êîìïüþòåðèéí îíîëä õýðýãëýãääýã áàéíà.

Áèä ºìíºõ õè÷ýýëýýð õ¿íèé îþóí óõààí êîìïüþòåð õî¸ðûí òºñòýé òàëûã ¿çñýí áèëýý. Ýíý îíîëûã òýðýýð õèéìýë îþóí óõààí õýìýýí íýðèéäýæ áàéæýý.

1930-ààä îíû ñ¿¿ëýýð Àìåðèêèéí ìàòåìàòèê÷ Õîâàðä Àéêåí Àé-Áè-Ýìä àæèëëàæ áàéõäàà àíõíû òîîöîîëîõ ýëåêòðîí ìàøèí áîëîõ Ìàðê-I-èéã çîõèîæýý. Ìåõàíèê òîîöîîëîí áîäîõ ìàøèíû ìåõàíèê ýëåìåíò¿¿äèéã öàõèëãààí ñîðîíçîí ðåëåéí¿¿äýýð îðëóóëæ çîõèîí á¿òýýñýí áàéíà. Õàðèí Àéêåí íýëýýä õîæóó ýëåêòðîí ëàìïûã àøèãëàí õî¸ðòûí òîîã áîëîâñðóóëàõ àðãûã íýâòð¿¿ëæýý. Òýðýýð àíõ Õàðâàðäûí Èõ Ñóðãóóëüä êîìïüþòåðèéí òóõàé õè÷ýýë îðóóëæ ýõýëñýí áàéíà. Ýíý ¿åýñ êîìïüþòåðèéí øèíæëýõ óõààí õºãæèæ ýõýëñýí ãýæ ¿çäýã.

Óíãàð-Àìåðèêèéí ìàòåìàòèê÷ Æîí ôîí Íîéìàí (John von Neumann) 1945 îíä ìàòåìàòèê, öàã óóð, ýäèéí çàñàã, ãèäðîäèíàìèêèéí áîäëîãóóäûã áîäîõ çîðèóëàëòààð àíõíû ýëåêòðîí òîîöîí áîäîõ ìàøèí Electronic Discrete Variable Automatic Computer (EDVAC) –èéã çîõîí á¿òýýæýý. Ýíý ìàøèí íü Àéêåíû ìàøèíààñ ÿëãààòàé íü öîî øèíý çàð÷èì äýýð àæèëëàæ áàéñàí áà ñàíàõ áàéãóóëàìæäàà ïðîãðàìì õàíãàìæàà õàäãàëäàã àíõíû ýëåêòðîí êîìïüþòåð áàéæýý.

Àìåðèêèéí ôèçèê÷ Æîí Ìàóêëè (John Mauchly) Electronic Numerical Integrator and Computer (ENIAC) ãýäýã ìàøèíûã ñàíàà÷èëæ 1945 îíä çîõèîí á¿òýýãýýä 1946 îíä íèéòýä òàíèëöóóëæýý. Ýíý ìàøèí íü õàìãèéí àíõíû á¿ðýí òºãñ ýëåêòðîí òîîöîîëîí áîäîõ ìàøèí áîëñîí áºãººä 167 ì.êâ òàëáàéä 27 òîíí æèíòýé 18 ìÿíãàí ýëåêòðîí ëàìï á¿õèé òºõººðºìæ áàéñàí áà íýã ñàðä 2000 ëàìïûã íü 6 òåõíèê÷ ñîëüæ çàñâàðëàäàã áàéæýý. Ýíý ìàøèíû ãîë çîðèóëàëò íü öýðãèéí çîðèóëàëòòàé áàéñàí áà àòîìûí áºìáºã çîõèîí á¿òýýõ, ïóóæèíãèéí áàëëèñòèê çàìûí òîîöîîã ãàðãàõàä õýðýãëýãäýæ áàéñàí áàéíà.

¯¿íèé äàðàà Ìàóêëèãèéí Universal Automatic Computer (UNIVAC) çîõèîí á¿òýýãäñýí áºãººä 1951 îíä àíõíû èéì ìàøèí Àìåðèêèéí Õ¿í Àìûí á¿ðòãýëèéí Òîâ÷îîíä àøèãëàãäàæ ýõýëñýí áà 1957 îíä 46 èéì ìàøèí àæèëëàæ áàéæýý. Ýíý òîîöîîëîí áîäîõ ìàøèíûã àíõíû îëíîîð ¿éëäâýðëýãäýí õóäàëäàãäñàí êîìïüþòåð ãýæ ¿çäýã.

1890-ýýä îíä Àìåðèêìéí çîõèîí á¿òýýã÷ Õåðìàí Õîëëåðèò (Herman Hollerith) íýõìýëèéí ìàøèíû öîîëñîí êàðòûã ýëåêòðîí ìàøèíààð óíøèõ ñàíààã àíõ ãàðãàæ íýâòð¿¿ëñýíýýð ìåõàíèê òºõººðºìæèéí õóðäûã 3-4 äàõèí íýìýãä¿¿ëæýý. Õîëëåðèòèéí Òàáóëåòèíã Ìàøèí êîìïàíè íü ººð 2 êîìïàíèòàé íýãäýæ Êîìïüþòèíã-Òàáóëåòèíã-Êàóíòèíã Ìàøèí êîìïàíè áîëæ ºðãºæñºí áà 1924 îíä Èíòåðíýøíë Áèçíåñ Ìàøèíç Èíêîðïîðýéòåä (IBM Inc.) áîëæ íýðýý ººð÷èëæýý.

Õîæèì ýíýõ¿¿ êîìïàíè áèäíèé ºìíº áàéãàà IBM PC ïåðñîíàëü êîìïüþòåðèéã îëíîîð ¿éëäâýðëýõ çàìíàëèéã ¿¿äñýí áà àëäàðò Áèëë Ãýéòñèéí áàÿæèõ çàìûã íýýñýí áèëýý.

20-Ð ÇÓÓÍÛ ÝÕÝÍ ¯ÅÈÉÍ ÖÀÕÈÌ ÒÎÎÖÎÎËÓÓÐ 20-Ð ÇÓÓÍÛ ÝÕÝÍ ¯ÅÈÉÍ ÖÀÕÈÌ ÒÎÎÖÎÎËÓÓÐ ÁÓÞÓ ÊÎÌÏÜÞÒÅЯ¯ÄÁÓÞÓ ÊÎÌÏÜÞÒÅЯ¯Ä

ENIAC

UNIVAC

ÒÐÀÍÇÈÑÒÎÐ ÁÀ ÊÎÌÏÜÞÒÅÐ

1948 îíä Áýëë Òåëåôîí Ëàáîðàòîðèåç (Bell Telephone Laboratories)-ä Àìåðèêèéí 3 ýðäýìòýí òðàíçèñòîðûã çîõèîæýý. Òðàíçèñòîð íü ýëåêòðîí ëàìïûã á¿ðýí îðëîõ õàãàñ äàìæóóëàã÷ ýëåìåíò áºãººä öàõèëãààí ã¿éäëèéã íýýæ õààäàã ýëåêòðîí ò¿ëõ¿¿ð þì. Ýíýõ¿¿ øèíý ýëåìåíò íü òóõàéí ¿åèéí íàéäâàðã¿é àæèëëàãààòàé ëàìïíû äýðãýä öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ ìàø áàãà õýðýãëýäýã, îâîð õýìæýýãýýðýý õýäýí àðàâ äàõèí áàãà áàéñàí çýðýã îëîí äàâóó òàëààðàà õóâüñãàë áîëñîí áàéíà.

ÒÐÀÍÇÈÑÒÎÐÛÃ ÕÝÍ ÇÎÕÈÎÂ?

Âîëüòåð Õàóçåð Áðàòòàéí (Brattain, Walter Houser ) 1902-1987, Õÿòàäûí Ñèàìåí õîòîä òºðñºí. Íîáåëèéí øàãíàëò Àìåðèêèéí ôèçèê÷.

Æîí Áàðäååí, (John Bardeen) 1908-1991, ÀÍÓ-ûí Ìàäèñîí õîòîä òºðñºí, Íîáåëèéí øàãíàëò Àìåðèêèéí ôèçèê÷,

Óèëëèàì Áðýäôîðä Øîêëè (Shockley, William Bradford) 1910-1989, Àíãëèéí íèéñëýë Ëîíäîí õîòîä òºðñºí, Íîáåëèéí øàãíàëò ôèçèê÷

1960-ààä îíû ñ¿¿ëýýð õýäýí àðâààñ õýäýí çóóí òðàíçèñòîðûã öàõèóðûí íýã ÿëòñàí äýýð óðãóóëàí ãàðãàæ àâñàíààð ìèêðîñõåì çîõèîãäñîí áàéíà.

Ìèêðîñõåìèéã áóñàä ýëåêòðîíèêèéí ýëåìåíò¿¿äòýé õàâñðóóëàí õýðýãëýâýë ÿìàð÷ òºâºãòýé á¿òýöòýé áàãàæ òºõººðºìæèéã çîõèîí á¿òýýæ áîëäîã.

ªíººäºð êîìïüþòåðò íýã ÿëòàñ äýýð 40 ñàÿ õ¿ðòýë òðàíçèñòîð áàãòààñàí ìèêðîïðîöåññîð ãýãäýõ èíòåãðàë ìèêðîñõåì¿¿äèéã àøèãëàõ áîëæýý.

ÌÈÊÐÎÑÕÅÌ ÁÀ ÌÈÊÐÎÏÐÎÖÅÑÑÎÐ

Àíõ 1971 îíä 4 áèòèéí Intel 4004 ìàðêèéí ìèêðîïðîöåññîðèéã Intel ôèðìä çîõèîñîíîîñ õîéø ºíººäºð ìèêðîïðîöåññîð 9 äýõ ¿åèéíõýý õºãæèëèéí ò¿âøèíä õ¿ðýýä áàéíà. Ýíý áîë Pentium-IV ìèêðîïðîöåññîð þì.

̺í èéì íèìãýí øèðýýíèé êîìïüþòåð áàéäàã. ¯¿íèéã Slime Tower ãýæ íýðëýäýã.

PC íü ãàäààä òºðõººðºº ÿíç á¿ð áàéäàã...

Ǻºâðèéí êîìïüþòåðèéã Laptop áóþó Notebook ãýíý.

Ñóóðèí áóþó øèðýýíèé êîìïüþòåðèéã Desktop ãýæ íýðëýíý. Õàðèí ýíý áîñîî õýëáýðòýéã íü Tower desktop áóþó öàìõàã õýëáýðèéí ãýæ íýðëýäýã.

Õýâòýý õýëáýðòýé øèðýýíèé êîìïüþòåðèéã Baby Desktop ãýæ íýðëýäýã.

Õýäèéãýýð èéì îëîí õýëáýðèéí Ïåðñîíàëü êîìïüþòåð¿¿ä áàéäàã áîëîâ÷ á¿ãä èæèë á¿òýöòýé þì.Õýäèéãýýð èéì îëîí õýëáýðèéí Ïåðñîíàëü êîìïüþòåð¿¿ä áàéäàã áîëîâ÷ á¿ãä èæèë á¿òýöòýé þì.

Áóöàõ

ÕÀÌÃÈÉÍ ÝÍÃÈÉÍ ÐÑ-ÈÉÍ ÃÀÄÀÀÄ Á¯ÒÝÖ

1. Ïðîöåññîð (Processor)2. Äýëãýö áóþó Ìîíèòîð (Display / Monitor)3. Òîâ÷ëóóð (Keyboard)4. Õóëãàíà (Mouse)5. ×àíãà ÿðèã÷ (Speaker) ãýõ ìýò÷èëýí á¿õ òºõººðºìæ¿¿ä Ïðîöåññîðò õîëáîãääîã Áóöàõ

ÏÐÎÖÅÑÑÎÐÒ ÒªÕªªÐªÌƯ¯Ä ßÀÆ ÕÎËÁÎÃÄÄÎà ÂÝ?

Òýæýýëèéí áëîê õºðãºã÷ ñýíñíèé õàìò

Óíòðààëãà

220 Âîëüòûí çàëãóóð

PS2 Òîâ÷ëóóðPS2 Õóëãàíà

RS232 áóþó Serial Port

USB áóþó Universial Serial

Bus

LAN áóþó Local Area Network (ñ¿ëæýý)

LPT áóþó Parellel PortVGA áóþó Display

Audio áóþó

1. Line Out

2. Line In

3. Microphone

On Board Device Ports áóþó Mainboard ãýãäýõ ýõ õàâòàí äýýð ñóóðèëàãäñàí îðîëò ãàðàëòûí ïîðòóóä

Game Port áóþó Joystick

Modem áóþó àëñûí çàéí ñ¿ëæýýíä òåëåôîí øóãàìààð õîëáîãäîõ

òºõººðºìæ

Ýäãýýð îðîëò ãàðàëòûí ïîðòóóäûí çàðèì íýãèéã êîìïüþòåðèéí í¿¿ðýí òàëä ãàðãàæ õèéõ òîõèîëäîë áàéäàã. Ýíý íü áàéíãà çàëãàæ ñàëãàõ õýðýãöýý ãàðäàã òºõººðºìæ¿¿äèéã àìàðõàí õîëáîõ çîðèëãîòîé þì. Êîìïüþòåðèéí àð òàë

Áóöàõ

Îðîëò ãàðàëòûí íýìýëò õàâòàíãóóä ñóóðèëóóëàõ Expansion Slots ñóóðèíóóäûí àðàãø ãàðàõ õýñýã

ÏÐÎÖÅÑÑÎÐÈÉÍ ÄÎÒÎÎÄ Á¯ÒÝÖ

2. Power Supply áóþó Òýæýýëèéí áëîê3. Motherboard (Mainboard) áóþó Ýõ õàâòàí

1. Case áóþó Êîìïüþòåðèéí õàéðöàã

4. CD ROM driver áóþó Êîìïàêò äèñê óíøèã÷ òºõººðºìæ5. Floppy driver áóþó Óÿí äèñê óíøèã÷ òºõººðºìæ6. Hard disk driver áóþó Õàòóó äèñê óíøèã÷ òºõººðºìæ7. Îðîëò ãàðàëòûí íýìýëò õàâòàí

Áóöàõ

Áóöàõ

ÝÕ ÕÀÂÒÀÍ ÃÝÆ ÞÓ ÂÝ?

Ýíý íü Motherboard çàðèìäàà Mainboard ÷ ãýæ íýðëýãääýã êîìïüþòåðèéí õàìãèéí òîì ¿íäñýí ýëåìåíò þì. ¯¿í äýýð CPU, Memory, CPU-ã äýìæèí àæèëëàäàã ìèêðîñõåì¿¿äèéí öóãëóóëãà áîëîõ chipset áîëîí Îðîëò ãàðàëòûí òºõººðºìæ¿¿äèéí õîëáîîñ õýñýã áîëîõ Input/Output Interface áàéðëàäàã. ̺í íýìýëò õàâòàíãóóäûã ñóóðèëóóëàõ ñóóðü áîëîõ Expansion Slots õýìýýõ ñóóðèíóóä áàéðëàíà.

CPU áà ò¿¿íèé õºðãºã÷ ñýíñ (Cooling Fan)

Chipset áóþó CPU-ã îðîëò ãàðàëòûí èíòåðôýéñòýé õîëáîã÷ ìèêðîñõåì¿¿ä

Expansion Slots áóþó Îðîëò ãàðàëòûí íýìýëò õàâòàíãóóä ñóóðèëóóëàõ ñóóðèíóóä

On Board Devices áóþó Ýõ õàâòàí äýýð ñóóðèëóóëàãäñàí îðîëò ãàðàëòûí òºõººðºìæ¿¿äèéí óäèðäëàãà (LPT, RS232, PS2, Game, Sound, LAN, USB ã.ì)

???

RAM slots áóþó Øóóðõàé ñàíàõ îéã ñóóðèëóóëàõ ñóóðèíóóä

Òýæýýëèéí çàëãóóð

ÝÕ ÕÀÂÒÀÍÃÈÉÍ ÒÓÕÀÉ ÒÎÂ×ÕÎÍ...

Àíõ IBM êîìïàíè êîìïüþòåð çîõèîí á¿òýýæ ýõëýõ ¿åä êîìïüþòåðèéí òåõíîëîãèä 2 óðñãàë áàéæýý.

¯¿íä:

1. Bus Based Computers áóþó á¿õ ýä àíãè áîëîí òºõººðºìæ¿¿ä íü òóñ òóñäàà óãñðàãäàí íýãäñýí íýã õîëáîã÷ øóãàìóóäààð õîëáîãäîõ.

2. Single Board Based Computers áóþó á¿õ ýä àíãè áîëîí òºõººðºìæ¿¿ä íü íýã ë õàâòàí äýýð ñóóðèëóóëàãäàí õîëáîãäîõ.

Áóöàõ

Ýõ õàâòàí íü ÿìàð÷ öàõèì ýëåìåíòèéã àãóóëàõã¿é áºãººä çºâõºí Íýìýëò õàâòàíãóóäûã ñóóðèëóóëàõ Expansion slot-óóä, òýäãýýðèéã õîëáîæ áàéãàà äàìæóóëàõ øóãàìóóä áîëîõ System Bus ò¿¿í äýýð áàéðëàíà.

BUS BASED COMPUTER

Mainboard Expansion

Slots

System Bus

Ýíý òºðëèéí êîìïüþòåðò 3 ñàéí òàë áàéäàã. ¯¿íä:1. Ñèñòåìèéã àìàðõàí ñàéæðóóëæ, ºðãºòãºæ áîëäîã.2. Õýðýãëýãäýõã¿é õýñãèéã ñàëãàæ àâ÷ áîëäîã.3. Ýâäýðñýí õýñãèéã àìàðõàí ñîëüæ, çàñàæ áîëäîã.

Áóöàõ

Õàðèí ýíý ñèñòåìèéí ñóë òàëóóä íü ãýâýë:

1. Íýìýëò òºõººðºìæ çàëãàõ áîëîìæã¿é.

2. Çàñâàð ¿éë÷èëãýý õèéõýä èõ òºâºãòýé.

3. Õ¿÷èí ÷àäëûã íü íýìýõ, ººðººð õýëáýë õóðäòàé CPU ñîëüæ òàâèõ ã.ì ¿éëäýë áîëîìæã¿é áàéäàã.

SINGLE BOARD BASED COMPUTERS

Ýíýõ¿¿ ãàíö õàâòàí äýýð óã êîìïüþòåðò îðîëöäîã á¿õ ýëåìåíò¿¿ä áàãòàíà. CPU, Memory (RAM, ROM), Input Output Devices ã.ì á¿õ òºõººðºìæ¿¿ä íýã õàâòàí äýýð áàéðëàæ áàéãàà ó÷èð Íýã õàâòàí äýýð ñóóðèëñàí êîìïüþòåð ãýæ íýðëýñýí áàéíà.

Ýíý ñèñòåìèéí ñàéí òàëóóä íü:

1. Çîõèîí á¿òýýõ, ¿éëäâýðëýõ çàðäàë áàãà áàéäàã.

2. Ãýð àõóéí àâòîìàò òºõººðºìæ¿¿äýä ñóóðèëóóëàõàä èõ òîõèðîìæòîé áàéäàã.

Áóöàõ

IBM ÊÎÌÏÀÍÈ ÀËÜ ÇÀÐ×ÈÌÛà ÑÎÍÃÎÑÎÍ ÁÎË?

Ýíýõ¿¿ îð÷èí ¿åèéí Motherboard-èéã õàðàõàä äýýðõ 2 óðñãàëûí àëü àëèíûõ íü ñàéí òàëóóäûã ñîíãîñîí íü îéëãîìæòîé áàéíà. Çàéëøã¿é áàéõ øààðäëàãàòàé CPU, RAM, ROM áîëîí îðîëò ãàðàëòûí çàðèì íýã òîäîðõîé õýñã¿¿ä á¿ãä ýõ õàâòàí äýýð ñóóðèëàãäñàí (On Board) áàéãàà íü Single Board Based çàð÷èì þì. Èíãýñíýýð êîìïüþòåðèéí íàéäâàðòàé àæèëàãààã õàíãàõààñ ãàäíà ¿éëäâýðëýëèéí ºðòºã áàãàñäàã áàéíà.

Õàðèí íýìýëò õàâòàíãóóäûã (Card) ñóóðèëóóëàõ ñóóðèíóóä Bus Based çàð÷èì áºãººä êîìïüþòåðèéã ºðãºòãºõ, øèíý øèíý òºõººðºìæ¿¿ä íýìýõ áîëîìæèéã áèé áîëãîíî. Áóöàõ

Ïðîãðàìì õàíãàìæ ãýæ þó âý?Ïðîãðàìì õàíãàìæ ãýæ þó âý?

Êîìïüþòåð íü âèðòóàë åðòºíöèéã áèé áîëãîäîã Êîìïüþòåð íü âèðòóàë åðòºíöèéã áèé áîëãîäîã ãàéõàìøèãò òºõººðºìæ áèëýý. Õýäèéãýýð ãàéõàìøèãò òºõººðºìæ áèëýý. Õýäèéãýýð êîìïüþòåð íü ãàéõàìøèãòàé òåõíèêèéí á¿òýýë êîìïüþòåð íü ãàéõàìøèãòàé òåõíèêèéí á¿òýýë áîëîâ÷ ïðîãðàìì õàíãàìæã¿éãýýð (ÏÕ) æèðèéí ë áîëîâ÷ ïðîãðàìì õàíãàìæã¿éãýýð (ÏÕ) æèðèéí ë íýã òºìºð, ïëàñòìàññèéí öóãëóóëãà áîëæ íýã òºìºð, ïëàñòìàññèéí öóãëóóëãà áîëæ õóâèðíà. ÏÕ áóþó õóâèðíà. ÏÕ áóþó SOFTWARESOFTWARE íü êîìïüþòåðèéã íü êîìïüþòåðèéã àìü îðóóëäàã ñ¿íñ íü þì. àìü îðóóëäàã ñ¿íñ íü þì.

Êîìïüþòåð íü âèðòóàë åðòºíöèéã áèé áîëãîäîã Êîìïüþòåð íü âèðòóàë åðòºíöèéã áèé áîëãîäîã ãàéõàìøèãò òºõººðºìæ áèëýý. Õýäèéãýýð ãàéõàìøèãò òºõººðºìæ áèëýý. Õýäèéãýýð êîìïüþòåð íü ãàéõàìøèãòàé òåõíèêèéí á¿òýýë êîìïüþòåð íü ãàéõàìøèãòàé òåõíèêèéí á¿òýýë áîëîâ÷ ïðîãðàìì õàíãàìæã¿éãýýð (ÏÕ) æèðèéí ë áîëîâ÷ ïðîãðàìì õàíãàìæã¿éãýýð (ÏÕ) æèðèéí ë íýã òºìºð, ïëàñòìàññèéí öóãëóóëãà áîëæ íýã òºìºð, ïëàñòìàññèéí öóãëóóëãà áîëæ õóâèðíà. ÏÕ áóþó õóâèðíà. ÏÕ áóþó SOFTWARESOFTWARE íü êîìïüþòåðèéã íü êîìïüþòåðèéã àìü îðóóëäàã ñ¿íñ íü þì. àìü îðóóëäàã ñ¿íñ íü þì.

Êîìïüþòåðèéí ÏÕ-èéã:

1. Ñèñòåìèéí ÏÕ

2. Õýðýãëýýíèé ÏÕ ãýæ 2 àíãèëäàã.

Êîìïüþòåðèéí ÏÕ-èéã:

1. Ñèñòåìèéí ÏÕ

2. Õýðýãëýýíèé ÏÕ ãýæ 2 àíãèëäàã.

ÑÈÑÒÅÌÈÉÍ ÏÕ ÃÝÆ ÞÓ ÂÝ?ÑÈÑÒÅÌÈÉÍ ÏÕ ÃÝÆ ÞÓ ÂÝ?

Ñèñòåìèéí ÏÕ ãýäýã íü êîìïüþòåðèéã àññààñàí õóãàöààíààñ ýõëýí õýðýãëýã÷ êîìïüþòåðèéã àøèãëàõàä áýëýí áîëîõ õ¿ðòýë àæèëëàäàã ÏÕ-èéã õýëíý.

̺í ñèñòåìèéí ÏÕ íü õýðýãëýã÷ êîìïüþòåðèéã õýðýãëýæ áàéõ ÿâöàä ñèñòåìèéí òîãòâîðòîé ¿éë àæèëëàãààã õàíãàæ ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààã õÿíàõ ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýäýã.

Ñèñòåìèéí ÏÕ-ä ñèñòåìèéí òåõíèê òºõººðºìæ¿¿äèéã óäèðäàõ, òîõèðóóëàõ, òåõíèê òºõººðºìæ¿¿äòýé õýðýãëýã÷èéã õîëáîõ ÏÕ-óóä áàñ áàãòäàã. Æèøýýëáýë: Windows Explorer, Control Panel ã.ì.

Ñèñòåìèéí ÏÕ ãýäýã íü êîìïüþòåðèéã àññààñàí õóãàöààíààñ ýõëýí õýðýãëýã÷ êîìïüþòåðèéã àøèãëàõàä áýëýí áîëîõ õ¿ðòýë àæèëëàäàã ÏÕ-èéã õýëíý.

̺í ñèñòåìèéí ÏÕ íü õýðýãëýã÷ êîìïüþòåðèéã õýðýãëýæ áàéõ ÿâöàä ñèñòåìèéí òîãòâîðòîé ¿éë àæèëëàãààã õàíãàæ ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààã õÿíàõ ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýäýã.

Ñèñòåìèéí ÏÕ-ä ñèñòåìèéí òåõíèê òºõººðºìæ¿¿äèéã óäèðäàõ, òîõèðóóëàõ, òåõíèê òºõººðºìæ¿¿äòýé õýðýãëýã÷èéã õîëáîõ ÏÕ-óóä áàñ áàãòäàã. Æèøýýëáýë: Windows Explorer, Control Panel ã.ì.Ñèñòåìèéí ÏÕ-èéã:

1. BIOS (¯íäñýí Îðîëò Ãàðàëòûí Ñèñòåì)2. OS (¯éëäëèéí Ñèñòåì) ãýæ 2 àíãèëäàã.

Ñèñòåìèéí ÏÕ-èéã:

1. BIOS (¯íäñýí Îðîëò Ãàðàëòûí Ñèñòåì)2. OS (¯éëäëèéí Ñèñòåì) ãýæ 2 àíãèëäàã.

BIOS-èéí ¿íäñýí ¿¿ðýã íü óã êîìïüþòåðò ÿìàð òºõººðìæ¿¿ä õîëáîãäñîíûã øàëãàõ, òîõèðóóëàõ ÿâäàë þì. Ýíý äýëãýöèéã õàðàõûí òóëä ñóðòàë÷èëãàà ãàðàõ ¿åä Esc òîâ÷èéã ÿàðàëòàé äàðàõ õýðýãòýé!

BIOS-èéí ¿íäñýí ¿¿ðýã íü óã êîìïüþòåðò ÿìàð òºõººðìæ¿¿ä õîëáîãäñîíûã øàëãàõ, òîõèðóóëàõ ÿâäàë þì. Ýíý äýëãýöèéã õàðàõûí òóëä ñóðòàë÷èëãàà ãàðàõ ¿åä Esc òîâ÷èéã ÿàðàëòàé äàðàõ õýðýãòýé!

BIOSBIOSÊîìïüþòåðèéí CPU òýæýýëèéí õ¿÷äýëä çàëãàãäàí àññàí õóíãàöààíààñàà ýõëýýä ÏÕ-èéã õàìãèéí ýõíèé çààâàð÷ëàãà èíñòðóêöèýñ ýõëýí ã¿éöýòãýæ ýõýëäýã. Èéíõ¿¿ CPU íü îð÷èí òîéðîíäîî áàéãàà îðîëò ãàðàëòûí òºõººðºìæ¿¿äòýé òàíèëöàæ, ÿìàð ÿìàð òºõººðºìæ¿¿äòýé õàðüöàí àæèëëàõàà òàíüæ àâàõ õýðýãòýé áîëíî. Ýíýõ¿¿ ÏÕ-èéã ¿íäñýí òåõíèêèéí ò¿âøèíèé ÏÕ ãýæ íýðëýõ áºãººä ò¿¿íèéã êîìïüþòåðèéí ýõ õàâòàí äýýð ñóóðèëàãäñàí, áàéíãà ìýäýýëëýý õàäãàëæ áàéäàã ROM (Read Only Memory) õýìýýõ ñàíàõ îéä áàéðëóóëñàí áàéäàã. Ýíýõ¿¿ ÏÕ-èéã BIOS (Basic Input Output System) ãýæ íýðëýíý. (¯íäñýí Îðîëò Ãàðàëòûí ñèñòåì)

Êîìïüþòåðèéí CPU òýæýýëèéí õ¿÷äýëä çàëãàãäàí àññàí õóíãàöààíààñàà ýõëýýä ÏÕ-èéã õàìãèéí ýõíèé çààâàð÷ëàãà èíñòðóêöèýñ ýõëýí ã¿éöýòãýæ ýõýëäýã. Èéíõ¿¿ CPU íü îð÷èí òîéðîíäîî áàéãàà îðîëò ãàðàëòûí òºõººðºìæ¿¿äòýé òàíèëöàæ, ÿìàð ÿìàð òºõººðºìæ¿¿äòýé õàðüöàí àæèëëàõàà òàíüæ àâàõ õýðýãòýé áîëíî. Ýíýõ¿¿ ÏÕ-èéã ¿íäñýí òåõíèêèéí ò¿âøèíèé ÏÕ ãýæ íýðëýõ áºãººä ò¿¿íèéã êîìïüþòåðèéí ýõ õàâòàí äýýð ñóóðèëàãäñàí, áàéíãà ìýäýýëëýý õàäãàëæ áàéäàã ROM (Read Only Memory) õýìýýõ ñàíàõ îéä áàéðëóóëñàí áàéäàã. Ýíýõ¿¿ ÏÕ-èéã BIOS (Basic Input Output System) ãýæ íýðëýíý. (¯íäñýí Îðîëò Ãàðàëòûí ñèñòåì)

Ñ¿¿ëèéí ¿åä Êîìïüþòåðèéã àñààìàãö êîìïüþòåðèéí ýõ õàâòàíã ¿éëäâýðëýñýí ôèðìèéí ñóðòàë÷èëãàà ãàðäàã BIOS ýëáýã áîëæýý.Ñ¿¿ëèéí ¿åä Êîìïüþòåðèéã àñààìàãö êîìïüþòåðèéí ýõ õàâòàíã ¿éëäâýðëýñýí ôèðìèéí ñóðòàë÷èëãàà ãàðäàã BIOS ýëáýã áîëæýý.

Ôèðìèéí òàíèëöóóëãà

Ýõ õàâòàíãèéí òóõàé ìýäýýëýëÏðîöåññîðèéí òóõàé ìýäýýëýëÑàíàõ îéí òóõàé

ìýäýýëýë

Îðîëò ãàðàëòûí òºõººðºìæ¿¿äèéí òóõàé ìýäýýëýë

BIOS-îîñ ã¿éöýòãýæ áîëîõ ¿éëäë¿¿ä

BIOS ROM íü ýõ õàâòàí äýýð CPU-ã äýìæèí àæèëëàäàã Chipset-¿¿äòýé çýðýãöýí áàéðëàäàã.

BIOSBIOS

Òºõººðºìæ¿¿äèéã òàíüæ äóóñààä õýðýâ àñóóõààð òîõèðóóëàãäñàí áîë õýðýãëýã÷èéí ñèñòåìä íýâòðýõ íóóö ¿ãèéã àñóóíà.

¯¿íèéã Power On Password ãýäýã.

Íóóö ¿ãèéã çºâ îðóóëáàë BIOS íü ¿éë àæèëëàãààãàà äóóñãààä Operating System (OS) áóþó ¯éëäëèéí ñèñòåìä ¿éë àæèëëàãààã øèëæ¿¿ëíý.

OPERATING SYSTEMOPERATING SYSTEM

¯éëäëèéí ñèñòåì áîë êîìïüþòåðèéí ¿íäñýí ïðîãðàìì õàíãàìæ þì. ¯éëäëèéí ñèñòåì áîë êîìïüþòåðèéí ¿íäñýí ïðîãðàìì õàíãàìæ þì. ¯éëäëèéí ñèñòåìã¿é áîë êîìïüòåð àìüã¿é öîãöîñòîé àäèë. ¯éëäëèéí ñèñòåìã¿é áîë êîìïüòåð àìüã¿é öîãöîñòîé àäèë. Êîìïüþòåðèéí BIOS àæèëëàæ äóóñààä ¿éëäëèéí ñèñòåìèéã àæèëëóóëæ Êîìïüþòåðèéí BIOS àæèëëàæ äóóñààä ¿éëäëèéí ñèñòåìèéã àæèëëóóëæ ýõëýõ ïðîöåññèéã BOOT ãýæ íýðëýíý. ¯éëäëèéí ñèòåìèéã ìýäýýëýë ýõëýõ ïðîöåññèéã BOOT ãýæ íýðëýíý. ¯éëäëèéí ñèòåìèéã ìýäýýëýë õàäãàëàõ äèñêèéí òºõººðºìæ¿¿äèéí àëüíààñ ýõëýõ âý? ãýäãèéã BIOS õàäãàëàõ äèñêèéí òºõººðºìæ¿¿äèéí àëüíààñ ýõëýõ âý? ãýäãèéã BIOS çààæ ºãíº. ¯¿íä:çààæ ºãíº. ¯¿íä:

Floppy drive Floppy drive Hard Disk Drive Hard Disk Drive CD-ROM drive LAN CD-ROM drive LAN USB USB

ãýõ ìýò÷èëýí çààæ ºãºõ áà õàðèí äýñ äàðààëëûã íü õýðýãëýã÷ ãýõ ìýò÷èëýí çààæ ºãºõ áà õàðèí äýñ äàðààëëûã íü õýðýãëýã÷ óðüä÷èëàí çîõèöóóëæ áîëäîã. ¯¿íèéã Boot Up Sequence ãýäýã.óðüä÷èëàí çîõèöóóëæ áîëäîã. ¯¿íèéã Boot Up Sequence ãýäýã.

Ýíý ïðîöåññ íü õàìãèéí ò¿ð¿¿íä îëäñîí íýã ë òºõººðºì溺ñºº ¯ÑÝíý ïðîöåññ íü õàìãèéí ò¿ð¿¿íä îëäñîí íýã ë òºõººðºì溺ñºº ¯Ñ-èéã àæèëëóóëäàã. ª. õ. ¯Ñ îëäñîí ë áîë äàðààãèéí òºõººðºìæ ð¿¿ øèëæèõã¿é.

Õýâèéí àæèëëàãààòàé êîìïüþòåðèéí ¯Ñ íü ãîëäóó õàòóó äèñêíýýñ Õýâèéí àæèëëàãààòàé êîìïüþòåðèéí ¯Ñ íü ãîëäóó õàòóó äèñêíýýñ õýëýõ íü çîõèìæòîé áàéäàã.õýëýõ íü çîõèìæòîé áàéäàã.

¯éëäëèéí ñèñòåì íü á¿ðýí àæèëëààä õýðýãëýã÷ àøèãëàõàä áýëýí áîëñîí

êîìïüþòåðèéí äýëãýö

Äýëãýöèéí èõýíõ õýñãèéã ýçýëæ áóé ýíý òàëáàðûã Desktop áóþó øèðýýíèé òàâöàí ãýæ íýðëýíý.

Äýëãýöèéí ôîíîíä áàéãàà çóðãèéã Wallpaper áóþó õàíûí öààñ ãýæ íýðëýíý.Ýäãýýð ä¿ðñ¿¿äýýð

èëýðõèéëñýí ç¿éëñèéã Shortcut Icon ãýõ áà ýäãýýð äýýð õóãàíûí ñóìààð çààæ ç¿¿í òîâ÷ëóóðûã 2 óäàà äàðâàë ýäãýýð ä¿ðñ¿¿äèéí öààíà õàäãàëàãäñàí ÏÕ-óóä èäýâõæèí àæèëëàæ ýõëýíý.

Äýëãýöèéí äîîä õýñýãò áàéãàà õýñãèéã Task Bar áóþó àæëûí øóãàì ãýíý.

Ýíý òîâ÷ëóóðûã Start menu ãýäýã. Desktop äýýð áàéõã¿é ïðîãðàììóóäûã áîëîí ñèñòåìèéí òîõèðãîî õèéõ ÏÕ-óóäûã àæèëëóóëàõàä õýðýãëýäýã.

Áàéíãà õýðýãëýãääýã ÏÕ-óóäûã õóðäàí îëîõîä çîðèóëàãäñàí shortcut-óóä

Îäîî àæèëëàæ áàéãàà ÏÕ-óóäûí Shortcut-óóä

Ñèñòåìä áàéíãà àæèëëàæ áàéõ øààðäëàãàòàé ÏÕ-óóäûí æàãñààëò Shortcut-óóä. Æèøýýëáýë Norton Antivirus, Òîâ÷ëóóðûí ìîíãîë ¿ñãèéí óäèðäëàãà ã.ì.

Windows ¯Ñ íü õýðýãëýã÷èéí ãðàôèê èíòåðôåéñ àøèãëàí ìýäýýëëèéã õýðýãëýã÷èä õ¿ðãýäýã. Çóðàãò Windows XP Professional ¿éëäëèéí ñèñòåìèéí Graphical User Interface -èéã ÕÐ áîëîí Classic 2 ÿíçààð õàðóóëàâ.

Windows ¯Ñ íü õýðýãëýã÷èéí ãðàôèê èíòåðôåéñ àøèãëàí ìýäýýëëèéã õýðýãëýã÷èä õ¿ðãýäýã. Çóðàãò Windows XP Professional ¿éëäëèéí ñèñòåìèéí Graphical User Interface -èéã ÕÐ áîëîí Classic 2 ÿíçààð õàðóóëàâ.

Classic GUIClassic GUI Windows XP GUIWindows XP GUI

Windows XP ¿éëäëèéí ñèñòåìèéí Control PanelWindows XP ¿éëäëèéí ñèñòåìèéí Control Panel

Start öýñèéí Settings öýñýýñ Control Panel-èéã äóóäàæ àæèëëóóëíà.

Start öýñèéí Settings öýñýýñ Control Panel-èéã äóóäàæ àæèëëóóëíà.

Settings öýñ íü êîìïüþòåðèéí ¿íäñýí òîõèðãîîíóóäûã õèéäýã ÏÕ-óóäûí áàãöóóä áàéðëàäàã ¯Ñ-èéí ãîë õýñýã íü þì.Settings öýñ íü êîìïüþòåðèéí ¿íäñýí òîõèðãîîíóóäûã õèéäýã ÏÕ-óóäûí áàãöóóä áàéðëàäàã ¯Ñ-èéí ãîë õýñýã íü þì.

Control Panel òîõèðóóëãûí õýñýãèéí åðºíõèé áàéäàë. Äîòîðõè Icon á¿ð íü ººð ººðèéí ¿¿ðýãòýé áàéäàã. Control Panel òîõèðóóëãûí õýñýãèéí åðºíõèé áàéäàë. Äîòîðõè Icon á¿ð íü ººð ººðèéí ¿¿ðýãòýé áàéäàã.

Буцах

acer

Dell

Буцах

Sony

Буцах

lenovo

Буцах

Apple

Буцах