Μελέτη υλοποίησης εκπαιδευτικού σεναρίου με ΤΠΕ στην προσχολική εκπαίδευση

Μισιρλή Αναστασία, Κόμης Βασίλης Ερευνητική ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση»Εργαστήριο Διδακτικής Θετικών ΕπιστημώνΤμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία amisirli@upatras.gr, komis@upatras.grhttp://www.ecedu.upatras.gr/icte

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 2

Δομή παρουσίασης

ΠροβληματικήΣκοπός/στόχοι/ερωτήματαΜεθοδολογίαΑνάλυση δεδομένωνΣυμπεράσματαΠροοπτικές

ΤΠΕ στην Προσχολική Εκπαίδευση (1/2)

3

ΠΩΣ;;; ως διδακτικό εργαλείο για τον

εκπαιδευτικό και ως γνωστικό εργαλείο για το μαθητή (Cuban, 2001, Blatchford & Whitebread, 2003)

ως γνωστικό εργαλείο για τους μαθητές εφόσον υποστηρίζονται από αναπτυξιακά κατάλληλες εφαρμογές και λογισμικά (Haugland, 2000, Lee, 2009) ενσωματωμένα σε κατάλληλα εκπαιδευτικά σενάρια 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη

και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία"

στα πλαίσια της επιμόρφωσης εκπαιδευτικών Β’ επιπέδου στις ΤΠΕ◦Γενικό μέρος (Θεωρητικό υπόβαθρο)◦Ειδικό μέρος (Λογισμικά – Εφαρμογές

και δημιουργία εκπαιδευτικού σεναρίου) δομή και αρχές σχεδιασμού εκπαιδευτικών

σεναρίων

4

ΤΠΕ στην Προσχολική Εκπαίδευση (2/2)

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία"

Σκοπός

Η μελέτη της διαδικασίας σχεδίασης και εφαρμογής των βασικών αξόνων ενός εκπαιδευτικού σεναρίου με χρήση ΤΠΕ στην προσχολική εκπαίδευση

5

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία"

Στόχοια) η περιγραφή των βασικών αξόνων

που αφορούν τη διαδικασία σχεδιασμού και εφαρμογής ενός εκπαιδευτικού σεναρίου με ΤΠΕ,

β) η μελέτη της διαδικασίας εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου σε πραγματικές συνθήκες τάξης,

γ) η ενδεχόμενη ανάδειξη νέων αξόνων για το σχεδιασμό και την εφαρμογή εκπαιδευτικών σεναρίων με ΤΠΕ στην προσχολική εκπαίδευση2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη

και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 6

Ερωτήματαα) ποιοι είναι οι βασικοί άξονες γύρω

από τους οποίους οργανώνεται η διαδικασία σχεδίασης και εφαρμογής ενός εκπαιδευτικού σεναρίου;

β) ποιοι από αυτούς τους παράγοντες κρίνονται ως περισσότερο σημαντικοί για τη διαδικασία εφαρμογής ενός εκπαιδευτικού σεναρίου και για ποιους λόγους;

γ) υπάρχουν νέοι άξονες που δεν είχαν προβλεφθεί στον αρχικό σχεδιασμό του εκπαιδευτικού σεναρίου και πρέπει να ληφθούν υπόψη μελλοντικά για έναν πληρέστερο σχεδιασμό;

7

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία"

ΜεθοδολογίαΠοιοτική έρευναΜελέτη περίπτωσηςΔιαδικασία έρευνας

◦Σχεδίαση εκπαιδευτικού σεναρίου με βάση το υλικό επιμόρφωσης Β’ επιπέδου

◦Εφαρμογή εκπαιδευτικού σεναρίου με συμμετοχική παρατήρηση

Συλλογή δεδομένων: καταγραφή βίντεο και οθόνης υπολογιστή (Camtasia)

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 8

9

Δομή και αρχές σχεδιασμού εκπαιδευτικού σεναρίου

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία"

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥτίτλο

ςεμπλεκόμενες γνωστικές περιοχέςτάξεις που

απευθύνεταισυμβατότητα με το Δ.Ε.Π.Π.Σοργάνωση της διδασκαλίας/απαιτούμενη

υλικοτεχνική υποδομήδιδακτικοί στόχοι

• γνωστικό αντικείμενο• χρήση των ΤΠΕ • μαθησιακή διαδικασία

εκτιμώμενη διάρκεια

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

δραστηριότητεςφύλλα

εργασίαςεπέκτασηαξιολόγησ

η

διδακτική προσέγγιση με ΤΠΕ

10

Περιγραφή διαδικασίας

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία"

Σκοπός σεναρίου: εντάσσεται σε γνωστικές περιοχέςΓνωστικές περιοχές: Μαθηματικά και Μελέτη Περιβάλλοντος

Στόχοι: για κάθε γνωστική περιοχή

Σχεδιασμός δραστηριοτήτων: επτά (7) με χρήση ΤΠΕ και συμβατικών υλικών

Διδακτική προσέγγιση με ΤΠΕ: για κάθε γνωστική περιοχή

Ομάδα πληθυσμού: 19 παιδιά (δημόσιο νηπιαγωγείο)Διάρκεια: δύο (2) εβδομάδες

Οργάνωση τάξης: 0μάδες των 4-5 παιδιών

Λογισμικά και εφαρμογές◦ α) Λογισμικά Γενικής Χρήσης για συμβολική έκφραση και

επικοινωνία (επεξεργαστής κειμένου και λογισμικό παρουσίασης),

◦ β) Εφαρμογή Οπτικοποίησης (Google Earth) ◦ γ) Λογισμικό Ανάπτυξης Έκφρασης και Δημιουργικότητας

(Tux Paint),◦ δ) Λογισμικό Εννοιολογικής Χαρτογράφησης

(Kidspiration)

Συμβατικά υλικά◦ Χάρτες◦ Κατασκευές

Παροχή προφορικών πληροφοριών και οδηγιών

11

Υποστηρικτικό διδακτικό υλικό

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία"

Ανάλυση αποτελεσμάτωνΜελέτη των βίντεο

◦Μια ανάλυση με βάση τους αρχικούς άξονες του σεναρίου φάνηκε ανεπαρκής κυρίως στη μελέτη των δραστηριοτήτων υλοποίησης

Δημιουργία κατηγοριών ανάλυσης (κριτήρια σχεδιασμού δραστηριοτήτων) ◦Ρόλος εκπαιδευτικού◦Διδακτικές στρατηγικές ◦Διδακτική βοήθεια

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 12

Α’ ερώτημα: «Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες γύρω από τους οποίους οργανώνεται η διαδικασία σχεδιασμού και εφαρμογής ενός εκπαιδευτικού σεναρίου;»

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 13

Τίτλος διδακτικού σεναρίουΕμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές Τάξεις στις οποίες απευθύνεται Συμβατότητα με το Α.Π.Σ. και τι Δ.Ε.Π.Π.Σ. Εκτιμώμενη διάρκεια

Προσδιορισμός διδακτικού αντικειμένου

Ανίχνευση πρότερων γνώσεων & αναπαραστάσεων

Καθορισμός στόχων του σεναρίου

Δημιουργία διδακτικού υλικού με ΤΠΕ

Δημιουργία δραστηριοτήτων

Αξιολόγηση μαθητών & σεναρίου

Οργάνωση της διδασκαλίας

Διδακτική προσέγγιση με ΤΠΕΔραστηριότητεςΦύλλα εργασίας

Επέκταση

Διδακτικοί στόχοι

Αξιολόγηση

14

Βασικοί άξονες σχεδίασης και εφαρμογής εκπαιδευτικού σεναρίου

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία"

Β’ ερώτημα: «Ποιοι από αυτούς τους παράγοντες κρίνονται ως περισσότερο σημαντικοί για τη διαδικασία σχεδιασμού και εφαρμογής ενός εκπαιδευτικού σεναρίου και για ποιους λόγους;»

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 15

• Δεξιότητες και συμπεριφορές εκπαιδευτικού

• Σύνδεση με θεωρίες μάθησης

• Διάφορες μορφές διδακτικής διαμεσολάβησης

Δημιουργία διδακτικού υλικού

με ΤΠΕ

Δημιουργία δραστηριοτήτω

ν

Γ’ ερώτημα: υπάρχουν νέοι άξονες που δεν είχαν προβλεφθεί στον αρχικό σχεδιασμό του εκπαιδευτικού σεναρίου και πρέπει να ληφθούν υπόψη μελλοντικά για έναν πληρέστερο σχεδιασμό;

Κριτήρια που εμπεριέχονται στους νέους άξονες◦Δημιουργία διδακτικού υλικού με

ΤΠΕ◦Δημιουργία δραστηριοτήτων

Ρόλος εκπαιδευτικούΔιδακτική στρατηγικήΔιδακτική βοήθεια

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 16

Διευκολυντικός◦Διερεύνηση◦Πειραματισμός◦Τεχνικές για υποστήριξη

χειρισμών υπολογιστήΥποστηρικτικός

◦Ρύθμιση παραμέτρων◦Παροχή επεξηγήσεων

Καθοδηγητικός2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 17

Κριτήριο σχεδίασης δραστηριοτήτων: ρόλος εκπαιδευτικού

Κριτήριο σχεδίασης δραστηριοτήτων: διδακτικές στρατηγικές

Εποικοδομιστικές◦Διερεύνηση γνώσεων, ιδεών◦Χρήση συμβατικών εργαλείων

(χάρτη)Κοινωνικο - εποικοδομιστικές

◦Εργασία σε ομάδες ◦Ανάπτυξη συνεργατικού πλαισίου

Συμπεριφοριστικές◦Παρουσίαση πληροφοριών◦Επίδειξη λειτουργιών

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 18

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 19

ΤΠΕ υποστηρικτικό υλικό◦ Λογισμικά και εφαρμογές ανοικτού

τύπου◦ Εποπτικό μέσο διδασκαλίας (νηπιαγωγό)◦ Γνωστικό εργαλείο (μαθητές)

Παροχή μαθησιακών συμβατικών υλικών ◦ δημιουργία αναπαραστάσεων με

διαφορετικά μέσα

Κριτήριο σχεδίασης δραστηριοτήτων: διδακτικές βοήθειες

ΠροοπτικέςΕνσωμάτωση των νέων κριτηρίων

σχεδιασμού για τη μελλοντική εφαρμογή εκπαιδευτικών σεναρίων

Δημιουργία ενός πλήρους οδηγού σχεδιασμού εκπαιδευτικών σεναρίων

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 20

21

Βιβλιογραφία

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία"

• Blatchford, J., & Whitebread, D. (2003). Supporting Information and Communications Technology in the Early Years. Open University Press.

• Cuban, L. (2001). Oversold and Underused: Computers in the Classroom University Press, Cambridge: MA.

• Haugland, S., & Wright, J. (1997). Young Children and Technology, a World of Discovery. Needhan Heights, MA: Allyn and Bacon.

• Haugland, S. (2000). Computers and young children. Champaign, IL:Clearinghouse on Elementary and Early Childhood Education.

• Korteweg, L. (2007). Why Environmental Education Should Heed Open-Access Technologies. Canadian Journal of Environmental Education, 12, 175-182.

• Lee, Y. (2009). Pre-K Children’s Interaction with Educational Software Programs: An Observation of Capabilities and Levels of Engagement. Journal of Educational Multimedia and Hypermedia, 18(3), 289-309.

• Liben, L.S., & Downs, R.M. (1997). Can-ism and Can't-ianism: A Straw Child. Annals of the Association of American Geography, 87(1), pp.159-167.

• Robson, C. (2002). Real World Research. Massachusetts, USA: Blackwell Publishing. • Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο, ΔΕΠΠΣ

(2003).Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.• Κόμης, Β. (2010). Επιμορφωτικό υλικό για την εκπαίδευση εκπαιδευτικών. Πρόγραμμα

Επιμόρφωσης Β΄ Επιπέδου, Πάτρα: ΕΑΙΤΥ.• Κόμης, Β., & Παπανδρέου, Μ. (2005). Οι Τεχνολογίες Της Πληροφορίας Και Των

Επικοινωνιών στην Προσχολική Εκπαίδευση: μια κριτική προσέγγιση του διαθεματικού ενιαίου πλαισίου προγράμματος σπουδών. Ερευνώντας τον Κόσμο του Παιδιού, 6, 59-75.

• Τζεκάκη, Μ. (2007). Μικρά παιδιά, μεγάλα μαθηματικά νοήματα. Προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία. Αθήνα: Gutenberg.

ΕυΧΑΡιΣΤΟυΜε!!!

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 22

Δραστηριότητα 3 (Δ3): Λογισμικό οπτικοποίησης: Google Earth/χρήση εργαλείων – Κατασκευή: σειροθέτηση διαδοχής εικόνων από Google Earth

◦ Διδακτική στρατηγική: κοινωνικο επικοδομιστική εργασία σε ομάδες και παρουσίαση των

καταγραφών τους στο σύνολο της τάξης

◦ Ρόλος εκπαιδευτικού: διευκολυντικός - υποστηρικτικός κάθε ομάδα στον υπολογιστή διερευνά τα εργαλεία

της εφαρμογής οπτικοποίησης οι υπόλοιπες ομάδες οργανώνουν τη διαδοχή των

εικόνων

◦ Διδακτική βοήθεια: ΤΠΕ-συμβατικά υλικά Google Earth (εφαρμογή ανοικτού τύπου) Κατασκευή διαδοχής εικόνων

2ο Πανελλήνιο Συνέδριο_"Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία" 23

Ευρήματα νέων αξόνων